itirazen şikayet konusu

İhale Sözleşmesi Tasarısı

Sözleşme Tasarısı’nın 12.1.4’üncü maddesinde yer alan düzenlemenin mevzuata aykırı olduğu, ihale dokümanında her ayın beşine kadar ücretlerin ödenmesi gerektiği yönünde düzenlemeye yer verildiği, personel maaşlarının ödenmemesinde isteklilerin herhangi bir kastının bulunamayacağı, bu durumun idarenin hak ediş tutarlarını geç ödemesinden kaynaklanacağı, böyle bir durumda işçinin ücretlerinin geç ödenmesi ile ilgili cezai şart düzenlemesine yer verilmesinin mevzuata aykırı olduğu, anılan düzenlemenin Hizmet İşleri Genel Şartnamesi’nin 42’nci maddesine ve temel ilkelere aykırılık teşkil ettiği,

itirazen şikayete KİK cevabi Kararı

4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’nun “İlkeler” başlıklı 4’üncü maddesinde “Bu Kanuna göre düzenlenecek sözleşmelerde, ihale dokümanında yer alan şartlara aykırı hükümlere yer verilemez.

Bu Kanunda belirtilen haller dışında sözleşme hükümlerinde değişiklik yapılamaz ve ek sözleşme düzenlenemez.

ihale sözleşmesi hükümleri

Bu Kanun kapsamında yapılan kamu sözleşmelerinin tarafları, ihale sözleşmesi hükümlerinin uygulanmasında eşit hak ve yükümlülüklere sahiptir. İhale dokümanı ve sözleşme hükümlerinde bu prensibe aykırı maddelere yer verilemez. Kanunun yorum ve uygulanmasında bu prensip göz önünde bulundurulur.” hükmü,

4857 Sayılı İş Kanunu’nun “Ücret ve ücretin ödenmesi” başlıklı 32’nci maddesinin dördüncü fıkrasında “Ücret en geç ayda bir ödenir…” hükmü,

Aynı Kanun’un “Ücretin gününde ödenmemesi” başlıklı 34’üncü maddesinde “Ücreti ödeme gününden itibaren yirmi gün içinde mücbir bir neden dışında ödenmeyen işçi, iş görme borcunu yerine getirmekten kaçınabilir. Bu nedenle kişisel kararlarına dayanarak iş görme borcunu yerine getirmemeleri sayısal olarak toplu bir nitelik kazansa dahi grev olarak nitelendirilemez. Gününde ödenmeyen ücretler için mevduata uygulanan en yüksek faiz oranı uygulanır.

Bu işçilerin bu nedenle iş akitleri çalışmadıkları için feshedilemez ve yerine yeni işçi alınamaz, bu işler başkalarına yaptırılamaz.” hükmü,

Hizmet İşleri Genel Şartnamesi’nin “Çalışanların Özlük Hakları” başlıklı 38’nci maddesinde “…Kontrol teşkilatı, yüklenici veya alt yüklenici tarafından istihdam edilen işçilerin ücretlerinin tam ve zamanında ödenip ödenmediğini her ay resen kontrol etmekle ayrıca bu konuda kendisine ulaşan başvuruları (talep ve ihbarları) ivedilikle değerlendirmekle yükümlüdür…” hükmü,

Aynı Şartname’nin “Hakediş ödemeleri” başlıklı 42’nci maddesinin (a) bendinde “…Hakediş raporu, yüklenici veya vekili tarafından imzalandığı tarihten başlamak üzere en geç sözleşmesinde yazılı sürenin sonunda, eğer sözleşmede bu hususta bir kayıt yoksa otuz gün içinde tahakkuka bağlanır. Bu tarihten başlamak üzere otuz gün içinde de ödeme yapılır….” hükmü bulunmaktadır.

İdari Şartname’nin “İhale konusu işe ilişkin bilgiler”   başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu hizmetin;

a) Adı: Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü ve bünyesinde bulunan Havalimanları ile Havalimanlarına Bağlı seyrüsefer yardımcı istasyonlarına 01/07/2019-30/06/2021 tarihleri arasında toplam 3634 personelle Özel Güvenlik

b) Miktarı ve türü:

DHMİ Genel Müdürlüğü ve bünyesinde bulunan Havalimanları ile Havalimanlarına bağlı Seyrüsefer Yardımcı İstasyonlarına 01.07.2019-30.06.2021 tarihleri arasında toplam 3634 personelle Özel Güvenlik Hizmeti alınması-Hizmet

Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.

c) Yapılacağı yer: Adana Havalimanı /ADANA, Adıyaman Havalimanı/ADIYAMAN, Ağrı Ahmed-i Hani Havalimanı /AĞRI, Ankara Esenboğa Havalimanı/ANKARA, Antalya Havalimanı/ANTALYA, Balıkesir Koca Seyit Havalimanı/BALIKESİR, Balıkesir Merkez Havalimanı/BALIKESİR, Batman Havalimanı/BATMAN, Bingöl Havalimanı/BİNGÖL, Bursa Yenişehir Havalimanı/BURSA, Çanakkale Gökçeada Havalimanı/ÇANAKKALE, Çanakkale Havalimanı/ÇANAKKALE, Denizli Çardak Havalimanı/DENİZLİ, Diyarbakır Havalimanı/DİYARBAKIR, Elazığ Havalimanı/ELAZIĞ, Erzincan Havalimanı/ERZİNCAN, ErzurumHavalimanı/ERZURUM,Gaziantep Havalimanı/GAZİANTEP, Hakkari Yüksekova Selahaddin Eyyubi Havalimanı/HAKKARİ, Hatay Havalimanı/HATAY,Iğdır Şehit Bülent Aydın Havalimanı/IĞDIR, Isparta Süleyman Demirel Havalimanı/ISPARTA, Atatürk Havalimanı/İSTANBUL, Kahramanmaraş Havalimanı/KAHRAMANMARAŞ, Kars Harakani Havalimanı/KARS, Kastamonu Havalimanı/KASTAMONU, Kayseri Havalimanı/KAYSERİ, Konya Havalimanı/KONYA, Malatya Havalimanı/MALATYA, Mardin Havalimanı/MARDİN, Genel Müdürlük/ANKARA Amasya Merzifon Havalimanı /AMASYA, Muğla Milas Bodrum Havalimanı /MUĞLA,Muğla Dalaman Havalimanı/MUĞLA, Muş Havalimanı/MUŞ, Nevşehir Kapadokya Havalimanı/NEVŞEHİR, Ordu Giresun Havalimanı/ORDU, Samsun Çarşamba Havalimanı/SAMSUN, Siirt Havalimanı ve Gökçebağ VOR İstasyonu/SİİRT, Sinop Havalimanı/SİNOP, Sivas Nuri Demirağ Havalimanı/SİVAS, Şanlıurfa GAP Havalimanı/ŞANLIURFA, Şırnak Şerafettin Elçi Havalimanı/ŞIRNAK, Tekirdağ Çorlu Havalimanı/TEKİRDAĞ, Tokat Havalimanı/TOKAT, Trabzon Havalimanı/TRABZON, Van Ferit Melen Havalimanı/VAN” düzenlemesi,

İhale Sözleşme Hükümleri

“Teklif fiyata dahil olan giderler” başlıklı 25’inci maddesinde “25.1. Sözleşmenin uygulanması sırasında, ilgili mevzuat gereğince yapılacak ulaşım, sigorta, vergi, resim ve harç giderlerinin tümü isteklilerce teklif edilecek fiyata dahildir.

25.2. 25.1. maddesinde yer alan gider kalemlerinde artış olması ya da benzeri yeni gider kalemlerinin oluşması hallerinde, teklif edilen fiyatın bu tür artış ya da farkları karşılayacak payı içerdiği kabul edilir. Yüklenici, bu artış ve farkları ileri sürerek herhangi bir hak talebinde bulunamaz.

25.3. Teklif fiyata dahil olan diğer giderler aşağıda belirtilmiştir:

25.3.1. İşin süresi ve personel sayısı dikkate alınarak ilgili mevzuatına göre hesaplanacak işçilik ücreti:

a- Ek-A tabloda bildirilen mahallerde görev yapacak olan 47 Proje Sorumlularına brüt asgari ücretin %60 fazlası ücret verilecek ve teklif fiyata dahil edilecektir.

b-Ek-A tabloda bildirilen mahallerde görev yapacak olan 184 Vardiya Sorumlularına brüt asgari ücretin %55 fazlası ücret verilecek ve teklif fiyata dahil edilecektir.?  

c) Ek-A tabloda bildirilen mahallerde görev yapacak olan 3403 Özel Güvenlik Personeline brüt asgari ücretin %50 fazlası ücret verilecek ve teklif fiyata dahil edilecektir.

d) 47 Proje Sorumlusu için, 2429 Sayılı Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanun’da belirtilen 2019-2020-2021 yılları içindeki toplam 23 tatil gününde çalışılacak toplam gün sayısı 1081 olup, (EK-A tabloda ilgili Havalimanlarının Ulusal Bayram ve Genel Tatil günlerinde çalışılacak gün sayısı ayrıntılı olarak belirtilmiştir) teklif fiyata dahil edilecektir.

e) 184 Vardiya Sorumlusu için, 2429 Sayılı Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanun’da belirtilen 2019-2020-2021 yılları içindeki toplam 31 tatil gününde çalışılacak toplam gün sayısı 4278 olup, (EK-A tabloda ilgili Havalimanlarının Ulusal Bayram ve Genel Tatil günlerinde çalışılacak gün sayısı ayrıntılı olarak belirtilmiştir) teklif fiyata dahil edilecektir.

f) 3403 Özel Güvenlik Personeli için, 2429 Sayılı Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanun’da belirtilen 2019-2020-2021 yılları içindeki toplam 31 tatil gününde çalışılacak toplam gün sayısı 79119,8 olup, (EK-A tabloda ilgili Havalimanlarının Ulusal Bayram ve Genel Tatil günlerinde çalışılacak gün sayısı ayrıntılı olarak belirtilmiştir.) teklif fiyata dahil edilecektir.

25.3.2. Yemek ve yol giderleri:

a) Yüklenici tarafından sözleşme kapsamında istihdam edilen personele, brüt 234,00 TL/Ay ( 9,00 TL Brüt / Gün x 26 İş Günü =) yemek bedeli Yüklenici tarafından ücret bordrosunda gösterilerek nakdi olarak ödenir.

b) Yüklenici tarafından sözleşme kapsamında istihdam edilen personele, brüt 208 TL/Ay (8,00.- TL Brüt / Gün x 26 İş Günü =) yol (ulaşım) bedeli Yüklenici tarafından ücret bordrosunda gösterilerek nakdi olarak ödenir.

İstekliler tekliflerinde yol ve yemek bedelini 26 gün üzerinden vereceklerdir. 26 günlük süre fiyat teklifinin verilmesinde uygulama birliğinin sağlanması için tespit edilmiş olup, sözleşmenin uygulanması sırasında hak ediş ödemelerinde, nöbet ve nöbet istirahatlerinde yemek ve yol ücreti ödenir.

Hafta içi normal mesaiye gelen personele Cumartesi çalıştırılmadığı takdirde yol ve yemek ücreti ödenmez.

Çalışılmayan günler (hastalık, istirahat, rapor, vb.) ve yıllık izinli olduğu günler için yol ve yemek bedelleri hak ediş bedellerinden düşülerek ödeme yapılacaktır.

c) Teknik Şartnamede belirtilen giyim ve teçhizat malzemeleri ayni olarak verilecektir.

25.3.3. Malzeme giderleri:

Teknik Şartnamede belirtilen giyim ve teçhizat malzemeleri ayni olarak verilecektir.

25.3.4. Diğer giderler:

Hizmetin yürütülmesine ilişkin ihale dokümanında belirtilen diğer giderler teklif fiyatına dahildir.

25.4. Sözleşme konusu işin bedelinin ödenmesi aşamasında doğacak Katma Değer Vergisi (KDV), ilgili mevzuatı çerçevesinde İdare tarafından yükleniciye ayrıca ödenir.

25.5. Kısa vadeli sigorta prim oranları belirtilecektir.

İhale konusu hizmetin iş kazası ve meslek hastalığı bakımından gösterdiği tehlike sınıf ve derecelerine ilişkin kısa vadeli sigorta kolları prim oranı %2 (yüzde iki) alınacaktır.” düzenlemesi,

 ihale Sözleşme Tasarısı

Sözleşme Tasarısı’nın “Ödeme yeri ve şartları” başlıklı 12.1.4’üncü maddesinde “12.1.4. Personel ücretlerinin ödeme süresi: Personel ücretleri (ücret, yol ve yemek dahil), hizmetin yerine getirildiği ayı izleyen ayın ilk 5 (Beş) iş günü içerisinde, hak ediş ödemesinden önce Yüklenici tarafından işçilerin banka hesabına yatırılır. Hak edişin İdareden alınmamış olması personel ücretlerinin ödenmesine engel değildir. Bunun için her personelin ayrı ayrı banka hesabı açması sağlanır. Personel ücretlerinin banka hesaplarına yatırıldığına dair banka dekontları hak ediş belgeleri ile birlikte İdaremize verilecektir. Sözleşmenin ilk ayında yapılan hak ediş ödenmesinde ise banka dekontları süresi içerisinde idaremize verilecektir.

Sözleşmenin uygulanması sırasında hak ediş ödemelerinde, çalışılmayan günler ve yıllık izinli olduğu günler için yol ve yemek bedelleri hak ediş bedellerinden düşülerek ödeme yapılacaktır.” düzenlemesi,

“Cezalar ve sözleşmenin feshi” başlıklı 16’ncı maddesinde “16.1. İdare tarafından uygulanacak cezalar aşağıda belirtilmiştir:

16.1.1. İşin tekrar eden kısımlarının sözleşmeye uygun olarak gerçekleştirilmemesi halinde, her bir aykırılık için ayrı ayrı uygulanmak üzere sözleşme bedelinin 0,005 tutarında ceza kesilecektir. Bu aykırılıkların 5640 ‘den fazla olması halinde ayrıca 4735 sayılı Kanunun 20 nci maddesinin (b) bendine göre protesto çekmeye gerek kalmaksızın sözleşme feshedilebilecektir. Ancak İşe zamanında başlamama hallerinde, aykırılık bir defa gerçekleşmiş olsa dahi 4735 sayılı Kanunun 20 nci maddesinin (b) bendine göre protesto çekmeye gerek kalmaksızın sözleşme feshedilebilecektir.” düzenlemesi yer almaktadır.

Başvuruya konu ihalenin “Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü ve bünyesinde bulunan Havalimanları ile Havalimanlarına Bağlı seyrüsefer yardımcı istasyonlarına 01/07/2019-30/06/2021 tarihleri arasında toplam 3634 personelle Özel Güvenlik” olduğu, Kamu İhale Genel Tebliği’nin 78’inci maddesinde yer alan açıklamalar ve ihale dokümanındaki düzenlemeler ile yaklaşık maliyet hesabı bir arada değerlendirildiğinde söz konusu ihalenin personel çalıştırılmasına dayalı bir hizmet alımı olduğu anlaşılmıştır.

Yukarıda aktarılan mevzuat hüküm ve açıklamaları ile ihale dokümanı düzenlemeleri bir arada değerlendirildiğinde,  Hizmet İşleri Genel Şartnamesinin 42’nci maddesinden sözleşme konusu hizmete ilişkin hakediş raporunun, yüklenici veya vekili tarafından imzalandığı tarihten başlamak üzere en geç sözleşmesinde yazılı sürenin sonunda, eğer sözleşmede bu hususta bir kayıt yoksa otuz gün içinde tahakkuka bağlanacağı, bu tarihten başlamak üzere otuz gün içinde de ödeme yapılacağının hükme bağlandığı anlaşılmaktadır.

Buna göre aktarılan mevzuatta hakedişin tahakkuka bağlanması ve ödeme yapılması için öngörülen süreler ile işçi ücretlerinin aylık dönemlerde ödenmesine ilişkin yapılan düzenlemeler bir arada değerlendirildiğinde, hakedişe konu dönemin ücreti henüz yükleniciye ödenmemişken, yüklenicinin işçi ücretlerini ödeme yükümlülüğü doğması mümkün olduğu, isteklinin teklifini hazırlarken bu süreci dikkate alması gerektiği, 

Bu nedenle, şikâyete konu ihalede hakediş ödemesinde gecikme olması halinde hakediş ödemesi beklenilmeksizin işçi ücretlerinin ödenmesine ve bunu sağlamaya yönelik Sözleşme Tasarısı’nın düzenlemelerinin yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerine aykırılık teşkil etmediği, söz konusu düzenlemelerle işçi hak ve menfaatlerinin korunmasının amaçlandığı sonucuna  varılmıştır.

Diğer taraftan, ihale sözleşmesi ,Hizmet İşleri Genel Şartnamesi’nin 38’inci maddesi gereği yüklenici tarafından işçi ücretlerinin tam ve zamanında ödenip ödenmediğinin takibinin kontrol teşkilatının sorumluluğunda olduğu, idarenin işçi ücretlerinin ödenmesiyle ilgili takip görevinin bulunduğu, dolayısıyla bu amaca yönelik olarak işçi lehine yapılmış söz konusu düzenlemelerde mevzuata aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.

 

Toplantı No        : 2019/030

Gündem No      : 34

Karar Tarihi         : 20.06.2019

Karar No              : 2019/UH.II-714

BAŞVURU SAHİBİ:

Hartevi Özel Güvenlik ve Koruma Hizmetleri Limited Şirketi,

İHALEYİ YAPAN İDARE

Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü (DHMİ),

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2019/152961 İhale Kayıt Numaralı “Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü ve Bünyesinde Bulunan Havalimanları ile Havalimanlarına Bağlı Seyrüsefer Yardımcı İstasyonlarına 01/07/2019-30/06/2021 Tarihleri Arasında Toplam 3634 Personelle Özel Güvenlik” İhalesi