konsolide gelir tablosu”nun sunulduğu, sunulan belgede her ne kadar konsolide ifadesi kullanılmış ise de .. dönemini yansıtan YMM onaylı Denetim Tasdik Sözleşmesi’nde tasdik konusunun Kurumlar Vergisi Beyannamesi’nin tasdiki olduğu, sonuç olarak birden fazla şirketin mali yapısının birleştirilerek oluşturulan konsolide bir gelir tablosu olmadığı, belgenin münferiden ..A.Ş. adına düzenlendiği, .. tarihli ayrıntılı konsolide gelir tablosunda yer alan 330.108.139,66 TL olan net satış tutarı dikkate alınarak yapılması gerektiği anlaşıldığından söz konusu adayın değerlendirme dışı bırakılmasının uygun olmadığı
| Toplantı No | : 2018/041 |
| Gündem No | : 25 |
| Karar Tarihi | : 18.07.2018 |
| Karar No | : 2018/UY.II-1349 |
| BAŞVURU SAHİBİ:
Heitkamp Construction Swiss Gmbh-REC Uluslararası İnş. Yatırım San. ve Tic. A.Ş. İş Ortaklığı,
İHALEYİ YAPAN İDARE: T.C. Devlet Demiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğü Satın Alma ve Stok Dairesi Başkanlığı,
BAŞVURUYA KONU İHALE: 2017/665245 İhale Kayıt Numaralı “Diyarbakır-Mazıdağı (Mardin) Demiryolu İltisak Hattı Yapım İşi” İhalesi
KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME: T.C Devlet Demiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğü Satın Alma ve Stok Dairesi Başkanlığı tarafından belli istekliler arasında ihale usulü ile gerçekleştirilen ve 10.01.2018 tarihinde ön yeterliği yapılan “Diyarbakır-Mazıdağı (Mardin) Demiryolu İltisak Hattı Yapım İşi” ihalesine ilişkin olarak Heitkamp Construction Swiss Gmbh- REC Uluslararası İnş. Yatırım San. ve Tic. A.Ş. Ortak Girişimi’nin 24.05.2018 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 04.06.2018 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 08.06.2018 tarih ve 32541 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 08.06.2018 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.
Başvuruya ilişkin olarak 2018/956 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.
KARAR: Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, Devlet Demiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğü Satın Alma ve Stok Kontrol Dairesi Başkanlığı Yapım ve Bakım Şube Müdürlüğü tarafından 2017/665245 İhale Kayıt Numaralı “Diyarbakır- Mazıdağı (Mardin) Demiryolu İltisak Hattı Yapım İşi” ihalesinin belli istekliler arasında ihale usulüne göre ihale edildiği ve 18.05.2018 tarihli ön yeterlik değerlendirme sonucu tutanağı ile iş ortaklıklarının değerlendirme dışı bırakılmasına karar verildiği, idare tarafından 2016/UY.I-2640 ve 2017/UY.II-3276 sayılı Kurul kararlarında konsolide olarak sunulan bilanço ve gelir tablosunun mevzuata uygun olmadığı, konsolide edilen bilançoda ve gelir tablosunda birden fazla şirketin birleştirilmiş mali yapısının gösterildiği hesaplanan mali yapının hangi şirkete ait olduğunun anlaşılamadığı, ayrıca kamu ihale mevzuatında konsolide bilançonun ve konsolide gelir tablosunun bilanço ve eşdeğer belgeler ve iş hacmini gösteren belgeler kapsamında sunulabileceğine ilişkin düzenleme bulunmadığının belirtildiği, ön yeterlik başvurularında birden fazla şirketin bilançolarının ve gelir tablolarının belirli kurallar çerçevesinde bir araya getirildiği ve tek bir bilanço ve tek bir gelir tablosu olarak ortaya konulduğu, dolayısıyla iş ortaklıklarının sunduğu konsolide belgelerden ilgili isteklilerin kendi durumlarını gösteren kısımların ayrıştırılamaması nedeniyle değerlendirme dışı bırakıldıklarının bildirildiği, kamu ihale mevzuatında iş ortalıklarının sunduğu gibi ortak girişimlerde iş hacmi tutarlarının toplanmak suretiyle gelir tablosu sunulmasına ilişkin düzenleme bulunduğu, bu hususun Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin 36’ncı maddesinin 14’üncü fıkrasında hüküm altına alındığı, iş ortaklıklarının pilot ortağının belirtilen mevzuat hükmüne uygun olarak yalnızca kendine ait ve ortak girişimlerden gelen tutarları konsolide ettiği, iş ortaklıklarının sunduğu iş hacmini gösterir belgelerde, bağlı şirket ve iştiraklerinden gelen tutarların bulunmadığı, sunulan belgelerde bağlı ortaklık, iştirak veya başkaca şirkete ait bilgilerin bulunmadığı, şayet başkaca şirketlere ait bilgiler yer alsa idi, bu belge içerisinde yazılmak zorunda olduğu, bu tabloların İsviçre Kanunlarına uygun olarak hazırlandığı, bu nedenle belge içerisinde hangi şirketlerin konsolidasyona eklendiğinin açıkça belirtilmek zorunda olduğu, belirtilenler dışında başkaca bir şirketin iş hacminin eklenmediği, pilot ortağın iş hacmini gösteren belgelerin, ortaklık ilişkisi bulunan birden fazla şirketin birleştirilmiş mali yapısını göstermediği, teklif kapsamında sunulan özel amaçlı mali durum tabloları ve ekleri ile 31.12.2016 tarihli konsolide bilanço ve eklerinde detaylıca açıklandığı üzere, 31.12.2016 tarihli konsolide bilanço ve gelir tablolarının Heitkamp Construction Swiss Gmbh’nin münferit bilanço ve iş hacmi tutarlarına ilave olarak, ortak girişimlerindeki hisse oranlarıyla bağlantılı olarak Transtec Gotthard Ortak Girişiminin mali tablolarının % 25’lik oranı ve Farhbahn Transtec Gotthard Ortak Girişimim %50’lik oranı ile birleştirildiği, yani iş hacmi tutarının tespit edileceği konsolide gelir tablosundaki değerlerin sadece ve sadece Heitkamp Consruction Swiss Gmbh’ye ait rakamlar olduğu, bahsi geçen ortak girişimlerdeki diğer ortak firmalara ait ciro tutarlarının bu tablolara aktarılmadığı, konsolide bilanço ve gelir tablolarının İsviçre Hukuku ile Şirket Ana Sözleşmesi uyarınca bağımsız denetçiler tarafından hazırlandığı, doğruluğunun herhangi başka bir dokümanla ispatlanmasına gerek olmadığı, sunulan gelir tablosu içerisinde toplam tutara esas teşkil eden kişi/ortaklıklarının listesinin bulunduğu, söz konusu tablolarda, pilot ortağın kendisine ve ortağı olduğu 2 ayrı ortak girişime (ortaklık oranı da belirtilmek suretiyle) ait tutarların esas alındığı belgedeki açıklamalardan çok net bir şekilde anlaşıldığı, dolayısıyla idarenin emsal gösterdiği Kurul kararının iş ortaklıklarının değerlendirme dışı bırakılmasına gerekçe teşkil etmediği, iş ortaklıklarının pilot ortağı tarafından sunulan gelir tablosunun idarenin kararında belirtildiği anlamda konsolide bir gelir tablosu olmadığı, öte yandan idareye sunmuş oldukları bilanço oranlarını gösterir belgenin ise, yalnızca pilot ortağın bilgilerini içerdiği, idareye sunulan bilanço oranlarının pilot ortaklarına ait konsolide edilmemiş oranlar olduğu, hiç bir şekilde bir eksiklik olduğu kabul edilmemekle birlikte iş ortaklıklarına ait iş hacmini gösteren belgeler araştırılmak isteniyor ise, bilgi eksikliği olarak nitelendirilerek bilgi istenmesinin mevzuata göre mümkün olduğu, iş ortaklıklarının doğrudan değerlendirme dışı bırakılmasının uygun olmadığı, hukuka aykırı şekilde iş ortaklıklarının teklifinin değerlendirme dışı bırakıldığı iddia iddialarına yer verilmiştir.
A) Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.
İdare tarafından gönderilen ihale işlem dosyasında yer alan belgelerin incelenmesi neticesinde şikâyete konu ihalenin T.C Devlet Demiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğü Satın Alma ve Stok Dairesi Başkanlığı tarafından yapılan “Diyarbakır-Mazıdağı (Mardin) arası yaklaşık 53,8 km demiryolu alt yapı ve üstyapı yapımı” işine ilişkin olduğu, belli istekliler arasında ihale usulü ile gerçekleştirilen ihalenin ön yeterlik başvurusunun 10.01.2018 tarihinde yapıldığı, söz konusu ihaleye ilişkin 84 adet ön yeterlik dokümanı satın alındığı/indirildiği, 40 adayın ön yeterlik başvurusunda bulunduğu, ihale komisyonu tarafından yapılan değerlendirme neticesinde 18.05.2018 tarihli ön yeterlik değerlendirme kararı, 24.05.2018 tarihli düzeltici işlem kararı (I) ve 04.06.2018 tarihli düzeltici işlem kararı (II) neticesinde yeterlik puanlamasından 100 tam puan alan 18 adayın 11.07.2018 tarihinde yapılacak ihaleye teklif vermek üzere davet edilmesine karar verildiği belirlenmiştir.
İdareye yapılan şikâyet başvurusu üzerine idarenin cevap yazısında, bahse konu ihalede pilot ortak Heitkamp Construction Swiss Gmbh tarafından, Ön Yeterlik Şartnamesi’nin 7.4.2 ve 7.4.3’üncü maddesine istinaden, iştiraklerinin ve bağlı ortaklarının yer aldığı birden fazla şirketin bilançolarının ve gelir tablolarını belirli kurallar çerçevesinde bir araya getirildiği ve tek bir bilanço ve tek bir gelir tablosu olarak ortaya konulduğu konsolide bilanço ve konsolide gelir tablosu sunduğunun tespit edildiği, daha önce ihalesi yapılmış olan Polatı-Uşak Yüksek Hızlı Tren Projesi Üstyapı ve Elektromekanik İşleri ihalesi kapsamında yapılan değerlendirmelerde, 2016/UY.I-2640, 2017/UY.II-3276 sayılı KİK kararlarında konsolide olarak sunulan bilanço ve gelir tablosunun mevzuata uygun olmadığı, konsolide bilançonun ve konsolide gelir tablosunun esas itibarıyla bir şirketin değil aralarında ortaklık ilişkisi bulunan birden fazla şirketin birleştirilmiş mali yapısını gösterdiği, diğer bir ifade ile konsolide edilen bilançoda ve konsolide edilen gelir tablosunda, hesaplanan mali yapının hangi şirkete ait olduğunun anlaşılamadığı, ayrıca kamu ihale mevzuatında konsolide bilançonun ve konsolide gelir tablosunun, bilanço ve eşdeğer belgeler ve iş hacmini gösteren belgeler kapsamında sunulabileceğine ilişkin herhangi bir düzenleme bulunmadığı, bu çerçevede mevzuatın ve ihale dokümanının adaylarda aradığı bilanço ve gelir tablosu kriterlerini veya şartlarını sağlayıp sağlamadığının konsolide bilançodan ve konsolide gelir tablosundan anlamanın mümkün olmadığının belirtildiği, ayrıca yapılan incelemelerde sunulan konsolide belgelerden, ilgili adayın kendi durumunu gösteren kısımlar ayrıştırılamadığından, iş ortaklığınca sunulan ön yeterlik başvurusunun Ön Yeterlik Şartnamesi’nin 5.3 ve 19.6’ncı maddesi gereğince değerlendirme dışı bırakıldığı, kamu ihale mevzuatında konsolide olarak sunulan bilanço ve gelir tablosundan ilgili istekliye ait kısımlar ayrıştırılamıyorsa, bu ihale mevzuatına uygun olarak düzenlenmiş bir belge olmadığından, uygun olmayan bir belge konusunda eksik bilginin tamamlatılmasının söz konusu olmadığı ifade edilerek başvuru reddedilmiştir.
Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Bilanço veya eşdeğer belgeler” başlıklı 35’inci maddesinde “(1) Bilançonun veya eşdeğer belgelerin istenildiği ihalelerde ihalenin yapıldığı yıldan önceki yıla ait; a) Yayınlanması zorunlu olan yıl sonu bilançosunun veya gerekli bölümlerinin, b) (a) bendinde belirtilen belgelere eşdeğer belgelerin, her ikisinin de idarece istenilmesi zorunludur. (2) Bilanço veya eşdeğer belgeler kapsamında; a) İlgili mevzuatı uyarınca bilançosunu yayımlatma zorunluluğu olan aday ve istekliler yıl sonu bilançosunu veya bilançonun üçüncü fıkradaki kriterleri sağladığını gösteren bölümlerini, b) İlgili mevzuatı uyarınca bilançosunu yayımlatma zorunluluğu olmayan aday ve istekliler yıl sonu bilançosunu veya bilançonun üçüncü fıkradaki kriterlerin sağlandığını gösteren bölümlerini ya da bu kriterlerin sağlandığını göstermek üzere serbest muhasebeci, yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavirce standart forma uygun olarak düzenlenen belgeyi, sunar. (3) Adayın veya isteklinin ikinci fıkra uyarınca sunduğu belgelerde; a) Belli sürelerde nakit akışını sağlayabilmesi için gerekli likiditeye ve kısa dönem (bir yıl) içinde borç ödeme gücüne sahip olup olmadığını gösteren cari oranın (dönen varlıklar/kısa vadeli borçlar) en az 0,75 olması (hesaplama yapılırken; yıllara yaygın inşaat maliyetleri dönen varlıklardan, yıllara yaygın inşaat hakediş gelirleriise kısa vadeli borçlardan düşülecektir), b) Aktif varlıkların ne kadarının öz kaynaklardan oluştuğunu gösteren öz kaynak oranının (öz kaynaklar/toplam aktif) en az 0,15 olması (hesaplama yapılırken, yıllara yaygın inşaat maliyetleri toplam aktiflerden düşülecektir), c) Kısa vadeli banka borçlarının öz kaynaklara oranının 0,50’den küçük olması, ve belirtilen üç kriterin birlikte sağlanması zorunludur. Sunulan bilançolarda varsa yıllara yaygın inşaat maliyetleri ile hakediş gelirlerinin gösterilmesi gerekir. (4) Yukarıda belirtilen kriterleri bir önceki yılda sağlayamayanlar, son üç yıla kadar olan yılların belgelerini sunabilirler. Bu takdirde belgeleri sunulan yılların parasal tutarlarının ortalaması üzerinden yeterlik kriterlerinin sağlanıp sağlanmadığına bakılır. (5) İhale veya son başvuru tarihi yılın ilk dört ayında olan ihalelerde, bir önceki yıla ait belgelerini sunmayanlar, iki önceki yıla ait belgelerini sunabilirler. Bu belgelerde, yeterlik kriterini sağlayamayanlar ise iki önceki yılın belgeleri ile üç önceki ve dört önceki yılın belgelerini sunabilirler. Bu durumda, belgeleri sunulan yılların parasal tutarlarının ortalaması üzerinden yeterlik kriterlerinin sağlanıp sağlanmadığına bakılır. (6) 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 174 üncü maddesine göre takvim yılından farklı hesap dönemi belirlenen aday ve isteklinin bilançoları için bu hesap dönemi esas alınır. (7) Bilanço veya bilançonun üçüncü fıkradaki kriterlerin sağlandığını gösteren bölümlerinin ilgili mevzuatına göre düzenlenmiş ve serbest muhasebeci, yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir ya da vergi dairesince onaylanmış olması zorunludur. Yabancı ülkede düzenlenen bilanço veya bilançonun üçüncü fıkradaki kriterlerin sağlandığını gösteren bölümlerinin ise o ülke mevzuatına göre düzenlenmesi ve bu belgeleri düzenlemeye yetkili merci tarafından onaylanmış olması gereklidir. (8) Yabancı ülkede düzenlenen yayımlanması zorunlu olmayan bilançoların veya bunların bölümlerinin ibraz edilmemesi durumunda, yukarıda belirtilen kriterlerin sağlandığı o ülke mevzuatına göre bu belgeleri düzenlemeye yetkili merci tarafından onaylanmış belge ile tevsik edilebilir. (9) Aday veya isteklinin ortak girişim olması halinde, ortakların her birinin istenen belgeleri ayrı ayrı sunması ve üçüncü fıkrada belirtilen kriterleri sağlaması zorunludur.” hükmü,
Anılan Yönetmelik’in “İsteklinin iş hacmini gösteren belgeler” başlıklı 36’ncı maddesinde“(1) İş hacmini gösteren belgeler, aday veya isteklinin ihalenin yapıldığı yıldan önceki yıla ait; a) Toplam cirosunu gösteren gelir tablosu, b) Taahhüdü altında devam eden yapım işlerinin gerçekleştirilen kısmının veya bitirilen yapım işlerinin parasal tutarını gösteren faturalardır. (2)İş hacmini gösteren belgelerin istenildiği ihalelerde birinci fıkranın (a) ve (b) bentlerinde belirtilen her iki belgenin idarece istenilmesi zorunludur. Bu durumda aday veya isteklinin ise üçüncü fıkradaki yeterlik kriterini sağladığını göstermek üzere ihaleden önceki yıla ait bu iki belgeden birini sunması yeterlidir. (3)Birinci fıkrada sayılan belgelerin istenildiği durumlarda; a) Açık ihale usulüyle yapılan ihaleler ile Kanun’un 21’inci maddesinin (b) ve (c) bentlerine göre yapılan ihalelerde; isteklinin cirosunun, teklif ettiği bedelin % 25’inden, taahhüdü altında devam eden yapım işlerinin gerçekleştirilen kısmının veya bitirilen yapım işlerinin parasal tutarının ise teklif ettiği bedelin % 15’inden az olmaması, b) Belli istekliler arasında ihale usulüyle yapılan ihalelerin ön yeterlik aşaması ile Kanun’un 21’inci maddesinin (a), (d) ve (e) bentlerine göre yapılan ihalelerin yeterlik aşamasında; aday veya isteklinin cirosunun, yaklaşık maliyetin % 25’i ile % 35’i aralığında idarece belirlenen tutardan, taahhüdü altında devam eden yapım işlerinin gerçekleştirilen kısmının veya bitirilen yapım işlerinin parasal tutarının ise yaklaşık maliyetin % 15’i ile % 25’i aralığında idarece belirlenen tutardan az olmaması, gerekir. Yeterlik kriteri olarak bu kriterlerden herhangi birini sağlayan ve sağladığı kritere ilişkin belgeyi sunan aday veya istekli yeterli kabul edilir. (4) Üçüncü fıkradaki kriterleri ihalenin yapıldığı yıldan önceki yıl için sağlayamayanlar, ihalenin yapıldığı yıldan önceki yıldan başlamak üzere birbirini takip eden son altı yıla kadarki belgelerini sunabilirler. Bu takdirde, belgeleri sunulan yılların parasal tutarlarının ortalaması üzerinden yeterlik kriterlerinin sağlanıp sağlanmadığına bakılır. (5) İhale veya son başvuru tarihi yılın ilk dört ayında olan ihalelerde, bir önceki yıla ait gelir tablosunu sunmayanlar bakımından iki önceki yıl, ihalenin yapıldığı yıldan bir önceki yıl olarak kabul edilir. Bu gelir tablosu itibariyle yeterlik şartının sağlanamaması halinde ise, iki önceki yıl, ihalenin yapıldığı yıldan bir önceki yıl olarak kabul edilmek üzere son altı yıla kadarki gelir tabloları sunulabilir ve bu durumda gelir tabloları sunulan yılların parasal tutarlarının ortalaması üzerinden yeterlik kriterlerinin sağlanıp sağlanmadığına bakılır. (6) Taahhüt altında devam eden yapım işlerinin gerçekleştirilen kısmının veya bitirilen yapım işlerinin parasal tutarını tevsik etmek üzere; fatura örnekleri ya da bu örneklerin noter, serbest muhasebeci, yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir ya da vergi dairesince onaylı suretleri sunulur. (7) Toplam ciro; gelir tablosundaki brüt satışlar tutarından, satıştan iadeler, satış iskontoları ve diğer indirimlerin tutarları düşülmek suretiyle ulaşılan net satışlar tutarıdır. (8) Taahhüt altında devam eden yapım işlerinin gerçekleştirilen kısmının veya bitirilen işlerin parasal tutarının hesabında, yurt içinde ve yurt dışında gerçekleştirilen yapım işi faaliyetlerinden elde edilen gelirlerin toplamı dikkate alınır. (9) 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 174’üncü maddesine göre takvim yılından farklı hesap dönemi belirlenen aday ve isteklinin gelir tablosu için bu hesap dönemi esas alınır. (10) Gelir tablosunun, serbest muhasebeci, yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir ya da vergi dairesince onaylı olması zorunludur. Yabancı ülkede düzenlenen gelir tablosunun o ülke mevzuatına göre düzenlenmesi ve bu belgeyi düzenlemeye yetkili merci tarafından onaylanmış olması gereklidir. (11) İş ortaklığı olarak ihaleye katılan aday ve isteklilerde; iş hacmine ilişkin kriterlerin, her bir ortak tarafından iş ortaklığındaki hissesi oranında sağlanması zorunludur. (12) Konsorsiyum olarak ihaleye katılan aday ve isteklilerde; iş hacmine ilişkin kriterlerin, her bir ortak tarafından kendi kısmı için sağlanması zorunludur. (13) Aday veya isteklinin, ortak girişimin ortağı olarak taahhüdü altında devam eden yapım işlerinin gerçekleştirilen kısmının veya bitirdiği yapım işlerinin parasal tutarı, iş ortaklığındaki hissesi oranında, konsorsiyumda ise taahhüt edilen iş kısmı üzerinden hesaplanır. (14) Aday veya isteklinin iş hacmi tutarının değerlendirilmesinde, kendi iş hacmi tutarı ile birlikte ortak olduğu ortak girişime/girişimlere ait iş hacmi tutarı da hissesi oranında dikkate alınarak toplanmak suretiyle toplam iş hacmi tutarı belirlenir. Bu durumda aday veya isteklinin iş hacmi tutarı kullanılan ortak girişimdeki/girişimlerdeki hisse oranını gösteren belgelerin de teklif kapsamında sunulması gerekmektedir.” hükümleri yer almaktadır
Ön Yeterlik Şartnamesi’nin “İhale konusu işe ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu işin a) Adı:Diyarbakır-Mazıdağı(Mardin) demiryolu hattı yapım işi b) Yatırım proje no’su/kodu:2017.E010130 c) Miktarı (fiziki) ve türü: Diyarbakır-Mazıdağı(Mardin) arası yaklaşık 53,8 km demiryolu alt yapı ve üst yapı yapımı. Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır. ç) Yapılacağı yer:Diyarbakır-Mazıdağı(Mardin) arası d) İşin uzmanlık gerektiren kısımlarına ilişkin bilgiler: – Güzergâh Altyapı İşleri ve Aynı Şartname’nin “Ön yeterlik dokümanının kapsamı” başlıklı 5’nci maddesinde “ …5.3. Aday tarafından, ön yeterlik dokümanının içeriği dikkatli bir şekilde incelenmelidir. Ön yeterlik başvurusunun yapılmasına ilişkin şartların yerine getirilmemesinden kaynaklanan sorumluluk adaya aittir. Ön yeterlik dokümanında öngörülen kriterlere ve şekil kurallarına uygun olmayan başvurular değerlendirmeye alınmaz.” düzenlemesi,
Aynı Şartname’nin “Ön yeterlik başvurularının değerlendirilmesi” başlıklı 19’uncu maddesinde de “…19.6. Yapılan değerlendirme sonucunda istenen yeterlik kriterlerini sağlayan adaylar yeterli bulunur. Yeterlik kriterlerini taşımadıkları tespit edilen adaylar ise yeterli kabul edilmez.” düzenlemesi,
Aynı Şartname’nin “Ön yeterlik başvurusu için gereken belgeler ve yeterlik kriterleri” başlıklı 7’nci maddesinde “…7.4.2. Adayın ihalenin yapıldığı yıldan önceki yıla ait yıl sonu bilançosu veya eşdeğer belgeleri. a) İlgili mevzuatı uyarınca bilançosunu yayımlatma zorunluluğu olan adaylar, yıl sonu bilançosunu veya bilançonun gerekli kriterleri sağlandığını gösteren bölümlerini, b) İlgili mevzuatı uyarınca bilançosunu yayımlatma zorunluluğu olmayan adaylar, yıl sonu bilançosunu veya bilançonun gerekli kriterleri sağladığını gösteren bölümlerini ya da bu kriterlerin sağlandığını göstermek üzere serbest muhasebeci, yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir tarafından standart forma uygun olarak düzenlenen belgeyi (Standart Form: KİK024.1/Y) sunmaları gerekmektedir. Sunulan bilanço veya eşdeğer belgelerde; a) Belli sürelerde nakit akışını sağlayabilmesi için gerekli likiditeye ve kısa dönem (bir yıl) içinde borç ödeme gücüne sahip olup olmadığını gösteren cari oranın (dönen varlıklar/kısa vadeli borçlar) en az 0,75 olması, (hesaplama yapılırken; yıllara yaygın inşaat maliyetleri dönen varlıklardan, yıllara yaygın inşaat hakediş gelirleri ise kısa vadeli borçlardan düşülecektir), b) Aktif varlıkların ne kadarının öz kaynaklardan oluştuğunu gösteren öz kaynak oranının (öz kaynaklar/toplam aktif) en az 0,15 olması, (hesaplama yapılırken, yıllara yaygın inşaat maliyetleri toplam aktiflerden düşülecektir), c) Kısa vadeli banka borçlarının öz kaynaklara oranının 0,50’den küçük olması, ve belirtilen üç kriterin birlikte sağlanması zorunludur. Sunulan bilançolarda varsa yıllara yaygın inşaat maliyetleri ile hakediş gelirlerinin gösterilmesi gerekir. Yukarıda belirtilen kriterleri bir önceki yılda sağlayamayanlar, son üç yıla kadar olan yılların belgelerini sunabilirler. Bu takdirde belgeleri sunulan yılların parasal tutarlarının ortalaması üzerinden yeterlik kriterlerinin sağlanıp sağlanmadığına bakılır. İhale veya son başvuru tarihi yılın ilk dört ayında olan ihalelerde, bir önceki yıla ait belgelerini sunmayanlar, iki önceki yıla ait belgelerini sunabilirler. Bu belgelerde, yeterlik kriterini sağlayamayanlar ise iki önceki yılın belgeleri ile üç önceki ve dört önceki yılın belgelerini sunabilirler. Bu durumda, belgeleri sunulan yılların parasal tutarlarının ortalaması üzerinden yeterlik kriterlerinin sağlanıp sağlanmadığına bakılır. Bilanço veya bilançonun yukarıda belirtilen kriterlerin sağlandığını gösteren bölümlerinin ilgili mevzuatına göre düzenlenmiş ve serbest muhasebeci, yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir ya da vergi dairesince onaylanmış olması zorunludur. Yabancı ülkede düzenlenen bilanço veya bilançonun yukarıda belirtilen kriterlerin sağlandığını gösteren bölümlerinin ise o ülke mevzuatına göre düzenlenmesi ve bu belgeleri düzenlemeye yetkili merci tarafından onaylanmış olması gereklidir. Yabancı ülkede düzenlenen yayımlanması zorunlu olmayan bilançoların veya bunların bölümlerinin ibraz edilmemesi durumunda, yukarıda belirtilen kriterlerin sağlandığı o ülke mevzuatına göre bu belgeleri düzenlemeye yetkili merci tarafından onaylanmış belge ile tevsik edilebilir. Adayın ortak girişim olması halinde, ortakların her birinin istenen belgeleri ayrı ayrı sunması ve yukarıda belirtilen kriterleri sağlaması zorunludur. 7.4.3. İş hacmini gösteren belgeler Adayın ihalenin yapıldığı yıldan önceki yıla ait, aşağıda belirtilen belgelerden birini sunması yeterlidir; a) Toplam cirosunu gösteren gelir tablosu, b) Taahhüdü altında devam eden yapım işlerinin gerçekleştirilen kısmının veya bitirilen yapım işlerinin parasal tutarını gösteren faturalar. Adayın cirosunun 130.000.000 TRY (Türk Lirası)’den, taahhüt altında devam eden yapım işlerinin gerçekleştirilen kısmının veya bitirilen yapım işlerin parasal tutarı için ise 95.000.000 TRY (Türk Lirası)’den az olmaması gerekir. Konsorsiyumlar için sunulması gereken en az ciro belge tutarı; Bu kriterlerden herhangi birini sağlayan ve sağladığı kritere ilişkin belgeyi sunan aday yeterli kabul edilir. Bu kriterleri ihalenin yapıldığı yıldan önceki yıl için sağlayamayanlar, ihalenin yapıldığı yıldan önceki yıldan başlamak üzere birbirini takip eden son altı yıla kadarki belgelerini sunabilirler. Bu takdirde, belgeleri sunulan yılların parasal tutarlarının ortalaması üzerinden yeterlik kriterlerinin sağlanıp sağlanmadığına bakılır. İhale veya son başvuru tarihi yılın ilk dört ayında olan ihalelerde, bir önceki yıla ait gelir tablosunu sunmayanlar bakımından iki önceki yıl, ihalenin yapıldığı yıldan bir önceki yıl olarak kabul edilir. Bu gelir tablosu itibariyle yeterlik şartının sağlanamaması halinde ise, iki önceki yıl, ihalenin yapıldığı yıldan bir önceki yıl olarak kabul edilmek üzere son altı yıla kadarki gelir tabloları sunulabilir ve bu durumda gelir tabloları sunulan yılların parasal tutarlarının ortalaması üzerinden yeterlik kriterlerinin sağlanıp sağlanmadığına bakılır. Taahhüt altında devam eden yapım işlerinin gerçekleştirilen kısmının veya bitirilen yapım işlerinin parasal tutarını tevsik etmek üzere; fatura örnekleri ya da bu örneklerin noter, serbest muhasebeci, yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir ya da vergi dairesince onaylı suretleri sunulur. Gelir tablosunun, serbest muhasebeci, yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir ya da vergi dairesince onaylı olması zorunludur. Yabancı ülkede düzenlenen gelir tablosunun o ülke mevzuatına göre düzenlenmesi ve bu belgeyi düzenlemeye yetkili merci tarafından onaylanmış olması gereklidir. İş ortaklığı olarak ihaleye katılan adaylarda; iş hacmine ilişkin kriterlerin, her bir ortak tarafından iş ortaklığındaki hissesi oranında sağlanması zorunludur. Konsorsiyum olarak ihaleye katılan adaylarda; iş hacmine ilişkin kriterlerin, her bir ortak tarafından kendi kısmı için sağlanması zorunludur. Aday veya isteklinin iş hacmi tutarının değerlendirilmesinde, kendi iş hacmi tutarı ile birlikte ortak olduğu ortak girişime/girişimlere ait iş hacmi tutarı da hissesi oranında dikkate alınarak toplanmak suretiyle toplam iş hacmi tutarı belirlenir. Bu durumda aday veya isteklinin iş hacmi tutarı kullanılan ortak girişimdeki/girişimlerdeki hisse oranını gösteren belgelerin de teklif kapsamında sunulması gerekmektedir. Aday veya isteklinin iş hacmi tutarının değerlendirilmesinde, kendi iş hacmi tutarı ile birlikte ortak olduğu ortak girişime/girişimlere ait iş hacmi tutarı da hissesi oranında dikkate alınarak toplanmak suretiyle toplam iş hacmi tutarı belirlenir. Bu durumda aday veya isteklinin iş hacmi tutarı kullanılan ortak girişimdeki/girişimlerdeki hisse oranını gösteren belgelerin de teklif kapsamında sunulması gerekmektedir.” düzenlemesi bulunmaktadır.
04.06.2018 tarihli Düzeltici İşlem Kararı-2 ile yapılan değerlendirmede 18’inci sırada ön yeterlik başvurusunda bulunan Heitkamp Construction Swiss Gmbh-Rec Uluslararası İnş. Yatırım San. ve Tic. A.Ş. İş Ortaklığında pilot ortak Heitkamp Construction Swiss Gmbh tarafından iştiraklerinin ve bağlı ortaklarının yer aldığı birden fazla şirketin bilançolarının ve gelir tablolarının belirli kurallar çerçevesinde bir araya getirildiği konsolide bilanço ve gelir tablosu sunulduğu, konsolide edilen bilançoda ve gelir tablosunda, hesaplanan mali yapının hangi şirkete ait olduğunun anlaşılamadığı, ayrıca kamu ihale mevzuatında konsolide bilançonun ve konsolide gelir tablosunun, bilanço ve eşdeğer belgeler ve iş hacmini gösteren belgeler kapsamında sunulabileceğine ilişkin herhangi bir düzenleme bulunmadığı, yapılan incelemede sunulan konsolide belgelerden ilgili adayın kendi durumunu gösteren kısımların ayrıştırılamadığı ifade edilerek Ön Yeterlik Şartnamesi’nin 5.3 ve 19.6’ncı maddeleri gereği değerlendirme dışı bırakıldığı belirlenmiştir.
Yapılan incelemede başvuru sahibi ortak girişim tarafından sunulan iş ortaklığı beyannamesinde Heitkamp Construction Swiss Gmbh’nin %50 hisseyle pilot ortak, Rec Uluslararası İnşaat Yatırım San. ve Tic. A.Ş.nin %50 hisseyle özel ortak olarak belirlendiği tespit edilmiştir.
Pilot ortak Heitkamp Construction Swiss Gmbh tarafından Ön Yeterlik Şartnamesi’nin 7.4.2 ve 7.4.3’üncü maddesinde yer alan bilanço ve iş hacmine ilişkin kriterleri tevsik etmek için yabancı dilde düzenlenmiş Hissedar Toplantısı Tutanakları ve Yönetim Kurulu Toplantısı Tutanakları’nın ekinde yer alan Konsolide Edilmiş Özel Amaçlı Mali Tablolar ile gelir tablolarının Türkçe tercümeleri ile birlikte sunulduğu anlaşılmıştır.
Bahse konu belgeler incelendiğinde,
– 31.12.2016 tarihinde biten yıla ait konsolide edilmiş özel amaçlı mali durum tabloları (Bilanço),
– 31.12.2016 tarihinde biten yıla ait konsolide edilmiş özel amaçlı kar veya zarar durumu (Gelir tablosu)
– NOT 1 ve NOT 2: 31.12.2016 tarihinde sona eren hesap dönemine ait konsolide edilmiş özel amaçlı mali tablolara ait notlar
– EK:1 Heitkamp Construction Swiss Gmbh ile ilgili bilgiler kısmında 2016 ve 2015 yıllarına ilişkin düzenlenmiş Mali tablolarının sunulduğu tespit edilmiştir.
Sunulan Yönetim Kurulu Toplantı Tutanakları’nda “Şirket’in rakamları tamamen birleştirmeye (konsolide) dahil edilmiştir. Transtec Gotthard Ortak Girişimi, mali tablolarının %25’lik oranı ile birleştirilmiştir. Farhrbahn Transtec Gotthard Konsorsiyumu mali tablolarının %50’lik oranı ile birleştirilmiştir.” ifadelerine yer verilerek Heitkamp Construction Swiss Gmbh’nin “Şirket” olarak tanımlandığı, 2016 yılına ilişkin konsolide edilmiş özel amaçlı mali tablolara ait notlar bölümünde ise “birleştirilen grup ortak girişimleri, kuruluş yerleri ve faaliyet alanlarının niteliği” ifadelerine yer verildiği tespit edilmiştir.
31.12.2016 tarihinde biten yıla ait konsolide edilmiş özel amaçlı mali durum tablolarının “Özkaynaklar” bölümünün ana ortaklığa ait özkaynaklar bölümüne ait olduğu tespit edilmiştir.
Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Bilanço veya eşdeğer belgeler” başlıklı 35’inci maddesinin ikinci fıkrasında aday ve istekliler tarafından bilanço veya eşdeğer belge olarak“a) İlgili mevzuatı uyarınca bilançosunu yayımlatma zorunluluğu olan aday ve istekliler yıl sonu bilançosunu veya bilançonun üçüncü fıkradaki kriterleri sağladığını gösteren bölümleri, b) İlgili mevzuatı uyarınca bilançosunu yayımlatma zorunluluğu olmayan aday ve istekliler yıl sonu bilançosunu veya bilançonun üçüncü fıkradaki kriterlerin sağlandığını gösteren bölümlerini ya da bu kriterlerin sağlandığını göstermek üzere serbest muhasebeci, yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavirce standart forma uygun olarak düzenlenen belge” sunulabileceği düzenlenmiştir.
Aynı Yönetmelik’in “İsteklinin iş hacmini gösteren belgeler” başlıklı 36’ncı maddesinin birinci fıkrasında ise “İş hacmini gösteren belgeler, aday veya isteklinin ihalenin yapıldığı yıldan önceki yıla ait; a) Toplam cirosunu gösteren gelir tablosu, b) Taahhüdü altında devam eden yapım işlerinin gerçekleştirilen kısmının veya bitirilen yapım işlerinin parasal tutarını gösteren faturalardır.”hükmü bulunmaktadır.
Anılan mevzuat hükümleri ile ihaleye katılan isteklinin teklif dosyası kapsamında sunduğu bilançonun, bilançonun bölümleri ile iş hacmini gösteren belgelerin münferiden istekli adına düzenlenmiş olması gerekmektedir. Anılan belgelerin bizzat istekli adına düzenlenmiş ve münhasıran isteklinin hesaplarına dayandırılması ile amaçlanan, isteklinin kendisinin ihaledeki ekonomik mali yeterlik için öngörülen kriterleri sağlayıp sağlamadığının tespitini yapabilmektir. Birden fazla şirketin mali yapısı birleştirilerek oluşturulan konsolide bilanço ve gelir tablolarında ise hesaplanan mali yapının hangi şirkete ait olduğunun tespiti mümkün olmayabilir.
Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nde birden fazla şirketin bilançolarının veya iş hacmini gösteren belgelerinin belirli kurallar çerçevesinde bir araya getirildiği konsolide bilanço veya iş hacmini gösterir belge sunulabileceğine ilişkin bir hüküm bulunmamaktadır. İstekliler tarafından sunulacak belgelerin şekil şartlarının ve sağlaması gereken kriterlerin ayrıntılı bir şekilde düzenlendiği mevzuat metinlerinde, hukuk ve mevzuat yazım tekniği gereği sunulabilecek belgelerin zikredilmesi ve açıklanması esas olup, bu çerçevede anılan metinlerde herhangi bir belgenin sunulmayacağına ilişkin düzenleme bulunmadığından hareketle bir çıkarım yapmak uygun olmayacaktır. Bu çerçevede, Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nde konsolide bilanço veya iş hacminin gösterir belge sunulamayacağına ilişkin bir hüküm olmadığından hareketle konsolide finansal tabloların ihalelerde sunulabileceği şeklinde bir sonuca ulaşmak mümkün gözükmemektedir.
Öte yandan, Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin 35’inci maddesinin dördüncü fıkrasında bilançolara ilişkin “Yukarıda belirtilen kriterleri bir önceki yılda sağlayamayanlar, son üç yıla kadar olan yılların belgelerini sunabilirler. Bu takdirde belgeleri sunulan yılların parasal tutarlarının ortalaması üzerinden yeterlik kriterlerinin sağlanıp sağlanmadığına bakılır.” şeklinde, 36’ncı maddesinin dördüncü fıkrasında ise iş hacmini gösterir belgelere ilişkin “Üçüncü fıkradaki kriterleri ihalenin yapıldığı yıldan önceki yıl için sağlayamayanlar, ihalenin yapıldığı yıldan önceki yıldan başlamak üzere birbirini takip eden son altı yıla kadarki belgelerini sunabilirler. Bu takdirde, belgeleri sunulan yılların parasal tutarlarının ortalaması üzerinden yeterlik kriterlerinin sağlanıp sağlanmadığına bakılır.” şeklinde hükme yer verilmek suretiyle öngörülen kriterleri bir önceki yılda sağlayamayan isteklilere son üç yıla kadar olan bilançolarını ve son altı yıla kadar olan iş hacmini gösterir belgeleri sunma imkanı getirilmiş, ancak öngörülen kriterleri sağlayamayanların konsolide bilanço veya iş hacmini gösterir belge sunmalarına imkan veren bir mevzuat düzenlemesi yapılmamıştır.
Başvuru sahibi iş ortaklığının bilanço ve gelir tablolarına ilişkin ön yeterlik dosyası kapsamında ayrıca Heitkamp Construction Swiss Gmbh adına düzenlenmiş bilanço bilgilerinin de sunulduğu, pilot ortak sıfatındaki Heitkamp Construction Swiss Gmbh tarafından sunulan 31.12.2016 tarihinde biten yıla ait konsolide edilmiş özel amaçlı mali durum tablosundaki (bilanço) tutarlar ile münferiden Heitkamp Construction Swiss Gmbh adına düzenlenmiş bilanço bilgileri tablosundaki tutarların birbirinden farklı olduğu, daha açık anlatımla 31.12.2016 tarihinde biten yıla ait konsolide edilmiş özel amaçlı mali durum tablosundaki (bilanço) tutarlarının bilanço bilgileri tablosundaki tutarlardan fazla olduğu tespit edilmiştir.
Bununla birlikte 31.12.2016 tarihinde sona eren hesap dönemine ait konsolide edilmiş (Heitkamp ve Ortak Girişimleri) özel amaçlı mali tablolara ait notlar kısmının “Hazırlama ve Konsolide Esaslarının Temeli” bölümünde “Şirket ve müşterek yönetime tabi ortaklıklarının muhasebe kayıt düzeni ve mali tablo hazırlama uygulamaları İsviçre Kanunu ve şirket ana sözleşmesine uygun olup ayrı mali tablolar İsviçre Kanunu ve şirket ana sözleşmesine uygun olarak hazırlanmıştır.” ifadelerine yer verildiği, Heitkamp Construction Swiss Gmbh ile ilgili bilgiler kısmında 2016 ve 2015 yıllarına ilişkin düzenlenmiş bilanço bilgileri tablosunun münferiden Heitkamp Construction Swiss Gmbh adına düzenlendiği, dolayısıyla bilanço bilgileri ile ilgili değerlendirmenin bilanço bilgileri tablosundaki tutarlar üzerinden yapılması gerektiği sonuca varılmıştır.
Bu itibarla anılan adayın bilanço bilgilerinin konsolide olduğu gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakılmasının mevzuata aykırı olduğu sonucuna varılmıştır.
Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin 36’ncı maddesinin on dördüncü fıkrasında “Aday veya isteklinin iş hacmi tutarının değerlendirilmesinde, kendi iş hacmi tutarı ile birlikte ortak olduğu ortak girişime/girişimlere ait iş hacmi tutarı da hissesi oranında dikkate alınarak toplanmak suretiyle toplam iş hacmi tutarı belirlenir. Bu durumda aday veya isteklinin iş hacmi tutarı kullanılan ortak girişimdeki/girişimlerdeki hisse oranını gösteren belgelerin de teklif kapsamında sunulması gerekmektedir.” hükmü yer almaktadır. Anılan hükme göre bir isteklinin iş hacmi tutarına, yine bizzat bu isteklinin ortak girişim olarak gerçekleştirdiği işlerden elde ettiği iş hacmi tutarının eklenmesi söz konusu olmaktadır. Anılan hükme göre iş hacmi tutarı toplamına esas değerler, iki farklı ticari işletmeye değil, aynı istekliye ilişkindir. Uygulamada aynı istekliye ilişkin bu tutarların toplanmasından hareketle konsolidasyon (birleştirme) ifadesi kullanılabilmekte ise de, itirazen şikayete konu olan konsolide finansal tablolar ile birden fazla şirketin birleştirilmiş mali yapısı ifade edilmektedir. Dolayısıyla, Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin 36’ncı maddesinin on dördüncü fıkrasındaki hüküm gereği ortak girişimdeki/girişimlerdeki hisse oranını gösteren belgelerin de teklif kapsamında sunulması suretiyle kabul edilebileceği anlaşılmaktadır.
Teklif kapsamında sunulan 31.12.2016 tarihinde biten yıla ait konsolide edilmiş özel amaçlı kar veya zarar durumu gelir tablosunda (Heitkamp ve Ortak Girişimleri) belirtilen tutarların, ortak girişimlere ait iş hacmi tutarının anılan adayın hissesi oranında aktarılmış olup olmadığının anlaşılmadığı, anılan gelir tablosuna Heitkamp Construction Swiss Gmbh’nin ortak girişim olarak gerçekleştirdiği işlerdeki diğer ortak firmaların toplam ciro tutarının aktarılmış olabileceği, zira 31.12.2016 tarihinde biten yıla ait konsolide edilmiş özel amaçlı mali durum tablosundaki (Bilanço) tutarlarının münferiden Heitkamp Construction Swiss Gmbh’nin adına düzenlemiş bilanço bilgileri tablosundaki tutarlardan farklı olduğu, bu durumda Heitkamp ve Ortak Girişimleri adına düzenlenmiş ve konsolide edilmiş bilançonun devamı olarak sunulan gelir tablosunun da benzer bir yöntemle hazırlanmış olduğu sonucuna varılmıştır. Başvuru sahibi tarafından münferit ciro bilgilerini gösterir ayrıca bir belgenin sunulmadığı ve teklif kapsamında sunulan 31.12.2016 tarihinde biten yıla ait konsolide edilmiş özel amaçlı kar veya zarar durumu gelir tablosundaki tutarların kendi iş hacmi tutarını yansıtmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Başvuru sahibinin ortak olduğu ortak girişimlere ait iş hacmi tutarının hisse oranı da belirtmek suretiyle açık ve anlaşılır bir şekilde gösterilmesi gerekmekte olup, teklif kapsamında sunulan iş hacmine ilişkin belgeler yukarıda yer verilen açıklamalar çerçevesinde genel muhasebe ilkelerinden kişisellik ve dönemsellik ilkelerine de aykırı bulunmuştur.
Bu itibarla anılan adayın gelir tablosu bilgilerinin konsolide olduğu gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakılmasının mevzuata aykırı olmadığı sonucuna varılmıştır.
B) İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in 18’inci maddesinin ikinci fıkrası yönünden yapılan inceleme sonucunda tespit edilen aykırılıklar ve buna ilişkin inceleme ve hukuki değerlendirme aşağıda yapılmıştır.
04.06.2018 tarihli Düzeltici İşlem Kararı-2 ile yapılan değerlendirmede 38’inci sırada ön yeterlik başvurusunda bulunan Dentaş Uluslararası İnş. A.Ş.-Özka İnş. A.Ş.-Yüksel İnş. A.Ş. İş Ortaklığında özel ortak Yüksel İnş. A.Ş. tarafından iştiraklerinin ve bağlı ortaklarının yer aldığı birden fazla şirketin bilançolarının ve gelir tablolarının belirli kurallar çerçevesinde bir araya getirildiği konsolide bilanço ve gelir tablosu sunulduğu, konsolide edilen bilançoda ve gelir tablosunda, hesaplanan mali yapının hangi şirkete ait olduğunun anlaşılamadığı, ayrıca kamu ihale mevzuatında konsolide bilançonun ve konsolide gelir tablosunun, bilanço ve eşdeğer belgeler ve iş hacmini gösteren belgeler kapsamında sunulabileceğine ilişkin herhangi bir düzenleme bulunmadığı, yapılan incelemede sunulan konsolide belgelerden ilgili adayın kendi durumunu gösteren kısımların ayrıştırılamadığı ifade edilerek Ön Yeterlik Şartnamesi’nin 5.3 ve 19.6’ncı maddeleri gereği değerlendirme dışı bırakıldığı belirlenmiştir.
Yapılan incelemede anılan ortak girişim tarafından sunulan iş ortaklığı beyannamesinde Dentaş Uluslararası İnş. A.Ş.nin %34 ortaklık oranı ile pilot ortak, Özka İnşaat A.Ş.nin %33 ortaklık oranı ile özel ortak, Yüksel İnşaat A.Ş.nin de %33 ortaklık oranı ile özel ortak olarak belirlendiği tespit edilmiştir.
Özel ortak Yüksel İnşaat A.Ş. tarafından ön yeterlik başvurusu kapsamında; 2016 yılı bilgilerinin yer aldığı YMM imzalı ve kaşeli Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği ekinde yer alan standart forma uygun bilanço bilgileri tablosunun,
Yetkin Yeminli Mali Müşavirlik A.Ş. tarafından hazırlanan hasılat ve rasyo tespitine ilişkin 28.04.2017 tarihli Yeminli Mali Müşavir Özel Amaçlı Tasdik Raporu’nun sunulduğu, bahse konu raporun kapsamında;
-Yüksel İnşaat A.Ş. İnşaat İşleri 2012-2016 arası ciro bilgilerine ilişkin tablonun, – 31.12.2016 Ayrıntılı Konsolide Bilançosunun, – 31.12.2016 Ayrıntılı Konsolide Gelir Tablosunun, -01.01.2016-31.12.2016 dönemini ve 01.01.2017-31.12.2017 dönemini yansıtan YMM onaylı Denetim Tasdik Sözleşmesi’nin sunulduğu tespit edilmiştir.
Teklif kapsamında sunulan bilanço bilgileri tablosundaki bilgilerin YMM tarafından hazırlanan özel amaçlı tasdik raporunun ekinde sunulan 31.12.2016 Ayrıntılı Konsolide Bilançosu’ndan aktarılmak suretiyle oluşturulduğu görülmüştür.
Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Bilanço veya eşdeğer belgeler” başlıklı 35’inci maddesinin ikinci fıkrasında aday ve istekliler tarafından bilanço veya eşdeğer belge olarak “a) İlgili mevzuatı uyarınca bilançosunu yayımlatma zorunluluğu olan aday ve istekliler yıl sonu bilançosunu veya bilançonun üçüncü fıkradaki kriterleri sağladığını gösteren bölümleri, b) İlgili mevzuatı uyarınca bilançosunu yayımlatma zorunluluğu olmayan aday ve istekliler yıl sonu bilançosunu veya bilançonun üçüncü fıkradaki kriterlerin sağlandığını gösteren bölümlerini ya da bu kriterlerin sağlandığını göstermek üzere serbest muhasebeci, yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavirce standart forma uygun olarak düzenlenen belge” sunulabileceği hükme bağlanmıştır.
Aynı Yönetmelik’in “İsteklinin iş hacmini gösteren belgeler” başlıklı 36’ncı maddesinin birinci fıkrasında ise “İş hacmini gösteren belgeler, aday veya isteklinin ihalenin yapıldığı yıldan önceki yıla ait; a) Toplam cirosunu gösteren gelir tablosu, b) Taahhüdü altında devam eden yapım işlerinin gerçekleştirilen kısmının veya bitirilen yapım işlerinin parasal tutarını gösteren faturalardır.” hükmü bulunmaktadır.
Anılan mevzuat hükümleri ile ihaleye katılan isteklinin teklif dosyası kapsamında sunduğu bilançonun, bilançonun bölümlerinin, bilanço bilgileri tablosu ile iş hacmini gösteren belgelerin münferiden istekli adına düzenlenmiş olması gerekmektedir. Anılan belgelerin bizzat istekli adına düzenlenmiş olması ve münhasıran isteklinin hesaplarına dayandırılması ile amaçlanan, isteklinin kendisinin ihaledeki ekonomik mali yeterlik için öngörülen kriterleri sağlayıp sağlamadığının tespitini yapabilmektir. Birden fazla şirketin mali yapısı birleştirilerek oluşturulan konsolide bilanço ve gelir tablolarında ise hesaplanan mali yapının hangi şirkete ait olduğunun tespiti mümkün olmayabilir.
Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nde birden fazla şirketin bilançolarının veya iş hacmini gösteren belgelerinin belirli kurallar çerçevesinde bir araya getirildiği konsolide bilanço veya iş hacmini gösterir belge sunulabileceğine ilişkin bir hüküm bulunmamaktadır. İstekliler tarafından sunulacak belgelerin şekil şartlarının ve sağlaması gereken kriterlerin ayrıntılı bir şekilde düzenlendiği mevzuat metinlerinde, hukuk ve mevzuat yazım tekniği gereği sunulabilecek belgelerin zikredilmesi ve açıklanması esas olup, bu çerçevede anılan metinlerde herhangi bir belgenin sunulmayacağına ilişkin düzenleme bulunmadığından hareketle bir çıkarsama yapmak uygun olmayacaktır. Bu çerçevede, Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nde konsolide bilanço veya iş hacminin gösterir belge sunulamayacağına ilişkin bir hüküm olmadığından hareketle konsolide finansal tabloların ihalelerde sunulabileceği şeklinde bir sonuca ulaşmak mümkün gözükmemektedir.
Öte yandan, Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin 35’inci maddesinin dördüncü fıkrasında bilançolara ilişkin “Yukarıda belirtilen kriterleri bir önceki yılda sağlayamayanlar, son üç yıla kadar olan yılların belgelerini sunabilirler. Bu takdirde belgeleri sunulan yılların parasal tutarlarının ortalaması üzerinden yeterlik kriterlerinin sağlanıp sağlanmadığına bakılır.” şeklinde, 36’ncı maddesinin dördüncü fıkrasında ise iş hacmini gösterir belgelere ilişkin “Üçüncü fıkradaki kriterleri ihalenin yapıldığı yıldan önceki yıl için sağlayamayanlar, ihalenin yapıldığı yıldan önceki yıldan başlamak üzere birbirini takip eden son altı yıla kadarki belgelerini sunabilirler. Bu takdirde, belgeleri sunulan yılların parasal tutarlarının ortalaması üzerinden yeterlik kriterlerinin sağlanıp sağlanmadığına bakılır.” şeklinde hükme yer verilmek suretiyle öngörülen kriterleri bir önceki yılda sağlayamayan isteklilere son üç yıla kadar olan bilançolarını ve son altı yıla kadar olan iş hacmini gösterir belgeleri sunma imkanı getirilmiş, ancak öngörülen kriterleri sağlayamayanların konsolide bilanço veya iş hacmini gösterir belge sunmalarına imkan veren bir mevzuat düzenlemesi yapılmamıştır.
6102 sayılı Ticaret Kanunu uyarınca bağımsız denetime tabi olacak şirketler Bakanlar Kurulu kararı ile belirlenmekte olup, bu kapsama giren şirketlerin konsolide finansal tablo hazırlayacağı anlaşılmakla birlikte, bu durum anılan kapsama giren şirketler adına münferinden bilanço veya gelir tablosu düzenlenemeyeceği anlamına gelmemektedir. Başka bir anlatımla, isteklinin konsolide finansal tablo hazırlayacak şirket kapsamında olması, münhasır olarak bu şirket adına bilanço ve gelir tablosu tanzim edilememesi şeklinde bir yasak ortaya çıkarmamaktadır. Kaldı ki, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu ve buna dayanılarak çıkarılan ikincil mevzuat düzenlemeleri Türk Ticaret Kanunu düzenlemeleri ile karşılaştırıldığında özel kanun (hüküm) niteliği taşımakta olup, uygulanma noktasında önceliğe sahiptir.
Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin 35’inci maddesinin ikinci fıkrasında “ilgili mevzuatı uyarınca” ifadesi yer almakta olup, bu ifade metninden de anlaşılacağı üzere bilanço yayımlatma zorunluluğuna ilişkin bir atıf niteliğindedir. Anılan maddedeki “ilgili mevzuat” ifadesinden hareketle ilgili mevzuatına göre düzenlenmiş konsolide bilançoların kamu ihale mevzuatındaki kurallara tabi olmaksızın ihalelerde sunulabileceği şeklinde bir sonuca ulaşmak mümkün değildir.
Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin 36’ncı maddesinin on dördüncü fıkrasında “Aday veya isteklinin iş hacmi tutarının değerlendirilmesinde, kendi iş hacmi tutarı ile birlikte ortak olduğu ortak girişime/girişimlere ait iş hacmi tutarı da hissesi oranında dikkate alınarak toplanmak suretiyle toplam iş hacmi tutarı belirlenir. Bu durumda aday veya isteklinin iş hacmi tutarı kullanılan ortak girişimdeki/girişimlerdeki hisse oranını gösteren belgelerin de teklif kapsamında sunulması gerekmektedir.” hükmü yer almaktadır. Anılan hükme göre bir isteklinin iş hacmi tutarına, yine bizzat bu isteklinin ortak girişim olarak gerçekleştirdiği işlerden elde ettiği iş hacmi tutarının eklenmesi söz konusu olmaktadır. Anılan hükme göre iş hacmi tutarı toplamına esas değerler, iki farklı ticari işletmeye değil, aynı istekliye ilişkindir. Uygulamada aynı istekliye ilişkin bu tutarların toplanmasından hareketle konsolidasyon (birleştirme) ifadesi kullanılabilmekte ise de, itirazen şikayete konu olan konsolide finansal tablolar ile birden fazla şirketin birleştirilmiş mali yapısı ifade edilmektedir. Dolayısıyla, Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin 36’ncı maddesinin on dördüncü fıkrasındaki hüküm öngörülen kriterleri bir ana gruba bağlı birden fazla şirketin iş hacmi tutarlarının bir araya getirilerek ihalelerde sağlanabileceği anlamına gelmemektedir.
Yüksel İnşaat A.Ş. tarafından sunulan 28.04.2017 tarihli Yeminli Mali Müşavir Özel Amaçlı Tasdik Raporu’nun “Mali Tablo Analiz Sonuçları” bölümünde “Yüksel İnşaat A.Ş.nin 2016 yılı bilanço bilgileri dikkate alınarak Cari Oran, Özkaynak Oranı, Kısa Vadeli Banka Borçlarının Özkaynaklara Oranı hesaplanarak aşağıda gösterilmiştir.” ifadelerine, bahse konu raporun “Hesap İncelemeleri” bölümünde “Şirketin muhtelif inşaat işlerini yapmak üzere kurduğu adi ortaklıklar ile ilgili işlerin bilanço ve gelir tablolarındaki tutarlar adi ortaklıktaki hisse oranında Kurumun 2016 bilançolarına aktarılmıştır.” ifadelerine, “Sonuç” bölümünde “Maltepe Vergi Dairesinin 995 000 7695 vergi kimlik numaralı kurumlar vergisi mükellefi olan Yüksel İnşaat A.Ş.nin 2016 dönemine ilişkin Kurumca hazırlanıp tarafımıza sunulan Bilanço ve Gelir Tabloları…” ifadelerine yer verildiği, 01.01.2016-31.12.2016 dönemini yansıtan YMMM onaylı Denetim Tasdik Sözleşmesi’nin “Denetim Tasdik Konusu” bölümünün “2016 yılı işlemlerinin denetimi ve Kurumlar Vergisi Beyannamesinin Tasdiki” şeklinde belirtildiği tespit edilmiştir.
Sunulan bilanço bilgileri tablosunun, YMM tarafından hazırlanan özel amaçlı tasdik raporunun ekinde sunulan 31.12.2016 Ayrıntılı Konsolide Bilançosundaki verilerin aktarılması suretiyle oluşturulduğu, rapor ekinde sunulan tablonun başlığının “31.12.2016 Ayrıntılı Konsolide Bilançosu” şeklinde ise de, 01.01.2016-31.12.2016 dönemini yansıtan YMM onaylı Denetim Tasdik Sözleşmesi’nde tasdik konusunun Kurumlar Vergisi Beyannamesi’nin tasdiki olduğu, sonuç olarak aday tarafından sunulan bilançonun birden fazla şirketin mali yapısının birleştirilerek oluşturulan konsolide bir bilanço olmadığı, belgenin münferiden Yüksel İnşaat A.Ş. adına düzenlendiği görüldüğünden sunulan bilançonun uygun olduğu belirlenmiştir.
Öte yandan Yeminli Mali Müşavir Özel Amaçlı Tasdik Raporu’nda denetim yapılan firmanın ticaret unvanının Yüksel İnşaat A.Ş., denetim konusunun “2012, 2013, 2014, 2015 ve 2016 yıllarında taahhüt edilen işlerin cirolarının ve 2016 yılı cari oran, özkaynak oranı ve kısa vadeli banka borçlarının özkaynaklara oranının tespiti” olarak belirtildiği, başlığı “Yüksel İnşaat A.Ş. İnşaat İşleri Ciroları 2012-2016” olan tabloda 2016 yılı gelirleri tutarının gösterildiği tespit edilmiştir.
Yüksel İnşaat A.Ş. tarafından taahhüt altında devam eden yapım işlerinin gerçekleştirilen kısmının veya bitirilen yapım işlerinin parasal tutarı olarak, yurt içi ve yurt dışında, tek başına veya iş ortaklığı yapılmak suretiyle elde edilen gelirleri özet tablolarla gösteren “Yeminli Mali Müşavir Özel Amaçlı Tasdik Raporu”nda yer alan ve başlığı “Yüksel İnşaat A.Ş. İnşaat İşleri Ciroları 2012-2016” olan tabloda gösterilen 2016 yılı gelirleri tutarının (1.368.462.995 TL) esas alınamayacağı, zira söz konusu tutarın, Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin 36’ncı maddesinin altınca fıkrasında belirtilen, fatura örnekleri ya da bu örneklerin noter, serbest muhasebeci, yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir ya da vergi dairesince onaylı suretleri ile tevsik edilmediği, bunun yanında “Yeminli Mali Müşavir Özel Amaçlı Tasdik Raporu”nda yer alan “Yüksel İnşaat A.Ş. İnşaat İşleri Ciroları 2012-2016” tablosunda söz konusu özel ortağın iş ortaklığı yapmak suretiyle elde ettiği gelirlere de yer verildiği, ancak anılan ortak tarafından yine Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin 36’ncı maddesinin ondördüncü fıkrası gereğince, iş hacmi tutarı kullanılan ortak girişimlerdeki (iş ortaklığı veya konsorsiyumlardaki) hisse oranını gösteren belgelerin teklif kapsamında sunulmadığı, bu nedenle “Yüksel İnşaat A.Ş. İnşaat İşleri Ciroları 2012-2016” başlıklı tabloda gösterilen 2016 yılı gelirleri tutarının (1.368.462.995 TL) kabul edilemeyeceği,
Bununla birlikte söz konusu rapor ekinde ayrı bir belge olarak “31.12.2016 tarihli ayrıntılı konsolide gelir tablosu”nun sunulduğu, sunulan belgede her ne kadar konsolide ifadesi kullanılmış ise de 01.01.2016-31.12.2016 dönemini yansıtan YMM onaylı Denetim Tasdik Sözleşmesi’nde tasdik konusunun Kurumlar Vergisi Beyannamesi’nin tasdiki olduğu, sonuç olarak birden fazla şirketin mali yapısının birleştirilerek oluşturulan konsolide bir gelir tablosu olmadığı, belgenin münferiden Yüksel İnşaat A.Ş. adına düzenlendiği, 31.12.2016 tarihli ayrıntılı konsolide gelir tablosunda yer alan 330.108.139,66 TL olan net satış tutarı dikkate alınarak yapılması gerektiği anlaşıldığından söz konusu adayın değerlendirme dışı bırakılmasının uygun olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, Dentaş Uluslararası İnş. A.Ş.-Özka İnş. A.Ş.-Yüksel İnş. A.Ş. İş Ortaklığının ön yeterlik başvurusunun uygun bulunması ve bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,
Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,
Oybirliği ile karar verildi.
|