idarece aşırı düşük teklif sorgulaması yapılırken her bir iş kalemine yönelik olarak analiz girdilerinin neler olduğunu gösteren analiz formatının aşırı düşük teklif sorgulamasına tabi tüm isteklilere verilmesi ve bu analiz formatı içerisinde ihale konusu işe özgü nakliye girdilerinin mesafelerine de yer verilmesi gerektiği hk 

Serfen İnşaat San. ve Tic. A.Ş. – İmaj Altyapı Üst Yapı San. ve Tic. A.Ş. İş Ortaklığı

İHALEYİ YAPAN İDARE:

Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü 2. Bölge Müdürlüğü,

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2019/337382 İhale Kayıt Numaralı “İzmir Ödemiş Beydağ Sulaması 2 Kısım Yapım İşi” İhalesi

KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:

Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü 2. Bölge Müdürlüğü tarafından 27.08.2019 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “İzmir Ödemiş Beydağ Sulaması 2 Kısım Yapım İşi” ihalesine ilişkin olarak Serfen İnşaat San. ve Tic. A.Ş. – İmaj Altyapı Üst Yapı San. ve Tic. A.Ş. İş Ortaklığının 01.11.2019 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 08.11.2019 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 20.11.2019 tarih ve 49536 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 20.11.2019 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2019/1467 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,

a)
1 ) Zarf açma ve belge kontrol tutanağında tatbikat sicil puanı almak üzere sözleşme devri ya da feshi yapılmadığına dair beyanname sunmadığı belirtilen isteklilere daha sonra bu bölümden tam puan verildiği,

2) Teklif ekinde yer alan imza sirküleri ve imza beyannamelerinin imzaları ile teklif mektubundaki imzaların birbiri ile uyumlu olmadığı, yetki sürelerinin sona erdiği, sunulan belgelerin fotokopi olduğu, teklif mektubunun standart forma uygun olmadığı ve teklif tutarının rakam ve yazı ile yazımının birbiri ile uyumlu olmadığı,

3) Bilanço ve eşdeğer belgeler ile iş hacmine ilişkin kriterlerin sağlanmadığı,

4) Teklif zarfının yapıştırılan yerinin şirketi temsile yetkili kişilerce imzalanmadığı,

5) İş ortaklığı beyannamesini imzalayan kişinin yetkili olmadığı,

b) Aşırı düşük teklif açıklaması sunan her üç firmanın da açıklamalarının uygun olmadığı şöyle ki;

1) Aşırı düşük teklif açıklaması sunan istekliler tarafından ÖBS-İ-01, ÖBS-İ-15 ve ÖBS-İ-20 poz numaralı iş kalemleri için piyasa fiyatlarının altında tutarların kullanıldığı,

2) Analizlerde ve alt analizlerde değişiklikler yapıldığı ve fiyat tekliflerinin meslek mensubu onaylı olarak sunulmadığı,

3) Nakliye mesafelerinin ihale dokümanına aykırı olduğu, demir nakliyesi maliyetinin teklif fiyata dâhil edilmediği, demir girdisine ilişkin fiyat teklifinin nakliye bedelini içermediği,

4) Sunulan fiyat tekliflerinin nakliyeleri tevsik etmediği sadece malzeme bedelini gösterdiği,

5) Aşırı düşük teklif açıklamalarında nakli yapılacak malzeme miktarının kullanılacak malzemelerden daha az gösterildiği,

6) Damga vergisi, karar pulu ve KİK payının açıklamalara dâhil edilmediği, sözleşme gideri ve genel giderlerin açıklamalara dâhil edilmediği,

7) İdarece verilen analizlerdeki girdi miktarlarının isteklilerce düşürüldüğü ve lehe fiyat avantajı sağlandığı,

8) Analizlerde kullanılan makine bedellerinde amortisman bedellerinin ve diğer parametrelerinin hesap edilmediği, teklif edilen araçların model yılı ve teknik kapasitelerinin Teknik Şartname’de belirtilen özellikleri karşılamadığı, amortisman hesabı gerektiren analizlerde (A) katsayısının yeni makine satın alma bedeli olarak esas alınması gerektiği, isteklilerin kendi envanterindeki makinelerin kullanılmasını öngörmeleri halinde, amortisman giderinin mevcut duruma özgü olarak yapmaları ve kullanılan makinelerin analizlerde belirtilen makineler ile aynı teknik özellikleri kapsadıklarının belgelendirilmesi gerektiği, makinelerin aşırı düşük teklif açıklamalarında rayiç bedellerin kullanılması gerektiği, açıklamaların Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.3’üncü maddesine göre belgelendirilmesi gerektiği,

9) Aşırı düşük teklif açıklamalarında sunulan fiyat tekliflerinin alındığı firmaların teklife konu alanda faaliyet göstermedikleri,

10) Aşırı düşük teklif açıklamasında kullanılan kamu kurum ve kuruluşlarınca ilan edilen birim fiyatların listesinin açıklamalar ile birlikte sunulmadığı,

11) Mazot için öngörülen bedelin Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.13.14’üncü maddesine aykırı olduğu,

12) Açıklama kapsamında sunulan analizlerde aritmetik hata olduğu, hataların düzeltilmesi halinde analiz toplam fiyatının teklif edilen birim fiyattan daha fazla olacağı,

13) Kendi malı makinelere ilişkin edinim bedelini tevsik etmek üzere faturaların sunulmadığı, amortisman ömrünün ve amortisman katsayılarının yanlış olarak esas alındığı,

14) Aynı cins ve özellikteki analiz girdileri için farklı iş kalemi analizlerinde farklı fiyatların kullanıldığı,

15) Sunulan analizlerde yer alan işçilik ücretlerinin 2019 yılı asgari işçilik tarifesinin altında olduğu,

16) Analiz formatlarında belirtilen makinelerin teknik özelliklerinin Teknik Şartname’de istenilen özellikleri karşılamadığı,

17) “C16-C25/30-C45 beton harcı” “amonyum nitrat fuel oil karışımı” “beton çelik çubuğu nervürlü” “ beton çubuğu” “çam kerestesi” girdileri için alınan fiyat teklifinin ekinde maliyet/satış tutarı tespit tutanaklarının sunulmadığı, bu girdilerin fiyat tekliflerinin son geçici vergi beyanname dönemi verileri esas alınarak hazırlanmadığı,

18) Ekskavatör, konkasör, kompresör için alınan fiyat tekliflerinde amortisman bedellerinin gösterilmediği, satış fiyatları üzerinden açıklama yapıldığı, sigorta yedek parça, tamir bakım vb. giderlerin öngörülmediği,

19) Fiyat teklifleri ekinde tam tasdik sözleşmesi sunulmadığı, meslek mensubu oda kayıt belgelerinin sunulmadığı,

20) Fiyat tekliflerinde gerekli ibarelerin bulunmadığı, fiyat tekliflerindeki bilgiler ile analizlerdeki karşılığı olan bilgilerin uyumlu olmadığı,

21) Sunulan Ek.O-7 belgelerinin mevzuata uygun şekilde düzenlenmiş defterlerden çıkarılmadığı, son veya bir önceki geçici vergi beyanname dönemi verileri esas alınarak hazırlanmadığı,

22) Sunulan Ek.O-8 stok tespit tutanağındaki malzeme miktarlarının gerçeği yansıtmadığı, meslek mensubuna iat imza sirküleri ve faaliyet belgesi sunulmadığı, alış faturaları ile açıklama yapan isteklilerin açıklamalarının reddedilmesi gerektiği,

23) Sunulan belgeleri düzenleyen veya onaylayan meslek mensuplarının TÜRMOB’a kayıtlı olup olmadıklarının teyit edilmesi gerektiği,

24) Açıklamalarda kullanılan motorin birim fiyatlarının EPDK tarafından ilan edilen birim fiyatların %90’ının altında olduğu,

25) Kereste giderlerinin tevsikine ilişkin fiyat teklifi alınan firmaların bu alanda faaliyet göstermediği,

26) Açıklama istenilmeyen analiz girdileri için “sıfır” lira bedel öngörülmesinin mevzuata uygun olmadığı, sonuç olarak aşırı düşük teklif açıklaması sunan isteklilerin açıklamalarının reddedilmesi gerektiği iddia edilmektedir.

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

1.      Başvuru sahibinin 1’inci iddiasına ilişkin olarak:

a.1) İdari Şartname’nin  “Ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi” başlıklı 35’inci maddesinde “35.1. Bu ihalede ekonomik açıdan en avantajlı teklif, fiyatla birlikte fiyat dışı unsurlar da dikkate alınarak belirlenecektir.

35.1.1.

A. Değerlendirme “fiyat” ile “kalite nitelik ve tatbikat sicil” olmak üzere iki kısımda yapılacaktır.

A.1. Fiyat puanı (FP) (60 PUAN)

Fiyat puanlaması 60 tam puan üzerinden yapılacaktır. Geçerli teklif veren istekliler arasında teklif edilen en düşük teklif fiyatı sahibi istekli 60  puan alacak olup, diğer isteklilere ait teklif puanları; FP = (Fmin / F) x 60 formülü ile hesaplanacaktır.

Hesap sonucu bulunan FP (Fiyat Puanı) değeri virgülden sonra en yakın iki ondalık basamaklı sayıya yuvarlanacaktır.

Bu formülde;

FP: İsteklinin fiyat  puanı,

Fmin: Geçerli teklifler içinden istekliler arasında teklif edilen en düşük  teklif fiyatı,

F: İsteklinin teklif ettiği fiyatı ifade eder.

A.2. Kalite nitelik puanı ve tatbikat sicil puanı (FDUP) (40 PUAN)

A.2.1 Kalite Nitelik Puanı  (KNP) (38 PUAN)

Geçerli teklif veren istekliler için yapılacak olan  kalite nitelik puanlaması 38 tam puan üzerinden yapılacak olup puanlamada kullanılacak iş kalemleri  tabloda gösterilmiştir.  Puanlamada kullanılan her bir iş kalemi için isteklinin teklif ettiği  fiyatın; isteklinin toplam teklif fiyatına olan oranı (Y)  hesaplanacak ve bu orana göre tabloda belirtilen puanlar verilecektir. Yapılan  tüm hesaplarda bulunan değerler virgülden sonra en yakın iki ondalık  basamaklı sayıya yuvarlanacaktır.

Kalite nitelik puanlaması için örnek:

ÖBS-İ-02  iş kalemi için isteklinin teklif ettiği fiyat: 5.000.000,00 TL,

İsteklinin  toplam teklif fiyatı( F) : 20.000.000,00  TL olsun,

Y (% oran) = (İş kalemi için teklif edilen bedel / F) x 100 = (5.000.000/20.000.000) *100 =  25,00

Aşağıdaki tabloya  göre  isteklinin iş kalemi için teklif ettiği bedelin toplam teklif bedeline oranı

% 22,55 – % 35,20   arasında olduğu için 10 tam puan alacaktır.

….

A.2.2. Tatbikat Sicil Puanı (TSP) (2 Puan)

İsteklinin Kurumumuza (DSİ Genel Müdürlüğü) karşı yükleniminde bulunan ihale ilan tarihi itibariyle geriye doğru son 5 yıl içinde fesih edilen veya son 3 yıl içinde devir ettiği işler üzerinden puanlama yapılacaktır. İstekli fesih veya devir ettiği işi olup olmadığına dair beyanını teklifi kapsamında sunacaktır.

İsteklinin fesih veya devir ettiği işi varsa Tatbikat Sicil Puanı 0 Puan,

İsteklinin fesih veya devir ettiği işi yoksa Tatbikat Sicil Puanı 2 Puan

olarak hesaplanacaktır.

İsteklinin söz konusu beyanına ilişkin belgeyi teklifi kapsamında sunmaması durumunda Tatbikat Sicil Puanı 0 Puan olarak hesaplanacaktır.

Ortak girişimlerde tüm ortakların fesih veya devir ettiği iş sayısının toplamı üzerinden puanlama yapılacak olup, ortak girişimin herhangi bir ortağının fesih veya devir ettiği iş olması veya beyan sunmaması durumunda söz konusu ortak girişimin Tatbikat Sicil Puanı 0 Puan olarak hesaplanacaktır.

A.2.3 Fiyat Dışı Unsur Puanı;

Kalite Nitelik Puanı ile Tatbikat Sicil Puanı toplamıdır.

FDUP= KNP + TSP

A.3. Toplam Puan (TP)

Toplam Puan, Fiyat Puanı ile Fiyat Dışı Unsur Puanlarının toplamıdır.

TP= FP + FDUP

B. Ekonomik açıdan en avantajlı teklif

Ekonomik açıdan en avantajlı teklif, toplam puanı en yüksek olan istekliye ait teklif bedelidir.

35.2. Ekonomik açıdan en avantajlı teklifin birden fazla istekli tarafından verilmiş olması halinde;

35.2.1. Teklif fiyatı daha düşük olan istekli ekonomik açıdan en avantajlı teklif olarak belirlenecektir.

35.3. (Mülga 29/11/2016-29903 R.G. / 6. md.)

35.4. Yerli istekliler lehine fiyat avantajı uygulanması:

35.4.1. Tekliflerin değerlendirilmesinde yerli istekliler lehine fiyat avantajı uygulanmayacaktır…” düzenlemesi yer almaktadır.

İhale komisyonu kararı incelendiğinde ihaleye katılan aşırı düşük teklif açıklaması sunan isteklilere ve sınır değerin üzerindeki en yüksek puanlı üç istekliye ait puanlamanın aşağıdaki şekilde yapıldığı anlaşılmıştır.

İhale günü düzenlenen zarf açma ve belge kontrol tutanağı incelendiğinde, tatbikat sicil puanı almak üzere sunulacak beyannameye ilişkin sütuna yer verildiği, ilgili sütun kontrol edildiğinde de, ihaleye teklif veren isteklilerden Refüj Organizasyon Anonim Şirketi – Atlas Maden Ürünleri Otomotiv İnşaat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi İş Ortaklığı, Mbd İnşaat Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi ve Atasu Taahhüt İnşaat Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi – Alfen Taahhüt İnşaat Maden Nakliye San. ve Tic. Ltd. Şti. – Akfen Petrol Ürünleri Medikal İnşaat Taahhüt Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi İş Ortaklığı olmak üzere üç isteklinin tatbikat sicil puanı almak üzere beyanname sunmadığı, diğer isteklilerin beyanname sunduğu görülmüştür.

İhale komisyonu kararı incelendiğinde de tatbikat sicil puanı almak üzere sunulacak beyanname sunmayan isteklilere fiyat dışı unsur değerlendirmesinde ilgili alandan “0” puan verildiği, diğer isteklilere ise “2” puan verildiği anlaşılmıştır.

Netice itibarıyla tatbikat sicil puanı almak üzere beyanname sunmayan isteklilere bu kısmın puanlamasında fazladan puan verilmediği anlaşıldığından başvuru sahibinin iddiası yerinde görülmemiştir.

2) Başvuru sahibinin 2, 3, 4 ve 5’inci iddialarına ilişkin olarak:

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “İhalelere yönelik başvurular” başlıklı 54’üncü maddesinde “ İhale sürecindeki hukuka aykırı işlem veya eylemler nedeniyle bir hak kaybına veya zarara uğradığını veya zarara uğramasının muhtemel olduğunu iddia eden aday veya istekli ile istekli olabilecekler, bu Kanunda belirtilen şekil ve usul kurallarına uygun olmak şartıyla şikayet ve itirazen şikayet başvurusunda bulunabilirler.

…

d) Başvurunun konusu, sebepleri ve dayandığı deliller.

…

Başvurular üzerine ihaleyi yapan idare veya Kurum tarafından gerekçeli olarak;

…

c) Başvurunun süre, usul ve şekil kurallarına uygun olmaması, usulüne uygun olarak sözleşme imzalanmış olması veya şikayete konu işlemlerde hukuka aykırılığın tespit edilememesi veya itirazen şikayet başvurusuna konu hususun Kurumun görev alanında bulunmaması hallerinde başvurunun reddine,

 karar verilir. …” hükmü,

İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in “Başvuruların şekil unsurları” başlıklı 8’inci maddesinde “(1) Şikayet başvuruları idareye, itirazen şikayet başvuruları ise Kuruma hitaben yazılmış imzalı dilekçelerle yapılır.

 (2) Dilekçelerde aşağıdaki hususlara yer verilir;

…

ç) Başvurunun konusu, sebepleri ve dayandığı deliller. …” hükmü yer almaktadır.

İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Tebliğ’in “İtirazen şikayet başvurularında aranılacak şekil unsurları” başlıklı 11’inci maddesinin sekizinci fıkrasında “Yönetmeliğin 8 inci maddesinin ikinci fıkrasının (ç) bendinde başvurunun konusu, sebepleri ve dayandığı delillerin başvuru dilekçelerinde belirtilmesi gerektiği düzenlendiğinden, başvuruda bulunulan hususların dilekçelerde somut bir biçimde, mevzuata aykırı bulunma sebepleri ile birlikte gösterilmesi gerekmektedir. İşlemin hangi unsurlarının hangi gerekçelerle hukuka aykırı olduğu belirtilmeksizin sadece mevzuata aykırı olduğu gibi soyut ve mesnetsiz iddialara yer verilmesi halinde, Yönetmeliğin 8 inci maddesine aykırı olduğu gerekçesiyle başvurunun reddine ilişkin sorumluluk başvurana ait olacağından bu hususa dikkat edilmesi gerekmektedir.” açıklaması yer almaktadır.

Başvuru sahibinin itirazen şikâyet dilekçesinde “teklif ekinde yer alan imza sirküleri ve imza beyannamelerinin imzaları ile teklif mektubundaki imzaların birbiri ile uyumlu olmadığı, yetki sürelerinin sona erdiği, sunulan belgelerin fotokopi olduğu, teklif mektubunun standart forma uygun olmadığı ve teklif tutarının rakam ve yazı ile yazımının birbiri ile uyumlu olmadığı, bilanço ve eşdeğer belgeler ile iş hacmine ilişkin kriterlerin sağlanmadığı, teklif zarfının yapıştırılan yerinin şirketi temsile yetkili kişilerce imzalanmadığı, iş ortaklığı beyannamesini imzalayan kişinin yetkili olmadığı” gibi iddialara yer verilmekle birlikte, ileri sürülen bu iddiaların hangi istekli ya da isteklilere yönelik olduğunun dilekçede belirtilmediği görülmüş, iddiasının somut dayanaktan uzak bir şekilde sadece genel mevzuata aykırılık ifadelerini içerdiği anlaşıldığından, söz konusu iddianın uygun bulunmadığı sonucuna varılmıştır.

b) Başvuru sahibi tarafından idarece aşırı düşük teklif açıklamaları uygun görülen isteklilerin açıklamalarının mevzuata uygun olmadığı iddia edilmektedir.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı Düşük Teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde “İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.

İhale komisyonu;

a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,         

b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,          

c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,

gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.

Kurum, ihale konusu işin türü, niteliği ve yaklaşık maliyeti ile ihale edilme usulüne göre aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değerler ve sorgulama kriterleri belirlemeye, ihalenin bu maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin sonuçlandırılabilmesine, ayrıca yaklaşık maliyeti 8 inci maddede öngörülen eşik değerlerin yarısına kadar olan hizmet alımları ile yapım işleri ihalelerinde sınır değerin altında olan tekliflerin bu maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin reddedilmesine ilişkin düzenlemeler yapmaya yetkilidir. İhale komisyonu bu maddenin uygulanmasında Kurum tarafından yapılan düzenlemeleri esas alır.”  hükmü,

Kamu İhale Genel Tebliği’nin  “Aşırı düşük teklif sorgulaması öngörülen ihalelerde yaklaşık maliyetin hesaplanması sırasında yapılacak işlemler” başlıklı 38’inci maddesinde “38.1. İdare, yaklaşık maliyetin hesaplanması sırasında her bir iş kalemi/grubunun yaklaşık maliyete oranını tespit edecektir. Yaklaşık maliyeti oluşturan iş kalemleri/grupları tutarlarının büyükten küçüğe sıralandığı ve oranların kümülatif toplamının da gösterildiği “sıralı iş kalemleri/grupları listesi” ile iş kalemleri/gruplarına ait ayrıntılı analizler ve analiz girdilerinin tutarları itibarıyla küçükten büyüğe sıralanmış halini gösteren “sıralı analiz girdileri tablosu” hazırlanarak yaklaşık maliyet hesap cetveli kapsamında ihale onay belgesine eklenecektir. Sıralı iş kalemleri/grupları listesi oluşturulurken, iş kalemleri/grupları tutarlarının yaklaşık maliyete oranları, en yakın dört ondalık basamaklı sayıya getirilecek biçimde yuvarlanacak ve bu oranların toplamının, yuvarlama nedeni ile 1 den farklı olması dikkate alınmayacaktır…” açıklaması,

Anılan Tebliğ’in “Sınır değer tespiti ve aşırı düşük teklifler” başlıklı 45’inci maddesinde “… 45.1.1.5. Bu madde kapsamında sınır değer hesaplanmasında, 4734 sayılı Kanunun 36 ncı maddesi uyarınca ilk oturumda teklif mektubu ve geçici teminatını usulüne uygun sunan isteklilerin teklifleri “geçerli teklif” olarak dikkate alınacaktır.

45.1.2. Sınır değerin altındaki teklif sahiplerinden yaklaşık maliyetin % 80’lik bölümünü oluşturan iş kalemleri/gruplarına ilişkin ayrıntılar yazılı olarak istenir. Bu çerçevede; istenen açıklamanın niteliği dikkate alınarak, isteklilere beş (5) iş gününden az olmamak üzere makul bir süre verilir. (Ek cümle: 19.06.2018-30453/m RG/ 7. md.) Yazıda ayrıca, ihale konusu işe özgü alanlara (malzeme ocağı vb.) ilişkin olan ve açıklama istenecek girdi niteliğinde bulunan nakliyelere dair yaklaşık maliyet hesabında esas alınan mesafeler belirtilir

45.1.2.1. İhale komisyonunca, (38.1) maddesi kapsamında idarece hazırlanan “sıralı iş kalemleri/grupları listesi” kullanılarak yaklaşık maliyetin % 80’lik kısmına giren iş kalemleri/grupları belirlenir.

Sıralı listeye göre, tutarlarının yaklaşık maliyete oranlarının kümülatif toplamı % 80 oranına kadar olan iş kalemleri/grupları ile kümülatif toplama eklendiğinde % 80 oranının aşılmasına neden olan iş kalemi/grubu, sorgulamaya tabi tutulacak olan iş kalemleri/grupları olarak belirlenecektir. Bunların dışında kalan iş kalemleri/grupları için sorgulama yapılmayacaktır.

…

45.1.3. (Değişik: 07/06/2014-29023 R.G./ 22.md.) İsteklilerden teklifleri kapsamında analiz ve hesap cetveli sunmaları istenmeyecektir. Analizler ve hesap cetveli, Kanunun 38 inci maddesi uyarınca teklif fiyatı aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerin tekliflerinin önemli bileşenleri ile ilgili ayrıntıların belirlenmesi amacıyla, sadece aşırı düşük teklif sahibi isteklilerden istenecektir. Bu çerçevede; teklif fiyatının aşırı düşük olduğu tespit edilen istekliler tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenlerine ilişkin olarak yapacakları açıklama kapsamında;

…

b) Teklif birim fiyatlı işlerde; açıklama istenen iş kalemlerinin birim fiyatlarına ilişkin olarak ihale dokümanında verilen analiz formatına uygun analizleri

sunacaklardır. Sorgulamaya konu edilmeyen iş kalemleri/grupları için analiz sunulması istenmeyecektir.

…

45.1.4. (Değişik: 07/06/2014-29023 R.G./ 23.md.) İdare tarafından ihale dokümanı kapsamında;

a) Teklif birim fiyatlı işlerde; her bir iş kaleminin yapım şartlarına, tarif ve içeriğine göre analizde yer almasını istediği “malzeme, işçilik, makine ve diğerleri (varsa; nakliyeler, inşaat yerindeki yükleme, boşaltma, yatay ve düşey taşımalar, zamlar vb.)” sadece girdi cinslerinin belirlendiği, analiz girdileri ile miktarlarının ve tutarlarının belirtilmediği,

…

(Ek-Y.2)’de yer alan örneğe uygun analiz formatının isteklilere verilmesi, isteklilerin de tekliflerinin aşırı düşük olarak tespit edilerek kendilerinden açıklama istenmesi durumunda, yapacakları açıklamada sunacakları analizlerin verilen bu formata uygun olması gerekmektedir.

İdare tarafından bütün iş kalemleri/iş grupları için tek bir analiz formatı düzenlenebileceği gibi, iş kalemleri/iş gruplarının yapım şartlarına göre birden fazla analiz formatı da düzenlenebilir. Ancak bu durumda, idare ihale dokümanında hangi analiz formatının hangi iş kalemleri/iş grupları için kullanılacağını belirtmek zorundadır.

Kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar ile uyumlu olmayan iş kalemleri (özel iş kalemleri) ile idarelerce tasarlanan ve birden fazla iş kalemini ihtiva eden iş kalemleri (paçal iş kalemi) için bu iş kalemlerinde bulunan analiz girdileri ve miktarlarının gösterildiği analiz formatlarının, ihale dokümanı kapsamında (Değişik ibare: 16/03/2019-30716 R.G./14.md.) veya aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazı ekinde verilmesi gerekmektedir. Ancak idarece niteliği gereği analiz formatı hazırlanamayan iş kalemlerine ilişkin isteklilerin açıklamaları kapsamında analiz sunmalarına gerek olmayıp, anılan iş kalemlerine ilişkin açıklamalar 45.1.13 maddesi uyarınca yapılabilir….” açıklamaları yer almaktadır.

İhale dokümanında yer alan düzenlemelerden şikâyet konusu ihaleye ilişkin işin, “İzmir Ödemiş Beydağ Sulaması 2. Kısım Yapım İşi” olduğu, şikâyete konu ihaleye ilişkin  61 ihale dokümanı satın alındığı, ihalenin 27.08.2019 tarihinde açık ihale usulü ile birim fiyat teklif alınmak suretiyle yapıldığı, ihaleye 37 isteklinin teklif verdiği, ihale komisyonunca sınır değerin 136.829.019,55 TL olarak hesaplandığı, 7 istekliden teklifleri sınır değerin altında kaldığı gerekçesiyle aşırı düşük teklif açıklama talebinde bulunulduğu, söz konusu isteklilerden Kayaoğlu İnşaat Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi, Al-ka İnşaat Nakliyat Taahhüt Ticaret Anonim Şirketi, Özşa Yapı Sanayi Ticaret Anonim Şirketi – Mavi Altyapı Anonim Şirketi İş Ortaklığı ve Refüj Organizasyon Anonim Şirketi – Atlas Maden Ürünleri Otomotiv İnşaat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi İş Ortaklığı tarafından aşırı düşük teklif açıklamasında bulunulduğu, Kayaoğlu İnşaat Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketinin açıklamasının uygun görülmediği diğer isteklilerin açıklamalarının uygun görüldüğü ve ihalenin 100 puan ile Al-ka İnşaat Nakliyat Taahhüt Ticaret Anonim Şirketi üzerinde bırakıldığı, ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklifin ise 97,38 puanla Özşa Yapı Sanayi Ticaret Anonim Şirketi -Mavi Altyapı Anonim Şirketi İş Ortaklığı olarak belirlendiği anlaşılmıştır.

27.09.2019 tarihli aşırı düşük teklif açıklama talebi yazısı idare tarafından açıklama istenilen iş kalemlerinin,

“ÖBS-İ-02 Her Türlü İnşaat ve İmalatta Kullanılmak Üzere C25 Beton/Betonarme Betonu İmalatı”,

“ÖBS-İ-03 Beydağ Barajı rezervuarından dolgu malzemesi taşınması ve dolgu yapılması”,

“ÖBS-İ-06 Her türlü zeminde, her türlü kayada tahliye, drenaj kazısı yapılması kazıdan çıkan malzeme ve mevcut kazılmış tahliye kanalları kenarındaki malzemenin TİGH faaliyetleri kapsamında değerlendirilmesi”,

“ÖBS-İ-07 Her türlü zeminde, her türlü kayada tahliye, drenaj kazısı yapılması kazıdan çıkan malzeme ve mevcut kazılmış tahliye kanalları kenarındaki malzemenin Özel Dolgu Alanlarına Taşınması, Serilmesi ve Sıkıştırılması”,

“ÖBS-İ-14 Ocak Taşı (0.250 ~ 2.000 ton) İle İstifli Tahkimat İmalatı”,

“ÖBS-İ-15 S420a Betonarme Demirlerinin Hazırlanması ve Bükülüp Yerine Konması” ve

“ÖBS-KT-25 Tarla İçi Geliştirme Hizmetleri (TİGH)” olduğu, söz konusu iş kalemlerinin birden fazla birim fiyatı ihtiva eden paçal iş kalemleri olduğu, isteklilere gönderilen aşırı düşük teklif açıklama talebi yazısı ekinde yer alan analizlerde söz konu iş kalemlerinin makine, işçilik, malzeme ve diğer başlıkları altında temel analiz girdilerine ve miktarlarına yer verildiği, ayrıca nakliye bedellerine ilişkin “ÖBS-İ-07” poz numaralı iş kaleminde  “Özel dolgu alanlarına ilişkin nakliye mesafesi ihale dokümanı içerisinde bulunan projeler klasörü içerisindeki dokümanlardan faydalanılarak hesaplanacaktır.” ifadelerine, ÖBS-İ-14” poz numaralı iş kaleminde  “Taş malzemesinin nakliye mesafesi ihale dokümanı içerisinde bulunan projeler klasörü içerisindeki dokümanlardan faydalanılarak hesaplanacaktır.” ifadelerine, ÖBS-İ-03” poz numaralı iş kaleminde  “Dolgu malzemesinin nakliye mesafesi ihale dokümanı içerisinde bulunan projeler klasörü içerisindeki dokümanlardan faydalanılarak hesaplanacaktır.” ifadelerine, ÖBS-KT-25” poz numaralı iş kaleminde  “Dere yataklarının doldurulması için kullanılacak malzemenin nakliye mesafesi ihale dokümanı içerisinde bulunan projeler klasörü içerisindeki dokümanlardan faydalanılarak hesaplanacaktır.” ifadelerine yer verildiği görülmüştür.

Mevzuatın yukarıya aktarılan hükümleri gereğince ihale dokümanında aşırı düşük teklif sorgulaması yapılacağına ilişkin düzenlenme yapılan ihaleler için idarece öncelikle geçerli teklifler ve yaklaşık maliyet esas alınarak sınır değerin hesaplanması ve sınır değerin altında teklif sunan isteklilere aşırı düşük teklif sorgulaması yapılması gerekmektedir. Bu kapsamda idarece hazırlanan “sıralı iş kalemleri/grupları listesi” kullanılarak yaklaşık maliyetin % 80’lik kısmına giren iş kalemleri/gruplarının belirlenmesi, sıralı listeye göre, tutarlarının yaklaşık maliyete oranlarının kümülatif toplamı % 80 oranına kadar olan iş kalemleri/grupları ile kümülatif toplama eklendiğinde % 80 oranının aşılmasına neden olan iş kalemi/grubunun, sorgulamaya tabi tutulacak olan iş kalemleri/grupları olarak belirlenmesi gerekmektedir. Ayrıca idarece oluşturulan “sıralı analiz girdileri listesi” kullanılarak tutarı kâr ve genel gider hariç analiz toplamının % 3’üne eşit ve bu tutarın altında olan analiz girdilerinin tespit edilmesi, tutarı, kâr ve genel gider hariç analiz toplamının % 3’üne eşit veya altında olması nedeniyle sorgulamaya tabi tutulmayacak analiz girdilerinin tutarlarının kümülatif toplamının kâr ve genel gider hariç analiz toplamının %15’ini aşması durumunda da; en küçük tutardan itibaren kümülatif toplamda % 15’lik tutarın aşılmasına neden olan analiz girdisinin belirlenmesi, tutarı bu girdinin tutarından daha az olan girdiler için açıklama istenilmemesi gerekmektedir.

Bununla birlikte Tebliğ’in yukarıda yer verilen 45.1.2.2 ve 45.1.2.3’üncü maddelerinde yer alan açıklamalar uyarınca idarenin herhangi bir iş kalemi içerisinde açıklama istenilecek analiz girdisi olarak tespit etmiş olduğu bir analiz girdisini, nihai olarak açıklama istenilecek analiz girdisi olarak belirlemesi gerektiği, Tebliğ’in 45.1.2’nci maddesi gereği açıklama istenecek analiz girdileri arasında ihale konusu işe özgü alanlara (malzeme ocağı vb.) ilişkin nakliye girdileri varsa, yaklaşık maliyet hesabında esas alınan mesafelerinin aşırı düşük teklif sorgulama yazıları ile birlikte istekilere verilmesi gerektiği anlaşılmıştır.

İdare tarafından teklifi sınır değerin altında kalan isteklilere gönderilen aşırı düşük teklif sorgulama yazıları incelendiğinde, analiz girdileri içerisinde yer alan ve ihale konusu işe özgü olarak gerçekleştirilecek taşımalara ilişkin olarak, nakliye mesafelerinin sorgulama yapılan isteklilere verilmediği görülmüştür.

İdarece yaklaşık maliyet hesaplamasına dayanak teşkil eden belgeler incelendiğinde ise, nakliye formüllerinin ve formüllerdeki nakliye mesafelerinin belirlendiği görülmüş, yine yukarıda bahsedilen nitelikteki nakliye formüllerinde kullanılacak mesafelere, aşırı düşük teklif sorgulama yazısı ekindeki analizlerde ve aşırı düşük teklif sorgulama yazısı ile işaret edilen projeler klasöründe yer verilmediği anlaşılmış, buna göre açıklama sunacak isteklilerden projelerin kendilerince okunarak kendi belirleyecekleri nakliye mesafeleri üzerinden açıklama sunmalarının beklendiği sonucuna varılmıştır.

Nitekim sunulan aşırı düşük teklif açıklamaları incelendiğinde de; açıklama sunan isteklilerin aynı iş kalemlerinde yer alan aynı nakliye girdileri için farklı nakliye mesafeleri öngördükleri tespit edilmiştir.

Sağlıklı bir açıklamanın yapılabilmesi ve bu açıklamanın mevzuata uygunluğunun incelenebilmesi için idarece aşırı düşük teklif sorgulamasının tam ve doğru yapılması önem arz etmektedir.

Buna göre idarece aşırı düşük teklif sorgulaması yapılırken her bir iş kalemine yönelik olarak analiz girdilerinin neler olduğunu gösteren analiz formatının aşırı düşük teklif sorgulamasına tabi tüm isteklilere verilmesi ve bu analiz formatı içerisinde, ihale konusu işe özgü nakliye girdilerinin mesafelerine de yer verilmesi gerektiği anlaşılmış, bu itibarla Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.2’nci  maddesine uygun şekilde nakliye mesafelerinin sorgulama yazısı ile isteklilere verilmesi suretiyle aşırı düşük teklif sorgulamasını yenilemesi gerektiği sonucuna varılmıştır.

Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, sınır değerin altında teklif veren tüm isteklilerin, idarece oluşturulan analizlerde yer alan nakliye mesafeleri de belirtilmek suretiyle yeniden aşırı düşük teklif sorgulamasına tabi tutulması ve bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,   Oybirliği ile karar verildi