30 günlük ihtarlı süre içerisinde davalı idareye teslim etmiştir. Ancak idarece yapılan muayene ve inceleme sonucunda firmanın şartname ve sözleşme hükümlerine göre taahhüdünü yerine getirmediğinden dolayı reddine, sözleşmenin feshine, alınan güvencenin hazineye geliri
Karar Veren Mahkeme: Yargıtay 15. Dairesi
Karar Tarihi: 14.10.2005
Karar Sayısı : E:2004/6436, K:2005/5452
Olay Özeti Karar ve Sonuç :
- Davacı şirket davalı idarece açılan ihaleye katılmış, … adet fanila haki Er tipi:1 emtiayı yapmayı üstlenmiş, 9.1.2003 tarih ve 00346 yevmiye nolu sözleşme düzenlenmiştir. Davacı taraf sözleşmenin konusunu teşkil eden fanila ve don-slipleri imal edip …sevk irsaliyeleri ile 30 günlük ihtarlı süre içerisinde davalı idareye teslim etmiştir. Ancak idarece yapılan muayene ve inceleme sonucunda firmanın şartname ve sözleşme hükümlerine göre taahhüdünü yerine getirmediğinden dolayı reddine, sözleşmenin feshine, alınan güvencenin hazineye gelir kaydına karar verilmiştir.
- Taraflar arasında düzenlenen sözleşmelerin eki niteliğinde olan özel teknik şartnamede üretilecek emtianın muayene ve kabul şekil ve şartları gösterilmiştir. Şartnamenin 6-d maddesinde; “müteahhit getirdiği malların fiziksel muayenesinde bizzat bulunabilir veya kanuni vekilini bulundurabilir. Müteahhit veya kanuni vekili bu muayeneye katılmadığı takdirde muayenenin yapılış tarzına itiraz edemez, ancak muayene sonucuna itirazını yazılı olarak 1 ( bir ) iş günü içinde ….MSB Kalite Yönetim Bölge Başkanlığına yapabilir. Bu takdirde ilk muayenede bulunmayanlardan teşekkül ettirilecek başka bir komisyon tarafından malın itiraz muayenesi yapılır. Bu muayenede verilen karar taraflar için katidir. Konunun mahkemeye intikal etmesi halinde her iki taraf da bu raporla yetinmeyi şimdiden kabul ve taahhüt ederler”,
- 6-f maddesinde “teslim alınan malların kimyasal muayeneleri… Kalite Yönetim Bölge Başkanlığı laboratuarlarında, laboratuar imkânlarının yetersiz olması durumunda A… veya İ… Kalite Yönetim Bölge Başkanlıkları Laboratuarlarında, bunların da yetersiz olması durumunda öncelik alıcının bulunduğu ilde olmak üzere diğer kamu kurum ve kuruluş laboratuarlarında, itiraz halinde Ankara veya İstanbul Kalite Yönetim Bölge Başkanlıkları Laboratuarlarında yapılacaktır” hükümleri yer almıştır.
- Şartnamenin bu hükümleri özenli bir şekilde incelendiğinde 6-d maddesi teslim edilecek malın fiziksel muayenesi ile ilgilidir. Konunun mahkemeye intikal etmesi halinde her iki taraf da muayene sonucu alınacak raporla yetinmeyi kabul ve taahhüt etmiştir. Madde hükmü delil sözleşmesi niteliğindedir ancak aynı emtianın kimyasal muayenesi ile ilgili 6-f maddesinde fiziksel muayenede olduğu gibi delil sözleşmesi niteliğinde bir düzenleme yer almamıştır. O halde uyuşmazlık konusu malın ayıplı olup olmadığı teknik şartnamede gösterilen laboratuarlardan başka konunun uzmanı teknik kurullarda araştırılabilir. Buna yasal bir engel yoktur.
- Dava konusu somut olayda uyuşmazlık emtianın kimyasal muayenesine ilişkindir. Dosyada bulunan ve çeşitli kuruluşlardan alınan laboratuar sonuçları farklı değerleri ifade etmektedirler. Fanilaların yakalarında kullanılan ve piyasada Rubana denilen yaka bandının içinde bulunan ve esneklik sağlayan LYCRA malzemesinin % miktarı MSB şartnamelerinde %5’dir. İdarece de %5 oranı istenmektedir. Alınan laboratuar raporlarında bu rakam net olarak elde edilememiştir. Diğer yandan fanila ve don-sliplerin imalatında kullanılan kumaşın boyama ile ilgili haslık-dayanıklılık konularında boyalı kumaşların hava şartlarına dayanımı-ter ve ışık haslığı dayanımı önem arz etmektedir. Şartnamede hava şartları haslığı oranı %4-5 gösterildiği halde laboratuar sonuçları %3, ter ve ışık haslığı oranı %3-4 istendiği halde laboratuar değerleri 2-3 olarak bulunmuştur.
- Mahkemece tayin edilen bilirkişi kurulunca düzenlenen raporda fanilaların yakalarında kullanılan lycra malzemesinin miktarının uygun olabileceği, kumaş boyalarının hava şartlarına dayanımı bakımından teknik şartnameye uygun olmadığı, ter ve ışık dayanımları bakımından MSB’nin yaptığı ölçümlere göre uygun olmadığı, aynı bilirkişilerden alınan ek raporda ise don-slip ve fanilanın davalı yanın teknik şartnamesindeki taleplere uygun olabileceği kanaati ifade edilmiştir. Yerel mahkemece de bu rapor hükme dayanak alınmıştır.
- Oysa rapor Yargıtay denetimine ve hüküm kurmaya elverişli değildir. Her türlü kuşku ve tereddütten uzak bir değerlendirme yapılmamış olup, maddi temeli olmayan soyut-çelişik ifadeler taşımaktadır.
- O halde mahkemece yapılması gereken iş İ…. Teknik Üniversitesi Tekstil Mühendisliği bölümünden seçilecek üç kişilik uzman bilirkişi kurulunca yeniden inceleme yaptırılarak alınacak rapor kapsamı ve dosya içeriği kağıtlar bir bütün halinde değerlendirilerek sonucu dairesinde karar vermekten ibaret olmalıdır. Eksik inceleme ve araştırma sonucu yazılı şekilde davanın kabulüne karar verilmesi isabetli olmamış kararın bozulması gerekmiştir.
İtiraz Muayeneleri sonuçları, gerek İdare ve gerekse Yüklenici için kesin delil sözleşmesi niteliğindedir.