açıklanması istenilen analiz girdilerinin idare tarafından hazırlanan analiz formatına uygun şekilde ayrı ayrı açıklanmadığı, birden fazla analiz girdisinin ayrıntılı açıklamalarına yer verilmeksizin analiz girdi maliyetleri toplamının fiyat teklifinde yer alan iş kalemi için öngörülen fiyatın içerisine dâhil edildiği anlaşılmıştır.

Eser İnş. ve Tic. A.Ş. – Örnek İnş. ve Tic. Kol. Şti. – İmaj Altyapı Üst Yapı San. ve Tic. A.Ş. İş Ortaklığı,

İHALEYİ YAPAN İDARE:

Devlet Su İşleri 22. Bölge Müdürlüğü,

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2017/400009 İhale Kayıt Numaralı “Trabzon-Of Solaklı Vadisi Taşkın Koruma, Rehabilitasyon ve Çevre Düzenlemesi İkmali” İhalesi

KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:

Devlet Su İşleri 22. Bölge Müdürlüğü tarafından 12.09.2017 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Trabzon-Of Solaklı Vadisi Taşkın Koruma, Rehabilitasyon Ve Çevre Düzenlemesi İkmali” ihalesine ilişkin olarak Eser İnş. ve Tic. A.Ş. – Örnek İnş. ve Tic. Kol. Şti. – İmaj Altyapı Üst Yapı San. ve Tic. A.Ş. İş Ortaklığının 13.11.2017 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 22.11.2017 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince04.12.2017 tarih ve 66328 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 01.12.2017 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2017/3072 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,

1) Sunmuş oldukları aşırı düşük açıklamalarında BET-01 poz numaralı “Satın alınan ve beton pompası ile basılan C20/25 Betonu” iş kalemine ilişkin analizde hesaplanan birim fiyatın airtmetik hata düzeltilerek 150,02 TL olduğu, teklif birim fiyatın 150,00 TL olması nedeniyle tekliflerinin değerlendirme dışı bırakıldığı,

2)  Aşırı düşük açıklamalarında TD-01 poz numaralı “Ocak taşı ile 350 dozlu çimento harçlı kargir inşaat yapılması” iş kalemi ile KAZ-01 poz numaralı ” Her cins zeminde her türlü araç ile kazı yapılması” iş kalemleri için sunulan birim fiyatların verilen analiz formatına uygun olmadığı gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakılmasının mevzuata aykırı olduğu iddialarına yer verilmiştir.

A) Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

1.      Başvuru sahibinin 1’inci iddiasına ilişkin olarak:

Başvuru konusu ihaleye ait İdari Şartname’nin “İdareye ilişkin bilgiler” başlıklı 1’inci maddesinde İdarenin adının Devlet Su İşleri 22. Bölge Müdürlüğü olduğu, “İhale konusu işe ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde ise ihale konusu işin adının “Trabzon-Of Solaklı Vadisi Taşkın Koruma, Rehabilitasyon Ve Çevre Düzenlemesi İkmali” olduğu anlaşılmıştır.

Aynı Şartname’nin “Sınır Değer” başlıklı 33’üncü maddesinde “33.1. İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra Kurum tarafından belirlenen yönteme göre sınır değeri hesaplar.

33.2. Teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden Kanunun 38 inci maddesine göre açıklama istenecektir. Bu kapsamda; ihale komisyonu sınır değerin altında kalan teklifleri aşırı düşük teklif olarak tespit eder ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister. İhale komisyonu;

a) Yapım yönteminin ekonomik olması,

b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

c) Teklif edilen işin özgünlüğü,

gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifi reddedilir. İhale komisyonunca reddedilmeyen teklifler, geçerli teklif olarak belirlenir. İhale üzerinde bırakılan isteklinin teklifinin sınır değerin altında olması durumunda kesin teminat 40.2 maddesinde yer alan hüküm uyarınca hesaplanan tutar üzerinden alınır.” düzenlemesi yer almakta ve anılan Şartname’nin 35’inci maddesinde ekonomik açıdan en avantajlı teklifin teklif fiyatları ile birlikte fiyat dışı unsurlar da dikkate alınarak belirleneceği, tekliflerin nasıl puanlanacağı, puanlamada geçerli tekliflerin dikkate alınacağı ve yapılan puanlama sonucunda isteklilere ait tekliflerin nasıl belirleneceği hususlarına yer verilmiştir.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci maddesine göre ihale komisyonunun verilen teklifleri anılan Kanun’un 37’nci maddesine göre değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit edeceği, bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak isteyeceği, komisyonun; yapım yönteminin ekonomik olması, teklif sahibinin yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar ve teklif edilen yapım işinin özgünlüğü hususlarında belgelendirilmek suretiyle yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendireceği, bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin tekliflerinin reddedileceği, ihale komisyonunca reddedilmeyen aşırı düşük tekliflerin geçerli teklif olarak dikkate alınacağı hükme bağlanmıştır.

Ayrıca bu hususa Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin 60’ıncı maddesinde de yer verilmiş ve aşırı düşük tekliflerin tespiti ve değerlendirilmesinde Kamu İhale Kurumu tarafından aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değer veya sorgulama kriterleri ya da ortalamalar belirlenmiş ise ihale komisyonunun bu düzenlemeyi esas alması gerektiği hüküm altına alınmıştır.

Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Sınır değer ve aşırı düşük teklifler” başlıklı 60’ıncı maddesinde “İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra Kurum tarafından belirlenen yönteme göre sınır değeri hesaplar.

(2) Aşırı düşük teklif tespit ve değerlendirme işlemlerine ilişkin olarak, ihale ilanı ve dokümanında belirtilmek kaydıyla, üçüncü, dördüncü, beşinci ve altıncı fıkralardaki koşullar çerçevesinde aşağıdaki seçeneklerden bir tanesi kullanılır.

a) Sınır değerin altında olan teklifler ihale komisyonunca aşırı düşük teklif olarak tespit edilir ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili ayrıntılar yazılı olarak istenir. İhale komisyonu;

1) Yapım yönteminin ekonomik olması,

2) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

3) Teklif edilen işin özgünlüğü,

gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.

b) İhale, aşırı düşük teklif tespit ve değerlendirme işlemleri yapılmaksızın sonuçlandırılır.

c) Aşırı düşük teklif sınır değerinin altında teklif sunan isteklilerin teklifi açıklama istenmeksizin reddedilir.

(3) Yaklaşık maliyeti Kanunun 8 inci maddesinde öngörülen eşik değerin üçte birine eşit veya bu değerin üzerinde olan ihalelerde, ikinci fıkranın (a) bendinin kullanılması zorunludur.

(4)Yaklaşık maliyeti Kanunun 8 inci maddesinde öngörülen eşik değerin üçte birine kadar olan ve açık ihale veya Kanunun 21 nci maddesinin (b) ve (c) bentleri gereğince pazarlık usulü ile yapılan ihalelerde, ikinci fıkranın (a), (b) veya (c) bendindeki seçeneklerden birisinin kullanılması zorunludur.

(5)Yaklaşık maliyeti Kanunun 8 inci maddesinde öngörülen eşik değerin üçte birine kadar olan ve belli istekliler arasında ihale veya Kanunun 21 nci maddesinin (a), (d) ve (e) bentleri gereğince pazarlık usulü ile yapılan ihalelerde ikinci fıkranın (b) bendinin kullanılması zorunludur.

(6) Kurum tarafından yayımlanan aşırı düşük teklif sorgulaması yapılamayacak alımlar listesinde yer alan işlerin ihalelerinde ikinci fıkranın (b) bendinin kullanılması zorunludur.” hükmü yer almaktadır.

Yapım işleri ihalelerinde teklif bedelinin aşırı düşük olduğu tespit edilen isteklilerin, 4734 sayılı Kanun’un 38’inci ve Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin 60’ıncı maddesi uyarınca yapacakları açıklamada uyacakları usul ve esaslar Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45’inci maddesinde düzenlenmiştir.

Kamu İhale Genel Tebliği’nin 16.5.2’nci ve 16.5.3’üncü maddelerinde “Kısmi teklife izin verilip verilmediğine bakılmaksızın, birim fiyat üzerinden teklif alınan tüm ihalelerde istekliler, hizmet alımı ihalelerinde işçi sayısı üzerinden teklif alınan işçilik kalemleri hariç, birim fiyatları ve birim fiyatla miktarın çarpılması sonucu bulunan tutarları, virgülden sonra iki ondalık basamaklı sayıdan fazla olacak şekilde verebileceklerdir. Ancak, toplam teklif tutarı virgülden sonra en yakın iki ondalık basamaklı sayıya yuvarlanarak yazılacaktır. Yuvarlama işleminde yarım kuruş ve üzerindeki değerler bir kuruşa tamamlanacak; yarım kuruşun altındaki değerler ise dikkate alınmayacaktır.

Kısmi teklifin tek kalemden oluşması durumunda birim fiyatla miktarın çarpılması sonucu bulunan tutar, en fazla virgülden sonra iki ondalık basamaklı olacak şekilde verilebilecektir. Kısmi teklifin birden çok kalemden oluşması halinde ise bu kalem tutarlarının toplanması sonucu bulunan kısım toplam tutarı en fazla virgülden sonra iki ondalık basamaklı olacak şekilde verilebilecektir.  Bir başka ifadeyle kısmi teklifin birden çok kalemden oluşması halinde her bir kalemin birim fiyatla miktarın çarpılması sonucu bulunan tutarı, virgülden sonra iki ondalık basamaklı sayıdan fazla olacak şekilde verilebilecek, ancak kısım toplam tutarı en yakın iki ondalık basamaklı sayıya yuvarlanarak yazılacaktır. Yuvarlama işleminde yarım kuruş ve üzerindeki değerler bir kuruşa tamamlanacak; yarım kuruşun altındaki değerler ise dikkate alınmayacaktır.

Yuvarlama işlemine ilişkin örnek:

“ açıklaması ve 45.1.8. maddesinde ise “Aşırı düşük teklifine ilişkin olarak yaptığı açıklamada sunduğu analizler, ihale dokümanı kapsamındaki analiz formatına, birim fiyat tariflerine, idarece tanımlanan yapım şartlarına veya teknik şartnameye uygun olmayan, analiz fiyat tutarları teklif fiyatların üzerinde olan isteklilere ait teklifler reddedilecektir. Analizler üzerinde yapılan incelemede; çarpım ve toplamlarda hesaplama hatası bulunması durumunda, analiz girdilerine ait fiyatlar esas alınarak, hesaplama hatası ihale komisyonu tarafından re’sen düzeltilir. Bu şekilde düzeltilmiş analiz fiyatı, teklif fiyatın üzerinde olan isteklilerin teklifleri reddedilir.” açıklaması yer almaktadır.

Başvuru sahibinin sunmuş olduğu aşırı düşük teklif açıklaması incelendiğinde, BET-01 poz numaralı “Satın alınan ve beton pompası ile basılan C20/25 Betonu” iş kalemine ilişkin analiz sunduğu, sunduğu analizde yer alan fiyat toplamının 149,198 TL olduğu, bu tutarın yuvarlanılarak 149,20 toplamına ulaşıldığı, bu tutara 0.89 TL kâr eklemek suretiyle iş kalemi için açıklanan toplam tutarın 150,09 TL olduğu görülmüştür. Yaptığı açıklama tutarı birim fiyat teklif cetvelindeki teklif ettiği tutardan daha yüksek olan isteklinin teklifinin değerlendirme dışı bırakılmasında mevzuata aykırılık bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

2) Başvuru sahibinin 2’nci iddiasına ilişkin olarak:

İdari Şartname’nin “Sınır Değer” başlıklı 33’üncü maddesinde “33.1. İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra Kurum tarafından belirlenen yönteme göre sınır değeri hesaplar.

33.2. Teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden Kanunun 38 inci maddesine göre açıklama istenecektir. Bu kapsamda; ihale komisyonu sınır değerin altında kalan teklifleri aşırı düşük teklif olarak tespit eder ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister. İhale komisyonu;

a) Yapım yönteminin ekonomik olması,

b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

c) Teklif edilen işin özgünlüğü,

gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifi reddedilir. İhale komisyonunca reddedilmeyen teklifler, geçerli teklif olarak belirlenir. İhale üzerinde bırakılan isteklinin teklifinin sınır değerin altında olması durumunda kesin teminat 40.2 maddesinde yer alan hüküm uyarınca hesaplanan tutar üzerinden alınır.” düzenlemesi yer almaktadır.

İhale Komisyonu tarafından teklifleri tespit edilen sınır değerin altında olan isteklilerden yazıyla aşırı düşük teklif açıklaması istenilmiş, söz konusu yazı ekinde açıklama istenilecek iş kalemleri listesi yer almıştır. Listede yer alan şikâyete konu TD-01 poz numaralı “Ocak taşı ile 350 dozlu çimento harçlı kargir inşaat yapılması” iş kalemi ile KAZ-01 poz numaralı ” Her cins zeminde her türlü araç ile kazı yapılması” iş kalemleri aşağıdaki gibidir.

Başvuru sahibince aşırı düşük teklif açıklamasında söz konusu iş kalemleri için fiyat teklifleri sunulduğu görülmüştür. KAZ-01 poz numaralı ” Her cins zeminde her türlü araç ile kazı yapılması” iş kalemi için sunulan teklifte, işçilik, makine ekipman ve yakıt girdilerine yer verilmiş, ancak bu girdilerin idarece istenilen analizde yer alan ayrıntılarına yer verilmemiştir. TD-01 poz numaralı “Ocak taşı ile 350 dozlu çimento harçlı kargir inşaat yapılması” iş kalemine ilişkin sunulan fiyat teklifinde “işçilik, malzeme, yakıt, makine, nakliye” girdilerine yer verilmiş ancak yine bu girdilerin idarece istenilen ayrıntılarına yer verilmemiştir.

Bu pozlar için yapım şartlarına, tarif ve içeriğine göre malzeme, işçilik, makine ve diğer girdileri gösteren analizlerin sunulması gerektiği, analiz formatına uygunluk şartı kapsamında, isteklilerce hazırlanan analizlerde mutlaka idarenin belirlediği ve analizde yer almasını istediği “malzeme, işçilik, makine ve diğerleri” şeklindeki unsurlar için yapım şartlarına ve işin tekniğine uygun karşılıkların gösterilmesi gerektiği, örneğin malzeme unsuruna karşılık olarak, işin yapım şartlarına uygun biçimde yapılabilmesi için hangi malzeme türlerine ihtiyaç varsa bu malzemelerin analizde gösterilmesi, analiz formatında yazılı ölçü birimi itibariyle bir birim imalat için ne kadarlık malzeme sarfiyatına ihtiyaç varsa miktar belirtilmesi ve her bir malzemenin rayici gösterilmek ve miktarla çarpılmak suretiyle tutarının bulunması gerektiği anlaşılmıştır.

Bu çerçevede başvuru sahibi isteklinin yukarıda belirtilen iki iş kalemine ilişkin açıklamaları kapsamında, açıklanması istenilen analiz girdilerinin idare tarafından hazırlanan analiz formatına uygun şekilde ayrı ayrı açıklanmadığı, birden fazla analiz girdisinin ayrıntılı açıklamalarına yer verilmeksizin analiz girdi maliyetleri toplamının fiyat teklifinde yer alan iş kalemi için öngörülen fiyatın içerisine dâhil edildiği anlaşılmıştır.

Bu itibarla söz konusu iş kalemleri için öngörülen bu fiyatların içerisinde, hangi türde analiz girdisinin ne kadar tutar teşkil ettiği tespit edilememekte, ayrıca malzeme, işçilik, nakliye ve makine kalemlerine ilişkin ne kadar ücret/fiyat öngörüldüğü anlaşılamamaktadır. Dolayısıyla açıklanması istenilen makine, işçilik, malzeme, nakliye gibi analiz girdilerinin idarenin belirlediği analiz formatına uygun şekilde açıklamasının yapılmadığı ve istekli tarafından yapılan açıklamanın mevzuata uygun olmadığı sonucuna varılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikâyet başvurusunun reddine,

Oybirliği ile karar verildi.