Anahtar Teslimi Götürü Bedel İnşaat Sözleşmelerinde Yaşanan İhtilafların Çözümü, Başvurulabilecek Hukuki Yollar

Anahtar Teslimi Götürü Bedel İnşaat Sözleşmelerinde Yaşanan İhtilafların Çözümü, Başvurulabilecek Hukuki Yollar
Anahtar teslimi inşaat sözleşmesi düzenlenirken, sözleşmenin ilgili tarafları sözleşmeyle ilgili ihtilafların çözülmesine bilgileri sözleşme metninde yer veririler. Bu bilgiler, ihtilaf durumunda yetkili kılınan mahkemelere ve sözleşmenin ait olacağı hukukla ilgili maddelerdir. Fakat sözleşmede bu şekilde hazırlanmasına rağmen uygulamada bu şekilde daha sonra oluşan durumlar sebebiyle de taraflar arasında ihtilaflar yaşanabilmektedir.

Sözleşmenin tarafları, ihtilafın yargı kurumlarında çözülmesi ile ilgili mutabakata varabilirler. Bu durumda aradaki ihtilaf yargı kurumlarında açılacak bir dava ile giderilir. Mahkemelerdeki sürecin çok uzun sürmesi sebebiyle alternatif çözüm yöntemleri ile de çözüm yoluna gidilmektedir.

Proje harici iş kalemlerine ait birim fiyatların tespit edilmesi hususunda idare ile yüklenici arasında yaşanan uyuşmazlıkların çözümü için, Yüksek Fen Kurulu yetkili kılınmış olup, ilgili kurulun belirleyeceği birim fiyatların taraflarca kabul edilme zorunluğu vardır.

İhtilafların Çözümü İçin Yargıya Başvurulması
Anahtar teslimi inşaat sözleşmesinin kendisi veya uygulanması sebebiyle ortaya çıkması beklenen anlaşmazlıkların uygulanacağı hukuk kuralları ve ihtilafın çözüm yöntemi sözleşmede açıkça düzenlenir. Sözleşmede böyle bir düzenleme yapılmış ve yargı kurumları yetkili tayin edilmişse, taraflar belirtilen usule uygun olarak yargı kurumlarına müracaat ederler. Tarafların, böyle bir yetki sözleşmesi düzenlerken kamu düzeni ve kanunun emredici maddelerini dikkate almaları gerekmektedir. Taraflar sözleşmeyi Türkiye’de yapmışlarsa, ihtilaflar Türk Hukuku’na ve özellikle de Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun (HUMK) görev ve yetki kurallarına uygun olarak çözümlenecektir.
Türk mahkemelerinin anlaşmazlıkların çözümünde yetkili olabilmesi için taraflarca sözleşmede tahkim koşulunun bulunmaması veya ayrıca bir tahkim sözleşmesi yapılmamış olması şartı olması gerekmektedir .

Buna karşılık, yabancılık unsuru bulunan sözleşmelerde hangi hukukun uygulamaya konacağı ve Türk mahkemelerinin uluslararası yetkisi, Uluslararası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun (MÖHUK) maddelerine göre tespit edilir (MÖHUK, m. 1). HUMK madde 8 ve MÖHUK madde 47 maddelerinde belirtilen yetki anlaşmaları hukuken geçerli olmaktadır. Taraflar böyle bir yetki anlaşması düzenlememişlerse HUMK madde 9’a göre işin niteliğine uygun olarak genel kural, davalının ikametgâhı yeri mahkemesinin yetkili olmasıdır. Eğer anahtar teslimi inşaat sözleşmesi yabancılık öğesi bulunduruyorsa MÖHUK madde 24 ve MÖHUK madde 47’ye göre, “irade özerkliği” ilkesine göre tarafların kararlaştırdıkları hukuki yöntem uygulanır. Fakat taraflar hangi hukukun uygulanacağını kararlaştırmışlarsa, gerçekleşme yeri kuralının uygulanacağı kanunun hükmüdür.

İfa yerinin anahtar teslimi inşaat sözleşmesinin, özelliği gereği birden fazla olması mümkündür. Bu durumda uygulanacak hukuk, işin ağırlığını içeren oluşumun gerçekleştirileceği yerin hukukudur . MÖHUK madde 25 ile taşınmazlara yönelik sözleşmelerin taşınmazın olduğu ülke hukuk kurallarına olduğu hükmü ettirilmiştir.

Ulusal mahkemeler, genelde iç hukuk meselelerinden doğan ihtilafları çözmek amacıyla düzenlendiği için uluslararası inşaat veya iş ortaklığı sözleşmelerinden doğan uluslararası nitelikli ticari ihtilafların çözümü için yeterli imkân, anlayış ve hukuki yapılanması yoktur. Bunun yanında ulusal mahkemelerin yargılama çalışmalarını gerçekleştiren hâkimler, bağlı oldukları ve kendilerini göreve getiren kamunun siyasal, ekonomik, sosyal ve kültürel politikalarına ve değerlerine bağlı olarak hareket ederler. Bu koşullarda ihtilafı çözen mahkemenin bulunduğu devletin vatandaşı olmayan ihtilaf tarafı, yargılamanın tarafsız şekilde olduğuna inanmayacaktır