BAŞVURU SAHİBİ:

Gülsan Alt Yapı Temizlik ve İnşaat San. ve Tic. Ltd. Şti. – Tekinsan Madencilik San. ve Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığı

VEKİLİ:

Av. Tarık DEMİREL,

İHALEYİ YAPAN İDARE:

Tekirdağ Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Doğu Bölgesi Su ve Kanal İşletme Dairesi Başkanlığı,

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2019/588250 İhale Kayıt Numaralı “2019-2021 Yılı Süleymanpaşa ve Marmaraereğlisi İlçeleri Atıksu Yağmursuyu Kanalı ve İçme Suyu Hatları Bakım ve Onarımı Yapım İşi” İhalesi

KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:

Tekirdağ Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Doğu Bölgesi Su ve Kanal İşletme Dairesi Başkanlığı tarafından 10.12.2019 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “2019-2021 Yılı Süleymanpaşa ve Marmaraereğlisi İlçeleri Atıksu Yağmursuyu Kanalı ve İçme Suyu Hatları Bakım ve Onarımı Yapım İşi” ihalesine ilişkin olarak Gülsan Alt Yapı Temizlik ve İnşaat San. ve Tic. Ltd. Şti. – Tekinsan Madencilik San. ve Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığı’nın 15.05.2020 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 18.05.2020 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 22.05.2020 tarih ve 22602 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 22.05.2020 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2020/859 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, şikâyete konu ihalede aşırı düşük teklif açıklaması uygun bulunarak ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi olarak belirlenen FTK İnşaat Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti. – FHK İnşaat Taah. Turizm İth. İhr. Dış Tic. Ltd. Şti. – Korkmaz Kanal Su İnş. Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığı’nın aşırı düşük teklif açıklamasının mevzuata uygun olmadığı, idarece gönderilen aşırı düşük teklif açıklama talebi yazısının mevzuata aykırı olduğu ve bununla açıklanması mümkün olmayan teklif tutarının açıklanabilir duruma getirildiği, şöyle ki;

1) İdarenin aşırı düşük teklif açıklama yazısı kapsamında yer alan analizlerin bazısında su, mazot, greyder vb. analiz girdilerinin açıklama istenilecek analiz girdisi olarak, bazılarında ise açıklama istenilmeyecek analiz girdisi olarak belirlendiği, bu durumun Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.1.2’nci maddesine aykırı olduğu,

2) Açıklama istenilen iş kalemlerinin paçal iş kalemleri olduğu, greyder girdisinde ve “Kum temin edilerek, makine ile serme, sulama ve sıkıştırma yapılması ve 8 cm yüksekliğinde normal çimentolu buhar kürlü beton parke taşı ile döşeme kaplaması (her ebat, renk ve desende)” iş kaleminin analizinde ayrıştırma yapılarak bunların ayrıntılı analiz haline getirilmesi gerektiği,

3) Aşırı düşük teklif açıklama yazısında bazı özel pozlar için analiz verilmediği,

4) SK.01, SK.02, SK.03, SK.11, SK.13, SK.26, SK.32, SK.33, SK.45, SK.46, SK.50 numaralı iş kalemlerinin işin %80’ini oluşturduğu ve aşırı düşük teklif açıklamasına konu edilmesi gerektiği,

5) Birim fiyat tarifleri üzerinde yaptıkları çalışmalar doğrultusunda açıklama istenilecek 26 adet analiz girdisinin olduğu, bu girdilere ilişkin fiyat teklifi ile yapılan açıklamalarda;

– Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.13.1’inci maddesi gereğince fiyat teklinde yer alması gereken ibarenin bulunmadığı, meslek mensubu kaşe ve imzasının bulunmadığı, ayrıca satış tutarı tespit tutanağının ihale tarihinden önceki son geçici vergi beyanname döneminden önceki bir tarihe ait olduğu,

– Fiyat teklifinin ilgili iş kaleminin imalatı için gerekli olan iş kalemi ve gruplarını içermediği, malzeme, işçilik ve montaj kalemleri yönünden ayrı ayrı açıklama yapılması gerektiği, idarenin analiz girdilerinde bulunmasına rağmen pek çok kalemin fiyat tekliflerinde açıklanmadığı, analiz girdilerine ilişkin miktarların azaltıldığı, malzemelerin cinslerinde yanlış birimlerin yazıldığı,

– Fiyat teklifinde nakliye kalemlerinin göz önüne alınmadığı ve satın alınan malzemelerin nakliye maliyetleri için ayrıca açıklama yapılmadığı,

– Fiyat teklifine konu edilen pozların bazılarında yapılan analizlerde işçilik maliyetlerinin fiyat tekliflerine konu edildiği ve bazı fiyat tekliflerinde işçilik dahil denilmesinin mevzuata aykırı olduğu,

– Fiyat teklifindeki tutarların analizlere farklılaştırılarak ve tutarlar azaltılarak yansıtıldığı,

– Fiyat teklifinde belirtilen tutanak tarihlerinin fiyat tekliflerinin düzenlendiği tarihten sonraki tarihlere ait olduğu,

– Fiyat teklifi alınan firmaların ilgili alanlarda faaliyette bulunmadığı,

6) İdarece verilen örnek analiz formatına aykırı şekilde belgeler tanzim edilerek açıklama yapıldığı,

– Yapılan açıklamalardaki girdi cinsi ve miktarlarının idarece verilen analizlerde yer alan girdi cins ve miktarları ile uyuşmadığı,

– Analizlerde açıklama istenilmeyen analiz girdilerinin miktar ve birim fiyat çarpımları sonucu elde edilen tutarının 0,00 TL olarak belirlendiği, analizlerde aritmetik hata olduğu,

– Birim fiyat tarifleri çerçevesinde işin vasıflı ve vasıfsız işçilikle gerçekleştirileceği, ancak analizlerde yer alan operatör makinist, yağcı, düz işçi, makinist, lağımcı, erbab işçi, dülger ustası ve sıcak demirci ustası vb. pozlarının Çevre ve Şehircilik Bakanlığı birim fiyatları yerine saatlik asgari ücret üzerinden açıklanmasının mevzuata uygun olmadığı, maliyet avantajı sağlamak adına işçilik saatleri miktarlarında azaltma yapıldığı,

7) Mazot girdisine ilişkin alınan fiyat teklifinin litre olarak düzenlendiği, analizlerde ise kilogram olarak yer aldığı, litre üzerinden alınan fiyatın ise kilograma dönüştürülmeden analizlerde kullanıldığı, mazot girdi fiyatının Tebliğ’in 45.1.13.14’üncü maddesine aykırı olarak ilan ile ihale tarihi arasında ilan edilen en düşük fiyatın altında olduğu,

8) Aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında yer alan analizlerde bulunan iş makinesi ve araçların arazöz, arazöz (pick-up), damperli kamyon, ekskavatör, greyder, motorlu kompaktör, kazıcı yükleyici, kompresör, titreşimli silindir, titreşimli silindir+paletli traktör ve vantilasyon için kompresör olduğu,

– Çevre Şehircilik Bakanlığınca yayımlanan “Ekskavatör (paletli) (210 hp) (maksimum 2.5 m3) 1 saatlik ücreti” iş kalemi içerisinde yer alan ekskavatör rayicinin 690.000,00 TL olduğu, analiz girdisini oluşturan yedek parça, tamir bakım, sermaye faizi, sigorta, nakil montaj, demontaj giderleri toplamının ana toplamın %0,515’ine karşılık gelmesi karşısında amortisman süresi geçmiş bir araç üzerinden açıklama yapılsa dahi (690.000,00 TL x 0,515)  355.087,72 TL asgari tutar üzerinden açıklama yapma zorunluluğunun bulunmadığı, bakım, onarım, sermaye faizi, sigorta, montaj ve demontaj bedelleri ile ilgili herhangi bir kanıtlayıcı belge sunulmadan bu maliyetlerin hesaptan düşürülmesinin mevzuata aykırı olduğu,

– Amortisman maliyetinin meslek mensubunca düzenlenen Amortisman Payı Tespit Tutanağı ile tevsik edilmek suretiyle açıklanması gerektiği, sunulan tutanağın meslek mensubu imza ve kaşesi taşımadığı,

– Söz konusu iş makinelerine ait amortisman oranının ve faydalı ömür süresinin maliyet avantajı sağlamak adına değiştirildiği,

– Amortisman açıklamasına konu edilen iş makinelerinin özelliklerinin sunulan belgelerde yer alan özellikler ile aynı olmadığı,

– “Titreşimli silindirin 1 saatlik ücreti”ne ilişkin analizde yedek parça, tamir bakım, sermaye faizi, sigorta, nakil montaj, demontaj giderlerinin ayrıntısına yer verilmediğinden, titreşimli silindir için amortisman üzerinden açıklama yapılmasının mümkün olmadığı,

– Fiyat teklifi ile amortisman maliyetine yönelik açıklama yapılmasının mevzuata aykırı olduğu,

9) Nakliye girdisine ilişkin açıklamanın idarece “F = K ( 0.0007 M + 0.01) TL. / Ton” formülü kullanılarak yapılmasının istenilmesi gerektiği,  analizlerde nakliye mesafesine yer verilmediği,

Ayrıca, analizlerde yer alan nakliye girdisine ilişkin açıklamanın K katsayısının 2019 yılı güncel değerinden farklı bir değer üzerinden yapıldığı, idarece verilen formüldeki değerler değiştirilmek suretiyle maliyet avantajı sağlandığı, nakliye girdisi hesabında idarece verilen mesafenin kullanılmadığı ve buna ilişkin belge sunulmadığı, iş sahası-malzeme alanı mesafesinin haritada farklı gösterildiği ve hesaplamanın hatalı yapıldığı, malzeme alanına ilişkin belgelendirme yapılmadığı, nakliye analiz girdisinin fiyat teklifi ile tevsik edilmesinin mevzuata aykırı olduğu,

Sonuç olarak, ihale üzerinde kalan İş Ortaklığı tarafından sunulan ve idarece uygun bulunan aşırı düşük teklif açıklamasının mevzuata aykırı olduğu iddialarına yer verilmiştir.

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde “İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.

İhale komisyonu;

a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,         

b)  Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,         

c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,          

gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.

Kurum, ihale konusu işin türü, niteliği ve yaklaşık maliyeti ile ihale edilme usulüne göre aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değerler ve sorgulama kriterleri belirlemeye, ihalenin bu maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin sonuçlandırılabilmesine, ayrıca yaklaşık maliyeti 8 inci maddede öngörülen eşik değerlerin yarısına kadar olan hizmet alımları ile yapım işleri ihalelerinde sınır değerin altında olan tekliflerin bu maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin reddedilmesine ilişkin düzenlemeler yapmaya yetkilidir. İhale komisyonu bu maddenin uygulanmasında Kurum tarafından yapılan düzenlemeleri esas alır.” hükmü,

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Aşırı düşük teklif sorgulaması öngörülen ihalelerde yaklaşık maliyetin hesaplanması sırasında yapılacak işlemler” başlıklı 38’inci maddesinde “38.1. İdare, yaklaşık maliyetin hesaplanması sırasında her bir iş kalemi/grubunun yaklaşık maliyete oranını tespit edecektir. Yaklaşık maliyeti oluşturan iş kalemleri/grupları tutarlarının büyükten küçüğe sıralandığı ve oranların kümülatif toplamının da gösterildiği “sıralı iş kalemleri/grupları listesi” ile iş kalemleri/gruplarına ait ayrıntılı analizler ve analiz girdilerinin tutarları itibarıyla küçükten büyüğe sıralanmış halini gösteren “sıralı analiz girdileri tablosu” hazırlanarak yaklaşık maliyet hesap cetveli kapsamında ihale onay belgesine eklenecektir. Sıralı iş kalemleri/grupları listesi oluşturulurken, iş kalemleri/grupları tutarlarının yaklaşık maliyete oranları, en yakın dört ondalık basamaklı sayıya getirilecek biçimde yuvarlanacak ve bu oranların toplamının, yuvarlama nedeni ile 1 den farklı olması dikkate alınmayacaktır…” açıklaması,

Aynı Tebliğ’in “Sınır değer tespiti ve aşırı düşük teklifler” başlıklı 45’inci maddesinde “…45.1.2. Sınır değerin altındaki teklif sahiplerinden yaklaşık maliyetin % 80’lik bölümünü oluşturan iş kalemleri/gruplarına ilişkin ayrıntılar yazılı olarak istenir. Bu çerçevede; istenen açıklamanın niteliği dikkate alınarak, isteklilere beş (5) iş gününden az olmamak üzere makul bir süre verilir. Yazıda ayrıca, ihale konusu işe özgü alanlara (malzeme ocağı vb.) ilişkin olan ve açıklama istenecek girdi niteliğinde bulunan nakliyelere dair yaklaşık maliyet hesabında esas alınan mesafeler belirtilir.

45.1.2.1. İhale komisyonunca, (38.1) maddesi kapsamında idarece hazırlanan “sıralı iş kalemleri/grupları listesi” kullanılarak yaklaşık maliyetin % 80’lik kısmına giren iş kalemleri/grupları belirlenir.

Sıralı listeye göre, tutarlarının yaklaşık maliyete oranlarının kümülatif toplamı % 80 oranına kadar olan iş kalemleri/grupları ile kümülatif toplama eklendiğinde % 80 oranının aşılmasına neden olan iş kalemi/grubu, sorgulamaya tabi tutulacak olan iş kalemleri/grupları olarak belirlenecektir. Bunların dışında kalan iş kalemleri/grupları için sorgulama yapılmayacaktır.

45.1.2.2. İhale komisyonu tarafından, açıklama istenilmesi gereken iş kalemleri/gruplarına ait idarece (38.1) maddesine göre oluşturulan “sıralı analiz girdileri listesi” kullanılarak tutarı kar ve genel gider hariç analiz toplamının % 3’üne eşit ve bu tutarın altında olan analiz girdileri tespit edilecektir.

Yaklaşık maliyeti oluşturan iş kalemi/grubu analizlerindeki analiz girdilerinden, tutarı kar ve genel gider hariç analiz toplamının %3’üneeşit ve altında olanlar için isteklilerden açıklama yapılması istenilmeyecektir.

Tutarı, kar ve genel gider hariç analiz toplamının % 3’üne eşit veya altında olması nedeniyle sorgulamaya tabi tutulmayacak analiz girdilerinin tutarlarının kümülatif toplamının kar ve genel gider hariç analiz toplamının %15’ini aşması durumunda; en küçük tutardan itibaren kümülatif toplamda % 15’lik tutarın aşılmasına neden olan analiz girdisi belirlenecek, tutarı bu girdinin tutarından daha az olan girdiler için açıklama istenilmeyecektir.

Aynı girdinin yaklaşık maliyeti oluşturan birden fazla iş kalemi/grubunun analizinde yer alması halinde bu girdinin oranı her analiz için ayrı ayrı değerlendirilerek analiz toplamının % 3’ünün altında kalıp kalmadığına göre işlem yapılır. Herhangi bir analizdeki oranı %3’ün üstünde olan analiz girdisi için açıklama istenilecektir.

Analizlerdeki işçilik girdisi, tutarları analiz toplamının % 3’üne eşit veya altında olsa dahi, açıklama istenilmeyecek girdiler arasında yer alamaz.  

45.1.2.3. İhale komisyonu teklifleri aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerden (45.1.2.1) maddesinde belirlediği iş kalemleri/grupları için isteyeceği açıklama ile ilgili yazıda, (45.1.2.2) maddesine göre açıklama istenilmeyecek olan analiz girdilerini de belirtecektir.

İstekliler, teklifi kapsamında yer alan iş kalemleri/grupları için hazırlayacakları analizlerde (45.1.2.2) maddesine göre açıklama istenilmeyecek olan analiz girdileri de dahil analizlerini oluşturan tüm girdileri göstereceklerdir.

…

45.1.3. (Değişik: 07/06/2014-29023 R.G./ 22.md.)İsteklilerden teklifleri kapsamında analiz ve hesap cetveli sunmaları istenmeyecektir. Analizler ve hesap cetveli, Kanunun 38 inci maddesi uyarınca teklif fiyatı aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerin tekliflerinin önemli bileşenleri ile ilgili ayrıntıların belirlenmesi amacıyla, sadece aşırı düşük teklif sahibi isteklilerden istenecektir. Bu çerçevede; teklif fiyatının aşırı düşük olduğu tespit edilen istekliler tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenlerine ilişkin olarak yapacakları açıklama kapsamında;

…

b) Teklif birim fiyatlı işlerde; açıklama istenen iş kalemlerinin birim fiyatlarına ilişkin olarak ihale dokümanında verilen analiz formatına uygun analizleri

sunacaklardır. Sorgulamaya konu edilmeyen iş kalemleri/grupları için analiz sunulması istenmeyecektir.

…

45.1.4.(Değişik: 07/06/2014-29023 R.G./ 23.md.) İdare tarafından ihale dokümanı kapsamında;

a) Teklif birim fiyatlı işlerde; her bir iş kaleminin yapım şartlarına, tarif ve içeriğine göre analizde yer almasını istediği “malzeme, işçilik, makine ve diğerleri (varsa; nakliyeler, inşaat yerindeki yükleme, boşaltma, yatay ve düşey taşımalar, zamlar vb.)” sadece girdi cinslerinin belirlendiği, analiz girdileri ile miktarlarının ve tutarlarının belirtilmediği,

…

İdare tarafından bütün iş kalemleri/iş grupları için tek bir analiz formatı düzenlenebileceği gibi, iş kalemleri/iş gruplarının yapım şartlarına göre birden fazla analiz formatı da düzenlenebilir. Ancak bu durumda, idare ihale dokümanında hangi analiz formatının hangi iş kalemleri/iş grupları için kullanılacağını belirtmek zorundadır.

Kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar ile uyumlu olmayan iş kalemleri (özel iş kalemleri) ile idarelerce tasarlanan ve birden fazla iş kalemini ihtiva eden iş kalemleri (paçal iş kalemi) için bu iş kalemlerinde bulunan analiz girdileri ve miktarlarının gösterildiği analiz formatlarının, ihale dokümanı kapsamında (Değişik ibare: 16/03/2019-30716 R.G./14.md.)veya aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazı ekinde verilmesi gerekmektedir. Ancak idarece niteliği gereği analiz formatı hazırlanamayan iş kalemlerine ilişkin isteklilerin açıklamaları kapsamında analiz sunmalarına gerek olmayıp, anılan iş kalemlerine ilişkin açıklamalar 45.1.13 maddesi uyarınca yapılabilir.

45.1.5.(Değişik: 07/06/2014-29023 R.G./ 24.md.) İsteklilerin iş kalemleri/iş grupları için kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış cari yıl birim fiyatları veya bu fiyatlardan daha yüksek fiyatları teklif etmeleri ve söz konusu iş kalemleri/grupları için; hangi kamu kurum ve kuruluşunun birim fiyatını kullandıklarını, birim fiyat poz numarasını da yazmak suretiyle liste halinde belirterek açıklamaları kapsamında sunmaları durumunda analiz düzenlemeleri zorunlu değildir. Bu kapsamda; isteklilerin, kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış “kar ve genel gider içermeyen birim fiyatların” üzerine, kendi belirledikleri “kar ve genel gideri” ilave ederek birim fiyatlarını oluşturmaları durumunda da; hangi kamu kurum ve kuruluşunun “kar ve genel gider hariç birim fiyatını” kullandıklarını ve kendi belirledikleri “kar ve genel gider” tutarını yazmak suretiyle liste halinde belirterek açıklamaları kapsamında sunmaları halinde de, söz konusu iş kalemleri/iş grupları için analiz düzenlemeleri zorunlu değildir. Bu kapsamda isteklilerin analiz düzenlemeleri zorunlu olmayan söz konusu iş kalemleri/grupları için 45.1.13 maddesinde belirtilen belgeleri sunmalarına da gerek bulunmamaktadır.

…

İş kalemleri/grupları için, kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar esas alınarak teklif sunulmuş olmakla birlikte; yukarıda belirtildiği şekliyle liste halinde belirtilmemesi durumunda, söz konusu iş kalemleri/grupları için analiz sunulması zorunludur.

İlan veya davet tarihinde cari yıl birim fiyatın yayımlanmamış olması durumunda, istekli tarafından önceki yılın yayımlanmış birim fiyatları kullanılabilir.

45.1.6.(Değişik: 07/06/2014-29023 R.G./ 25.md.)Analizler ile yardımcı ve/veya alt analizlerde, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından belirlenerek yayımlanmış rayiçleri kullanan ve söz konusu rayiçleri poz numaralarını da belirtmek suretiyle liste halinde sunan isteklilerin, söz konusu rayiçlere ilişkin olarak 45.1.13 maddesinde belirtilen belgeleri sunmalarına gerek bulunmamaktadır.

45.1.7. İstekliler tarafından, inşaat iş kalemleri/iş grupları dışında yer alan sıhhi tesisat, kalorifer tesisatı, müşterek tesisat, havalandırma, brülör, asansör, elektrik tesisatı vb. iş kalemleri/iş gruplarına ait analiz sunulması yerine bu iş kalemi/iş gruplarına ait malzeme ve montaj bedelini ayrı ayrı gösterecek şekilde açıklama yapılması kabul edilecektir.

45.1.8. Aşırı düşük teklifine ilişkin olarak yaptığı açıklamada sunduğu analizler, ihale dokümanı kapsamındaki analiz formatına, birim fiyat tariflerine, idarece tanımlanan yapım şartlarına veya teknik şartnameye uygun olmayan, analiz fiyat tutarları teklif fiyatların üzerinde olan isteklilere ait teklifler reddedilecektir. Analizler üzerinde yapılan incelemede; çarpım ve toplamlarda hesaplama hatası bulunması durumunda, analiz girdilerine ait fiyatlar esas alınarak, hesaplama hatası ihale komisyonu tarafından re’sen düzeltilir. Bu şekilde düzeltilmiş analiz fiyatı, teklif fiyatın üzerinde olan isteklilerin teklifleri reddedilir.

45.1.9. (Değişik: 20/8/2011-28031 R.G./ 16 md.) İş kalemleri/gruplarına ait analizler ile yardımcı ve/veya alt analizlerde yer alan işçilik fiyatları ihale tarihinde yürürlükte olan saatlik asgari ücretin altında olamaz.

45.1.10. (Değişik: 07/06/2014-29023 R.G./ 26.md.)İhale komisyonu, sınır değerin altındaki tekliflerin önemli bileşenlerini;

a) Yapım yönteminin ekonomik olması,

b) Seçilen teknik çözümler ve yapım işinin yerine getirilmesinde kullanılacak avantajlı koşullar,

c) Teklif edilen yapım işinin özgünlüğü,

gibi hususlarda istekliler tarafından yapılan yazılı açıklamaları da dikkate almak suretiyle değerlendirir ve ihaleyi sonuçlandırır.

45.1.11. (Değişik: 07/06/2014-29023 R.G./ 27.md.) Yapım yönteminin ekonomik olması hususunda bir açıklamada bulunulması durumunda; kullanılan yapım yöntemi ve teknolojisinin sağlayacağı maliyet avantajının açıklanması gereklidir.

45.1.12. (Değişik: 07/06/2014-29023 R.G./ 28.md.)Seçilen teknik çözümler, yapım işinin yerine getirilmesinde kullanılacak avantajlı koşullar veya yapım işinin özgünlüğü hususunda bir açıklamada bulunulması durumunda; belirtilen çözüm, avantajlı koşul ve özgünlük sayesinde elde edilen maliyet avantajı açıklanmalıdır.

45.1.13.(Değişik: 20/8/2011-28031 R.G./ 17.md.;Değişik: 07/06/2014-29023 R.G./ 29.md.) Teklifi aşırı düşük bulunan isteklilerin, tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili olarak 4734 sayılı Kanunun 38 inci maddesi uyarınca yapacakları açıklamada, sorgulamaya konu iş kalemlerine/gruplarına ilişkin analizler ile bu analizlere dayanak teşkil eden bilgi ve belgeleri sunmaları gerekmektedir.

İsteklilerin analizlerine dayanak teşkil eden bilgi ve belgeler;

a. Üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri,

b. Çimento ve demir ürünleri için ilan edilmiş üretici fiyat tarifeleri,

c. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere ilişkin ilan edilmiş fiyat tarifeleri veya bunlardan alınmış fiyat teklifleri,

ç. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından ilgili mal veya hizmetlere ilişkin ilan edilen asgari fiyatlar,

d. Ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanakları,

e. Stoğunda bulunan mallara ilişkin stok tespit tutanakları,

f. İdarece istenmesi durumunda yardımcı analizler v.b. dir.

İstekliler tekliflerine ilişkin olarak yukarıda sayılan belgelerden kendileri için uygun olanları açıklamaları kapsamında sunacaklardır.

Yukarıda sayılan bilgi ve belgelerden herhangi biri ile açıklama yapılmasının fiilen mümkün olmadığının anlaşıldığı durumlarda, istekliler tarafından gerekçesi belirtilmek suretiyle ilgili mevzuatına göre son 12 ay içinde düzenlenen açıklamaya elverişli diğer bilgi ve belgeler kullanılarak da açıklama yapılabilir (Örnek: Yurt dışından ithal edilen mallara ilişkin olarak gümrük giriş beyannamesi kullanılarak açıklama yapılabilir). Yüklenicinin dışında üçüncü kişilerce inşaat mahalli dışında imal edilen ve esaslı başka bir işçilik veya malzeme katkısı yapılmaksızın yapıya monte edilen iş kalemlerinin üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri ile açıklanması durumunda, bu iş kalemlerine ilişkin analiz sunulması zorunlu değildir. Ayrıca, istekliler tarafından teklif kapsamındaki harita, kadastro ve proje işlerine ilişkin yapılacak açıklamalarda üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin sunulması yeterlidir.

…

45.1.14. Aşırı düşük teklif sorgulaması sonucunda; (45.1.3 – 45.1.13) maddelerine uygun açıklamada bulunmayan, açıklamaları idarece tanımlanan yapım şartlarına uymayan veya teknik şartnameye aykırı hususlar içeren isteklilerin teklifleri gerekçeleri belirtilmek suretiyle reddedilecektir…” açıklaması yer almaktadır.

İhaleye ait İdari Şartname’nin “İhale konusu işe ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu işin

a) Adı:2019-2021 Yılı Süleymanpaşa ve Marmaraereğlisi İlçeleri Atıksu Yağmursuyu Kanalı ve İçme Suyu Hatları Bakım ve Onarımı Yapım İşi

b) Yatırım proje no’su/kodu:

c) Miktarı (fiziki) ve türü: 1.500 metre kanalizasyon şebeke hattı,750 metre kanalizayon abone hattı, 17.000 metre içmesuyu şebeke hattı, 13.000 metre içmesuyu abone şube yolu hattı imalatları ile 12.000 adet kanalizasyon arıza, 23.600 adet içmesuyu arıza ve diğer işler.

Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.

ç) Yapılacağı yer: Tekirdağ İli Süleymanpaşa ve Marmaraereğlisi İlçeleri Mücavir Alan Sınırları” düzenlemesi yer almaktadır.

Aynı Şartname’nin  “Sınır değer” başlıklı 33’üncü maddesinde teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden anılan Kanun’un 38’inci maddesine göre açıklama isteneceğine ilişkin düzenleme yer almaktadır.

Şikâyete konu “2019-2021 Yılı Süleymanpaşa ve Marmaraereğlisi İlçeleri Atıksu Yağmursuyu Kanalı ve İçme Suyu Hatları Bakım ve Onarımı Yapım İşi” ihalesine 4 isteklinin katıldığı, 2 isteklinin teklifinin değerlendirme dışı bırakıldığı, 18.12.2019 tarihli ihale komisyonu kararı ile Gülsan Alt Yapı Temizlik ve İnşaat San. ve Tic. Ltd. Şti. – Tekinsan Madencilik San. ve Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığı’nın ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi olarak, Tekin Yapı Turizm Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti.- ZMS Mühendislik Mehmet Fatih Tekin İş Ortaklığı’nın ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak belirlendiği,

İdare tarafından 27.12.2019 tarihinde ihalenin iptal edildiği, Gülsan Alt Yapı Temizlik ve İnşaat San. ve Tic. Ltd. Şti.- Tekinsan Madencilik San. ve Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığı tarafından ihalenin iptaline karşı Kuruma itirazen şikayet başvurusunda bulunulduğu, 12.02.2020 tarih ve 2020/UY.II-320 sayılı Kurul kararı ile “İdarenin ihalenin iptali kararının iptaline” karar verildiği,

Anılan Kurul kararı üzerine idarece alınan 24.02.2020 tarihli ihale komisyonu kararı ile ihalenin Gülsan Alt Yapı Temizlik ve İnşaat San. ve Tic. Ltd. Şti.- Tekinsan Madencilik San. ve Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığı üzerinde bırakıldığı, Tekin Yapı Turizm Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti.- ZMS Mühendislik Mehmet Fatih Tekin İş Ortaklığı’nın ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak belirlendiği,

FTK İnşaat Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti. – FHK İnşaat Taah. Turizm İth. İhr. Dış Tic. Ltd. Şti. – Korkmaz Kanal Su İnş. Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığı tarafından teklifinin değerlendirme dışı bırakılmasına ilişkin olarak Kuruma itirazen şikâyet başvurusunda bulunulduğu, 10.04.2020 tarih ve 2020/UY.II-728 sayılı Kurul kararı ile “düzeltici işlem belirlenmesine” karar verildiği, anılan Kurul kararı üzerine geçerli teklif sahibi olan adı geçen istekliden aşırı düşük teklif açıklaması istenildiği ve açıklamanın idarece uygun bulunarak 06.05.2020 tarihli ihale komisyonu kararı ile ihalenin anılan istekli üzerinde bırakıldığı görülmüştür.

Mevzuatın yukarıda aktarılan hükümleri gereğince, ihale dokümanında aşırı düşük teklif sorgulaması yapılacağına ilişkin düzenlenme yapılan ihaleler için idarece öncelikle geçerli teklifler ve yaklaşık maliyet esas alınarak sınır değerin hesaplanması ve sınır değerin altında teklif sunan isteklilere aşırı düşük teklif sorgulaması yapılması gerekmektedir. Bu kapsamda, idarece hazırlanan “sıralı iş kalemleri/grupları listesi” kullanılarak yaklaşık maliyetin % 80’lik kısmına giren iş kalemleri/gruplarının belirlenmesi, sıralı listeye göre, tutarlarının yaklaşık maliyete oranlarının kümülatif toplamı % 80 oranına kadar olan iş kalemleri/grupları ile kümülatif toplama eklendiğinde % 80 oranının aşılmasına neden olan iş kalemi/grubunun, sorgulamaya tabi tutulacak olan iş kalemleri/grupları olarak belirlenmesi gerekmektedir.

Ayrıca, idarece oluşturulan “sıralı analiz girdileri listesi” kullanılarak tutarı kar ve genel gider hariç analiz toplamının % 3’üne eşit ve bu tutarın altında olan analiz girdilerinin tespit edilmesi, tutarı, kar ve genel gider hariç analiz toplamının % 3’üne eşit veya altında olması nedeniyle sorgulamaya tabi tutulmayacak analiz girdilerinin tutarlarının kümülatif toplamının kar ve genel gider hariç analiz toplamının % 15’ini aşması durumunda da; en küçük tutardan itibaren kümülatif toplamda % 15’lik tutarın aşılmasına neden olan analiz girdisinin belirlenmesi, tutarı bu girdinin tutarından daha az olan girdiler için açıklama istenilmemesi gerekmektedir.

Bununla birlikte, Tebliğ’in yukarıda yer verilen 45.1.2.2 ve 45.1.2.3’üncü maddelerinde yer alan açıklamalar uyarınca idarenin herhangi bir iş kalemi içerisinde açıklama istenilecek analiz girdisi olarak tespit etmiş olduğu bir analiz girdisini, nihai olarak açıklama istenilecek analiz girdisi olarak belirlemesi gerektiği ve buna göre açıklama istenilmeyecek analiz girdileri listesinin oluşturulması gerektiği anlaşılmaktadır.

Başvuru sahibinin iddialarını incelemeye geçmeden önce incelemenin sağlıklı yapılabilmesini teminen idarece gerçekleştirilen aşırı düşük teklif sorgulama süreci ve usulü incelendiğinde;

İdare tarafından aşırı düşük teklif açıklama talep yazısının 17.04.2020 tarihinde sınır değerin altındaki teklif sahibi FTK İnşaat Taahhüt San. ve Tic. Ltd. Şti.- FHK İnşaat Taahhüt Turizm İthalat İhracat Dış Tic. Ltd. Şti.- Korkmaz Kanal Su İnş. Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığı’na EKAP üzerinden gönderildiği, bu yazı ekinde 12 ayrı özel ve paçal poz niteliğinde iş kaleminin analiz formatına yer verildiği, bu analiz formatı içeriğinde bazı analiz girdisine yönelik “açıklama istenilmeyecek” şeklinde belirleme yapıldığı, ancak açıklama istenilmeyen analiz girdilerinin ayrı bir liste halinde isteklilere verilmediği görülmüştür.

Anılan İş Ortaklığı tarafından 28.04.2020 tarihinde aşırı düşük teklif açıklamasının idareye sunulduğu ve idarece açıklamanın uygun bulunduğu görülmüştür.

Öte yandan, idarece gönderilen ihale işlem dosyası içerisinde Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Aşırı düşük teklif sorgulaması öngörülen ihalelerde yaklaşık maliyetin hesaplanması sırasında yapılacak işlemler” başlıklı 38’inci maddesinde yer alan açıklama çerçevesinde hazırlanması gereken sıralı iş kalemleri/grupları listesi ile sıralı analiz girdileri tablosunun ve buna göre düzenlenen açıklama istenilmeyecek analiz girdilerini gösteren listenin yer almadığı tespit edilmiş olup, 19.06.2020 tarih ve E.8652 sayılı Kurum yazısı ile idareden söz konusu belgeler talep edilmiştir.

İdarenin 22.06.2020 tarih ve E.6120 sayılı cevabi yazısı ekinde sıralı iş kalemleri listesine ve aşırı düşük teklif sorgulamasına tabi olan 12 ayrı iş kalemine ait analize yer verildiği görülmüştür.

Yapılan incelemede, söz konusu sıralı iş kalemleri listesinde SK.03, SK.11, SK.13, SK.32, SK.02, SK.39, SK.33, SK.01, SK.48, SK.26 ve SK.51 numaralı iş kalemlerinin kümülatif toplamının yaklaşık maliyetin % 81’ine denk geldiği, ancak idarece SK.35 numaralı iş kaleminin de aşırı düşük teklif açıklamasına dahil edildiği tespit edilmiştir.

Ayrıca, söz konusu iş kalemlerine ait analizler üzerinde kâr ve genel gider hariç analiz toplamının % 3’üne eşit veya altında olması nedeniyle sorgulamaya tabi tutulmayacak analiz girdilerinin belirtildiği görülmekle birlikte, kâr ve genel gider hariç analiz toplamının % 3’üne eşit veya altında olması nedeniyle sorgulamaya tabi tutulmayacak analiz girdilerinin tutarlarının kümülatif toplamının kâr ve genel gider hariç analiz toplamının % 15’ini aşması durumunda da; en küçük tutardan itibaren kümülatif toplamda % 15’lik tutarın aşılmasına neden olan analiz girdilerinin belirlenmediği tespit edilmiştir. Bu bağlamda, örneğin, SK.11 poz numaralı iş kalemi bakımından, 15,00 TL’lik Kum (elenmesi gerekmeyen ince agrega) girdisi tutarının, 566,01 TL’lik kâr ve genel gider hariç analiz toplamının % 3’ünün (16,98 TL) altında olduğu, ancak bu girdi ile birlikte sorgulamaya tabi tutulmayacak analiz girdileri tutarının kümülatif toplamının 88,89 TL’ye ulaşarak kâr ve genel gider hariç analiz toplamının % 15’ini (84,90 TL) aştığı, dolayısıyla tutarı % 15’lik tutarın aşılmasına neden olan bu girdinin tutarından daha az olan girdiler için açıklama istenilmemesi, bu girdiden ise açıklama istenilmesi gerektiği anlaşılmıştır.

Ayrıca, sorgulamaya tabi tutulan SK.26 ve SK.32 poz numaralı iş kalemlerinin analiz girdileri arasında Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın 15.125.1008 poz numaralı “32 mm’ye kadar kırmataş temin edilerek, makine ile serme, sulama ve sıkıştırma yapılması” girdisinin yer aldığı, söz konusu analiz girdisinin açıklama istenilen analiz girdisi olduğu, malzeme, makine, akaryakıt ve işçilik alt girdilerinden oluştuğu, idare tarafından hazırlanan anılan iş kalemlerine ait analiz formatlarında 15.125.1008 poz numaralı “32 mm’ye kadar kırmataş temin edilerek, makine ile serme, sulama ve sıkıştırma yapılması” analiz girdisinin bileşenlerinin ayrı ayrı gösterilmediği tespit edilmiştir.

Öte yandan, SK.03 poz numaralı iş kalemi bakımından işçilik girdilerinin açıklama istenilmeyecek girdiler arasında yer aldığı, ayrıca aynı analiz girdisinin (mazot, PE 100 Polietilenden mamul içme ve kullanma suyu boruları (TS EN 12201-2+A1) 10 ATM Q 200 mm anma çaplı, borucu ustası operatör makinist, ağır kamyon şoförü) farklı iş kalemlerinin birinde açıklama istenilecek analiz girdisi olarak, diğerinde ise açıklama istenilmeyecek analiz girdisi olarak belirlendiği tespit edilmiş olup, söz konusu hususların Tebliğ’in yukarıda yer verilen 45.1.2.2’nci maddesine aykırılık teşkil ettiği değerlendirilmiştir. Daha açık bir anlatımla, herhangi bir iş kalemi kapsamında açıklama istenilecek analiz girdisi olarak belirlenen bir girdinin bir başka iş kalemi kapsamında açıklama istenilmeyecek analiz girdisi olarak belirlenmesinin mevzuata göre mümkün olmadığı ve analizlerdeki işçilik girdisinin, tutarları analiz toplamının % 3’üne eşit veya altında olsa dahi, açıklama istenilmeyecek girdiler arasında yer alamayacağı açıktır.

Bu çerçevede, idarece mevzuata uygun olarak yapılmayan söz konusu aşırı düşük teklif sorgulamasına istinaden yapılacak olan aşırı düşük teklif açıklamasının mevzuata uygun olup olmadığına ilişkin olarak sağlıklı bir değerlendirme yapılabilmesinin mümkün olamayacağı anlaşılmış olup, yukarıda belirtilen mevzuata aykırılıklar göz önüne alınarak,

1) İdarece aşırı düşük teklif sorgulaması yapılırken “sıralı iş kalemleri/grupları listesi” kullanılarak yaklaşık maliyetin % 80’lik kısmına giren iş kalemleri/gruplarının belirlenmesi, sıralı listeye göre, tutarlarının yaklaşık maliyete oranlarının kümülatif toplamı % 80 oranına kadar olan iş kalemleri/grupları ile kümülatif toplama eklendiğinde % 80 oranının aşılmasına neden olan iş kalemi/grubunun, sorgulamaya tabi tutulacak olan iş kalemleri/grupları olarak belirlenmesi,

2) Sorgulamaya tabi tutulacak iş kalemlerinden, nitelik ve nicelik olarak kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar ile birebir uyumlu olmayan iş kalemleri (özel iş kalemleri) ile idarelerce tasarlanan ve birden fazla iş kalemini ihtiva eden iş kalemlerine (paçal iş kalemi) ait birim fiyat analizlerinin temel girdilere (işçilik, makine amortismanı, mazot, makine ve diğer malzeme girdileri vb.) kadar ayrıştırılması,

3) Paçal/özel iş kalemlerine ait analizlerde aynı poz numarasına sahip girdilerin miktar ve tutarlarının anılan poz miktarları dikkate alınarak toplanması (örneğin aynı iş kalemi analizi içerisinde yer alan işçilikle ilgili girdilerin söz konusu poz birim miktarı dikkate alınarak toplanması), farklı poz numarasına sahip girdilerinin ise ayrı ayrı gösterilmesi,

4) Sorgulamaya tabi tutulacak her bir iş kalemine yönelik olarak analiz girdilerinin neler olduğunu gösteren analiz formatının istekliye verilmesi ancak bu analiz formatı içerisinde analiz girdilerinin açıklanıp açıklanmayacağına ilişkin bir ifadeye yer verilmemesi, idare tarafından her bir iş kalemi için düzenlenen sıralı analiz girdileri tablosu üzerinden açıklama istenilecek analiz girdilerinin belirlenmesi (Bir analiz girdisi herhangi bir iş kalemi içerisinde açıklama istenilecek analiz girdisi olarak belirlenmiş ise o analiz girdisinin nihai olarak açıklama istenilecek analiz girdisi olarak değerlendirilmesi gerekmektedir.),

5) Açıklama istenilecek paçal/özel iş kalemlerinin tümüne ilişkin olarak tek bir açıklama istenilmeyecek analiz girdileri listesinin hazırlanması ve sorgulama yazısı ekinde istekliye verilmesi gerektiği anlaşılmıştır.

Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, yaklaşık maliyetin % 80’lik kısmına giren iş kalemleri/gruplarının belirlenmesi, sorgulamaya tabi tutulacak her bir iş kalemine yönelik açıklama istenilmeyecek analiz girdilerinin mevzuata göre belirlenmesi ve buna göre açıklama istenilmeyecek analiz girdileri listesinin sorgulama yazısı ekinde teklifi sınır değerin altında kalan istekliye gönderilmesi suretiyle aşırı düşük teklif sorgulamasının yenilenmesi ve bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,

Oybirliği ile karar verildi.