Aşırı düşük açıklama içerisinde yapılan hesaplamalarda hata bulunduğu, 1 günlük ortalama maliyetin başvuru sahibinin belirlemiş olduğu birim maliyetler ile hesaplama yapılması durumunda 4,488368 TL olması gerektiği anlaşılmış olup başvuru sahibinin mevcut açıklamasının da birim fiyat teklif cetveli ile uyuşmadığı sonucuna ulaşılmıştır. İhale komisyonunca yapılan değerlendirme sonucunda da, hesaplamalarda hata olduğu tespit edilmiş ve bu hesaplama hatasının öğün maliyetlerine ekmek ve su giderlerinin eklenmemesi durumundan kaynaklandığı belirtilmiş ise de anılan hesaplama hatasının yalnızca söz konusu maliyetlerin eklenmemesinden kaynaklandığı sonucuna ulaşılmasının mümkün olmayacağı ama yine de söz konusu hesaplama hatasının da kendi başına açıklamanın uygun görülmemesine neden olacağı düşünüldüğünden idarenin açıklamayı uygun bulmaması işleminde mevzuata aykırımıdır

Deha Gıda İnş. San. ve Tic. A.Ş. – Okbay Unlu Mamülleri Gıda San. ve Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığı,

İHALEYİ YAPAN İDARE:

Yedikule Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi Başhekimliği,

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2020/26451 İhale Kayıt Numaralı “21 Aylık Malzeme Dahil Yemek Pişirme, Dağıtım ve Sonrası Hizmet Alımı” İhalesi

KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:

Yedikule Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi Başhekimliği tarafından 03.03.2020 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “21 Aylık Malzeme Dahil Yemek Pişirme, Dağıtım ve Sonrası Hizmet Alımı” ihalesine ilişkin olarak Deha Gıda İnş. San. ve Tic. A.Ş. – Okbay Unlu Mamülleri Gıda San. ve Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığının 14.05.2020 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 21.05.2020 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 01.06.2020 tarih ve 23308 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 01.06.2020 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2020/899 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, sunulan aşırı düşük teklif açıklamasının ihale dokümanına ve Kamu İhale Genel Tebliği’ne uygun olmadığı gerekçesiyle tekliflerinin değerlendirme dışı bırakıldığı, idarenin gerekçelerinin yerinde olmadığı, mevzuata ve dokümana uygun şekilde sunulan aşırı düşük teklif açıklamasının kabul edilerek ihalenin uhdelerinde bırakılması gerektiği iddialarına yer verilmiştir.

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’nci maddesinde “İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.

İhale komisyonu;

a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,  

b)  Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

          c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,

          gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.

Kurum, ihale konusu işin türü, niteliği ve yaklaşık maliyeti ile ihale edilme usulüne göre aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değerler ve sorgulama kriterleri belirlemeye, ihalenin bu maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin sonuçlandırılabilmesine, ayrıca yaklaşık maliyeti 8 inci maddede öngörülen eşik değerlerin yarısına kadar olan hizmet alımları ile yapım işleri ihalelerinde sınır değerin altında olan tekliflerin bu maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin reddedilmesine ilişkin düzenlemeler yapmaya yetkilidir. İhale komisyonu bu maddenin uygulanmasında Kurum tarafından yapılan düzenlemeleri esas alır.” hükmü yer almaktadır.

 Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79.2.6’ncı maddesinde “Malzemeli yemek hizmet alımı ihalelerinde aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesinde kullanılmak üzere teknik şartnamede asgari iki haftalık örnek menü düzenlemesi yapılır ve bu menüde yer alan yemeklerin içerikleri ile çiğ girdi miktarları belirtilir.  

Bu ihalelerde; teklifi aşırı düşük bulunan istekli öncelikle “ana girdi”, “işçilik” ve “yardımcı gider” oranlarının belirtildiği Malzemeli Yemek Sunumu Hesap Cetvelini (Ek- H.4) hazırlayarak açıklaması kapsamında sunar. Açıklamanın geçerli kabul edilebilmesi için “(Ana Girdi Maliyeti+İşçilik Maliyeti)/Toplam Teklif Tutarı” oranının 0,80’den az ve 0,95’den çok olmaması gerekir. Oran belirtmeyen veya belirttiği oran 0,80’den az veya 0,95’den çok olan isteklilerin teklifleri reddedilir.

Bu maddede yer alan ana girdi ibaresi kapsamında, kırmızı et; beyaz et; balık; işlenmiş et ürünleri (sucuk, salam, sosis, kavurma gibi); kuru gıdalar (pirinç, bulgur, nohut, mercimek, kuru fasulye gibi); sebze; meyve; toz şeker, süt; yoğurt, ayran; yağ ürünleri (ayçiçek yağı, zeytinyağı, tereyağı) kahvaltı malzemeleri (peynir, zeytin, yumurta, reçel, bal gibi); pet su, ekmek açıklama yapılacak unsurlar olarak dikkate alınır. İdarenin ihale dokümanında bu girdilerin dışında ana girdi niteliğinde malzeme içeren yemek öğünü düzenlemesi durumunda aşırı düşük teklif açıklama yazısında açıklama istenecek unsurlar arasında bu malzemelerin de belirtilmesi zorunludur. Bu çerçevede, isteklinin beyan ettiği orana uygun teklif sunması durumunda, yemek pişirilmesi için gerekli enerji giderleri (doğalgaz, LPG gibi), temizlik malzemeleri, su, sigorta giderleri, ilaçlama ve hijyen sağlama giderleri, bakım onarım, amortisman, nakliye, sözleşme giderleri ve genel giderler, portör muayenesi ve tali çiğ girdiler (tuz, baharat, tatlandırıcı vb.) gibi unsurlar “yardımcı girdiler” başlığında değerlendirilir ve bu unsurlar için açıklama sunulması gerekmez.  

Örneğin; 1.000 öğün yemek alımı için çıkılan bir ihalede, birim fiyat olarak 5 TL teklif veren bir isteklinin, 5.000 TL olan toplam teklif bedelinin aşırı düşük olarak değerlendirilmesi ve istekli tarafından sunulan Malzemeli Yemek Sunumu Hesap Cetvelinde “(Ana Girdi Maliyeti+İşçilik Maliyeti)/Toplam Teklif Tutarı” oranının 0,90 olarak belirtilmesi halinde, teklifin 4.500 TL’sinin ana çiğ girdi ile işçilik toplamını içerdiği kabul edilir ve isteklinin sadece bu kısma ilişkin açıklama yapması gerekir. Teklifin 500 TL’lik kısmının ise yardımcı giderlere ilişkin olduğu kabul edildiğinden, bu kısma ilişkin açıklama yapılması gerekmemektedir.  

Malzemeli yemek alımı ihalelerinde, kırmızı et; beyaz et; balık; kuru gıdalar (pirinç, bulgur, nohut, mercimek, kuru fasulye gibi); sebze; meyve maliyetlerinin tevsiki amacıyla üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri kullanılamaz. Ancak 79.2.2 nci maddede yer alan diğer yöntemlerden herhangi biri ile açıklama yapılmasının fiilen mümkün olmadığının anlaşıldığı durumlarda, üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri ile açıklama yapılabilir.

Malzemeli yemek alımı ihalelerinde sadece iki haftalık örnek menüdeki ana girdiler ve işçilik giderleri dikkate alınarak açıklama yapılmalıdır. İsteklilerin örnek menüdeki girdiler ve işçilik gideri kullanılarak teklif ettikleri birim fiyatı açıklamaları gerekmekte olup toplam miktar ve tutar açıklaması yapılmayacaktır. Örneğin normal kahvaltı, diyet kahvaltı, ara öğün, normal yemek ve diyet yemek gibi birim fiyatları içeren bir ihalede, isteklilerin teklif ettikleri birim fiyatı; örnek menüyü ve bu menünün üretimi için gerekli işçilik tutarını kullanarak tevsik etmeleri durumunda açıklama uygun kabul edilecektir.” açıklaması yer almaktadır.

İdari Şartname’nin 2’nci maddesinde ihale konusu işin adı “21 aylık malzeme dahil yemek pişirme, dağıtım ve sonrası hizmet alımı” olarak belirtilmiş olup ihale dokümanı içerisinde yer alan Teknik Şartname içeriğinde isteklilerin tekliflerini ve aşırı düşük açıklamalarını sağlıklı şekilde açıklamalarını teminen iki haftalık örnek menülere de yer verildiği görülmüştür.

Teknik Şartname içeriğindeki örnek menüler incelendiğinde, yaz ayları için kahvaltı, öğle ve akşam öğünleri olmak üzere bir haftalık menünün verildiği, aynı şekilde kış ayları içinde 7 günlük menüye yer verildiği anlaşılmıştır. Bu iki haftalık menü dışında 2 haftalık örnek diyet menüsüne yer verildiği ve bu menü içerisinde de diyet kahvaltı, diyet öğle ve akşam yemeğinde istenilen öğünlere ilişkin bilgilerin de bulunduğu anlaşılmıştır.

İhale işlem dosyasının incelenmesi neticesinde, şikayete konu ihalede iki kez kesinleşen ihale kararı alındığı bunlardan ilkinin 04.05.2020 tarihinde ikincisinin ise 22.05.2020 tarihinde ihale yetkilisi tarafından onaylandığı anlaşılmıştır.

İhale yetkilisi tarafından 04.05.2020 tarihinde onaylanan ihale komisyonu kararının incelenmesi neticesinde, şikayete konu ihaleye 22 isteklinin teklif sunduğu Kanun’un 36 ve 37’nci maddeleri gereğince yapılan teklif değerlendirilmesi sonucunda sınır değerin altında teklif bedeli sunan başvuru sahibi ile Nur Grup Yemek Gıda Temz. İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti.den teklif bileşenlerine ilişkin olarak aşırı düşük teklif açıklamalarının Teknik Şartname’deki örnek menüler esas alınarak hazırlanıp idareye sunulmasının talep edildiği, süresi içerisinde Nur Grup Yemek Gıda Temz. İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından bir açıklama sunulmadığından anılan isteklinin teklifinin reddedildiği, başvuru sahibi tarafından sunulan açıklamanın ise, yalnızca yaz aylarındaki örnek menüde yer alan öğlen yemeği için açıklama yapıldığı, akşam yemeği öğün maliyet hesaplarına girilmediği, kış ayları için verilen örnek menüdeki öğle ve akşam öğünlerinin maliyetlerine yönelik herhangi bir açıklama yapılmadığı, ayrıca 2 haftalık diyet menü içerisinde sadece öğle diyet öğünlerine ilişkin açıklama yapıldığı, akşam diyet menüsüne ilişkin her hangi bir açıklamanın yapılmadığı, ayrıca başvuru sahibinin açıklamasında öğünlerin ortalama birim maliyetleri hesaplanırken hata yapıldığı, su ve roll ekmek bedellerinin ortalamaya katılmadığı gerekçeleriyle açıklamaların uygun bulunmayarak teklifin reddedildiği anlaşılmış olup Feha Enerji ve Yatırım Anonim Şirketi – Cüneyt Cangın – İstanbul Spesial Gıda Temizlik Bakım Turizm İnşaat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi İş Ortaklığı üzerinde ihalenin bırakıldığı tespit edilmiştir.

Söz konusu kesinleşen ihale kararı 04.05.2020 tarihinde EKAP üzerinden başvuru sahibine tebliğ edilmiş olup başvuru sahibi tarafından 14.05.2020 tarihinde idareye şikayet başvurusunda bulunulmuştur. Söz konusu başvuru dilekçesi içerisinde, kendilerinin ihale dokümanında yer alan düzenlemelere uygun olarak 2 haftalık örnek menü esas alınarak açıklama yaptıkları, birim fiyat teklif cetvelinde normal-öğle akşam yemeği ile diyet öğle-akşam yemeği iş kalemlerinin tek bir satırda gösterildiğinden dolayı kendilerinin sadece normal öğle yemeği ve sadece diyet öğle yemeği üzerinden açıklama yapmalarında bir sakınca olmadığı, ayrıca Teknik Şartname’de belirtildiği üzere roll ekmek ve pet su 330cc için açıklama sunulduğu, istenilen miktar ve özelliklerde öğünlere maliyet olarak da eklendiği belirtilmiş olup idarenin kararının mevzuata uygun olmadığı belirtilmiştir.

Akabinde, ihale komisyonunca ilk kesinleşen ihale kararına yönelik şikayet başvuruları sonucunda ihale üzerinde bırakılan istekli olan Feha Enerji ve Yatırım Anonim Şirketi – Cüneyt Cangın – İstanbul Spesial Gıda Temizlik Bakım Turizm İnşaat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi İş Ortaklığı tarafından sunulan gıda üretim izin belgesi/işletme kayıt belgesinin ihale tarihi itibariyle geçerli olmadığına karar verilerek anılan isteklinin teklifinin değerlendirme dışı bırakıldığı ve Ada Toplu Yemek Gıda Temizlik İnşaat Taahhüt  Sanayi ve Ticaret Limited Şirketinin ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi olarak belirlendiği anlaşılmış olup söz konusu komisyon kararının da ihale yetkilisi tarafından 22.05.2020 tarihinde onaylandığı anlaşılmıştır. İlk kesinleşen ihale kararı ile ikinci karar arasında yalnızca Feha Enerji ve Yatırım Anonim Şirketi – Cüneyt Cangın – İstanbul Spesial Gıda Temizlik Bakım Turizm İnşaat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi İş Ortaklığının teklifinin değerlendirme dışı bırakıldığı, başvuru sahibinin aşırı düşük teklif açıklamasının uygun bulunmaması işleminde ve gerekçelerinde herhangi bir değişiklik olmadığı tespit edilmiştir.

Öncelikle, idarenin 04.03.2020 tarihli aşırı düşük teklif sorgu yazıları incelendiğinde, Teknik Şartnamede belirtilen iki haftalık örnek menü üzerinden, ana girdi, işçilik ve yardımcı giderlerin açıklanmasının istenildiği anlaşılmış olup isteklilerin Tebliğ’in 79’uncu maddesinin ilgili maddeleri ve Teknik Şartname içeriğindeki örnek menüleri kullanarak birim fiyat teklif cetvellerinde teklif edilen birim fiyatların ne şekilde oluşturulduğuna ilişkin açıklamalarını idareye belirlenen süre içerisinde sunmaları gerektiği anlaşılmıştır.

İhale dokümanı içerisinde yer alan birim fiyat teklif cetveli incelendiğinde, işçilik ve öğün giderlerine toplam 27 satır açıldığı, bu 27 satır içerisinden 5’inin yemek giderlerine ayrıldığı anlaşılmış olup söz konusu yemek gider kalemlerine ve miktarlarına aşağıdaki tabloda yer verilmiştir.

Teknik Şartname içeriğinde yer alan örnek menüler ve birim fiyat teklif cetvelinde yer alan yemek giderlerine ilişkin satırlar birlikte değerlendirildiğinde, “Öğle-Akşam yemeği (normal)” birim maliyeti için Teknik Şartname içeriğinde yer alan yazlık 7 gün ve kışlık 7 gün olmak üzere verilen öğle ve akşam öğünlerinin maliyetlerinin açıklanması ve bu açıklamanın ortalamasının alınarak söz konusu birim teklifin açıklanmasının yapılması, aynı şekilde “Öğle-Akşam Yemeği(diyet)” iş kalemi için de iki haftalık olarak verilen diyet öğlen ve akşam yemeği menülerinde yer alan öğlen ve akşam öğünlerinin maliyetlerinin ortalaması alınarak söz konusu birim teklifin açıklanması gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.

Başvuru sahibi tarafından sunulan 09.03.2020 tarihli aşırı düşük teklif açıklaması incelendiğinde,  “Öğle-Akşam yemeği (normal)” iş kalemine yönelik olarak Teknik Şartname’de yazlık/kışlık olmak üzere 14 günlük olarak verilmiş olan örnek menüde yalnızca yaz ayları için verilen 1 haftalık menüdeki öğle örnek menüsünde yer alan girdiler üzerinden açıklama yapıldığı, “Öğle-Akşam Yemeği(diyet)” iş kaleminin birim fiyatına ilişkin ise Teknik Şartname’de belirtilen 2 haftalık örnek menüdeki yalnızca öğle öğünlerine ilişkin açıklama ve belgelendirme yapıldığı anlaşılmıştır. Anılan Tebliğ maddesi ve Teknik Şartname’nin ilgili maddeleri gereğince, yapılan yukarıdaki yorum gereğince isteklilerin açıklamalarında normal öğünler için yazlık ve kışlık olarak 14 günlük menüdeki öğle ve akşam yemeklerinde yer alan tüm öğünlerin maliyet ortalamasından birim fiyat tekliflerini oluşturmaları gerektiği, aynı şekilde diyet menü için de öğle ve akşam yemek bedellerinin ortalamasından birim fiyat tekliflerine ulaşmaları gerektiği anlaşıldığından başvuru sahibinin açıklamasının mevzuata ve Teknik Şartname’ye uygun olmadığı sonucuna varılmıştır.

Bununla birlikte, “Öğle-Akşam yemeği (normal)” iş kalemine ilişkin yapılan açıklama içerisinde yapılan ortalama hesabında hata bulunduğu, başvuru sahibi tarafından 1 günlük ortalama maliyetin 3,38836757 TL olarak hesaplandığı ve birim fiyat teklif cetvelinde de anılan iş kalemine 3,49 TL bedel öngördüğü, ancak başvuru sahibi tarafından açıklama içerisinde yapılan hesaplamalarda hata bulunduğu, 1 günlük ortalama maliyetin başvuru sahibinin belirlemiş olduğu birim maliyetler ile hesaplama yapılması durumunda 4,488368 TL olması gerektiği anlaşılmış olup başvuru sahibinin mevcut açıklamasının da birim fiyat teklif cetveli ile uyuşmadığı sonucuna ulaşılmıştır. İhale komisyonunca yapılan değerlendirme sonucunda da, hesaplamalarda hata olduğu tespit edilmiş ve bu hesaplama hatasının öğün maliyetlerine ekmek ve su giderlerinin eklenmemesi durumundan kaynaklandığı belirtilmiş ise de anılan hesaplama hatasının yalnızca söz konusu maliyetlerin eklenmemesinden kaynaklandığı sonucuna ulaşılmasının mümkün olmayacağı ama yine de söz konusu hesaplama hatasının da kendi başına açıklamanın uygun görülmemesine neden olacağı düşünüldüğünden idarenin açıklamayı uygun bulmaması işleminde mevzuata aykırılık tespit edilmemiştir.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikâyet başvurusunun reddine,   Oybirliği ile karar verildi.