BAŞVURU SAHİBİ:

Dalmızrak İnşaat Nakliye İş Makinaları Taşımacılık Sosyal Hizmetler Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti.-Serdar Osman Çankırı İş Ortaklığı,

İHALEYİ YAPAN İDARE:

Erdemli Belediyesi Fen İşleri Müdürlüğü,

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2023/76977 İhale Kayıt Numaralı Erdemli Belediyesi 2023 Yılı 2 Grup 1.Kısım Sıcak ve 2. Kısım Sathi Kaplama Asfalt Yapım İşi

KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:

Erdemli Belediyesi Fen İşleri Müdürlüğü tarafından 16.02.2023 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Erdemli Belediyesi 2023 Yılı 2 Grup 1.Kısım Sıcak ve 2. Kısım Sathi Kaplama Asfalt Yapım İşi” ihalesine ilişkin olarak Dalmızrak İnşaat Nakliye İş Makinaları Taşımacılık Sosyal Hizmetler Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti.-Serdar Osman Çankırı İş Ortaklığı’nın 05.06.2023 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 13.06.2023 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 16.06.2023 tarih ve 96940 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 15.06.2023 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2023/763 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, ihalenin ikinci kısmının üzerinde kaldığı iş ortaklığı tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamasının ihale dokümanı düzenlemelerine ve ilgili mevzuat hükümlerine olmadığı, sunulan aşırı düşük teklif açıklamasında;

Sunulan analizlerin, idarece verilen analiz formatına, birim fiyat tariflerine, ihale dokümanında tanımlanan yapım şartlarına ve Teknik Şartname’ye uygun olmadığı, açıklanması istenen tüm girdilerin açıklanmamış olduğu, açıklanan girdilere ilişkin gerekli belgelendirmenin yapılmadığı, sunulan belgelerin Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45’inci maddesi hükümlerine aykırı şekilde düzenlendiği, açıklanması istenen ve istenmeyen analiz girdilerinin birimi, birim fiyatı, miktarları ve girdi tutarlarının gösterilmemiş olduğu,

Açıklamanın Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.13.1’inci maddesine uygun olmadığı, açıklamada Tüpraş’ın ilgili tarihler arasında geçerli olan bitüm fiyatlarının kullanılmadığı,

Açıklama istenilen iş kalemlerine ait analizlerdeki tüm girdilerin tek bir fiyat teklifine konu edilmek suretiyle açıklandığı,

Açıklama yapılması istenen iş kalemlerinin birim fiyat tarifleri kapsamındaki maliyet unsurları ile isteklinin sunduğu analizlerdeki unsurların birbirinden farklı olduğu, söz konusu iş kalemlerindeki bazı girdilerin değiştirilmiş olduğu, bazı girdilere ise yer verilmemiş olduğu,

Açıklama istenmeyen analiz girdilerine 0,01 TL veya daha düşük bedel öngörüldüğü,

Analizlerde aritmetik hata yapıldığı,

İstekli tarafından açıklamada ilgili kamu kurum ve kuruluşlarının birim fiyatlarının hatalı kullanıldığı, rayiç fiyatları kullanılan pozlar ile açıklama yapılması istenen pozların birbiriyle uyumlu olmadığı,

Analizlerdeki işçilik bedellerinin yürürlükte bulunan saatlik asgari ücretin altında olduğu, işçilik maliyetlerinin fiyat tekliflerine konu edildiği ve bazı fiyat tekliflerinde “işçilik dahildir” ibaresine yer verilmek suretiyle mevzuata aykırı açıklama yapıldığı,

Farklı iş kalemlerinin analizlerinde yer alan aynı girdiler için farklı fiyatlar kullanıldığı,

Açıklamada kullanılan akaryakıt fiyatlarının, EPDK tarafından yayımlanan birim fiyatlar ile uyumlu olmadığı,

Tüm analiz girdilerine ait fiyat tekliflerinin, teklife konu alanda faaliyette bulunmayan firmalardan alındığı, fiyat tekliflerinin ilgili mevzuat hükümlerine uygun olmadığı, tekliflerin eksik ve hatalı olduğu,

Fiyat teklifi alınan malzemelere ilişkin tutanakların eksik ve hatalı olduğu, ihale dokümanı düzenlemelerine ve ilgili mevzuat hükümlerine uygun olmadığı, ilgili belgelerin tutanak ekinde sunulmamış olduğu,

Teklif açıklaması kapsamında, fiyat teklifi sunan firmaların yasal defter ve belgelerinde, son veya bir önceki geçici vergi beyanname dönemi için fiyat teklifine konu mal veya hizmetin alış, satış veya üretimine ilişkin kayıt bulunmadığı, gerçeğe aykırı fiyat tekliflerinin düzenlendiği, fiyat teklifi veren kişi veya şirketler, faal durumda olmadığı, vergi ve oda kayıtlarının bulunmadığı,

İsteklinin kendi ürettiği ve aldığı mallara ilişkin maliyetlere dayanarak sunulan Ek-0.7 tutanaklarının eksik ve hatalı olduğu, ihale dokümanı düzenlemelerine ve ilgili mevzuat hükümlerine uygun olmadığı,

Fiyat tekliflerinin Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.13.11’inci maddesine aykırı olduğu,

Açıklama istenen iş makinesi girdileri ile ilgili olarak, söz konusu iş makinalarının isteklinin kendi malı olduğuna ilişkin açıklamaların eksik ve hatalı olduğu, açıklamaların ihale dokümanı düzenlemelerine ve ilgili mevzuat hükümlerine uygun olmadığı, fiyat teklifi ile açıklanan iş makinelerine yönelik açıklamaların eksik ve hatalı olduğu, açıklamaların ihale dokümanı düzenlemelerine ve ilgili mevzuat hükümlerine uygun olmadığı,

          Nakliye girdilerine ilişkin açıklamaların eksik ve hatalı olduğu, açıklamaların ihale dokümanı düzenlemelerine ve ilgili mevzuat hükümlerine uygun olmadığı iddialarına yer verilmiştir.

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Sınır değer tespiti ve aşırı düşük teklifler” başlıklı 45’inci maddesinde “… 45.1.1.5. Bu madde kapsamında sınır değer hesaplanmasında, 4734 sayılı Kanun’un 36’ncı maddesi uyarınca ilk oturumda teklif mektubu ve geçici teminatını usulüne uygun sunan isteklilerin teklifleri “geçerli teklif” olarak dikkate alınacaktır.

45.1.2. Sınır değerin altındaki teklif sahiplerinden yaklaşık maliyetin % 80’lik bölümünü oluşturan iş kalemleri/gruplarına ilişkin ayrıntılar yazılı olarak istenir. Bu çerçevede; istenen açıklamanın niteliği dikkate alınarak, isteklilere beş (5) iş gününden az olmamak üzere makul bir süre verilir. Yazıda ayrıca, ihale konusu işe özgü alanlara (malzeme ocağı vb.) ilişkin olan ve açıklama istenecek girdi niteliğinde bulunan nakliyelere dair yaklaşık maliyet hesabında esas alınan mesafeler belirtilir.

45.1.2.1. İhale komisyonunca, (38.1) maddesi kapsamında idarece hazırlanan “sıralı iş kalemleri/grupları listesi” kullanılarak yaklaşık maliyetin % 80’lik kısmına giren iş kalemleri/grupları belirlenir.

Sıralı listeye göre, tutarlarının yaklaşık maliyete oranlarının kümülatif toplamı % 80 oranına kadar olan iş kalemleri/grupları ile kümülatif toplama eklendiğinde % 80 oranının aşılmasına neden olan iş kalemi/grubu, sorgulamaya tabi tutulacak olan iş kalemleri/grupları olarak belirlenecektir. Bunların dışında kalan iş kalemleri/grupları için sorgulama yapılmayacaktır.

45.1.2.2. İhale komisyonu tarafından, açıklama istenilmesi gereken iş kalemleri/gruplarına ait idarece (38.1) maddesine göre oluşturulan “sıralı analiz girdileri listesi” kullanılarak tutarı kâr ve genel gider hariç analiz toplamının % 3’üne eşit ve bu tutarın altında olan analiz girdileri tespit edilecektir.

Yaklaşık maliyeti oluşturan iş kalemi/grubu analizlerindeki analiz girdilerinden, tutarı kâr ve genel gider hariç analiz toplamının %3’üne eşit ve altında olanlar için isteklilerden açıklama yapılması istenilmeyecektir.

Tutarı, kâr ve genel gider hariç analiz toplamının % 3’üne eşit veya altında olması nedeniyle sorgulamaya tabi tutulmayacak analiz girdilerinin tutarlarının kümülatif toplamının kâr ve genel gider hariç analiz toplamının %15’ini aşması durumunda; en küçük tutardan itibaren kümülatif toplamda % 15’lik tutarın aşılmasına neden olan analiz girdisi belirlenecek, tutarı bu girdinin tutarından daha az olan girdiler için açıklama istenilmeyecektir.

Aynı girdinin yaklaşık maliyeti oluşturan birden fazla iş kalemi/grubunun analizinde yer alması halinde bu girdinin oranı her analiz için ayrı ayrı değerlendirilerek analiz toplamının % 3’ünün altında kalıp kalmadığına göre işlem yapılır. Herhangi bir analizdeki oranı %3’ün üstünde olan analiz girdisi için açıklama istenilecektir.

Analizlerdeki işçilik girdisi, tutarları analiz toplamının % 3’üne eşit veya altında olsa dahi, açıklama istenilmeyecek girdiler arasında yer alamaz.  

45.1.2.3. İhale komisyonu teklifleri aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerden (45.1.2.1) maddesinde belirlediği iş kalemleri/grupları için isteyeceği açıklama ile ilgili yazıda, (45.1.2.2) maddesine göre açıklama istenilmeyecek olan analiz girdilerini de belirtecektir.

İstekliler, teklifi kapsamında yer alan iş kalemleri/grupları için hazırlayacakları analizlerde (45.1.2.2) maddesine göre açıklama istenilmeyecek olan analiz girdileri de dâhil analizlerini oluşturan tüm girdileri göstereceklerdir.

…

45.1.3. İsteklilerden teklifleri kapsamında analiz ve hesap cetveli sunmaları istenmeyecektir. Analizler ve hesap cetveli, Kanun’un 38’inci maddesi uyarınca teklif fiyatı aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerin tekliflerinin önemli bileşenleri ile ilgili ayrıntıların belirlenmesi amacıyla, sadece aşırı düşük teklif sahibi isteklilerden istenecektir. Bu çerçevede; teklif fiyatının aşırı düşük olduğu tespit edilen istekliler tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenlerine ilişkin olarak yapacakları açıklama kapsamında;

…

b) Teklif birim fiyatlı işlerde; açıklama istenen iş kalemlerinin birim fiyatlarına ilişkin olarak ihale dokümanında verilen analiz formatına uygun analizleri

sunacaklardır. Sorgulamaya konu edilmeyen iş kalemleri/grupları için analiz sunulması istenmeyecektir.

…

45.1.4. İdare tarafından ihale dokümanı kapsamında;

a) Teklif birim fiyatlı işlerde; her bir iş kaleminin yapım şartlarına, tarif ve içeriğine göre analizde yer almasını istediği “malzeme, işçilik, makine ve diğerleri (varsa; nakliyeler, inşaat yerindeki yükleme, boşaltma, yatay ve düşey taşımalar, zamlar vb.)” sadece girdi cinslerinin belirlendiği, analiz girdileri ile miktarlarının ve tutarlarının belirtilmediği,

…

(Ek-Y.2)’de yer alan örneğe uygun analiz formatının isteklilere verilmesi, isteklilerin de tekliflerinin aşırı düşük olarak tespit edilerek kendilerinden açıklama istenmesi durumunda, yapacakları açıklamada sunacakları analizlerin verilen bu formata uygun olması gerekmektedir.

İdare tarafından bütün iş kalemleri/iş grupları için tek bir analiz formatı düzenlenebileceği gibi, iş kalemleri/iş gruplarının yapım şartlarına göre birden fazla analiz formatı da düzenlenebilir. Ancak bu durumda, idare ihale dokümanında hangi analiz formatının hangi iş kalemleri/iş grupları için kullanılacağını belirtmek zorundadır.

Kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar ile uyumlu olmayan iş kalemleri (özel iş kalemleri) ile idarelerce tasarlanan ve birden fazla iş kalemini ihtiva eden iş kalemleri (paçal iş kalemi) için bu iş kalemlerinde bulunan analiz girdileri ve miktarlarının gösterildiği analiz formatlarının, ihale dokümanı kapsamında veya aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazı ekinde verilmesi gerekmektedir. Ancak idarece niteliği gereği analiz formatı hazırlanamayan iş kalemlerine ilişkin isteklilerin açıklamaları kapsamında analiz sunmalarına gerek olmayıp, anılan iş kalemlerine ilişkin açıklamalar 45.1.13 maddesi uyarınca yapılabilir.

45.1.5. İsteklilerin iş kalemleri/iş grupları için kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış cari yıl birim fiyatları veya bu fiyatlardan daha yüksek fiyatları teklif etmeleri ve söz konusu iş kalemleri/grupları için; hangi kamu kurum ve kuruluşunun birim fiyatını kullandıklarını, birim fiyat poz numarasını da yazmak suretiyle liste halinde belirterek açıklamaları kapsamında sunmaları durumunda analiz düzenlemeleri zorunlu değildir. Bu kapsamda; isteklilerin, kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış “kâr ve genel gider içermeyen birim fiyatların” üzerine, kendi belirledikleri “kâr ve genel gideri” ilave ederek birim fiyatlarını oluşturmaları durumunda da; hangi kamu kurum ve kuruluşunun “kâr ve genel gider hariç birim fiyatını” kullandıklarını ve kendi belirledikleri “kâr ve genel gider” tutarını yazmak suretiyle liste halinde belirterek açıklamaları kapsamında sunmaları halinde de, söz konusu iş kalemleri/iş grupları için analiz düzenlemeleri zorunlu değildir. Bu kapsamda isteklilerin analiz düzenlemeleri zorunlu olmayan söz konusu iş kalemleri/grupları için 45.1.13 maddesinde belirtilen belgeleri sunmalarına da gerek bulunmamaktadır.

…

İlan veya davet tarihinde cari yıl birim fiyatın yayımlanmamış olması durumunda, istekli tarafından önceki yılın yayımlanmış birim fiyatları kullanılabilir.

45.1.6. Analizler ile yardımcı ve/veya alt analizlerde, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından belirlenerek yayımlanmış rayiçleri kullanan ve söz konusu rayiçleri poz numaralarını da belirtmek suretiyle liste halinde sunan isteklilerin, söz konusu rayiçlere ilişkin olarak 45.1.13 maddesinde belirtilen belgeleri sunmalarına gerek bulunmamaktadır.

…

45.1.8. Aşırı düşük teklifine ilişkin olarak yaptığı açıklamada sunduğu analizler, ihale dokümanı kapsamındaki analiz formatına, birim fiyat tariflerine, idarece tanımlanan yapım şartlarına veya teknik şartnameye uygun olmayan, analiz fiyat tutarları teklif fiyatların üzerinde olan isteklilere ait teklifler reddedilecektir. Analizler üzerinde yapılan incelemede; çarpım ve toplamlarda hesaplama hatası bulunması durumunda, analiz girdilerine ait fiyatlar esas alınarak, hesaplama hatası ihale komisyonu tarafından re’sen düzeltilir. Bu şekilde düzeltilmiş analiz fiyatı, teklif fiyatın üzerinde olan isteklilerin teklifleri reddedilir.

…

45.1.10.  İhale komisyonu, sınır değerin altındaki tekliflerin önemli bileşenlerini;

a) Yapım yönteminin ekonomik olması,

b) Seçilen teknik çözümler ve yapım işinin yerine getirilmesinde kullanılacak avantajlı koşullar,

c) Teklif edilen yapım işinin özgünlüğü,

gibi hususlarda istekliler tarafından yapılan yazılı açıklamaları da dikkate almak suretiyle değerlendirir ve ihaleyi sonuçlandırır.

…

45.1.13. Teklifi aşırı düşük bulunan isteklilerin, tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili olarak 4734 sayılı Kanunun 38 inci maddesi uyarınca yapacakları açıklamada, sorgulamaya konu iş kalemlerine/gruplarına ilişkin analizler ile bu analizlere dayanak teşkil eden bilgi ve belgeleri sunmaları gerekmektedir.

İsteklilerin analizlerine dayanak teşkil eden bilgi ve belgeler;

a. Üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri,

b. Çimento ve demir ürünleri için ilan edilmiş üretici fiyat tarifeleri,

c. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere ilişkin ilan edilmiş fiyat tarifeleri veya bunlardan alınmış fiyat teklifleri,

ç. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından ilgili mal veya hizmetlere ilişkin ilan edilen asgari fiyatlar,

d. Ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanakları,

e. Stoğunda bulunan mallara ilişkin stok tespit tutanakları,

f. İdarece istenmesi durumunda yardımcı analizler v.b. dir.

İstekliler tekliflerine ilişkin olarak yukarıda sayılan belgelerden kendileri için uygun olanları açıklamaları kapsamında sunacaklardır.

Yukarıda sayılan bilgi ve belgelerden herhangi biri ile açıklama yapılmasının fiilen mümkün olmadığının anlaşıldığı durumlarda, istekliler tarafından gerekçesi belirtilmek suretiyle ilgili mevzuatına göre son 12 ay içinde düzenlenen açıklamaya elverişli diğer bilgi ve belgeler kullanılarak da açıklama yapılabilir (Örnek: Yurt dışından ithal edilen mallara ilişkin olarak gümrük giriş beyannamesi kullanılarak açıklama yapılabilir). Yüklenicinin dışında üçüncü kişilerce inşaat mahalli dışında imal edilen ve esaslı başka bir işçilik veya malzeme katkısı yapılmaksızın yapıya monte edilen iş kalemlerinin üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri ile açıklanması durumunda, bu iş kalemlerine ilişkin analiz sunulması zorunlu değildir. Ayrıca, istekliler tarafından teklif kapsamındaki harita, kadastro ve proje işlerine ilişkin yapılacak açıklamalarda üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin sunulması yeterlidir.

45.1.13.1. Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin üçüncü kişilerden fiyat teklifi alınması durumunda, öncelikli olarak fiyat teklifini veren kişiyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre teklife konu mal veya hizmet için maliyet tespit tutanağı (Ek-O.5) veya satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.6) düzenlenecektir. Tutanaklar fiyat teklifinin dayanağı olarak düzenlenecek olup, aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunulacaktır.

Maliyet tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için, fiyat teklifinin mamul/mala ilişkin olması halinde mamul/malın birim fiyatının, tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olmaması; fiyat teklifinin hizmete ilişkin olması halinde ise bu hizmetin birim fiyatının, tutanakta tespit edilen toplam birim maliyetin altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.5) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (…/…/…) tarih ve (…) sayılı maliyet tespit tutanağındaki ortalama/toplam birim maliyet tutarının altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir. Mala ilişkin fiyat teklifi verilebilmesi için ayrıca fiyat teklifini veren kişi tarafından son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminde 45.1.2.1 inci maddeye göre ihale komisyonunca belirlenen sorgulamaya tabi tutulacak iş kalemleri/gruplarında kullanılması öngörülen fiyat teklifi konusu mal miktarının en az 1/20’si kadar alım yapılmış olması gerekir.

Satış tutarı tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için öncelikle fiyat teklifini veren kişi tarafından son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminde 45.1.2.1 inci maddeye göre ihale komisyonunca belirlenen sorgulamaya tabi tutulacak iş kalemleri/gruplarında kullanılması öngörülen fiyat teklifi konusu mamul/mal/hizmet miktarının en az 1/20’si kadar satış yapılmış olması, teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.6) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (…/…/…) tarih ve (…) sayılı satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.

Üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin teklife konu alanda faaliyet gösterenlerden alınması gerekmekte olup, bu belgelerin ihale tarihinden önce düzenlenmiş olması zorunlu değildir.

Kaşeleme işlemi 8.4’üncü maddede belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir.

…

45.1.14. Aşırı düşük teklif sorgulaması sonucunda; (45.1.3 – 45.1.13) maddelerine uygun açıklamada bulunmayan, açıklamaları idarece tanımlanan yapım şartlarına uymayan veya teknik şartnameye aykırı hususlar içeren isteklilerin teklifleri gerekçeleri belirtilmek suretiyle reddedilecektir.

…

4734 sayılı Kanun’un 38’inci maddesi uyarınca, yukarıda yer alan açıklamalar çerçevesinde değerlendirilmesi gerekir.” açıklaması,

İdari Şartname’nin “Teklif fiyata dahil olan giderler” başlıklı 25’inci maddesinde “25.1. İsteklinin sözleşmenin uygulanması sırasında ilgili mevzuat gereğince ödeyeceği her türlü vergi, resim, harç, yapı kullanım izin belgesi giderleri ve benzeri giderler ile ulaşım, nakliye ve her türlü sigorta giderleri teklif fiyatına dahildir.

25.2. 25.1. maddesinde yer alan gider kalemlerinde artış olması ya da benzeri yeni gider kalemlerinin oluşması hallerinde, teklif edilen fiyatın bu tür artış ya da farkları karşılayacak payı içerdiği kabul edilir. Yüklenici, bu artış ve farkları ileri sürerek herhangi bir hak talebinde bulunamaz.

25.3. Bu madde boş bırakılmıştır.

25.4. Sözleşme konusu işin bedelinin ödenmesi aşamasında doğacak Katma Değer Vergisi (KDV), ilgili mevzuatı çerçevesinde İdare tarafından yükleniciye ayrıca ödenir.

25.5. Bu madde boş bırakılmıştır.” düzenlemesi,

Aynı Şartname’nin “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 33’üncü maddesinde “33.1. Teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden Kanun’un 38’inci maddesine göre açıklama istenecektir. Bu kapsamda; ihale komisyonu sınır değerin altında kalan teklifleri aşırı düşük teklif olarak tespit eder ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister. İhale komisyonu;

a) Yapım yönteminin ekonomik olması,

b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

c) Teklif edilen işin özgünlüğü,

gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifi reddedilir.” düzenlemesi yer almaktadır.

Anılan Şartname’nin ek kısmında aşağıdaki tablo yer almaktadır.

İtirazen şikâyete konu ihalenin Erdemli Belediyesi tarafından gerçekleştirilen “2023 Yılı 2. Grup 1. Kısım Sıcak ve 2. Kısım Sathi Kaplama Asfalt Yapım İşi” olduğu, ihalenin iki kısımdan oluştuğu, başvuru sahibinin iddiasının ihalenin sathi kaplama asfalt yapım işine ilişkin ikinci kısmına yönelik olduğu, anılan kısımda geçerli teklif sahibi sadece bir isteklinin idare tarafından belirlenen sınır değer tutarının altında teklif verdiği, söz konusu istekliden aşırı düşük teklif açıklamasını idareye sunmasının istenildiği, isteklinin teklif açıklamasını sunduğu ve sunulan açıklamanın idare tarafından uygun bulunduğu ve ihalenin ikinci kısmının anılan istekli üzerinde bırakıldığı, başvuru sahibi isteklinin ise ekonomik açıdan en avantajlı ikinci istekli olarak belirlenerek ihalenin neticelendirildiği görülmüştür.

İdarenin 01.03.2023 tarihli ve 76977 sayılı yazısı ile, İnciyol Petrol Nak. İnş. Pey. Tem. Mad. San. ve Tic. A.Ş.- Yurdemler Petrol Ür. Nak. Taah. Tur. San. ve Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığı’nın aşırı düşük teklif sorgulamasına tabi tutulduğu, söz konusu yazının ekinde açıklama istenilecek iş kalemleri listesi ve açıklama istenilmeyecek girdilerin belirtildiği ve analiz girdileri tablosunun sunulduğu, söz konusu tablolarda ihalede idare tarafından paçal olarak oluşturulmuş iki iş kalemine yer verildiği ve ihale üzerinde kalan istekli tarafından aşırı düşük teklif açıklamasının idareye sunulduğu, sunulan teklif açıklamasının idare tarafından uygun bulunduğu anlaşılmıştır.

Başvuru sahibi tarafından 30.03.2023 tarihli dilekçe ile yapılan itirazen şikâyet başvurusu neticesinde alınan 04.05.2023 tarihli ve 2023/UY.II-696 sayılı Kurul kararında, idare tarafından gerçekleştirilen aşırı düşük teklif sorgulama işleminin usulüne uygun olmadığı, bu şekilde yapılan bir sorgulama sonucunda aşırı düşük teklif açıklamalarına ilişkin sağlıklı bir değerlendirme yapılabilmesinin mümkün olmadığı sonucuna varılarak, ihalenin şikayete konu 2’nci kısmının üzerinde kaldığı istekliden yeniden aşırı düşük teklif açıklaması talep edilmesi ve bu aşamadan sonraki ihale işlemlerinin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerektiğine karar verildiği ve ihalede düzeltici işlem belirlenmesine karar verildiği tespit edilmiştir.

Yukarıda yer verilen Kurul kararı üzerine, idare tarafından 17.05.2023 tarihli ve 76977-5 sayılı yazı ile, İnciyol Petrol Nak. İnş. Pey. Tem. Mad. San. ve Tic. A.Ş.- Yurdemler Petrol Ür. Nak. Taah. Tur. San. ve Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığı’nın aşırı düşük teklif sorgulamasına tabi tutulduğu, söz konusu yazının ekinde ihalede idare tarafından paçal olarak oluşturulmuş iki iş kaleminin yer aldığı açıklama istenilecek iş kalemleri/ grupları listesi, açıklama istenilmeyecek analiz girdileri listesi ve sıralı analiz girdileri listesine yer verildiği, anılan istekli tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamasının içeriğinde, açıklamaya konu analiz girdilerinin bir kısmı için Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı birim fiyat ve rayiçlerinin kullanıldığının belirtildiği ancak açıklanması istenilen “Asfalt Emülsiyonu” ve “Bitüm (160/220)” girdileri için öngörülen bedelin tevsiki amacıyla 23.05.2023 tarihli bir proforma fatura sunulduğu, anılan proforma faturanın üzerinde meslek mensubu onayı ve imzasının yer aldığı ancak belge üzerinde ilgili Tebliğ maddesinde öngörülen beyan ifadesinin bulunmadığı, yine proforma faturanın ekinde herhangi bir tutanak sunulmamış olduğu, başvuru sahibinin itirazen şikayet başvurusunda konu edilen diğer hususlar yönünden yapılan incelemede bir aykırılığın görülmediği tespit edilmiştir.

Yapılan inceleme ve değerlendirmeler neticesinde; ihalenin ilgili kısmının üzerinde kaldığı istekli tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamasında, açıklamada kullanılan Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı birim fiyat ve rayiçleri ile açıklanması istenilen “Asfalt Emülsiyonu” ve “Bitüm (160/220)” girdilerine ilişkin proforma faturanın yer aldığı, söz konusu proforma faturanın üzerinde meslek mensubu onayı ve imzasının yer aldığı ancak belge üzerinde ilgili Tebliğ maddesinde öngörülen beyan ifadesinin bulunmadığı, yine proforma faturanın ekinde ilgili mevzuat hükümlerine göre sunulması gereken tutanakların sunulmamış olduğu, anılan proforma faturanın, söz konusu analiz girdileri için öngörülen bedelleri tevsik edici nitelikte olmadığı sonuç olarak anılan analiz girdileri için öngörülen bedellerin tevsik edilemediği ve mevcut haliyle aşırı düşük teklif açıklamasının ilgili mevzuat hükümlerine uygun şekilde sunulmadığı bu sebeple de anılan isteklinin teklifinin değerlendirme dışı bırakılması gerektiği anlaşıldığından başvuru sahibinin iddiasının yerinde olduğu sonucuna ulaşılmıştır.  

Diğer yandan, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesinin (j) fıkrasının 9’uncu alt bendinde “Başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunması halinde, Kurul kararı ile itirazen şikâyet başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesine karar verilir. Kurul kararının başvuru sahibine bildirimini izleyen otuz gün içinde başvuru sahibinin Kuruma yazılı talebi üzerine, bu talep tarihini izleyen otuz gün içinde Kurum tarafından itirazen şikâyet başvuru bedelinin iadesi yapılır ve son ödeme tarihine kadar geçen süre için faiz işlemez. Diğer hallerde başvuru bedeli iade edilmez.

Bu fıkranın (1) numaralı bendi uyarınca tahsil edilen bedel hiçbir durumda iade edilmez.” hükmü yer almaktadır.

Aktarılan Kanun hükmüne göre, başvuru sahibinin itirazen şikâyete konu iddialarının tamamında haklı bulunması halinde başvuru bedeli iadesinin söz konusu olabileceği dikkate alındığında, yukarıda yer verilen tespit ve değerlendirmeler neticesinde, başvuru sahibinin, iddialarının tamamında haklı bulunmadığı anlaşıldığından başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesi için Kanunun öngördüğü şekilde “başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunması” koşulunun gerçekleşmediği, dolayısıyla 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesinin (j) fıkrasının 9’uncu alt bendi hükmü gereğince başvuru bedelinin iadesinin mümkün bulunmadığı anlaşılmıştır.

Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, İnciyol Petrol Nak. İnş. Pey. Tem. Mad. San. ve Tic. A.Ş.- Yurdemler Petrol Ür. Nak. Taah. Tur. San. ve Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığının teklifinin ihalenin başvuruya konu ikinci kısmında değerlendirme dışı bırakılması ve bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,

Oybirliği ile karar verildi.