|
BAŞVURU SAHİBİ:
Türkan Yapı Taah. Tic. ve San. Ltd. Şti.
İHALEYİ YAPAN İDARE:
Osmaniye İl Özel İdaresi Plan Proje Yatırım ve İnşaat Müdürlüğü
BAŞVURUYA KONU İHALE:
2020/561276 İhale Kayıt Numaralı “Osmaniye Kadirli Hükümet Konağı Yapım İşi” İhalesi
KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:
Osmaniye İl Özel İdaresi Plan Proje Yatırım ve İnşaat Müdürlüğü tarafından 16.11.2020 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Osmaniye Kadirli Hükümet Konağı Yapım İşi” ihalesine ilişkin olarak Türkan Yapı Taah. Tic. ve San. Ltd. Şti.nin 16.12.2020 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 25.12.2020 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 31.12.2020 tarih ve 59937 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 31.12.2020 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.
Başvuruya ilişkin olarak 2020/2208 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.
KARAR:
Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,
1) İhale üzerinde bırakılan isteklinin sunduğu iş deneyim belgesinin ihalede istenilen benzer işe uygun olmadığı, belge tutarının istenilen asgari iş deneyim tutarını karşılamadığı,
2) İhale üzerinde bırakılan isteklinin bilanço ve gelir tablolarında yer alan verilerin, İdari Şartname’nin 7.4.2 ve 7.4.3’üncü maddesinde düzenlenen oranları sağlamadığı,
3) İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından beyan edilen geçici teminat mektubu tutarının teklif tutarının %3’ünü karşılamadığı, anılan mektubun geçerlik süresinin İdari Şartname’de belirtilen süreden kısa olduğu, bu nedenle isteklinin teklifinin aşırı düşük teklif açıklaması istenilmeksizin değerlendirme dışı bırakılması gerektiği,
4) İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamalarının uygun olmadığı, şöyle ki;
a) Aşırı düşük teklif açıklamaları kapsamında, açıklama istenilen iş kalemleri için esas alınan metrajların, yaklaşık maliyette yer alan metrajlarla uyumlu olmadığı, bazılarında % 10’u aşan, bazılarında ise % 10’unun altında metraj eksikliklerinin bulunduğu, eksik gösterilen metrajların parasal tutarlarının isteklinin teklifine eklendiği takdirde teklif sıralamasının değişeceği,
b) Sunulan analizlerde açıklama istenilmeyecek analiz girdilerinin bir kısmı için hiçbir fiyat öngörülmediği (0,00 TL), açıklama istenilen ve istenilmeyen aynı analiz girdileri için farklı analizlerde farklı fiyatların teklif edildiği, girdi tutarları belirtilmeden yapılan analizlerin ihale dokümanına ve birim fiyat tariflerine uygun olup olmadığının kontrolünün yapılamayacağı,
c) Sunulan analizlerde, açıklama istenilen ve açıklama istenilmeyen analiz girdileri için ön görülen girdi miktarlarının, gerek pozların tarifinde yer alan girdi miktarları gerekse ihale dokümanı kapsamında isteklilere verilen analizlerde yer alan girdi miktarlarıyla uyumlu olmadığı, girdi miktarlarının eksiltilerek fiyat avantajı elde edildiği, idare tarafından verilen analiz girdilerinde yer alan ölçü birimlerinin açıklamada yer alan ölçü birimleriyle uyumlu olmadığı, iş kalemleri ve analiz girdileri için açıklama sunulmadığı,
ç) İsteklinin sunduğu analizler, hesap cetvelleri, alt analizler ve fiyat tekliflerinde aritmetik hataların olduğu, analiz ve fiyat tekliflerindeki birim fiyatlar ile hesap cetvelindeki birim fiyatların birbiriyle uyumlu olmadığı, analizlerin idarenin belirlediği analiz formatlarına uygun olmadığı, sunulan analizlerde yer alan girdi miktarlarının, açıklanması istenilen iş kalemlerinin birim fiyatlarına aykırı olarak değiştirildiği,
d) Sunulan analizlerin poz numaraları ile tanımlarının, açıklama istenilen iş kalemlerinde belirtilen poz numaraları ve tanımlarıyla uyumlu olmadığı, bu durumun Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.8’inci maddesine aykırılık teşkil ettiği,
e) Analizlerde yer verilen işçilik ücretlerinin yürürlükte olan asgari ücretin altında olduğu, aynı poz numaralı işçilik giderleri için farklı analizlerde farklı ücretlerin belirlendiği,
f) Açıklama istenilen iş kalemleri içerisinde yer alan boru imalatı için herhangi bir montaj bedeli öngörülmeden açıklama yapıldığı, açıklama istenilmeyen analiz girdilerine, sunulan analizler içerisinde yer verilmediği,
g) Elektrik ve tesisat iş kalemleri için idarenin düzenlediği analizlerde malzeme ve montaj bedellerinin ayrı ayrı gösterildiği, isteklinin açıklama kapsamında sunduğu analizlerde ise sadece malzeme girdisine yer verildiği,
h) Üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin yasal mevzuata uygun olmadığı, sahte olarak düzenlendiği, teklife konu malzeme ve hizmetlerinin teklif veren firma tarafından alımı, satımı, imalatı, ithalatı ve ihracatı yapılmamış olmasına rağmen sahte fiyat teklifi düzenlendiği, bu nedenle beyan edilen alış ve satış faturalarının ilgili meslek mensubundan istenilerek işlem tesis edilmesi gerektiği, sunulan EK-O.5 ve EK-O.6 tutanaklarında yer alan fatura tarihleriyle geçici vergi beyannamesindeki tarihlerin uyumsuz olduğu, fiyat tekliflerinin serbest muhasebeci tarafından imzalanıp kaşelendiği, fiyat tekliflerinde yer alan imzaların fiyat teklifi veren firma yetkilileri tarafından imzalanmadığı, firmaların teklife konu alanda faaliyet göstermedikleri, fiyat teklifleri üzerinden yer alması gereken Tebliğ’in 45.1.13.1’inci maddesindeki ibarenin doğru yazılmadığı, tutanak tarih ve sayılarına yer verilmediği, maliyet / satış tutarı tespit tutanak tarihlerinin ihale ilan tarihleriyle uyumsuz olduğu, sunulan fiyat tekliflerinde son veya bir önceki geçici vergi beyanname dönemine ait rakamsal verilerin esas alınarak hazırlanmadığı, 2020/1 dönemine ait verilerinin esas alındığı, fiyat tekliflerinde ve dayanağı olan tutanaklarda bulunan SMMM kaşelerinin izinsiz kullanıldığı, dolayısıyla fiyat teklifi dayanağı olan maliyet / satış tutarı tespit tutanaklarında imzası bulunan SMMM’ye ait imza sirkülerinin istenilmesinin gerektiği, fiyat tekliflerinin dayanağı olarak hazırlanan Ek.-O.5 ve Ek.-O.6 tutanaklarının eki olan mükellefe ait imza sirküleri ile ilgili meslek mensubunun faaliyet belgesinin fotokopi olarak sunulduğu, bu durumun belgelerin sunuluş şekline aykırılık teşkil ettiği, söz konusu tutanakların Kamu İhale Genel Tebliği’nin ilgili maddesinde açıklanan alış ya da satış tutarının 1/20’sini karşılamadığı, söz konusu tutanaklarda beyan edilen fatura bilgilerinin belgeyi düzenleyen meslek mensubu veya vergi dairesinden istenilmesi gerektiği,
ı) Satış tutarı tespit tutanağı (Ek.-O.6) esas alınarak düzenlenen fiyat tekliflerinin gerçek verilere dayalı olarak düzenlenmediği, gerek fiyat teklifinde gerekse tutanaklarda işçilik dahil fatura tutarları esas alınarak teklif verildiği, malzeme ve işçiliğin teklif rakamlarının ayrı ayrı gösterilmediği, bu durumun Tebliğ’e aykırı olduğu, maliyet tespit tutanağında (Ek.O.5) teklife konu edilen mal/hizmetin sadece malzemesine yer verildiği, işçilik ve diğer girdilerine yer verilmediği, P.Ö.P.01 poz numaralı bitki listesi iş kalemi içerisinde yer alan bitkilere ilişkin üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifinin tek bir fatura ile açıklandığı iddialarına yer verilmiştir.
Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.
1) Başvuru sahibinin 1’inci iddiasına ilişkin olarak:
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “İhaleye katılımda yeterlik kuralları” başlıklı 10’uncu maddesinde “İhaleye katılacak isteklilerden, ekonomik ve malî yeterlik ile mesleki ve teknik yeterliklerinin belirlenmesine ilişkin olarak aşağıda belirtilen bilgi ve belgeler istenebilir:
…
b) Mesleki ve teknik yeterliğin belirlenmesi için;
…
2) İstekli tarafından kamu veya özel sektöre bedel içeren bir sözleşme kapsamında taahhüt edilen ihale konusu iş veya benzer işlere ilişkin olarak;
a) Son onbeş yıl içinde geçici kabulü yapılan yapım işleri ile kabul işlemleri tamamlanan yapımla ilgili hizmet işleriyle ilgili deneyimi gösteren belgeler,
b) Son onbeş yıl içinde geçici kabulü yapılan yapım işleri ile kabul işlemleri tamamlanan yapımla ilgili hizmet işlerinde sözleşme bedelinin en az % 80’i oranında denetlenen ya da yönetilen işlerle ilgili deneyimi gösteren belgeler
…
Birinci fıkranın (b) bendinin (2) numaralı alt bendinde belirtilen belgelerden, yapım ve yapımla ilgili hizmet işlerinde, denetleme veya yönetme görevi nedeniyle alınanlarda gerçek kişinin mühendis veya mimar olma şartı aranır. İş bitirme, yönetim veya denetim suretiyle elde edilecek belgeler, belge sahibi kişi veya kuruluşların dışındaki istekliler tarafından kullanılamaz, belgeler devredilemez, kiraya verilemez ve satılamaz. Bu belge sahiplerinin kuracakları veya ortak olacakları tüzel kişilerin ihaleye girebilmesinde en az bir yıldır tüzel kişiliğin yarısından fazla hissesine sahip olması ve bu sürede bu Kanuna göre yapılacak ihalelere ilişkin sözleşmelerin yürütülmesi konusunda temsile ve yönetime yetkili olması, bu şartların her ihalede aranması ve teminat süresi sonuna kadar muhafaza edilmesi zorunludur…” hükmü yer almaktadır.
Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “İş deneyimini gösteren belgeler” başlıklı 39’uncu maddesinde “(1) Aday veya isteklilerden, yurt içinde veya yurt dışında kamu veya özel sektöre bedel içeren bir sözleşme kapsamında taahhüt ettikleri, ihale konusu iş veya benzer işlerdeki deneyimlerini tevsik etmeleri için iş deneyim belgesi istenilmesi zorunludur…” hükmü,
Aynı Yönetmelik’in “Değerlendirmeye ilişkin esaslar” başlıklı 48’inci maddesinde “(1) Aday ve isteklilerin ihale konusu iş veya benzer işlerle ilgili iş deneyimlerinin değerlendirilmesinde; tek sözleşmeye dayalı olarak alınmış iş deneyim belgeleri dikkate alınır. Birden fazla iş deneyimi toplanarak değerlendirilemez.
(2) İhale konusu iş veya benzer iş kapsamında bulunmayan işlerin tutarları iş deneyiminde değerlendirmeye alınmaz. Ancak, iş deneyim belgesine konu işin esaslı unsurunun ihale konusu iş veya benzer işe uygun olması halinde iş deneyim belgesi tutarının tamamı değerlendirilir…” hükmü,
Anılan Yönetmelik’in “İş deneyim tutarının güncellenmesi” başlıklı 49’uncu maddesinde “(1) İş deneyimini gösteren belgelerde yazılı tutarlar aşağıdaki şekilde güncellenir:
a) Keşfindeki birim fiyatlar üzerinden ihale indirimi yapılmak suretiyle sözleşmeye bağlanan işlere ilişkin iş deneyimini gösteren belgeler; sözleşme birim fiyatlarına esas alınan yıldan bir önceki yılın Aralık ayına ait endeksin, ilk ilan veya davet tarihinin içinde bulunduğu aydan bir önceki aya ait endekse oranlanması suretiyle bulunan katsayı üzerinden güncellenir.
b) 4734 sayılı Kanun kapsamında ihale edilmiş işlere ilişkin iş deneyimini gösteren belgeler, belgeye konu işin ihale tarihinin içinde bulunduğu aydan bir önceki aya ait endeksin, ilk ilan veya davet tarihinin içinde bulunduğu aydan bir önceki aya ait endekse oranlanması suretiyle bulunan katsayı üzerinden güncellenir.
c) (a) ve (b) bendi dışında kalan işlere ilişkin iş deneyimini gösteren belgeler, belgeye konu işin sözleşmesinin yapıldığı aydan bir önceki aya ait endeksin, ilk ilan veya davet tarihinin içinde bulunduğu aydan bir önceki aya ait endekse oranlanması suretiyle bulunan katsayı üzerinden güncellenir.
d) Alt yüklenici iş bitirme belgeleri, yüklenici ile alt yüklenici arasında imzalanan sözleşmenin tarihi esas alınarak güncellenir…” hükmü yer almaktadır.
İdari Şartname’nin “İhale konusu işe/alıma ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu işin/alımın;
a) Adı: OSMANİYE KADİRLİ HÜKÜMET KONAĞI YAPIM İŞİ
b) Türü: Yapım işleri
c) İlgili Uygulama Yönetmeliği: Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği
ç) Yatırım proje no’su (yapım işlerinde):
d) Kodu:
e) Miktarı:
Toplam 6.662 m2 İnşaat Alanlı, B+Z+3 kattan Oluşan Hizmet Binası Yapım İşi
Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.
f) İşin yapılacağı/malın teslim edileceği yer: Kadirli/OSMANİYE” düzenlemesi,
Anılan Şartname’nin “Mesleki ve teknik yeterliğe ilişkin belgeler ve bu belgelerin taşıması gereken kriterler” başlıklı 7.5’inci maddesinde “7.5.1. … İstekli tarafından teklif edilen bedelin % 60’inden az olmamak üzere, ihale konusu iş veya benzer işlere ait tek sözleşmeye ilişkin iş deneyimini gösteren belgelerin sunulması gerekir.
İş ortaklığında, pilot ortağın istenen asgari iş deneyim tutarının en az % 80’ini, diğer ortakların her birinin ise, istenen asgari iş deneyim tutarının en az % 20’sini sağlaması zorunludur. Ancak ihaleye katılan iş ortaklığının ortakları tarafından ortaklık oranları ve yapısı aynı olmak kaydıyla daha önce kurulmuş olan iş ortaklığının gerçekleştirdiği bir işten elde ettiği iş deneyim belgesi sunulması halinde pilot ortak ve diğer ortakların her birinin birinci cümledeki oranlara göre asgari iş deneyim tutarını sağlaması koşulu aranmaz. Konsorsiyumda ise, her bir ortağın kendi kısmı için istenen asgari iş deneyim tutarını sağlaması zorunludur.” düzenlemesi,
Aynı Şartname’nin 7.6’ncı maddesinde “Benzer iş olarak kabul edilecek işler aşağıda belirtilmiştir:
11.06.2011 tarih ve 27961 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmış Yapım İşlerinde İş Deneyiminde Değerlendirilecek Benzer İşlere Dair Tebliğde yer alan B/III, Grubu veya bu gruba ait onarım işleri benzer iş olarak kabul edilecektir.” düzenlemesi yer almaktadır.
Osmaniye İl Özel İdaresi Plan Proje Yatırım ve İnşaat Müdürlüğü tarafından açık ihale usulü ve anahtar teslimli götürü bedel teklif türü ile elektronik ortamda gerçekleştirilen “Osmaniye Kadirli Hükümet Konağı Yapım İşi” ihalesine ilişkin olarak 08.12.2020 tarihinde kesinleşen ihale komisyonu kararına göre; ihale dokümanı indirenlerin sayısının 34, teklif verenlerin sayısının 26, aşırı düşük teklif sayısının 2 olduğu, Özgün İnşaat Gıda San. ve Tic. Ltd. Şti.nin EK.O.5 – EK.O.6 tutanaklarını aşırı düşük teklif açıklamasında sunmadığından teklifinin reddedildiği, idare tarafından ekonomik açıdan en avantajlı teklif ile ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi isteklilerden beyan edilen bilgi ve belgelerin istenildiği, söz konusu isteklilerce istenilen belgelerin sunulduğu, ihalenin aşırı düşük teklif açıklamaları ve beyana ilişkin sunulan belgeleri uygun bulunan Sinan Ünsal üzerinde bırakıldığı, ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibinin ise başvuru sahibi Türkan Yapı Taahhüt Tic. ve San. Ltd. Şti. olduğu anlaşılmıştır.
İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından ihale konusu iş için sunulan teklif tutarının 16.149.000,00 TL olduğu, başvuruya konu ihalede ihale konusu iş veya İdari Şartname’de belirtilen benzer işlere uygun olarak teklif edilen bedelin en az %60’ı oranında iş deneyimi gösteren belgelerin sunulması gerektiği anlaşılmıştır.
İhale işlem dosyasında yer almayan yeterlik bilgileri tabloları 04.02.2021 tarihli ve E.2021/2211 sayılı Kurum yazısıyla istenmiştir. İdarenin 10.02.2021 tarihinde Kurum kayıtlarına alınan 08.02.2021 tarihli ve E-96977586 sayılı yazısı ile gönderdiği yeterlik bilgileri tablolarından ihale üzerinde bırakılan Sinan Ünsal’a ait yeterlik bilgileri tablosunun “Mesleki ve Teknik Yeterliğe İlişkin Belgeler” kısmının “EKAP’ta kayıtlı olan iş deneyim belgesi” satırında belgeye EKAP tarafından verilen “2018/66507-2708657-1-1” numaranın beyan edildiği tespit edilmiştir.
Sinan Ünsal’ın yeterlik bilgileri tablosunda beyan ettiği iş deneyim bilgilerine ilişkin EKAP’tan yapılan sorgulamada; idarenin adının “Valilik (YİKOB-maas için) İçişleri Bakanlığı Bakan Yardımcılığı” olarak belirtildiği iş deneyim belgesinin 21.06.2019 düzenlenme tarihli, 18.681.159,17 TL belge tutarlı, uygulanan yapı tekniği bölümünde belgenin esaslı unsurunun “(B) Üst Yapı (Bina) İşleri III. Grup: Bina İşleri)” yazıldığı, “Kahramanmaraş Dulkadiroğlu 24 Derslikli Okul ve Pansiyon Binası Yapım İşi” kapsamında alındığı, söz konusu iş bitirme belgesinin Sinan Ünsal’ın %49 ortağı olan iş ortaklığına ait yüklenici iş bitirme belgesi olduğu görülmektedir.
Yukarıda tespitleri yapılan iş deneyim belgesinin güncellemesi yapıldıktan sonraki, belge tutarının 29.323.903,84 TL olduğu, Sinan Ünsal’ın iş ortaklığından kaynaklı (%49) hissesine düşen tutarının ise 14.368.712,88 TL olduğu görüldüğünden gereken iş deneyim belge tutarının üzerinde bir iş deneyim belgesi sunduğu anlaşılmıştır. Ayrıca İdari Şartname’de düzenlenen benzer iş olarak kabul edilecek B/III grubu iş tanımına da uygun bir iş deneyim belgesi sunulduğundan başvuru sahibinin iddiası yerinde görülmemiştir.
2) Başvuru sahibinin 2’nci iddiasına ilişkin olarak:
İhale ilan tarihinde yürürlükte bulunan 4734 Kamu İhale Kanunu’nun “Eşik değerler” başlıklı 8’inci maddesinde “Bu Kanunun 13 ve 63 üncü maddelerinin uygulanmasında yaklaşık maliyet dikkate alınarak kullanılacak eşik değerler aşağıda belirtilmiştir:
a) Genel bütçeye dahil daireler ve katma bütçeli idarelerin mal ve hizmet alımlarında üçyüzmilyar Türk Lirası. (Birmilyonyediyüzyetmişsekizbinbeşyüzyirmibeş Türk Lirası)*
b) Kanun kapsamındaki diğer idarelerin mal ve hizmet alımlarında beşyüzmilyar Türk Lirası. (İkimilyondokuzyüzaltmışdörtbinikiyüzonyedi Türk Lirası)*
c) Kanun kapsamındaki idarelerin yapım işlerinde onbirtrilyon Türk Lirası. (Altmışbeşmilyonikiyüzonüçbinyüzseksenyedi Türk Lirası Türk Lirası)*” hükmü yer almaktadır.
Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “İstenecek belgeler” başlıklı 30’uncu maddesinde “(1) Ekonomik ve mali yeterlik ile mesleki ve teknik yeterliğin değerlendirilmesinde kullanılmak üzere aday veya isteklilerden istenecek belgeler aşağıdaki esaslara göre belirlenir:
a) Yaklaşık maliyetine bakılmaksızın aday veya isteklinin teklif vermeye yetkili olduğunu gösteren belgeler ile iş deneyim belgesinin her ihalede istenilmesi zorunludur.
b) Ekonomik ve mali yeterliğe ilişkin belgeler, yaklaşık maliyeti eşik değerin;
1) Onda birine kadar olan ihalelerde istenilemez,
2) Onda birinden eşik değerin yarısına kadar olan ihalelerde istenilebilir,
3) Yarısına eşit ve bu değerin üzerinde olan ihaleler ile yeterlikleri tespit edilenler arasından belli sayıda adayın davet edilmesinin öngörüldüğü belli istekliler arasında ihale usulüyle yapılan ihalelerde istenilmesi zorunludur…” hükmü yer almaktadır.
İdari Şartname’nin “Ekonomik ve mali yeterliğe ilişkin aranacak belgeler ve bu belgelerin taşıması gereken kriterler” başlıklı 7.4’üncü maddesinde “7.4.1 İsteklinin teklif ettiği bedelin % 10’undan az olmamak üzere bankalar nezdindeki kullanılmamış nakdi veya gayrinakdi kredisi ya da üzerinde kısıtlama bulunmayan mevduatını gösteren banka referans mektubu sunması zorunludur. Banka referans mektubunun ilk ilan veya davet tarihinden sonra düzenlenmiş olması zorunludur.
Yukarıdaki kriter, mevduat ve kredi tutarları toplanmak ya da birden fazla banka referans mektubu sunulmak suretiyle de sağlanabilir.
İş ortaklığında, ortaklardan biri, birkaçı veya tamamı tarafından ortaklık oranına bakılmaksızın bu yeterlik kriteri sağlanabilir.
7.4.2. Bu madde boş bırakılmıştır.
7.4.3. Bu bent boş bırakılmıştır…” düzenlemesi yer almaktadır.
Bahse konu ihalenin yaklaşık maliyetinin 22.535.349,68 TL olduğu, Kanun kapsamında bulunan idarelerin yapım işlerinde kullanacağı eşik değerin ise 2020 yılı için 65.213.187,00 TL olduğu, dolayısıyla anılan ihalenin yaklaşık maliyetinin, eşik değerin onda biri ile yarısı arasında kaldığı görülmektedir.
Yukarıda aktarılan Yönetmelik hükmünden yaklaşık maliyeti eşik değerin onda birinden eşik değerin yarısına kadar olan ihalelerde ekonomik ve mali yeterliğe ilişkin bilanço bilgileri ve iş hacmini gösteren toplam cirolarının yeterlik kriteri olarak belirlenmesinin zorunlu olmadığı anlaşılmaktadır.
İhaleye yönelik hazırlanan İdari Şartname’nin 7’nci maddesinde ekonomik ve mali yeterliğe ilişkin belgeler ile bu belgelerin taşıması gereken kriterlerin idarece düzenlenmediği, bir başka ifadeyle ilgili hususların yeterlik kriteri olarak belirlenmediği, dolayısıyla ihaleye katılan isteklilerin bilanço oranlarını ve ciro tutarını karşılaması gereken bir kriterin olmadığı anlaşıldığından başvuru sahibinin iddiası uygun bulunmamıştır.
3) Başvuru sahibinin 3’üncü iddiasına ilişkin olarak:
İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in “Başvuru süreleri” başlıklı 6’ncı maddesinde “(1) İdareye şikayet süresi; ihale sürecindeki şikayete konu işlem veya eylemlerin farkına varıldığı veya farkına varılmış olması gerektiği tarihi izleyen günden itibaren Kanunun 21 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) ve (c) bentlerine göre yapılan ihalelere yönelik başvurularda beş gün, diğer hallerde on gündür.
(2) Ancak, ilan ile ön yeterlik veya ihale dokümanına yönelik şikayetler, birinci fıkradaki süreleri aşmamak kaydıyla başvuru veya teklif sunulmadan önce en geç ihale veya son başvuru tarihinden üç iş günü öncesine kadar yapılabilir.
(3) Kuruma itirazen şikayet süresi; şikayet veya itirazen şikayet üzerine idare tarafından alınan iptal kararına karşı yapılacak başvurularda beş gün, diğer hallerde on gündür.” hükmü,
Anılan Yönetmelik’in “Sürelerle ilgili genel esaslar” başlıklı 7’nci maddesinde “(1) Süreler;
…
c) İdarenin işlem veya eylemlerine karşı yapılacak başvurularda şikayete yol açan durumun farkına varıldığı yahut farkına varılmış olması gerektiği tarihi,
ç) Şikayet üzerine idare tarafından verilen kararın bildirildiği veya bildirilmiş sayıldığı tarihi, on gün içerisinde karar alınmaması halinde ise bu sürenin bitimini,
d) İhalenin iptali kararına karşı yapılan itirazen şikayet başvurularında ise iptal kararının bildirildiği veya bildirilmiş sayıldığı tarihi,
izleyen günden itibaren başlar.
(2) Tatil günleri sürelere dahildir. Sürenin son gününün tatil gününe rastlaması halinde, süre tatil gününü izleyen ilk iş gününün bitimine kadar uzar. Ancak, ilan ile ön yeterlik veya ihale dokümanına yönelik şikayet başvurularının, ihale veya son başvuru tarihinden üç iş günü öncesine kadar yapılması zorunludur.” hükmü,
Aynı Yönetmelik’in “Başvuruların şekil unsurları” başlıklı 8’inci maddesinin onuncu fıkrasında “İdarenin şikayet üzerine aldığı kararda belirtilen hususlar hariç, şikayet başvurusunda belirtilmeyen hususlar itirazen şikayet başvurusuna konu edilemez” hükmü,
İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Tebliğ’in “Kurum tarafından yapılacak işlemler” başlıklı 12’nci maddesinin ikinci fıkrasında “… İdareye başvuru konularının yanı sıra yeni konular da eklenerek Kuruma başvurulması halinde ise, itirazen şikayet başvurusunun incelenmesinde idareye başvurusu konusu edilmeyen hususlar dikkate alınmaz” açıklaması bulunmaktadır.
Başvuru sahibi tarafından ihale üzerinde bırakılan isteklinin beyan ettiği geçici teminat mektubuna yönelik iddiasının 16.12.2020 tarihli idareye şikayet başvurusuna konu edilmediği, 31.12.2020 tarihinde Kurum kayıtlarına alınan itirazen şikâyet başvurusunda yer aldığı tespit edilmiştir.
İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in “Başvuruların şekil unsurları” başlıklı 8’inci maddesinin onuncu fıkrasında yer alan hüküm ile İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Tebliğ’in “Kurum tarafından yapılacak işlemler” başlıklı 12’nci maddesinin ikinci fıkrasında yer alan açıklama şikâyet başvurusunda belirtilmeyen hususların itirazen şikâyet başvurusuna konu edilemeyeceğini açıkça ifade etmektedir.
Dolayısıyla; söz konusu mevzuat hükümleri uyarınca, başvuru sahibi tarafından öncelikle idareye şikayet başvurusunda bulunulması gerektiğinden ve bu iki aşamalı idari başvuru yolunda şikayet yoluna başvurulmadan itirazen şikayet yoluna başvurulamayacağından, şikayet başvurusunda ileri sürülmeyen iddiaların da itirazen şikayet başvurusunda ileri sürülmesi mümkün olamayacaktır.
Bu çerçevede şikayet başvurusu; Kurul kararının alınmasından önceki süreçte uyuşmazlık konusu hususla ilgili tarafların haklarını veya mevcut hukuki durumlarını sınırlayan ya da değiştiren bir zorunlu idari başvuru yolu olup, idarelere kendi vakıa, gerekçe ve delillerini ileri sürme fırsatı tanıyarak Kurul kararına ilişkin idari usulün bir parçası olması nedeniyle, önemli bir usuli güvence teşkil etmektedir.
Netice itibarıyla, yukarıda aktarılan mevzuat hükümleri uyarınca idareye şikâyet başvurusunda dile getirilmeyen hususların; şikâyet başvurusu üzerine idare tarafından alınan kararda belirtilen hususlar hariç, itirazen şikâyet başvurusuna konu edilemeyeceği anlaşılmaktadır. Buna göre, başvuru sahibinin iddiasının şekil yönünden reddedilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.
Diğer taraftan uyuşmazlık konusu olan iddiaların bunu ileri süren istekliler tarafından iddia konusu hususun farkına varıldığı veya farkına varılmış olması gerektiği tarihi izleyen 10 gün içerisinde bu iddiaları incelemek ve sonuçlandırmakla yetkili makamlar nezdinde ileri sürülmesi de gerekmektedir.
Buna göre, idareye şikâyet başvurusunda dile getirilmeyen hususların itirazen şikâyet başvurusuna konu edilemeyeceği anlaşılmakla birlikte, idareye sunulan şikayet dilekçesinde bulunmayan ancak Kuruma sunulan itirazen şikayet dilekçesinde yer alan iddiaların incelenmesinin Kamu İhale Kurumunun yetkisi dahilinde olduğu ileri sürülse dahi, söz konusu iddia/iddiaların, farkına varıldığı veya varılmış olması gerektiği tarihi izleyen günden itibaren 10 gün içerisinde ileri sürülme zorunluluğu bulunmaktadır. Dolayısıyla süresinde ileri sürülmeyen iddiaların da süre aşımı sebebiyle Kurum tarafından incelenmesi mümkün bulunmamaktadır.
Bu itibarla, başvuru sahibinin bahse konu iddiasını uyuşmazlığa konu hususu öğrendiği 08.12.2020 tarihini izleyen günden itibaren on gün içinde yazılı şekilde ileri sürmesi, bir diğer deyişle başvuruda bulunması gerekirken, bu süre geçtikten sonra 31.12.2020 tarihinde itirazen şikâyet başvurusunda bulunduğu anlaşıldığından başvuru sahibinin iddiasının süre yönünden de reddedilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.
4) Başvuru sahibinin 4’üncü iddiasına ilişkin olarak:
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde “İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.
İhale komisyonu;
a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,
gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir…” hükmü yer almaktadır.
Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Sınır değer tespiti ve aşırı düşük teklifler” başlıklı 45’inci maddesinde ““…45.1.1. Yapım işleri ihalelerinde, 4734 sayılı Kanunun 36 ncı maddesi uyarınca ilk oturumda teklif mektubu ve geçici teminatını usulüne uygun sunan geçerli teklifler tespit edildikten sonra;
Yaklaşık maliyetin % 120’sinin üzerindeki ve % 40’ının altındaki teklifler dikkate alınmaksızın, geçerli tekliflerin aritmetik ortalaması ve standart sapması hesaplanır.
…
45.1.1.5. Bu madde kapsamında sınır değer hesaplanmasında, 4734 sayılı Kanunun 36ncı maddesi uyarınca ilk oturumda teklif mektubu ve geçici teminatını usulüne uygun sunan isteklilerin teklifleri “geçerli teklif” olarak dikkate alınacaktır.
45.1.2. Sınır değerin altındaki teklif sahiplerinden yaklaşık maliyetin % 80’lik bölümünü oluşturan iş kalemleri/gruplarına ilişkin ayrıntılar yazılı olarak istenir. Bu çerçevede; istenen açıklamanın niteliği dikkate alınarak, isteklilere beş (5) iş gününden az olmamak üzere makul bir süre verilir.
45.1.2.1. İhale komisyonunca, (38.1) maddesi kapsamında idarece hazırlanan “sıralı iş kalemleri/grupları listesi” kullanılarak yaklaşık maliyetin % 80’lik kısmına giren iş kalemleri/grupları belirlenir.
Sıralı listeye göre, tutarlarının yaklaşık maliyete oranlarının kümülatif toplamı % 80 oranına kadar olan iş kalemleri/grupları ile kümülatif toplama eklendiğinde % 80 oranının aşılmasına neden olan iş kalemi/grubu, sorgulamaya tabi tutulacak olan iş kalemleri/grupları olarak belirlenecektir. Bunların dışında kalan iş kalemleri/grupları için sorgulama yapılmayacaktır.
45.1.2.2. İhale komisyonu tarafından, açıklama istenilmesi gereken iş kalemleri/gruplarına ait idarece (38.1) maddesine göre oluşturulan “sıralı analiz girdileri listesi” kullanılarak tutarı kar ve genel gider hariç analiz toplamının % 3’üne eşit ve bu tutarın altında olan analiz girdileri tespit edilecektir.
Yaklaşık maliyeti oluşturan iş kalemi/grubu analizlerindeki analiz girdilerinden, tutarı kar ve genel gider hariç analiz toplamının %3’üne eşit ve altında olanlar için isteklilerden açıklama yapılması istenilmeyecektir.
Tutarı, kar ve genel gider hariç analiz toplamının % 3’üne eşit veya altında olması nedeniyle sorgulamaya tabi tutulmayacak analiz girdilerinin tutarlarının kümülatif toplamının kar ve genel gider hariç analiz toplamının %15’ini aşması durumunda; en küçük tutardan itibaren kümülatif toplamda % 15’lik tutarın aşılmasına neden olan analiz girdisi belirlenecek, tutarı bu girdinin tutarından daha az olan girdiler için açıklama istenilmeyecektir.
Aynı girdinin yaklaşık maliyeti oluşturan birden fazla iş kalemi/grubunun analizinde yer alması halinde bu girdinin oranı her analiz için ayrı ayrı değerlendirilerek analiz toplamının % 3’ünün altında kalıp kalmadığına göre işlem yapılır. Herhangi bir analizdeki oranı %3’ün üstünde olan analiz girdisi için açıklama istenilecektir.
Analizlerdeki işçilik girdisi, tutarları analiz toplamının % 3’üne eşit veya altında olsa dahi, açıklama istenilmeyecek girdiler arasında yer alamaz.
45.1.2.3. İhale komisyonu teklifleri aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerden (45.1.2.1) maddesinde belirlediği iş kalemleri/grupları için isteyeceği açıklama ile ilgili yazıda, (45.1.2.2) maddesine göre açıklama istenilmeyecek olan analiz girdilerini de belirtecektir.
İstekliler, teklifi kapsamında yer alan iş kalemleri/grupları için hazırlayacakları analizlerde (45.1.2.2) maddesine göre açıklama istenilmeyecek olan analiz girdileri de dahil analizlerini oluşturan tüm girdileri göstereceklerdir.
…
45.1.3. İsteklilerden teklifleri kapsamında analiz ve hesap cetveli sunmaları istenmeyecektir. Analizler ve hesap cetveli, Kanunun 38 inci maddesi uyarınca teklif fiyatı aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerin tekliflerinin önemli bileşenleri ile ilgili ayrıntıların belirlenmesi amacıyla, sadece aşırı düşük teklif sahibi isteklilerden istenecektir. Bu çerçevede; teklif fiyatının aşırı düşük olduğu tespit edilen istekliler tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenlerine ilişkin olarak yapacakları açıklama kapsamında;
a) Anahtar teslimi götürü bedel işlerde, toplam teklif bedelini oluşturan iş kalemleri ve/veya iş gruplarına ait miktarlar ve bunlara ait birim fiyatların gösterildiği hesap cetveli ile açıklama istenen iş kalemleri ve/veya iş gruplarının birim fiyatlarına ilişkin ihale dokümanında verilen analiz formatına uygun analizleri,
…
sunacaklardır. Sorgulamaya konu edilmeyen iş kalemleri/grupları için analiz sunulması istenmeyecektir.
Anahtar teslimi götürü bedel teklif alınan ihalelerde istekli tarafından sunulacak hesap cetvelinde, sorgulamaya tabi tutulmayan iş kalemlerinin ve/veya iş gruplarının her biri için miktar ve birim fiyatların ayrı ayrı gösterilmesi zorunlu olmayıp, sorgulanmayan iş kalemlerinin tamamı için teklif edilen toplam bedelin gösterilmesi yeterlidir.
45.1.4. İdare tarafından ihale dokümanı kapsamında;
…
b) Anahtar teslimi götürü bedel işlerde; iş kalemleri ve/veya iş gruplarının yapım şartlarına bağlı kalınarak, her iş kalemi/iş grubunun içeriğine göre analizde yer almasını istediği “malzeme, işçilik, makine ve diğerleri (varsa; nakliyeler, inşaat yerindeki yükleme, boşaltma, yatay ve düşey taşımalar, zamlar vb.)” sadece girdi cinslerinin belirlendiği, analiz girdileri ile miktarlarının ve tutarlarının belirtilmediği,
(Ek-Y.2)’de yer alan örneğe uygun analiz formatının isteklilere verilmesi, isteklilerin de tekliflerinin aşırı düşük olarak tespit edilerek kendilerinden açıklama istenmesi durumunda, yapacakları açıklamada sunacakları analizlerin verilen bu formata uygun olması gerekmektedir.
İdare tarafından bütün iş kalemleri/iş grupları için tek bir analiz formatı düzenlenebileceği gibi, iş kalemleri/iş gruplarının yapım şartlarına göre birden fazla analiz formatı da düzenlenebilir. Ancak bu durumda, idare ihale dokümanında hangi analiz formatının hangi iş kalemleri/iş grupları için kullanılacağını belirtmek zorundadır.
Kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar ile uyumlu olmayan iş kalemleri (özel iş kalemleri) ile idarelerce tasarlanan ve birden fazla iş kalemini ihtiva eden iş kalemleri (paçal iş kalemi) için bu iş kalemlerinde bulunan analiz girdileri ve miktarlarının gösterildiği analiz formatlarının, ihale dokümanı kapsamında istekli olabileceklere verilmesi gerekmektedir. Ancak idarece niteliği gereği analiz formatı hazırlanamayan iş kalemlerine ilişkin isteklilerin açıklamaları kapsamında analiz sunmalarına gerek olmayıp, anılan iş kalemlerine ilişkin açıklamalar 45.1.13 maddesi uyarınca yapılabilir.
45.1.5. İsteklilerin iş kalemleri/iş grupları için kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış cari yıl birim fiyatları veya bu fiyatlardan daha yüksek fiyatları teklif etmeleri ve söz konusu iş kalemleri/grupları için; hangi kamu kurum ve kuruluşunun birim fiyatını kullandıklarını, birim fiyat poz numarasını da yazmak suretiyle liste halinde belirterek açıklamaları kapsamında sunmaları durumunda analiz düzenlemeleri zorunlu değildir. Bu kapsamda; isteklilerin, kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış “kar ve genel gider içermeyen birim fiyatların” üzerine, kendi belirledikleri “kar ve genel gideri” ilave ederek birim fiyatlarını oluşturmaları durumunda da; hangi kamu kurum ve kuruluşunun “kar ve genel gider hariç birim fiyatını” kullandıklarını ve kendi belirledikleri “kar ve genel gider” tutarını yazmak suretiyle liste halinde belirterek açıklamaları kapsamında sunmaları halinde de, söz konusu iş kalemleri/iş grupları için analiz düzenlemeleri zorunlu değildir. Bu kapsamda isteklilerin analiz düzenlemeleri zorunlu olmayan söz konusu iş kalemleri/grupları için 45.1.13 maddesinde belirtilen belgeleri sunmalarına da gerek bulunmamaktadır.
…
İş kalemleri/grupları için, kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar esas alınarak teklif sunulmuş olmakla birlikte; yukarıda belirtildiği şekliyle liste halinde belirtilmemesi durumunda, söz konusu iş kalemleri/grupları için analiz sunulması zorunludur.
İlan veya davet tarihinde cari yıl birim fiyatın yayımlanmamış olması durumunda, istekli tarafından önceki yılın yayımlanmış birim fiyatları kullanılabilir.
45.1.6. Analizler ile yardımcı ve/veya alt analizlerde, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından belirlenerek yayımlanmış rayiçleri kullanan ve söz konusu rayiçleri poz numaralarını da belirtmek suretiyle liste halinde sunan isteklilerin, söz konusu rayiçlere ilişkin olarak 45.1.13 maddesinde belirtilen belgeleri sunmalarına gerek bulunmamaktadır.
…
45.1.8. Aşırı düşük teklifine ilişkin olarak yaptığı açıklamada sunduğu analizler, ihale dokümanı kapsamındaki analiz formatına, birim fiyat tariflerine, idarece tanımlanan yapım şartlarına veya teknik şartnameye uygun olmayan, analiz fiyat tutarları teklif fiyatların üzerinde olan isteklilere ait teklifler reddedilecektir. Analizler üzerinde yapılan incelemede; çarpım ve toplamlarda hesaplama hatası bulunması durumunda, analiz girdilerine ait fiyatlar esas alınarak, hesaplama hatası ihale komisyonu tarafından re’sen düzeltilir. Bu şekilde düzeltilmiş analiz fiyatı, teklif fiyatın üzerinde olan isteklilerin teklifleri reddedilir.
45.1.9. İş kalemleri/gruplarına ait analizler ile yardımcı ve/veya alt analizlerde yer alan işçilik fiyatları ihale tarihinde yürürlükte olan saatlik asgari ücretin altında olamaz.
45.1.10. İhale komisyonu, sınır değerin altındaki tekliflerin önemli bileşenlerini;
a) Yapım yönteminin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve yapım işinin yerine getirilmesinde kullanılacak avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen yapım işinin özgünlüğü,
gibi hususlarda istekliler tarafından yapılan yazılı açıklamaları da dikkate almak suretiyle değerlendirir ve ihaleyi sonuçlandırır.
45.1.11. Yapım yönteminin ekonomik olması hususunda bir açıklamada bulunulması durumunda; kullanılan yapım yöntemi ve teknolojisinin sağlayacağı maliyet avantajının açıklanması gereklidir.
45.1.12. Seçilen teknik çözümler, yapım işinin yerine getirilmesinde kullanılacak avantajlı koşullar veya yapım işinin özgünlüğü hususunda bir açıklamada bulunulması durumunda; belirtilen çözüm, avantajlı koşul ve özgünlük sayesinde elde edilen maliyet avantajı açıklanmalıdır.
45.1.13. Teklifi aşırı düşük bulunan isteklilerin, tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili olarak 4734 sayılı Kanunun 38 inci maddesi uyarınca yapacakları açıklamada, sorgulamaya konu iş kalemlerine/gruplarına ilişkin analizler ile bu analizlere dayanak teşkil eden bilgi ve belgeleri sunmaları gerekmektedir.
İsteklilerin analizlerine dayanak teşkil eden bilgi ve belgeler;
a. Üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri,
b. Çimento ve demir ürünleri için ilan edilmiş üretici fiyat tarifeleri,
c. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere ilişkin ilan edilmiş fiyat tarifeleri veya bunlardan alınmış fiyat teklifleri,
ç. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından ilgili mal veya hizmetlere ilişkin ilan edilen asgari fiyatlar,
d. Ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanakları,
e. Stoğunda bulunan mallara ilişkin stok tespit tutanakları,
f. İdarece istenmesi durumunda yardımcı analizler v.b. dir.
İstekliler tekliflerine ilişkin olarak yukarıda sayılan belgelerden kendileri için uygun olanları açıklamaları kapsamında sunacaklardır.
Yukarıda sayılan bilgi ve belgelerden herhangi biri ile açıklama yapılmasının fiilen mümkün olmadığının anlaşıldığı durumlarda, istekliler tarafından gerekçesi belirtilmek suretiyle ilgili mevzuatına göre son 12 ay içinde düzenlenen açıklamaya elverişli diğer bilgi ve belgeler kullanılarak da açıklama yapılabilir (Örnek: Yurt dışından ithal edilen mallara ilişkin olarak gümrük giriş beyannamesi kullanılarak açıklama yapılabilir). Yüklenicinin dışında üçüncü kişilerce inşaat mahalli dışında imal edilen ve esaslı başka bir işçilik veya malzeme katkısı yapılmaksızın yapıya monte edilen iş kalemlerinin üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri ile açıklanması durumunda, bu iş kalemlerine ilişkin analiz sunulması zorunlu değildir. Ayrıca, istekliler tarafından teklif kapsamındaki harita, kadastro ve proje işlerine ilişkin yapılacak açıklamalarda üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin sunulması yeterlidir.
45.1.13.1. Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin üçüncü kişilerden fiyat teklifi alınması durumunda, öncelikli olarak fiyat teklifini veren kişiyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre teklife konu mal veya hizmet için maliyet tespit tutanağı (Ek-O.5) veya satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.6) düzenlenecektir. Tutanaklar fiyat teklifinin dayanağı olarak düzenlenecek olup, aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunulacaktır.
Maliyet tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için, fiyat teklifinin mamul/mala ilişkin olması halinde mamul/malın birim fiyatının, tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olmaması; fiyat teklifinin hizmete ilişkin olması halinde ise bu hizmetin birim fiyatının, tutanakta tespit edilen toplam birim maliyetin altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.5) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (…/…/…) tarih ve (…) sayılı maliyet tespit tutanağındaki ortalama/toplam birim maliyet tutarının altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir. Mala ilişkin fiyat teklifi verilebilmesi için ayrıca fiyat teklifini veren kişi tarafından son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminde ihale konusu işte kullanılması öngörülen fiyat teklifi konusu mal miktarının en az 1/20’si kadar alım yapılmış olması gerekir.
Satış tutarı tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için öncelikle fiyat teklifini veren kişi tarafından son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminde ihale konusu işte kullanılması öngörülen fiyat teklifi konusu mamul/mal/hizmet miktarının en az 1/20’si kadar satış yapılmış olması, teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.6) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (…/…/…) tarih ve (…) sayılı satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.
Üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin teklife konu alanda faaliyet gösterenlerden alınması gerekmekte olup, bu belgelerin ihale tarihinden önce düzenlenmiş olması zorunlu değildir.
Kaşeleme işlemi 8.4 üncü maddede belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir.
Kurum bu maddede düzenlenen 1/20 oranını değiştirmeye ve işin konusu, yaklaşık maliyeti ve/veya süresine göre farklı oranlar belirlemeye yetkilidir.
…
45.1.13.3. İsteklinin teklifine konu çimento veya demir ürünlerine ilişkin açıklamalarında çimento veya demir ürünleri üreticisinin ilan edilmiş fiyat tarifelerini kullanması halinde, sadece ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olan bir tarifeyi gösterir belgeyi sunması yeterlidir.
45.1.13.4. İsteklinin, kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere ilişkin ilan edilen fiyat tarifelerinde belirtilen fiyatları kullanması halinde, sadece ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olan bir tarifeyi gösterir belgeyi sunması yeterlidir. (Örnek: Orman Genel Müdürlüğüne bağlı işletmeler tarafından satılan ürünlere ilişkin ilan edilmiş fiyatlar vb.)
45.1.13.4.1. İsteklinin, kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere ilişkin fiyat tekliflerini kullanması halinde, sadece ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) düzenlenmiş fiyat teklifini sunması yeterlidir. (Örnek: Karayolları Genel Müdürlüğü, İl Özel İdareleri, Belediyeler vb.nin sattıkları kum, çakıl, kırmataş vb. mallara ilişkin verdikleri fiyat teklifleri.)
45.1.13.5 İstekli tarafından açıklaması yapılacak girdinin fiyatı, kamu kurum ve kuruluşlarınca ilan edilen ilgili mala ilişkin asgari fiyatlara uygun olması halinde, sadece ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olan asgari fiyatın belgelendirilmesi suretiyle açıklama yapılması yeterlidir.
45.1.13.6. Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin olarak isteklinin kendi ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ait fiyatların kullanılması durumunda, istekliyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre teklife konu olan mal için düzenlenen maliyet/satış tutarı tespit tutanağı (EK.O.7) ile açıklama yapılabilir.
Maliyetler dayanak alınarak yapılan açıklamanın geçerli olabilmesi için teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olmaması ve isteklinin son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminde ihale konusu işte kullanılmasını öngördüğü mal miktarının en az yarısı kadar alım yapmış olması gerekir.
Satışlar dayanak alınarak yapılan açıklamanın geçerli olabilmesi için teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmaması, malın ticaretinin isteklinin faaliyet alanında olması ve son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminde ihale konusu işte kullanılmasını öngördüğü fiyat teklifi konusu mal miktarının en az 1/20’si kadar satış yapılmış olması gerekir. Kurum bu maddede düzenlenen 1/20 oranını değiştirmeye ve işin konusu, yaklaşık maliyeti ve/veya süresine göre farklı oranlar belirlemeye yetkilidir.
İsteklinin son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminde 4734 sayılı Kanun kapsamındaki idarelere açıklama konusu mala ilişkin satış yapmış ve satılan malın idarece kabul edilmiş olması durumunda, maliyet/satış tutarı tespit tutanağı sunmasına gerek bulunmayıp, sadece söz konusu satışa ilişkin fatura örnekleri veya bu örneklerin noter, YMM, SMMM ya da vergi dairesince onaylı suretleri ile de belgelendirme yapılabilecektir.
Kaşeleme işlemi 8.4 üncü maddede belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir.
…
45.1.13.9. İstekliler tarafından aşırı düşük teklif sorgulaması kapsamındaki mallara ilişkin olarak stok tespit tutanağı veya üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifi yerine sadece alış faturası ile açıklamada bulunulması geçerli bir açıklama olarak kabul edilmeyecektir.
45.1.13.10. Meslek mensubu; üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifi üzerindeki beyanın ve emsal bedel beyanı ile Ek-O.5, Ek-O.6, Ek-O.7 ve Ek-O.8 numaralı tutanaklardaki bilgilerin doğruluğundan sorumludur. Meslek mensubu ibaresinden Yeminli Mali Müşavirler veya Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler anlaşılır.
45.1.13.11. Ek-O.5, Ek-O.6, Ek-O.7 ve Ek-O.8 numaralı tutanakların son veya bir önceki geçici vergi beyanname dönemine ilişkin olarak düzenlenmesi zorunludur. Son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminin tespitinde; 4734 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin birinci fıkrasının (a), (d) ve (e) bentlerine göre pazarlık usulü ile yapılan ihalelerde ilk yazılı fiyat tekliflerinin alındığı tarih, diğer ihale usulleri ile yapılan ihalelerde ise ihale tarihi esas alınır.
Örneğin; 11.1.2014 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan ihalede son geçici vergi beyanname dönemi “Ekim-Kasım-Aralık 2013”, 15.7.2014 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan ihalede son geçici vergi beyanname dönemi “Nisan-Mayıs-Haziran 2014” tür.
…
45.1.13.13. İşletme hesabına göre defter tutuluyor olması durumunda; yukarıda belirtilen tutanaklar, işletme hesabı defteri ve işletme hesap özeti kayıtlarına göre düzenlenecektir.
…
45.1.13.15. Sözleşme veya eklerinde, taş, kum, çakıl, gravye, balast, stabilize vb. yapı malzemelerinin idarenin belirlediği ocaklardan temininin öngörüldüğü haller dışında, bu Tebliğin 45.1.2 maddesi gereğince nakliye girdilerine ilişkin idarece belirtilen mesafelerden daha düşük mesafe kullanarak açıklama yapan isteklilerin, ihale konusu işe özgü alanlara ilişkin açıklamalarını kamu kurum ve kuruluşları tarafından düzenlenen veya onaylanan belgeler ile tevsik etmeleri gerekmektedir.
45.1.13.16. Niteliği gereği üretiminden sonra belirli bir süre içerisinde imalata dönüştürülmesi gereken hazır betona ilişkin Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından belirlenerek yayımlanmış rayiçler ile açıklama yapılması esastır. İdarece, TS 13515 Standardında belirlenen süreler ile Karayolu Trafik Yönetmeliğinde düzenlenen azami hız sınırları dikkate alınarak, hazır beton üretim tesisi ile işin yapılacağı yer arasındaki azami mesafenin tespit edilmesi ve aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazıda bu mesafeye yer verilmesi zorunludur. Fiyat teklifi ile açıklama yapılması halinde, idarece belirlenen mesafeden daha uzak mesafe kullanılamaz.
45.1.13.17. Tesis, makine, teçhizat ve diğer ekipman (İş makinesi) analiz girdilerine ilişkin açıklamalar; resmi rayiçler veya isteklinin kendi malı olan iş makineleri için satın alma bedeli üzerinden yapılabilir. Üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifi ancak resmi rayici bulunmayan iş makineleri için kullanılabilir.
İsteklilerin kendi malı olan iş makinesinin satın alma bedeli üzerinden yapacağı açıklamalarda, bu hususları tevsik eden belgelerin açıklama kapsamında sunulması zorunludur. Ayrıca, bu açıklamada iş makinesine ilişkin tutar olarak;
a) İş makinesinin satın alma tarihinden sonra amortisman süresinin dolmuş olması halinde, amortisman maliyeti katsayısı dışında kalan maliyet katsayıları (yedek parça, tamir-bakım, sermaye faizi-sigorta, nakil-montaj-demontaj) toplamı (ilgili analizde miktar kısmına yazılarak) ile resmi rayicin çarpılması sonucu bulunacak tutar,
b) İş makinesinin satın alma tarihinden sonra amortisman süresinin dolmamış olması halinde ise, (a) bendinde hesaplanan tutarın altında olmamak koşuluyla, iş makinesinin satın alma bedeli ile analiz girdi miktarının çarpılması sonucu bulunacak tutar,
kullanılabilecektir.
45.1.14. Aşırı düşük teklif sorgulaması sonucunda; (45.1.3 – 45.1.13) maddelerine uygun açıklamada bulunmayan, açıklamaları idarece tanımlanan yapım şartlarına uymayan veya teknik şartnameye aykırı hususlar içeren isteklilerin teklifleri gerekçeleri belirtilmek suretiyle reddedilecektir.
…
45.1.16. Aşırı düşük teklifine ilişkin olarak istenen sürede açıklama yapmasına rağmen teklifi reddedilen isteklilerin açıklamalarının yeterli görülmeme nedenlerinin, sadece ilgili madde numaralarına atıf yapılmakla yetinilmeyerek hangi düzenlemeye aykırılık bulunduğu da belirtilmek suretiyle kesinleşen ihale kararının bildirilmesi zorunludur…” açıklamaları yer almaktadır.
İdari Şartname’nin “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 33’üncü maddesinde “33.1. Teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden Kanunun 38 inci maddesine göre açıklama istenecektir. Bu kapsamda; ihale komisyonu sınır değerin altında kalan teklifleri aşırı düşük teklif olarak tespit eder ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister. İhale komisyonu;
a) Yapım yönteminin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen işin özgünlüğü.” düzenlemesi yer almaktadır.
Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.8’inci maddesinden, isteklilerin aşırı düşük teklif açıklamalarının idarece açıklama isteme yazısı ekinde yer verilen analiz formatlarına uygun olması gerektiği, idarece verilen analiz formatına uygun olarak açıklama yapmayan isteklilerin teklifinin reddedileceği anlaşılmaktadır.
İdare tarafından gönderilen ihale işlem dosyası üzerinden yapılan incelemede, başvuruya konu ihalede aşırı düşük teklif sorgulamasına tabi 51 adet iş kalemi bulunduğu, söz konusu iş kalemlerinin, ihale komisyonu tarafından idarece hazırlanan “sıralı iş kalemleri/grupları listesi” kullanılarak yaklaşık maliyetin % 80’lik kısmına giren iş kalemlerinin belirlenmesiyle oluşturulan sıralı liste üzerinden, tutarlarının yaklaşık maliyete oranlarının kümülatif toplamı % 80 oranına kadar olan iş kalemleri ile kümülatif toplama eklendiğinde % 80 oranının aşılmasına neden olan iş kalemlerinin tespit edilmesi suretiyle belirlendiği, söz konusu iş kalemleri için açıklama istenilmeyecek analiz girdileri listesinin hazırlandığı ve özel veya paçal iş kalemleri için analiz formatlarının oluşturulduğu görülmüştür.
İhale üzerinde bırakılan Sinan Ünsal tarafından idarece açıklama istenilen iş kalemlerine ilişkin miktar, birim fiyatlar ve toplam tutarları içeren hesap cetvelinin sunulduğu görülmüştür.
Anılan Tebliğ’in 45.1.6’ncı maddesi kapsamında, 22.10.2020 tarihinde ilanı yapılan ve 16.11.2020 tarihinde ihalesi gerçekleştirilen ihalede kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış 2020 yılına ilişkin birim fiyatların kullanılabileceği, ihale üzerinde bırakılan Sinan Ünsal tarafından aşırı düşük teklif açıklamasında açıklama istenilecek iş kalemleri içerisinde yer alan 50 adet analiz girdisine yönelik olarak kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış 2020 yılı rayiç fiyatlarının kullanıldığı, ayrıca açıklama istenilen iş kalemleri ve analiz girdilerinde yer alan işçilik girdilerine ilişkin 2020 yılı asgari ücretin saatlik tutarının altında bir tutar öngörülmediği tespit edilmiştir.
Anahtar teslimi götürü bedel teklif alınan yapım işi ihalelerinde; iş kapsamındaki imalat miktarları idare tarafından istekli olabileceklere verilmemekte; söz konusu metrajlar ihale dokümanı kapsamında yer alan projeler, mahal listeleri, özel ve genel teknik şartnameler vb. dokümanlar üzerinden idarece ve istekliler tarafından ayrı ayrı hesaplanmaktadır. İhale konusu iş kapsamındaki imalatların niteliği, projenin karmaşıklığı ve büyüklüğü, metraj hesabı yapan kişilerin kabulleri gibi unsurlar nedeniyle isteklilerce belirlenen miktarların idarenin belirlediği miktarlarla birebir örtüşmesi beklenmemektedir. Bununla birlikte, idarece hesaplanan metrajlar ile istekliler tarafından hesaplanan metrajlar arasındaki farklılıkların makul ve kabul edilebilir mertebelerde olması ve açıklama istenilen iş kalemlerinin tamamı üzerinden sağlanan fiyat avantajının, ihaleye teklif veren diğer isteklilerin teklif bedellerine göre sıralamada değişikliğe sebep olup olmadığının, diğer bir ifade ile isteklinin lehine bir avantaj sağlayıp sağlamadığı hususunun dikkate alınması gerekmektedir.
İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan hesap cetvelinde belirtilen metraj miktarları ile yaklaşık maliyet hesabında idare tarafından öngörülen metraj miktarları karşılaştırıldığında, anılan istekli tarafından aşırı düşük teklif açıklamasında yer verilen metrajların açıklama istenilen 51 adet iş kaleminden 26 adedinde idarenin metrajından fazla olduğu, 14 adedinin idarenin metrajıyla aynı olduğu, 11 adedinin ise idarenin metrajından düşük olduğu, bu 11 adet iş kaleminin tamamında metraj farkının %10’dan düşük olduğu, idarece öngörülen miktarlar ile anılan istekli tarafından teklif edilen birim fiyatların çarpılması sonucunda istekli aleyhine tutar farkı oluştuğu, dolayısıyla söz konusu durumun anılan isteklinin lehine değil aleyhine olduğu anlaşılmıştır.
İhale üzerinde bırakılan Sinan Ünsal tarafından idarece belirlenen 51 adet iş kalemi üzerinden aşırı düşük teklif açıklaması yapıldığı ve açıklama istenilmeyen iş kalemleri için 2.010.101,58 TL fiyat öngörüldüğü, söz konusu açıklama istenilen iş kalemleri içerisinde yer alan analiz girdilerinde bedel öngörüldüğü ve aynı analiz girdilerine ilişkin farklı analizlerde farklı fiyatların öngörülmediği tespit edilmiştir.
İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından analiz formatlarında verilen analiz girdi miktarlarında herhangi bir değişikliğin yapılmadığı, aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında belirlenen iş kalemleri ve sıralı analiz girdileri tablosunda belirtilen miktarlar dikkate alınarak açıklamada bulunulduğu tespit edilmiştir.
İhale üzerinde bırakılan Sinan Ünsal tarafından idarenin aşırı düşük teklif açıklama yazısında belirlediği analiz formatlarına uygun olarak sunduğu analizler, alt analizler ve hesap cetvelindeki birim fiyatlar arasında aritmetik hatanın yer almadığı ve birim fiyatların hesap cetveline doğru olarak aktarıldığı tespit edilmiştir.
İhale üzerinde bırakılan Sinan Ünsal tarafından sunulan analizlerin poz numaraları ile tanımlarının, açıklama istenilen iş kalemlerinde belirtilen poz numaraları ve tanımlarıyla uyumlu olduğu tespit edilmiştir.
Açıklama istenilen Y.21.050/C11 poz numaralı “Çelik borudan kalıp iskelesi yapılması (0,00-4,00 m arası (m³)) iş kaleminde boru imalatının yer aldığı, söz konusu iş kaleminin alt analiz girdilerinde ayrı bir montaj bedelinin yer almadığı, işçilik, malzeme ve makinelere ilişkin girdilerin yer aldığı tespit edilmiştir.
İhale üzerinde bırakılan Sinan Ünsal tarafından elektrik ve tesisat iş kalemlerine ilişkin Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile TEDAŞ’ın 2020 yılı birim fiyatlarının kullanıldığı tespit edilmiştir.
Açıklama istenilen iş kalemleri içerisinde yer alan E.Ö.P.10-Pys, V.0227/05A-Pys, 04.737/H ve P.Ö.P.01-Pys (1 adet bitki) numaralı pozlar için öngörülen fiyatların tevsiki için fiyat teklifleri ile EK.O-5 maliyet tutarı tespit tutanağı ve EK.O-6 satış tutarı tespit tutanaklarının sunulduğu görülmüştür.
İhale üzerinde bırakılan isteklinin aşırı düşük teklif açıklama dosyası içerisinde yer alan 4 adet fiyat teklifi incelendiğinde;
“E.Ö.P.10-Pys” poz numaralı “Cat 6 Patchcord” analiz girdisine ilişkin Eral Bilgisayar Yazılım San. ve Tic. Ltd. Şti.den 20.11.2020 tarihinde alınan fiyat teklifi incelendiğinde; EK-.O.6 satış tutarı tespit tutanağının sunulduğu, şirketin kaşe ve imzası ile ilgili meslek mensubunun kaşe ve imzasının yer aldığı, “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan 20.11.2020 tarih ve 1 sayılı satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının %80’inin altında olmadığını beyan ederim” ibaresinin yer aldığı görülmektedir. Fiyat teklifinin dayanağı olarak sunulan satış tutarı tespit tutanağı incelendiğinde; geçici vergi beyanname döneminin 2020 yılı üçüncü dönemine ait olduğu, ağırlıklı ortalama birim satış tutarına yer verildiği, tutanağın fatura bilgileri tablosu bölümünde belirtilen faturanın tarihinin 25.09.2020 tarihli olduğu dolayısıyla 2020/3 geçici vergi beyanname dönemi içerisinde düzenlendiği, tutanağın ekinde yer alan mükellefe ait imza sirküleri ile meslek mensubuna ait faaliyet belgesinin sunulduğu ve ihale konusu işte kullanılması öngörülen fiyat teklifi konusu mamul/mal/hizmet miktarının en az 1/20’si kadar satış yapıldığı tespit edilmiştir.
“V.0227/05A-Pys” poz numaralı “Travertene ait Düz Satıhta Yonu Taşı” analiz girdisine ilişkin Hasçakmak Mermer San. Tic. Ltd. Şti.den 20.11.2020 tarihinde alınan fiyat teklifi incelendiğinde; EK-.O.6 satış tutarı tespit tutanağının sunulduğu, şirketin kaşe ve imzası ile ilgili meslek mensubunun kaşe ve imzasının yer aldığı, “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan 20.11.2020 tarih ve 1 sayılı satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının %80’inin altında olmadığını beyan ederim” ibaresinin yer aldığı görülmektedir. Fiyat teklifinin dayanağı olarak sunulan satış tutarı tespit tutanağı incelendiğinde; geçici vergi beyanname döneminin 2020 yılı ikinci dönemine ait olduğu, ağırlıklı ortalama birim satış tutarına yer verildiği, tutanağın fatura bilgileri tablosu bölümünde belirtilen faturanın tarihinin 20.05.2020 tarihli olduğu dolayısıyla 2020/2 geçici vergi beyanname dönemi içerisinde düzenlendiği, tutanağın ekinde yer alan mükellefe ait imza sirküleri ile meslek mensubuna ait faaliyet belgesinin sunulduğu ve ihale konusu işte kullanılması öngörülen fiyat teklifi konusu mamul/mal/hizmet miktarının en az 1/20’si kadar satış yapıldığı tespit edilmiştir.
“P.Ö.P.01-Pys” poz numaralı “Bitki Listesi (Kârsız)” analiz girdisi içerisinde yer alan “Cercis siliquasturm (Erguvan)” girdisine ilişkin Şahane Peyzaj ve Tarım Ürünleri Aleksandra Tufan’dan 20.11.2020 tarihinde alınan fiyat teklifi incelendiğinde; EK-.O.6 satış tutarı tespit tutanağının sunulduğu, şirketin kaşe ve imzası ile ilgili meslek mensubunun kaşe ve imzasının yer aldığı, “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan 20.11.2020 tarih ve 1 sayılı satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının %80’inin altında olmadığını beyan ederim” ibaresinin yer aldığı görülmektedir. Fiyat teklifinin dayanağı olarak sunulan satış tutarı tespit tutanağı incelendiğinde; geçici vergi beyanname döneminin 2020 yılı ikinci dönemine ait olduğu, ağırlıklı ortalama birim satış tutarına yer verildiği, tutanağın fatura bilgileri tablosu bölümünde belirtilen faturanın tarihinin 22.06.2020 tarihli olduğu dolayısıyla 2020/2 geçici vergi beyanname dönemi içerisinde düzenlendiği, tutanağın ekinde yer alan mükellefe ait imza sirküleri ile meslek mensubuna ait faaliyet belgesinin sunulduğu ve ihale konusu işte kullanılması öngörülen fiyat teklifi konusu mamul/mal/hizmet miktarının en az 1/20’si kadar satış yapıldığı tespit edilmiştir.
“04.737/H” poz numaralı “Perlitli alçılı tek kat (kaba ince) sıva harcı (kuru karışım, torbalı)” analiz girdisine ilişkin Fahrettin Dokuyucu İnş. Taş. Paz. San. ve Tic. Ltd. Şti.den 20.11.2020 tarihinde alınan fiyat teklifi incelendiğinde; EK-.O.5 maliyet tespit tutanağının sunulduğu, şirketin kaşe ve imzası ile ilgili meslek mensubunun kaşe ve imzasının yer aldığı, “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan 20.11.2020 tarih ve 005 sayılı maliyet tespit tutanağındaki ortalama birim maliyet tutarının altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yer aldığı görülmektedir. Fiyat teklifinin dayanağı olarak maliyet tespit tutanağı incelendiğinde; tutanağın ekinde yer alan mükellefe ait imza sirküleri ile meslek mensubuna ait faaliyet belgesinin sunulduğu, söz konusu girdinin ihale konusu işte kullanılması öngörülen fiyat teklifi konusu mal miktarının en az 1/20’si kadar alım yapıldığı, ancak geçici vergi beyanname döneminin 2020 yılı üçüncü dönemine ait olduğu görülmekle birlikte, tutanağın fatura bilgileri tablosu bölümünde belirtilen faturanın tarihinin 21.04.2020 tarihli olduğu dolayısıyla faturanın tarihinin içinde bulunduğu geçici vergi beyanname döneminin tutanakta belirtilen üçüncü döneme (2020 / Temmuz, Ağustos, Eylül) ait olmadığı, ikinci döneme (2020 / Nisan, Mayıs, Haziran) ait olduğu tespit edilmiştir. Kamu İhale Genel Tebliği’nin ilgili maddesine göre fiyat teklifini veren kişi tarafından son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminin fatura bilgileri tablosunda belirtilen dönemle uyumlu olması gerektiği anlaşılmıştır. Bu durumda fiyat teklifine dayanak olarak sunulan maliyet tespit tutanağının düzenlendiği geçici vergi beyanname dönemiyle fatura bilgileri tablosundaki bilgilerin uyumsuz olduğu tespit edilmiştir.
Yukarıda aktarılan tespitler dikkate alınarak başvuru sahibinin iddiaları incelendiğinde;
a) İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan hesap cetvelinde belirtilen metraj miktarları ile yaklaşık maliyet hesabında idare tarafından öngörülen metraj miktarları karşılaştırıldığında, anılan istekli tarafından aşırı düşük teklif açıklamasında yer verilen metrajların açıklama istenilen 51 adet iş kaleminden 26 adedinde idarenin metrajından fazla olduğu, 14 adedinin idarenin metrajıyla aynı olduğu, 11 adedinin ise idarenin metrajından düşük olduğu, bu 11 adet iş kaleminin tamamında metraj farkının %10’dan düşük olduğu, idarece öngörülen miktarlar ile anılan istekli tarafından teklif edilen birim fiyatların çarpılması sonucunda istekli aleyhine tutar farkı oluştuğu, idare tarafından yapılan hesaplamanın da aynı şekilde gerçekleştirildiği, dolayısıyla söz konusu durumun anılan isteklinin lehine değil aleyhine olduğu anlaşıldığından başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.
b) Anahtar teslimi götürü bedel teklif alınan ihalelerde istekliler tarafından sunulacak hesap cetvelinde, sorgulamaya tabi tutulmayan iş kalemlerinin her biri için miktar ve birim fiyatların ayrı ayrı gösterilmesi zorunlu olmayıp, sorgulanmayan iş kalemlerinin tamamı için teklif edilen toplam bedelin gösterilmesinin yeterli olduğu, bu kapsamda ihale üzerinde bırakılan Sinan Ünsal tarafından idarece belirlenen 51 adet iş kalemi üzerinden aşırı düşük teklif açıklaması yapıldığı ve açıklama istenilmeyen iş kalemlerine ilişkin toplam 2.010.101,58 TL olmak üzere her bir iş kalemi için bedel öngörüldüğü, söz konusu iş kalemleri içerisinde yer alan analiz girdilerinde 0,00 TL’nin üzerinde tutar belirlendiği ve aynı analiz girdilerine ilişkin farklı analizlerde farklı fiyatların öngörülmediği, dolayısıyla Kamu İhale Genel Tebliği’nin yukarıda aktarılan maddelerine uygun açıklamada bulunulduğu anlaşıldığından başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.
c) İhale üzerinde bırakılan Sinan Ünsal tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamalarında idarece analiz formatlarında verilen analiz girdi miktarlarında herhangi bir değişikliğin yapılmadığı, aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında belirlenen iş kalemleri ve sıralı analiz girdileri tablosunda belirtilen miktarlar dikkate alınarak açıklamada bulunulduğu anlaşıldığından başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.
ç) İhale üzerinde bırakılan Sinan Ünsal tarafından idarenin aşırı düşük teklif açıklama yazısında belirlediği analiz formatlarına uygun olarak sunduğu analizler, alt analizler ve hesap cetvelindeki birim fiyatlar arasında aritmetik hatanın yer almadığı ve birim fiyatların hesap cetveline doğru olarak aktarıldığı görüldüğünden başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.
d) İhale üzerinde bırakılan Sinan Ünsal tarafından sunulan analizlerin poz numaraları ile tanımlarının, açıklama istenilen iş kalemlerinde belirtilen poz numaraları ve tanımlarıyla uyumlu olduğu görüldüğünden başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.
e) İhale üzerinde bırakılan Sinan Ünsal tarafından açıklama istenilen iş kalemleri içinde yer alan tüm işçilik girdileri için 2020 yılı saatlik asgari ücreti olan 13,08 TL’nin kullanıldığı anlaşıldığından başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.
f) Başvuru sahibi tarafından boru imalatına ilişkin herhangi bir montaj bedeli öngörülmediği iddia edilmekle birlikte, sadece açıklama istenilen Y.21.050/C11 poz numaralı “Çelik borudan kalıp iskelesi yapılması (0,00-4,00 m arası (m³)) iş kaleminde boru imalatının yer aldığı, söz konusu iş kaleminin alt analiz girdilerinde ise ayrı bir montaj bedelinin yer almadığı, işçilik, malzeme ve makinelere ilişkin girdilerin yer aldığı, söz konusu işçilik kalemlerinden dolayı montaj bedelinin de yer aldığı anlaşıldığından başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.
g) İhale üzerinde bırakılan Sinan Ünsal tarafından elektrik ve tesisat iş kalemlerine ilişkin kamu kurum ve kuruluşlarının birim fiyatlarının kullanıldığı anlaşıldığından başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.
h) Yukarıda aktarılan tespitler neticesinde sunulan fiyat tekliflerinin meslek mensubu tarafından kaşelenip imzalandığı, söz konusu belgelerin fiyat teklifi veren firmaların yetkili kişileri tarafından imzalandığı ve ilgili firmaların teklife konu alanda faaliyet gösterdikleri, fiyat teklifleri üzerinde Kamu İhale Genel Tebliği’nin ilgili maddelerinde açıklanan ibarelerin doğru olarak yazıldığı ve tutanak tarih ve sayılarına yer verildiği ve ihale ilan tarihiyle uyumlu olduğu, ihale konusu işte kullanılması öngörülen fiyat teklifi konusu mamul/mal/hizmetin en az 1/20’si kadar alım/satım yapıldığı anlaşılmıştır.
Bununla birlikte “04.737/H” poz numaralı “perlitli alçılı tek kat (kaba ince) sıvı harcı (kuru karışım, torbalı)” analiz girdisine ilişkin alınan fiyat teklifinde geçici vergi beyanname döneminin 2020 yılı üçüncü dönemine ait olduğu belirtilmesine rağmen tutanağın fatura bilgileri tablosu bölümünde yer alan fatura tarihinin 21.04.2020 tarihli olduğu, buna ek olarak fiyat teklifine dayanak olarak sunulan faturanın da 21.04.2020 tarihinde düzenlendiği, dolayısıyla faturanın geçici vergi beyanname döneminin tutanakta belirtilen üçüncü döneme (2020 / Temmuz, Ağustos, Eylül) ait olmadığı, ikinci döneme (2020 / Nisan, Mayıs, Haziran) ait olduğu, Kamu İhale Genel Tebliği’nin ilgili maddesine göre fiyat teklifini veren kişi tarafından son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminde kullanılması öngörülen fiyat teklifi konusu mal miktarının belirtilmesi ve belirtilen son veya önceki geçici vergi beyanname döneminin fatura bilgileri tablosunda belirtilen dönemle uyumlu olması gerektiği, bu itibarla fiyat teklifine dayanak olarak sunulan maliyet tespit tutanağının düzenlendiği geçici vergi beyanname dönemiyle fatura bilgileri tablosundaki bilgilerin uyumsuz olduğu anlaşıldığından başvuru sahibinin bu yöndeki iddiasının yerinde olduğu sonucuna varılmıştır.
Ayrıca başvuru sahibi tarafından fiyat tekliflerinin sahte olduğu ve meslek mensubundan alış ve satış faturalarının istenilmesi gerektiği, meslek mensubu kaşelerinin izinsiz kullanıldığı ve fiyat tekliflerinin dayanağı olan belgelerin fotokopi olarak sunulduğu, fatura bilgilerinin belgeyi düzenleyen meslek mensubu veya vergi dairesinden istenilmesi gerektiği iddialarına ilişkin detaylı inceleme yapılması gerekse de yukarıda aktarılan değerlendirme neticesinde ihale üzerinde bırakılan söz konusu isteklinin sunduğu fiyat teklifinde geçici vergi beyanname dönemiyle fatura bilgileri tablosundaki bilgilerin uyumsuz olduğu ve aşırı düşük teklif açıklamasının reddedilmesi gerektiği anlaşıldığından usul ekonomisi gereği araştırma yapılmasına gerek duyulmamıştır.
ı) İhale üzerinde bırakılan Sinan ÜNSAL tarafından sunulan fiyat tekliflerinde maliyet tespit tutanağı (Ek-O.5) üzerinden “Perlitli alçılı tek kat (kaba ince) sıva harcı (kuru karışım, torbalı)” imalatına ilişkin “Ağırlıklı Ortalama Birim Maliyet” üzerinden açıklamada bulunduğu, söz konusu imalatın, açıklama istenilecek iş kalemlerinden olan Çevre ve Şehircilik Bakanlığına ait 27.525/1A poz numaralı “Beton, tuğla duvar vb. yüzeylere perlitli sıva ve saten alçı kaplama yapılması” imalatı içerisinde yer aldığı, 27.525/1A imalatının Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından belirlenen ve İdare tarafından verilen analizinde; 01.012 poz numaralı Sıvacı ustası, 01.212 poz numaralı Sıvacı usta yardımcısı ve 01.501 poz numaralı “Düz işçi” işçilik girdilerinin bulunduğu, söz konusu fiyat teklifinin 04.737/H poz numaralı (Perlitli alçılı tek kat (kaba ince) sıva harcı (kuru karışım, torbalı)) tek bir analiz girdisine ilişkin alındığı, anılan analiz girdisi içerisinde herhangi bir işçilik girdisinin bulunmadığı,
Satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.6) üzerinden P.Ö.P.01 poz numaralı “Bitki Listesi”, E.Ö.P.10 poz numaralı “Cat 6 Patchcord” ve V.0227/05A poz numaralı “Traverten’e ait Düz Satıhta Yonu Taşı” imalatlarına ilişkin “Ağırlıklı Ortalama Birim Satış Tutarı” üzerinden açıklamada bulunulduğu, söz konusu imalatlar için alınan fiyat tekliflerinde ve Ek-O.6 tutanağındaki miktarların mevzuata uygun olarak sunulduğu, P.Ö.P.01 poz numaralı “Bitki Listesi”, iş kaleminde tek bir girdiye ilişkin fiyat teklifi alındığı dikkate alındığında tek bir faturayla açıklama yapılmasının uygun olmadığının söylenemeyeceği anlaşıldığından başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.
Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, Sinan ÜNSAL’ın teklifinin reddedilmesi ve bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,
Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,
Oybirliği ile karar verildi.
|