aşırı düşük savunma açıklamasında Lastik gideri ile yağ ve üstüpü giderinin yedek parça ve tamir bakım giderleri içerisinde değerlendirilebileceği, ancak isteklinin araçların kiralanmasına dönük aldığı 9 adet fiyat teklifinde, genel makine analizine yer verilmek suretiyle araçlar isteklinin kendi malıymış gibi hesaplamaların yapıldığı ve makinenin saatlik çalışma ücreti üzerinden toplam maliyetin oluşturulduğu, dolayısıyla kendi malı olmayan araçlar için, kendi malı araçlar için izlenecek maliyet hesaplama yönteminin izlenerek maliyet kalemlerinin açıklanmasının mevzuata uygun olmadığı hk

BAŞVURU SAHİBİ:

Beydağ Temizlik ve İlaçlama Hizmetleri Tic. Ltd. Şti.,

İHALEYİ YAPAN İDARE:

Akdeniz Belediye Başkanlığı Çevre Koruma ve Kontrol Müdürlüğü,

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2019/569480 İhale Kayıt Numaralı “36 Ay Süreyle; Kent Temizliği, Çöp Toplama ve Nakli İşlerinde Kullanılmak Üzere Muhtelif Araç Kiralama Hizmeti Alımı İşi” İhalesi

KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:

Akdeniz Belediye Başkanlığı Çevre Koruma ve Kontrol Müdürlüğü tarafından 12.12.2019 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “36 Ay Süreyle; Kent Temizliği, Çöp Toplama ve Nakli İşlerinde Kullanılmak Üzere Muhtelif Araç Kiralama Hizmeti Alımı İşi” ihalesine ilişkin olarak Beydağ Temizlik ve İlaçlama Hizmetleri Tic. Ltd. Şti.nin 17.02.2020 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 20.02.2020 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 26.02.2020 tarih ve 10308 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 25.02.2020 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2020/391 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,

1) İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan AİTM münferit araç uygunluk belgelerinin araç ruhsatlarıyla uyumlu olmadığı, araçların tadil projelerinin TSE tarafından onaylı olmasının söz konusu araçların var olduğu ve bu özelliklere haiz olduğu anlamına gelmeyeceği, araçlara tadilat yapılmadan önce AİTM projelerinin TSE tarafından onaylandığı, söz konusu araçları tadil işlemlerinin fiili tespiti için TÜVTÜRK muayene istasyonlarında muayeneye girmesi ve buradan alınan evraklarla birlikte Trafik Tescil Müdürlüğünde veya noterde aracın tescil edilmesi gerektiği, aksi halde tadil işlemlerinin sadece kağıt üzerinde gerçekleşmiş bir işlem olacağı, araçların fiili durumu ile sunulan AİTM belgelerinin uyumsuz olacağı, araçların teknik belgeleri incelendiğinde araçların tadil projesi olan AİTM belgelerini onaylayan firma ile araçların üzerinde değişiklik yapan firma bilgilerinin birbiri ile örtüşmediği, ihale dokümanında düzenlenen teknik özellikleri gösteren AİTM belgelerinin sunulduğu ancak yalnızca evrak bazında tevsikin yapılmış olduğu, fiiliyatta araçlara herhangi bir tadilat yapılmadığı, ayrıca araçların üst yapılarına ilişkin teknik özelliklerin üretici firma yazısıyla da tevsik edilemeyeceği, bu çerçevede ihale komisyonu tarafından kendi malı olarak istenilen araçların tadilat görüp görmediği ile araçlara ait TSE tarafından onaylanmış evrakların işlem görüp görmediği, muayene işlemlerinin yapılıp yapılmadığı hususlarında Emniyet Genel Müdürlüğü ya da TÜVTÜRK ile yazışmaların yapılabileceği, söz konusu yazışmalar yapılmadan ihalenin sonuçlandırılmasının uygun olmadığı,

2) İdarece yapılan aşırı düşük teklif sorgulamasının ve ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından yapılan aşırı düşük teklif açıklamalarının uygun olmadığı, şöyle ki;

a) İhaleye ilişkin İdari Şartname ve Teknik Şartname düzenlemelerine göre, idare tarafından önemli teklif bileşeni olarak öngörülmesi gereken maliyet bileşenlerinin teklif fiyata dahil giderler kapsamında amortisman, akaryakıt, yakıt katkısı, sarf malzemeleri, tamir-bakım, onarım, lastik, yedek parça, M.Y.U.B., sigorta ve kasko, araç giydirme ve araç takip sistemi giderlerinden oluşması gerektiği, idarece  aşırı düşük teklif sorgulanması sürecinde belirlenen önemli maliyet bileşenlerinin, fiyat farkı verilecek girdilere ilişkin öngörülen oranlarla ortaya çıkan maliyet bileşenleriyle uyumlu olmadığı, özellikle amortisman giderinin yaklaşık maliyetin %29’unu oluşturmasına rağmen söz konusu giderin idarece önemli bileşen olarak belirlenmesi gerektiği,

b) İhale konusu hizmetin birim fiyat üzerinden yapılmış olduğu, bu nedenle aşırı düşük açıklamalarının her bir iş kalemi için ayrı ayrı yapılması gerektiği, ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından iş kalemi bazında açıklama yapılmadığı,

– Sigorta ve kasko giderlerine ait tevsik edici belgelerin sunulması gerektiği, ayrıca anılan maliyetlerin fiyat teklifi alınarak açıklanmış olması halinde ise yine Kamu İhale Genel Tebliğinde yer alan açıklamalara uygun olması gerektiği, araca ilişkin olarak öngörülen sigorta giderine ait rakamın herhangi bir tevsik edici bir belge ile belgelendirilmediği, söz konusu hususun idarenin şikâyete vermiş olduğu cevaptan da anlaşılabileceği,

– Kiralama sureti ile temin edilecek araçlarla ilgili olarak alınan fiyat tekliflerindeki araçların, Teknik Şartname’de aranılan özellikleri taşıyıp taşımadıklarının belgelendirilmesi gerektiği, bu çerçevede maliyet bileşenlerine ilişkin hesaplamaların, ihale dokümanında tanımlanan araçlara ilişkin yapılması gerektiği

– İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından yapılan aşırı düşük teklif açıklamalarında Çevre ve Şehircilik Bakanlığı analizlerinde kullanılan “aracın edinme değerinin” yanlış ele alındığı, bu değerin yeni araçlar için öngörülen edinme değeri olması gerektiği, eğer araçlar yeni değilse, amortismanlar düşüldükten sonra kalan edinme değerinin yeniden değerlemeye tabi tutularak veya aracın kasko değeri kullanılarak hesaplamalara katılması gerektiği, ayrıca alınan fiyat tekliflerinde maliyet bileşenlerinin ayrı ayrı gösterilmesi ve belgelendirme yapılması gerektiği,

– Kiralanarak temin edilecek araçların maliyet bileşenleri için alınan fiyat tekliflerinin saat üzerinden alınması gerektiği, gün veya ay üzerinden teklif alındığında birim maliyetlerin teklif edilen fiyatı karşılayamayacağı,

– Kamu İhale Genel Tebliğinin 79.2.2.2’nci maddesinde yer alan açıklama çerçevesinde isteklinin yaptığı açıklamaların geçerli kabul edilebilmesi için kullanılan fiyatların ilan tarihi ile ihale tarihi arasında olması gerektiği,

– Araçlara ilişkin yakıt sarfiyatlarının hesaplanmasında motorin fiyatının litre fiyatından değil kg fiyatı üzerinden alınması gerektiği, ayrıca üretici firma veya yetkili servis tarafından tüketim miktarlarının belirlendiği durumlarda firmanın yetkili servis olması ve tüketim miktarlarını belgelendirmesi gerektiği, yalnızca satış yetkisi olan firmaların tüketimlere dair belirleme yapamayacağı, akaryakıt sarfiyatının teklife konu edilen aracın Teknik Şartname’de tanımlanan en az tanımlı aracın motor gücü üzerinden değil, fiilen teklif edilen aracın motor gücü üzerinden hesaplanması gerektiği, diğer taraftan, araçlara ilişkin yakıt tüketim hesabında süpürge araçlarına ilişkin olarak araçların üst motorlarının da olduğu, bunların tüketim miktarlarının da yakıt tüketim hesabına dahil edilmesi gerektiği, isteklinin öngördüğü kar tutarı öne sürülerek bu maliyetin karşılanamayacağı,

– İhale dokümanında, ihale konusu iş kapsamında çalıştırılacak araçların çalışma prensiplerinin “saat” cinsinden belirlendiği, bu nedenle aşırı düşük teklif açıklamalarının da saat üzerinden yapılması gerektiği, ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından ortalama kilometre hesabı ile afaki değerler üzerinden akaryakıt hesabının yapıldığı, bu şekilde yapılan açıklamanın kabulünün mümkün olmadığı,

– Araç takip sistemine ve araç giydirmelerine ilişkin olarak bu hizmeti veren firmalardan fiyat teklifi alınması ve yapılacak açıklamaların Tebliğ açıklamalarına uygun olarak belgelendirilmesi gerektiği,

– Araç lastiklerinin yedek parça kapsamında olmadığı, bunların ayrıca belgelendirilmesi gerektiği,

– Vakumlu yol süpürge aracının araç ve ekipman giderlerine ilişkin hesaplama katsayısının 0,000273 olduğu, ancak söz konusu araca ilişkin hesaplama katsayısının 0,000171 olarak alındığı,

– M.Y.U.B giderinin Çevre ve Şehircilik Bakanlığı formülü kapsamında değerlendirilmesi gerektiği, veyahut söz konusu gidere ilişkin Tebliğin 79’uncu maddesi kapsamında açıklama yapılması gerektiği iddialarına yer verilmiştir.

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

1) Başvuru sahibinin 1’inci iddiasına ilişkin olarak:

İhaleye ait İdari Şartname’nin “İhale konusu işe ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu hizmetin;

a) Adı: 36 Ay Süreyle; Kent Temizliği, Çöp Toplama ve Nakli İşlerinde Kullanılmak Üzere Muhtelif Araç Kiralama Hizmeti Alımı İşi

b) Miktarı ve türü: İhale Sürücüsüz Araç Kiralanması İşidir. Bu İhale Kapsamında Araçların Sürücüleri İdaremiz Tarafından Karşılanacaktır.

13 Kalem Muhtelif Araç Toplam 50 Adet Araç Kiralanması

Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.

c) Yapılacağı yer: Akdeniz Belediyesi Sınırları

ç) Bu bent boş bırakılmıştır.” düzenlemesi,

Anılan Şartname’nin “Mesleki ve teknik yeterliğe ilişkin belgeler ve bu belgelerin taşıması gereken kriterler” başlıklı 7.5’inci maddesinde “…7.5.2.

İhale Konusu hizmette çalıştırılacak olan ve teknik özellikleri teknik şartnamede belirtilen araçlardan;

1 Adet 7-8+1 M³ HİDROLİK SIKIŞTIRMALI ÇÖP KAMYONU

1 Adet 13-15 +1,5 M³ HİDROLİK SIKIŞTIRMALI ÇÖP KAMYONU

1 Adet BÜYÜK ÜÇ KABİN KAMYON

1 Adet SULAMA ARASÖZÜ (8-10 TON)

Hizmet alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin 41.maddesi hükmü gereğince, ihale konusu işin niteliği, idarenin ihtiyacı zamanında karşılaması, isteklilerin ihale konusu hizmette etkin olarak faaliyette bulunduklarını gösterebilmesi, kullanılacak makine ve ekipmanın işin gerçekleştirilmesindeki önem derecesi ve özellik arz etmesi gibi kriterler göz önünde bulundurularak, belirli nitelikteki makine ve ekipman için kendi malı şartı aranması idaremizin takdir yetkisi dahilinde olduğundan söz konusu hizmet alımında kullanılacak makine ve ekipmanlardan özelikleri Teknik Şartnamede belirtilen yukarıdaki araçların isteklinin kendi malı olması şartı aranmaktadır.

Kendi malı olarak belirlenen araçların istenen teknik özelliklere haiz olduğuna dair; Üretici firmalardan alınan belge/belgeler ile Türk Standartları Enstitüsü tarafından onaylı, sunulan aracın şasi numarasını içeren, AİTM (Araçların İmal, Tadil ve Montajı) Münferit Araç Uygunluk belgesi teklif dosyası kapsamında sunulması zorunludur…” düzenlemesi yer almaktadır.

İhale dokümanında yer alan düzenlemelerden, itirazen şikayete konu ihaleye ilişkin işin, Akdeniz Belediye Başkanlığı Çevre Koruma ve Kontrol Müdürlüğü tarafından yapılan “36 Ay Süreyle; Kent Temizliği, Çöp Toplama ve Nakli İşlerinde Kullanılmak Üzere Muhtelif Araç Kiralama Hizmeti Alımı İşi” olduğu, 12.12.2019 tarihinde yapılan ihaleye 10 isteklinin katıldığı, 6 isteklinin teklifinin çeşitli gerekçelerle değerlendirme dışı bırakıldığı, teklifi sınır değerin altında kalan Aktepe Group İnş. Nak. Tem. Gıda Paz. San. ve Tic. Ltd. Şti.ye aşırı düşük teklif sorgulaması yapıldığı, anılan istekli tarafından yapılan aşırı düşük teklif açıklamalarının kabul edildiği, 10.02.2020 onay tarihli ihale komisyonu kararı ile ihalenin Aktepe Group İnş. Nak. Tem. Gıda Paz. San. ve Tic. Ltd. Şti. üzerinde bırakıldığı, başvuru sahibi Beydağ Tem. ve İlaç. Hizm. Tic. Ltd. Şti.nin ise ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak belirlendiği görülmüştür.

Yapılan incelemede, ihale dokümanında kendi malı araçlara ilişkin tevsik edici belgelerin ve bu araçların istenen teknik özelliklere haiz olduğuna dair; üretici firmalardan alınan belgeler ile Türk Standartları Enstitüsü tarafından onaylı AİTM (Araçların İmal, Tadil ve Montajı) Münferit Araç Uygunluk belgelerinin yeterlik kriteri olarak belirlendiği anlaşılmıştır.

İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından kendi malı olması istenen araçların tevsikine ilişkin demirbaş defterinde kayıtlı olduğuna dair tespit raporu ile ruhsatların sunulduğu, ayrıca anılan araçların istenen teknik özelliklere haiz olduğuna dair; üretici firmalardan alınan belgeler ile Türk Standartları Enstitüsü tarafından onaylı, sunulan aracın şasi numarasını da içeren, AİTM (araçların imal, tadil ve montajı) münferit araç uygunluk belgelerinin de teklif dosyası kapsamında sunulduğu, idarece sunulan belgelerdeki teknik özelliklerin ihalede aranılan şartları karşıladığının tespit edildiği anlaşılmıştır.

İdarenin şikayete cevap yazısında da belirtildiği üzere, araçların fiili olarak aranan şartları sağlayıp sağlamadığı hususunun ihale aşamasının değil, sözleşme aşamasının konusu olduğu, ihale aşamasında yeterlik kriterleri üzerinden değerlendirme yapılması gerektiği, kendi malı olarak istenilen araçların tadilat görüp görmediği, araçlara ait TSE tarafından onaylanmış evrakların işlem görüp görmediği ile muayene işlemlerinin yapılıp yapılmadığı ya da ilgili bakanlığın belirlediği kurallar çerçevesinde düzenlenerek onaylanmış belgelerin sıhhati hususlarında araştırma yapılmasına bu aşamada gerek bulunmadığı, İdari Şartname’de istenilen belgelerle tevsikin yeterli olduğu anlaşıldığından başvuru sahibi isteklinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

2) Başvuru sahibinin 2’nci iddiasına ilişkin olarak:

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı Düşük Teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde “İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.

İhale komisyonu;

           a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,

           b)  Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

           c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,

           gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.

Kurum, ihale konusu işin türü, niteliği ve yaklaşık maliyeti ile ihale edilme usulüne göre aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değerler ve sorgulama kriterleri belirlemeye, ihalenin bu maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin sonuçlandırılabilmesine, ayrıca yaklaşık maliyeti 8’inci maddede öngörülen eşik değerlerin yarısına kadar olan hizmet alımları ile yapım işleri ihalelerinde sınır değerin altında olan tekliflerin bu maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin reddedilmesine ilişkin düzenlemeler yapmaya yetkilidir. İhale komisyonu bu maddenin uygulanmasında Kurum tarafından yapılan düzenlemeleri esas alır.” hükmü,

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer tespiti ve aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79’uncu maddesinde “…

79.2. İhale ilanında ve dokümanında teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden açıklama isteneceği belirtilen hizmet alımı ihalelerinde, aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi aşamasında aşağıdaki düzenlemelere göre işlem tesis edilmesi gerekmektedir.  

79.2.1. Aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazıda, isteklilerin yapacakları açıklamalara esas olacak önemli teklif bileşenlerinin, bütün istekliler için aynı unsurları içerecek şekilde belirtilmesi zorunludur. Aşırı düşük teklif açıklaması sunulması için isteklilere üç (3) iş gününden az olmamak üzere uygun bir süre verilir.

79.2.2. İstekliler aşırı düşük olarak tespit edilen tekliflerini aşağıdaki yöntemleri kullanarak açıklayabilirler.

79.2.2.1. Üçüncü Kişilerden Alınan Fiyat Teklifleri: Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin üçüncü kişilerden fiyat teklifi alınması durumunda, öncelikli olarak fiyat teklifini veren kişiyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre teklife konu mal veya hizmet için maliyet tespit tutanağı (Ek-O.5) veya satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.6) düzenlenecektir. Tutanaklar fiyat teklifinin dayanağı olarak düzenlenecek olup, meslek mensubu tarafından muhafaza edilecek ve fiyat teklifinin ekinde idareye verilmeyecektir. Ancak idare veya Kurum tarafından gerekli görülmesi halinde bu tutanaklar meslek mensubundan istenebilecektir.

Maliyet tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için, fiyat teklifinin mamul/mala ilişkin olması halinde mamul/malın birim fiyatının, tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olmaması; fiyat teklifinin hizmete ilişkin olması halinde ise bu hizmetin birim fiyatının, tutanakta tespit edilen toplam birim maliyetin altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.5) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (…/…/…) tarih ve (…) sayılı maliyet tespit tutanağındaki ortalama/toplam birim maliyet tutarının altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.

Satış tutarı tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.6) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (…/…/…) tarih ve (…) sayılı satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.

Üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin teklife konu alanda faaliyet gösterenlerden alınması gerekmekte olup, bu belgelerin ihale tarihinden önce düzenlenmiş olması zorunlu değildir.

Kaşeleme işlemi 8.4’üncü maddede belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir.

79.2.2.2. Merkezi Kamu Kurum ve Kuruluşları Tarafından Ülke Çapında Sunulan Mal ve Hizmetlere İlişkin Fiyatlar: Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin merkezi kamu kurum ve kuruluşları tarafından ülke çapında sunulan mal ve hizmetlere ilişkin fiyat tarifeleri veya istekliye verilmiş fiyat teklifleri açıklama yöntemi olarak kullanılabilir. Bu yöntemle yapılmış açıklamanın geçerli olabilmesi için kullanılan fiyatların ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olması zorunludur.

79.2.2.3.  Kamu Kurum ve Kuruluşları Tarafından İlan Edilen Fiyatlar: Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin kamu kurum ve kuruluşları tarafından ilan edilmiş fiyat tarifeleri açıklama yöntemi olarak kullanılabilir. Bu usulle yapılmış açıklamanın geçerli olabilmesi için ilan edilen fiyatların ihalenin ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olması zorunludur.

79.2.3. Meslek mensubu; üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifi üzerindeki beyanın ve emsal bedel beyanı ile Ek-O.5, Ek-O.6 ve Ek-O.7 numaralı tutanaklardaki bilgilerin doğruluğundan sorumludur. Meslek mensubu ibaresinden Yeminli Mali Müşavirler veya Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler anlaşılır.

…

79.2.7. İstekliler tarafından akaryakıt girdisine ilişkin olarak EPDK tarafından il bazında günlük yayımlanan akaryakıt fiyatlarının % 90’ının altında sunulan açıklamalar geçerli kabul edilmeyecektir.

79.3. İdarelerin aşırı düşük teklif tespit ve değerlendirilmesine ilişkin aşağıdaki düzenlemeleri de dikkate almaları gerekmektedir.

79.3.1. Teklifi aşırı düşük olarak tespit edildikten sonra yukarıdaki yöntemlere göre usulüne uygun açıklama yapan isteklilerin teklifleri geçerli kabul edilir. Hayatın olağan akışına veya ticari gereklere aykırılık gibi nedenlerle teklifler reddedilemez.

…

79.3.4. Hizmet alım ihalelerinde herhangi bir sigorta giderinin aşırı düşük teklif sorgulamasında önemli bir bileşen olarak kabul edilmesi durumunda, isteklilerce sigorta acentelerinden alınan poliçe, fiyat teklifi veya sözleşmelerin ekine ihale dokümanında yer alan teminat tutarları üzerinden teklif ettikleri sigorta prim tutarlarıyla sigorta hizmetini gerçekleştirebileceklerine ilişkin, ilgili sigorta şirketinin genel müdürlüğünden veya bölge müdürlüğünden alınan teyit yazısının eklenmesi ve bu yazının yetkili kişilerin imzasını taşıması gereklidir. Ancak sigorta şirketlerinin genel müdürlük veya bölge müdürlükleri tarafından imzalanmış poliçe veya fiyat teklifleri için teyit alınması zorunlu değildir. Sigorta giderinin tevsiki için sunulan belgenin işin süresinin tamamını kapsaması gerekmektedir. Ancak birden fazla yılı kapsayan işlerde ilk yıl için alınan sigorta teklifinin ihale tarihinin bulunduğu yıldan önceki yılın Aralık ayına ait Yurtiçi Üretici Fiyatları Endeksinin yıllık değişim oranı esas alınmak suretiyle güncellenerek diğer yıllar için kullanılması mümkündür.

79.3.5. Personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet alımlarına ilişkin yapılan aşırı düşük teklif açıklamasında, sözleşme giderleri ve genel giderlerin % 4 oranında hesaplanması söz konusu olmayacak, sözleşme giderleri ilgili mevzuatına göre hesaplanmak suretiyle açıklama yapılacaktır.” açıklamaları yer almaktadır.

İhaleye ait İdari Şartname’nin “Teklif fiyata dâhil olan giderler” başlıklı 25’inci maddesinde “25.1. Sözleşmenin uygulanması sırasında, ilgili mevzuat gereğince yapılacak ulaşım, sigorta, vergi, resim, harç giderleri isteklilerce teklif edilecek fiyata dahildir.

25.2. 25.1. maddesinde yer alan gider kalemlerinde artış olması ya da benzeri yeni gider kalemlerinin oluşması hallerinde, teklif edilen fiyatın bu tür artış ya da farkları karşılayacak payı içerdiği kabul edilir. Yüklenici, bu artış ve farkları ileri sürerek herhangi bir hak talebinde bulunamaz.

25.3. Teklif fiyata dahil olan diğer giderler aşağıda belirtilmiştir:

25.3.1. Teknik şartnamede belirtilen makine ve ekipmanların; 1,8 M³ %100 ELEKTRİKLİ VAKUMLU YOL SÜPÜRGE aracının elektrik ihtiyacı idare tarafından karşılanacak olup,  diğer tüm araçların akaryakıt ihtiyacı, yakıt katkısı, sarf malzemeleri, tamir, bakım ve onarım, lastik, yedek parça, yağ, üstüpü, sigorta, kasko, araç giydirmeleri, araç takip sistemi vb. her türlü. giderleri ile Teknik Şartnamenin ilgili maddelerinde yükleniciye ait olduğu ve yüklenici tarafından karşılanacağı belirtilen tüm giderler teklif birim fiyata dahil edilecektir. Tüm araçlarda 1,8 M³ %100 ELEKTRİKLİ VAKUMLU YOL SÜPÜRGE ARACI hariç dizel yakıt kullanılacaktır.

İhale dokümanında idareye ait olduğu açıkça belirtilmeyen tüm giderler teklif fiyata dahil edilecektir.

25.4. Sözleşme konusu işin bedelinin ödenmesi aşamasında doğacak Katma Değer Vergisi (KDV), ilgili mevzuatı çerçevesinde İdare tarafından yükleniciye ayrıca ödenir.

25.5. Bu madde boş bırakılmıştır.” düzenlemesi,

Anılan Şartname’nin “Sınır değer” başlıklı 33’üncü maddesinde “33.1. İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra Kurum tarafından belirlenen yönteme göre sınır değer hesaplar.

33.2. Teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden Kanunun 38 inci maddesine göre açıklama istenecektir. Bu kapsamda; ihale komisyonu sınır değerin altında kalan teklifleri aşırı düşük teklif olarak tespit eder ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister. İhale komisyonu;

a) Verilen hizmetin ekonomik olması,

b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

c) Teklif edilen hizmetin özgünlüğü,

gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifi reddedilir. İhale komisyonunca reddedilmeyen teklifler, geçerli teklif olarak belirlenir. İhale üzerinde bırakılan isteklinin teklifinin sınır değerin altında olması durumunda kesin teminat 40.1 maddesinde yer alan hüküm uyarınca hesaplanan tutar üzerinden alınır.” düzenlemesi,

Aynı Şartname’nin “Fiyat farkı” başlıklı 46’ncı maddesinde “46.1. İhale konusu iş için sözleşmenin uygulanması sırasında aşağıdaki esaslara göre fiyat farkı hesaplanacaktır.

46.1.1.

27.06.2013 tarih ve 2013/5215 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan ve 31.08.2013 tarih, 28751 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan 31.05.2018 tarih 2018/DK.D-113 Kamu İhale Kurul Kararı) doğrultusunda verilecektir Hizmet Alım İhalelerinde Uygulanacak Fiyat Farkına İlişkin esasların 5. maddesine göre fiyat farkı ödenecektir.

5. maddeye göre verilecek fiyat farkı hesabında kullanılacak katsayılar:

a1=0

a2=0

b1=0,590

b2=0,120

c=0,29

Toplam:1,00” düzenlemesi yer almaktadır.

Sözleşme Tasarısı’nın “İşin süresi” başlıklı 9’uncu maddesinde “9.1. İşin süresi, işe başlama tarihinden itibaren 36 (otuz altı) aydır.” düzenlemesi yer almaktadır.

Teknik Şartname’nin “Talep Edilen Araçlara İlişkin Sayısal Bilgiler ile Genel Bilgiler” kısmında ise aşağıdaki tablo yer almaktadır.

İhaleye ait Birim Fiyat Teklif Cetveli ise aşağıdaki şekilde düzenlenmiştir.

İdarece gönderilen ihale işlem dosyası üzerinden yapılan incelemede, teklifi sınır değerin altında kalan Aktepe Group İnş. Nak. Tem. Gıda Paz. San. ve Tic. Ltd. Şti.ye 17.01.2020 tarihinde EKAP üzerinden aşırı düşük teklif sorgulama yazısının gönderildiği, söz konusu yazıda “…İdari şartnamemizin 25 inci maddesi ve teknik şartname ve sözleşmemiz dikkate alınarak, önemli Teklif Bileşenleri aşağıda belirtilmiştir:

1-Akaryakıt Giderleri

  2-Yakıt katkısı gideri

  3-Tamir bakım ve onarım gideri

  4-Lastik gideri

5-Yedek parça gideri

  6-Yağ, üstüpü gideri

  7-Sigorta ve kasko gideri

  8-Mtv ve fenni muayene gideri

9-Araç giydirmeleri gideri

  10-Araç takip sistemi gideri

Hususlarında, 13 iş kaleminin birim fiyat bazında, bilgi ve açıklamalı belgelerinizin, işbu yazımızın tarafınıza tebliğinden itibaren 3 (üç) iş günü içinde komisyonumuza sunularak, aşırı düşük teklifinizin birim fiyatlarınızın belgelendirilmesinin yapılarak açıklanmasını, aksi halde teklifinizin değerlendirme dışı bırakılacağı hususunu bilgilerinize rica ederim.” ifadelerine yer verildiği görülmüştür.

İhalede ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi olarak belirlenen istekli tarafından, aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında; aşırı düşük teklif açıklama raporunun sunulduğu ve bunlara ek olarak;

– Anılan istekli adına düzenlenmiş kamyon, cenaze yıkama aracı ve çöp kamyonlarına ait araç ruhsatları ile bu ruhsatlara konu araçların şirket aktifinde kayıtlı olduğuna dair SMMM onaylı demirbaş tespit raporunun,

– Kendi malı olan araçlara ilişkin Çevre ve Şehircilik Bakanlığı formülü esas alınarak hesaplanan amortisman, tamir-bakım, yedek parça, sermaye faizi- sigorta-depolama ve diğer resmi giderler ile nakliye-montaj-demontaj giderleri tablosunun,

– Araç maliyetlerine ilişkin olarak üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifi ve bu fiyat teklifinin eklerinin,

– İhale ilan tarihi ile ihale tarihi esas alınarak EPDK’nın internet sitesinden alınmış olan Mersin ili akaryakıt fiyat raporu ve akaryakıt maliyeti hesaplama tablosu,

– Akaryakıt tespit yazısı, teknik katalog, yakıt katkısı tespit yazısı ve yakıt katkısına ilişkin üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifinin,

– Motorlu taşıtlar vergisi hesaplama tablosu, muayene ve egzoz gazı ölçüm giderleri hesaplama tablosu ve yola elverişlilik muayene ücretleri hesaplama tablosunun,

– Araç takip sistemi ile araç giydirme giderlerine ilişkin üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin sunulduğu görülmüştür.

2.a. iddiasına yönelik olarak yapılan inceleme:

Yukarıda aktarılan mevzuat hüküm ve açıklamaları uyarınca, idarenin teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak isteyeceği, isteklilerin yapacakları açıklamalara esas olacak önemli teklif bileşenlerinin, bütün istekliler için aynı unsurları içerecek şekilde idare tarafından belirleneceği anlaşılmaktadır.

Bu çerçevede,  bahse konu maliyet bileşenlerinin hangileri olduğunu belirleme yetkisinin idarelere ait olduğu, ihale dokümanında ayrıntıları düzenlenen ve yaklaşık maliyeti oluşturan girdiler göz önünde bulundurularak, idarece önemli maliyet bileşenlerinin belirleneceği anlaşılmaktadır.  Diğer taraftan, önemli teklif bileşenlerinin belirlenmesinde fiyat farkına ilişkin düzenlemelerin dikkate alınması gerektiği yönünde bir mevzuat düzenlemesi de bulunmamaktadır.

Teklifi sınır değerin altında kalan Aktepe Group İnş. Nak. Tem. Gıda Paz. San. ve Tic. Ltd. Şti.ye gönderilen aşırı düşük teklif sorgulama yazısında ihale konusu iş kapsamında çalıştırılacak araçlara ilişkin akaryakıt giderleri, yakıt katkısı gideri, tamir bakım ve onarım gideri, lastik gideri, yedek parça gideri, yağ, üstüpü gideri, sigorta ve kasko gideri, MTV ve fenni muayene gideri, araç giydirmeleri gideri, araç takip sistemi giderlerinin önemli teklif bileşenleri olarak belirlendiği, isteklilerin açıklamalarını, belirlenen bu maliyet bileşenlerini dikkate alarak hazırlamaları gerektiği, sonuç olarak anılan maliyet bileşenlerinin idarece, açıklanması gereken önemli maliyet bileşenleri olarak belirlenmesinde mevzuata aykırılık bulunmadığı tespit edilmiştir.

2.b. iddiasına yönelik olarak yapılan inceleme:

Başvuru sahibinin iddialarıyla sınırlı olarak yapılan incelemede,

– Aşırı düşük teklif açıklamasının iş kalemi bazında yapılması gibi bir zorunluluğunun bulunmadığı, idare tarafından belirlenen önemli teklif bileşenlerinin, isteklilerce, Tebliğ’de aktarılan yöntemler kullanılmak ve tevsik edici belgeler dayanak gösterilmek suretiyle açıklanması gerektiği,

– Aşırı düşük sorgulaması kabul edilen istekli tarafından, aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında kendi malı olan 39 araca ilişkin Çevre ve Şehircilik Bakanlığı formülü esas alınarak hesaplanan amortisman, tamir-bakım, yedek parça, sermaye faizi- sigorta-depolama ve diğer resmi giderler ile nakliye-montaj-demontaj giderleri tablosunun oluşturulduğu, kalan 11 adet araca ilişkin olarak üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin sunulduğu görülmüştür.

İhale konusu işin ifası sırasında kullanılacak hidrolik sıkıştırmalı çöp kamyonu, damperli kamyon, yıkama ve vakumlu süpürge, cenaze yıkama ve nakil ve arazöz gibi araçların amortisman, yedek parça, sigorta, tamir ve bakım giderleri, sermaye faizi, sigorta, depolama ve diğer resmi giderler, nakil, montaj, demontaj giderlerinin Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın genel fiyat analizlerinde yer alan makine analiz formülünden yararlanarak hesaplandığı; ancak sayılan araçların hepsinin iş makinesi niteliğinde olmadığı, örneğin isteklinin kendi malı olarak açıklamalarda bulunduğu cenaze yıkama ve nakil aracının iş makinesi niteliğinde olmadığı dikkate alındığında söz konusu araca ilişkin aktarılan maliyet bileşenlerinin yukarıda aktarılan yöntemle açıklanmasının uygun olmadığı,

– Anılan istekli tarafından kendi malı araçlar için sigorta şirketinden kasko ve sigorta giderine ilişkin olarak alınmış herhangi bir fiyat teklifi ya da sigorta poliçesi sunulmadığı, bunun yerine Çevre Şehircilik Bakanlığı tarafından yayımlanmış olan formül esas alınarak bir hesaplama yapıldığı, ancak bu formül kapsamında yer almayan ve aşırı düşük teklif sorgulama yazısında önemli teklif bileşeni olarak belirlenen kasko giderine ilişkin herhangi bir açıklama yapılmadığı,

Aynı şekilde kiralama yapılacak 11 araca ilişkin alınan, 8 adet fiyat teklifinde de kasko giderine ilişkin herhangi bir açıklama yapılmadığı, bununla birlikte alınan 2 adet fiyat teklifinde sigorta giderine ve kasko giderine ilişkin ayrı satır açılmak suretiyle gider öngörüldüğü tespit edilmiş, ancak fiyat teklifi ekinde herhangi bir poliçeye yer verilmediği gibi fiyat tekliflerinin üzerinde ilgili sigorta şirketinin genel müdürlüğü veya bölge müdürlüğü onayının da bulunmadığı, fiyat tekliflerinin acenteler tarafından da düzenlenmediği, dolayısıyla sigorta şirketinin genel müdürlüğünden veya bölge müdürlüğünden alınan teyit yazısının da açıklama kapsamında yer almadığı,

– Aşırı düşük açıklaması kabul edilen istekli tarafından yapılan açıklamalarda araçlarla ilgili açıklama istenen iddia konusu maliyetlerin saat cinsi üzerinden hesaplandığı, ayrıca ihale dokümanında kullanılacak araçların günlük veya aylık kaç km yol yapacağına ilişkin bir düzenlemeye yer verilmediği, idarece aşırı düşük açıklaması talep yazısında da araçların kaç km yol yapacağına ilişkin bir açıklamaya da yer verilmediği,

– Araçların yakıt maliyetlerine ilişkin yapılan açıklamada, 03.12.2019 ve 12.12.2019 tarihlerine ait EPDK tarafından yayımlanan ve Mersin ili için geçerli olan akaryakıt fiyat listesinin sunulduğu, anılan listede 04.12.2015 ve 07.12.2015 tarihlerinde en düşük fiyat olan 5,94 TL KDV dâhil fiyatın KDV hariç tutarının (5,03) %90’ı olan fiyatın (4,53) tespit edildiği, akaryakıt maliyeti analizde yer alan hesaplamalara aktarılırken kesafet oranının 0,845 olarak dikkate alındığı,

İdari Şartname’nin 25’inci maddesinde %100 elektrikli 1.8 m³ süpürge aracının elektrik ihtiyacının idare tarafından karşılanacağının belirtildiği, açıklamalar kapsamında yukarıda belirtilen değerler üzerinden hesaplamaların yapıldığı, araçların akaryakıt sarfiyatlarına ilişkin belirlemelerin araçların yetkili bayilerden alınan yazılar üzerinden yapıldığı tespit edilmiştir.

Bu kapsamda yapılan incelemede, 8 m³ vakumlu yol süpürme aracının ruhsatında motor gücünün 243 KW olarak görüldüğü, ancak söz konusu aracın 1 saatlik akaryakıt tüketim miktarına ilişkin olarak aracın yetkili bayiinden alınan yazıda aracın motor gücünün 213 KW olarak belirtildiği, 8+1 m³ hidrolik sıkıştırmalı çöp kasalı kamyon aracının ruhsatında motor gücünün 140 KW olarak görüldüğü, ancak söz konusu aracın 1 saatlik akaryakıt tüketim miktarına ilişkin olarak aracın yetkili servisinden alınan yazıda aracın motor gücünün 114 KW olarak belirtildiği, dolayısıyla aracın akaryakıt maliyetinin daha düşük hesaplandığı, bu şekilde hesaplama sonucunda isteklinin kendisine avantaj sağladığı görüldüğünden bahse konu istekli tarafından yapılan açıklamaların uygun olmadığı,

– Anılan istekli tarafından araç maliyetlerine ilişkin sunulan fiyat tekliflerinin “saat” birimi üzerinden düzenlendiği,

– Tebliğ’in 79.2.2’nci maddesinde açıklanan fiyatların aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında kullanılmadığı,

– Aşırı düşük açıklaması kabul edilen istekli tarafından araç giydirmeleri ve araç takip sistemi giderlerinin tevsiki için teklife konu alanda faaliyet gösterdiği ticaret unvanlarından da anlaşılan üçüncü kişilerden fiyat teklifi alındığı, satış tespit tutanağı dayanak alınarak sunulan fiyat tekliflerinde mevzuat gereği yazılması gereken ibarenin yer aldığı ve Serbest Muhasebeci Mali Müşavir kaşesi ile TURMOB kaşesinin bulunduğu,

– Aşırı düşük teklif açıklaması kabul edilen istekli tarafından 1 adet 20+1,5 m³ hidrolik sıkıştırmalı çöp kamyonu ile 1 adet büyük üç kabinli kamyona ilişkin Aydoğan Otomotiv A.Ş.den almış olduğu fiyat tekliflerinde lastik ile yağ ve üstüpü giderlerine ait bedellerin bulunduğu,

Kendi malı olan 39 araç ile fiyat teklifi alınan 9 araca ilişkin yapılan açıklamalarda Çevre ve Şehircilik Bakanlığına ait formülün “Makinenin 1 saatlik ücretinin hesabı:

1. Amortisman: A/N1

2. Yedek parça: (0,53xA/N1)

3. Tamir bakım: (0,13xA/N1 )

4. Sermaye faizi, sigorta, depolama ve diğer resmi giderler: (0,08x(N+1)xA)/2xN1

5. Nakil, Montaj, Demontaj: (0,02xA)/n” kullanıldığı görülmüştür.

Lastik gideri ile yağ ve üstüpü giderinin yedek parça ve tamir bakım giderleri içerisinde değerlendirilebileceği, ancak isteklinin araçların kiralanmasına dönük aldığı 9 adet fiyat teklifinde, genel makine analizine yer verilmek suretiyle araçlar isteklinin kendi malıymış gibi hesaplamaların yapıldığı ve makinenin saatlik çalışma ücreti üzerinden toplam maliyetin oluşturulduğu, dolayısıyla kendi malı olmayan araçlar için, kendi malı araçlar için izlenecek maliyet hesaplama yönteminin izlenerek maliyet kalemlerinin açıklanmasının mevzuata uygun olmadığı,

– Aşırı düşük açıklaması kabul edilen istekli tarafından 8 m³ vakumlu yol süpürme aracı için kendi malı araçlar üzerinden açıklamada bulunulmadığı, fiyat teklifi ile açıklama yapıldığı anlaşılmıştır.

Sonuç olarak, ihale üzerinde bırakılan istekli tarafında yapılan aşırı düşük teklif açıklamalarının mevzuata uygun olmadığı sonucuna varılmıştır.

Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, Aktepe Group İnş. Nak. Tem. Gıda Paz. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin aşırı düşük teklif açıklamalarının reddedilmesi ve bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,

Oybirliği ile karar verildi.