Baş-Ka İnşaat Madencilik Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi,

İHALEYİ YAPAN İDARE:

Karayolları 6. Bölge Müdürlüğü,

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2019/508528 İhale Kayıt Numaralı “Niğde-Pozantı Otoyolunda Üstyapı Onarımı Yapılması” İhalesi

KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:

Karayolları 6. Bölge Müdürlüğü tarafından 14.11.2019 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Niğde-Pozantı Otoyolunda Üstyapı Onarımı Yapılması” ihalesine ilişkin olarak Baş-Ka İnşaat Madencilik Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi’nin 15.05.2020 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 22.05.2020 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 29.05.2020 tarih ve 23192 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 29.05.2020 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2020/885 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, 14.11.2019 tarihinde 2019/508528 ihale kayıt numaralı “Niğde-Pozantı Otoyolunda Üstyapı Onarım Yapılması İşi” ihalesine teklif verdikleri, 1. ihale komisyonu kararına göre gerekli değerlendirmeler yapılmadan aşırı düşük açıklama usullerine uygun olmayan Açıkalın Altyapı San. Tic. Ltd. Şti.nin teklifi uygun bulunarak en avantajlı teklif olarak belirlendiği, bunun üzerine Kuruma firmaları tarafından yapılan itirazen şikayet sonucu alınan 2020/UY.II-161 sayılı Kurul Kararı ile söz konusu isteklinin teklifinin geçersiz sayıldığı, alınan Kurul Kararı sonrası idare tarafından 2. komisyon kararı ile en avantajlı teklif olarak firmalarının belirlendiği ve akabinde sözleşmeye davet edildikleri,  04.03.2020 tarihinde sözleşme imzalanarak işe başlandığı, ancak Açıkalın Altyapı San. Tic. Ltd. Şti. tarafından Ankara 18. İdare Mahkemesine dava açıldığı ve Mahkeme tarafından alınan karar ile değerlendirmenin tekrar yapılmasına hükmedildiği, bu karar üzerine Kamu İhale Kurulu’nun Mahkeme kararının uygulanmasını teminen aldığı kararda “Öte yandan, davalı idarece, aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunulan söz konusu fiyat teklifleri ve maliyet tutarı tespit tutanakları hakkında hiçbir değerlendirme yapılmadan, amortisman girdisinin alınan fiyat teklifi ile açıklanamayacağı gerekçesiyle davacı şirketin teklifinin reddedilmesi karşısında, fiyat teklifine dayanak teşkil eden satış tutarı tespit tutanağının, fiyat teklifine konu iş makinesinin teklifi veren firmanın envanterinde bulunduğuna dair belgenin, söz konusu iş makinesinin alış faturasının ilgili meslek mensubundan temin edilerek verilen fiyat teklifinin uygunluğuna dair ilgili ihale komisyonunca gereken araştırmanın yapılıp yapılmadığı hususunda bir değerlendirme yapılarak karar verilmesi gerektiği açıktır.” ifadelerine yer verilerek Açıkalan Altyapı San. Tic. Ltd. Şti.nin sunduğu açıklamaların detaylı irdelenmesi gerektiği yönünde karar alındığı, bunun üzerine 08.05.2020 tarihinde EKAP üzerinden tebliğ edilen 07.05.2020 tarihinde alınan 3 numaralı ihale komisyonu kararının tebliğ edildiği, bu karara göre 35 sıra numaralı istekli olan Açıkalın Altyapı San. Tic. Ltd. Şti.nin istenilen belgeleri 17.04.2020 tarihinde 106590 kayıt numarası ile idarenin evrak kaydına sunduğu, sunulan evrakın detaylı incelemesinde satış tutarı tespit tutanağının 22.11.2019 tarihinde bir önceki geçici vergi beyanname dönemine göre düzenlendiği fiyat teklifine konu 400 HP gücünde, mak. 2,05 m freze genişliğinde, 0.15 m freze derinliğinde, konveyörlü asfalt kazıma makinesi için verilen teklif fiyatının ağırlıklı ortalama birim satış tutarının %80’inin altında olmadığı ve tutanağın meslek mensubu serbest muhasebeci mali müşavir tarafından imzalanıp kaşelendiğinin görüldüğü, ayrıca fiyat teklifine konu iş makinasının teklifi veren firmanın envanterinde bulunduğuna dair amortisman defterinin ve ilgili iş makinasının alış faturasının satış tutarı tespit tutanağına ek olarak sunulduğu belirtilerek Açıkalın Altyapı San. Tic. Ltd. Şti. nin sunmuş olduğu aşırı düşük teklif savunmasının uygun görülerek isteklinin teklifinin geçerli teklif olarak belirlenmesine karar verildiğinin ifade edildiği,

a- Açıkalın Altyapı San. Tic. Ltd. Şti. tarafından aşırı düşük teklif açıklamasında Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın 2019 yılı rayiç fiyatı 1.820.000 TL olan 10.120.1128 poz numaralı asfalt kazıma makinası “400 HP gücünde, max. 2,05 m freze genişliğinde, 0,15 m freze derinliğinde, konveyörlü” için Özsal İnşaat Taah. ve Nak. San. Tic. A.Ş.den alınan 1.000.000 TL tutarlı fiyat teklifinin sunulduğu, söz konusu fiyat teklifi formunda, teklif bedelinin sadece makina bedeli için verildiği, aşırı düşük teklif açıklamalarında makine ve ekipmana ilişkin yapılacak açıklamalarda yedek parça, tamir bakım, sermaye faizi, sigorta ve nakil- montaj-demontaj giderinin dahil edilmesi gerektiği, idarenin kullandığı rayiç fiyatında asfalt kazıma makinesi analiz girdisinin yedek parça, tamir bakım, sermaye faizi, sigorta ve nakil- montaj-demontaj giderleri dahil iken söz konusu istekli tarafından sunulan fiyat teklifinde herhangi bir açıklama ve hesaplama yapılmadığı ve teklif fiyatına da dahil edilmediği, açıklamanın bu yönüyle de mevzuata uygun olmadığı, fiyat teklifinde, teklif edilen fiyata sadece iş makinasının şantiye tesliminin dahil olduğunun belirtildiği, diğer giderleri içerecek şekilde her şey dahil olduğuna dair bir ibare bulunmadığı, ayrıca satış tutarı tespit tutanağına esas satış yaptığı makinanın satış bedelindeki nakliye tutarı ile bu teklifindeki nakliye tutarının aynı olmasının kabul edilemez olduğu, farklı işler ve farklı noktalara teslim edilecek makinalar için aynı nakliye bedeli kullanılarak büyük bir hata yapıldığı, ayrıca satış tutarı tespit tutanağında nakliye dahil olduğu ibaresinin yer almadığı,

b- Fiyat teklifinin, teklif veren firma yetkilisi ve meslek mensubu Serbest Muhasebeci Mali Müşavir Mehmet Kızılarslan tarafından kaşelenip imzalandığı, fiyat teklifinin 22.11.2019 tarihinde 60 gün opsiyonlu olarak verildiği, fiyat teklifinin 22.11.2019 tarih ve 001 sayılı satış tutarı tespit tutanağı esas alınarak verildiği ve teklifin ağırlıklı ortalama birim satış tutarının %80 altında olmadığı beyan edildiği, fiyat teklif formunda teklif verilen makinanın cinsi bölümüne “Asfalt kazıma makinası “(400 HP gücünde max.2.05 m freze genişliğinde, 0.15m freze derinliğinde, konveyörlü)” şeklinde olduğunun beyan edildiği, satış tutarı tespit tutanağına dayanak olan makine ile satışı yapılan iş makinasının teknik özellikleriyle ilgili bilgileri içeren bir belge talep edilerek karar verilmesi gerektiği, komisyon kararı alınırken satış yapılan iş makinası ile alış faturası karşılaştırılmadan karar verildiği, alış faturasında iş makinasına ait marka, model ve seri numarası bulunmak zorunda olduğu, eğer bu bilgiler yer almıyorsa, tevsik edici ilave belgelerin ekinde sunulması gerektiği, alış faturasının, üzerine 10.120.1128 poz numaralı asfalt kazıma makinası iş kaleminin açıklamasının birebir yazılarak oluşturulması şeklinde bir usul bulunmadığı, bu şekilde satış yapılmasının hayali bir makinanın satıldığı anlamına geldiği, ayrıca alış faturasındaki makine ile satış tutarı tespit tutanağındaki asfalt kazıma makinesi ile aynı özelliklere sahip olmadığı, bu konuda bir araştırma ve belge talebi yapılmadan verilen kararın isabetsiz olduğu,

c- İhale komisyonunca aşırı düşük teklif açıklamasında talep edilen analiz de “400 HP gücünde. max. 2,05 m freze genişliğinde, 0,15 m freze derinliğinde, konvevörlü” özelliklerinde asfalt kazıma makinası istendiği, ancak Türkiye piyasasında bulunan asfalt kazıma makinaları incelendiğinde 400 HP gücünde asfalt kazıma makinası bulunmadığı, ihale komisyonunun, aşırı düşük fiyat teklifi açıklamasında analizlerde istenen asfalt kazıma makinası ile fiyat teklifine konu asfalt kazıma makinasının ve alış faturasındaki asfalt kazıma makinalarının birebir aynı özelliklerde olamayacağı açıkken hangi belge temin edilerek söz konusu makinaların kontrol edildiğinin anlaşılamadığı, teknik belge ve ruhsat bilgileri olmadan, teklif edilen iş makinası ile alış faturasındaki iş makinasının aynı makinalar olduğu kanaatine varılmasının kabul edilemez olduğu, Catterpillar, Wirtgen, Bomag ve Bitelli markalarına ait asfalt kazıma makinalarının teknik özelliklerini gösteren belgelerin dilekçelerinin ekinde sunulduğu, görüleceği üzere beyan edildiği gibi 400 HP gücünde asfalt kazıma makinasının bulunmadığı, ya daha az ya da daha fazla motor gücüne sahip makinalar bulunduğu, aynı özelliklerde olmayan iş makinasının sırf analizlere uydurmak adına fiyat teklifine konu edildiği ve ihale komisyonunun yanıltıldığı,

d- İhale komisyonunca piyasada bulunmayan özelliklerdeki iş makinasının amortisman defterinde kayıtlı olduğunun meslek mensubu beyanı nedeniyle kabul edildiği, teknik belge ve ruhsat sorgulaması yapılmadığı, sunulan belgelerin belgelerin sunuluş şekline uygun sunulmadığı, amortisman defterindeki kayıtlar manuel girildiği için her şekilde beyan edildiği, ancak ihale komisyonunun teknik özellikleri teknik belgeler, ruhsat veya sicil belgeleri ile kontrol etmesi gerektiği, teknik özelliklerin karşılaştırmasının sadece faturaya bakılarak yapıldığı, fatura ile teknik özelliklerin ispatlanmasının kabul edilemez olduğu,

e- Söz konusu fiyat teklifine esas iş makinasının envanterinde bulunan makine teknik özelliklerinin kontrolü için ruhsatına bakıldığında motor gücünün 400HP olmadığı ve maksimum uygulama genişliğinin 2.05 m olmadığının anlaşılacağı, kazıma genişliği 2.0 metre ve üzeri olan asfalt kazıma makinalarının motor gücü en düşük BOMAG BM2000/75 modelinde olup 567 HP olduğu, idarece istekliye tebliğ edilen analiz formatında belirtilen makinenin teknik özelliklerine uygun özellikte olmayan daha fazla veya daha az beygir güçlü bir makinanın söz konusu analizi temelden sarsacağı için kabul edilemeyeceği,

f- Fiyat teklifine esas satış tutarı tespit tutanağının Temmuz-Ağustos-Eylül 2019 beyanname dönemine ait olması gerekirken uygun olmayan beyanname dönemine ait veriler sunulduğu, idare tarafından verilen cevaba göre söz konusu satış tutarı tespit tutanağı bir önceki değil 2 önceki beyanname dönemi olan 2019/2. dönemi yani Nisan-Mayıs-Haziran dönemine ait beyanname olduğunun anlaşıldığı, fiyat teklifi veren firmanın bu dönemde satış yaptığı makine/makinelerin alış faturasının 2019/2. beyanname dönemi içerisinde veya öncesinde olması gerektiği, ayrıca envanterinde kayıtlı olan ve fiyat teklifi verdiği makinayı firmalara satabilmesi için de yine ihale tarihi öncesinde alımı yaptığı başka bir makinanın da amortisman defterinde kayıtlı olması gerektiği, ihale komisyonunca satış tutarı tespit tutanağına esas satışı yapılan makine ile envanterinde bulunup teklife konu makinenin alış faturalarının tarihleri dikkate alınmadan karar verildiği, tek bir makine veya hayali bir makine alınıp satılarak şeffaflık ve rekabeti engelleyici davranıldığı, ilaveten söz konusu fiyat teklifine esas asfalt kazıma makinasının alış faturasındaki bedelden daha düşük bir bedele satış yapılması uygun olmadığı, söz konusu meslek mensubunca sunulan amortisman defteri fiyat teklifinin verildiği 22.11.2019 tarihindeki amortisman kayıtlarını içermesi gerekirken teklifin verildiği tarihten daha önceki kayıtların sunulduğu,

Sonuç olarak yukarıda bahsedilen mevzuat hükümlerine aykırı durumlar bakımından usulsüz bir şekilde yapılan aşırı düşük teklif açıklamasının reddedilmesi gerektiği iddialarına yer verilmiştir.

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

İdareye yapılan şikayet başvurusu üzerine idarenin cevap yazısında, idarece İdari Mahkeme’nin aldığı kararın gereklerinin yerine getirildiği, aşırı düşük teklif sahibi isteklinin açıklamasını fiyat teklifi almak suretiyle yaptığı, bu açıklamanın amortisman girdilerine yönelik bir açıklama olmayıp, Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca açıklanan rayiç bedelin yerine üçüncü kişilerden fiyat teklifi alınmak suretiyle yapıldığı, kamu ihale mevzuatında ve özellikle Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Sınır değer tespiti ve aşırı düşük teklifler“ başlıklı 45’inci maddesinde, şikayet sahibi isteklinin iddia ettiği şekilde bir açıklama yapılması yönünde bir hükme yer verilmediği, sunulan belgelerdeki bilgilerin doğruluğundan ilgili meslek mensubunun sorumlu olduğu,

14.11.2019 tarihinde ihalesi yapılan bu işle ilgili son geçici vergi beyanname döneminin Temmuz-Ağustos-Eylül 2019 dönemi, bir önceki geçici vergi beyanname döneminin ise Nisan-Mayıs -Haziran 2019 dönemi olduğu, düzenlenen satış tutarı tespit tutanağının 2019 yılı 2. dönemi yani Nisan-Mayıs -Haziran 2019 dönemi için düzenlenmiş olduğu ifade edilerek başvuru reddedilmiştir.

a- İhale dokümanında yer alan düzenlemelerden şikâyete konu ihalenin yaklaşık 1.300.000 m² asfalt kaplama satıhları üzerinde oluşan muhtelif boyutlardaki çatlaklardan kaplama içerisine su ve yabancı maddelerin girmesini önlemek amacı ile sıcak olarak uygulanan çatlak dolgu malzemesi uygulaması yapılması işlerine ilişkin olduğu,  ihalenin 14.11.2019 tarihinde birim fiyat teklif alınmak suretiyle gerçekleştirildiği, işin süresinin işyeri teslim tarihinden itibaren 700 (yedi yüz) gün olduğu, ihaleye ilişkin 62 adet ihale dokümanı indirildiği ve ihaleye 42 isteklinin katıldığı,

İhale komisyonu tarafından yapılan değerlendirme neticesinde MSM Altyapı İnşaat Enerji Petrol Madencilik Nakliyat Gıda Sanayi Ticaret Anonim Şirketi’nin teklif dosyasında imza sirkülerinin bulunmaması gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakıldığı, birim fiyat teklif mektubu ve geçici teminatı usulüne uygun olduğu ilk oturumda belirlenen isteklilerin teklifleri esas alınarak aşırı düşük teklif sınır değerinin hesaplandığı, hesaplanan sınır değerin altında teklif veren 15 isteklinin aşırı düşük teklif olarak belirlendiği ve idarenin 19.11.2019 tarihli yazısı ile anılan isteklilerden aşırı düşük teklif açıklamalarının sunulmasının istenildiği, Açıkalın Altyapı San. ve Tic. Ltd. Şti. ile Kaan Yol İnşaat Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi haricinde 15 isteklinin aşırı düşük teklif açıklamalarını sunmadığı ve 13 isteklinin teklifinin aşırı düşük teklif açıklamalarını sunmaması gerekçesiyle reddedildiği, aşırı düşük teklif açıklaması sunan isteklilerin açıklamalarının ihale komisyonunca değerlendirildiği ve Kaan Yol İnşaat Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi’nin açıklamalarının kabul edilmeyerek teklifinin reddedildiği, Açıkalın Altyapı San. ve Tic. Ltd. Şti.nin açıklamalarının kabul edildiği, 12.12.2019 tarihli ilk kesinleşen ihale kararı ile Açıkalın Altyapı San. ve Tic. Ltd. Şti.nin ekonomik açıdan en avantajlı teklif, Baş-Ka İnşaat Madencilik San. ve Tic. Ltd. Şti.nin de ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif olarak belirlendiği tespit edilmiştir.

Alınan ilk kesinleşen ihale kararı üzerine Baş-Ka İnşaat Madencilik San. ve Tic. Ltd. Şti.nin 16.12.2019 tarihinde yaptığı şikayet başvurusunun, idarenin 23.12.2019 tarihli yazısı ile reddi üzerine, 30.12.2019 tarihinde Kurum kayıtlarına alınan dilekçe ile itirazen şikayet başvurusunda bulunduğu, Kurum tarafından yapılan inceleme neticesinde Kurul’un 23.01.2020 tarih ve 2020/UY.II-161 sayılı kararı ile, Açıkalın Altyapı San.Tic. Ltd. Şti. nin teklifinin reddedilmesi ve bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi yönünde düzeltici işlem belirlenmesi kararı alındığı,

Söz konusu karar üzerinde ihale komisyonunun Açıkalın Altyapı San.Tic. Ltd. Şti. nin aşırı düşük teklif açıklamalarını kabul etmeyerek teklifini reddettiği ve 31.01.2020 tarihli ikinci kesinleşen ihale kararı ile Baş-Ka İnşaat Madencilik San. ve Tic. Ltd. Şti.nin ekonomik açıdan en avantajlı teklif, Zirve Ada İnşaat Taah. San. ve Tic. A.Ş.nin de ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif olarak belirlendiği ve daha sonraki aşamada Baş-Ka İnşaat Madencilik San. ve Tic. Ltd. Şti. ile 06.03.2020 tarihinde sözleşme imzalandığı belirlenmiştir.

Açıkalın Altyapı San.ve Tic. Ltd. Şti. tarafından Kurul’un 23.01.2020 tarih ve 2020/UY.II-161 sayılı kararının iptali istemiyle  Ankara 18. İdare Mahkemesi nezdinde dava açılmış ve anılan Mahkemenin, 19.03.2020 tarihli ve E:2020/352, K:2020/722 sayılı kararı ile “…. Davalı idarece, aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunulan söz konusu fiyat teklifleri ve maliyet tutarı tespit tutanakları hakkında hiçbir değerlendirme yapılmadan, amortisman girdisinin alınan fiyat teklifi ile açıklanamayacağı gerekçesiyle davacı şirketin teklifinin reddedilmesi karşısında, fiyat teklifine dayanak teşkil eden satış tutarı tespit tutanağının, fiyat teklifine konu iş makinesinin teklifi veren firmanın envanterinde bulunduğuna dair belgenin, söz konusu iş makinesinin alış faturasının ilgili meslek mensubundan temin edilerek verilen fiyat teklifinin uygunluğuna dair ilgili ihale komisyonunca gereken araştırmanın yapılıp yapılmadığı hususunda bir değerlendirme yapılarak karar verilmesi gerektiği açıktır.” gerekçesiyle Kamu İhale Kurulu kararının iptaline karar verilmiştir.

Daha sonra, anılan Mahkeme kararının uygulanmasını teminen Kurul’un 01.04.2020 tarihli ve 2020/MK-70 sayılı kararı ile “1) Kamu İhale Kurulunun 23.01.2020 tarihli ve 2020/UY.II-161 sayılı kararının birinci iddianın f ve g bentlerine ilişkin kısmının iptaline,

2) Anılan Mahkeme kararında belirtilen gerekçeler doğrultusunda, Açıkalın Altyapı San. ve Tic. Ltd. Şti.nin asfalt kazıma makinası için aldığı fiyat teklifine dayanak teşkil eden satış tutarı tespit tutanağının, fiyat teklifine konu iş makinasının teklifi veren firmanın envanterinde bulunduğuna ilişkin belgenin, söz konusu iş makinasının alış faturasının ilgili meslek mensubundan temin edilerek verilen fiyat teklifinin uygunluğunun ihale komisyonunca değerlendirilmesi yönünde 4734 sayılı Kanunun 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine” karar verilmiştir.

Söz konusu karar üzerine idarenin 10.04.2020 tarihli yazısı ile Açıkalın Altyapı San. ve Tic. Ltd. Şti.nden Mahkeme kararında belirtilen gerekçeler doğrultusunda, asfalt kazıma makinası için alınan fiyat teklifine dayanak teşkil eden satış tutarı tespit tutanağı, fiyat teklifine konu iş makinası için teklifi veren firmanın envanterinde bulunduğuna ilişkin belge ve söz konusu iş makinası için teklifi veren firmaya ait alış faturasının ilgili meslek mensubundan temin edilerek ihale komisyonuna sunulmasının istenildiği,

Açıkalın Altyapı San. ve Tic. Ltd. Şti.nin 17.04.2020 tarihinde idare kayıtlarına alınan dilekçesi ekinde istenilen belgelerin sunulduğu, sunulan belgelerin ihale komisyonunca değerlendirildiği ve açıklamaların kabul edilerek 07.05.2020 tarihli 3. kesinleşen ihale kararı ile Açıkalın Altyapı San. ve Tic. Ltd. Şti.nin ekonomik açıdan en avantajlı teklif, Baş-Ka İnşaat Madencilik Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi’nin de ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif olarak belirlendiği tespit edilmiştir.

Aynı Tebliğ’in  “Sınır değer tespiti ve aşırı düşük teklifler” başlıklı 45’inci maddesinde “…

45.1.2. Sınır değerin altındaki teklif sahiplerinden yaklaşık maliyetin % 80’lik bölümünü oluşturan iş kalemleri/gruplarına ilişkin ayrıntılar yazılı olarak istenir. Bu çerçevede; istenen açıklamanın niteliği dikkate alınarak, isteklilere beş (5) iş gününden az olmamak üzere makul bir süre verilir. Yazıda ayrıca, ihale konusu işe özgü alanlara (malzeme ocağı vb.) ilişkin olan ve açıklama istenecek girdi niteliğinde bulunan nakliyelere dair yaklaşık maliyet hesabında esas alınan mesafeler belirtilir.

45.1.2.1. İhale komisyonunca, (38.1) maddesi kapsamında idarece hazırlanan “sıralı iş kalemleri/grupları listesi” kullanılarak yaklaşık maliyetin % 80’lik kısmına giren iş kalemleri/grupları belirlenir.

Sıralı listeye göre, tutarlarının yaklaşık maliyete oranlarının kümülatif toplamı % 80 oranına kadar olan iş kalemleri/grupları ile kümülatif toplama eklendiğinde % 80 oranının aşılmasına neden olan iş kalemi/grubu, sorgulamaya tabi tutulacak olan iş kalemleri/grupları olarak belirlenecektir. Bunların dışında kalan iş kalemleri/grupları için sorgulama yapılmayacaktır.

45.1.2.2. İhale komisyonu tarafından, açıklama istenilmesi gereken iş kalemleri/gruplarına ait idarece (38.1) maddesine göre oluşturulan “sıralı analiz girdileri listesi” kullanılarak tutarı kar ve genel gider hariç analiz toplamının % 3’üne eşit ve bu tutarın altında olan analiz girdileri tespit edilecektir.

Yaklaşık maliyeti oluşturan iş kalemi/grubu analizlerindeki analiz girdilerinden, tutarı kar ve genel gider hariç analiz toplamının %3’üneeşit ve altında olanlar için isteklilerden açıklama yapılması istenilmeyecektir.

Tutarı, kar ve genel gider hariç analiz toplamının % 3’üne eşit veya altında olması nedeniyle sorgulamaya tabi tutulmayacak analiz girdilerinin tutarlarının kümülatif toplamının kar ve genel gider hariç analiz toplamının %15’ini aşması durumunda; en küçük tutardan itibaren kümülatif toplamda % 15’lik tutarın aşılmasına neden olan analiz girdisi belirlenecek, tutarı bu girdinin tutarından daha az olan girdiler için açıklama istenilmeyecektir.

Aynı girdinin yaklaşık maliyeti oluşturan birden fazla iş kalemi/grubunun analizinde yer alması halinde bu girdinin oranı her analiz için ayrı ayrı değerlendirilerek analiz toplamının % 3’ünün altında kalıp kalmadığına göre işlem yapılır. Herhangi bir analizdeki oranı %3’ün üstünde olan analiz girdisi için açıklama istenilecektir.

Analizlerdeki işçilik girdisi, tutarları analiz toplamının % 3’üne eşit veya altında olsa dahi, açıklama istenilmeyecek girdiler arasında yer alamaz.  

45.1.2.3. İhale komisyonu teklifleri aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerden (45.1.2.1) maddesinde belirlediği iş kalemleri/grupları için isteyeceği açıklama ile ilgili yazıda, (45.1.2.2) maddesine göre açıklama istenilmeyecek olan analiz girdilerini de belirtecektir.

İstekliler, teklifi kapsamında yer alan iş kalemleri/grupları için hazırlayacakları analizlerde (45.1.2.2) maddesine göre açıklama istenilmeyecek olan analiz girdileri de dahil analizlerini oluşturan tüm girdileri göstereceklerdir.

…

45.1.3.  İsteklilerden teklifleri kapsamında analiz ve hesap cetveli sunmaları istenmeyecektir. Analizler ve hesap cetveli, Kanunun 38 inci maddesi uyarınca teklif fiyatı aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerin tekliflerinin önemli bileşenleri ile ilgili ayrıntıların belirlenmesi amacıyla, sadece aşırı düşük teklif sahibi isteklilerden istenecektir. Bu çerçevede; teklif fiyatının aşırı düşük olduğu tespit edilen istekliler tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenlerine ilişkin olarak yapacakları açıklama kapsamında;

a) Anahtar teslimi götürü bedel işlerde, toplam teklif bedelini oluşturan iş kalemleri ve/veya iş gruplarına ait miktarlar ve bunlara ait birim fiyatların gösterildiği hesap cetveli ile açıklama istenen iş kalemleri ve/veya iş gruplarının birim fiyatlarına ilişkin ihale dokümanında verilen analiz formatına uygun analizleri,

b) Teklif birim fiyatlı işlerde; açıklama istenen iş kalemlerinin birim fiyatlarına ilişkin olarak ihale dokümanında verilen analiz formatına uygun analizleri

sunacaklardır. Sorgulamaya konu edilmeyen iş kalemleri/grupları için analiz sunulması istenmeyecektir.

Anahtar teslimi götürü bedel teklif alınan ihalelerde istekli tarafından sunulacak hesap cetvelinde, sorgulamaya tabi tutulmayan iş kalemlerinin ve/veya iş gruplarının her biri için miktar ve birim fiyatların ayrı ayrı gösterilmesi zorunlu olmayıp, sorgulanmayan iş kalemlerinin tamamı için teklif edilen toplam bedelin gösterilmesi yeterlidir.

45.1.4. İdare tarafından ihale dokümanı kapsamında;

a) Teklif birim fiyatlı işlerde; her bir iş kaleminin yapım şartlarına, tarif ve içeriğine göre analizde yer almasını istediği “malzeme, işçilik, makine ve diğerleri (varsa; nakliyeler, inşaat yerindeki yükleme, boşaltma, yatay ve düşey taşımalar, zamlar vb.)” sadece girdi cinslerinin belirlendiği, analiz girdileri ile miktarlarının ve tutarlarının belirtilmediği,

b) Anahtar teslimi götürü bedel işlerde; iş kalemleri ve/veya iş gruplarının yapım şartlarına bağlı kalınarak, her iş kalemi/iş grubunun içeriğine göre analizde yer almasını istediği “malzeme, işçilik, makine ve diğerleri (varsa; nakliyeler, inşaat yerindeki yükleme, boşaltma, yatay ve düşey taşımalar, zamlar vb.)” sadece girdi cinslerinin belirlendiği, analiz girdileri ile miktarlarının ve tutarlarının belirtilmediği,

(Ek-Y.2)’de yer alan örneğe uygun analiz formatının isteklilere verilmesi, isteklilerin de tekliflerinin aşırı düşük olarak tespit edilerek kendilerinden açıklama istenmesi durumunda, yapacakları açıklamada sunacakları analizlerin verilen bu formata uygun olması gerekmektedir.

İdare tarafından bütün iş kalemleri/iş grupları için tek bir analiz formatı düzenlenebileceği gibi, iş kalemleri/iş gruplarının yapım şartlarına göre birden fazla analiz formatı da düzenlenebilir. Ancak bu durumda, idare ihale dokümanında hangi analiz formatının hangi iş kalemleri/iş grupları için kullanılacağını belirtmek zorundadır.

Kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar ile uyumlu olmayan iş kalemleri (özel iş kalemleri) ile idarelerce tasarlanan ve birden fazla iş kalemini ihtiva eden iş kalemleri (paçal iş kalemi) için bu iş kalemlerinde bulunan analiz girdileri ve miktarlarının gösterildiği analiz formatlarının, ihale dokümanı kapsamında veya aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazı ekinde verilmesi gerekmektedir. Ancak idarece niteliği gereği analiz formatı hazırlanamayan iş kalemlerine ilişkin isteklilerin açıklamaları kapsamında analiz sunmalarına gerek olmayıp, anılan iş kalemlerine ilişkin açıklamalar 45.1.13 maddesi uyarınca yapılabilir.

45.1.5. İsteklilerin iş kalemleri/iş grupları için kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış cari yıl birim fiyatları veya bu fiyatlardan daha yüksek fiyatları teklif etmeleri ve söz konusu iş kalemleri/grupları için; hangi kamu kurum ve kuruluşunun birim fiyatını kullandıklarını, birim fiyat poz numarasını da yazmak suretiyle liste halinde belirterek açıklamaları kapsamında sunmaları durumunda analiz düzenlemeleri zorunlu değildir. Bu kapsamda; isteklilerin, kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış “kar ve genel gider içermeyen birim fiyatların” üzerine, kendi belirledikleri “kar ve genel gideri” ilave ederek birim fiyatlarını oluşturmaları durumunda da; hangi kamu kurum ve kuruluşunun “kar ve genel gider hariç birim fiyatını” kullandıklarını ve kendi belirledikleri “kar ve genel gider” tutarını yazmak suretiyle liste halinde belirterek açıklamaları kapsamında sunmaları halinde de, söz konusu iş kalemleri/iş grupları için analiz düzenlemeleri zorunlu değildir. Bu kapsamda isteklilerin analiz düzenlemeleri zorunlu olmayan söz konusu iş kalemleri/grupları için 45.1.13 maddesinde belirtilen belgeleri sunmalarına da gerek bulunmamaktadır.

…

İlan veya davet tarihinde cari yıl birim fiyatın yayımlanmamış olması durumunda, istekli tarafından önceki yılın yayımlanmış birim fiyatları kullanılabilir.

45.1.6. Analizler ile yardımcı ve/veya alt analizlerde, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından belirlenerek yayımlanmış rayiçleri kullanan ve söz konusu rayiçleri poz numaralarını da belirtmek suretiyle liste halinde sunan isteklilerin, söz konusu rayiçlere ilişkin olarak 45.1.13 maddesinde belirtilen belgeleri sunmalarına gerek bulunmamaktadır.

45.1.7. İstekliler tarafından, inşaat iş kalemleri/iş grupları dışında yer alan sıhhi tesisat, kalorifer tesisatı, müşterek tesisat, havalandırma, brülör, asansör, elektrik tesisatı vb. iş kalemleri/iş gruplarına ait analiz sunulması yerine bu iş kalemi/iş gruplarına ait malzeme ve montaj bedelini ayrı ayrı gösterecek şekilde açıklama yapılması kabul edilecektir.

45.1.8. Aşırı düşük teklifine ilişkin olarak yaptığı açıklamada sunduğu analizler, ihale dokümanı kapsamındaki analiz formatına, birim fiyat tariflerine, idarece tanımlanan yapım şartlarına veya teknik şartnameye uygun olmayan, analiz fiyat tutarları teklif fiyatların üzerinde olan isteklilere ait teklifler reddedilecektir. Analizler üzerinde yapılan incelemede; çarpım ve toplamlarda hesaplama hatası bulunması durumunda, analiz girdilerine ait fiyatlar esas alınarak, hesaplama hatası ihale komisyonu tarafından re’sen düzeltilir. Bu şekilde düzeltilmiş analiz fiyatı, teklif fiyatın üzerinde olan isteklilerin teklifleri reddedilir.

45.1.9.  İş kalemleri/gruplarına ait analizler ile yardımcı ve/veya alt analizlerde yer alan işçilik fiyatları ihale tarihinde yürürlükte olan saatlik asgari ücretin altında olamaz.

45.1.10.  İhale komisyonu, sınır değerin altındaki tekliflerin önemli bileşenlerini;

a) Yapım yönteminin ekonomik olması,

b) Seçilen teknik çözümler ve yapım işinin yerine getirilmesinde kullanılacak avantajlı koşullar,

c) Teklif edilen yapım işinin özgünlüğü,

gibi hususlarda istekliler tarafından yapılan yazılı açıklamaları da dikkate almak suretiyle değerlendirir ve ihaleyi sonuçlandırır.

…

45.1.13. Teklifi aşırı düşük bulunan isteklilerin, tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili olarak 4734 sayılı Kanun’un 38’inci maddesi uyarınca yapacakları açıklamada, sorgulamaya konu iş kalemlerine/gruplarına ilişkin analizler ile bu analizlere dayanak teşkil eden bilgi ve belgeleri sunmaları gerekmektedir.

İsteklilerin analizlerine dayanak teşkil eden bilgi ve belgeler;

a. Üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri,

b. Çimento ve demir ürünleri için ilan edilmiş üretici fiyat tarifeleri,

c. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere ilişkin ilan edilmiş fiyat tarifeleri veya bunlardan alınmış fiyat teklifleri,

ç. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından ilgili mal veya hizmetlere ilişkin ilan edilen asgari fiyatlar,

d. Ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanakları,

e. Stoğunda bulunan mallara ilişkin stok tespit tutanakları,

f. İdarece istenmesi durumunda yardımcı analizler v.b. dir.

İstekliler tekliflerine ilişkin olarak yukarıda sayılan belgelerden kendileri için uygun olanları açıklamaları kapsamında sunacaklardır.

Yukarıda sayılan bilgi ve belgelerden herhangi biri ile açıklama yapılmasının fiilen mümkün olmadığının anlaşıldığı durumlarda, istekliler tarafından gerekçesi belirtilmek suretiyle ilgili mevzuatına göre son 12 ay içinde düzenlenen açıklamaya elverişli diğer bilgi ve belgeler kullanılarak da açıklama yapılabilir (Örnek: Yurt dışından ithal edilen mallara ilişkin olarak gümrük giriş beyannamesi kullanılarak açıklama yapılabilir). Yüklenicinin dışında üçüncü kişilerce inşaat mahalli dışında imal edilen ve esaslı başka bir işçilik veya malzeme katkısı yapılmaksızın yapıya monte edilen iş kalemlerinin üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri ile açıklanması durumunda, bu iş kalemlerine ilişkin analiz sunulması zorunlu değildir. Ayrıca, istekliler tarafından teklif kapsamındaki harita, kadastro ve proje işlerine ilişkin yapılacak açıklamalarda üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin sunulması yeterlidir.

45.1.13.1. Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin üçüncü kişilerden fiyat teklifi alınması durumunda, öncelikli olarak fiyat teklifini veren kişiyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre teklife konu mal veya hizmet için maliyet tespit tutanağı (Ek-O.5) veya satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.6) düzenlenecektir. Tutanaklar fiyat teklifinin dayanağı olarak düzenlenecek olup, meslek mensubu tarafından muhafaza edilecek ve fiyat teklifinin ekinde idareye verilmeyecektir. Ancak idare veya Kurum tarafından gerekli görülmesi halinde bu tutanaklar meslek mensubundan istenebilecektir.

Maliyet tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için, fiyat teklifinin mamul/mala ilişkin olması halinde mamul/malın birim fiyatının, tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olmaması; fiyat teklifinin hizmete ilişkin olması halinde ise bu hizmetin birim fiyatının, tutanakta tespit edilen toplam birim maliyetin altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.5) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (…/…/…) tarih ve (…) sayılı maliyet tespit tutanağındaki ortalama/toplam birim maliyet tutarının altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.

Satış tutarı tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.6) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (…/…/…) tarih ve (…) sayılı satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.

Üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin teklife konu alanda faaliyet gösterenlerden alınması gerekmekte olup, bu belgelerin ihale tarihinden önce düzenlenmiş olması zorunlu değildir.

Kaşeleme işlemi 8.4’üncü maddede belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir.

45.1.13.2. (Mülga madde: 07/06/2014-29023 R.G./ 31. md.)

45.1.13.3. İsteklinin teklifine konu çimento veya demir ürünlerine ilişkin açıklamalarında çimento veya demir ürünleri üreticisinin ilan edilmiş fiyat tarifelerini kullanması halinde, sadece ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olan bir tarifeyi gösterir belgeyi sunması yeterlidir.

45.1.13.4. İsteklinin, kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere ilişkin ilan edilen fiyat tarifelerinde belirtilen fiyatları kullanması halinde, sadece ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olan bir tarifeyi gösterir belgeyi sunması yeterlidir. (Örnek: Orman Genel Müdürlüğüne bağlı işletmeler tarafından satılan ürünlere ilişkin ilan edilmiş fiyatlar vb.)

45.1.13.4.1. İsteklinin, kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere ilişkin fiyat tekliflerini kullanması halinde, sadece ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) düzenlenmiş fiyat teklifini sunması yeterlidir. (Örnek: Karayolları Genel Müdürlüğü, İl Özel İdareleri, Belediyeler vb.nin sattıkları kum, çakıl, kırmataş vb. mallara ilişkin verdikleri fiyat teklifleri.)

45.1.13.5 İstekli tarafından açıklaması yapılacak girdinin fiyatı, kamu kurum ve kuruluşlarınca ilan edilen ilgili mala ilişkin asgari fiyatlara uygun olması halinde, sadece ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olan asgari fiyatın belgelendirilmesi suretiyle açıklama yapılması yeterlidir.

45.1.13.6. Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin olarak isteklinin kendi ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ait fiyatların kullanılması durumunda, istekliyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre teklife konu olan mal için düzenlenen maliyet/satış tutarı tespit tutanağı (EK.O.7) ile açıklama yapılabilir.

Maliyetler dayanak alınarak yapılan açıklamanın geçerli olabilmesi için teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olmaması ve isteklinin son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminde ihale konusu işte kullanılmasını öngördüğü mal miktarının en az yarısı kadar alım yapmış olması gerekir.

Satışlar dayanak alınarak yapılan açıklamanın geçerli olabilmesi için teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmaması ve malın ticaretinin isteklinin faaliyet alanında olması gerekir.

 İsteklinin son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminde 4734 sayılı Kanun kapsamındaki idarelere açıklama konusu mala ilişkin satış yapmış ve satılan malın idarece kabul edilmiş olması durumunda, maliyet/satış tutarı tespit tutanağı sunmasına gerek bulunmayıp, sadece söz konusu satışa ilişkin fatura örnekleri veya bu örneklerin noter, YMM, SMMM ya da vergi dairesince onaylı suretleri ile de belgelendirme yapılabilecektir.

Kaşeleme işlemi 8.4’üncü maddede belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir.

45.1.13.7. İstekliler tarafından yapılan açıklamada; malın ihale tarihi itibariyle stoklarda bulunduğunun belirtilmesi durumunda, stokta bulunan mala ilişkin “stok tespit tutanağı”nın (Ek-O.8) sunulması zorunludur. Stok tespit tutanağında ilgili malın ağırlıklı ortalama birim maliyeti gösterilecektir. İsteklilerce teklif edilen tutara ilişkin birim fiyatlar, stok tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olamaz. Ayrıca stoklarda olduğu belirtilen söz konusu malın miktarının, ihale konusu işte kullanılacağı belirtilen miktardan az olması halinde eksik kalan miktar için bu Tebliğdeki diğer açıklama yöntemlerine uygun olarak açıklama yapılması gereklidir.

…

45.1.13.9.  İstekliler tarafından aşırı düşük teklif sorgulaması kapsamındaki mallara ilişkin olarak stok tespit tutanağı veya üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifi yerine sadece alış faturası ile açıklamada bulunulması geçerli bir açıklama olarak kabul edilmeyecektir.

45.1.13.10. Meslek mensubu; üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifi üzerindeki beyanın ve emsal bedel beyanı ile Ek-O.5, Ek-O.6, Ek-O.7 ve Ek-O.8 numaralı tutanaklardaki bilgilerin doğruluğundan sorumludur. Meslek mensubu ibaresinden Yeminli Mali Müşavirler veya Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler anlaşılır.

45.1.13.11. Ek-O.5, Ek-O.6, Ek-O.7 ve Ek-O.8 numaralı tutanakların son veya bir önceki geçici vergi beyanname dönemine ilişkin olarak düzenlenmesi zorunludur. Son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminin tespitinde; 4734 sayılı Kanun’un 21’inci maddesinin birinci fıkrasının (a), (d) ve (e) bentlerine göre pazarlık usulü ile yapılan ihalelerde ilk yazılı fiyat tekliflerinin alındığı tarih, diğer ihale usulleri ile yapılan ihalelerde ise ihale tarihi esas alınır.

Örneğin; 11.1.2014 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan ihalede son geçici vergi beyanname dönemi “Ekim-Kasım-Aralık 2013”, 15.7.2014 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan ihalede son geçici vergi beyanname dönemi “Nisan-Mayıs-Haziran 2014” tür.

45.1.13.12. (Mülga madde: 07/06/2014-29023 R.G./ 36. md.)

45.1.13.13. İşletme hesabına göre defter tutuluyor olması durumunda; yukarıda belirtilen tutanaklar, işletme hesabı defteri ve işletme hesap özeti kayıtlarına göre düzenlenecektir.

45.1.13.14. İstekliler tarafından akaryakıt girdisine ilişkin olarak EPDK tarafından il bazında günlük yayımlanan akaryakıt fiyatlarının % 90’ının altında sunulan açıklamalar geçerli kabul edilmeyecektir. Motorin veya benzine yönelik olarak öngörülen tutarın TL/lt cinsinden hesaplanmasında Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunun ilgili düzenlemeleri dikkate alınacaktır.

45.1.14. Aşırı düşük teklif sorgulaması sonucunda; (45.1.3 – 45.1.13) maddelerine uygun açıklamada bulunmayan, açıklamaları idarece tanımlanan yapım şartlarına uymayan veya teknik şartnameye aykırı hususlar içeren isteklilerin teklifleri gerekçeleri belirtilmek suretiyle reddedilecektir.” açıklamaları bulunmaktadır.

İdarenin 19.11.2019 tarihli aşırı düşük teklif açıklaması isteme yazısı ekinde, teklifin önemli bileşeni olarak belirlenen 5 adet iş kalemine ilişkin analiz formatlarının, açıklama istenilen analiz girdileri ile açıklama istenilmeyen analiz girdilerinin liste halinde gönderildiği ve ayrıca açıklamalar kapsamında sunulan belgeleri ve 3. taraflardan alınan fiyat teklilerini onaylayan meslek mensuplarına ait firmalarca yapılan tam tasdik sözleşmesi veya beyannameleri imzalamaya yetki belgelerinin 26.11.2019 tarihi mesai bitimine kadar teslim etmelerinin istenildiği belirlenmiştir.

İdarenin aşırı düşük teklif açıklama isteme yazısı ekinde analiz formatlarını gönderdiği anlaşılmış olup, açıklanması istenilen 5 iş kalemi aşağıda belirtilmiştir.

1.      BSK/01: 4 cm. sıkışmış kalınlıkta 1m² taş mastik asfalt (TMA) aşınma tabakası yapılması (bitüm idare malı) (Tip
2 ) (Modifiye Bitüm ve elyaf kullanılarak, kırılmış ve elenmiş sert taş ile) (elyaf bedeli ve nakliyeler dahil)

2.      BSK/02: 6 cm. sıkıştırılmış kalınlıkta 1 m²asfalt betonu binder tabakası yapılması (bitüm idare malı) (kırılmış ve elenmiş ocak taşı ile, nakliyeler dahil)

3.      BSK/05: Asfalt kazıma makinası ile her cins bitümlü karışım kaplamaların kazılması (kazının nakli dahil)

4.      BSK/03:12 cm. sıkıştırılmış kalınlıkta 1 m² asfalt betonu binder tabakası yapılması (bitüm idare malı) (kırılmış ve elenmiş ocak taşı ile, nakliyeler dahil)

5.      BSK/07:Asfalt kaplamalı yollarda oluşan çatlakların sıcak uygulanan derz ve çatlak dolgu malzemesi ile onarılması (malzeme ve nakliyeler dahil)

Açıkalın Altyapı San. ve Tic. Ltd. Şti.nin açıklamaları kapsamında asfalt kazıma makinası için Özsal İnşaat Taah. ve Nak. San. Tic. A.Ş.den alınan fiyat teklifini sunduğu, teklif edilen fiyata iş makinasının şantiye tesliminin dahil olduğunun, fiyat teklifine konu makinenin Teknik Şartname’de istenilen teknik kriterleri karşıladığının belirtildiği, fiyat teklifinde ayrıca asfalt kazıma makinasının 400 HP gücünde, max. 2,05 m freze genişliğinde, 0,15 m freze derinliğinde, konveyörlü 400 HP özellikte olduğunun beyan edildiği görülmüştür. Fiyat teklifinde asfalt kazıma makinasının fiyatının 1.000.000,00 TL olarak belirtildiği görülmüştür. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı 2019 rayiçlerinde asfalt kazıma makinasının 10.120.1128 poz numarasına sahip olduğu ve 2019 yılı rayicinin 1.820.000,00 TL olduğu belirlenmiştir. Fiyat teklifinin üzerinde “fiyat teklifine konu işe ait ihale dokümanı, birim fiyat tarifi ve teknik şartnamesine uygun makine verilecektir.” ifadesine yer verildiği belirlenmiştir.  Fiyat teklifinin ilgili meslek mensubu tarafından imzalandığı ve kaşelendiği, üzerinde mevzuat uyarınca satışlar üzerinden açıklama yapılması durumunda bulunması gereken ifadenin bulunduğu görülmüştür.

İdarenin Açıkalın Altyapı San. ve Tic. Ltd. Şti.nden Mahkeme kararında belirtilen gerekçeler doğrultusunda, 10.04.2020 tarihli yazı ile asfalt kazıma makinası için alınan fiyat teklifine dayanak teşkil eden satış tutarı tespit tutanağı, fiyat teklifine konu iş makinası için teklifi veren firmanın envanterinde bulunduğuna ilişkin belge ve söz konusu iş makinası için teklifi veren firmaya ait alış faturasının ilgili meslek mensubundan temin edilerek ihale komisyonuna sunulmasının istenildiği, Açıkalın Altyapı San. ve Tic. Ltd. Şti.nin 17.04.2020 tarihinde idare kayıtlarına alınan dilekçesi ekinde istenilen belgeleri idareye sunduğu anlaşılmıştır.

Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.13.1’inci maddesinde teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin üçüncü kişilerden fiyat teklifi ile açıklama yapılabileceği açıklanmıştır. Fiyat teklifinin eki olarak sonradan istenilen satış tutarı tespit tutanağının ilgili meslek mensubu tarafından hazırlandığı ve onaylandığı, fiyat teklifindeki fiyatın satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının  % 80’inin altında olmadığı, fiyat teklifinde belirtilen satış tutarı tespit tutanağının tarih ve sayısının doğru olduğu belirlenmiştir.

Başvuru sahibinin dilekçesinde, fiyat teklifindeki rakamın yedek parça, tamir, bakım, sermaye faizi, sigorta, nakil gibi maliyetleri içermediği iddia edilmiştir. Ancak makine ve ekipmana ilişkin kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanan rayiçlerin oluşturulma mantığının bu giderlerin ayrı ayrı hesaplanarak bütüne ulaşılan bir formüle dayandığı, Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.13.1’inci maddesine göre piyasadan fiyat teklifi alınmak suretiyle açıklama yapılması durumunda bu giderlerin ayrı ayrı gösterilmesi gerektiğine ilişkin bir açıklamanın bulunmadığı belirlenmiştir. Aksi belirtilmedikçe verilen fiyat teklifinin makinanın tüm giderlerini karşılayacak şekilde verildiği şeklinde yorum yapılması gerekmektedir. Ayrıca, nakliye giderinin dahil olduğunun ve şantiye teslimi şekilde fiyat verildiğinin belirtildiği ve satış tutarı tespit tutanağındaki rakamın oldukça üzerinde bir fiyat verildiği anlaşıldığından, farklı noktalara teslim edilecek makinalar için aynı nakliye bedelinin kullanılmadığı belirlenmiştir.

Açıklanan nedenlerle, başvuru sahibinin söz konusu iddiasının uygun olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

b, c, d, e, f- Sunulan fiyat teklifinin üzerinde makinenin cinsi bilgisinin karşısında “asfalt kazıma makinası (400 HP gücünde max. 2.05 m freze genişliğinde, 0.15 m freze derinliğinde, konveyörlü)” ifadesine yer verildiği, aynı bilginin satış tutarı tespit tutanağında da yer aldığı, aynı şekilde SMMM özel amaçlı makine tespit raporu özel amaçlı inceleme raporunda, “400 HP gücünde maksimum 2.05 m. freze genişliğinde, 0.15 m freze derinliğinde konveyörlü asfalt kazıma makinası Evrensel Yol İnşaat A.Ş. firmasında 18.04.2019 tarih ve EVR2019000000012 NOLU  e faturası ile defter kayıtlarına alınmış olup, demirbaş ve amortisman defteri tetkiki ile ilgili tarihte var olduğunun tespiti yapılmıştır” beyanına yer verildiği, bahsi geçen e faturada ise Wirtgen marka 2000 CC asfalt kazıma makinası, 1993 model plaka No:34-00-5227, motor no:04738, şasi no:1200146 bilgisinin bulunduğu belirlenmiştir.

Başvuru sahibinin dilekçesinde isteklinin motor gücü istenilen kriterden daha yüksek olan makine ile açıklama yapmasının aykırı olduğu iddiasının uygun olmadığı, zira gerek fiyat teklifinde, gerekse satış tutarı tespit tutanağında direkt olarak aracın motor gücüne de yer verilerek aynı teknik özellikteki makine için açıklama yapıldığı tespit edilmiştir.

İhale komisyonunca, Ankara 18. İdare Mahkemesinin kararında belirtildiği şekilde belgeler istenerek işlem tesis edildiği belirlenmiştir. Dolayısıyla Mahkeme kararında belirtilen belgeler haricinde teknik doküman, ruhsat ve ilave belge istenmek suretiyle makine ile ilgili araştırma yapılmasının uygun olmadığı, belgelerin uygunluğunun Mahkeme kararında belirtilen belgeler çerçevesinde yapılması gerektiği belirlenmiştir.  Ayrıca 3568 sayılı Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu ile yetkilendirilen meslek mensuplarınca yapılan mesleki iş ve işlemlerin hukuka uygunluk karinesinden  yararlanacağı, aksine bilgi, belge, bulgu veya ciddi şüphe durumunda daha detaylı inceleme yapılmasının 3568 sayılı Kanun’a ve 4734 sayılı Kanun’a uygun olacağı, bu itibarla söz konusu fiyat teklifinin, özel amaçlı raporun ve amortisman kayıt defterinin mevzuatına göre düzenlendiğinin ve üzerinde yer alan bilgilerin doğru olduğunun kabulünün gerektiği, bir diğer ifade ile söz konusu belgelerin hukuka uygunluk  karinesinden   yararlanacağı anlaşılmıştır.

Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.13.11’inci maddesinde Ek-O.5, Ek-O.6, Ek-O.7 ve Ek-O.8 numaralı tutanakların son veya bir önceki geçici vergi beyanname dönemine ilişkin olarak düzenlenmesi zorunlu olduğu, son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminin tespitinde; 4734 sayılı Kanun’un 21’inci maddesinin birinci fıkrasının (a), (d) ve (e) bentlerine göre pazarlık usulü ile yapılan ihalelerde ilk yazılı fiyat tekliflerinin alındığı tarih, diğer ihale usulleri ile yapılan ihalelerde ise ihale tarihinin esas alınacağı açıklanmıştır.

22.11.2019 tarihli fiyat teklifine dayanak olan satış tutarı tespit tutanağı incelendiğinde, tutanağın 2019 yılı 2. vergi beyanname dönemine ilişkin olduğu, ihale tarihi 14.11.2019 olan ihalede son geçici vergi beyanname döneminin Temmuz, Ağustos, Eylül dönemi, bir önceki geçici vergi beyanname döneminin Nisan, Mayıs, Haziran 2019 dönemi olduğu, sunulan satış tutarı tespit tutanağının ihale tarihine göre bir önceki vergi beyanname dönemine ilişkin olduğu anlaşıldığından bu yöndeki iddia uygun bulunmamıştır.

17.04.2020 tarihinde idare kayıtlarına alınan belgeler detaylı şekilde incelendiğinde, fiyat teklifinin tarihinin 22.11.2019 olduğu, makinenin alış faturasının tarihinin 18.04.2019 olduğu, amortisman kayıt defterinin ilgili sayfasında alış faturasında özellikleri belirtilen Wirtgen 2000 cc asfalt kazıma makinasının (1993) 18.04.2019 tarihinde firma aktifine girdiği ve 21.05.2019 tarihinde satışının yapılarak aktifinden çıktığı belirlenmiştir. SMMM onaylı makine tespit raporunda da belirtilen makinenin 18.04.2019 tarih ve EVR2019000000012 E fatura nosu ile defter kayıtlarına alındığı ve amortisman defteri tetkiki ile iş makinasının ilgili tarihte var olduğunun tespitinin yapıldığı beyan edilmiştir. Ancak ilgili tarihten kastedilenin alış faturası tarihi olan 18.04.2019 olduğu, zira amortisman defterinden aracın 21.05.2019 tarihinde satışının gerçekleştiği ve firma aktifinden çıktığı anlaşılmıştır. Dolayısıyla alış faturasına esas makinenin fiyat teklifinin verildiği tarih olan 22.11.2019 tarihi itibarıyla firma aktifinde bulunmadığı anlaşıldığından, sunulan belgenin bu yönüyle uygun olmadığı belirlenmiştir.

Yukarıda açıklanan nedenlerle, Açıkalın Altyapı San. ve Tic. Ltd. Şti.nin aşırı düşük teklif açıklamalarının belirtilen gerekçe ile uygun olmadığı anlaşıldığından, anılan isteklinin teklifinin reddedilmesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.

Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, Açıkalın Altyapı San. ve Tic. Ltd. Şti.nin aşırı düşük teklif açıklamalarının kabul edilmeyerek teklifinin reddedilmesi ve bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,

Oybirliği ile karar verildi.