|
BAŞVURU SAHİBİ:
Eser İnşaat ve Ticaret A.Ş. – Arges İnşaat Taah. Turizm ve San. Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığı,
İHALEYİ YAPAN İDARE:
Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü Proje ve İnşaat Dairesi Başkanlığı,
BAŞVURUYA KONU İHALE:
2021/395497 İhale Kayıt Numaralı “Orta Mesarya Ovası Sulaması İletim Hattı Yapımı 1Kısım” İhalesi
KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:
Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü Proje ve İnşaat Dairesi Başkanlığı tarafından 09.08.2021 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Orta Mesarya Ovası Sulaması İletim Hattı Yapımı 1Kısım” ihalesine ilişkin olarak Eser İnşaat Ve Ticaret A.Ş. – Arges İnşaat Taah. Turizm Ve San. Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığının 12.10.2021 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 14.10.2021 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 22.10.2021 tarih ve 49632 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 22.10.2021 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.
Başvuruya ilişkin olarak 2021/1748 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.
KARAR:
Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, aşırı düşük teklif açıklaması istenen iş kalemine ait analizde eksik olduğu düşünülen deniz nakliye mesafesi ile boru birim ağırlığına ilişkin olarak taraflarınca gönderilen 17.08.2021 tarihli yazı ile idareden bilgi talep edildiği, bahse konu talep üzerine idarece tüm isteklilere gönderilen cevabi yazıda; çelik boruların birim ağırlık hesabının üreticiler tarafından belirlenmesi gerektiğinin ve limanların hangi bölümleri arasında taşıma yapılacağı ile taşıma koşullarının isteklilerce belirleneceğinin, anılan girdilerin fiyat tevsiki için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığınca yayımlanan birim fiyatların kullanılmasının uygun olmadığının ifade edildiği, ancak 19.08.2021 tarihli cevabi yazıda belirtilen söz konusu hususların istekli olabilecekler tarafından, tekliflerin hazırlanması aşamasında bilinmesi gereken hususlar olduğu, bahse konu cevabi yazıda yeterli bilgilerin verilmemesi üzerine, açıklama istenen analiz girdilerinden olan “NAK/T-G” poz numaralı “Boru ve özel parçaların nakli (deniz nakli) (Mersin Limanı’ndan Girne Limanı’na)” girdisinin tevsiki amacıyla taraflarınca, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığından, “74.007.0006” ve “74.007.0007” poz numaralı deniz yolu taşıma formüllerinin 4734 sayılı Kanun’a göre yapılacak ihalelerde, Türkiye’den KKTC’ye yapılacak çelik boru nakillerinde kullanılıp kullanılamayacağına ilişkin görüş talep edildiği, anılan talebe ilişkin gönderilen cevabi yazıda, söz konusu nakliye pozlarının yurt içi ve yurt dışı nakliyelerinde kullanılabileceğinin ifade edildiği, yine KKTC Bayındırlık ve Ulaştırma Bakanlığı Limanlar Dairesi Müdürlüğü Girne Baş Kılavuzluk ve Liman Başkanlığından alınan 25.08.2021 tarihli yazı ile Mersin Limanı ile Girne Limanı arasının 108 deniz mili olduğunun öğrenildiği, “NAK/T-G” poz numaralı girdiye ilişkin hesaplamaların taraflarınca bahse konu bilgiler dikkate alınmak suretiyle yapıldığı, ayrıca metre üzerinden açıklama istenen analiz girdilerinden olan “ÖZELÇELİK2500-10” poz numaralı “Ø2540 mm 10 atm çelik boru (t=16 mm, ST37)” girdisine ilişkin olarak Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca ton cinsinden yayımlanan “10.450.2326” poz numaralı “Spiral kaynaklı çelik borular 2540,0×15,90 (TS EN 10217-1), içi epoksi (TS EN 10289’a göre), dışı PE kaplı (TS 5139’a göre), kaynak ağızlı” girdisinin kullanıldığı, her ne kadar anılan girdide et kalınlığı olarak belirtilen 15,90 mm, “ÖZELÇELİK2500-10” poz numaralı iş kaleminin tanımında belirtilen 16,00 m et kalınlığı ile aynı olmasa da, taraflarınca “10.450.2326” poz numaralı iş kalemi üzerinden birim kilogram hesabı yapılmak suretiyle 16 mm et kalınlığı için fiyat ortaya çıkarıldığı, dolayısıyla ihale komisyonu tarafından tekliflerinin “aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında “NAK/T-G” ve “ÖZELÇELİK2500-10” girdilerinin fiyatını tevsik etmek amacıyla, üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri yerine kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanan fiyatları kullandıkları, söz konusu kamu kurum ve kuruluşlarınca yayınlanan bu fiyatların analiz formatlarına, birim fiyat tariflerine, idarece tanımlanan yapım şartlarına ve Teknik Şartname’ye uygun olmayan girdilere ilişkin olduğu” gerekçesiyle reddedilmesinde mevzuata uyarlık bulunmadığı iddialarına yer verilmiştir.
A) Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde “İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.
İhale komisyonu;
a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,
gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir…” hükmü,
Aynı Kanun’un “İhalelere yönelik başvurular” başlıklı 54’üncü maddesinde “İhale sürecindeki hukuka aykırı işlem veya eylemler nedeniyle bir hak kaybına veya zarara uğradığını veya zarara uğramasının muhtemel olduğunu iddia eden aday veya istekli ile istekli olabilecekler, bu Kanunda belirtilen şekil ve usul kurallarına uygun olmak şartıyla şikâyet ve itirazen şikâyet başvurusunda bulunabilirler…” hükmü,
Söz konusu Kanun’un “İdareye şikâyet başvurusu” başlıklı 55’inci maddesinde “Şikâyet başvurusu, ihale sürecindeki işlem veya eylemlerin hukuka aykırılığı iddiasıyla bu işlem veya eylemlerin farkına varıldığı veya farkına varılmış olması gereken tarihi izleyen günden itibaren 21 inci maddenin (b) ve (c) bentlerine göre yapılan ihalelerde beş gün, diğer hallerde ise on gün içinde ve sözleşmenin imzalanmasından önce, ihaleyi yapan idareye yapılır…” hükmü,
Anılan Kanun’un “Kuruma itirâzen şikâyet başvurusu” başlıklı 56’ncı maddesinde “İdareye şikayet başvurusunda bulunan veya idarece alınan kararı uygun bulmayan aday, istekli veya istekli olabilecekler tarafından 55 inci maddenin dördüncü fıkrasında belirtilen hallerde ve sürede, sözleşme imzalanmadan önce itirazen şikayet başvurusunda bulunulabilir…” hükmü,
İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in “Başvuru süreleri” başlıklı 6’ncı maddesinde “(1) İdareye şikâyet süresi; ihale sürecindeki şikayete konu işlem veya eylemlerin farkına varıldığı veya farkına varılmış olması gerektiği tarihi izleyen günden itibaren Kanunun 21 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) ve (c) bentlerine göre yapılan ihalelere yönelik başvurularda beş gün, diğer hallerde on gündür.
…
(3) Kuruma itirazen şikayet süresi; şikayet veya itirazen şikayet üzerine idare tarafından alınan iptal kararına karşı yapılacak başvurularda beş gün, diğer hallerde on gündür.” hükmü,
Söz konusu Yönetmelik’in “Sürelerle ilgili genel esaslar” başlıklı 7’nci maddesinde “(1) Süreler;
c) İdarenin işlem veya eylemlerine karşı yapılacak başvurularda şikayete yol açan durumun farkına varıldığı yahut farkına varılmış olması gerektiği tarihi,
…
izleyen günden itibaren başlar…” hükmü,
Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Sınır değer tespiti ve aşırı düşük teklifler” başlıklı 45’inci maddesinde “…45.1.1. Yapım işleri ihalelerinde, 4734 sayılı Kanunun 36 ncı maddesi uyarınca ilk oturumda teklif mektubu ve geçici teminatını usulüne uygun sunan geçerli teklifler tespit edildikten sonra;
…
Sınır değer aşağıdaki eşitlikten bulunur:
…
45.1.2. Sınır değerin altındaki teklif sahiplerinden yaklaşık maliyetin % 80’lik bölümünü oluşturan iş kalemleri/gruplarına ilişkin ayrıntılar yazılı olarak istenir. Bu çerçevede; istenen açıklamanın niteliği dikkate alınarak, isteklilere beş (5) iş gününden az olmamak üzere makul bir süre verilir. Yazıda ayrıca, ihale konusu işe özgü alanlara (malzeme ocağı vb.) ilişkin olan ve açıklama istenecek girdi niteliğinde bulunan nakliyelere dair yaklaşık maliyet hesabında esas alınan mesafeler belirtilir.
45.1.2.1. İhale komisyonunca, (38.1) maddesi kapsamında idarece hazırlanan “sıralı iş kalemleri/grupları listesi” kullanılarak yaklaşık maliyetin % 80’lik kısmına giren iş kalemleri/grupları belirlenir.
…
Yaklaşık maliyeti oluşturan iş kalemi/grubu analizlerindeki analiz girdilerinden, tutarı kar ve genel gider hariç analiz toplamının % 3’üneeşit ve altında olanlar için isteklilerden açıklama yapılması istenilmeyecektir.
Tutarı, kar ve genel gider hariç analiz toplamının % 3’üne eşit veya altında olması nedeniyle sorgulamaya tabi tutulmayacak analiz girdilerinin tutarlarının kümülatif toplamının kar ve genel gider hariç analiz toplamının % 15’ini aşması durumunda; en küçük tutardan itibaren kümülatif toplamda % 15’lik tutarın aşılmasına neden olan analiz girdisi belirlenecek, tutarı bu girdinin tutarından daha az olan girdiler için açıklama istenilmeyecektir.
…
Analizlerdeki işçilik girdisi, tutarları analiz toplamının % 3’üne eşit veya altında olsa dahi, açıklama istenilmeyecek girdiler arasında yer alamaz.
…
45.1.4. İdare tarafından ihale dokümanı kapsamında;
…
a) Teklif birim fiyatlı işlerde; her bir iş kaleminin yapım şartlarına, tarif ve içeriğine göre analizde yer almasını istediği “malzeme, işçilik, makine ve diğerleri (varsa; nakliyeler, inşaat yerindeki yükleme, boşaltma, yatay ve düşey taşımalar, zamlar vb.)” sadece girdi cinslerinin belirlendiği, analiz girdileri ile miktarlarının ve tutarlarının belirtilmediği,
…
(Ek-Y.2)’de yer alan örneğe uygun analiz formatının isteklilere verilmesi, isteklilerin de tekliflerinin aşırı düşük olarak tespit edilerek kendilerinden açıklama istenmesi durumunda, yapacakları açıklamada sunacakları analizlerin verilen bu formata uygun olması gerekmektedir.
…
Kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar ile uyumlu olmayan iş kalemleri (özel iş kalemleri) ile idarelerce tasarlanan ve birden fazla iş kalemini ihtiva eden iş kalemleri (paçal iş kalemi) için bu iş kalemlerinde bulunan analiz girdileri ve miktarlarının gösterildiği analiz formatlarının, ihale dokümanı kapsamında veya aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazı ekinde verilmesi gerekmektedir…
45.1.5. İsteklilerin iş kalemleri/iş grupları için kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış cari yıl birim fiyatları veya bu fiyatlardan daha yüksek fiyatları teklif etmeleri ve söz konusu iş kalemleri/grupları için; hangi kamu kurum ve kuruluşunun birim fiyatını kullandıklarını, birim fiyat poz numarasını da yazmak suretiyle liste halinde belirterek açıklamaları kapsamında sunmaları durumunda analiz düzenlemeleri zorunlu değildir. Bu kapsamda; isteklilerin, kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış “kar ve genel gider içermeyen birim fiyatların” üzerine, kendi belirledikleri “kar ve genel gideri” ilave ederek birim fiyatlarını oluşturmaları durumunda da; hangi kamu kurum ve kuruluşunun “kar ve genel gider hariç birim fiyatını” kullandıklarını ve kendi belirledikleri “kar ve genel gider” tutarını yazmak suretiyle liste halinde belirterek açıklamaları kapsamında sunmaları halinde de, söz konusu iş kalemleri/iş grupları için analiz düzenlemeleri zorunlu değildir. Bu kapsamda isteklilerin analiz düzenlemeleri zorunlu olmayan söz konusu iş kalemleri/grupları için 45.1.13 maddesinde belirtilen belgeleri sunmalarına da gerek bulunmamaktadır.
…
45.1.6. Analizler ile yardımcı ve/veya alt analizlerde, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından belirlenerek yayımlanmış rayiçleri kullanan ve söz konusu rayiçleri poz numaralarını da belirtmek suretiyle liste halinde sunan isteklilerin, söz konusu rayiçlere ilişkin olarak 45.1.13 maddesinde belirtilen belgeleri sunmalarına gerek bulunmamaktadır.
…
45.1.8. Aşırı düşük teklifine ilişkin olarak yaptığı açıklamada sunduğu analizler, ihale dokümanı kapsamındaki analiz formatına, birim fiyat tariflerine, idarece tanımlanan yapım şartlarına veya teknik şartnameye uygun olmayan, analiz fiyat tutarları teklif fiyatların üzerinde olan isteklilere ait teklifler reddedilecektir. Analizler üzerinde yapılan incelemede; çarpım ve toplamlarda hesaplama hatası bulunması durumunda, analiz girdilerine ait fiyatlar esas alınarak, hesaplama hatası ihale komisyonu tarafından re’sen düzeltilir. Bu şekilde düzeltilmiş analiz fiyatı, teklif fiyatın üzerinde olan isteklilerin teklifleri reddedilir.
…
45.1.13. Teklifi aşırı düşük bulunan isteklilerin, tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili olarak 4734 sayılı Kanunun 38 inci maddesi uyarınca yapacakları açıklamada, sorgulamaya konu iş kalemlerine/gruplarına ilişkin analizler ile bu analizlere dayanak teşkil eden bilgi ve belgeleri sunmaları gerekmektedir.
İsteklilerin analizlerine dayanak teşkil eden bilgi ve belgeler;
a. Üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri,
b. Çimento ve demir ürünleri için ilan edilmiş üretici fiyat tarifeleri,
c. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere ilişkin ilan edilmiş fiyat tarifeleri veya bunlardan alınmış fiyat teklifleri,
ç. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından ilgili mal veya hizmetlere ilişkin ilan edilen asgari fiyatlar,
d. Ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanakları,
e. Stoğunda bulunan mallara ilişkin stok tespit tutanakları,
f. İdarece istenmesi durumunda yardımcı analizler v.b.dir.
İstekliler tekliflerine ilişkin olarak yukarıda sayılan belgelerden kendileri için uygun olanları açıklamaları kapsamında sunacaklardır.
Yukarıda sayılan bilgi ve belgelerden herhangi biri ile açıklama yapılmasının fiilen mümkün olmadığının anlaşıldığı durumlarda, istekliler tarafından gerekçesi belirtilmek suretiyle ilgili mevzuatına göre son 12 ay içinde düzenlenen açıklamaya elverişli diğer bilgi ve belgeler kullanılarak da açıklama yapılabilir…
…
45.1.14. Aşırı düşük teklif sorgulaması sonucunda; (45.1.3 – 45.1.13) maddelerine uygun açıklamada bulunmayan, açıklamaları idarece tanımlanan yapım şartlarına uymayan veya teknik şartnameye aykırı hususlar içeren isteklilerin teklifleri gerekçeleri belirtilmek suretiyle reddedilecektir…” açıklaması yer almaktadır.
İdari Şartname’nin “İhale konusu işe/alıma ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu işin/alımın;
a) Adı: Orta Mesarya Ovası Sulaması İletim Hattı Yapımı 1. Kısım
…
e) Miktarı: İş kapsamında; Güzelyurt Ovası’nda yer alan mevcut Serhatköy-Kumköy Arası İsale Hattı’na su iletilmesi amacıyla Orta Mesarya Ovası sulamasının 48.020,72 m iletim borusunun 1. kısmı olan 3.850 m’lik kısmı inşa edilecektir.
…
f) İşin yapılacağı/malın teslim edileceği yer: Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti” düzenlemesi,
Aynı Şartname’nin “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 33’üncü maddesinde “33.1. Teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden Kanunun 38 inci maddesine göre açıklama istenecektir. Bu kapsamda; ihale komisyonu sınır değerin altında kalan teklifleri aşırı düşük teklif olarak tespit eder ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister. İhale komisyonu;
a) Yapım yönteminin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen işin özgünlüğü,
gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifi reddedilir.” düzenlemesi,
İhale dokümanının eki olan “Birim Fiyat Tarifleri” listesinin “OMO.01/OMO.02: Ø2500 mm anma çapında 10/16 atm basınç dayanımlı çelik boruların ve özel parçaların döşenmesi” bölümünde “…Ölçü: Projesinde gösterilen boru ekseninin “m” cinsinden yatay uzunluğudur.
Ödeme: Birim fiyat teklif cetvelindeki birim fiyatı ile ödeme yapılır…” düzenlemesi,
Özel Teknik Şartname’nin “Bu İhale Kapsamında Yapılacak İşler” bölümünde “1- 326 m uzunluğunda, 200 mm çapında ve muhtelif basınçlarda PE 100 borular ve özel parçaları ile 3.850 m uzunluğunda, muhtelif çap ve basınçlarda çelik borular ve özel parçalarının temini, döşenmesi, boru hendek kazı ve dolgularının yapılması.
2- İletim hattı üzerinde bulunan hat kapama, ara tahliye, hava vanası (vantuz), yol geçişi (aç-kapa ve/veya yatay sondaj), dere geçişi, mevcut 800 mm çaplı Serhatköy-Kumköy arası isale hattına bağlantı yapıların inşası,
3- İşletme ve bakım yollarına stabilize serilmesi imalatlarının yapılması” düzenlemesi yer almaktadır.
Söz konusu Şartname’de düzenlenen “Çelik Boru Hatları Çapları ve Uzunlukları” başlıklı tablo aşağıdaki gibidir:
|
Boru Tipi
|
Anma Çapı (mm)
|
10 atm
|
16 atm
|
TOPLAM (m)
|
|
Çelik
|
2540
|
3.420,00
ST37
t=16 mm
|
330,00
ST37
t=22 mm
|
3.850,00
|
|
ÇELİK TOPLAM UZUNLUK (M)
|
3.850,00
|
Ayrıca bahse konu Şartname’de “Tüm malzemeler yüklenici tarafından temin edilecektir. Yüklenici tarafından temin edilen her türlü boru, özel parçalar, mekanik ekipman şantiye sahasına getirilecek, teknik şartnamesi çerçevesinde test ve muayene işlemleri yapılacak, bu işlem sonucuna göre idarece uygun görülenlerin imalatları yüklenici tarafından yapılacaktır…
…
Çelik Borular imalatlarında hendek kazısının yapılması, döşenmesi, tecritlerinin yapılması, gerekli koruyucu tedbirlerin alınması, teknik şartnamelerine (spiral kaynaklı (TS EN 10217-1), içi epoksi (TS EN 10289’a göre), dışı PE kaplı (TS 5139’a göre)) ve tip kesitlerine göre kaynakları, dolguları ve katodik koruma (projesi hazırlanarak imal edilecektir.) yapılacaktır…” düzenlemesi,
İhale dokümanının eki olan DSİ Çelik Boru Şartnamesi’nin “Boyutlar, Kütleler ve Toleranslar” başlıklı 6.7’nci maddesinde “Boruların dış çapları ve et kalınlıkları TS EN 10220’den seçilmiş olup TS EN 10217-1 Çizelge 5’te verilmiştir. Boyutlar bu listede verilen değerlere uygun olacaktır. Birim başına kütle için TS EN 10220’nin hükümleri uygulanır…” düzenlemesi yer almaktadır.
İhale dokümanının eki olan “KİK015.5B/EKAP-Y” numaralı Birim Fiyat Teklif Cetveli standart formu ise aşağıdaki şekilde düzenlenmiştir:
|
Sıra No
|
İş Kalemi No
|
İş Kaleminin Adı ve Kısa Açıklaması
|
Ölçü Birimi
|
Miktarı
|
…
|
|
1
|
OMO.01
|
Ø2500 mm anma çapında 10 atm basınç dayanımlı çelik boruların ve özel parçaların döşenmesi
|
metre
|
3.420
|
…
|
İhale komisyonu tarafından sınır değerin altında teklif sunduğu tespit edilen 5 istekliye 16.08.2021 tarihinde EKAP üzerinden aşırı düşük teklif açıklama talebi yazısının tebliğ edildiği, bahse konu yazıda “OMO.01” poz numaralı “Ø2500 mm anma çapında 10 atm basınç dayanımlı çelik boruların ve özel parçaların döşenmesi” iş kaleminin metre birim fiyatı üzerinden açıklama istenen iş kalemi olarak belirlendiği, söz konusu yazıda anılan iş kaleminin analiz girdilerinin isim ve miktarlarının gösterildiği analiz formatına, açıklama istenen ve istenmeyen analiz girdilerinin belirtildiği listelere yer verildiği; açıklama istenen iş kaleminin analizinde “NAK/T-G” poz numaralı “Boru ve özel parçaların nakli (deniz nakli) (Mersin Limanı’ndan Girne Limanı’na)” girdisi ile “ÖZELÇELİK2500-10” poz numaralı “Ø2540 mm 10 atm çelik boru (t=16 mm, ST37)” girdisinin açıklama istenen analiz girdisi olarak metre cinsinden ifade edildiği tespit edilmiştir.
Söz konusu aşırı düşük teklif açıklama talebi üzerine Eser İnş. ve Tic. A.Ş. – Arges İnş. Taah. Turz. ve San. Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığı, Özbek İnş. Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti. ve Mitaş Prj. İnş. Teks. San. ve Tic. A.Ş. tarafından idareye, bahse konu yazıda taraflarınca anlaşılmayan hususlara ilişkin olarak bilgi talebinde bulunulan yazıların gönderildiği görülmüştür.
Eser İnş. ve Tic. A.Ş. – Arges İnş. Taah. Turz. ve San. Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığı tarafından idareye gönderilen bilgi talebi yazısında “…“NAK/T-G” poz numaralı “Boru ve özel parçaların nakli (deniz nakli) (Mersin Limanı’ndan Girne Limanı’na)” girdisinin tanımında herhangi bir nakliye mesafesi veya nakliye formülüne yer verilmemiştir. Bu hususa ek olarak ilgili girdiye ait iş kaleminin birimi metre olarak istenmiştir. İlgili iş kalemine kamu kurum ve kuruluşlarınca hazırlanan birim fiyatlar (T.C. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığınca 2021 yılı için hazırlanan birim fiyat listesinin “74.007.0006” poz numaralı “100 mil mesafeye kadar yapılan denizyolu taşımaları (ton)”, “74.007.0007” poz numaralı “100 milden fazla mesafelere yapılan denizyolu taşımaları (ton)”) ile açıklama verilebilmesi için, nakliyesi yapılacak boruya ait (Ø 2540 mm, t=16 mm, St37 çelik boru) birim uzunluk kütlelerinin ton cinsinden ve Mersin Limanı–Girne Limanı arası mesafenin mil cinsinden belirtilmesi gerekmektedir.
“ÖZELÇELİK2500-10” poz numaralı “Ø2540 mm 10 atm çelik boru (t=16 mm, St37)” girdisi için kamu kurum ve kuruluşlarınca hazırlanan birim fiyatlar (T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca 2021 yılı için hazırlanan birim fiyat listesinin “10.450.236” poz numaralı “Spiral kaynaklı çelik borular 2540,00 mmx19,90 mm (TS EN 10217-1), içi epoksi (TS EN 10289’a göre), dışı PE kaplı (TS 5139’a göre), kaynak ağızlı) ile açıklama verilebilmesi için “Ø2540 mm, t=15,90 mm, ST37 çelik boru” ve “Ø2540 mm, t=16,00 mm ST37 çelik boru” birim uzunluk kütleleri belirtilmelidir…” ifadelerine,
Özbek İnş. Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından idareye gönderilen bilgi talebi yazısında “…“NAK/T-G” poz numaralı “Boru ve özel parçaların nakli (deniz nakli) (Mersin Limanı’ndan Girne Limanı’na)” girdisinin hesaplanmasında kullanılacak nakliye mesafesinin verilmemiş olması nedeniyle, açıklamada isteklilerce esas alınacak nakliye mesafesinin tespitinde belirsizlik ortaya çıktığından, bu durum, açıklamaların hazırlanması ve değerlendirilmesi aşamalarında eşit muamele ilkesi bakımından tereddütlere ve uyuşmazlıklara yol açabilecek niteliktedir. Bu sebeple söz konusu nakliye mesafesinin deniz mili olarak isteklilere bildirilmesi uygun olacaktır.
Diğer taraftan, işbu nakliye girdisinin açıklama yöntemi konusunda da belirsizlikler bulunmaktadır. Zira, analizde herhangi bir nakliye formülü verilmemiştir. Bu bakımdan, açıklamanın eşit koşullarda yapılmasını ve objektif olarak değerlendirilmesini sağlamak amacıyla Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Altyapı Yatırımları Genel Müdürlüğünün 2021 yılı birim fiyat listesindeki “74.006.0000 Taşıma Şartları” bölümünde yer alan “C-Denizyolu Taşıma Formülleri” başlığı altındaki resmi kuruluşların vasıtası ile yapılmayan deniz yolu ile yapılacak taşımaların bedellerinin hesaplanması amacıyla belirlenen formüllerin ve katsayıların (1-“74.007.0006” poz numaralı “100 mil mesafeye kadar yapılan denizyolu taşımalarında”, 2-“74.007.0007” poz numaralı “100 mil’den fazla mesafelere yapılan denizyolu taşımalarında) kullanılmasının uygun olacağı değerlendirilmektedir. Söz konusu birim fiyat listesinin ilgili sayfaları ekte sunulmaktadır. Ayrıca Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığınca yayımlanan denizyolu taşıma formülünde ve tarafınızca hazırlanan analizdeki “07.006G-T” ve “07.006K-T” poz numaralı girdilerde birimin “ton” olarak belirlendiği dikkate alınarak deniz nakli girdisinin biriminin “ton” şeklinde değiştirilmesi veya deniz yolu ile taşınacak çelik borunun birim ağırlığı bilgisinin isteklilere verilmesi gerektiği değerlendirilmektedir…” ifadelerine,
Mitaş Prj. İnş. Teks. San. ve Tic. A.Ş. tarafından idareye gönderilen bilgi talebi yazısında ise “…“ÖZELÇELİK2500-10” poz numaralı “Ø2540 mm 10 atm çelik boru (t=16 mm, St37)” girdisine ilişkin olarak Çevre ve Şehircilik Bakanlığı 2021 yılı İnşaat ve Tesisat Birim Fiyat Kitabı’nda bulunan “10.450.2326” poz numaralı 10 atm basınç dayanımlı 2540,0×15,90 spiral kaynaklı çelik boru veya “10.450.2426” poz numaralı 25 atm basınç dayanımlı 2540,0×21,46 spiral kaynaklı çelik boru rayiç fiyatını kullanmak istemekteyiz.
Gerekli açıklamanın tarafımıza yapılması konusunda gereğini saygılarımızla arz ederiz.” ifadelerine yer verildiği görülmüştür.
Söz konusu bilgi talepleri üzerine idare tarafından, sınır değerin altında teklif sunduğu tespit edilen 5 istekliye 19.08.2021 tarihinde EKAP üzerinden “Aşırı Düşük Sorgulama Hk.” konulu yazının tebliğ edildiği, bahse konu yazıda “…İş kapsamında kullanılacak olan çelik borular, DSİ Çelik Boru Şartnamesi’ndeki niteliklere uygun olarak iş başında temin edilecektir. Bu çerçevede borular, Şartname’deki nakliye ve depolama koşullarına uygun olarak temin edilecek olup işe özel olan boru nakliyesi ve depolanması sırasında boru kaplamasının bozulmaması için gerekli tedbirler yüklenici tarafından alınacaktır. Bu durumda üretilecek boruların kaplamalarının uluslararası nakliye koşullarına ve yurtdışında depolama şartlarına dayanacak ve kalite kaybına uğramayacak şekilde olması gerektiği açıktır. Çelik borular Şartname ve eklerinde belirtilen esaslara göre üretildiğinin tespiti için saha deneylerine tabi tutulabileceğinden imal edilecek olan boruların iç/dış kaplamalarının döşenme anında Şartname’ye uygun olması için üretici tarafından kaplama kalınlık ve özelliklerinin bu durum dikkate alınarak belirlenmesi gerekecektir.
Kaplama ağırlığının üreticiler tarafından belirlenecek olması dikkate alınarak borular, metre cinsinden metrajlandırılmıştır. Dolayısıyla herhangi bir birim ağırlık veya birim kütle hesabı yapılmamıştır. Bu bilgiler, isteklinin boru üretimi yaptırmayı düşündüğü üreticiden boru nakliye ve depolama koşulları dikkate alınarak sağlaması gereken bilgilerdir. Bu itibarla; çelik borular için Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca 2021 yılı için hazırlanan birim fiyat listesinin kullanılması uygun olmayacaktır. Piyasadan (üretici uygunluğu bulunan bir boru üreticisinden) sağlanacak teklif fiyatın sunulması gerekmektedir.
İdaremizce boru nakliyesinin deniz aşırı kısmının, Mersin Limanı ile Girne Limanı arasında olacağı öngörülmüştür. Bu limanların konumları belli olmakla birlikte, limanın hangi bölümleri arasında taşıma yapılacağı ve taşıma koşullarının istekliler tarafından belirleneceği değerlendirilerek mesafe bildirilmemiş, metre cinsinden mesafe belirtilerek fiyat analizi yapılması istenmiştir. Buradaki gemi taşımacılığı, çelik boru ve/veya iş makinelerinin uluslararası sularda taşınmasını kapsadığından Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığınca 2021 yılı için hazırlanan birim fiyat listesinin kullanılması uygun olmayacaktır. Piyasadan (borular ve/veya iş makineleri için gemi taşımacılığı yapan lisanslı bir firmadan) sağlanacak teklif fiyatın sunulması gerekmektedir.
İdari Şartnamenin 36’ncı maddesine göre aşırı düşük teklif açıklamanız ile birlikte yeterlik bilgileri tablosunda beyan ettiğiniz bilgi ve belgeleri tevsik eden ve EKAP veya diğer kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının internet sayfası üzerinden sorgulanamayan belgelerin sunulması gereken tarih 27.08.2021 Cuma günü saat 17.00’ye kadar uzatılmıştır…” ifadelerine yer verildiği tespit edilmiştir.
İdarenin bahse konu cevabını sınır değerin altında teklif sunduğu tespit edilen 5 istekliye tebliğ etmesi üzerine Eser İnş. ve Tic. A.Ş. – Arges İnş. Taah. Turz. ve San. Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığının özel ortağı olan Arges İnş. Taah. Turz. ve San. Tic. Ltd. Şti. tarafından 20.08.2021 tarihinde T.C. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Altyapı Yatırımları Genel Müdürlüğü Limanlar ve Kıyı Yapıları Dairesi Başkanlığına “Daire Başkanlığınızca hazırlanan Limanlar Birim Fiyat Listesi’nde bulunan “74.007.0006” ve “74.007.0007” numaralı deniz yolu taşıma pozları 2021 yılı birim fiyatlarının tespitinde kullanılmak üzere formülleriyle beraber açıklanmıştır.
İşbu formüllerin; 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’na tabii kamu kurum ve kuruluşlarımızca yapılış ihalelerde Türkiye’den Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ne yapılacak çelik boru nakillerini kapsayıp kapsamadığı bilgisinin firmamızla paylaşılması hususunda gereğinin yapılmasını arz ederiz.” ifadelerinin yer aldığı “Bilgi Talebi” konulu yazının gönderildiği görülmüştür.
Anılan talep üzerine T.C. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Altyapı Yatırımları Genel Müdürlüğü tarafından gönderilen 20.08.2021 tarihli ve 52726 sayılı cevabi yazıda “…İlgili birim fiyatlar Genel Müdürlüğümüz Limanlar ve Kıyı Yapıları Yapım Dairesi Başkanlığımızca incelenmiş olup, “74.007.0006” ve “74.007.0007” poz numaralı denizyolu taşıma formülleri deniz yapılarında ihtisası bulunan idarimiz tarafından yayımlanmakta olup gerek idaremizce yapılan ilahelerde gerekse ihtiyaç duyulması halinde diğer kurum ve kuruluşlarca da kullanılmaktadır.
Sonuç olarak; idarimiz tarafından yayımlanan söz konusu nakliye pozları da dâhil olmak üzere tüm pozlar 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu kapsamındaki bütün ihalelerde yurt içi ve yurt dışı nakliyelerinde sınır kısıtlamasına bağlı olmaksızın kullanılabilir.” ifadelerine yer verildiği tespit edilmiştir.
İhale komisyonu tarafından sınır değerin altında teklif sunduğu tespit edilen 5 istekliye 16.08.2021 tarihinde EKAP üzerinden tebliğ edilen aşırı düşük teklif açıklama talebi yazısı üzerine, Eser İnş. ve Tic. A.Ş. – Arges İnş. Taah. Turz. ve San. Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığı, Mitaş Prj. İnş. Teks. San. ve Tic. A.Ş. ve Özbek İnş. Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından aşırı düşük teklif açıklaması sunulduğu, 58yapı İnş. A.Ş. – Dirgün İnş. Turz. Dğlgz. Teks. Gıd. Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığı ve DNZ İnş. Nak. Turz. Tic. A.Ş. tarafından ise aşırı düşük teklif açıklaması sunulmadığı tespit edilmiştir.
Eser İnş. ve Tic. A.Ş. – Arges İnş. Taah. Turz. ve San. Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığı tarafından aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında, “NAK/T-G” poz numaralı “Boru ve özel parçaların nakli (deniz nakli) (Mersin Limanı’ndan Girne Limanı’na)” girdisinin fiyat tevsiki için Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Birim Fiyat Listesi’nde yer alan “74.007.0006” poz numaralı “100 mil mesafeye kadar yapılan denizyolu taşımaları” formülünün ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca 2021 yılı için yayımlanan “15.100.1005” poz numaralı “1 ton çelik borunun taşıtlara yükleme, boşaltma ve istifi” rayicinin kullanıldığı görülmüştür. Ayrıca aynı istekli tarafından aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında “ÖZELÇELİK2500-10” poz numaralı “Ø2540 mm 10 atm çelik boru (t=16 mm, ST37)” girdisinin fiyatını tevsik etmek amacıyla Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca 2021 yılı için yayımlanan “10.450.2326” poz numaralı 10 atm basınç dayanımlı 2540,0×15,90 spiral kaynaklı çelik boru rayicinin kullanıldığı tespit edilmiştir.
İhale komisyonunun 01.10.2021 tarihli kararında “…Aşırı düşük savunma veren isteklilerden Özbek İnş. Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti. ve Eser İnş. ve Tic. A.Ş. – Arges İnş. Taah. Turz. ve San. Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığının 17.08.2021 tarihinde idaremize verdikleri 858073 ve ve 857790 sayılı dilekçelerde özetle; açıklama istenen sıralı analiz girdilerinden “NAK/T-G” poz numaralı “Boru ve özel parçaların nakli (deniz nakli) (Mersin Limanı’ndan Girne Limanı’na)” analiz girdisinde herhangi bir nakliye formülüne yer verilmediği, bu nedenle T.C. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Birim Fiyat Listesi’nin “74.007.0006” poz numaralı “100 mil mesafeye kadar yapılan denizyolu taşımaları (ton)” ve “74.007.0007” poz numaralı “100 milden fazla mesafelere yapılan deniz yolu taşımaları (ton)” formülü ile açıklama verilebilmesinin, ayrıca açıklama istenen sıralı analiz girdilerinden “ÖZELÇELİK2500-10” poz numaralı “Ø2540 mm 10 atm çelik boru (t=16 mm, ST37)” girdisi için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Birim Fiyat Listesi’nde yer alan “10.450.2326” numaralı “Spiral kaynaklı çelik borular 2540,0×15,90 (TS EN 10217-1), içi epoksi (TS EN 10289’a göre), dışı PE kaplı (TS 5139’a göre), kaynak ağızlı” pozunun birim fiyatı ile açıklama verilebilmesinin değerlendirilmesi talep edilmiştir.
İdaremizce teklifleri sınır değerin altında kalan isteklilere gönderilen cevabi yazıda özetle; iş kapsamında kullanılacak olan çelik boruların özellik, temin, nakliye ve depolama koşullarının DSİ Çelik Boru Şartnamesi’ndeki niteliklere uygun olması gerektiği, bu sebeple isteklilerce talep edilen, Çevre ve Şehircilik Bakanlığının 2021 yılı için hazırlanan Birim Fiyat Listesi’nde kullanılan çelik boruların söz konusu açıklama kapsamında kullanılmasının uygun olmayacağı, bu sebeple piyasadan (üretici uygunluğu bulunan bir boru üreticisinden) sağlanacak teklif fiyatın sunulması gerektiği belirtilmiştir. “NAK/T-G” poz numaralı analiz girdisi için Mersin Limanı ile Girne Limanı arasında yapılacak deniz nakliyesi için gemi taşımacılığı, çelik boru ve/veya iş makinelerinin uluslararası sularda taşınmasını kapsadığından Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığınca 2021 yılı için hazırlanan Birim Fiyat Listesi’nde bulunan denizyoIu taşımacılığı formüllerinin kullanılmasının uygun olmayacağı, piyasadan alınacak teklif fiyatın sunulması gerektiği bildirilmiş ve aşırı düşük teklif açıklama süreleri 27.08.2021 tarihine kadar uzatılmıştır.
…
Eser İnş. ve Tic. A.Ş. – Arges İnş. Taah. Turz. ve San. Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığının idaremize sunmuş olduğu 27.08.2021 tarihli ve 877514 sayılı dilekçe ekindeki yeterlik bilgiler tablosunda beyan ettiği bilgileri tevsik edici belgeler ve aşırı düşük açıklama dosyası ihale komisyonunca incelenmiştir…İsteklinin, aşırı düşük teklif açıklama dosyasında; “OMO.01” poz numaralı “Ø2500 mm anma çapında 10 atm basınç dayanımlı çelik boruların ve özel parçaların döşenmesi” iş kalemine ait “NAK/T-G” poz numaralı “Boru ve özel parçaların nakli (deniz nakli) (Mersin Limanı’ndan Girne Limanı’na)” girdisi için Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığının “74.007.0007” poz numaralı “100 milden fazla mesafelere yapılan denizyolu taşımaları (ton)” formülü ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığının “15.100.1005” poz numaralı “1 ton çelik borunun taşıtlara yükleme, boşaltma ve istifi” pozunu kullanmak suretiyle analiz oluşturarak açıklama sunduğu tespit edilmiştir. İdarece açıklama istenen “ÖZELÇELİK2500-10” poz numaralı “Ø2540 mm 10 atm çelik boru (t=16 mm, ST37)” girdisi için “10.450.2326” poz numaralı Çevre ve Şehircilik Bakanlığına ait pozun kullanıldığı, bahse konu pozda çelik boru et kalınlığının t=15,90 mm olarak belirtildiği, idarece istenen çelik boru et kalınlığının ise t=16,00 mm olduğu, bu nedenle anılan istekli tarafından birim kilogram hesabı yapılarak fiyat belirlendiği komisyonca tespit edilmiştir. İdaremizin teklifi aşırı düşük olduğu tespit edilen isteklilere göndermiş olduğu açıklama yazısında “NAK/T-G” poz numaralı nakliye ve “ÖZELÇELİK2500-10” poz numaralı çelik boru rayicinde bahsi geçen kurum pozlarının kullanılmasının uygun bulunmadığı, özel fiyat kullanılarak fiyatlandırma yapılması gerektiği bildirilmiştir. Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.8’inci maddesi “Aşırı düşük teklifine ilişkin olarak yaptığı açıklamada sunduğu analizler, ihale dokümanı kapsamındaki analiz formatına, birim fiyat tariflerine, idarece tanımlanan yapım şartlarına veya teknik şartnameye uygun olmayan, analiz fiyat tutarları teklif fiyatların üzerinde olan isteklilere ait teklifler reddedilecektir.” hükmü gereğince isteklinin teklifi değerlendirme dışı bırakılmıştır….” ifadelerine yer verildiği tespit edilmiştir.
Söz konusu ihale komisyonu kararı üzerine Eser İnş. ve Tic. A.Ş. – Arges İnş. Taah. Turz. ve San. Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığı tarafından, tekliflerinin reddedilmesinin uygun olmadığı iddiası ile 12.10.2021 tarihinde idareye şikâyet başvurusunda bulunulduğu, idarece anılan şikâyet başvurusuna verilen cevapta “…Söz konusu isteklinin aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında, “OMO.01” poz numaralı iş kalemine ait “NAK/T-G” poz numaralı “Boru ve özel parçaların nakli (deniz nakli) (Mersin Limanı’ndan Girne Limanı’na)” girdisi için Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığının “74.007.0007” poz numaralı “100 milden fazla mesafelere yapılan deniz yolu taşımaları (ton)” formülünü ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığının “15.100.1005” poz numaralı “1 ton çelik borunun taşıtlara yükleme, boşaltma ve istifi” fiyatını kullanmak suretiyle analiz oluşturduğu tespit edilmiştir. İdarece açıklama istenen “ÖZELÇELİK2500-10” poz numaralı “Ø2540 mm 10 atm çelik boru (t=16 mm, ST37)” girdisi için “10.450.2326” poz numaralı Çevre ve Şehircilik Bakanlığına ait pozun kullanıldığı, bahse konu pozda çelik boru et kalınlığının t=15,90 mm olarak belirtildiği, idarece istenen çelik boru et kalınlığının ise t=16,00 mm olduğu, bu nedenle anılan istekli tarafından birim kilogram hesabı yapılarak fiyat belirlendiği, dolayısıyla isteklilere gönderilen analiz formatına uygun olmayan bir açıklama yapıldığı komisyonca tespit edilmiştir.
…
Yukarıda aktarılan mevzuat hükümlerinden de anlaşılacağı üzere, idarece yaklaşık maliyetin hesaplanması aşamasında kullanılan kriterler ile aşırı düşük teklif açıklama aşamasında değerlendirilecek kriterler farklılık göstermektedir. Yaklaşık maliyet hesabında kullanılan fiyat ve rayiçlerin tespitinde herhangi bir öncelik sıralaması tanımlanmadığı, yaklaşık maliyet hesabının piyasadaki gerçek fiyatlar ile yapılmasının esas alındığı görülmektedir. Yaklaşık maliyet gerçek fiyatlar kullanılarak, işin yapımı aşamasında da sürüncemede kalmamasını ve yapılabilirliğini sağlamak amacıyla özenle hesaplanmaktadır. Her ne kadar işin bedelini belirleme çalışmasının adı yaklaşık maliyet olsa da esas amaç, ihale edilecek işin gerçek değerine en yakın tutarın hesaplanabilesi ve işin yarım kalmadan tamamlanabilmesini sağlamaktadır.
Bu sebeple söz konusu işin yaklaşık maliyeti hesaplanırken esaslı unsur çelik boru döşemesi olmuştur. Demir cevherinde fiyat artışlarının olması, ABD’nin kota uygulaması yapması, Çin’deki salgın sebebiyle oluşan lojistik sorunları ve arzın azalması, sac üreticilerinin satış fiyatlarının Eylül 2020 ile Mart 2021 arasında dolar üzerinden iki kat artış göstermesi bilinen bir durum olduğundan, çelik boru bedelinin tespiti yapılırken idaremizce, piyasa araştırmasına dayalı fiyat çalışması yapılmıştır. Cari yılın 1 Ocak – 31 Aralık tarihleri arasında geçerli olması nedeniyle, kamu kurumları tarafından yayımlanan birim fiyatlarda yıl içerisindeki piyasa koşullarında yaşanan değişmeler (artış veya azalış) dikkate alınmamış olmaktadır. Bu nedenle söz konusu işin yaklaşık maliyet içerisindeki en önemli kısmı olan çelik boru döşenmesine ilişkin iş kaleminin analizinde, piyasadan alınan rayiçler kullanılmıştır.
Deniz nakliyesi pozunda da Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti sınırları içerisinde idaremizin devam eden yapım işlerinden tecrübe ettiği üzere, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığının deniz nakliyesi pozları ile açıklama yapılmasının gerçek maliyetleri yansıtmaması sebebiyle uygun değerlendirilmeyerek piyasa araştırması yoluna gidilmiştir.
Piyasadan alınan fiyat teklifleri ile açıklama sunan diğer isteklilerin aşırı düşük teklif açıklama dosyalarında sundukları teklif fiyatları incelendiğinde, çelik boru fiyatında bahse konu kurum pozlarının en az iki katı piyasa bedeli, deniz nakliye pozunda ise en az dört katı piyasa bedeli olduğu tespit edilmiştir.
Yaklaşık maliyet hesaplanırken belirlenen kriterler ile aşırı düşük teklif açıklama aşamasındaki kriterlerin mevzuatta farklık gösterdiği, yüklenici kâr ve genel gideri hesaplamasından da anlaşılabilmektedir. Yaklaşık maliyet hesabında % 25 oranında kâr ve genel gider göz önüne alınırken aşırı düşük açıklama aşamasında isteklinin kendi belirlediği “kâr ve genel gider” tutarını yazması esas alınmaktadır. Öyle ki Eser İnş. ve Tic. A.Ş. – Arges İnş. Taah. Turz. ve San. Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığının aşırı düşük açıklaması kapsamında idaremize sunmuş olduğu sıralı analiz girdileri hesabında yüklenici kârı % 130 olarak açıklanmıştır.
Ayrıca idaremizce teklifi aşırı düşük olduğu tespit edilen isteklilere gönderilen 19.08.2021 tarihli yazıda “NAK/T-G” poz numaralı nakliye ve “ÖZELÇELİK2500-10” poz numaralı çelik boru girdisinin fiyat tevsiki için, bahsi geçen kamu kurum ve kuruluşu pozlarının kullanılmasının uygun olmadığı, özel fiyat kullanılarak fiyatlandırma yapılması gerektiği bildirilmiştir…” ifadelerine yer verildiği tespit edilmiştir.
Yukarıda aktarılan mevzuat hüküm ve açıklamaları ile ihale dokümanında yer alan düzenlemelerden; inceleme konusu yapım işi ihalesinde ihale komisyonu tarafından teklifi sınır değerin altında kaldığı tespit edilen isteklilerden, yaklaşık maliyetin % 80’lik bölümünü oluşturan iş kalemleri/gruplarına ilişkin aşırı düşük teklif açıklaması talep edileceği, bahse konu talep yazısında idare tarafından ayrıca, malzeme ocağı vb. gibi ihale konusu işe özgü alanlara ilişkin olan ve açıklama istenecek girdi niteliğinde bulunan nakliyelere dair yaklaşık maliyet hesabında esas alınan mesafelerin belirtilmesinin zorunluğu olduğu anlaşılmaktadır. Öte yandan kamu ihale mevzuatında; idare tarafından teklifi sınır değerin altında olduğu tespit edilen isteklilere gönderilen aşırı düşük teklif açıklama talebi yazısında ihale konusu işe özgü alanlardan temin edilmesi gerekmeyen boru vb. ürünlere ilişkin nakliye girdilerinin açıklama istenen analiz girdisi olarak belirlenmesi durumunda, söz konusu yazıda anılan girdilere ilişkin nakliye mesafelerinin belirtilmesinin zorunlu olduğuna yönelik herhangi bir hüküm veya açıklama bulunmamaktadır.
Ayrıca aktarılan mevzuat hüküm ve açıklamalarından; ihale sürecindeki hukuka aykırı işlem veya eylemler nedeniyle bir hak kaybına veya zarara uğradığını veya zarara uğramasının muhtemel olduğunu iddia eden istekliler tarafından, bu işlem veya eylemlerin farkına varılan veya farkına varılmış olması gereken tarihi izleyen günden itibaren, Kanun’un 21’inci maddesinin (b) ve (c) bentlerine göre yapılan ihalelerde beş gün, diğer hallerde ise on gün içinde idareye şikâyet başvurusunda bulunabileceği anlaşılmaktadır.
Eser İnş. ve Tic. A.Ş. – Arges İnş. Taah. Turz. ve San. Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığı, Özbek İnş. Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti. ve Mitaş Prj. İnş. Teks. San. ve Tic. A.Ş. tarafından idareye gönderilen bilgi talebi yazılarında yer alan ifadelerden; idare tarafından teklifi sınır değerin altında olduğu tespit edilen 5 istekliye gönderilen aşırı düşük teklif açıklama talebi yazısına ilişkin olarak iki istekli tarafından ““NAK/T-G” poz numaralı “Boru ve özel parçaların nakli (deniz nakli) (Mersin Limanı’ndan Girne Limanı’na)” girdi tutarının hesaplanmasına dayanak teşkil edecek nakliye mesafesinin idare tarafından verilmemesi, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığınca yayımlanan denizyolu nakliye formüllerinin “ton” cinsinden yayımlanmasına rağmen aşırı düşük teklif açıklama talebi yazısında bahse konu nakliye girdisinin “metre” cinsinden belirlenmesi” nedenleriyle, bir istekli tarafından ““ÖZELÇELİK2500-10” poz numaralı “Ø2540 mm 10 atm çelik boru (t=16 mm, ST37)” girdisine ilişkin olarak Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca yayımlanan t=15,90 mm ve t=21,46 mm özellikteki borulara ait birim fiyatların kullanılıp kullanılamayacağı” hususunda, bir istekli tarafından ise ““ÖZELÇELİK2500-10” poz numaralı “Ø2540 mm 10 atm çelik boru (t=16 mm, ST37)” girdisine ilişkin olarak Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca t=15,90 mm özellikteki borular için yayımlanan birim fiyatın, Teknik Şartname’de istenen t=16,00 mm özellikteki boru birim fiyatına dönüştürülmesi amacıyla gereken t=16,00 mm ve t=15,90 mm çelik boruların birim uzunluk kütlelerinin istekilere bildirilmemesi” nedeniyle tereddüte düşüldüğü ve bahse konu hususlara ilişkin olarak idareden bilgi talebinde bulunulduğu anlaşılmaktadır.
Söz konusu bilgi talepleri üzerine idare tarafından sınır değerin altında teklif sunduğu tespit edilen 5 istekliye gönderilen bilgilendirme yazısındaki ifadelerden ise ““NAK/T-G” poz numaralı “Boru ve özel parçaların nakli (deniz nakli) (Mersin Limanı’ndan Girne Limanı’na)” girdisine ilişkin nakliye mesafesinin belirlenmeme nedeninin; bahse konu iki limanın konumlarını belli olmasıyla birlikte, limanın hangi bölümleri arasında taşıma yapılacağı hususunun isteklilerce belirlenmesi gerekliliği olarak belirtildiği, ayrıca Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığınca 2021 yılı için hazırlanan birim fiyat listesinde denizyolu taşımacılığı için yayımlanan nakliye birim fiyatlarının, uluslararası sularda yapılacak nakliyeler için kullanılmasının uygun olmadığının ifade edildiği, anılan sebeple “NAK/T-G” poz numaralı girdi için üçüncü kişilerden alınacak fiyat teklifi ile açıklama sunulması gerektiğinin belirtildiği,
İhale konusu işte kullanılacak olan Ø2540 mm çelik borulara ilişkin ise; Teknik Şartname’de 16 mm kalınlık istendiği, bahse konu kalınlığın iş başında sağlanması gerektiği, oysaki boruların iş başına nakliyesi ve depolanması sırasında boru kaplamasının bozulabileceği, bu nedenle borular için fiyat teklifi alınırken anılan hususlar da göz önünde bulundurularak iş başında 16 mm kalınlığı sağlamak üzere gerekli kalınlığın boru üreticileri tarafından hesaplanması ve bulunacak boru kalınlığına göre fiyat teklifi hazırlanması gerektiği, anılan sebeple taraflarınca birim uzunluk kütle bilgisinin isteklilere gönderilmesinin uygun olmadığı ve isteklilerce de söz konusu girdiye ilişkin olarak üçüncü kişilerden alınacak fiyat teklifi ile açıklama sunulması gerektiği yönünde açıklama yapıldığı anlaşılmıştır.
İdare tarafından sınır değerin altında teklif sunduğu tespit edilen 5 istekliye gönderilen bilgilendirme yazısının, ihale komisyonunun 01.10.2021 tarihli kararının ve idarenin Eser İnş. ve Tic. A.Ş. – Arges İnş. Taah. Turz. ve San. Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığının şikâyet başvurusuna verdiği cevabın bir arada değerlendirilmesi neticesinde; söz konusu isteklinin teklifinin aşağıdaki gerekçelerle değerlendirme dışı bırakıldığı anlaşılmaktadır:
– “NAK/T-G” poz numaralı “Boru ve özel parçaların nakli (deniz nakli) (Mersin Limanı’ndan Girne Limanı’na)” girdisi için yapılan açıklamada, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığının “74.007.0007” poz numaralı “100 milden fazla mesafelere yapılan deniz yolu taşımaları” (TL/ton) formülü ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığının “15.100.1005” poz numaralı “1 ton çelik borunun taşıtlara yükleme, boşaltma ve istifi” (TL/ton) fiyatı kullanmak suretiyle analiz oluşturduğu, ancak;
a) Cari yılın 1 Ocak-31 Aralık tarihleri arasında geçerli olması nedeniyle, kamu kurumları tarafından yayımlanan birim fiyatların yıl içerisinde piyasa koşullarında yaşanan değişmeleri yansıtmadığı,
b) Söz konusu girdinin açıklamasında kullanılan Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığının “74.007.0007” poz numaralı “100 milden fazla mesafelere yapılan deniz yolu taşımaları (ton)” formülünün, çelik boruların uluslararası sularda taşınmasını kapsamadığı,
c) Çelik borular için Teknik Şartname’de 16 mm olarak istenen kalınlığın iş başında sağlanması gerektiği, oysaki boruların iş başına nakliyesi ve depolanması sırasında boru kaplamasının bozulabileceği, bu nedenle boruların kalınlığının boru üreticileri tarafından belirlenmesi gerektiği,
Tüm bu nedenlerle “NAK/T-G” poz numaralı girdiye ilişkin yapılacak açıklamalarda üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifi yerine kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanan birim fiyatların kullanılmasının uygun olmadığı,
– “ÖZELÇELİK2500-10” poz numaralı “Ø2540 mm 10 atm çelik boru (t=16 mm, St37)” girdisi için yapılan açıklamada “10.450.2326” poz numaralı Çevre ve Şehircilik Bakanlığına ait pozun kullanıldığı, bahse konu pozda çelik boru et kalınlığının t=15,90 mm olarak belirtildiği, idarece istenen çelik boru et kalınlığının ise t=16,00 mm olduğu, bu nedenle anılan istekli tarafından birim kilogram hesabı yapılarak fiyat belirlendiği, ancak;
a) Cari yılın 1 Ocak-31 Aralık tarihleri arasında geçerli olması nedeniyle, kamu kurumları tarafından yayımlanan birim fiyatların yıl içerisinde piyasa koşullarında yaşanan değişmeleri yansıtmadığı,
b) Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca yayımlanan söz konusu pozun t=15,90 mm borular için yayımlandığı, oysaki “ÖZELÇELİK2500-10” poz numaralı çelik boruların kalınlığının 16 mm olması gerektiğinin Teknik Şartname’de düzenlendiği ve söz konusu kalınlığın iş başında sağlanabilmesi amacıyla gerekli olan boru kalınlığının boruların iş başına nakliyesi ve depolanması sırasında boru kaplamasının bozulabileceği göz önünde bulundurularak boru üreticileri tarafından belirlenmesi gerektiği, öte yandan kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanan fiyatlarda çelik boru kalınlığının (t) belli olduğu, dolayısıyla anılan istekli tarafından analiz formatlarına, birim fiyat tariflerine, idarece tanımlanan yapım şartlarına ve Teknik Şartname’ye uygun olmayan bir açıklama sunulduğu,
Tüm bu nedenlerle “NAK/T-G” poz numaralı girdiye ilişkin yapılacak açıklamalarda üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifi yerine kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanan birim fiyatların kullanılmasının uygun olmadığı,
gerekçeleriyle değerlendirme dışı bırakıldığı anlaşılmaktadır.
Ayrıca söz konusu üç yazıda yer alan ifadelerden aşağıdaki değerlendirmelere ulaşılmıştır:
– İdarenin analizlerde “NAK/T-G” poz numaralı “Boru ve özel parçaların nakli (deniz nakli) (Mersin Limanı’ndan Girne Limanı’na)” girdisi için mesafe belirtmeme nedeninin;
a) İki liman arasındaki mesafenin belli olması
b) Limanın hangi bölümleri arasında taşıma yapılacağı ve taşıma koşullarının istekliler tarafından belirleneceği,
– İstekliler tarafından “ÖZELÇELİK2500-10” numaralı poza ilişkin birim uzunluk kütlelerinin ton cinsinden talebinin idarece geri çevrilme nedeninin ise;
a) iş başında 16 mm kalınlığı sağlamak üzere gerekli kalınlığın teklif alınacak boru üreticileri tarafından hesaplanması gerekliliği, dolayısıyla bir metre boruya düşen ağırlığın taraflarınca belirlenmesinin uygun olmaması olarak belirtildiği anlaşılmaktadır.
“Çelik Borular-Dikişli-Dikişsiz-Boyutlar ve Birim Uzunluk Kütleleri” isimli TS EN 10220 standardının “Birim uzunluk başına kütleleri hesaplama metodu” başlıklı 5’inci maddesinde “Çizelge 1 ve Çizelge 2’de verilen birim uzunluk başına kütleler aşağıdaki formül kullanılarak (en az beş haneye kadar) dış çap (D) ve et kalınlığından (T) hesap edilmiş olup 100’den az değerler için üç haneye, daha büyük değerler için ise en yakın tam sayıya yuvarlatılmıştır.” ifadelerine ve çelik boruların dış çapı ile et kalınlığı göz önünde bulundurulmak suretiyle belirlenen birim uzunluk başına kütlelerin gösterildiği tablolara yer verilmiştir. Söz konusu tablolarda T=16 mm ve 2540 mm dış çap özellikli çelik borular için 996 kg ağırlık belirlemesi yapılmıştır.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca yayımlanan 2021 yılı İnşaat ve Tesisat Birim Fiyat Kitabı’nın “Spiral Kaynaklı Çelik Borular” bölümüne ait “6-10 atmosfer basınç dayanımlı (St37)” kısmında “Not: 1- Ara çapların rayiç fiyatları enterpolasyonla bulunur.
2- Çelik sınıfı değişmeyen ancak et kalınlıkları farklı olan aynı çaplardaki çelik borulara, birim fiyatı belli olan borunun birim boy ağırlığı esas alınarak bu çapa ait diğer boruların birim fiyatları belirlenecektir.” ifadeleri yer almaktadır.
Tüm bu inceleme, tespit ve değerlendirmeler çerçevesinde; teklifi sınır değerin altında kalan istekliler tarafından, yaklaşık maliyetin % 80’lik bölümünü oluşturan iş kalemleri/gruplarına ilişkin olarak Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.13’üncü maddesinde sayılan bilgi ve belgeler dayanak alınarak aşırı düşük tespit açıklaması sunulması gerektiği, anılan Tebliğ maddesinde sayılan yöntemlerden birinin ise kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere ilişkin ilan edilmiş fiyat tarifelerinin kullanılması yöntemi olduğu, ayrıca istekliler tarafından “ÖZELÇELİK2500-10” poz numaralı “Ø2540 mm 10 atm çelik boru (t=16 mm, ST37)” girdi fiyatının hesaplanmasında, Teknik Şartname’de söz konusu borular için belirtilen t=16 mm et kalınlığının dikkate alınması gerektiği, bahse konu boruların kaplama kalınlığını belirleme konusunun boru üreticilerinin inisiyatifine bırakılamayacağı, teklif edilecek boruların Teknik Şartname’de belirtilen özellikleri haiz olması gerektiği anlaşılmaktaysa da, idare tarafından teklifi sınır değerin altında olduğu tespit edilen isteklilere 19.08.2021 tarihinde tebliğ edilen EKAP üzerinden “Aşırı Düşük Sorgulama Hk.” konulu yazıda “ÖZELÇELİK2500-10” ve “NAK/T-G” poz numaralı girdilerin fiyat tevsikinin istekliler tarafından üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri ile yapılması gerektiğinin açıkça belirtildiği, bu kapsamda başvuru sahibi tarafından iddia edilen söz konusu hususların farkına varılan veya farkına varılmış olması gereken tarihin 19.08.2021 tarihi olduğu, dolayısıyla anılan hususlara ilişkin şikâyet başvurusunun idareye, 19.08.2021 tarihini izleyen 10 gün içinde, en geç 31.08.2021 Salı günü mesai bitimine kadar yapılmasının zorunlu olduğu, ancak söz konusu iddialara ilişkin başvurunun idareye 12.10.2021 tarihinde yapıldığı, idarece 19.08.2021 tarihinde gönderilen yazıda yer alan hususlara ilişkin olarak aşırı düşük teklif sahibi diğer istekliler tarafından da idareye herhangi bir şikâyet başvurusunda bulunulmadığı, dolayısıyla 19.08.2021 tarihli yazıda belirtilen hususların bu istekliler açısından kesinleştiği anlaşıldığından başvuru sahibinin anılan iddialarının süre yönünden reddi gerektiği sonucuna varılmıştır.
Ayrıca Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.2’nci maddesinde, uyarınca idare tarafından teklifi sınır değerin altında kaldığı tespit edilen isteklilere gönderilen aşırı düşük açıklama talebi yazısında malzeme ocağı vb. gibi ihale konusu işe özgü alanlara ilişkin olan ve açıklama istenecek girdi niteliğinde bulunan nakliyelere dair yaklaşık maliyet hesabında esas alınan mesafelerin belirtilmesinin zorunluğu olduğu belirtilmekte, öte yandan ihale konusu işe özgü alanlardan temin edilmesi gerekmeyen boru vb. ürünlere ilişkin nakliye girdilerinin açıklama istenen analiz girdisi olarak belirlenmesi durumunda, söz konusu yazıda anılan girdilere ilişkin nakliye mesafelerinin belirtilmesinin zorunlu olduğuna yönelik olarak kamu ihale mevzuatında herhangi bir hüküm veya açıklama bulunmamaktadır. Bu nedenle istekliler tarafından “NAK/T-G” poz numaralı “Boru ve özel parçaların nakli (deniz nakli) (Mersin Limanı’ndan Girne Limanı’na)” girdiye ilişkin olarak talep edilen nakliye mesafesinin idarece aşırı düşük teklif açıklama talebi yazısında belirtilmemesinde mevzuata aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Yine istekliler tarafından “ÖZELÇELİK2500-10” poz numaralı “Ø2540 mm 10 atm çelik boru (t=16 mm, ST37)” girdisi için yapılan açıklamalarda DSİ Çelik Boru Şartnamesi’nin “Boyutlar, Kütleler ve Toleranslar” başlıklı 6.7’nci maddesi, “Çelik Borular-Dikişli-Dikişsiz-Boyutlar ve Birim Uzunluk Kütleleri” isimli TS EN 10220 standardında yer alan formül ve tablolar kullanılmak suretiyle t=16 mm ve t=15,90 mm et kalınlığına sahip borular için birim uzunluk kütlelerinin belirlenebileceği anlaşıldığından, teklifi sınır değerin altında kalan istekliler tarafından idareden talep edilen bahse konu birim uzunluk kütlelerinin idarece aşırı düşük teklif açıklama talebi yazısında belirtilmesine gerek olmadığı sonucuna varılmıştır.
Tüm bu inceleme ve değerlendirmeler neticesinde; idare tarafından isteklilere gönderilen aşırı düşük teklif açıklama talebi yazısında “NAK/T-G” poz numaralı “Boru ve özel parçaların nakli (deniz nakli) (Mersin Limanı’ndan Girne Limanı’na)” girdisine ilişkin nakliye mesafesinin isteklilere bildirilmemesi, “ÖZELÇELİK2500-10” poz numaralı “Ø2540 mm 10 atm çelik boru (t=16 mm, ST37)” girdisinin metre cinsinden ifade edilmesi ile t=16 mm ve t=15,90 mm et kalınlığına sahip borular için birim uzunluk kütlelerinin belirtilmemesi hususlarında mevzuata aykırılık bulunmadığı, ihale komisyonu tarafından Eser İnş. ve Tic. A.Ş. – Arges İnş. Taah. Turz. ve San. Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığının teklifinin reddedilmesi işleminin yerinde olduğu sonucuna varılmıştır.
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,
Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikâyet başvurusunun reddine,
|