Toplantı No : 2019/037
Gündem No : 38
Karar Tarihi : 01.08.2019
Karar No : 2019/UH.II-882
BAŞVURU SAHİBİ:Rahil İnş. Nak. Tem. San. ve Tic. Ltd. Şti.

İHALEYİ YAPAN İDARE:Siverek Belediye Başkanlığı Kırsal Hizmetler Müdürlüğü,

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2019/244079 İhale Kayıt Numaralı “Araç Kiralama” İhalesi

KURUM TARAFINDAN YAPILAN AŞIRI DÜŞÜK İNCELEME:

Siverek Belediye Başkanlığı Kırsal Hizmetler Müdürlüğü tarafından 14.06.2019 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Araç Kiralama” ihalesine ilişkin olarak Rahil İnş. Nak. Tem. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin 24.06.2019 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 28.06.2019 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 08.07.2019 tarih ve 27876 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 08.07.2019 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2019/690 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

aşırı düşük kararı

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından yapılan aşırı düşük teklif açıklamasının mevzuata uygun olmadığı, şöyle ki;

a) İhale konusu işte kullanılacak iş makineleri, kamyonlar, binek araç ve pikap için amortisman maliyetinin ilgili mevzuata uygun açıklanmadığı, Amortisman Payı Tespit Tutanağı’nın YMM ya da SMMM tarafından kaşelenmediği ve imzalanmadığı, kiralama fiyat tekliflerinde meslek mensubu beyanının bulunmadığı, serbest muhasebeci tarafından imzalandığı, kiralama fiyat teklifine konu edilen iş makineleri, Teknik Şartnamede belirtilen model yılı, motor güçleri ve taşıma kapasitesi yönünden istenilen kriterleri sağlamadığı ve uyumlu olmadığı, kiralama sürelerinin işin süresi ile uyumlu olmadığı, fiyat tekliflerinin tarihinin, dayandığı tespit tutanağının tarihinden önce olduğu, yedek parça, bakım onarım, her türlü vergi, resim, harç, pul, nakliye, ulaşım, zorunlu mali sorumluluk (trafik) sigortası, kasko, araç muayene, şoför ve operatör vb. maliyet bileşenlerini dahil şekilde fiyat teklifi alınmasının mevzuata aykırı olduğu, kiralama fiyat teklifi alınan firmanın faaliyet alanları içerisinde kiralama hizmetinin bulunmadığı, idarece fiyat teklifini imzalayan meslek mensubundan teklifin dayandığı tespit tutanağının istenmeden değerlendirme yapılamasının mevzuata uygun olmadığı,

b) İhale konusu işe ilişkin şoför ve operatör giderleri açısından; işin süresinin 200 gün ve her gün çalıştırılacak sürenin 8 saat olmasına rağmen istekli tarafından eksik işçilik öngörüldüğü, işçilik giderinde gerçekleşebilecek artışların öngörülmediği,

c) İhale konusu işte çalıştırılması öngörülen araçların bakım onarım giderlerine ilişkin olarak; araç özeliklerinin ve bakım onarım adetlerinin fiyat tekliflerinde belli olmadığı, bakım onarım giderlerinin yetkili servis vasıtasıyla tevsik edilmediği, herhangi bir km/saat hesabı yapılmadığı, alınan fiyat tekliflerinin mevzuata uygun olmadığı ve faaliyet alanları arasında bakım onarım hizmeti bulunmayanlardan alındığı,

d) Sigorta maliyetlerine ilişkin olarak; sunulan sigorta fiyat tekliflerinde bölge müdürlüğü teyidinin bulunmadığı, sözleşmenin süresini kapsamadığı, sigorta tekliflerinin araç cinsleri ile uyumlu olmadığı,

e) Motorlu taşıtlar vergisi giderinin ve muayene giderlerinin eksik hesaplandığı, işin sarkacağı 2020 yılı için artış öngörülmediği, bir yıllık tutar üzerinden hesaplama yapılmaksızın 200 gün için oranlama yapıldığı,

f) Sözleşme damga vergisi, karar pulu, KİK payı gibi teklif fiyata dahil olan masraflar konusunda açıklama yapılmadığı, dolayısıyla isteklinin aşırı düşük teklif açıklamalarının reddedilerek teklifinin değerlendirme dışı bırakılması gerektiği iddialarına yer verilmiştir.

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

Siverek Belediye Başkanlığı Kırsal Hizmetler Müdürlüğü tarafından 14.06.2019 tarihinde açık ihale usulü ve birim fiyat teklif almak suretiyle gerçekleştirilen araç kiralama ihalesine ait İdari Şartname’nin “İhale konusu işe ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu hizmetin;

a) Adı: Araç Kiralama

b) Miktarı ve türü:

Toplam 29 Adet Araç ve İş Makinesinin 200 Günlüğüne Kiralanması

Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.

c) Yapılacağı yer: Siverek Belediyesi İdari Sınırları içerisinde” düzenlemesi,

Anılan Şartname’nin “Teklif fiyata dahil olan giderler” başlıklı 25’inci maddesinde “25.1. Araç Takip Sistemi Giderleri hariç, her türlü vergi, resim, harç, pul, nakliye, ulaşım, Zorunlu Mali Sorumluluk (Trafik), Kasko, Araç Muayene, Sürücü (Şoför veya Operatör), Araç ve İş Makinesi ait tüm Sahiplik Giderleri ve Sözleşme Genel Giderleri içerisinde sayılan tüm giderler Teklif fiyata dahildir.

25.2. 25.1. maddesinde yer alan gider kalemlerinde artış olması ya da benzeri yeni gider kalemlerinin oluşması hallerinde, teklif edilen fiyatın bu tür artış ya da farkları karşılayacak payı içerdiği kabul edilir. Yüklenici, bu artış ve farkları ileri sürerek herhangi bir hak talebinde bulunamaz.

25.3. Teklif fiyata dahil olan diğer giderler aşağıda belirtilmiştir:

25.3.1.

Araç Takip Sistemi Giderleri hariç, her türlü vergi, resim, harç, pul, nakliye, ulaşım, Zorunlu Mali Sorumluluk (Trafik), Kasko, Araç Muayene, Sürücü (Şoför veya Operatör), Araç ve İş Makinesi ait tüm Sahiplik Giderleri ve Sözleşme Genel Giderleri içerisinde sayılan tüm giderler Teklif fiyata dahildir.” düzenlemesi,

İnceleme konusu işe ait Teknik Şartname’de ihalede kullanılması öngörülen araçların ve iş makinelerinin teknik özelliklerine, çalışma koşullarına ve miktarlarına yer verildiği, Şartname’nin “Diğer Şartlar” başlıklı son maddesinde “…

6. İş makinelerinin ve araçların yakıtları Dizel olup idareye ait olacaktır. İşe başlarken yakıt deposu dolu olarak başlayacak ayrılırken depo dolu olarak ayrılacaktır.

…

8. Kamyonların ve iş makinelerinin günlük çalışma saati 8 saat ve idarenin belirlediği (7/24) saatleri arasındadır.

9. İdare gerekli gördüğünde araçlara günlük çalışma süresi dışında fazla çalışma yaptırabilir. Yaptırılacak fazla çalışma saatleri günlük çalışma saatine bölünerek çıkan miktar gün olarak yazılacaktır.

…

17. Kiralanan araçların bakım, onarım, operatör, şoför ücreti, her türlü vergi, harç ve SGK giderleri, trafik cezaları vb. tüm giderleri yükleniciye aittir…” düzenlemeleri yer almaktadır.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde “İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.

İhale komisyonu;

a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,

b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,

gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.

Kurum, ihale konusu işin türü, niteliği ve yaklaşık maliyeti ile ihale edilme usulüne göre aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değerler ve sorgulama kriterleri belirlemeye, ihalenin bu maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin sonuçlandırılabilmesine, ayrıca yaklaşık maliyeti 8’inci maddede öngörülen eşik değerlerin yarısına kadar olan hizmet alımları ile yapım işleri ihalelerinde sınır değerin altında olan tekliflerin bu maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin reddedilmesine ilişkin düzenlemeler yapmaya yetkilidir. İhale komisyonu bu maddenin uygulanmasında Kurum tarafından yapılan düzenlemeleri esas alır.” hükmü,

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer tespiti ve aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79’uncu maddesinde “…79.2. İhale ilanında ve dokümanında teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden açıklama isteneceği belirtilen hizmet alımı ihalelerinde, aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi aşamasında aşağıdaki düzenlemelere göre işlem tesis edilmesi gerekmektedir.

79.2.1. Aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazıda, isteklilerin yapacakları açıklamalara esas olacak önemli teklif bileşenlerinin, bütün istekliler için aynı unsurları içerecek şekilde belirtilmesi zorunludur. Aşırı düşük teklif açıklaması sunulması için isteklilere üç (3) iş gününden az olmamak üzere uygun bir süre verilir.

79.2.2. İstekliler aşırı düşük olarak tespit edilen tekliflerini aşağıdaki yöntemleri kullanarak açıklayabilirler.

79.2.2.1. Üçüncü Kişilerden Alınan Fiyat Teklifleri: Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin üçüncü kişilerden fiyat teklifi alınması durumunda, öncelikli olarak fiyat teklifini veren kişiyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre teklife konu mal veya hizmet için maliyet tespit tutanağı (Ek-O.5) veya satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.6) düzenlenecektir. Tutanaklar fiyat teklifinin dayanağı olarak düzenlenecek olup, meslek mensubu tarafından muhafaza edilecek ve fiyat teklifinin ekinde idareye verilmeyecektir. Ancak idare veya Kurum tarafından gerekli görülmesi halinde bu tutanaklar meslek mensubundan istenebilecektir.

Maliyet tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için, fiyat teklifinin mamul/mala ilişkin olması halinde mamul/malın birim fiyatının, tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olmaması; fiyat teklifinin hizmete ilişkin olması halinde ise bu hizmetin birim fiyatının, tutanakta tespit edilen toplam birim maliyetin altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.5) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (…/…/…) tarih ve (…) sayılı maliyet tespit tutanağındaki ortalama/toplam birim maliyet tutarının altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.

Satış tutarı tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.6) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (…/…/…) tarih ve (…) sayılı satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.

Üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin teklife konu alanda faaliyet gösterenlerden alınması gerekmekte olup, bu belgelerin ihale tarihinden önce düzenlenmiş olması zorunlu değildir.

Kaşeleme işlemi 8.4 üncü maddede belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir.

79.2.2.2. Merkezi Kamu Kurum ve Kuruluşları Tarafından Ülke Çapında Sunulan Mal ve Hizmetlere İlişkin Fiyatlar: Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin merkezi kamu kurum ve kuruluşları tarafından ülke çapında sunulan mal ve hizmetlere ilişkin fiyat tarifeleri veya istekliye verilmiş fiyat teklifleri açıklama yöntemi olarak kullanılabilir. Bu yöntemle yapılmış açıklamanın geçerli olabilmesi için kullanılan fiyatların ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olması zorunludur.

79.2.2.3. Kamu Kurum ve Kuruluşları Tarafından İlan Edilen Fiyatlar: Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin kamu kurum ve kuruluşları tarafından ilan edilmiş fiyat tarifeleri açıklama yöntemi olarak kullanılabilir. Bu usulle yapılmış açıklamanın geçerli olabilmesi için ilan edilen fiyatların ihalenin ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olması zorunludur.

79.2.2.4. Ticaret Borsası Fiyatları: Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin 18/5/2004 tarihli ve 5174 sayılı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanununun 51 inci maddesinin (c) bendi uyarınca borsa idaresi tarafından düzenlenen ve ilgili malın ihale tarihinden önceki son 12 ayın herhangi bir işlem gününde gerçekleşen ortalama fiyatını gösteren belge ile açıklama yapılabilir.

79.2.2.5. Toptancı Hal Fiyatları: Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin 11/3/2010 tarihli ve 5957 sayılı Sebze ve Meyveler ile Yeterli Arz ve Talep Derinliği Bulunan Diğer Malların Ticaretinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun uyarınca faaliyet gösteren toptancı hali idaresi tarafından düzenlenen ve ilgili malın ihale tarihinden önceki son 12 ayın herhangi bir işlem gününe ait ortalama fiyatını gösteren belge ile açıklama yapılabilir.

79.2.2.6. Özel veya Münhasır Hak Sahibi Kuruluşların Uyguladığı Fiyatlar: İlgili mevzuatı uyarınca, belirli mal veya hizmetlerin kamuya sunulması konusunda lehine sınırlama bulunan kuruluşların tedarikçisi oldukları mallar veya sunucusu oldukları hizmetler için uyguladıkları fiyatlar ile açıklama yapılabilir.(Ek cümle: 25/01/2017-29959 R.G./12. md.)Bu usulle yapılmış açıklamanın geçerli olabilmesi için kullanılan fiyatların ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olması zorunludur.

79.2.2.7. İsteklinin Kendi Ürettiği, Aldığı veya Sattığı Mallara İlişkin Fiyatlar: Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin olarak isteklinin kendi ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ait fiyatların kullanılması durumunda, istekliyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre aşırı düşük teklif açıklamasına konu mal için düzenlenen maliyet/satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.7) ile açıklama yapılabilir.

Maliyetler dayanak alınarak yapılan açıklamanın geçerli olabilmesi için teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta (Ek-O.7) tespit edilen ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olmaması ve isteklinin son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminde ihale konusu işte kullanılmasını öngördüğü mal miktarının en az yarısı kadar alım yapmış olması gerekir.

Satışlar dayanak alınarak yapılan açıklamanın geçerli olabilmesi için teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta (Ek-O.7) tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmaması ve malın ticaretinin isteklinin faaliyet alanında olması gerekir.

İsteklinin son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminde 4734 sayılı Kanun kapsamındaki idarelere açıklama konusu mala ilişkin satış yapmış ve satılan malın idarece kabul edilmiş olması durumunda, maliyet/satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.7) sunulmasına gerek bulunmayıp sadece söz konusu satışa ilişkin fatura örnekleri veya bu örneklerin noter, YMM, SMMM ya da vergi dairesince onaylı suretleri ile de belgelendirme yapılabilir.

Kaşeleme işlemi 8.4 üncü maddede belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir.

79.2.2.8.İsteklinin Ortağı Olduğu Tüzel Kişiye Ait İşletmeden Mal Çekmesiyle Oluşan Emsal Bedel: Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin olarak isteklinin ortağı olduğu tüzel kişiye ait işletmeden mal çekmesi veya satın alması durumunda söz konusu malın emsal bedeli ile değerlenmesi gereklidir. Emsal bedelinin tespitinde 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununun ilgili hükümleri esas alınır. Bu durumda, Vergi Usul Kanununa göre hesaplanan emsal bedeli gösteren ve istekliyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından hazırlanarak imzalanan ve kaşelenen beyanın verilmesi yeterlidir. Kaşeleme işlemi 8.4 üncü maddede belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir.

79.2.3. Meslek mensubu; üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifi üzerindeki beyanın ve emsal bedel beyanı ile Ek-O.5, Ek-O.6 ve Ek-O.7 numaralı tutanaklardaki bilgilerin doğruluğundan sorumludur. Meslek mensubu ibaresinden Yeminli Mali Müşavirler veya Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler anlaşılır”

79.2.4. Ek-O.5, Ek-O.6 ve Ek-O.7 numaralı tutanakların son veya bir önceki geçici vergi beyanname dönemine ilişkin olarak düzenlenmesi zorunludur. Son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminin tespitinde; 4734 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin birinci fıkrasının (a), (d) ve (e) bentlerine göre pazarlık usulü ile yapılan ihalelerde ilk yazılı fiyat tekliflerinin alındığı tarih, diğer ihale usulleri ile yapılan ihalelerde ise ihale tarihi esas alınır.

…

79.3. İdarelerin aşırı düşük teklif tespit ve değerlendirilmesine ilişkin aşağıdaki düzenlemeleri de dikkate almaları gerekmektedir.

79.3.1. Teklifi aşırı düşük olarak tespit edildikten sonra yukarıdaki yöntemlere göre usulüne uygun açıklama yapan isteklilerin teklifleri geçerli kabul edilir. Hayatın olağan akışına veya ticari gereklere aykırılık gibi nedenlerle teklifler reddedilemez.

79.3.2. 79.2.2 nci maddede yer alan yöntemlerden herhangi biri ile açıklama yapılmasının fiilen mümkün olmadığının anlaşıldığı durumlarda, istekli tarafından gerekçesi belirtilmek suretiyle, ilgili mevzuatına göre ihale tarihinden önceki son 12 ay içinde düzenlenen açıklamaya elverişli diğer bilgi ve belgeler kullanılarak da açıklama yapılabilir.

…

79.3.4. Hizmet alım ihalelerinde herhangi bir sigorta giderinin aşırı düşük teklif sorgulamasında önemli bir bileşen olarak kabul edilmesi durumunda, isteklilerce sigorta acentelerinden alınan poliçe, fiyat teklifi veya sözleşmelerin ekine ihale dokümanında yer alan teminat tutarları üzerinden teklif ettikleri sigorta prim tutarlarıyla sigorta hizmetini gerçekleştirebileceklerine ilişkin, ilgili sigorta şirketinin genel müdürlüğünden veya bölge müdürlüğünden alınan teyit yazısının eklenmesi ve bu yazının yetkili kişilerin imzasını taşıması gereklidir. Ancak sigorta şirketlerinin genel müdürlük veya bölge müdürlükleri tarafından imzalanmış poliçe veya fiyat teklifleri için teyit alınması zorunlu değildir. Sigorta giderinin tevsiki için sunulan belgenin işin süresinin tamamını kapsaması gerekmektedir. Ancak birden fazla yılı kapsayan işlerde ilk yıl için alınan sigorta teklifinin ihale tarihinin bulunduğu yıldan önceki yılın Aralık ayına ait Yurtiçi Üretici Fiyatları Endeksinin yıllık değişim oranı esas alınmak suretiyle güncellenerek diğer yıllar için kullanılması mümkündür.

79.3.5. Personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet alımlarına ilişkin yapılan aşırı düşük teklif açıklamasında, sözleşme giderleri ve genel giderlerin % 4 oranında hesaplanması söz konusu olmayacak, sözleşme giderleri ilgili mevzuatına göre hesaplanmak suretiyle açıklama yapılacaktır.” açıklaması bulunmaktadır.

Uyuşmazlık konusu ihaleye 10 isteklinin katıldığı, 9 isteklinin teklifinin geçerli olarak belirlendiği, sınır değerin idare tarafından 1.203.037 ? olarak hesaplandığı, sınır değerin altında teklif veren Mustafa Kaya’ya 14.06.2019 tarihinde tebliğ edilen sorgulama yazısı ile aşırı düşük teklif açıklaması istenildiği, istekli tarafından 19.06.2019 tarihinde yazılı açıklamaların idareye sunulduğu ve idarece yapılan inceleme neticesinde isteklinin açıklamaları uygun kabul edilerek, 20.06.2019 tarihli ihale komisyonu kararı ile “Ekonomik açıdan en avantajlı 1. teklif sahibi Mustafa Kaya 19.06.2019 tarih ve 2822 evrak kayıt numaralı belgelerle aşırı düşük teklif açıklaması sunmuştur. Komisyonumuzca yapılan değerlendirme sonucunda aşırı düşük teklif açıklaması yeterli görülmüştür.” ifadelerine yer verilerek ihalenin anılan istekli üzerinde bırakıldığı, başvuru sahibi istekli Rahil İnş. Nak. Tem. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin ise ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak belirlendiği ve aynı tarihte ihale komisyonu kararının ihale yetkilisince onaylandığı anlaşılmıştır.

Sınır değerin altında teklif sunan istekliye 14.06.2019 tarihinde tebliğ edilen aşırı düşük teklif sorgulama yazısından, idarece teklif fiyata dahil tüm giderlerin önemli teklif bileşeni olarak açıklanmasının istenildiği anlaşılmıştır.

Yukarıda aktarılan doküman düzenlemeleri bir arada incelendiğinde; ihale konusu işte teklif fiyata dahil olan giderlerin; araç giderleri, her türlü vergi, resim, harç vb. giderler ile zorunlu mali sorumluluk (trafik) sigortası, kasko, araç muayene giderleri, bakım-onarım giderleri, şoför ve operatör giderleri ve sözleşme giderlerinden oluştuğu görülmüştür.

İstekli tarafından idareye 19.06.2019 tarihinde sunulan aşırı düşük teklif açıklamaları incelendiğinde, 1 sayfalık açıklama yazısı ile 8 adet fiyat teklifi ile Ek-O.6 Maliyet/Satış Tutarı Tespit Tutanağı’nın sunulduğu görülmüştür. Söz konusu açıklama yazısında “2019/244079 İKN nolu Araç Kiralama işine ait teklifimiz sınır değer altında kaldığından 14.06.2019 tarihli açıklama talebine istinaden; açıklamamız ekte sunulmuştur.

Gereğini bilgilerinize arz ederiz.” ifadeleri dışında bir açıklamaya yahut bir hesaplamaya yer verilmediği görülmüştür.

İstekli tarafından sunulan “Proforma Fatura” başlıklı 8 adet fiyat teklifinin ihale konusu işte çalıştırılacak her bir araç cinsi için birer olmak üzere düzenlendiği, fiyat tekliflerinin gün cinsinden oluşturulduğu, teklif bileşenleri olarak;

Araç kirası (traktör, kepçe, kamyon vs.)
İşçinin 1 günlük maliyeti,
Bakım onarım giderleri, ,
Sözleşme giderleri,
Araç sigorta masrafı,
Kar
Kalemleri gösterilerek düzenlendiği, tüm fiyat tekliflerinin tarihinin 13.06.2019 olduğu, söz konusu tekliflerin SMMM onaylı olduğu, ancak hiçbir fiyat teklifinin Kamu İhale Genel Tebliği’nin yukarıda aktarılan 79.2.2.1’inci maddesi çerçevesinde taşıması gereken ibareyi ihtiva etmediği görülmüştür. Dolayısıyla sunulan tüm fiyat tekliflerinin mevzuata aykırı olarak düzenlendiği ve uygun kabul edilemeyeceği belirlenmiştir.

Diğer taraftan, fiyat teklifleri içerinde silindir kalemi için düzenlenen fiyat teklifinin Yavuklu Tarım ve İnşaat/Bilal Yavuklu tarafından, binek araç kalemi için düzenlen teklifin Kamim Yapı/Abdullah Kaya tarafından, arazöz kalemi için düzenlenen teklifin Mehmet Kaya İnşaat/Mehmet Kaya tarafından düzenlendiği, diğer 5 fiyat teklifinin düzenleyeninin isteklinin kendisi olduğu görülmüştür. Sunulan 5 fiyat teklifi açısından; aşırı düşük teklif açıklaması sunan isteklinin kendisine yönelik olarak fiyat teklifi düzenlediği, dolayısıyla üçüncü kişiler tarafından düzenlenmeyen bir fiyat teklifi ile aşırı düşük teklif açıklaması yapılamayacağından isteklinin açıklamalarının bu haliyle de mevzuata aykırı olduğu tespit edilmiştir.

Kaldı ki istekli tarafından kendi kendisine düzenlenen fiyat tekliflerine dayanak olarak Ek-O.6 Maliyet/Satış Tutarı Tespit Tutanağı’nın sunulduğu ancak aşırı düşük teklif açıklamasında bulunan istekli tarafından gerçekleştirilecek işlere ilişkin anılan tutanağın sunulma imkanı bulunmadığı gibi, tutanağın düzenlenme tarihinin fiyat tekliflerinin tarihinden sonraki bir tarih olan 18.06.2019 olduğu tespit edilmiştir.

Diğer yandan, istekli tarafından, yukarıda aktarılan ve teklif fiyata dahil olup idarece açıklama talep edilen gider kalemlerinin hiçbiri için, herhangi bir maliyet hesabı yapılmadığı, işçilik (şoför ve operatör) giderleri de dahil olmak üzere gider kalemlerinin günlük maliyetlerinin araçların her biri için gün cinsinden tekliflere dönüştürüldüğü görülmüştür. Nitekim işçilik, bakım onarım giderleri, sözleşme giderleri gibi kalemlerin ne şekilde hesaplanarak günlük maliyetlere dahil edildiğine ilişkin herhangi bir açıklama istekli tarafından sunulmamıştır. Diğer yandan, sözleşme giderleri adı altında değerlendirilen karar pulu, KİK payı ve damga vergisi giderlerinin ilgili mevzuatı gereği hesaplanan giderlerden olduğu, fiyat teklifine konu edilebilme imkanı bulunmazken, istekli tarafından anılan gider kalemine fiyat teklifleri içerisinde yer verildiği görülmüştür.

Öte yandan, sigorta giderleri açısından, istekli tarafından fiyat teklifleri dahilinde yalnızca “sigorta giderleri” ismi altında gider öngörüldüğü görülmüş, ancak ihale konusu işte teklif fiyata dahil giderler arasında tek bir sigorta türünün bulunmadığı, dolayısıyla istekli tarafından zorunlu trafik sigortası ve kasko giderlerinin ayrı ayrı açıklanması gerekirken tek bir kalem altında açıklanmasının mevzuata uygun olmadığı değerlendirilmiştir. Ayrıca, sigorta giderlerine ilişkin olarak açıklama kapsamında herhangi bir poliçeye yer verilmediği, fiyat tekliflerinin sigorta şirketleri / acenteleri tarafından düzenlenmediği ve ilgili sigorta şirketinin genel müdürlüğünden veya bölge müdürlüğünden alınan teyit yazısının açıklama kapsamında yer almadığı dikkate alındığında sigorta giderlerine ilişkin açıklamaların mevzuata uygun olmadığı sonucuna varılmıştır.

Bir diğer şikayet konusu olan motorlu taşıtlar vergisi gideri açısından ise, Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanunu’nda belirtilen araçlar arasında yer alan ihale konusu işte çalıştırılacak araçlar açısından istekli tarafından aşırı düşük teklif açıklamaları kapsamında herhangi bir açıklama yapılmadığı da tespit edilmiş, isteklinin aşırı düşük teklif açıklamalarının bu açıdan da uygun olmadığı belirlenmiştir.

İstekli tarafından açıklamalar kapsamında yer verilen silindir, arazöz ve binek araç kalemleri için üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin o alanda faaliyet göstermeyen kişilerden alındığına ilişkin inceleme yapılabilmesi için, fiyat teklifinin alındığı gerçek kişi tacirlerin faaliyet alanlarının belirlenebilmesi amacıyla ilgili esnaf ve sanatkar odaları ile sicil memurluklarından bilgi talep edilmesi gerektiği anlaşılmış, ancak gerek fiyat tekliflerinin şekil yönünden mevzuata uygun olarak düzenlenmemiş olması, gerekse ihtiva ettikleri gider kalemlerinin açıklama yönteminin yukarıda aktarıldığı üzere mevzuata aykırı olması nedeniyle faaliyet alanlarının belirlenmesinin aşırı düşük teklif açıklamalarının uygunluğu bakımından hukuki sonucu değiştirmeyeceği görüldüğünden, bu aşamada yazışma yapılmasının usul ekonomisi bakımından uygun olmadığı anlaşılmıştır.

Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, ihale üzerinde kalan Mustafa Kaya’nın aşırı düşük teklif açıklamalarının uygun bulunmayarak teklifinin reddedilmesi ve bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,

Oybirliği ile karar verildi.