|
BAŞVURU SAHİBİ:
ONH İnş. Taah. A.Ş. – ABU Yapı Taah. İnşaat A.Ş. İş Ortaklığı,
İHALEYİ YAPAN İDARE:
Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü Barajlar ve HES Dairesi Başkanlığı,
BAŞVURUYA KONU İHALE:
2017/495930 İhale Kayıt Numaralı “Söylemez Barajı” İhalesi
KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:
Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü Barajlar ve HES Dairesi Başkanlığı tarafından 09.11.2017 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Söylemez Barajı” ihalesine ilişkin olarak ONH İnş. Taah. A.Ş. – ABU Yapı Taah. İnşaat A.Ş. İş Ortaklığının 19.02.2018 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 01.03.2018 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 08.03.2018 tarih ve 16452 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 08.03.2018 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.
Başvuruya ilişkin olarak 2018/388 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.
KARAR:
Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,
1) Sundukları aşırı düşük teklif açıklamalarının 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 38’inci maddesi ile Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45’inci maddesine uygun olduğu, şöyle ki,
a) Aşırı düşük teklif açıklama istenilen girdilerinden çam kerestesi 05/10, yuvarlak ağaç 0,1/10, düz siyah sac, çimento, inşaat demiri girdileri için HAT İnşaat-Tankut ÖZTÜRK’ten alınan fiyat tekliflerinin teklife konu alanda faaliyet göstermeyen kişiden alındığı gerekçesiyle aşırı düşük teklif açıklamalarının reddedildiği, fiyat teklifinin gerçek kişiden alındığı, bu nedenle faaliyet alanına ilişkin kısıtlamanın mümkün olmadığı, 6762 Sayılı Ticaret Kanunu ile “Ultra Vires” ilkesinin terk edildiği, açıklamanın mevzuat hükümlerine uygun olduğu, idarece şikâyete verilen cevapta fiyat teklifinin dayanağı belgelerin incelendiği, ancak dayanak belgelerdeki satışların cüzi olduğunun belirtildiği, idarenin bu cevabından bile gerçek kişinin o alanda faaliyetinin olduğunun anlaşıldığı,
b) Powerjel Magnum (dinamit) fiyat teklifine ilişkin olarak not kısmındaki açıklayıcı bilginin yeterli olmadığı, Powerjel Magnum’un jelatinit dinamit yerine kullanılabileceğine dair ilave teknik bilgi ve belgeye ihtiyaç duyulduğu gerekçesiyle tekliflerinin reddedilmesinin yerinde olmadığı, jel dinamitin bu nitelikteki dinamitlerin genel adı olduğu, üretici firmalara göre farklı şekilde adlandırıldığı, MKE Barutsan Roket ve Patlayıcı Fabrikası tarafından üretilen jel dinamitin adının “jelatinit dinamit”, Orica-Nitro firması tarafından üretilen patlayıcının markasının ise “Powerjel Magnum” olduğu, DSİ’nin birçok şantiyesinde jel dinamit olarak Powerjel Magnum kullanıldığı, fiyat teklifinin ORİCA firması tarafından düzenlendiği, söz konusu fiyat teklifi MKE’den alınsaydı adının Powerjel Magnum yerine jelatinit dinamit olacağı, patlayıcının alımı satımı, depolanması gibi faaliyetler izin ve ruhsata tabi olduğundan, ruhsata tabi patlayıcıyla ilgili bir tereddüt var ise 4734 sayılı Kanunun 37’nci maddesin kapsamında ek bilginin temin edilmesi, ruhsatı veren Emniyet Genel Müdürlüğünden yahut MKE’den sorulması gerektiği,
c) Çimento ve tras malzemesi için Özay Ankara Ltd. Şti.nden fiyat teklifi alındığı, nakliye maliyeti hesabında malın temin yeri olarak Söylemez Barajı’na en yakın Aşkale Çimento Fabrikası esas alındığı, fiyat teklifinin usulüne uygun olduğu, dördüncü kişilere yönlendirme gibi bir durumun bulunmadığı, taahhüt içermediği, mevzuatta yer alan ilgili meslek mensubu beyanının yer aldığı,
2) İhale üzerine bırakılan İş Ortakığının aşağıda belirtilen hususlar nedeniyle teklifinin değerlendirme dışı bırakılması gerektiği;
a) İhale üzerinde bırakılan İş Ortaklığının pilot ortağı BRJ adına hareket eden yönetim kurulu başkanı Bülent Mutlu’nun yetkisi temsilci olup, şirket adına bağlayıcı imza atamayacağı gibi ihalelerde de şirketi temsilen kendi adına veya vekalet imza atmasının mümkün olmadığı,
b) İhale üzerinde bırakılan İş Ortaklığının hem pilot ortağı ve hem de özel ortağı tarafından sunulan iş deneyim belgelerinin teklif edilen bedele göre asgari yeterlik kriterini karşılamadığı, her iki ortağın iş deneyim belgelerinin kesinleşen Şartname’ye göre ayrıştırılması gerektiği,
c) İdari Şartnamede “İsteklinin yurt içinde veya yurt dışında Kamu veya Özel Sektöre karşı yapmış olduğu işlerden almış olduğu ve teklif edeceği bedelinin %30’u ile %50’si arasında olan ve teklif edeceği bedelinin %50’si ve üzerinde olan gölet/baraj iş deneyim belgesi üzerinden puanlama yapılacaktır. ” Düzenlemesine yer verilmiş, teklif edilen bedelin % 30-%50 si arasında 1 puan, % 50’nin üzerinde olması halinde 2 puan verileceğinin belirtildiği, ihale üzerine bırakılan isteklinin tam puan almasının mevzuata aykırılık teşkil ettiği, anılan istekli tarafından sunulan iş deneyim belgesi içerisinde bulunan yol ve tesis binaları imalatlarının iş deneyim belgesi tutarından düşürülmesi gerektiği,
3) İhale üzerine bırakılan İş Ortaklığının aşağıda belirtilen hususlar nedeniyle aşırı düşük teklif açıklamalarının uygun olmadığı;
a) İş ortaklığının soğutma tesisi için yapmış olduğu fiyat açıklamasının mevzuata uygun olmadığı, işe özgü olması gerektiği, fiyat tekliflerinin üçüncü şahısların daha önce alıp sattığı herhangi bir tesis fiyatı olduğu,
b) İdarece verilen analiz formatında nakliyeler için formül verildiği halde ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından nakliyeye fiyat teklifi alınarak açıklama yapılmasının mevzuata aykırılık teşkil ettiği,
c) Ağırlıklı olarak işçilik gerektiren iş kalemlerinde işçilik miktarları idarece verilen miktarlardan daha düşük alınarak açıklandığı,
d) İhale üzerinde bırakılan istekli, idarece verilen analiz formatına göre teklif fiyatını açıklayamadığı/belgelendiremediği için analizli fiyat teklifi aldığı, söz konusu açıklamanın mevzuata aykırılık teşkil ettiği,
e) İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından analizlerde öngörülen motorin fiyatının EPDK tarafından yayımlanan fiyatların altında olduğu, ayrıca motorin dönüşümünün Türk Standartları Enstitüsünce belirlenen katsayı yerine dayağı olmayan kabule göre yapıldığı, TSE verilerine göre kg/ litre dönüşümü yapıldığında isteklinin analiz fiyatlarının teklif ettiği birim fiyatın üzerine çıktığı,
f) İdarece verilen analiz fiyatına göre açıklama yapılmadığı, taşıma mesafeleri idarenin taşıma mesafelerinden daha düşük alındığı, K=245 yerine fiyat ayarlaması yapabilmek için daha düşük K kat sayısı belirlendiği iddialarına yer verilmiştir.
Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.
- Başvuru sahibinin 1’inci iddiasına ilişkin olarak:
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde “İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.
İhale komisyonu;
a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,
gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.
Kurum, ihale konusu işin türü, niteliği ve yaklaşık maliyeti ile ihale edilme usulüne göre aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değerler ve sorgulama kriterleri belirlemeye, ihalenin bu maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin sonuçlandırılabilmesine, ayrıca yaklaşık maliyeti 8 inci maddede öngörülen eşik değerlerin yarısına kadar olan hizmet alımları ile yapım işleri ihalelerinde sınır değerin altında olan tekliflerin bu maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin reddedilmesine ilişkin düzenlemeler yapmaya yetkilidir. İhale komisyonu bu maddenin uygulanmasında Kurum tarafından yapılan düzenlemeleri esas alır.” hükmü,
Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Sınır değer ve aşırı düşük teklifler” başlıklı 60’ncı maddesinde “(1) İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra Kurum tarafından belirlenen yönteme göre sınır değeri hesaplar.
(2) Aşırı düşük teklif tespit ve değerlendirme işlemlerine ilişkin olarak, ihale ilanı ve dokümanında belirtilmek kaydıyla, üçüncü, dördüncü, beşinci ve altıncı fıkralardaki koşullar çerçevesinde aşağıdaki seçeneklerden bir tanesi kullanılır.
a) Sınır değerin altında olan teklifler ihale komisyonunca aşırı düşük teklif olarak tespit edilir ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili ayrıntılar yazılı olarak istenir. İhale komisyonu;
1) Yapım yönteminin ekonomik olması,
2) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
3) Teklif edilen işin özgünlüğü,
gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.” hükmü yer almaktadır.
Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Sınır değer ve aşırı düşük teklifler” başlıklı 45’inci maddesinde “…45.1.8. Aşırı düşük teklifine ilişkin olarak yaptığı açıklamada sunduğu analizler, ihale dokümanı kapsamındaki analiz formatına, birim fiyat tariflerine, idarece tanımlanan yapım şartlarına veya teknik şartnameye uygun olmayan, analiz fiyat tutarları teklif fiyatların üzerinde olan isteklilere ait teklifler reddedilecektir.
…
45.1.13.Teklifi aşırı düşük bulunan isteklilerin, tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili olarak 4734 sayılı Kanunun 38 inci maddesi uyarınca yapacakları açıklamada, sorgulamaya konu iş kalemlerine/gruplarına ilişkin analizler ile bu analizlere dayanak teşkil eden bilgi ve belgeleri sunmaları gerekmektedir.
İsteklilerin analizlerine dayanak teşkil eden bilgi ve belgeler;
a. Üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri,
b. Çimento ve demir ürünleri için ilan edilmiş üretici fiyat tarifeleri,
c. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere ilişkin ilan edilmiş fiyat tarifeleri veya bunlardan alınmış fiyat teklifleri,
ç. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından ilgili mal veya hizmetlere ilişkin ilan edilen asgari fiyatlar,
d. Ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanakları,
e. Stoğunda bulunan mallara ilişkin stok tespit tutanakları,
f. İdarece istenmesi durumunda yardımcı analizler v.b. dir.
İstekliler tekliflerine ilişkin olarak yukarıda sayılan belgelerden kendileri için uygun olanları açıklamaları kapsamında sunacaklardır.
Yukarıda sayılan bilgi ve belgelerden herhangi biri ile açıklama yapılmasının fiilen mümkün olmadığının anlaşıldığı durumlarda, istekliler tarafından gerekçesi belirtilmek suretiyle ilgili mevzuatına göre son 12 ay içinde düzenlenen açıklamaya elverişli diğer bilgi ve belgeler kullanılarak da açıklama yapılabilir (Örnek: Yurt dışından ithal edilen mallara ilişkin olarak gümrük giriş beyannamesi kullanılarak açıklama yapılabilir). Yüklenicinin dışında üçüncü kişilerce inşaat mahalli dışında imal edilen ve esaslı başka bir işçilik veya malzeme katkısı yapılmaksızın yapıya monte edilen iş kalemlerinin üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri ile açıklanması durumunda, bu iş kalemlerine ilişkin analiz sunulması zorunlu değildir. Ayrıca, istekliler tarafından teklif kapsamındaki harita, kadastro ve proje işlerine ilişkin yapılacak açıklamalarda üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin sunulması yeterlidir.
Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin üçüncü kişilerden fiyat teklifi alınması durumunda, öncelikli olarak fiyat teklifini veren kişiyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre teklife konu mal veya hizmet için maliyet tespit tutanağı (Ek-O.5) veya satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.6) düzenlenecektir. Tutanaklar fiyat teklifinin dayanağı olarak düzenlenecek olup, meslek mensubu tarafından muhafaza edilecek ve fiyat teklifinin ekinde idareye verilmeyecektir. Ancak idare veya Kurum tarafından gerekli görülmesi halinde bu tutanaklar meslek mensubundan istenebilecektir.
Maliyet tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için, fiyat teklifinin mamul/mala ilişkin olması halinde mamul/malın birim fiyatının, tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olmaması; fiyat teklifinin hizmete ilişkin olması halinde ise bu hizmetin birim fiyatının, tutanakta tespit edilen toplam birim maliyetin altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.5) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (…/…/…) tarih ve (…) sayılı maliyet tespit tutanağındaki ortalama/toplam birim maliyet tutarının altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.
Satış tutarı tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.6) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (…/…/…) tarih ve (…) sayılı satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.
Üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin teklife konu alanda faaliyet gösterenlerden alınması gerekmekte olup, bu belgelerin ihale tarihinden önce düzenlenmiş olması zorunlu değildir.
Kaşeleme işlemi 8.4 üncü maddede belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir.
…
45.1.14. Aşırı düşük teklif sorgulaması sonucunda; (45.1.3 – 45.1.13) maddelerine uygun açıklamada bulunmayan, açıklamaları idarece tanımlanan yapım şartlarına uymayan veya teknik şartnameye aykırı hususlar içeren isteklilerin teklifleri gerekçeleri belirtilmek suretiyle reddedilecektir.” açıklamaları yer almaktadır.
İdari Şartname’nin “İhale konusu işe ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu işin
a) Adı:Söylemez Barajı
b) Yatırım proje no’su/kodu:2017A010140
c) Miktarı (fiziki) ve türü:
Temelden 113,00 m yüksekliğinde Silindirle Sıkıştırılmış Beton (SSB) + Kemer Baraj
Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.
ç) Yapılacağı yer: DSİ 8. Bölge Müdürlüğü-ERZURUM” düzenlemesine,
Aynı Şartname’nin “Teklif fiyata dahil olan giderler” başlıklı 25’inci maddesinde “25.1. İsteklinin sözleşmenin uygulanması sırasında ilgili mevzuat gereğince ödeyeceği her türlü vergi, resim, harç, yapı kullanım izin belgesi giderleri ve benzeri giderler ile ulaşım, nakliye ve her türlü sigorta giderleri teklif fiyatına dahildir.
25.2. 25.1. maddesinde yer alan gider kalemlerinde artış olması ya da benzeri yeni gider kalemlerinin oluşması hallerinde, teklif edilen fiyatın bu tür artış ya da farkları karşılayacak payı içerdiği kabul edilir. Yüklenici, bu artış ve farkları ileri sürerek herhangi bir hak talebinde bulunamaz.
25.3. Sözleşme konusu işin bedelinin ödenmesi aşamasında doğacak Katma Değer Vergisi (KDV), ilgili mevzuatı çerçevesinde İdare tarafından yükleniciye ayrıca ödenir.” düzenlemesine,
İdari Şartname’nin “Sınır değer” başlıklı 33’üncü maddesinde “33.1. İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra Kurum tarafından belirlenen yönteme göre sınır değeri hesaplar.
33.2. Teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden Kanunun 38 inci maddesine göre açıklama istenecektir. Bu kapsamda; ihale komisyonu sınır değerin altında kalan teklifleri aşırı düşük teklif olarak tespit eder ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister. İhale komisyonu;
a) Yapım yönteminin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen işin özgünlüğü,
gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifi reddedilir. İhale komisyonunca reddedilmeyen teklifler, geçerli teklif olarak belirlenir. İhale üzerinde bırakılan isteklinin teklifinin sınır değerin altında olması durumunda kesin teminat 40.2 maddesinde yer alan hüküm uyarınca hesaplanan tutar üzerinden alınır.” düzenlemesine yer verilmiştir.
Bahse konu ihaleye 44 istekli tarafından teklif sunulduğu, 25 isteklinin teklifinin değerlendirme dışı bırakıldığı, teklif bedeli sınır değerin altında olan 16 istekliden aşırı düşük teklif açıklaması talep edildiği, 9 isteklinin aşırı düşük teklif sorgulamasına cevap vermediği, başvuru sahibi ONH İnş. Taah. A.Ş.- ABU Yapı Taah. İnş. A.Ş. İş Ortaklığı, Ceysu İnş. ve Tic. A.Ş.- Mehmet Güneş İnş. Yat. San. ve Tic. A.Ş. İş Ortaklığı, BRJ İnşaat San. ve Tic. A.Ş.- ICC Grup İnş. San. ve Tic. A.Ş. İş Ortaklığı, NVS İnşaat San. ve Tic. Ltd. Şti.- NYB İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığı, Mapa İnşaat ve Ticaret A.Ş., Bestaş Yapı A.Ş.- Arsi Yapı Müh. İnş. Tur. Mak. Taah. Tic. A.Ş. İş Ortaklığı ve Bimholl İnş. A.Ş.- Demce Yapı İnş. San. ve Tic. A.Ş. İş Ortaklığı tarafından aşırı düşük teklif açıklamaları sunulduğu, sadece BRJ İnşaat San. ve Tic. A.Ş.- ICC Grup İnş. San. ve Tic. A.Ş. İş Ortaklığının açıklamalarının kabul edildiği ve ihalenin anılan istekli üzerinde bırakıldığı, diğer isteklilerin açıklamaları uygun bulunmayarak tekliflerinin reddedildiği, en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak ise sınır değerin üzerinde bulunan Bergiz İnşaat A.Ş.nin belirlendiği anlaşılmıştır.
a) “Aşırı düşük teklif açıklama istenilen girdilerinden çam kerestesi 05/10, yuvarlak ağaç 0,1/10, düz siyah sac, çimento, inşaat demiri girdileri için HAT İnşaat-Tankut ÖZTÜRK’ten alınan fiyat tekliflerinin teklife konu alanda faaliyet göstermeyen kişiden alındığı gerekçesiyle aşırı düşük teklif açıklamalarının reddedildiği, fiyat teklifinin gerçek kişiden alındığı, bu nedenle faaliyet alanına ilişkin kısıtlamanın mümkün olmadığı, 6762 Sayılı Ticaret Kanunu ile “Ultra Vires” ilkesinin terk edildiği, açıklamanın mevzuat hükümlerine uygun olduğu, idarece şikâyete verilen cevapta fiyat teklifinin dayanağı belgelerin incelendiği, ancak dayanak belgelerdeki satışların cüzi olduğunun belirtildiği, idarenin bu cevabından bile gerçek kişinin o alanda faaliyetinin olduğunun anlaşıldığı” iddiasına ilişkin olarak;
ONH İnş. Tah. A.Ş.- ABU Yapı Taah. İnş. A.Ş. İş Ortaklığı tarafından “çam kerestesi 05/1”, “yuvarlak ağaç 0,1/10”, “düz siyah sac”, “çimento”, “inşaat demiri” girdilerine ilişkin fiyat tekliflerinin sunulduğu, fiyat teklifinin HAT İnşaat-Tankut ÖZTÜRK’den alındığı tespit edilmiştir.
Söz konusu fiyat teklifini düzenleyen firmanın faaliyet alanı ile ilgili yapılan araştırmada fiyat teklifinin düzenlendiği tarih itibariyle faaliyet alanı tespitinin 27.05.2011 tarihli ve 7824 sayılı Ticaret Sicil Gazetesinde yapılabildiği, söz konusu gazetede iştigal konusunun “İnşaat Mühendisliği” ve Ankara Ticaret Odasından yapılan inceleme neticesinde ise faaliyet konusunun “İkamet amaçlı binaların inşaatı” olduğu görülmüştür.
Tebliğ’in 45.1.13’üncü maddesinde “Üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin teklife konu alanda faaliyet gösterenlerden alınması gerekmekte olup, bu belgelerin ihale tarihinden önce düzenlenmiş olması zorunlu değildir.” açıklaması yer almaktadır.
Yapılan incelemede, başvuru sahibi tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamaları kapsamında “çam kerestesi 05/10”, “yuvarlak ağaç 0,1/10”, “düz siyah sac”, “çimento”, “inşaat demiri” girdileri için alınan fiyat tekliflerini düzenleyen firmanın söz konusu girdilerin alım/satımının faaliyet alanında bulunmadığı, bu durumun Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.13’üncü maddesine aykırılık teşkil ettiği anlaşılmış olup idarenin aynı gerekçe ile başvuru sahibinin aşırı düşük teklif açıklamasını uygun bulmaması işleminin yerinde olduğu sonucuna varılmıştır.
Diğer taraftan, idarece şikâyete verilen cevapta fiyat teklifine konu girdiler için cüzi miktarda işlem gerçekleştiği hususunun aşırı düşük teklif açıklamasının uygun bulunmamasına gerekçe olarak kullanıldığı görülmüştür. Ancak, faaliyet alanına yönelik kısım uygun görülmediğinden bu husus ayrıca irdelenmemiştir.
b) Powerjel Magnum (dinamit) fiyat teklifine ilişkin olarak not kısmındaki açıklayıcı bilginin yeterli olmadığı, Powerjel Magnum’un jelatinit dinamit yerine kullanılabileceğine dair ilave teknik bilgi ve belgeye ihtiyaç duyulduğu gerekçesiyle tekliflerinin reddedilmesinin yerinde olmadığı, jel dinamitin bu nitelikteki dinamitlerin genel adı olduğu, üretici firmalara göre farklı şekilde adlandırıldığı, MKE Barutsan Roket ve Patlayıcı Fabrikası tarafından üretilen jel dinamitin adının “jelatinit dinamit”, Orica-Nitro firması tarafından üretilen patlayıcının markasının ise “Powerjel Magnum” olduğu, DSİ’nin birçok şantiyesinde jel dinamit olarak Powerjel Magnum kullanıldığı, fiyat teklifinin ORİCA firması tarafından düzenlendiği, söz konusu fiyat teklifi MKE’den alınsaydı adının Powerjel Magnum yerine jelatinit dinamit olacağı, patlayıcının alımı satımı, depolanması gibi faaliyetler izin ve ruhsata tabi olduğundan, ruhsata tabi patlayıcıyla ilgili bir tereddüt var ise 4734 sayılı Kanunun 37’nci maddesin kapsamında ek bilginin temin edilmesi, ruhsatı veren Emniyet Genel Müdürlüğünden yahut MKE’den sorulması gerektiği” iddiasına ilişkin olarak;
Kamu İhale Kanunu’nun “Tekliflerin Değerlendirilmesi” başlıklı 37’nci maddesinde “İhale komisyonunun talebi üzerine idare tekliflerin incelenmesi, karşılaştırılması ve değerlendirilmesinde yararlanmak üzere net olmayan hususlarla ilgili isteklilerden yazılı olarak tekliflerini açıklamalarını isteyebilir. Ancak bu açıklama, hiçbir şekilde teklif fiyatında değişiklik yapılması veya ihale dokümanında yer alan şartlara uygun olmayan tekliflerin uygun hale getirilmesi amacıyla istenilmez ve yapılmaz.” hükmü yer almaktadır.
Kamu ihale Genel Tebliği’nin “Sınır değer ve aşırı düşük teklifler” başlıklı 45.1.8’inci maddesinde “Aşırı düşük teklifine ilişkin olarak yaptığı açıklamada sunduğu analizler, ihale dokümanı kapsamındaki analiz formatına, birim fiyat tariflerine, idarece tanımlanan yapım şartlarına veya teknik şartnameye uygun olmayan, analiz fiyat tutarları teklif fiyatların üzerinde olan isteklilere ait teklifler reddedilecektir.” açıklaması bulunmaktadır.
Anılan mevzuat hükümlerinden, tekliflerin değerlendirilmesi aşamasında ihale komisyonunun talebi üzerine idarenin, tekliflerin incelenmesi, karşılaştırılması ve değerlendirilmesinde yararlanmak üzere açık olmayan hususlarla ilgili isteklilerden yazılı olarak açıklama isteyebileceği anlaşılmıştır.
İhale dokümanında “jel dinamit” girdisinin özellikleri ile ilgili herhangi bir düzenlemenin bulunmadığı, sadece analizler içerisinde görüldüğü, birim fiyat poz tariflerinde “…miktarda dinamit ya da eşdeğeri olabilecek İdare’nin onaylayacağı her türlü patlayıcı madde kullanılarak…” ifadelerine yer verildiği, ancak idare tarafından aşırı düşük teklif açıklama talebi yazı ekinde gönderilen analizler içerisinde “jel dinamit” olarak ifade edildiği görülmüştür.
Başvuru sahibi istekli tarafından “jel dinamit” girdisine ilişkin “Powerjel Magnum(dinamit)” girdi isimli fiyat teklifinin sunulduğu, fiyat teklifinin Orica-Nitro’den alındığı, idare tarafından sunulan fiyat teklifinin kabul edilmeme gerekçesinin, fiyat teklifinde belirtilen “Powerjel Magnum(dinamit)”un “Jel Dinamit” olup olmadığının açık olmadığı, istekli tarafından Powerjel Magnum’un jel dinamit yerine kullanılabileceği belirtilse de dayanak belge bulunmadığı görülmüştür.
Yapılan inceleme neticesinde, idare tarafından her ne kadar ihale dokümanında “jel dinamit” özelliklerinin belirtilmemiş olsa dahi, isteklilere gönderilen analiz formatlarında “jel dinamit” ibaresinin açıkça yer aldığı, istekliler tarafından analiz formatlarına uygun açıklama yapılması gerektiği, başvuru sahibi isteklinin “Jel Dinamit” yerine Powerjel Magnum’un (dinamit) kullanılabileceği belirtilmiş olsa da bu hususa dayanak açıklayıcı belge sunulmadığı, analiz içerisinde herhangi bir girdi için alınan fiyat teklifinde girdi isminin farklı olması durumunda kullanılma gerekçesinin istekli tarafından belirtilmesi gerektiği, başvuru sahibi istekli tarafından iddiasında yer verdiği jel dinamitin bu nitelikteki dinamitlerin genel adı olduğu, üretici firmalara göre farklı şekilde adlandırıldığı ifade edilse de açıklama kapsamında “jel dinamit” bünyesinde yer alan “Powerjel Magnum (dinamit)” kullanıldığının açıkça belirtilmesi gerektiği anlaşılmaktadır.
Aşırı düşük teklif açıklamasında bulunan isteklilerin açıklamalarında kullandıkları yöntemler veya farklılıklar bakımından bu hususları destekleyici bilgi veya belgeleri, idarelerin ilave araştırma yapmalarını gerektirmeksizin açıklama ekinde sunmaları hususunda sorumlu oldukları değerlendirildiğinden, başvuru sahibi isteklinin söz konusu durumunun 4734 sayılı Kanun’un 37’nci maddesi çerçevesinde değerlendirilemeyeceği anlaşıldığından başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.
c) “Çimento ve tras malzemesi için Özay Ankara Ltd. Şti.nden fiyat teklifi alındığı, nakliye maliyeti hesabında malın temin yeri olarak Söylemez Barajı’na en yakın Aşkale Çimento Fabrikası esas alındığı, fiyat teklifinin usulüne uygun olduğu, dördüncü kişilere yönlendirme gibi bir durumun bulunmadığı, taahhüt içermediği, mevzuatta yer alan ilgili meslek mensubu beyanının yer aldığı,” iddiasına ilişkin olarak;
İstekliler tarafından aşırı düşük teklif açıklamaları kapsamında fiyat teklifi ile açıklama sunmaları durumunda Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.13’maddesinde belirtilen şartlara uygun düzenlemeleri gerektiği anlaşılmaktadır.
Anılan istekli tarafından Çimento malzemesi için fiyat teklifinin HAT İnşaat-Tankut ÖZTÜRK’den ve Tras malzemeleri için Özay Ankara Nak. Taş. İnş. Tur. San. ve Tic. A.Ş. tarafından düzenlenen fiyat teklifi alındığı, söz konusu fiyat tekliflerinde teslim yeri ve şekli kısmında “1) Teklife konu malzemenin tedarikçi, yetkili bayi veya fabrikadan temin edilmesi ve fabrikadan nakliye vasıtalarına yüklenmesi teklif birim fiyatımıza dahil olup nakliye ve KDV hariçtir.
2) Zorunlu nedenlerle farklı yerlerde teslim edilmesi halinde Aşkale Çimento Fabrikası baz alınarak olası ilave nakliye ücreti tarafımızca karşılanacaktır.” ifadelerine yer verildiği ve söz konusu fiyat tekliflerinin sadece iş kaleminin adından oluştuğu görülmüştür.
Söz konusu fiyat teklifleri üzerinde Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.13.1’inci maddesine göre yer alması gereken “…Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (…/…/…) tarih ve (…) sayılı satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yer aldığı, meslek mensubu tarafından ise onaylı ve imzalı olduğu görülmüştür.
Yapılan inceleme neticesinde, Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45’inci maddesinde sorgulamaya tabi tutulan isteklilerce aşırı düşük teklif açıklamasının hangi yöntemlerle yapılabileceği ve bu hususları tevsik edici bilgi ve belgelerin nasıl sunulacağı açıkça düzenlemiş olup, anılan Tebliğ’de üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin şekil unsurları belirlenmiştir,
Başvuru sahibinin çimento ve tras malzemesi için alınan fiyat tekliflerinin Tebliğ’in 45.1.13’üncü maddesine uygun olduğu, söz konusu fiyat teklifinde yer alan nakliye giderine ilişkin ifadelerin fiyat teklifini veren firmanın teklife konu malzemelerin tedariğine ilişkin olduğu ve fiyat teklifinin geçersiz olduğuna gerekçe gösterilemeyeceği, ayrıca anılan istekli tarafından teklife konu malzemeler için analizlerde yer alan nakliye mesafelerinin yine analizlerde belirtilen nakliye formülü kullanılmak suretiyle hesaplandığı dikkate alındığında idarenin çimento ve tras malzemesi için alınan fiyat teklifinin uygun olmadığı gerekçesinin yerinde olmadığı, bu nedenle başvuru sahibinin bahse konu iddiasının yerinde olduğu sonucuna varılmıştır.
Diğer taraftan 1’inci iddianın (a) bölümü kapsamında yapılan inceleme sonucu çimento girdisine yönelik fiyat teklifinin faaliyet alanı bakımından uygun bulunmadığı göz önüne alındığında bu malzemeye yönelik fiyat teklifinin geçerliliği olmayacağından idarenin gerekçesinin uygun görülmemesinin bu girdi bakımından etkisi bulunmamaktadır.
- Başvuru sahibinin 2 ve 3’üncü iddialarına ilişkin olarak:
4734 sayılı Kanun’un 54’üncü maddesinde “İhale sürecindeki hukuka aykırı işlem veya eylemler nedeniyle bir hak kaybına veya zarara uğradığını veya zarara uğramasının muhtemel olduğunu iddia eden aday veya istekli ile istekli olabilecekler, bu Kanunda belirtilen şekil ve usul kurallarına uygun olmak şartıyla şikayet ve itirazen şikayet başvurusunda bulunabilirler” hükmü,
İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in “Başvuru ehliyeti” başlıklı 5’inci maddesinde “(1) İhale sürecindeki hukuka aykırı işlem veya eylemler nedeniyle bir hak kaybına veya zarara uğradığını veya zarara uğramasının muhtemel olduğunu iddia eden;
a) İstekli olabilecekler; ön yeterlik ve/veya ihale dokümanının verilmesi, ön yeterlik ve/veya ihale ilanında veya ön yeterlik ve/veya ihale dokümanında yer verilen düzenlemeler ve/veya bu düzenlemeler ile idari uygulamalar arasındaki uyumsuzluklar,
b) Adaylar; belli istekliler arasında ihale usulü ile yapılan ihalelerde ön yeterlik başvurularının sunulması, değerlendirmesi ve sonuçlandırılmasına ilişkin idari işlem ve eylemler; belli istekliler arasında ihale usulü ile yapılan danışmanlık hizmet alımı ihalelerinde ise kısa listeye alınmış olmaları kaydıyla ayrıca ihale daveti ve/veya ihale dokümanının gönderilmesi, ihale dokümanında yer verilen düzenlemeler ve/veya bu düzenlemeler ile idari uygulamalar arasındaki uyumsuzluklar,
c) İstekliler; yeterlik başvurularının veya tekliflerin sunulması, değerlendirilmesi ve ihalenin sonuçlandırılmasına ilişkin idari işlem veya eylemler,
hakkında başvuruda bulunabilir …” hükmü yer almaktadır.
Anılan mevzuat hükümlerinden, ihale sürecindeki hukuka aykırı işlem veya eylemler nedeniyle bir hak kaybına veya zarara uğradığını veya zarara uğramasının muhtemel olduğunu iddia eden istekliler tarafından yeterlik başvurularının veya tekliflerin sunulması, değerlendirilmesi ve ihalenin sonuçlandırılmasına ilişkin idari işlem veya eylemler hakkında başvuruda bulunabileceği, bu itibarla öncelikle ortada korunması gereken bir hak kaybının veya zararın veya zarara uğranması ihtimalinin olması gerektiği anlaşılmıştır.
Yapılan incelemede, başvuru sahibinin söz konusu iddialarının ihale üzerinde bırakılan istekli BRJ İnşaat San. ve Tic. A.Ş.- ICC Grup İnş. San. ve Tic. A.Ş. İş Ortaklığının yeterlik kriterlerini sağlamadığı ve aşırı düşük açıklamalarının uygun olmadığına ilişkin olduğu, adı geçen İş Ortaklığının teklif fiyatının ise 215.390.000,00 TL olduğu, başvuru sahibi ONH İnş. Taah. A.Ş.- ABU Yapı Taah. İnş. A.Ş. İş Ortaklığının teklif bedelinin ise 212.990.053,00 TL olduğu görülmüştür. Buna göre başvuru sahibi tarafından, kendi teklif fiyatından daha yüksek teklif sunan bir istekliye yönelik başvuruda bulunulduğu anlaşılmaktadır.
Bu çerçevede, somut olayda, başvuru sahibinin teklif fiyatı, ihale üzerine bırakılan isteklinin teklif fiyatından düşüktür. Başvuru sahibinin kendi teklifine yönelik olarak iddiasının uygun bulunarak teklifinin değerlendirmeye alınması halinde kendi teklifinin ekonomik açıdan en avantajlı teklif konumuna gelmesi durumu söz konusu olacağı ve bu durumunda kendisinden daha yüksek teklif sunmuş olan diğer istekliye yönelik söz konusu iddialarının sonucundan bağımsız olarak gerçekleşeceği anlaşılmıştır. Dolayısıyla, söz konusu iddialar bakımından başvuru sahibinin herhangi bir hak veya menfaat kaybı ya da zarara uğraması durumunun ortaya çıkma ihtimalinin bulunmadığı sonucuna varıldığından, başvuru sahibinin bahse konu iddialarının ehliyet yönünden reddinin gerektiği sonucuna varılmıştır.
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,
Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikâyet başvurusunun reddine,
Oybirliği ile karar verildi.
|