BAŞVURU SAHİBİ:

Arhat Enerji A.Ş.,

İHALEYİ YAPAN İDARE:

T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Toplu Konut İdaresi Başkanlığı,

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2020/185331 İhale Kayıt Numaralı “Mardin Ceylanpınar Ovaları Cazibe Sulaması 2 Kısım Şebeke İkmali İşi” İhalesi

KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:

T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Toplu Konut İdaresi Başkanlığı tarafından 18.05.2020 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Mardin Ceylanpınar Ovaları Cazibe Sulaması 2 Kısım Şebeke İkmali İşi” ihalesine ilişkin olarak Arhat Enerji A.Ş.nin 22.03.2021 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 31.03.2021 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 05.04.2021 tarih ve 17796 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 05.04.2021 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2021/633 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, ihale üzerinde bırakılan istekli Özbek İnş. Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti. – Muzaffer Kaygın İnş. Mad. Haz. Bet. Tur. San. ve Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığının aşırı düşük teklif açıklamalarının uygun olmadığı şöyle ki;

– Yapılan açıklamada idarece verilen analiz miktarlarının değiştirildiği, bazı analiz girdilerine yer verilmediği, miktarlar ile birim fiyatların çarpımı sonucu bulunan tutarlarda aritmetik hata yapıldığı, aritmetik hataların düzeltilmesi neticesinde elde edilen birim fiyatların istekli tarafından teklif edilen fiyatın üzerinde olduğu, bu durumun Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.8’inci maddesine aykırı olduğu, açıklama istenmeyen analiz girdilerine 0,1 TL ve daha az fiyat teklif edilmesi nedeniyle bazı analiz girdilerinin tutarlarının 0,00 TL olarak hesaplandığı, bu hususun söz konusu analiz girdileri için fiyat öngörülmediği anlamına geldiği,

– Bazı analiz girdileri için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın veya diğer kamu kurum kuruluşlarının 2020 yılı birim fiyat listesinde yer almayan ancak geçmiş yıllarda birim fiyatı yayımlanmış olan pozlara ilişkin fiyatların kullanıldığı, 2020 yılı birim fiyatı yayımlanmayan pozların fiyatının kullanılmasının Tebliğ’in 45.1.5’inci ve 45.1.6’ncı maddesine aykırı olduğu, 2020 yılı birim fiyatı yayımlanmayan analiz girdileri için öngörülen fiyatların Tebliğ’in 45.1.13’üncü maddesine göre tevsik edilmesi gerektiği, ancak bu belgelendirmenin yapılmadığı,

– İdarece hazırlanan analizlerde yer alan işçilik giderlerinin her birinin 2020 yılı asgari ücretinin altında olmamak kaydıyla açıklanması gerektiği, ancak analizde yer alan bazı işçilik giderlerinin fiyat teklifleri kapsamına dâhil edilerek açıklanmadığı,

– İdarece açıklama istenilen iş kalemlerine ait analizlerdeki tüm giderlerin ayrı ayrı gösterilerek fiyatlandırılması ve bu fiyatların Tebliğ’e uygun bir şekilde tevsik edilmesi gerektiği, ancak bazı analiz girdilerinin birleştirilerek tek bir fiyat teklifine konu edilmek suretiyle açıklama yapıldığı, bu durumun idarenin analizinin değiştirilmesi anlamına geldiği ve Tebliğ’in 45.1.13’ünü ve 45.1.14’üncü maddesine aykırı olduğu,

– Açıklama kapsamında esas alınan motorin fiyatının EPDK’nın il bazında günlük yayımlanan ve ihale ilan tarihi ile ihale tarihi (ihale tarihi hariç) arasında geçerli olan akaryakıt fiyatlarının %90’ının altında olduğu ve mazotun litre cinsinden kilogram cinsine dönüşümünde yoğunluğun 0,820 kg/lt ve 0,845 kg/lt aralığında belirtilmediği, kullanılan fiyatın işin yapıldığı yere ait olmadığı ve KDV hariç fiyatının hesaplanmasında hata yapıldığı, ayrıca ihale ilan tarihi ile ihale tarihi arasındaki mazot fiyatı kullanılan akaryakıt dağıtım şirketinin işin yapılacağı yerde aktif satış yapan faal bir bayisinin olmadığı,

– Açıklama istenilen nakliye girdilerinin DSİ Proje ve İnşaat Dairesi’nin nakliye formülleri kullanılmak suretiyle ve idarece verilen mesafelere göre açıklama yapılması gerektiği, analizlerde yer alan formüllerde belirtilen mesafeler düşürülmek suretiyle kendi lehine avantaj sağlandığı, nakliye fiyatının DSİ formülüne göre olması gereken değerin altında olduğu, kum-çakıl, kırmataş ve diğer malzemelerin nakliye hesaplamalarında kullanılması gereken malzeme yoğunluklarının ilgili poz tarifleri ve teknik şartnameye aykırı şekilde düşürüldüğü, nakliye girdisi için fiyat teklifi ile açıklama yapılamayacağı, ocaktan veya depoya yapılacak olan nakliyelerde idarece verilen mesafelerden daha düşük mesafelerin kullanıldığı, ayrıca ocak veya depo yerlerinin uygunluğuna dair kamu kurum ve kuruluşları tarafından düzenlenen veya onaylanan belgeler ile belgelendirme yapılmadığı, agrega, kum-çakıl ve stabilize için fiyat teklifi alındığı, ancak fiyat teklifi alınan yerlerin iş yerine mesafesi analizde belirtilen mesafelerden daha fazla olduğu, dolayısıyla mesafe farkından dolayı oluşan giderlerin açıklamasının yapılmadığı,

– Alınan fiyat tekliflerinin Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.13’üncü maddesine aykırı olduğu, fiyat tekliflerinde meslek mensubu tarafından yazılması gereken ibarenin yazılmadığı, teklif sahibinin imzasının tutanakların ekinde sunulması gereken imza sirkülerinde veya imza beyannamelerinde yer alan imzalarla aynı olmadığı, fiyat teklifi ve tutanakların meslek mensubun olmayan kişilerce imzalandığı, tutanaklarda yer alan tarih ve sayılar ile fiyat teklifinde yer alan tarih ve sayıların uyumlu olmadığı, tutanakların son veya bir önceki geçici vergi beyanname dönemine ait olmadığı, fiyat teklifi alınan kişilerin teklife konu alanda faaliyet göstermedikleri, tutanakların ekinde yer alan imza sirkülerinin ve meslek mensubu faaliyet belgelerinin aslının veya onaylı örneklerinin yer almadığı, satışlara dayanan fiyat tekliflerinde yer alan fiyatların ağırlıklı ortalama birim satış tutarının %80’inin altında olduğu, maliyete dayalı fiyat tekliflerindeki birim fiyatların maliyet/satış tutarı tespit tutanağındaki ortalama/toplam birim maliyet tutarının altında olduğu, tutanakların fiyat tekliflerinden sonraki bir tarihte düzenlenmesinin mevzuata aykırı olduğu,

Tutanaklarda idarenin ve ihalenin adı, İKN, ihale tarihi, mükellefin ve meslek mensubunun adı, soyadı/unvanı ile diğer bilgiler (meslek mensubunun bağlı olduğu oda, oda sicil ve kaşe numarası gibi), geçici vergi beyanname dönemi defterlerin tasdik makamı, tasdik tarihi ve sayı bilgilerinin yazılmadığı veya hatalı yazıldığı,

– Makine girdilerinden bazılarının fiyat teklifi ile açıklandığı, ancak makinelerin fiyat teklifi ile açıklanmasının mevzuata aykırı olduğu, fiyat teklifi alınan makinelerin teknik özelliklerinin analiz girdisi olan makineden farklı olduğu, fiyat teklifi alınan makinenin istenen teknik özellikleri sağladığını gösteren belgelerin sunulmadığı, fiyat teklifi veren firmaların iş makineleri alanında alım, satım veya imalat yapmadığı,

İdarece şikâyet başvurusu üzerine alınan kararda makine ve ekipmanlar için fiyat teklifi alındığının belirtildiği, makine ve ekipmanlar için alınan fiyat teklifinin verildiği tarih itibarıyla fiyat teklifi veren firmanın aktifinde kayıtlı olmadığı, tutanakları düzenleyen meslek mensuplarından fiyat teklifine konu makine ve ekipmanların alış faturaları ile amortisman/envanter defteri kayıtlarının istenmesi halinde söz konusu makine ve ekipmanların fiyat teklifi verildiği tarihte firma aktifinde bulunmadığı, bu hususa ilişkin Kamu İhale Kurulu’nun 24.06.2020 tarihli ve 2020/UY.II-1116 sayılı emsal kararının yer aldığı,

– Açıklanması gereken makine girdilerinden bazılarının isteklinin kendi malı olacak şekilde açıklandığı, söz konusu iş makinelerinin isteklinin kendi malı olduğunu gösterir belgelerin sunulmadığı,

Amortisman süresini doldurmamış makineler için yapılan açıklamada, makinelerin satın alma bedeli üzerinden hesaplanan tutarın, amortisman maliyeti katsayısı dışında kalan maliyet katsayıları ile makinenin rayicinin çarpımı sonucu bulunan tutarın altında olduğu,

Amortisman süresini doldurmuş iş makineleri üzerinden yapılan açıklamada, kendi malı makinelerin amortisman süresini doldurduğuna dair meslek mensubu raporunun mevzuata aykırı olduğu, amortisman müddetlerinin Vergi Usul Kanunu’na göre olması gereken amortisman ömrüne uygun olmadığı, dolayısıyla amortismanı dolmuş makineler için analizlerde teklif edilen fiyatların hatalı hesaplandığı,

Ayrıca açıklanması istenilen makinelerin teknik özellikleri ile kendi malı gösterilen makinelerin teknik özelliklerinin farklı olduğu, kendi malı makinelerin teknik özelliklerinin analizlerde istenilen makinelerin teknik özellikleri ile uygun olduğuna dair tevsik edici belgelerin sunulmadığı

– Beton harcı için fiyat teklifi alındığı, ancak fiyat teklifi alınan şirkete ait hazır beton tesisi ile işin yapılacağı yer arasındaki mesafenin betonun teknik özelliğini kaybetmeden gerekli sürede işbaşına nakli için gerekli maksimum mesafeden fazla olduğu, fiyat teklifine nakliyenin dahil edilmediği,

– MC2İ/001 ve MC2İ/009 poz numaralı iş kalemlerine ilişkin yapılan açıklamada; analizlerde yer alan CTP boruların anma çapı ve basınç dayanımları ile fiyat teklifi alınan CTP boruların anma çapı ve basınç dayanımlarının farklı olduğu, CTP boru fiyat tekliflerinin fabrika teslimi olduğu, işbaşı nakli için bedel öngörülmediği, ayrıca CTP boruların şantiyede depolandıkları yer ile imalatın yapılacağı yer arasındaki nakliye girdisinin de açılanmadığı,

Boru parçaları için boru bedelinin %10’u oranında bedel öngörüldüğü, açıklamanın fiyat teklifi ile yapıldığı, ancak fiyat teklifi ile yapılan boru bedeli ve parçalarına ilişkin açıklamada boru bedelinin %10’unun doğrudan parça bedeli olarak alınmasının parçaların fabrika teslim fiyatını ifade ettiği, bu nedenle parçaların nakliye bedelini içermeyen açıklamanın uygun olmadığı,

– Kamu kurum ve kuruluşları tarafından yayımlanmış birim fiyat ve rayiçleri bulunmayan girdiler için enterpolasyon yoluyla hesaplanan fiyatların kullanıldığı, ancak Tebliğ’in 45.1.5’inci ve 45.1.6’ncı maddeleri gereği kamu kurum ve kuruluşları tarafından yayımlanan cari yıl birim fiyatlarının kullanılabileceği, bunun haricinde kalan fiyatlar için Tebliğ’in 45.1.13’üncü maddesi gereğince belgelendirme yapılması gerektiği,

– “Filtre Yapısının Yapılması ve Her Türlü Mekanik Aksam İmalatının Temini ve Yerine Yerleştirilmesi” ve “Pompa İstasyonu Mekanik İşleri Yapılması (Filtre İstasyonu ve Hava Kazanı Dâhil)” iş kalemlerine ilişkin yapılan açıklamada;

Analiz girdisi olarak belirlenen mekanik ve elektrik teçhizatları için fiyat teklifi alındığı, ancak fiyat teklifi alınan makine ve teçhizatın teknik özelliklerinin, analiz, birim fiyat tarifi ve projesinde belirlenen teknik özelliklere uygun olmadığı, fiyat tekliflerine dayanak teşkil eden tutanakların düzenlenmesinde esas alınan yevmiye kayıtlarındaki faturaların incelenmesi durumunda, ağırlıklı ortalama/toplam birim maliyetin ve ağırlıklı ortalama birim satış tutarının tespitinde esas alınan faturalarda yer alan teçhizatın, fiyat teklifine konu teçhizat olmadığının görüleceği,

Fiyat teklifi alınan teçhizatın montaj gerektirdiği, ancak fiyat tekliflerinde montaj için gerekli işçiliklerin yer almadığı,

İdarece hazırlanan analizlerde yer alan teçhizat için nakliye girdisinin yer almadığı, çünkü söz konusu teçhizat “Vananın iş başı fiyatı” gibi işbaşında teslim şeklinde olduğundan analizlerde bu teçhizat için nakliye girdisinin yer almadığı, ayrıca fiyat teklifine dayanak olarak düzenlenen bazı tutanaklarda ise fiyatlar arasında nakliyeye ilişkin bir girdinin yer almadığı, dolayısıyla bedeli içermeyen tutanaklara dayalı olarak nakliye dâhil fiyat teklifi verilmesinin mümkün olmadığı,

– MC2İ/157 poz numaralı iş kaleminde yer alan teknik eleman ve personel için öngörülen fiyatların mevzuata uygun tevsik edilmediği, mühendisler için öngörülen ücretlerin mühendisler odasının asgari ücretinin altında olduğu,

Açıklanması istenilen iş makineleri ve araçlar için ise alınan fiyat tekliflerinin yedek parça, tamir bakım, sigorta masraflarını içermediği, söz konusu girdilerin ayrıca açıklanması gerektiği, fiyat teklifine dayanak olarak düzenlenen tutanaklarda yer alan yevmiye kayıtlarının fiyat teklifine konu hizmete ilişkin olmadığı iddialarına yer verilmiştir.

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde “İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.

İhale komisyonu;

a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,

           b)  Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

           c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü, gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.” hükmü yer almaktadır.

İhale ilan tarihinde yürürlükte bulunan Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Sınır değer tespiti ve aşırı düşük teklifler” başlıklı 45’inci maddesinde “…45.1.5. İsteklilerin iş kalemleri/iş grupları için kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış cari yıl birim fiyatları veya bu fiyatlardan daha yüksek fiyatları teklif etmeleri ve söz konusu iş kalemleri/grupları için; hangi kamu kurum ve kuruluşunun birim fiyatını kullandıklarını, birim fiyat poz numarasını da yazmak suretiyle liste halinde belirterek açıklamaları kapsamında sunmaları durumunda analiz düzenlemeleri zorunlu değildir. Bu kapsamda; isteklilerin, kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış “kar ve genel gider içermeyen birim fiyatların” üzerine, kendi belirledikleri “kar ve genel gideri” ilave ederek birim fiyatlarını oluşturmaları durumunda da; hangi kamu kurum ve kuruluşunun “kar ve genel gider hariç birim fiyatını” kullandıklarını ve kendi belirledikleri “kar ve genel gider” tutarını yazmak suretiyle liste halinde belirterek açıklamaları kapsamında sunmaları halinde de, söz konusu iş kalemleri/iş grupları için analiz düzenlemeleri zorunlu değildir. Bu kapsamda isteklilerin analiz düzenlemeleri zorunlu olmayan söz konusu iş kalemleri/grupları için 45.1.13 maddesinde belirtilen belgeleri sunmalarına da gerek bulunmamaktadır.

…

45.1.6. Analizler ile yardımcı ve/veya alt analizlerde, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından belirlenerek yayımlanmış rayiçleri kullanan ve söz konusu rayiçleri poz numaralarını da belirtmek suretiyle liste halinde sunan isteklilerin, söz konusu rayiçlere ilişkin olarak 45.1.13 maddesinde belirtilen belgeleri sunmalarına gerek bulunmamaktadır.

…

45.1.8. Aşırı düşük teklifine ilişkin olarak yaptığı açıklamada sunduğu analizler, ihale dokümanı kapsamındaki analiz formatına, birim fiyat tariflerine, idarece tanımlanan yapım şartlarına veya teknik şartnameye uygun olmayan, analiz fiyat tutarları teklif fiyatların üzerinde olan isteklilere ait teklifler reddedilecektir. Analizler üzerinde yapılan incelemede; çarpım ve toplamlarda hesaplama hatası bulunması durumunda, analiz girdilerine ait fiyatlar esas alınarak, hesaplama hatası ihale komisyonu tarafından re’sen düzeltilir. Bu şekilde düzeltilmiş analiz fiyatı, teklif fiyatın üzerinde olan isteklilerin teklifleri reddedilir.

45.1.9. İş kalemleri/gruplarına ait analizler ile yardımcı ve/veya alt analizlerde yer alan işçilik fiyatları ihale tarihinde yürürlükte olan saatlik asgari ücretin altında olamaz.

45.1.10. İhale komisyonu, sınır değerin altındaki tekliflerin önemli bileşenlerini;

a) Yapım yönteminin ekonomik olması,

b) Seçilen teknik çözümler ve yapım işinin yerine getirilmesinde kullanılacak avantajlı koşullar,

c) Teklif edilen yapım işinin özgünlüğü,

gibi hususlarda istekliler tarafından yapılan yazılı açıklamaları da dikkate almak suretiyle değerlendirir ve ihaleyi sonuçlandırır.

45.1.11. Yapım yönteminin ekonomik olması hususunda bir açıklamada bulunulması durumunda; kullanılan yapım yöntemi ve teknolojisinin sağlayacağı maliyet avantajının açıklanması gereklidir.

45.1.12. Seçilen teknik çözümler, yapım işinin yerine getirilmesinde kullanılacak avantajlı koşullar veya yapım işinin özgünlüğü hususunda bir açıklamada bulunulması durumunda; belirtilen çözüm, avantajlı koşul ve özgünlük sayesinde elde edilen maliyet avantajı açıklanmalıdır.

45.1.13. Teklifi aşırı düşük bulunan isteklilerin, tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili olarak 4734 sayılı Kanunun 38 inci maddesi uyarınca yapacakları açıklamada, sorgulamaya konu iş kalemlerine/gruplarına ilişkin analizler ile bu analizlere dayanak teşkil eden bilgi ve belgeleri sunmaları gerekmektedir.

İsteklilerin analizlerine dayanak teşkil eden bilgi ve belgeler;

a. Üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri,

b. Çimento ve demir ürünleri için ilan edilmiş üretici fiyat tarifeleri,

c. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere ilişkin ilan edilmiş fiyat tarifeleri veya bunlardan alınmış fiyat teklifleri,

ç. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından ilgili mal veya hizmetlere ilişkin ilan edilen asgari fiyatlar,

d. Ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanakları,

…

İstekliler tekliflerine ilişkin olarak yukarıda sayılan belgelerden kendileri için uygun olanları açıklamaları kapsamında sunacaklardır.

Yukarıda sayılan bilgi ve belgelerden herhangi biri ile açıklama yapılmasının fiilen mümkün olmadığının anlaşıldığı durumlarda, istekliler tarafından gerekçesi belirtilmek suretiyle ilgili mevzuatına göre son 12 ay içinde düzenlenen açıklamaya elverişli diğer bilgi ve belgeler kullanılarak da açıklama yapılabilir (Örnek: Yurt dışından ithal edilen mallara ilişkin olarak gümrük giriş beyannamesi kullanılarak açıklama yapılabilir). Yüklenicinin dışında üçüncü kişilerce inşaat mahalli dışında imal edilen ve esaslı başka bir işçilik veya malzeme katkısı yapılmaksızın yapıya monte edilen iş kalemlerinin üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri ile açıklanması durumunda, bu iş kalemlerine ilişkin analiz sunulması zorunlu değildir. Ayrıca, istekliler tarafından teklif kapsamındaki harita, kadastro ve proje işlerine ilişkin yapılacak açıklamalarda üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin sunulması yeterlidir.

45.1.13.1. Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin üçüncü kişilerden fiyat teklifi alınması durumunda, öncelikli olarak fiyat teklifini veren kişiyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre teklife konu mal veya hizmet için maliyet tespit tutanağı (Ek-O.5) veya satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.6) düzenlenecektir. Tutanaklar fiyat teklifinin dayanağı olarak düzenlenecek olup, meslek mensubu tarafından muhafaza edilecek ve fiyat teklifinin ekinde idareye verilmeyecektir. Ancak idare veya Kurum tarafından gerekli görülmesi halinde bu tutanaklar meslek mensubundan istenebilecektir.

Maliyet tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için, fiyat teklifinin mamul/mala ilişkin olması halinde mamul/malın birim fiyatının, tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olmaması; fiyat teklifinin hizmete ilişkin olması halinde ise bu hizmetin birim fiyatının, tutanakta tespit edilen toplam birim maliyetin altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.5) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (…/…/…) tarih ve (…) sayılı maliyet tespit tutanağındaki ortalama/toplam birim maliyet tutarının altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.

Satış tutarı tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.6) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (…/…/…) tarih ve (…) sayılı satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.

Üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin teklife konu alanda faaliyet gösterenlerden alınması gerekmekte olup, bu belgelerin ihale tarihinden önce düzenlenmiş olması zorunlu değildir.

Kaşeleme işlemi 8.4 üncü maddede belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir.

…

45.1.13.3. İsteklinin teklifine konu çimento veya demir ürünlerine ilişkin açıklamalarında çimento veya demir ürünleri üreticisinin ilan edilmiş fiyat tarifelerini kullanması halinde, sadece ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olan bir tarifeyi gösterir belgeyi sunması yeterlidir.

45.1.13.4. İsteklinin, kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere ilişkin ilan edilen fiyat tarifelerinde belirtilen fiyatları kullanması halinde, sadece ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olan bir tarifeyi gösterir belgeyi sunması yeterlidir. (Örnek: Orman Genel Müdürlüğüne bağlı işletmeler tarafından satılan ürünlere ilişkin ilan edilmiş fiyatlar vb.)

45.1.13.4.1. İsteklinin, kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere ilişkin fiyat tekliflerini kullanması halinde, sadece ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) düzenlenmiş fiyat teklifini sunması yeterlidir. (Örnek: Karayolları Genel Müdürlüğü, İl Özel İdareleri, Belediyeler vb.nin sattıkları kum, çakıl, kırmataş vb. mallara ilişkin verdikleri fiyat teklifleri.)

45.1.13.5 İstekli tarafından açıklaması yapılacak girdinin fiyatı, kamu kurum ve kuruluşlarınca ilan edilen ilgili mala ilişkin asgari fiyatlara uygun olması halinde, sadece ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olan asgari fiyatın belgelendirilmesi suretiyle açıklama yapılması yeterlidir.  

45.1.13.6. Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin olarak isteklinin kendi ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ait fiyatların kullanılması durumunda, istekliyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre teklife konu olan mal için düzenlenen maliyet/satış tutarı tespit tutanağı (EK.O.7) ile açıklama yapılabilir.

Maliyetler dayanak alınarak yapılan açıklamanın geçerli olabilmesi için teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olmaması ve isteklinin son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminde ihale konusu işte kullanılmasını öngördüğü mal miktarının en az yarısı kadar alım yapmış olması gerekir.

Satışlar dayanak alınarak yapılan açıklamanın geçerli olabilmesi için teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmaması ve malın ticaretinin isteklinin faaliyet alanında olması gerekir.

İsteklinin son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminde 4734 sayılı Kanun kapsamındaki idarelere açıklama konusu mala ilişkin satış yapmış ve satılan malın idarece kabul edilmiş olması durumunda, maliyet/satış tutarı tespit tutanağı sunmasına gerek bulunmayıp, sadece söz konusu satışa ilişkin fatura örnekleri veya bu örneklerin noter YMM, SMMM ya da vergi dairesince onaylı suretleri ile de belgelendirme yapılabilecektir.

Kaşeleme işlemi 8.4 üncü maddede belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir.

45.1.13.7. İstekliler tarafından yapılan açıklamada; malın ihale tarihi itibariyle stoklarda bulunduğunun belirtilmesi durumunda, stokta bulunan mala ilişkin “stok tespit tutanağı”nın (Ek-O.8) sunulması zorunludur. Stok tespit tutanağında ilgili malın ağırlıklı ortalama birim maliyeti gösterilecektir. İsteklilerce teklif edilen tutara ilişkin birim fiyatlar, stok tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olamaz. Ayrıca stoklarda olduğu belirtilen söz konusu malın miktarının, ihale konusu işte kullanılacağı belirtilen miktardan az olması halinde eksik kalan miktar için bu Tebliğdeki diğer açıklama yöntemlerine uygun olarak açıklama yapılması gereklidir.

…

45.1.13.9. İstekliler tarafından aşırı düşük teklif sorgulaması kapsamındaki mallara ilişkin olarak stok tespit tutanağı veya üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifi yerine sadece alış faturası ile açıklamada bulunulması geçerli bir açıklama olarak kabul edilmeyecektir.

45.1.13.10. Meslek mensubu; üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifi üzerindeki beyanın ve emsal bedel beyanı ile Ek-O.5, Ek-O.6, Ek-O.7 ve Ek-O.8 numaralı tutanaklardaki bilgilerin doğruluğundan sorumludur. Meslek mensubu ibaresinden Yeminli Mali Müşavirler veya Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler anlaşılır.

45.1.13.11. Ek-O.5, Ek-O.6, Ek-O.7 ve Ek-O.8 numaralı tutanakların son veya bir önceki geçici vergi beyanname dönemine ilişkin olarak düzenlenmesi zorunludur. Son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminin tespitinde; 4734 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin birinci fıkrasının (a), (d) ve (e) bentlerine göre pazarlık usulü ile yapılan ihalelerde ilk yazılı fiyat tekliflerinin alındığı tarih, diğer ihale usulleri ile yapılan ihalelerde ise ihale tarihi esas alınır.

Örneğin; 11.1.2014 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan ihalede son geçici vergi beyanname dönemi “Ekim-Kasım-Aralık 2013”, 15.7.2014 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan ihalede son geçici vergi beyanname dönemi “Nisan-Mayıs-Haziran 2014” tür.

…

45.1.13.13. İşletme hesabına göre defter tutuluyor olması durumunda; yukarıda belirtilen tutanaklar, işletme hesabı defteri ve işletme hesap özeti kayıtlarına göre düzenlenecektir.

45.1.13.14. İstekliler tarafından akaryakıt girdisine ilişkin olarak EPDK tarafından il bazında günlük yayımlanan akaryakıt fiyatlarının % 90’ının altında sunulan açıklamalar geçerli kabul edilmeyecektir. Motorin veya benzine yönelik olarak öngörülen tutarın TL/lt cinsinden hesaplanmasında Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunun ilgili düzenlemeleri dikkate alınacaktır.

45.1.14. Aşırı düşük teklif sorgulaması sonucunda; (45.1.3 – 45.1.13) maddelerine uygun açıklamada bulunmayan, açıklamaları idarece tanımlanan yapım şartlarına uymayan veya teknik şartnameye aykırı hususlar içeren isteklilerin teklifleri gerekçeleri belirtilmek suretiyle reddedilecektir.” açıklaması yer almaktadır.

23.09.2020 tarihli ve 2020/UY.I-1558 sayılı ve 23.09.2020 tarihli ve 2020/UY.I-1557 sayılı Kamu İhale Kurulu kararlarında idare tarafından gönderilen aşırı düşük talep yazısı ve eklerinin mevzuata uygun olarak hazırlanmadığı anlaşıldığından sınır değerin altında kalan isteklilerden mevzuata uygun olarak yeniden aşırı düşük teklif açıklaması talep edilmesi gerektiği kararı alınmıştır.

Bunun üzerine idare tarafından teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden yeniden aşırı düşük teklif açıklaması talep edilmiştir.  

12.03.2021 tarihinde EKAP üzerinden bildirilen ihale komisyonu kararında, Özbek İnş. Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti. – Muzaffer Kaygın İnş. Mad. Haz. Bet. Tur. San. ve Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığının aşırı düşük teklif açıklaması uygun bulunarak ekonomik açından en avantajlı teklif sahibi istekli olarak belirlendiği, başvuru sahibi Arhat Enerji A.Ş.nin ise ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi istekli olarak belirlendiği görülmüştür.

İhale üzerinde bırakılan istekli Özbek İnş. Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti. – Muzaffer Kaygın İnş. Mad. Haz. Bet. Tur. San. ve Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığına ait aşırı düşük teklif açıklamaları incelendiğinde;

Yapılan açıklamada, idarece verilen analiz miktarlarının kullanıldığı ve eksik analiz girdisinin bulunmadığı, analiz girdi miktarları ile birim fiyatların çarpımı sonucunda aritmetik hata yapılmadığı tespit edilmiştir.

Açıklama istenmeyecek bazı analiz girdilerinin birim fiyatlarının 0,01 TL olarak öngörüldüğü, istekli tarafından öngörülen 0,01 TL’lik birim fiyatlar ile miktarların çarpılması sonucu elde edilen tutarlar bütün sayı basamakları gösterilmek suretiyle tabloya yansıtıldığı, örneğin MC2İ/001 poz numaralı iş kaleminin analizinde yer alan 10.120.1051 poz numaralı ve Motopomp “(5 PS gücünde, takriben 50 mm çapında)” adlı iş kaleminin birim fiyatının 0,01 TL olarak öngörüldüğü, miktarının 0,0000036 adet olarak belirtildiği, bunların çarpımının sonucunun ise 0,000000036 TL olarak belirtildiği görülmüştür.

İstekli tarafından Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile diğer kamu kurum ve kuruluşları tarafından yayımlanmış 2020 yılı birim fiyatlarının kullanıldığını gösteren tablonun sunulduğu, ilgili tabloda analiz girdilerinin poz numaralarına, adlarına ve fiyatlarına yer verildiği görülmüştür.

2020 yılı saatlik asgari ücretin 13,08 TL olduğu, yapılan açıklamalarda işin kapsamında çalışacak olan hiçbir personel için saatlik asgari ücretin altında fiyat öngörülmediği tespit edilmiştir.

Motorin girdisine ilişkin yapılan açıklamada; istekli tarafından motorin fiyatının 3,81 TL/Litre olarak öngörüldüğü, ihale ilan tarihi (10.04.2020) ile ihale tarihi (17.05.2020) (ihale tarihi hariç) arasında bulunan 01.05.2020 tarihinde Şanlıurfa ili için geçerli olan Lifepet markasına ait 4,11599 TL/Litre fiyatının esas alındığı, ilgili fiyatın KDV hariç fiyatının 3,488127119 TL/Litre (4,11599/1,18=3,488127119) olarak belirtildiği, idarece verilen analizlerde motorinin biriminin kilogram olarak belirlendiği, EPDK’nın resmi internet sitesi üzerinden alınan fiyatın biriminin ise litre olarak belirlendiği, litre olarak baz alınan fiyatın kilogram cinsine dönüştürülmesi işlemlerinde istekli tarafından 0,825 KG/LT oranının kullanıldığı, bu hesaplama sonucunda fiyatın 4,228032871 TL/KG (3,488127119/0,825=4,228032871) olarak hesaplandığı, Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.13.14’üncü maddesi uyarınca akaryakıt fiyatlarının %90’ının altında sunulan açıklamaların geçerli kabul edilmeyeceği hususu göz önünde bulundurularak kilogram cinsine çevrilen KDV hariç fiyatın %90’ının ise 3,805229584 TL/KG (4,228032871×0,9) olarak hesaplandığı görülmüştür.

Açıklama istenilen nakliye girdileri için idarece verilen nakliye formülleri kullanılmak suretiyle açıklama yapıldığı, nakliye formüllerinin uygulanmasında idarece verilen nakliye formülü kriterleri değiştirilmeden idarenin vermiş olduğu veriler çerçevesinde hesaplama yapıldığı, ayrıca nakliye girdisi için fiyat teklifi alınmadığı görülmüştür.

Açıklama istenilen bazı makine girdileri için kamu kurum ve kuruluşları tarafından yayımlanan birim fiyatların kullanıldığı, bazı makine girdileri için ise fiyat teklifi alındığı, fiyat tekliflerinde belirtilen makine teknik özelliklerinin idarece istenilen teknik özelliklerle aynı olduğu, ayrıca yapılan açıklamalarda makine girdilerinin isteklinin kendi malı olacak şekilde açıklama yapılmadığı görülmüştür.

İdarece 29.01.2021 tarihinde EKAP üzerinden gönderilen aşırı düşük teklif açıklaması talep yazısı ile istenilen MC2İ/157 poz numaralı iş kaleminin analizi aşağıdaki şekilde hazırlanmıştır.

Girdi No	Girdi Tanımı	Birimi	Miktar	Birim Fiyat	Tutar	Kümülatif Toplam	Açıklama Durumu
…	…	…	…	…	…	…	…
ÖBF.TRA01	Ataşmanlı Traktör	Araç/Ay	36,00				İstenecek
ÖBF.VIN01	Vinç (Mobil Vinç)	Araç/Ay	36,00				İstenecek
ÖBF.AR01	Araç (4×4) Pickup	Araç/Ay	108,00				İstenecek

Açıklanması istenilen iş makinelerinden ataşmanlı traktör, mobil vinç ve pick-up için aylık kiralama bedeli üzerinden fiyat teklifi alındığı, fiyat tekliflerinin bahsi geçen iş makinalarının ihale dokümanına ve birim fiyat tariflerine uygun olacak şekilde alındığı görülmüştür.

Açıklama kapsamında, beton imalatları için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yayımlanan 2020 yılı birim fiyatlarının kullanıldığı, beton imalatları için fiyat teklifi alınmak suretiyle açıklama yapılmadığı görülmüştür.

Boru giderleri için fiyat teklifi alındığı, fiyat teklifinde belirtilen boru özelliklerinin idarece istenilen özellikler ile aynı olduğu, fiyat tekliflerinde nakliye bedelinin bulunmadığı, fiyat teklifinin sadece boru bedelini içerdiği, MC2İ/001 ve MC2İ/009 poz numaralı iş kalemlerinin analizinde ise boru nakli için ayrı bir girdinin yer aldığı, dolayısıyla boru nakli için ilgili analiz girdisi kullanılmak suretiyle açıklama yapılması gerektiği tespit edilmiştir.

“Filtre Yapısının Yapılması ve Her Türlü Mekanik Aksam İmalatının Temini ve Yerine Yerleştirilmesi” ve “Pompa İstasyonu Mekanik İşleri Yapılması (Filtre İstasyonu ve Hava Kazanı Dâhil)” iş kalemleri analizlerinde yer alan mekanik ve elektrik teçhizatlar için istekli tarafından fiyat teklifi alındığı, makine ve teçhizata ilişkin fiyat tekliflerinde belirtilen teknik özellikler ile idare tarafından belirlenen teknik özelliklerin aynı olduğu, istekli tarafından alınan fiyat tekliflerinin idarece istenilen kriterlere uygun olarak alındığı tespit edilmiştir.

2020 yılı brüt asgari ücretin 2.943,00 TL olduğu, MC2İ/157 poz numaralı iş kaleminde yer alan teknik personel için 2020 yılı brüt asgari ücretin altında fiyat öngörülmediği tespit edilmiştir.

İstekli tarafından bazı analiz girdilerine ilişkin fiyat tekliflerinin alındığı, fiyat tekliflerinin ekinde ilgili tutanakların, meslek mensuplarına ait faaliyet belgelerinin ve imza sirkülerinin sunulduğu, alınan fiyat tekliflerinin meslek mensubu tarafından onaylandığı, meslek mensubu tarafından yazılması gereken ibarenin yazıldığı, fiyat teklifini imzalayan kişinin imzası ile ilgi kişiye ait sunulan imza sirkülerindeki imzanın aynı olduğu, fiyat tekliflerinde yer alan tarih ve sayıların tutanaklarda yer alan tarih ve sayı numaraları ile uyumlu olduğu, fiyat teklifi alınan kişilerin teklife konu alanda faaliyet gösterdiği, ağırlıklı ortalama birim satışı tutarı üzerinden belirlenen fiyatlar ile maliyete dayalı olarak belirlenen fiyatların Tebliğ’de belirtilen kriterlere uygun olduğu, tutanaklarda belirtilen geçici vergi beyanname dönemlerinin ise 2019 yılı 4’üncü döneme ve 2020 yılı 1’inci döneme ait olduğu, tutanaklarda idarenin ve ihalenin adı, İKN, ihale tarihi, mükellefin ve meslek mensubunun adı, soyadı/unvanı ve diğer bilgilerin de yer aldığı tespit edilmiştir.

Yukarıda yapılan inceleme ve tespitler neticesinde; istekli tarafından yapılan açıklamada, idarece verilen analiz miktarlarının kullanıldığı ve eksik analiz girdisinin bulunmadığı, hesaplamalarda aritmetik hata yapılmadığı, bazı açıklama istenilmeyen analiz girdilerinin birim fiyatlarının 0,01 TL olarak öngörülmesinin mevzuata aykırı olmadığı, bazı açıklama istenilen analiz girdileri için kamu kurum ve kuruluşları tarafından yayımlanmış 2020 yılı birim fiyatlarının kullanıldığı, açıklama kapsamında öngörülen işçilik giderlerinin brüt asgari ücretin altında olmadığı, kamu ihale mevzuatı uyarınca işçilik giderlerinin meslek odalarının belirlediği asgari fiyatının altında olmayacağına ilişkin bir hüküm bulunmadığı, motorin girdisine ilişkin yapılan açıklamanın mevzuata uygun olduğu, istekli tarafından nakliye girdileri için aynı veriler kullanılmak suretiyle idarece verilen nakliye formüllerinin kullanıldığı, bazı makine girdileri için kamu kurum ve kuruluşları tarafından yayımlanan birim fiyatların kullanıldığı, bazı makine girdileri için ise fiyat teklifi alındığı, fiyat tekliflerinde belirtilen makine teknik özelliklerinin idarece istenilen teknik özelliklerle aynı olduğu ve yapılan açıklamalarda makine girdilerinin isteklinin kendi malı olacak şekilde açıklama yapılmadığı görüldüğünden bu hususa ilişkin yapılan açıklamaların mevzuata uygun olduğu sonucuna varılmıştır.

Beton imalatları için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yayımlanan 2020 yılı birim fiyatlarının kullanıldığı, beton imalatları için fiyat teklifi alınmak suretiyle açıklama yapılmadığı, boru giderleri için fiyat teklifi alındığı, fiyat teklifinde belirtilen boru özelliklerinin idarece istenilen özellikler ile aynı olduğu, itirazen şikâyete konu olan boru imalatlarının yer aldığı MC2İ/001 ve MC2İ/009 poz numaralı iş kalemlerinin analizinde boru nakli için ayrı bir girdinin yer aldığı, dolayısıyla fiyat tekliflerinde nakliye bedelinin dâhil edilmesine gerek olmadığı, “Filtre Yapısının Yapılması ve Her Türlü Mekanik Aksam İmalatının Temini ve Yerine Yerleştirilmesi” ve “Pompa İstasyonu Mekanik İşleri Yapılması (Filtre İstasyonu ve Hava Kazanı Dâhil)” iş kalemleri analizlerinde yer alan mekanik ve elektrik teçhizatlar için istekli tarafından fiyat teklifi alındığı, makine ve teçhizata ilişkin fiyat tekliflerinde belirtilen teknik özellikler ile idare tarafından belirlenen teknik özelliklerin aynı olduğu, ÖBF.TRA01, ÖBF.VIN01 ve ÖBF.AR01 poz numaralı analiz girdileri için alınan fiyat tekliflerinin ihale dokümanına, birim fiyat tariflerine ve idarece verilen analiz formatına uygun olacak şekilde alındığı görüldüğünden başvuru sahibinin bu hususa ilişkin iddialarının yerinde olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

Öte yandan istekli tarafından alınan fiyat tekliflerinin yukarıda yapılan tespitler neticesinde Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.13’üncü maddesine aykırı olmadığı görüldüğünden başvuru sahibinin iddiasının uygun olmadığı sonucuna varılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikâyet başvurusunun reddine,

Oybirliği ile karar verildi.