ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan açıklamada, idarece açıklama istenilen bir adet iş kaleminin açıklama kapsamında sunulan maliyet hesaplamalarında yer almadığı, diğer taraftan tesisat analizlerine ilişkin tabloda ve bu doğrultuda maliyet cetvelinde idarece aşırı düşük teklif açıklamasına konu edilmeyen bir iş kaleminin açıklama olarak sunulduğu dikkate alındığında sunulan açıklamanın bu haliyle kamu ihale mevzuatına aykırılık teşkil ettiği - İhale| ihale ilanı| ihale sonuçları| ihale kararları| ihale danışmanı

Toplantı No : 2020/023
Gündem No : 19
Karar Tarihi : 29.05.2020
Karar No : 2020/UY.I-954
BAŞVURU SAHİBİ:
Salihi İnş. Müh. Pet. Gıd. Teks. San. Tic. Ltd. Şti.,

İHALEYİ YAPAN İDARE:
Kocaeli İl Sağlık Müdürlüğü,

BAŞVURUYA KONU İHALE:
2020/26433 İhale Kayıt Numaralı “Karamürsel Ek Hizmet Binası Yapım İşi” İhalesi

KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:
Kocaeli İl Sağlık Müdürlüğü tarafından 21.02.2020 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Karamürsel Ek Hizmet Binası Yapım İşi” ihalesine ilişkin olarak Salihi İnş. Müh. Pet. Gıd. Teks. San. Tic. Ltd. Şti.nin 03.04.2020 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 07.04.2020 tarihli yazısı ile üzerine, başvuru sahibince 13.04.2020 tarih ve 17616 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 13.04.2020 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2020/676 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:
Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,

İhale üzerinde bırakılan istekli Ager Yat. Eğt. İnş. Paz. San. Tic. A.Ş. ile ilgili olarak;

1) Elektronik İhale Uygulama Yönetmeliği’nin 4’üncü maddesinin 3’üncü fıkrası gereği, tüzel kişilerin EKAP kaydının bulunması gerekmesine rağmen ihale üzerinde bırakılan isteklinin EKAP kaydının bulunmadığı,

2) İdari Şartname’nin 7.1.b.2’nci maddesinde yer alan düzenleme gereği ihaleye teklif veren isteklilerin son duruma ilişkin belgeleri sunmaları veya sunulmayacak belgeler tablosunda belirtmeleri gerekmesine rağmen, söz konusu istekli tarafından tüzel kişiliğin ortaklarını tüzel kişiliğin yönetimindeki görevlilerini, ortaklık hisse oranları ile ortakların T.C. kimlik numarası ve/veya vergi numarasını gösteren son durumu gösterir ticaret sicili gazetelerinin sunulmadığı ve/veya sunulmayacak belgeler tablosunda bu hususu belirtmediği,

3) İdari Şartname’nin 7.5.1’inci ve 7.6’ncı maddesi uyarınca iş deneyimine ilişkin sunulan belgelere ilişkin düzenlemelere göre iş deneyimini gösteren belgelerin sunulması ve/veya sunulmayacak belgeler listesinde belirtilmesi gerekmesine rağmen, sunulan belgenin ilk ilan tarihinden (28.01.2020) geriye doğru son onbeş yıl içerisinde geçici kabulü yapılan bir işe ilişkin olmadığı, iş deneyimine ilişkin sunulan belgenin idari şartnamede istenilen yeterlik kriterini sağlamadığı, iş deneyim belgesine konu işin ihale konusu iş veya ihalede belirlenen B-III grubu benzer işlere ait olmadığı, ayrıca ihale konusu işin veya işin bölümleriyle nitelik ve büyüklük, benzer inşaat tekniği, organizasyon, tesis, makine, teçhizat ve diğer ekipman ile mali güç, ihtisas ve organizasyon gerekleri itibariyle benzer özellikte olmadığı, iş deneyim belgesinin benzer işe ilişkin olması gerekirken onarım işine ilişkin olduğu, benzer işlere uygun olmayan iş tutarının gerçekleştirilen işlere ait iş deneyim tutarından düşülmesi durumunda istenilen kriteri karşılamadığı, işin esaslı unsurunun da ihale konusu iş veya benzer işlere ilişkin olmaması nedeniyle de istenen tutarı sağlamadığı,

4) İdari Şartname’nin 7.1’inci maddesinin (h) bendine göre, iş deneyim belgesi kullanılan ve tüzel kişiliğin yarısından fazla hissesine sahip ortağına ilişkin sunulan geriye doğru son bir yıldır kesintisiz olarak bu şartı göstermesi gerekmesine rağmen ortaklık durum belgesinin ihaleye ait ilk ilan tarihinden (28.01.2020) itibaren son bir yıldır bu şartın korunduğunu göstermediği,

5) Tüzel kişiliğin % 51 ortağına ait ortaklık durum belgesinin ihaleye ait ilk ilan tarihinden (28.01.2020) geriye doğru son beş yıldır kesintisiz olarak sağlandığına ilişkin şartın İdari Şartname’nin 7.1.’inci maddesinin (ı) bendine uygun olarak gösterilmediği,

6) Tüzel kişiliğin yarısından fazla hissesine son bir yıldır kesintisiz olarak sahip kişinin iş yönetme ve/veya iş denetleme belgesi sunması durumunda, iş deneyim tutarının aynı işte benzer görevler alan kişiler arasında bölünmediği,

7) İş denetleme/iş yönetme belgesi sunan kişinin belge konusu işin ilk sözleşme bedelinin % 80’inden daha az iş tutarında görev aldığı,

8) İş deneyim belgesine konu işin ihale yetkilisi olmayan kişi tarafından imzalandığı,

9) İş denetleme/iş yönetme belgelerinde belge tutarının beşte bir oranında dikkate alınması durumunda ihalede istenilen yeterlik kriterinin sağlanmadığı,

10) İdari Şartname’nin 7.4.1’inci maddesinde yer alan düzenlemeye göre sunulması gereken banka referans mektubunun ihaleye ait ilk ilan tarihinden (28.01.2020) önceki bir tarihi taşıdığı,

11) İdari Şartname’nin 7.4.2’nci maddesinde yer alan düzenlemeye göre istenen bilanço oranlarının sağlanmadığı, sunulan bilançolarda yıllara yaygın inşaat maliyetleri ile hakedişlerin gösterilmediği, istenen oranları gösteren belgelerin eksik sunulduğu, bilançoların gerekli kriterleri göstermek üzere ilgili meslek mensubu tarafından onaylı olarak sunulması gerekirken fotokopi olarak sunulduğu, ilgili meslek mensubu tarafından bilanço bilgileri tablosunun sunulması gerekirken sunulmadığı, bilanço bilgileri tablosunun mevzuata aykırı olarak serbest muhasebeci tarafından imzalandığı, bilanço oranlarının yuvarlama yapılarak belirlendiği, yuvarlama yapılmaması halinde istenilen yeterlik kriterinin sağlanmayacağı,

12) Anılan şartname maddesine göre istenen oranların ihalenin yapıldığı yıldan önce sağlanamaması durumunda ihalenin yapıldığı yıldan önceki üç önceki yıla ait belgelerin sunulması ve/veya sunulmayacak belgeler tablosunda belirtilmesi gerektiği, ancak bu yıllara ait belgelerin sunulmadığı, bunun yerine 2019, 2018, 2019-2018, 2019-2017 veya 2018-2017 yıllarına ait parasal tutarların ortalaması üzerinden hesaplama yapılması durumunda yeterlik kriterinin sağlanamayacağı,

13) Anılan şartname maddesine göre, ihale konusu işin ihalesinin 2020 yılının ilk dört ayında yapılması nedeniyle bir önceki yıla ait belgeleri sunmayanların ve/veya sunulmayacak belgeler tablosunda belirtmeyenlerin, iki önceki yıla (2018) ait belgeleri sunabilecekleri, bu belgeler ile sağlanamıyorsa sırasıyla 2018 veya 2017 yılına ait ya da 2018-2017 veya 2017-2016 yıllarına ait belgelerin ortalaması üzerinden hesaplama yapılması durumunda istenen yeterlik kriterinin sağlanmadığı,

14) İdari Şartname’nin 7.4.3’üncü maddesine göre, gelir tablosunun ve/veya yapım işleri cirosunu gösteren YMM, SMMM veya vergi dairesi onaylı sunulmadığı, sunulan belgelerin fotokopi olduğu, yapım işlerine ait ciro bilgileri tablosunun sunulmadığı, sunulmayacak belgeler tablosunda da belirtilmediği,

15) Anılan şartname maddesine göre, 2014, 2018 veya 2017 yılına ait gelir tablosu ve/veya yapım işleri ciro bilgileri tablosu, 2015-2016-2019 yıllarına ait belgelerin sunulması ve/veya sunulmayacak belgeler tablosunda belirtilmesi, sunulan ve/veya belirtilen yılların parasal tutarlarının ortalaması üzerinden hesaplama yapıldığı takdirde istenilen kriterin sağlanmadığı,

16) Aynı şartname maddesine göre, 2018, 2017 ve 2016 yıllarına ait belgelerin sunulmaması yerine sadece 2018 yılına ait veya 2017 yılına ait ya da 2018-2017 veya 2016-2015 veya 2015-2014 yıllarının tevsik edilmesi ortalamalar üzerinden hesaplama yapılması durumunda istenen kriterin sağlanmadığı,

17) İdari Şartname’nin 7.4.2’nci ve 7.4.3’üncü maddelerinde yer alan düzenlemeler gereği, söz konusu belgelerin YMM veya SMMM tarafından düzenlenen bilanço bilgileri tablosu ve/veya yapım işleri ciro bilgileri tablosunun sunulmasının ve söz konusu tabloların serbest muhasebeci tarafından düzenlenmemesi gerekmesine rağmen, söz konusu tablolarda düzenlenme tarihinin bulunması ve düzenlenme tarihlerinin 21.02.2020 tarihinden sonraki bir tarih olması gerekmesine rağmen, sunulan söz konusu belgelerin SM tarafından düzenlenmesi, düzenlenme tarihlerinin bulunmaması, düzenlenme tarihlerinin ihale tarihinden (21.02.2020) önceki bir tarihi taşıması, söz konusu belgeler üzerinde istekliye ait bilgilerin hatalı yazıldığı,

18) İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklaması ile ilgili olarak;

Açıklama istenilen iş kalemlerine ilişkin hesaplanan miktarların idarece hesaplanan miktarlara göre isteklinin kendi lehine fiyat avantajı sağlayacak şekilde % 10’dan fazla düşük olduğu ve isteklinin teklif fiyatları ile çarpıldığında isteklinin lehine fiyat avantajı sağladığı ve bu durumun isteklilerin sıralamasını değiştirdiği,
19) Sunulan analizlerde yardımcı ve/veya alt analizlerde yer alan işçilik fiyatlarının ihale tarihinde (21.02.2020) yürürlükte bulunan 2020 yılı saatlik asgari ücretin (13,08 TL) altında olduğu ve söz konusu açıklamanın Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.9’uncu maddesinde yer alan açıklamalara aykırılık teşkil ettiği,

20) Açıklama istenilen iş kalemlerine ilişkin analizlerin eksik sunulduğu ve/veya hiç sunulmadığı, analizlere ilişkin sunulması zorunlu olan yardımcı ve/veya alt analizlerin hiç verilmediği veya eksik verildiği,

21) Açıklama istenilen iş kalemleri ile ilgili olarak, açıklama istenilen analiz girdileri arasında yer alan işçilik girdi miktarlarının idarece belirlenen işçilik girdi miktarlarından daha düşük alındığı,

22) Açıklama istenilen analiz girdileri arasında yer alan malzeme girdileri miktarlarının idarece açıklama istenilen iş kalemlerine ait analizlerde, yardımcı analizlerde ve/veya alt analizlerde yer verilen malzeme miktarlarından daha düşük alındığı,

23) Açıklama istenilen analiz girdileri arasında bulunan makine-teçhizat girdisi miktarının açıklama istenilen iş kalemlerine ait analizlerde, yardımcı analizlerde ve/veya alt analizlerde yer verilen makine-teçhizat girdisi miktarından daha düşük alındığı,

24) Açıklama istenilen iş kalemlerine ait analizlerde, yardımcı analizlerde ve/veya alt analizlerde açıklama istenilen işçilik girdilerine hiç yer verilmediği ya da eksik yer verildiği,

25) Açıklama istenilen iş kalemlerine ait analizlerde, yardımcı analizlerde ve/veya alt analizlerde açıklama istenilen malzeme girdilerine hiç yer verilmediği ya da eksik yer verildiği,

26) Açıklama istenilen iş kalemlerine ait analizlerde, yardımcı analizlerde ve/veya alt analizlerde açıklama istenilen makine-teçhizat girdilerine hiç yer verilmediği ya da eksik yer verildiği,

27) Açıklama istenilen iş kalemlerine ait analizlerde, yardımcı analizlerde ve/veya alt analizlerde yer verilen işçilik, malzeme, makine-teçhizat girdilerinin idarece istenen açıklamalardan farklı olduğu ve aynı olmadığı,

28) Aşırı düşük teklif açıklaması ekinde sunulan analizlerde, yardımcı analizlerde ve/veya alt analizlerde çarpım ve toplamlarda hesaplama hatası yapılmış olması, analiz girdilerine ait fiyatlar esas alınarak, hesaplama hatasının re’sen düzeltilmesi halinde bu şekilde düzeltilmiş analiz fiyatının açıklama ekinde sunulan hesap cetvelinde bu iş kalemleri için verilen teklif fiyatın üzerinde olacağı ve bu durumun Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.8’inci maddesinde yer alan açıklamalara aykırı olduğu,

29) Açıklama istenilen iş kalemleri ile ilgili olarak; Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yayımlanmış rayiçlerin kullanılmış olması nedeniyle söz konusu rayiçlerin poz numarası da belirtilmek suretiyle analizlerde kullanılan kamu kurum ve kuruluşlarına ait rayiç tablosu adı altında tablo ve/veya liste sunulması gerekmesine rağmen söz konusu tablonun ve/veya listenin hiç verilmediği, söz konusu rayiçlere ilişkin Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.13’üncü maddesinde açıklanan belgelerinde sunulmadığı,

30) Açıklama istenilen iş kalemleri ile ilgili açıklama ekinde analizlerde, yardımcı analizlerde ve/veya alt analizlerde yer verilen malzeme, makine ve teçhizat girdilerine yönelik olaak maliyet tespit tutanağı (Ek-O.5) ve (Ek-O.6) dayanak gösterilerek sunulan fiyat tekliflerinin taşıması zorunlu ibareleri taşımadığı, eksik yazıldığı, tarih ve sayı kısmının doldurulmadığı, değiştirilerek yazıldığı ve/veya yanlış yazıldığı, fiyat tekliflerinin YMM veya SMMM tarafından imzalanması gerekmesine rağmen imzalanmadığı, kaşelenmediği ve mühürlenmediği, iletişim bilgilerinin belirtilmediği, tarih ve sayının belirtilmesi gerekmesine rağmen belirtilmediği, ihale tarihi dikkate alındığında (21.02.2020) fiyat tekliflerini veren gerçek ve/veya tüzel kişilerin son vergi beyanname dönemine (Ekim, Kasım ve Aralık 2019) ait olması gerekirken olmadığı, fiyat tekliflerinin tarihinin düzenlenme tarihinden önceki bir tarihi taşımaması gerekmesine rağmen önceki tarihi taşıdığı, fiyat tekliflerinin dayanağını gösteren tutanaklarda geçici vergi beyanname döneminin belirtilmesi gerekmesine rağmen hiç belirtilmediği ve/veya hatalı belirtildiği,

31) Açıklama ekinde sunulan analizlerde, yardımcı analizlerde ve/veya alt analizlerde yer verilen işçilik, malzeme, makine-teçhizat girdilerine ilişkin fiyatların fiyat tekliflerinde yer alan fiyatlarla aynı olmadığı,

32) Sunulan fiyat tekliflerinin gerçek ve/veya tüzel kişilerin gerçek ekonomik verileri üzerinden hazırlanmaması, fiyat tekliflerinin gerçeği yansıtmaması fiyat tekliflerinde yer alan birim fiyatların maliyet ve satış tutarı tespit tutanağının ilgisine göre birim maliyetin ve ortalama satış tutarının altında olma şartlarını taşımadığı, söz konusu fiyat tekliflerinin üzerindeki maliyet ve/veya satış tutarı tespit tutanaklarına ait tarih ve sayının SMMM/YMM’ye ait defterdeki bilgilerle ve son geçici vergi beyannamesi dönemiyle örtüşmediği,

33) Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.13.14’üncü maddesinde yer alan açıklamaya göre, anılan istekli tarafından EPDK tarafından Kocaeli il bazında günlük yayımlanan akaryakıt fiyatlarının % 90’ının altında olmaması gerekmesine rağmen altında olduğu,

34) Fiyat tekliflerinin alımın gerçekleştirildiği mükellef ile sözleşmesi bulunan YMM veya SMMM tarafından imzalanması gerekirken serbest muhasebeciler tarafından imzalandığı,

35) Açıklama istenilen iş kalemlerine ilişkin analizlerin ihale dokümanı kapsamında düzenlenen analiz formatına uygun hazırlanmadığı, analizlerde, yardımcı analizler ve alt analizlerde açıklama istenilmeyen analiz girdilerine de yer verilmesi gerekmesine rağmen hiç yer verilmediği ve/veya eksik yer verildiği,

36) Açıklama istenilen iş kalemleri ile ilgili açıklama ekinde analizlerde, yardımcı analizlerde ve/veya alt analizlerde yer verilen makine girdilerine ilişkin olarak; kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatların kullanılmaması nedeniyle ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından makine girdileri olan amortisman, bakım, onarım, işletme ve finansman bedellerine ilişkin ayrıca açıklama ve belgelendirme yapılması gerekmesine rağmen söz konusu açıklama ve belgelendirmenin yapılmadığı,

37) Açıklama istenilen iş kalemleri ile ilgili açıklama ekinde analizlerde, yardımcı analizlerde ve/veya alt analizlerde yer verilen malzeme, makine ve teçhizat girdilerine ilişkin olarak üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinde yer verilen fiyatlarda ilgili tutanaklara göre aranan oranların sağlanmadığı,

38) Fiyat tekliflerinin dayanağı tutanaklarda meslek mensubunun imzasının bulunmadığı veya eksik olduğu, söz konusu belgelerin SM tarafından imzalanmaması gerekirken imzalandığı, tutanakların ilgili geçici vergi beyanname dönemine ilişkin düzenlenmediği, tutanaklarda ihaleyi gerçekleştiren idarenin adı, İKN numarası, ihale tarihi ve isteklinin adına eksiksiz olarak yazılması gerekmesine rağmen belirtilen hususlara yönelik eksikler bulunması, fiyat tekliflerini imzalamaya yetkili meslek mensubunun oda faaliyet belgesi geçerlilik süresinin anılan tutanakların ve fiyat tekliflerinin düzenlendiği tarih itibariyle dolduğu,

39) Fiyat tekliflerinin teklife konu alanda faaliyet göstermeyen firmalardan alındığı, fiyat teklifleri ve maliyet ve satış tutarı tespit tutanaklarında yer verilen malzemelerin teknik şartnamede istenilen teknik özellikleri karşılamadığı,

40) İsteklinin kendi ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ait fiyatların kullanılması durumunda istekliye ilişkin ilgili meslek mensubu tarafından teklife konu mal için maliyet ve satış tutarı tespit tutanakları ile açıklama yapılmasının mümkün olduğu, maliyetler dayanak alınarak yapılan açıklamanın geçerli olabilmesi teklif edilen birim fiyatın ilgili tutanakta ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olması ve isteklinin son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminde ihale konusu işte kullanılmasını öngördüğü mal miktarının en az yarısı kadar alım yapmamış olması, satışlar dayanak alınarak yapılan açıklamanın geçerli olabilmesi için ise teklif edilen birim fiyatın ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmaması malın ticaretinin isteklinin faaliyet alanında olması gerektiği,

– Yapılan açıklamada malın ihale tarihi itibariyle stoklarda bulunduğunun belirtilmesi durumunda stokta bulunan mala ilişkin stok tespit tutanağının( Ek-O.8) sunulmasının zorunlu olduğu, stok tespit tutanağında ağırlıklı ortalama birim maliyetin gösterilmesi, teklif edilen tutara ilişkin birim maliyetlerin stok tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olması, ayrıca stoklarda olduğu belirtilen malın miktarının, ihale konusu işte kullanılacağı belirtilen miktardan az olması halinde eksik kalan miktar için bu Tebliğ’deki diğer açıklama yöntemlerine uygun olarak açıklama yapılması gerekirken, stokta bulunan mala ilişkin stok tespit tutanağının (Ek-O.8) sunulmaması, stok tespit tutanağında ağırlıklı ortalama birim maliyetin gösterilmemesi, teklif edilen tutara ilişkin birim maliyetlerin stok tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olması, ayrıca stoklarda olduğu belirtilen malın miktarının, ihale konusu işte kullanılacağı belirtilen miktardan az olması halinde eksik kalan miktar için bu Tebliğ’in 45’inci maddesindeki diğer açıklama yöntemlerine uygun olarak açıklama yapılmadığı,

41) Bazı açıklama istenilen iş kalemleri ile ilgili olarak cari yıl ve üzeri fiyat teklif edilmiş olmasına rağmen ve söz konusu iş kalemleri için kamu kurum ve kuruluşlarının yayımlanmış birim fiyatları kullanılarak oluşturulan teklif birim fiyat listesi sunulması gerekirken söz konusu listenin sunulmadığı, kar ve genel giderleri içermeyen birim fiyatların üzerine isteklinin kendi belirlediği kar ve genel gider ilave edilerek birim fiyatlar oluşturulmasından dolayı hangi kamu kurum ve kuruluşunun kar ve genel gider hariç birim fiyatının kullanıldığını ve kendi belirlediği kar ve genel gider tutarını yazmak suretiyle liste halinde açıklama sunulması gerekmesine rağmen bu listenin sunulmadığı,

42) Açıklama istenilen iş kalemleri ile ilgili açıklama ekinde analizlerde, yardımcı analizlerde ve/veya alt analizlerde yer verilen malzeme, makine ve teçhizat girdilerine ilişkin sunulan fiyatlarla ilgili kanıtlayıcı belgelerin sunulmadığı,

43) Açıklama istenilmeyen analiz girdileri olan malzeme, işçilik makine ve teçhizat girdilerine yer verilmediği,

44) Sorgulanmayan iş kalemlerinin tamamı için toplam bedelin gösterilmesi yeterli olmasına rağmen gösterilmediği diğer bir ifadeyle bu iş kalemlerinin tamamı için toplam bedele yer verilmediği,

45) Açıklama istenilen sıhhi tesisat, kalorifer tesisatı, müşterek tesisat, havalandırma, brülör, asansör, elektrik tesisatı vb. iş kalemleri ile ilgili olarak malzeme ve montaj bedellerini ayrı ayrı gösterecek şekilde açıklama yapılmadığı ve malzeme ve montaj bedelini gösterecek şekilde analiz düzenlenmesi gerekmesine rağmen analizlerin düzenlenmediği,

46) Açıklama istenilen ilgili tesisat vb. iş kalemleri/iş grupları ile ilgili fiyat tekliflerinde malzeme ve montaj bedellerinin ayrı ayrı gösterilmediği,

47) Açıklama istenilen bir bölüm iş kalemine yönelik olarak alınan fiyat tekliflerinde açıklama istenilen iş kalemlerini oluşturan tüm malzeme, makine ve teçhizat ve işçilik giderlerine yer verilmediği, işyerine nakil bedelinin fiyat teklifine dâhil olduğunun belirtilmediği, fiyat teklifinin tüm girdileri kapsamadığı,

48) Fiyat tekliflerinin dayanağı olan tutanaklarda malzeme ve montaj bedellerinin ayrı ayrı gösterilmediği, söz konusu belgelerin meslek mensubundan istenilmesi durumunda teklifin gerçekliğinin ve sağlıklı hazırlanıp hazırlanmadığının ortaya çıkacağı, söz konusu belgelerin uyumlı olması gerektiği, tutanakların idare veya Kurum tarafından istenme sebebinin ve amaçlanan durumun fiyat tekliflerinin gerçeğe uygun olup olmadığının anlaşılması olduğu dikkaye alındığında fiyat tekliflerin de kalemler halinde belirtilen maliyetlerin aynı şekilde tutanakta da kalemler halinde ayrı ayrı açıklanması gerektiği, ancak özellikle elektrik ve mekanik tesisatı imalatlarına ilişkin tutanakların istenilmesi durumunda söz konusu bedellerin tek bir kalemde (malzeme ve/veya montaj) olarak belirtildiği, söz konusu bedelin ayrıntılarının anlaşılamadığı ve söz konusu fiyat tekliflerinin dayanaktan yoksun olduğunun görüleceği,

49) Açıklama ekinde sunulan hesap cetvelinde yer alan çarpım ve toplama işlemlerinde aritmetik hata bulunduğu, bu kalemler için ihaleyi gerçekleştiren idarece belirlenen birimler (ölçü birimi) ile isteklinin hesap cetvelinde yer alan birimlerin aynı olmadığı,

50) Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.13’üncü maddesinin son fıkrasında yer alan düzenlemeye göre, yüklenicinin dışında üçüncü kişilerce inşaat mahalli dışında imal edilen ve esaslı başka bir işçilik veya malzeme katkısı yapılmaksızın yapıya monte edilen iş kalemlerinin üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri ile açıklanması durumunda bu iş kalemlerine ilişkin analiz sunulmasının zorunlu olmadığı hüküm altına alınmış olmasına rağmen, ihaleyi gerçekleştiren idare tarafından aşırı düşük teklif sorgulamasına ilişkin açıklama istenilen iş kalemlerine yönelik olarak, anılan istekli tarafından yüklenici dışında üçüncü kişilerce inşaat mahallinde imal edilmeyen ve esaslı başka bir işçilik veya malzeme katkısı yapılmaksızın yapıya monte edilmeyen iş kalemleri için analiz ve/veya alt analiz düzenlenerek açıklama yapılması gerekmesine rağmen, anılan istekli tarafından inşaat mahallinde imal edilmeyen ve esaslı başka bir işçilik veya malzeme katkısı yapılmaksızın yapıya monte edilmeyen iş kalemleri için, ÖBF-01, ÖBF-14, ÖBF-19, ÖBF-9, ÖBF-07, ÖBF-11 poz numaralı iş kalemleri ile ilgili olarak analizler ve/veya alt analizler düzenlenerek açıklama yapılması gerekmesine rağmen bu iş kalemleri için analiz düzenlenmeksizin üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri ile açıklama yapıldığı,

51) Açıklama istenilen iş kalemleri ve analizlerde yer alan birim fiyatların aynı olması gerekmesine rağmen aynı olmadığı,

52) Açıklama istenilen iş kalemleri ile ilgili açıklama ekinde düzenlenen analizlere, yardımcı analizlere ve/veya alt analizlere göre düzenlenmesi gerekirken açıklama istenilen iş kalemlerine yönelik analizlerin dokümanda düzenlenen analizlere uygun olarak düzenlenmesi gerekirken düzenlenmediği, dolayısıyla açıklama ekinde yer almadığı, ihale dokümanına uygun düzenlenmediği,

53) Açıklama istenilen iş kalemleri arasında yer alan ÖBF-01, ÖBF-14, ÖBF-19, ÖBF-9, ÖBF-07, ÖBF-11, ÖBF-27, ÖBF-05 poz numaralı iş kalemleri ile ilgili analiz düzenlenmeksizin açıklama yapıldığı, analizlere, yardımcı analizlere ve/veya alt analizlere göre işçilik, malzeme ve makine-teçhizat girdilerine eksik yer verildiği, işçilik, malzeme ve makine-teçhizat girdileri miktarlarının eksik alındığı,

54) (Yukarıda ifade edilen iş kalemleri vb.) yönelik alınan fiyat tekliflerinde anılan iş kalemlerini oluşturan tüm malzeme, işçilik ve makine-teçhizat girdilerine yer verilmediği, eksik yer verildiği,

55) Açıklama istenilen özellikle elektrik ve mekanik tesisat imalatları ile ilgili fiyat tekliflerinin yetkili kişilerce imzalanmadığı, fiyat tekliflerinde meslek mensubu imzası ve adresinin bulunmadığı ve kaşelenmesi gerekmesine rağmen imza ve kaşe ile adresin hiç yer almadığı ve/veya eksik yer aldığı iddialarına yer verilmiştir.

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

1. Başvuru sahibinin 1’inci iddiasına ilişkin olarak:

Elektronik İhale Uygulama Yönetmeliği’nin “İhalelerde uyulması zorunlu hususlar” başlıklı 4’üncü maddesinde “(1) İhale sürecine ilişkin aşağıdaki işlemler EKAP üzerinden gerçekleştirilir: …
(3) İdareler ve ihaleye katılmak isteyen Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı gerçek kişiler ile Türkiye Cumhuriyeti kanunlarına göre kurulmuş tüzel kişiler EKAP’a kayıt olmak zorundadır. EKAP’a kayıt sonrasında kendilerine verilen kullanıcı adı ve kendi oluşturdukları şifrenin muhafaza edilmesi, yetkisiz kişilere kullandırılmaması ve kullanıcıların tanımlanması işlemlerinden idareler ve EKAP’a kayıtlı gerçek ve tüzel kişiler sorumludur…” hükmü,

Anılan Yönetmelik’in “İhalelere katılacak gerçek ve tüzel kişilerin EKAP’a kaydı” başlıklı 7’nci maddesinde “…(5) EKAP’a kayıtlı olan; gerçek kişilerin kendileri ile vekil veya temsilcileri; tüzel kişilerin kendileri, ortakları ve ortaklık oranları (halka arz edilen hisseler hariç), yönetimindeki görevliler ile vekil veya temsilcileri için aşağıda yer alan bilgileri güncelleyip son başvuru veya ihale tarihinden ve sözleşme imzalamadan önce EKAP’a kaydetmeleri zorunludur. Bu kişilerin,
a) Gerçek kişi olması halinde adı, soyadı ve T.C. kimlik numarası ile varsa işletme adı ve ticaret unvanı,
b) Tüzel kişi olması halinde ticaret unvanı, vergi kimlik numarası ile varsa işletme adı.
(6) Bu madde kapsamında EKAP’a kaydedilen bilgilerin eksiksiz, doğru ve güncel olması gerekmektedir. EKAP’a kayıtlı gerçek veya tüzel kişiler tarafından, beşinci fıkrada belirtilen bilgilerde değişiklik yapılmasının gerektiği hallerde bu değişikliklerin, en geç değişiklik tarihini izleyen 7 (yedi) gün içerisinde ancak her durumda son başvuru veya ihale tarihinden önce, son başvuru veya ihale tarihinden sonra gerçekleşen değişikliklerin sözleşme imzalanmadan önce güncellenerek EKAP’a kaydedilmesi zorunludur…” hükmü,

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Gerçek veya tüzel kişilerin EKAP’a kayıt işlemleri” başlıklı 31’inci maddesinde “…31.3. Elektronik İhale Uygulama Yönetmeliğinin 7 nci maddesinde istenen bilgilerin EKAP üzerinde eksiksiz, doğru ve güncel tutulması gerekmektedir. EKAP’a kayıtlı gerçek veya tüzel kişiler tarafından anılan maddenin beşinci fıkrasında belirtilen bilgilerde değişiklik yapılmasının gerektiği hallerde bu değişikliklerin, en geç değişiklik tarihini izleyen 7 (yedi) gün içinde ancak her durumda son başvuru veya ihale tarihinden önce, son başvuru veya ihale tarihinden sonra gerçekleşen değişikliklerin sözleşme imzalanmadan önce güncellenerek EKAP’a kaydedilmesi zorunludur.” açıklaması bulunmaktadır.

Elektronik İhale Uygulama Yönetmeliği’nin 7’nci maddesine göre, isteklilerin EKAP’ta yer alan bilgilerinin güncel tutulması yönünde bir zorunluluk getirildiği, bahse konu zorunluluğu yerine getirmeyenlerin tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılmasına ilişkin bir yaptırımın ise bulunmadığı görülmüştür.

Açıklanan nedenlerle başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

Öte yandan ihale üzerinde bırakılan istekliye ait tüzel kişiliğe yönelik olarak yapılan sorgulamada söz konusu tüzel kişiliğin EKAP kaydının bulunduğu da görülmüştür.
2) Başvuru sahibinin 2’nci iddiasına ilişkin olarak:

Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Aday veya isteklinin mesleki faaliyetini sürdürdüğünü ve teklif vermeye yetkili olduğunu gösteren belgeler” başlıklı 38’inci maddesinde “(1) İhalelere katılacak aday veya istekliler tarafından,
a) Gerçek kişi olması halinde, noter tasdikli imza beyannamesinin,
b) Tüzel kişi olması halinde, ilgisine göre tüzel kişiliğin ortakları, üyeleri veya kurucuları ile tüzel kişiliğin yönetimindeki görevlileri belirten son durumu gösterir Ticaret Sicil Gazetesi, bu bilgilerin tamamının bir Ticaret Sicil Gazetesinde bulunmaması halinde, bu bilgilerin tümünü göstermek üzere ilgili Ticaret Sicil Gazeteleri veya bu hususları gösteren belgeler ile tüzel kişiliğin noter tasdikli imza sirkülerinin, teklif kapsamında sunulması zorunludur…” hükmü,

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Tüzel kişilerin teklif vermeye yetkili olduğunu gösteren belgeler” başlıklı 10/A maddesinde “10/A.1İhaleye katılabilmek için başvuru veya teklif dosyasında sunulması gereken, tüzel kişi aday ve isteklilerin teklif vermeye yetkili olduğu hususunda son durumu gösterir belgelere ilişkin mevzuatta geçen “tüzel kişi ortakları” ifadesinden, bu ortakların ilgisine göre ad, soyad/ticaret unvanı, T.C. kimlik numarası/vergi kimlik numarası ile ortaklık oranları (halka arz edilen hisseler hariç); “tüzel kişilerin yönetimindeki görevliler” ifadesinden ise, teklif veya başvuru mektubu ya da sözleşmeyi imzalayanlar da dahil olmak üzere tüzel kişilikteki yönetim, temsil ve ilzama yetkili kişiler anlaşılır.” açıklaması,

İdari Şartname’nin “ İhaleye katılabilmek için gereken belgeler ve yeterlik kriterleri” başlıklı 7’nci maddesinde “7.1. İsteklilerin ihaleye katılabilmeleri için aşağıda sayılan belgeleri teklifleri kapsamında sunmaları gerekir:
…
b) Teklif vermeye yetkili olduğunu gösteren imza beyannamesi veya imza sirküleri;
1) Gerçek kişi olması halinde, noter tasdikli imza beyannamesi,
2) Tüzel kişi olması halinde, ilgisine göre tüzel kişiliğin ortakları, üyeleri veya kurucuları ile tüzel kişiliğin yönetimindeki görevlileri belirten son durumu gösterir Ticaret Sicil Gazetesi, bu bilgilerin tamamının bir Ticaret Sicil Gazetesinde bulunmaması halinde, bu bilgilerin tümünü göstermek üzere ilgili Ticaret Sicil Gazeteleri veya bu hususları gösteren belgeler ile tüzel kişiliğin noter tasdikli imza sirküleri…” düzenlemesi yer almaktadır.

İhale üzerinde bırakılan Ager Yatırım Eğitim İnş. Paz. San. ve Tic. A.Ş.nin teklif kapsamında imza sirküleri, ticaret sicili gazeteleri ile ticaret siciline yönelik muhtelif belgelerin sunduğu ve söz konusu belgeler incelendiğinde,

25.01.2019 tarihli ve 9753 sayılı Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi’nin 119’uncu sayfasında şirket ortaklık yapısının Hüseyin Özçelik (20.400 paya karşılık 510.000,00 TL) ve Selçuk Eroğlu (19.600 paya karşılık 490.000,00 TL) olarak belirtildiği, ayrıca Selçuk Eroğlu’nun imza sirkülerinin de sunulduğu ve söz konusu imza sirkülerine göre Selçuk Eroğlu’nun şirketi temsile yetkili olduğu da görülmüştür.

Ayrıca şirket ortaklarının T.C. kimlik numaralarının, 15/01/2019 tarihinde yapılan olağanüstü genel kurul toplantısına ait hazır bulunanlar listesi başlıklı belge kapsamında gösterildiği de görülmüştür.

Öte yandan, 11.05.2020 tarihli Kurum yazısı ile anılan tüzel kişiliğin ihale tarihi itibariyle ortaklık yapısı ve ortaklık oranlarını gösteren meslek mensubu onaylı pay defterleri istenilmiş olup istenilen belgeler 21.05.2020 tarihli ve 2020/22372 sayılı Kurum kayıtlarına alınan dilekçe ekinde gönderilmiştir. Söz konusu belgeler incelendiğinde ise, anılan tüzel kişiliğin ihale tarihi itibariyle ortaklık yapısının Hüseyin Özçelik (20.400 paya karşılık 510.000,00 TL) ve Selçuk Eroğlu (19.600 paya karşılık 490.000,00 TL) olarak gösterildiği görülmüş olup başvuru sahibinin iddialarının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.
3) Başvuru sahibinin 3, 4, 5, 6, 7, 8 ve 9’uncu iddialarına ilişkin olarak:

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “İhaleye katılımda yeterlik kuralları” başlıklı 10’uncu maddesinde “…b) Mesleki ve teknik yeterliğin belirlenmesi için;
…
2) İstekli tarafından kamu veya özel sektöre bedel içeren bir sözleşme kapsamında taahhüt edilen ihale konusu iş veya benzer işlere ilişkin olarak;
a) Son onbeş yıl içinde geçici kabulü yapılan yapım işleri ile kabul işlemleri tamamlanan yapımla ilgili hizmet işleriyle ilgili deneyimi gösteren belgeler,
b) Son onbeş yıl içinde geçici kabulü yapılan yapım işleri ile kabul işlemleri tamamlanan yapımla ilgili hizmet işlerinde sözleşme bedelinin en az % 80’i oranında denetlenen ya da yönetilen işlerle ilgili deneyimi gösteren belgeler,
…
İhale konusu işin niteliğine göre yukarıda belirtilen bilgi veya belgelerden hangilerinin yeterlik değerlendirmesinde kullanılacağı, ihale dokümanında ve ihale veya ön yeterliğe ilişkin ilân veya davet belgelerinde belirtilir…” hükmü,

Anılan Kanun’un “İdarelerce uyulması gereken diğer kurallar” başlıklı 62’nci maddesinde “…h) İş deneyimi bulunmayan mühendis veya mimarların, aldıkları lisans eğitimine uygun yapım işi ihalelerine başvurularında, toplam süresi onbeş yılı geçmemek kaydıyla mezuniyetlerinden sonra geçen her yıl, yüzyirmiikibinüçyüzseksenyedi Yeni Türk Lirası (Üçyüzellisekizbindokuzyüzyetmişyedi Türk Lirası) olarak hesaplanmak üzere 10 uncu madde kapsamındaki benzer iş deneyimi olarak dikkate alınır. Bu süre iş deneyimi bulunan mimar ve mühendisler için uygulanmaz. Bu bent kapsamında elde edilen deneyim mühendis ve mimarın beş yıldır en az % 51 hissesine sahip olduğu tüzel kişiler tarafından da kullanılabilir.” hükmü,

Yapım İşleri ihaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “İş deneyimini gösteren belgeler” başlıklı 39’uncu maddesinde “(1) Aday veya isteklilerden, yurt içinde veya yurt dışında kamu veya özel sektöre bedel içeren bir sözleşme kapsamında taahhüt ettikleri, ihale konusu iş veya benzer işlerdeki deneyimlerini tevsik etmeleri için iş deneyim belgesi istenilmesi zorunludur.
(2) Aday veya istekliler tarafından, iş deneyimlerini tevsik için;
a) İlk ilan veya davet tarihinden geriye doğru son onbeş yıl içinde geçici kabulü yapılan,
b) İlk ilan veya davet tarihinden geriye doğru son onbeş yıl içinde geçici kabulü yapılan işlerde, ilk sözleşme bedelinin en az % 80’i oranında denetlenen ya da yönetilen,
c) Devam eden işlerde; ilk sözleşme bedelinin tamamlanması şartıyla, ilk ilan veya davet tarihinden geriye doğru son onbeş yıl içinde gerçekleşme oranı toplam sözleşme bedelinin en az % 80’ine ulaşan ve kusursuz olarak gerçekleştirilen,
ç) Devam eden işlerde; ilk sözleşme bedelinin tamamlanması şartıyla, ilk ilan veya davet tarihinden geriye doğru son onbeş yıl içinde gerçekleşme oranı toplam sözleşme bedelinin en az % 80’ine ulaşan ve kusursuz olarak gerçekleştirilen işlerde;ilk sözleşme bedelinin en az % 80’i oranında denetlenen ya da yönetilen,
d) Devredilen işlerde, devir öncesindeki veya sonrasındaki dönemde ilk sözleşme bedelinin en az % 80’inin gerçekleştirilmesi şartıyla, ilk ilan veya davet tarihinden geriye doğru son onbeş yıl içinde geçici kabulü yapılan, işlerle ilgili deneyimlerini gösteren belgeler sunulur.
(3) Geçici kabul tarihi veya gerçekleşme oranının toplam sözleşme bedelinin en az % 80’ine ulaştığı tarihin, ilk ilan veya davet tarihi ile ihale veya son başvuru tarihi arasında olduğu işler de ikinci fıkra kapsamında değerlendirilir.
(4) Yapım işlerinde iş deneyiminde değerlendirilecek benzer işlerin belirlendiği tebliğde belirtilen esaslara uygun biçimde, hangi nitelikteki iş ya da işlerin benzer iş kabul edileceği idarece tespit edilir ve ihale veya ön yeterlik dokümanı ile ihale veya ön yeterliğe ilişkin ilanda veya davet mektubunda belirtilir.
…
(9) Tüzel kişi tarafından iş deneyimini göstermek üzere tüzel kişiliğin yarısından fazla hissesine sahip ve Kanuna göre yapılacak ihalelere ilişkin sözleşmelerin yürütülmesi konusunda temsile ve yönetime yetkili olan ortağına ait iş deneyim belgesinin sunulması halinde; ticaret sicili müdürlükleri veya meslek mensubu (Mülga ibare: 13.06.2019-30800 RG/ 4. md., yürürlük: 18.03.2020) yeminli mali müşavir ya da serbest muhasebeci mali müşavir) tarafından, ilk ilan veya davet tarihinden sonra düzenlenen ve düzenlendiği tarihten geriye doğru son bir yıldır kesintisiz olarak bu şartların korunduğunu gösteren ortaklık tespit belgesinin sunulması zorunludur. Ticaret sicili müdürlükleri veya meslek mensubu tarafından düzenlenen ortaklık tespit belgesinin, düzenlendikten sonra iş deneyim belgesini kullanan tüzel kişinin temsilcisi ve iş deneyim belge sahibi tarafından imzalanması gerekmektedir.
…
(11) Tüzel kişi tarafından iş deneyimini göstermek üzere, en az beş yıldır % 51 veya daha fazla hissesine sahip mimar veya mühendis ortağının mezuniyet belgesinin sunulması durumunda; ticaret ve sanayi odası/ticaret odası bünyesinde bulunan ticaret sicil memurlukları veya yeminli mali müşavir ya da serbest muhasebeci mali müşavir tarafından, ilk ilan veya davet tarihinden sonra düzenlenen ve düzenlendiği tarihten geriye doğru son beş yıldır kesintisiz olarak bu şartın korunduğunu gösteren belgenin sunulması zorunludur.
(12) Mezuniyet belgelerinin iş deneyimini tevsik için sunulması durumunda; mezuniyetten sonra geçen sürenin onbeş yıldan fazlasının değerlendirmeye alınabilmesi için, başvuru veya teklif kapsamında mezuniyet belgesi sahibine ait yapım işine ilişkin bir iş deneyim belgesinin sunulması zorunludur.
…
(17) Bu Yönetmeliğin 43 üncü maddesinin sekizinci fıkrasına göre düzenlenenler hariç olmak üzere belge düzenlemeye yetkili kurum ve kuruluşlarca düzenlenecek iş deneyim belgelerinde; belgeye konu işin esaslı unsuru ile belge tutarının iş grupları itibariyle dağılımına yer verilir. Ancak, işin amacı ile işlevini gerçekleştirecek seviyede veya bir iş grubuna ilişkin aşama ve kısımları içerecek şekilde tamamlanmaması gibi hallerde esaslı unsur belirtilmez ve belgede buna ilişkin açıklamaya yer verilerek işin tamamlanan aşama ve kısımları belirtilir.” hükmü,

Anılan Yönetmelik’in “Değerlendirmeye ilişkin esaslar” başlıklı 48’inci maddesinde “(1) Aday ve isteklilerin ihale konusu iş veya benzer işlerle ilgili iş deneyimlerinin değerlendirilmesinde; tek sözleşmeye dayalı olarak alınmış iş deneyim belgeleri dikkate alınır. Birden fazla iş deneyimi toplanarak değerlendirilemez.
(2) İhale konusu iş veya benzer iş kapsamında bulunmayan işlerin tutarları iş deneyiminde değerlendirmeye alınmaz. Ancak, iş deneyim belgesine konu işin esaslı unsurunun ihale konusu iş veya benzer işe uygun olması halinde iş deneyim belgesi tutarının tamamı değerlendirilir.
…
(5) İş deneyim belgelerinin değerlendirilmesinde;
a) İş bitirme belgelerinde, belgeye konu işin geçici kabul tarihinin ilk ilan veya davet tarihinden geriye doğru son onbeş yıl içinde olması,
b) İş durum belgelerinde, belgeye konu işin gerçekleşme oranının toplam sözleşme bedelinin en az % 80’ine ulaştığı tarihin, ihalenin ilk ilan veya davet tarihinden geriye doğru son onbeş yıl içinde olması ve ilk sözleşme bedelinin tamamlanması,
c) İş denetleme ve iş yönetme belgelerinde,
1) Belgeye konu işin geçici kabul tarihinin ilk ilan veya davet tarihinden geriye doğru son on beş yılda içinde olması kaydıyla, ilk sözleşme bedelinin en az % 80’i oranında fiilen denetleme veya yönetme faaliyetinde bulunulmuş olması,
2) Gerçekleşme oranının toplam sözleşme bedelinin en az % 80’ine ulaştığı tarihin, ihalenin ilk ilan veya davet tarihinden geriye doğru son onbeş yıl içinde olduğu ve ilk sözleşme bedelinin tamamlandığı işlerde; ilk sözleşme bedelinin en az % 80’i oranında fiilen denetleme veya yönetme faaliyetinde bulunulmuş olması, şartı aranır ve geçici kabul tarihi veya gerçekleşme oranının toplam sözleşme bedelinin en az % 80’ine ulaştığı tarihin, ihale ilk ilan veya davet tarihi ile ihale veya son başvuru tarihi arasında olduğu işler de bu kapsamda değerlendirilir.
(6) İş deneyim belge tutarlarının değerlendirilmesinde;
a) İş bitirme ve iş durum belge tutarları tam olarak,
b) Denetim veya yönetim faaliyetleri nedeniyle alınan belge tutarları beşte bir oranında,
dikkate alınır.
…
(8) Mühendis veya mimarların, aldıkları lisans eğitimine uygun yapım işleri ihalelerinde, iş deneyimi olarak mezuniyet belgelerini sunmaları durumunda;
a) İş deneyimi bulunmayan mühendis veya mimarların; toplam süresi onbeş yılı geçmemek kaydıyla mezuniyetlerinden sonra geçen her yıl, Kanunun 62 nci maddesinin birinci fıkrasının (h) bendinde belirtilen tutar kadar,
b) İş deneyimi bulunan mühendis veya mimarların; onbeş yıllık sınırlamaya tabi tutulmaksızın, mezuniyetlerinden sonra geçen her yıl Kanunun 62 nci maddesinin birinci fıkrasının (h) bendinde belirtilen tutar kadar, benzer iş deneyimi olarak dikkate alınır.
(9) Yapımla ilgili hizmet işlerinden elde edilen belgeler yapım işlerinde kullanılamaz…” hükmü,

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Mühendis veya mimarların mezuniyet belgeleri ile ihalelere katılmaları” başlıklı 43’üncü maddesinde “43.1. 4734 sayılı Kanunun 62 nci maddesinin (h) bendi uyarınca; mühendis ve mimarların mezuniyet belgeleriyle elde ettikleri deneyimin, mühendis veya mimarların en az beş yıldır % 51 veya daha fazla hissesine sahip olduğu tüzel kişiler tarafından da kullanılabilmesi mümkün olup, bu kapsamda tüzel kişilerin ortaklarına ait mezuniyet belgelerini iş deneyimlerini tevsik amacıyla sunabilmeleri için, mezuniyet belgesi sahibi ortağın en az beş yıldır tüzel kişiliğin % 51 veya daha fazla hissesine sahip olduğunun, ihalenin ilk ilan veya davet tarihinden sonra (Ek ibare:12/06/2015-29384 R.G./3. md.;Mülga ibare:13.06.2019-30800 R.G/9.md., yürürlük:23.06.2019)YMM, SMMM ya da ticaret ve sanayi odası/ticaret odası bünyesinde bulunan ticaret sicil müdürlükleri tarafından düzenlenen (KİK031.3/Y) nolu standart forma uygun belge ile tevsik edilmesi zorunludur.
43.2. Mezuniyet tarihinden sonra geçen süre on beş yıldan fazla olan mühendis ve mimarların, on beş yıldan fazla mezuniyet sürelerinin de değerlendirilebilmesi için, başvuru veya teklif kapsamında mezuniyet belgesi sunulan mühendis veya mimara ait yapım işine ilişkin bir iş deneyim belgesi (iş bitirme, iş durum, iş denetleme, iş yönetme) sunulması gerekli olup, iş deneyim belgesi sunulmaması durumunda mezuniyet tarihinden sonra geçen sürenin on beş yıldan fazlası dikkate alınmayacaktır. Bu kapsamda sunulacak iş deneyim belgesine konu işin, geçici kabul tarihinin veya gerçekleşme oranının toplam sözleşme bedelinin % 80’ine ulaştığı tarihin, ihale ilk ilan veya davet tarihinden geriye doğru son on beş yıl içinde olması koşulu aranmaz.
43.3. Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 48 inci maddesinde birden fazla iş deneyiminin toplanarak değerlendirilemeyeceği hüküm altına alınmıştır. Bu doğrultuda, mezuniyet belgeleri için 4734 sayılı Kanunun 62 nci maddesinin birinci fıkrasının (h) bendi uyarınca hesaplanan iş deneyim tutarları, iş deneyim (iş bitirme, iş durum, iş denetleme ve iş yönetme) belge tutarları ile toplanarak değerlendirilmeyecektir.
43.4. İş ortaklığında, pilot ortağın istenen asgari iş deneyim tutarının tamamını sağlaması durumunda; özel ortakların istenen asgari iş deneyim tutarının % 40’ından az olmamak üzere benzer işe ait olmayan bir yapım işine ilişkin iş deneyim belgesi sunmaları mümkündür. Ancak özel ortakların iş deneyimini tevsik amacıyla mezuniyet belgeleri sunması durumunda, mezuniyet belgelerinin ihale konusu iş veya benzer işe denk sayılacağı belirtilen mimarlık veya mühendislik bölümlerine ait olması gereklidir.” açıklamaları,

İdari Şartname’nin “İhale konusu işe ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu işin
1. Adı:Karamürsel Ek Hizmet Binası Yapım işi…” düzenlemesi,

Anılan Şartname’nin “İhaleye katılabilmek için gereken belgeler ve yeterlik kriterleri” başlıklı 7’nci maddesinde “7.1
…
h) Tüzel kişi tarafından iş deneyimi göstermek üzere sunulan belgenin, tüzel kişiliğin yarısından fazla hissesine sahip ortağına ait olması halinde, ticaret ve sanayi odası/ticaret odası bünyesinde bulunan ticaret sicil memurlukları veya yeminli mali müşavir ya da serbest muhasebeci mali müşavir tarafından ilk ilan tarihinden sonra düzenlenen ve düzenlendiği tarihten geriye doğru son bir yıldır kesintisiz olarak bu şartın korunduğunu gösteren belge.
ı) Tüzel kişi tarafından iş deneyimini göstermek üzere, en az beş yıldır % 51 veya daha fazla hissesine sahip mimar veya mühendis ortağının mezuniyet belgesinin sunulması durumunda; ticaret ve sanayi odası/ticaret odası bünyesinde bulunan ticaret sicil memurlukları veya yeminli mali müşavir ya da serbest muhasebeci mali müşavir tarafından, ilk ilan tarihinden sonra düzenlenen ve düzenlendiği tarihten geriye doğru son beş yıldır kesintisiz olarak bu şartın korunduğunu gösteren belge
…
7.5. Mesleki ve teknik yeterliğe ilişkin belgeler ve bu belgelerin taşıması gereken kriterler:
7.5.1. İsteklinin, yurt içinde veya yurt dışında kamu veya özel sektöre bedel içeren bir sözleşme kapsamında taahhüt edilen ihale konusu iş veya benzer işlere ilişkin olarak;
a) İlk ilan tarihinden geriye doğru son onbeş yıl içinde geçici kabulü yapılan,
b) İlk ilan tarihinden geriye doğru son onbeş yıl içinde geçici kabulü yapılan işlerde, ilk sözleşme bedelinin en az % 80’i oranında denetlenen ya da yönetilen,
c) Devam eden işlerde; ilk sözleşme bedelinin tamamlanması şartıyla, ilk ilan tarihinden geriye doğru son onbeş yıl içinde gerçekleşme oranı toplam sözleşme bedelinin en az % 80’ine ulaşan ve kusursuz olarak gerçekleştirilen,
ç) Devam eden işlerde; ilk sözleşme bedelinin tamamlanması şartıyla, ilk ilan tarihinden geriye doğru son onbeş yıl içinde gerçekleşme oranı toplam sözleşme bedelinin en az % 80’ine ulaşan ve kusursuz olarak gerçekleştirilen işlerde; ilk sözleşme bedelinin en az % 80’i oranında denetlenen ya da yönetilen,
d) Devredilen işlerde, devir öncesindeki veya sonrasındaki dönemde ilk sözleşme bedelinin en az % 80’inin gerçekleştirilmesi şartıyla, ilk ilan tarihinden geriye doğru son onbeş yıl içinde geçici kabulü yapılan, işlere ilişkin deneyimini gösteren belgeleri sunması zorunludur. İstekli tarafından teklif edilen bedelin % 80’inden az olmamak üzere, ihale konusu iş veya benzer işlere ait tek sözleşmeye ilişkin iş deneyimini gösteren belgelerin sunulması gerekir.
İş ortaklığında, pilot ortağın istenen asgari iş deneyim tutarının en az % 80’ini, diğer ortakların her birinin ise, istenen asgari iş deneyim tutarının en az % 20’sini sağlaması zorunludur. Ancak ihaleye katılan iş ortaklığının ortakları tarafından ortaklık oranları ve yapısı aynı olmak kaydıyla daha önce kurulmuş olan iş ortaklığının gerçekleştirdiği bir işten elde ettiği iş deneyim belgesi sunulması halinde pilot ortak ve diğer ortakların her birinin birinci cümledeki oranlara göre asgari iş deneyim tutarını sağlaması koşulu aranmaz. Konsorsiyumda ise, her bir ortağın kendi kısmı için istenen asgari iş deneyim tutarını sağlaması zorunludur.
…
7.6. Bu ihalede benzer iş olarak kabul edilecek işler:
11.06.2011 tarih ve 27961 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Yapım İşlerinde benzer iş grupları tebliği”nde yer alan B-III grubu işler benzer iş olarak kabul edilecektir. Bu ihale kapsamında; tadilat, dekorasyon, onarım, sondaj, güçlendirme, montaj işleri vb. yapım işlerine ait iş deneyim belgeleri benzer iş olarak kabul edilmeyecektir
7.6.1. Mezuniyet belgeleri/diplomalar: Mühendislik Fakültesi İnşaat Bölümü mezunu veya Mimarlık Fakültesi Mimarlık Bölümü mezunu olan şahısların diplomaları ihale konusu işe denk sayılacaktır.” düzenlemesi yer almaktadır.

Yukarıda aktarılan mevzuat hükümleri ve açıklamalarından, mesleki ve teknik yeterliğin belirlenmesi için isteklilerden, yurt içinde veya yurt dışında kamu veya özel sektöre bedel içeren bir sözleşme kapsamında taahhüt ettikleri ihale konusu iş veya benzer işlerdeki deneyimlerini tevsik etmeleri için iş deneyim belgesi istenilmesinin zorunlu olduğu, iş deneyiminin tevsiki için ilk ilân veya davet tarihinden geriye doğru son onbeş yıl içinde geçici kabulü yapılan işlerle ilgili deneyimlerini gösteren belgelerin sunulabileceği, iş deneyimi bulunmayan mühendis veya mimarların, aldıkları lisans eğitimine uygun yapım işi ihalelerine başvurularında, toplam süresi onbeş yılı geçmemek kaydıyla mezuniyetlerinden sonra geçen her yıl için anılan Kanun’un 62’nci maddesinin birinci fıkrasının (h) bendinde geçen tutar üzerinden hesaplanmak suretiyle benzer iş deneyimi olarak dikkate alınacağı, bu bent kapsamında elde edilen deneyimin mühendis veya mimarın beş yıldır en az %51 hissesine sahip olduğu tüzel kişiler tarafından kullanılabileceği,
Diğer taraftan, tüzel kişi tarafından iş deneyimini göstermek üzere, en az beş yıldır %51 veya daha fazla hissesine sahip mimar veya mühendis ortağına ait mezuniyet belgesinin sunulması durumunda; ticaret ve sanayi odası/ticaret odası bünyesinde bulunan ticaret sicil memurlukları veya yeminli mali müşavir ya da serbest muhasebeci mali müşavir tarafından, ilk ilân veya davet tarihinden sonra düzenlenen ve düzenlendiği tarihten geriye doğru son beş yıldır kesintisiz olarak bu şartın korunduğunu gösteren belgenin sunulmasının zorunlu olduğu, mezuniyet belgelerinin iş deneyiminin tevsiki için sunulması durumunda, mezuniyetten sonra geçen sürenin onbeş yıldan fazlasının değerlendirmeye alınabilmesi için, teklif kapsamında mezuniyet belgesi sahibine ait yapım işine ilişkin bir iş deneyim belgesinin bulunması gerektiği anlaşılmıştır.

İhale üzerinde bırakılan istekliye teklif dosyası incelendiğinde,

17.02.2020 düzenlenme tarihli Mezuniyet belgesinin kullanılmasına ilişkin ortaklık durum belgesinin (Standart Form- KİK031.3/Y) sunulduğu, söz konusu belgede düzenleme tarihinden önceki beş yıl boyunca Ager Yat. Eğ. İnş. Paz. San. ve Tic. A.Ş.nin kesintisiz %51 hissesine sahip mezuniyet belgesi kullanılacak ortağın Hüseyin Özçelik olarak belirtildiği ve belgenin düzenlendiği tarihte söz konusu kişinin belgenin düzenlendiği tarihteki hisse oranının (%51) olarak belirtildiği, ayrıca aynı belgenin SMMM kaşe ve imzalı olduğu görülmüştür.

Öte yandan, yine Hüseyin Özçelik’e ait 923-5676 numaralı İstanbul Teknik Üniversitesi İnşaat Fakültesi Mühendis diplomasının da sunulduğu, söz konusu diploma tarihinin ise (07 Ekim 1981) olduğu görülmüştür.

Ayrıca yine anılan kişiye ait 06.07.2017 tarihli ve 5841-Y-KK-115-1 sayılı Hüseyin Özçelik için düzenlenen iş deneyim belgesinin de (iş denetleme) teklif dosyası kapsamında sunulduğu, söz konusu belgede yer alan bilgilere göre işin adının “Otoyollarda ve bağlantı yollarında sanat yapılarının bakımı yapım işi” olduğu, uygulanan yapı tekniğinin “Sanat yapılarının onarımı” olduğu, söz konusu işte aynı sıfatla iki kişinin görev yaptığı ve Hüseyin Özçelik’in görevi sırasında denetlediği iş kısmının konusunun “sanat yapılarının onarım” işleri olduğu ve ilgilinin görevi sırasında işin ilk sözleşme bedeline göre nakdi gerçekleşme oranının “% 100” olduğu ve söz konusu belgede belge tutarının yer aldığı ve belgenin idare yetkilisi tarafından onaylandığı ve EKAP üzerinde kaydının bulunduğu görülmüştür.

Bu kapsamda, anılan istekli tarafından teklif dosyası kapsamında iş deneyimini tevsik etmek üzere, anılan istekli firmanın %51 hissesine sahip ortağı Hüseyin Özçelik’e ait mezuniyet belgesinin kullanılmasına yönelik tevsik edici belgenin, söz konusu kişiye ait mühendislik diplomasının ve anılan kişiye ait benzer işlere ait olmayan bir yapım işine ilişkin bir iş deneyim belgesinin sunulduğu dikkate alındığında, söz konusu iş deneyim belgesinin (iş denetleme) tek başına iş deneyiminin tevsiki açısından sunulan bir belge olarak değil, ilgili mezuniyet belgesi sunulan ortağın mezuniyet belgesinin 15 yıldan fazla süre ile değerlendirmeye alınması açısından dikkate alınması mümkün olan bir belge olduğu anlaşılmış olup başvuru sahibinin bu yöndeki iddialarının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

Bu çerçevede, mezuniyetten sonra geçen onbeş yıldan fazlasının değerlendirmeye alınması durumundaki mezuniyet belgesi/diplomadan elde edilen toplam benzer iş deneyimi tutarının (mezuniyet tarihi: 07.10.1981, ihale tarihi: 21.02.2020>>>38 yıl x 358.977,00 TL= 13.641.126,00 TL + 4 ay x 29.914,25 (358.977,00/12) =119.657,00 + 13 gün x 997,16 (29.914,25/30) = 12.963,08 TL) şeklinde hesaplanması durumunda toplam: 13.773.746,00 TL olduğu ve söz konusu benzer iş tutarının ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından sağlanması gereken asgari tutarı (11.739.000,00 TL x%80=9.391.200,00 TL) karşıladığı görülmüştür.

Açıklanan nedenlerle, ihale üzerinde bırakılan isteklinin iş deneyimine yönelik sunduğu belgelerin bu haliyle ihalede istenen kriterleri karşıladığı,

Öte yandan sunulan ortaklık durum belgesinin tüzel kişi tarafından iş deneyimini göstermek üzere, en az beş yıldır % 51 veya daha fazla hissesine sahip mimar veya mühendis ortağının mezuniyet belgesinin sunulması durumuna istinaden aranan şartlara göre sunulduğu, ayrıca sunulan ortaklık durum belgesinin belge düzenlenme ve onay şartları ile son beş yıldır kesintisiz ortak olma şartını gösterdiği, sunulan iş deneyim belgesinin ise yapım işine ilişkin olduğu, belgenin yetkili kişilerce imzalandığı ve söz konusu belgenin EKAP üzerinde kayıtlı olduğu, öte yandan ilgilinin işin tamamında görev aldığı ve hissesine düşen belge tutarının bulunduğu ve başvuru sahibinin bu hususların aksini gösteren belgeye dayalı bir iddiasının bulunmadığı hususları birlikte değerlendirildiğinde sunulan belgelerin bu haliyle ihale üzerinde bırakılan isteklinin iş deneyimine yönelik sağlaması gereken aranan kriterleri karşıladığı ve başvuru sahibinin 3, 4, 5, 6, 7, 8 ve 9’uncu iddialarının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

4) Başvuru sahibinin 10’uncu iddiasına ilişkin olarak:

Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Bankalardan temin edilecek belgeler” başlıklı 34’üncü maddesinde “(1) Mali durumu göstermek üzere bankalardan temin edilecek yeterlik belgesi, banka referans mektubudur. Banka referans mektubu, Türkiye’de veya yurt dışında faaliyet gösteren bankalardan temin edilebilir. Banka referans mektubunun ilk ilan veya davet tarihinden sonra düzenlenmiş olması zorunludur…” hükmü,
İdari Şartname’nin “İhaleye katılabilmek için gereken belgeler ve yeterlik kriterleri” başlıklı 7’nci maddesinde “…7.4. Ekonomik ve mali yeterliğe ilişkin belgeler ve bu belgelerin taşıması gereken kriterler:
7.4.1. İsteklinin teklif ettiği bedelin % 10’undan az olmamak üzere bankalar nezdindeki kullanılmamış nakdi veya gayrinakdi kredisi ya da üzerinde kısıtlama bulunmayan mevduatını gösteren banka referans mektubu sunması zorunludur. Banka referans mektubunun ilk ilan tarihinden sonra düzenlenmiş olması zorunludur.
Yukarıdaki kriter, mevduat ve kredi tutarları toplanmak ya da birden fazla banka referans mektubu sunulmak suretiyle de sağlanabilir…” düzenlemesi yer almaktadır.

İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan banka referans mektubunun tarihinin 19.02.2020 olduğu ve bu tarihin başvuruya konu ihaleye ait ihale ilan tarihinden (28.01.2020) sonra düzenlenmiş olduğu görüldüğünden başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

5) Başvuru sahibinin 11, 12 ve 13’üncü iddialarına ilişkin olarak:

Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Belgelerin sunuluş şekli” başlıklı 31’inci maddesinde “(1) Bu Yönetmeliğin uygulanmasında idareler; belgelerin aslını veya aslına uygunluğu noterce onaylanmış örneklerini isterler. Bu kapsamda sunulan fatura örnekleri de asıl olarak kabul edilir. Adaylar veya istekliler, istenen belgelerin aslı yerine ihale veya son başvuru tarihinden önce idare tarafından “aslı idarece görülmüştür” veya bu anlama gelecek şerh düşülen suretlerini başvuruları veya teklifleri kapsamında sunabilirler. Bu yönde yapılacak başvuruların, ihaleden önce idarenin ilgili birim yetkilisi veya bu hususta görevlendirilmiş personelince karşılanması zorunludur.
(2) Noter onaylı belgelerin aslına uygun olduğunu belirten bir şerh taşıması zorunlu olup, sureti veya fotokopisi görülerek onaylanmış olanlar ile “ibraz edilenin aynıdır” veya bu anlama gelecek bir şerh taşıyanlar geçerli kabul edilmez. Ancak, Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi Nizamnamesinin 9 uncu maddesinde yer alan hüküm çerçevesinde, Gazete idaresince veya Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğine bağlı odalarca “aslının aynıdır” şeklinde onaylanarak verilen Ticaret Sicili Gazetesi suretleri veya bunların noter onaylı suretleri de kabul edilir…” hükmü,

Anılan Yönetmelik’ “Bilanço veya eşdeğer belgeler” başlıklı 35’inci maddesinde “(1) Bilançonun veya eşdeğer belgelerin istenildiği ihalelerde ihalenin yapıldığı yıldan önceki yıla ait;
a) Yayınlanması zorunlu olan yıl sonu bilançosunun veya gerekli bölümlerinin,
b) (a) bendinde belirtilen belgelere eşdeğer belgelerin, her ikisinin de idarece istenilmesi zorunludur.
(2) Bilanço veya eşdeğer belgeler kapsamında;
a) İlgili mevzuatı uyarınca bilançosunu yayımlatma zorunluluğu olan aday ve istekliler yıl sonu bilançosunu veya bilançonun üçüncü fıkradaki kriterleri sağladığını gösteren bölümlerini,
b) İlgili mevzuatı uyarınca bilançosunu yayımlatma zorunluluğu olmayan aday ve istekliler yıl sonu bilançosunu veya bilançonun üçüncü fıkradaki kriterlerin sağlandığını gösteren bölümlerini ya da bu kriterlerin sağlandığını göstermek üzere (Ek ibare:12/06/2015-29384 R.G./1. md.;Mülga ibare:13.06.2019-30800 RG/ 1. md., yürürlük:23.06.2019)yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavirce standart forma uygun olarak düzenlenen belgeyi, sunar.
(3) Adayın veya isteklinin ikinci fıkra uyarınca sunduğu belgelerde;
a) Belli sürelerde nakit akışını sağlayabilmesi için gerekli likiditeye ve kısa dönem (bir yıl) içinde borç ödeme gücüne sahip olup olmadığını gösteren cari oranın (dönen varlıklar/kısa vadeli borçlar) en az 0,75 olması (hesaplama yapılırken; yıllara yaygın inşaat maliyetleri dönen varlıklardan, yıllara yaygın inşaat hakediş gelirleriise kısa vadeli borçlardan düşülecektir),
b) Aktif varlıkların ne kadarının öz kaynaklardan oluştuğunu gösteren öz kaynak oranının (öz kaynaklar/toplam aktif) en az 0,15 olması (hesaplama yapılırken, yıllara yaygın inşaat maliyetleri toplam aktiflerden düşülecektir),
c) Kısa vadeli banka borçlarının öz kaynaklara oranının 0,50’den küçük olması,
ve belirtilen üç kriterin birlikte sağlanması zorunludur. Sunulan bilançolarda varsa yıllara yaygın inşaat maliyetleri ile hakediş gelirlerinin gösterilmesi gerekir.
(4) Yukarıda belirtilen kriterleri bir önceki yılda sağlayamayanlar, son üç yıla kadar olan yılların belgelerini sunabilirler. Bu takdirde belgeleri sunulan yılların parasal tutarlarının ortalaması üzerinden yeterlik kriterlerinin sağlanıp sağlanmadığına bakılır.
(5) İhale veya son başvuru tarihi yılın ilk dört ayında olan ihalelerde, bir önceki yıla ait belgelerini sunmayanlar, iki önceki yıla ait belgelerini sunabilirler. Bu belgelerde, yeterlik kriterini sağlayamayanlar ise iki önceki yılın belgeleri ile üç önceki ve dört önceki yılın belgelerini sunabilirler. Bu durumda, belgeleri sunulan yılların parasal tutarlarının ortalaması üzerinden yeterlik kriterlerinin sağlanıp sağlanmadığına bakılır.
(6) 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 174 üncü maddesine göre takvim yılından farklı hesap dönemi belirlenen aday ve isteklinin bilançoları için bu hesap dönemi esas alınır.
(7) Bilanço veya bilançonun üçüncü fıkradaki kriterlerin sağlandığını gösteren bölümlerinin ilgili mevzuatına göre düzenlenmiş ve (Ek ibare:12/06/2015-29384 R.G./1.md.;Mülga ibare:13.06.2019-30800 RG/ 1. md., yürürlük:23.06.2019)yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir ya da vergi dairesince onaylanmış olması zorunludur. Yabancı ülkede düzenlenen bilanço veya bilançonun üçüncü fıkradaki kriterlerin sağlandığını gösteren bölümlerinin ise o ülke mevzuatına göre düzenlenmesi ve bu belgeleri düzenlemeye yetkili merci tarafından onaylanmış olması gereklidir.
(8) Yabancı ülkede düzenlenen yayımlanması zorunlu olmayan bilançoların veya bunların bölümlerinin ibraz edilmemesi durumunda, yukarıda belirtilen kriterlerin sağlandığı o ülke mevzuatına göre bu belgeleri düzenlemeye yetkili merci tarafından onaylanmış belge ile tevsik edilebilir.
(9) Aday veya isteklinin ortak girişim olması halinde, ortakların her birinin istenen belgeleri ayrı ayrı sunması ve üçüncü fıkrada belirtilen kriterleri sağlaması zorunludur.” hükmü,

İdari Şartname’nin “İhaleye katılabilmek için gereken belgeler ve yeterlik kriterleri” başlıklı 7’nci maddesinde “7.1. İsteklilerin ihaleye katılabilmeleri için aşağıda sayılan belgeleri teklifleri kapsamında sunmaları gerekir:
…
7.4.2. İsteklinin ihalenin yapıldığı yıldan önceki yıla ait yıl sonu bilançosu veya eşdeğer belgeleri.
a) İlgili mevzuatı uyarınca bilançosunu yayımlatma zorunluluğu olan isteklilerin, yıl sonu bilançosunu veya bilançonun gerekli kriterleri sağlandığını gösteren bölümlerini,
b) İlgili mevzuatı uyarınca bilançosunu yayımlatma zorunluluğu olmayan isteklilerin, yıl sonu bilançosunu veya bilançonun gerekli kriterleri sağladığını gösteren bölümlerini ya da bu kriterlerin sağlandığını göstermek üzere yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir tarafından standart forma uygun olarak düzenlenen belgeyi (Standart Form: KİK024.1/Y) sunmaları gerekmektedir.
Sunulan bilanço veya eşdeğer belgelerde;
a) Belli sürelerde nakit akışını sağlayabilmesi için gerekli likiditeye ve kısa dönem (bir yıl) içinde borç ödeme gücüne sahip olup olmadığını gösteren cari oranın (dönen varlıklar/kısa vadeli borçlar) en az 0,75 olması, (hesaplama yapılırken; yıllara yaygın inşaat maliyetleri dönen varlıklardan, yıllara yaygın inşaat hakediş gelirleri ise kısa vadeli borçlardan düşülecektir),
b) Aktif varlıkların ne kadarının öz kaynaklardan oluştuğunu gösteren öz kaynak oranının (öz kaynaklar/toplam aktif) en az 0,15 olması, (hesaplama yapılırken, yıllara yaygın inşaat maliyetleri toplam aktiflerden düşülecektir),
c) Kısa vadeli banka borçlarının öz kaynaklara oranının 0,50’den küçük olması, ve belirtilen üç kriterin birlikte sağlanması zorunludur. Sunulan bilançolarda varsa yıllara yaygın inşaat maliyetleri ile hakediş gelirlerinin gösterilmesi gerekir.
Yukarıda belirtilen kriterleri bir önceki yılda sağlayamayanlar, son üç yıla kadar olan yılların belgelerini sunabilirler. Bu takdirde belgeleri sunulan yılların parasal tutarlarının ortalaması üzerinden yeterlik kriterlerinin sağlanıp sağlanmadığına bakılır.
İhale veya son başvuru tarihi yılın ilk dört ayında olan ihalelerde, bir önceki yıla ait belgelerini sunmayanlar, iki önceki yıla ait belgelerini sunabilirler. Bu belgelerde, yeterlik kriterini sağlayamayanlar ise iki önceki yılın belgeleri ile üç önceki ve dört önceki yılın belgelerini sunabilirler. Bu durumda, belgeleri sunulan yılların parasal tutarlarının ortalaması üzerinden yeterlik kriterlerinin sağlanıp sağlanmadığına bakılır.
Bilanço veya bilançonun yukarıda belirtilen kriterlerin sağlandığını gösteren bölümlerinin ilgili mevzuatına göre düzenlenmiş ve yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir ya da vergi dairesince onaylanmış olması zorunludur. Yabancı ülkede düzenlenen bilanço veya bilançonun yukarıda belirtilen kriterlerin sağlandığını gösteren bölümlerinin ise o ülke mevzuatına göre düzenlenmesi ve bu belgeleri düzenlemeye yetkili merci tarafından onaylanmış olması gereklidir.
Yabancı ülkede düzenlenen yayımlanması zorunlu olmayan bilançoların veya bunların bölümlerinin ibraz edilmemesi durumunda, yukarıda belirtilen kriterlerin sağlandığı o ülke mevzuatına göre bu belgeleri düzenlemeye yetkili merci tarafından onaylanmış belge ile tevsik edilebilir.
İsteklinin ortak girişim olması halinde, ortakların her birinin istenen belgeleri ayrı ayrı sunması ve yukarıda belirtilen kriterleri sağlaması zorunludur.” düzenlemesi yer almaktadır.

Başvuru sahibi istekli ve diğer isteklilerin teklifleri kapsamında sundukları bilanço ve ciroya yönelik belgelerin asılları başvuruya konu ihaleyi gerçekleştiren idareden istenilmiş olup, istenilen belgeler 20.05.2020 tarihli ve 2020/22233 sayılı yazı ekinde Kurum kayıtlarına alınmıştır.

İdarece ihale üzerinde bırakılan istekliye ait olarak gönderilen asıl belgeler incelendiğinde, iddia konusu belgelerin söz konusu istekli tarafından ıslak imzalı olarak teklif dosyası kapsamında sunulduğu görüldüğünden başvuru sahibinin bu yöndeki iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

Yukarıda aktarılan mevzuat çerçevesinde bilanço ve eşdeğer belgelere ilişkin kriterlerin belirlendiği görülmüş olup, ihale veya son başvuru tarihi yılın ilk dört ayında olan ihalelerde, bir önceki yıla ait (2019 yılı) belgelerini sunmayanların, iki önceki yıla ait belgelerini sunabileceği, (2018 yılı) bu belgelerde, yeterlik kriterini sağlayamayanların ise iki önceki yılın belgeleri ile üç önceki ve dört önceki yılın belgelerini sunabileceği, bu durumda, belgeleri sunulan yılların parasal tutarlarının ortalaması üzerinden yeterlik kriterlerinin sağlanıp sağlanmadığına bakılacağı anlaşılmaktadır.

İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından belge düzenlenme tarihi 02.01.2020 olan SMMM kaşeli ve imzalı 2018 yılına ait bilgileri gösteren bilanço bilgileri tablosu ve eki kurumlar vergisi beyannamesinin sunulduğu, sunulan bilanço bilgileri tablosunda cari oranın, özkaynak oranının ve kısa vadeli banka borçlarının özkaynaklara oranının başvuruya konu ihalede istenen oranları karşıladığı görülmüştür.

Ayrıca sunulan bilanço bilgileri tablosunda yıllara yaygın inşaat maliyetleri ve yıllara yaygın inşaat hakediş gelirlerinin “0,00” olarak gösterildiği, yıllara yaygın inşaat maliyetleri ve yıllara yaygın inşaat hakediş gelirlerinin varsa ilgili tutarlardan düşülerek hesaplamaların yapılacağı ancak zaten söz konusu maliyet ve gelirlerin anılan isteklinin bilançosunda bulunmadığı anlaşılmış olup, diğer taraftan söz konusu belgenin SMMM tarafından imzalandığı ve serbest muhasebeci tarafından imzalanmadığı ve söz konusu belgenin bu haliyle kamu ihale mevzuatında aranan kriterleri karşıladığı görülmüştür.

Açıklanan nedenlerle sunulan belgelerin bu haliyle ihalede istenen kriterleri karşıladığı ve başvuru sahibinin 11, 12 ve 13’üncü iddialarının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

6) Başvuru sahibinin 14, 15 ve 16’ncı iddialarına ilişkin olarak:

Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “İsteklinin iş hacmini gösteren belgeler” başlıklı 36’ncı maddesinde “İş hacmini gösteren belgeler, aday veya isteklinin ihalenin yapıldığı yıldan önceki yıla ait;
a) Toplam cirosunu gösteren gelir tablosu,
b) Yapım işleri cirosunu gösteren belgedir.
…

(3) Birinci fıkrada sayılan belgelerin istenildiği durumlarda;
a) Açık ihale usulüyle yapılan ihaleler ile Kanunun 21 inci maddesinin (b) ve (c) bentlerine göre yapılan ihalelerde; isteklinin, toplam cirosunun, teklif ettiği bedelin % 25’inden, yapım işleri cirosunun ise teklif ettiği bedelin % 15’inden az olmaması,
….
gerekir. İdarece yalnızca birinci fıkranın (b) bendinde belirtilen belgenin istenildiği ihaleler hariç olmak üzere, yeterlikkriteri olarak bu kriterlerden herhangi birini sağlayan ve sağladığı kritere ilişkin belgeyi sunan aday veya istekli yeterli kabul edilir.
(4) Üçüncü fıkradaki kriterleri ihalenin yapıldığı yıldan önceki yıl için sağlayamayanlar, ihalenin yapıldığı yıldan önceki yıldan başlamak üzere birbirini takip eden son altı yıla kadarki belgelerini sunabilirler. Bu takdirde, belgeleri sunulan yılların parasal tutarlarının ortalaması üzerinden yeterlik kriterlerinin sağlanıp sağlanmadığına bakılır.
(5) İhale veya son başvuru tarihi yılın ilk dört ayında olan ihalelerde, bir önceki yıla ait gelir tablosunu sunmayanlar bakımından iki önceki yıl, ihalenin yapıldığı yıldan bir önceki yıl olarak kabul edilir. Bu gelir tablosu itibariyle yeterlik şartının sağlanamaması halinde ise, iki önceki yıl, ihalenin yapıldığı yıldan bir önceki yıl olarak kabul edilmek üzere son altı yıla kadarki gelir tabloları sunulabilir ve bu durumda gelir tabloları sunulan yılların parasal tutarlarının ortalaması üzerinden yeterlik kriterlerinin sağlanıp sağlanmadığına bakılır. İdarece yalnızca birinci fıkranın (b) bendinde belirtilen belgenin istenildiği ihalelerde, üçüncü fıkradaki kriterleri sağlayamayan aday veya isteklinin yapım işleri cirosuna ilişkin asgari tutarın yarısını sağlaması ve toplam ciro tutarının üçüncü fıkranın (a) bendinde sayılan ihalelerde teklif ettiği bedelin %40’ından veya üçüncü fıkranın (b) bendinde sayılan ihalelerde yaklaşık maliyetin % 15’i ile % 25’i aralığında idarece belirlenen tutarın iki katından az olmaması durumunda, yapım işleri ile ilgili ciro kriterinin sağlandığı kabul edilir. Bu durumda, aday veya isteklinin toplam cirosunu gösteren gelir tablosunu da teklif veya başvuru kapsamında sunması gereklidir
(6) Yapım işleri cirosunu tevsik etmek üzere; yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavirce standart forma uygun olarak düzenlenen belge sunulur.
(7) Toplam ciro; gelir tablosundaki brüt satışlar tutarından, satıştan iadeler, satış iskontoları ve diğer indirimlerin tutarları düşülmek suretiyle ulaşılan net satışlar tutarıdır.
(8) Yapım işleri ciro tutarının hesabında, yurt içinde ve yurt dışında, taahhüt altında devam eden yapım işlerinin gerçekleştirilen kısmından veya bitirilen yapım işlerinden elde edilen gelirlerin toplamı dikkate alınır.
(9) 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 174 üncü maddesine göre takvim yılından farklı hesap dönemi belirlenen aday ve isteklinin gelir tablosu için bu hesap dönemi esas alınır.
(10) Gelir tablosunun, yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir ya da vergi dairesince onaylı olması zorunludur. Yabancı ülkede düzenlenen gelir tablosunun o ülke mevzuatına göre düzenlenmesi ve bu belgeyi düzenlemeye yetkili merci tarafından onaylanmış olması gereklidir.
(11) İş ortaklığı olarak ihaleye katılan aday ve isteklilerde; iş hacmine ilişkin kriterlerin, her bir ortak tarafından iş ortaklığındaki hissesi oranında sağlanması zorunludur.
(12) Konsorsiyum olarak ihaleye katılan aday ve isteklilerde; iş hacmine ilişkin kriterlerin, her bir ortak tarafından kendi kısmı için sağlanması zorunludur.
(13) Aday veya isteklinin, ortak girişimin ortağı olarak taahhüdü altında devam eden yapım işlerinin gerçekleştirilen kısmının veya bitirdiği yapım işlerinin parasal tutarı, iş ortaklığındaki hissesi oranında, konsorsiyumda ise taahhüt edilen iş kısmı üzerinden hesaplanır.
(14) Aday veya isteklinin iş hacmi tutarının değerlendirilmesinde, kendi iş hacmi tutarı ile birlikte ortak olduğu ortak girişime/girişimlere ait iş hacmi tutarı da hissesi oranında dikkate alınarak toplanmak suretiyle toplam iş hacmi tutarı belirlenir. Bu durumda aday veya isteklinin iş hacmi tutarı kullanılan ortak girişimdeki/girişimlerdeki hisse oranını gösteren belgelerin de teklif kapsamında sunulması gerekmektedir.” hükmü,

İdari Şartname’nin “İhaleye katılabilmek için gereken belgeler ve yeterlik kriterleri” başlıklı 7’nci maddesinde “7.1. İsteklilerin ihaleye katılabilmeleri için aşağıda sayılan belgeleri teklifleri kapsamında sunmaları gerekir:
…
7.4.3. İş hacmini gösteren belgeler
İsteklinin ihalenin yapıldığı yıldan önceki yıla ait, aşağıda belirtilen belgelerden birini sunması yeterlidir;
a) Toplam cirosunu gösteren gelir tablosu,
b) Yapım işleri cirosunu gösteren belgeler,
İsteklinin toplam cirosunun teklif ettiği bedelin % 25’inden, yapım işleri cirosunun ise teklif ettiği bedelin % 15’inden az olmaması gerekir. Bu kriterlerden herhangi birini sağlayan ve sağladığı kritere ilişkin belgeyi sunan istekli yeterli kabul edilir.
Bu kriterleri ihalenin yapıldığı yıldan önceki yıl için sağlayamayanlar, ihalenin yapıldığı yıldan önceki yıldan başlamak üzere birbirini takip eden son altı yıla kadarki belgelerini sunabilirler. Bu takdirde, belgeleri sunulan yılların parasal tutarlarının ortalaması üzerinden yeterlik kriterlerinin sağlanıp sağlanmadığına bakılır.
İhale veya son başvuru tarihi yılın ilk dört ayında olan ihalelerde, bir önceki yıla ait gelir tablosunu sunmayanlar bakımından iki önceki yıl, ihalenin yapıldığı yıldan bir önceki yıl olarak kabul edilir. Bu gelir tablosu itibariyle yeterlik şartının sağlanamaması halinde ise, iki önceki yıl, ihalenin yapıldığı yıldan bir önceki yıl olarak kabul edilmek üzere son altı yıla kadarki gelir tabloları sunulabilir ve bu durumda gelir tabloları sunulan yılların parasal tutarlarının ortalaması üzerinden yeterlik kriterlerinin sağlanıp sağlanmadığına bakılır.
Yapım işleri cirosunu tevsik etmek üzere; yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavirce standart forma uygun olarak düzenlenen belge sunulur.
Yapım işleri ciro tutarının hesabında, yurt içinde ve yurt dışında, taahhüt altında devam eden yapım işlerinin gerçekleştirilen kısmından veya bitirilen yapım işlerinden elde edilen gelirlerin toplamı dikkate alınır.
Gelir tablosunun, yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir ya da vergi dairesince onaylı olması zorunludur. Yabancı ülkede düzenlenen gelir tablosunun o ülke mevzuatına göre düzenlenmesi ve bu belgeyi düzenlemeye yetkili merci tarafından onaylanmış olması gereklidir.
İş ortaklığı olarak ihaleye katılan isteklilerde; iş hacmine ilişkin kriterlerin, her bir ortak tarafından iş ortaklığındaki hissesi oranında sağlanması zorunludur.
İsteklinin iş hacmi tutarının değerlendirilmesinde, kendi iş hacmi tutarı ile birlikte ortak olduğu ortak girişime/girişimlere ait iş hacmi tutarı da hissesi oranında dikkate alınarak toplanmak suretiyle toplam iş hacmi tutarı belirlenir. Bu durumda aday veya isteklinin iş hacmi tutarı kullanılan ortak girişimdeki/girişimlerdeki hisse oranını gösteren belgelerin de teklif kapsamında sunulması gerekmektedir.” düzenlemesi yer almaktadır.

Söz konusu belgeler incelendiğinde, iddia konusu belgelerde yer alan meslek mensubu imzalarının ıslak imzalı olduğu görülmüş olup, başvuru sahibinin bu yöndeki iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

Diğer taraftan, yukarıda aktarılan mevzuat çerçevesinde iş hacmini gösteren belgelere ilişkin kriterlerin de düzenlendiği görülmüş olup, ihale veya son başvuru tarihi yılın ilk dört ayında olan ihalelerde, bir önceki yıla ait (2019) gelir tablosunu sunmayanlar bakımından iki önceki yılın (2018), ihalenin yapıldığı yıldan bir önceki yıl olarak kabul edileceği, bu gelir tablosu itibariyle yeterlik şartının sağlanamaması halinde ise, iki önceki yıl, ihalenin yapıldığı yıldan bir önceki yıl olarak kabul edilmek üzere son altı yıla kadarki gelir tabloları sunulabileceği ve bu durumda gelir tabloları sunulan yılların parasal tutarlarının ortalaması üzerinden yeterlik kriterlerinin sağlanıp sağlanmadığına bakılacağı anlaşılmıştır.

İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından teklif dosyası kapsamında SMMM kaşe ve imzası ile sunulan 2018 yılına ait kurumlar vergisi beyannamesi eki tek düzen hesap planı ayrıntılı bilanço ve ayrıntılı gelir tablosu incelendiğinde, söz konusu isteklinin 2018 yılına ait net satışlar tutarının isteklinin ciro ile ihalede karşılaması gereken tutarı karşıladığı görülmüştür.

Ayrıca, iş hacmine ilişkin kriterlerin gelir tablosu ile sağlanmasının mümkün olduğu ve yalnızca yapım işleri ciro bilgileri tablosunun sunulmasına yönelik bir zorunluluk bulunmadığı görülmüştür.

Açıklanan nedenlerle sunulan belgelerin bu haliyle ihalede istenen kriterleri karşıladığı görüldüğünden başvuru sahibinin 14, 15 ve 16’ncı iddialarının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

7) Başvuru sahibinin 17’nci iddiasına ilişkin olarak:

Anılan istekli tarafından sunulan 2018 yılına ait olarak gösterilen bilanço bilgileri tablosunda düzenlenme tarihinin 02.01.2020 tarihi olduğu, yine aynı cari yıl (2018) ve önceki dönem (2017) yıllarına ait olarak gösterilen Kurumlar Vergisi Beyannamesinin onay tarihinin ise 15.04.2019 tarihi olduğu, belgelerde yer alan imzaların SMMM’ye ait olduğu ve serbest muhasebeci kaşe ve imzasının ise bulunmadığı, ciroya ilişkin yeterliliğin gelir tablosu ile sağlanmasının mümkün olduğu ve yalnızca ciro bilgileri tablosunun sunulması gerektiğine yönelik bir zorunluluk bulunmadığı, ayrıca söz konusu belgelerin ihale tarihi sonrasında düzenlenmesi gerektiğine yönelik kamu ihale mevzuatında bir hususun bulunmadığı ve anılan belgelerin ihale üzerinde bırakılan istekliye yönelik olarak düzenlendiği hususları birlikte değerlendirildiğinde başvuru sahibinin iddialarının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

Başvuru sahibinin ihale üzerinde bırakılan isteklinin aşırı düşük teklif açıklamasına yönelik [18-55]’inci iddialarına ilişkin olarak yapılan incelemede:

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’nci maddesinde “İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.
İhale komisyonu;
a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü, gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir…” hükmü,

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Sınır değer tespiti ve aşırı düşük teklifler” başlıklı 45’inci maddesinde “…45.1.1. Yapım işleri ihalelerinde, 4734 sayılı Kanunun 36 ncı maddesi uyarınca ilk oturumda teklif mektubu ve geçici teminatını usulüne uygun sunan geçerli teklifler tespit edildikten sonra;
Yaklaşık maliyetin % 120’sinin üzerindeki ve % 40’ının altındaki teklifler dikkate alınmaksızın, geçerli tekliflerin aritmetik ortalaması ve standart sapması hesaplanır.
Tort1 : Geçerli tekliflerin (Tn) aritmetik ortalaması (Tort1 = )
σ : Geçerli tekliflerin standart sapması (σ = )
Aritmetik ortalamadan standart sapma çıkartılır ve eklenir.
Tort1- σ
Tort1+ σ
Aritmetik ortalama değerinin standart sapma kadar aşağısı ve standart sapma kadar yukarısı arasında kalan bölgede yer alan tekliflerin tekrar ortalaması alınmak suretiyle, ikinci aritmetik ortalama bulunur.
Ti : Standart sapma aralığında kalan teklifler : { Ti: (Tort1- σ ≤ Ti ≤ Tort1+ σ)}
Tort2 : Standart sapma aralığında kalan tekliflerin (Ti) aritmetik ortalaması (Tort2= )
Hesaplanan ikinci aritmetik ortalama yaklaşık maliyete bölünmek suretiyle (C) değeri elde edilir.
C : Tort2/YM
(C) değeri aşağıdaki eşitliklerin ilgili olanında yerine konularak (K) değeri bulunur.
C < 0,60 →
0,60 ≤ C ≤ 1,00 →
C > 1,00 →
Sınır değer aşağıdaki eşitlikten bulunur:
SD (Sınır değer) =
45.1.1.1. Sınır değer eşitliğinde yer alan (N), “sınır değer katsayısı”nı temsil etmekte olup bu katsayı, 11/06/2011 tarihli ve 27961 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Yapım İşlerinde Benzer İş Grupları Tebliği”nde yer alan “B-Üstyapı (Bina) İşleri”, “C-Sıhhi Tesisat ve Mekanik Tesisat İşleri”, “D-Elektrik İşleri”, “E-Elektronik ve İletişim İşleri” grubundaki yapım işleri ile bu işlerle ilgili tamamlama, onarım, sondaj, yıkma, güçlendirme ve montaj işlerinde (1,00), diğer yapım işlerinde (1,20)’dir. İhale konusu yapım işinin kapsamında farklı katsayılara tabi iş kısımlarının bulunması durumunda; sınır değer katsayısı, söz konusu kısımlardan toplam yaklaşık maliyeti içindeki ağırlık oranı en fazla olana göre belirlenir.
45.1.1.2. Gerekli görülmesi durumunda, (45.1.1.1.) maddesi uyarınca belirlenen sınır değer katsayıları yerine, işin niteliğine göre;
a) Mevzuatı uyarınca kendisine yapım işi yaptırma yetkisi verilen bakanlıklar tarafından, bakanlık merkez ve taşra teşkilatı ile bağlı, ilgili veya ilişkili olan idareleri için,
b) Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından, (a) bendinde sayılan idareler dışındaki idareler için,
(1,00)’den küçük, (1,20)’den büyük olmamak üzere (N) sınır değer katsayıları belirlenebilir. Ayrıca Bakanlıklar tarafından ön proje üzerinden ihalesi yapılacak olan üst yapı işleri için (0,90)’dan küçük, (1,10)’dan büyük olmamak kaydıyla farklı katsayılar belirlenmesi de mümkündür. Belirlenen katsayılar, Resmî Gazete’de ilan edilir.
45.1.1.3. İhalede uygulanacak sınır değer katsayısı, ihale ilanı veya davet mektubu ile idari şartnamenin “Diğer hususlar” başlıklı bölümünde belirtilir.
45.1.1.4. Yaklaşık maliyetin % 120’sinin üzerinde ve % 40’ının altındaki teklifler dışında tek geçerli teklif bulunması durumunda; “Tort2” değeri tek geçerli teklife eşittir. Yaklaşık maliyetin % 40 – % 120 aralığında geçerli teklif bulunmaması durumunda; sınır değer yaklaşık maliyetin % 40’ıdır. (45.1.1.) maddesine göre yapılan hesaplama sonucunda sınır değerin yaklaşık maliyetin % 40’ının altında çıkması durumunda sınır değer yaklaşık maliyetin % 40’ı olarak belirlenir.
Sınır değer hesaplanmasında idarelerin faydalanmasına yönelik olarak hazırlanan “Yapım işlerinde sınır değer hesaplama aracı” programına Kurumun (www.kik.gov.tr) internet sayfasından erişilebilir.
45.1.1.5. Bu madde kapsamında sınır değer hesaplanmasında, 4734 sayılı Kanunun 36 ncı maddesi uyarınca ilk oturumda teklif mektubu ve geçici teminatını usulüne uygun sunan isteklilerin teklifleri “geçerli teklif” olarak dikkate alınacaktır.

45.1.2. Sınır değerin altındaki teklif sahiplerinden yaklaşık maliyetin % 80’lik bölümünü oluşturan iş kalemleri/gruplarına ilişkin ayrıntılar yazılı olarak istenir. Bu çerçevede; istenen açıklamanın niteliği dikkate alınarak, isteklilere beş (5) iş gününden az olmamak üzere makul bir süre verilir. Yazıda ayrıca, ihale konusu işe özgü alanlara (malzeme ocağı vb.) ilişkin olan ve açıklama istenecek girdi niteliğinde bulunan nakliyelere dair yaklaşık maliyet hesabında esas alınan mesafeler belirtilir.
45.1.2.1. İhale komisyonunca, (38.1) maddesi kapsamında idarece hazırlanan “sıralı iş kalemleri/grupları listesi” kullanılarak yaklaşık maliyetin % 80’lik kısmına giren iş kalemleri/grupları belirlenir.
Sıralı listeye göre, tutarlarının yaklaşık maliyete oranlarının kümülatif toplamı % 80 oranına kadar olan iş kalemleri/grupları ile kümülatif toplama eklendiğinde % 80 oranının aşılmasına neden olan iş kalemi/grubu, sorgulamaya tabi tutulacak olan iş kalemleri/grupları olarak belirlenecektir. Bunların dışında kalan iş kalemleri/grupları için sorgulama yapılmayacaktır.
45.1.2.2. İhale komisyonu tarafından, açıklama istenilmesi gereken iş kalemleri/gruplarına ait idarece (38.1) maddesine göre oluşturulan “sıralı analiz girdileri listesi” kullanılarak tutarı kar ve genel gider hariç analiz toplamının % 3’üne eşit ve bu tutarın altında olan analiz girdileri tespit edilecektir.
Yaklaşık maliyeti oluşturan iş kalemi/grubu analizlerindeki analiz girdilerinden, tutarı kar ve genel gider hariç analiz toplamının %3’üneeşit ve altında olanlar için isteklilerden açıklama yapılması istenilmeyecektir.
Tutarı, kar ve genel gider hariç analiz toplamının % 3’üne eşit veya altında olması nedeniyle sorgulamaya tabi tutulmayacak analiz girdilerinin tutarlarının kümülatif toplamının kar ve genel gider hariç analiz toplamının %15’ini aşması durumunda; en küçük tutardan itibaren kümülatif toplamda % 15’lik tutarın aşılmasına neden olan analiz girdisi belirlenecek, tutarı bu girdinin tutarından daha az olan girdiler için açıklama istenilmeyecektir.
Aynı girdinin yaklaşık maliyeti oluşturan birden fazla iş kalemi/grubunun analizinde yer alması halinde bu girdinin oranı her analiz için ayrı ayrı değerlendirilerek analiz toplamının % 3’ünün altında kalıp kalmadığına göre işlem yapılır. Herhangi bir analizdeki oranı %3’ün üstünde olan analiz girdisi için açıklama istenilecektir.
Analizlerdeki işçilik girdisi, tutarları analiz toplamının % 3’üne eşit veya altında olsa dahi, açıklama istenilmeyecek girdiler arasında yer alamaz.
45.1.2.3. İhale komisyonu teklifleri aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerden (45.1.2.1) maddesinde belirlediği iş kalemleri/grupları için isteyeceği açıklama ile ilgili yazıda, (45.1.2.2) maddesine göre açıklama istenilmeyecek olan analiz girdilerini de belirtecektir.
İstekliler, teklifi kapsamında yer alan iş kalemleri/grupları için hazırlayacakları analizlerde (45.1.2.2) maddesine göre açıklama istenilmeyecek olan analiz girdileri de dahil analizlerini oluşturan tüm girdileri göstereceklerdir.
Örnek:
Yaklaşık maliyeti 100.000 TL olan bir ihalede; ihale komisyonu, (38.1) maddesine göre idarece oluşturulan “sıralı iş kalemleri/grupları listesi” ni kullanarak yaklaşık maliyete oranlarının kümülatif toplamı % 80 den küçük olan (0,6888) 8, 9 ve 10 nolu iş kalemleri/grupları ile kümülatif toplama eklendiğinde % 80 oranının aşılmasına neden olan 4 nolu iş kalemi/grubunu açıklama istenilecek iş kalemleri/grupları olarak belirleyecektir.
Sıralı iş kalemleri/grupları listesi
İş kalemi/grubu No İş kalemi/grubu adı Tutarı Tutar/YM Kümülatif toplam
8 ……. 32.000 0,3200 0,3200
9 ……. 20.000 0,2000 0,5200
10 ……. 16.880 0,1688 0,6888
4 ……. 15.000 0,1500 0,8388
6 ……. 9.600 0,0960 0,9348
7 ……. 2.400 0,0240 0,9588
3 ……. 2.250 0,0225 0,9813
5 ……. 1.000 0,0100 0,9913
2 ……. 750 0,0075 0,9988
1 ……. 120 0,0012 1,0000
TOPLAM 100.000 100,0000

Sorgulama yapılacak olan “4” nolu iş kalemi/grubunun kar ve genel gider hariç birim fiyatının 18,49 TL olduğu varsayıldığında, ihale komisyonu tarafından, tutarı 18,49 TL’nin % 3’ü olan (18,49×0,03=0,55) 0,55 TL’ye eşit veya altında kalan analiz girdileri “vida ve plastik dupel, agraf 12 cm, agraf vidası, derz bandı, ses yalıtım bandı, borazan vida, derz dolgu alçısı harcı” olarak tespit edilecektir.
Ancak söz konusu girdilerin tutarları toplamı olan 2,81 TL’nin, 4 nolu iş kaleminin kar ve genel gider hariç analiz toplamının (birim fiyatının) % 15’i olan (18,49×0,15=2,77) 2,77 TL’den fazla olması nedeniyle sıralı analiz girdileri tablosuna göre 2,77 TL’lik tutarın aşılmasına neden olan “vida ve plastik dubel” açıklama yapılması gerekli olmayan analiz girdileri içinden çıkarılacak ve “agraf 12 cm, agraf vidası, derz bandı, ses yalıtım bandı, borazan vida, derz dolgu alçısı harcı” açıklama yapılmasına gerek olmayan analiz girdileri olarak ihale komisyonunca tespit edilecektir.
İş kalemi / grubu analizi
İş kalemi / grubu
No : 4 Yangına dayanıklı alçı duvar levhaları ile metal iskeletli giydirme duvar yapılması (………… Duvar Levhası ile) Ölçü Birimi
m2
Poz No Girdiler Ö Br. Miktarı B.Fiyatı Tutarı*
…… Vida ve plastik dubel Ad XXX XXX 0,54
….. Levha xx mm (yangına dayanıklı) m2 XXX XXX 5,00
….. Tc 60 Profilli-0,6mm m XXX XXX 3,50
….. TU 28 Profilli-0,5 mm m XXX XXX 0,80
….. Agraf 12 cm Ad XXX XXX 0,51
….. Agraf vidası Kt XXX XXX 0,31
….. Derz Bandı (Cam el.) m XXX XXX 0,34
….. Ses yalıtım bandı 5 cm m XXX XXX 0,33
….. Borazan vida Kt XXX XXX 0,35
….. Derz dolgu alçısı harcı m3 XXX XXX 0,43
….. Düz İşçi(taş.) Sa XXX XXX 0,68
….. Alçı levha ustası Sa XXX XXX 3,25
….. Alçı levha usta yar. Sa XXX XXX 2,45
Kar ve genel giderler hariç toplam 18,49
Kar ve genel giderler (% 25) 4,62
TOPLAM TUTAR 23,11

Sıralı analiz girdileri tablosu
Girdiler Ö.B. Miktarı B.Fiyatı Tutarı Kümülatif Toplam
Agraf vidası Kt XXX XXX 0,31 0,31 Açıklama yapılması istenilmeyecektir
Ses yalıtım bandı 5 cm m XXX XXX 0,33 0,64 Açıklama yapılması istenilmeyecektir
Derz Bandı (Cam el.) m XXX XXX 0,34 0,98 Açıklama yapılması istenilmeyecektir
Borazan vida Kt XXX XXX 0,35 1,33 Açıklama yapılması istenilmeyecektir
Derz dolgu alçısı harcı m3 XXX XXX 0,43 1,76 Açıklama yapılması istenilmeyecektir
Agraf 12 cm Ad XXX XXX 0,51 2,27 Açıklama yapılması istenilmeyecektir
Vida ve plastik dubel Ad XXX XXX 0,54 2,81
Düz İşçi(taş.) Sa XXX XXX 0,68
TU 28 Profilli-0,5 mm m XXX XXX 0,80
Alçı levha usta yar. Sa XXX XXX 2,45
Alçı levha ustası Sa XXX XXX 3,25
Tc 60 Profilli-0,6mm m XXX XXX 3,50
Levha xx mm (yangına dayanıklı) m2 XXX XXX 5,00

(NOT = Örnekteki iş kalemine ait analizdeki girdiler ve tutarları gerçek verileri yansıtmamaktadır, (45.1.2.1) ve (45.1.2.2) maddesi için oluşturulmuş sayısal örnektir.)
45.1.3. İsteklilerden teklifleri kapsamında analiz ve hesap cetveli sunmaları istenmeyecektir. Analizler ve hesap cetveli, Kanunun 38 inci maddesi uyarınca teklif fiyatı aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerin tekliflerinin önemli bileşenleri ile ilgili ayrıntıların belirlenmesi amacıyla, sadece aşırı düşük teklif sahibi isteklilerden istenecektir. Bu çerçevede; teklif fiyatının aşırı düşük olduğu tespit edilen istekliler tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenlerine ilişkin olarak yapacakları açıklama kapsamında;
a) Anahtar teslimi götürü bedel işlerde, toplam teklif bedelini oluşturan iş kalemleri ve/veya iş gruplarına ait miktarlar ve bunlara ait birim fiyatların gösterildiği hesap cetveli ile açıklama istenen iş kalemleri ve/veya iş gruplarının birim fiyatlarına ilişkin ihale dokümanında verilen analiz formatına uygun analizleri,
b) Teklif birim fiyatlı işlerde; açıklama istenen iş kalemlerinin birim fiyatlarına ilişkin olarak ihale dokümanında verilen analiz formatına uygun analizleri sunacaklardır. Sorgulamaya konu edilmeyen iş kalemleri/grupları için analiz sunulması istenmeyecektir.
Anahtar teslimi götürü bedel teklif alınan ihalelerde istekli tarafından sunulacak hesap cetvelinde, sorgulamaya tabi tutulmayan iş kalemlerinin ve/veya iş gruplarının her biri için miktar ve birim fiyatların ayrı ayrı gösterilmesi zorunlu olmayıp, sorgulanmayan iş kalemlerinin tamamı için teklif edilen toplam bedelin gösterilmesi yeterlidir.
45.1.4. İdare tarafından ihale dokümanı kapsamında;
a) Teklif birim fiyatlı işlerde; her bir iş kaleminin yapım şartlarına, tarif ve içeriğine göre analizde yer almasını istediği “malzeme, işçilik, makine ve diğerleri (varsa; nakliyeler, inşaat yerindeki yükleme, boşaltma, yatay ve düşey taşımalar, zamlar vb.)” sadece girdi cinslerinin belirlendiği, analiz girdileri ile miktarlarının ve tutarlarının belirtilmediği,
b) Anahtar teslimi götürü bedel işlerde; iş kalemleri ve/veya iş gruplarının yapım şartlarına bağlı kalınarak, her iş kalemi/iş grubunun içeriğine göre analizde yer almasını istediği “malzeme, işçilik, makine ve diğerleri (varsa; nakliyeler, inşaat yerindeki yükleme, boşaltma, yatay ve düşey taşımalar, zamlar vb.)” sadece girdi cinslerinin belirlendiği, analiz girdileri ile miktarlarının ve tutarlarının belirtilmediği, (Ek-Y.2)’de yer alan örneğe uygun analiz formatının isteklilere verilmesi, isteklilerin de tekliflerinin aşırı düşük olarak tespit edilerek kendilerinden açıklama istenmesi durumunda, yapacakları açıklamada sunacakları analizlerin verilen bu formata uygun olması gerekmektedir.
İdare tarafından bütün iş kalemleri/iş grupları için tek bir analiz formatı düzenlenebileceği gibi, iş kalemleri/iş gruplarının yapım şartlarına göre birden fazla analiz formatı da düzenlenebilir. Ancak bu durumda, idare ihale dokümanında hangi analiz formatının hangi iş kalemleri/iş grupları için kullanılacağını belirtmek zorundadır.
Kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar ile uyumlu olmayan iş kalemleri (özel iş kalemleri) ile idarelerce tasarlanan ve birden fazla iş kalemini ihtiva eden iş kalemleri (paçal iş kalemi) için bu iş kalemlerinde bulunan analiz girdileri ve miktarlarının gösterildiği analiz formatlarının, ihale dokümanı kapsamında veya aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazı ekinde verilmesi gerekmektedir. Ancak idarece niteliği gereği analiz formatı hazırlanamayan iş kalemlerine ilişkin isteklilerin açıklamaları kapsamında analiz sunmalarına gerek olmayıp, anılan iş kalemlerine ilişkin açıklamalar 45.1.13 maddesi uyarınca yapılabilir.
45.1.5. İsteklilerin iş kalemleri/iş grupları için kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış cari yıl birim fiyatları veya bu fiyatlardan daha yüksek fiyatları teklif etmeleri ve söz konusu iş kalemleri/grupları için; hangi kamu kurum ve kuruluşunun birim fiyatını kullandıklarını, birim fiyat poz numarasını da yazmak suretiyle liste halinde belirterek açıklamaları kapsamında sunmaları durumunda analiz düzenlemeleri zorunlu değildir. Bu kapsamda; isteklilerin, kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış “kar ve genel gider içermeyen birim fiyatların” üzerine, kendi belirledikleri “kar ve genel gideri” ilave ederek birim fiyatlarını oluşturmaları durumunda da; hangi kamu kurum ve kuruluşunun “kar ve genel gider hariç birim fiyatını” kullandıklarını ve kendi belirledikleri “kar ve genel gider” tutarını yazmak suretiyle liste halinde belirterek açıklamaları kapsamında sunmaları halinde de, söz konusu iş kalemleri/iş grupları için analiz düzenlemeleri zorunlu değildir. Bu kapsamda isteklilerin analiz düzenlemeleri zorunlu olmayan söz konusu iş kalemleri/grupları için 45.1.13 maddesinde belirtilen belgeleri sunmalarına da gerek bulunmamaktadır.
Örneğin; isteklinin, “150 dozlu demirsiz beton” iş kalemi için Bayındırlık ve İskan Bakanlığının 16.001 poz numaralı birim fiyatını (2010 B.F: 97,86 TL) teklif etmesi, “200 dozlu demirsiz beton” iş kalemi için Bayındırlık ve İskan Bakanlığının 16.002 poz numaralı birim fiyatının (2010 B.F: 104,00 TL) üzerinde 105,00 TL teklif vermesi, 250 dozlu demirsiz beton” iş kalemi için Bayındırlık ve İskan Bakanlığının 16.003 poz numaralı birim fiyatının kar ve genel gider hariç tutarına, (110,13/1,25=88,10 TL) kendi belirlediği % 18 kar ve genel gider karşılığı eklemek suretiyle 103,96 TL (88,10 x 1,18) teklif etmesi ve teklif ettiği söz konusu birim fiyatları aşağıdaki örnek listede gösterildiği şekilde tablo halinde göstermesi durumunda; bu üç iş kalemi için analiz düzenlemesi zorunlu değildir.
Kamu kurum ve kuruluşlarının yayımlanmış birim fiyatları kullanılarak oluşturulan teklif birim fiyat listesi (Örnek)
Sıra No Poz No İş kaleminin adı Kamu kurum ve kuruluş birim fiyatları Teklif
Birim fiyatı alınan kurum/kuruluş Kar ve genel gider dahil birim fiyat Kar ve genel gider hariç birim fiyat Teklif edilen kar ve genel gider Teklif edilen birim fiyat
(TL) (TL) (TL) (TL)
1 16.001 150 dozlu demirsiz beton Bayındırlık ve İskan Bakanlığı 97,86 97,86
2 16.002 200 dozlu demirsiz beton Bayındırlık ve İskan Bakanlığı 104,00 105,00
3 16.003 250 dozlu demirsiz beton Bayındırlık ve İskan Bakanlığı 110,13 88,10 15,86 103,96
… … … …
İş kalemleri/grupları için, kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar esas alınarak teklif sunulmuş olmakla birlikte; yukarıda belirtildiği şekliyle liste halinde belirtilmemesi durumunda, söz konusu iş kalemleri/grupları için analiz sunulması zorunludur.
İlan veya davet tarihinde cari yıl birim fiyatın yayımlanmamış olması durumunda, istekli tarafından önceki yılın yayımlanmış birim fiyatları kullanılabilir.
45.1.6. Analizler ile yardımcı ve/veya alt analizlerde, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından belirlenerek yayımlanmış rayiçleri kullanan ve söz konusu rayiçleri poz numaralarını da belirtmek suretiyle liste halinde sunan isteklilerin, söz konusu rayiçlere ilişkin olarak 45.1.13 maddesinde belirtilen belgeleri sunmalarına gerek bulunmamaktadır.
45.1.7. İstekliler tarafından, inşaat iş kalemleri/iş grupları dışında yer alan sıhhi tesisat, kalorifer tesisatı, müşterek tesisat, havalandırma, brülör, asansör, elektrik tesisatı vb. iş kalemleri/iş gruplarına ait analiz sunulması yerine bu iş kalemi/iş gruplarına ait malzeme ve montaj bedelini ayrı ayrı gösterecek şekilde açıklama yapılması kabul edilecektir.
45.1.8. Aşırı düşük teklifine ilişkin olarak yaptığı açıklamada sunduğu analizler, ihale dokümanı kapsamındaki analiz formatına, birim fiyat tariflerine, idarece tanımlanan yapım şartlarına veya teknik şartnameye uygun olmayan, analiz fiyat tutarları teklif fiyatların üzerinde olan isteklilere ait teklifler reddedilecektir. Analizler üzerinde yapılan incelemede; çarpım ve toplamlarda hesaplama hatası bulunması durumunda, analiz girdilerine ait fiyatlar esas alınarak, hesaplama hatası ihale komisyonu tarafından re’sen düzeltilir. Bu şekilde düzeltilmiş analiz fiyatı, teklif fiyatın üzerinde olan isteklilerin teklifleri reddedilir.
45.1.9. İş kalemleri/gruplarına ait analizler ile yardımcı ve/veya alt analizlerde yer alan işçilik fiyatları ihale tarihinde yürürlükte olan saatlik asgari ücretin altında olamaz.
45.1.10. .) İhale komisyonu, sınır değerin altındaki tekliflerin önemli bileşenlerini;
a) Yapım yönteminin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve yapım işinin yerine getirilmesinde kullanılacak avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen yapım işinin özgünlüğü, gibi hususlarda istekliler tarafından yapılan yazılı açıklamaları da dikkate almak suretiyle değerlendirir ve ihaleyi sonuçlandırır.
45.1.11. Yapım yönteminin ekonomik olması hususunda bir açıklamada bulunulması durumunda; kullanılan yapım yöntemi ve teknolojisinin sağlayacağı maliyet avantajının açıklanması gereklidir.
45.1.12. Seçilen teknik çözümler, yapım işinin yerine getirilmesinde kullanılacak avantajlı koşullar veya yapım işinin özgünlüğü hususunda bir açıklamada bulunulması durumunda; belirtilen çözüm, avantajlı koşul ve özgünlük sayesinde elde edilen maliyet avantajı açıklanmalıdır.
45.1.13. Teklifi aşırı düşük bulunan isteklilerin, tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili olarak 4734 sayılı Kanunun 38 inci maddesi uyarınca yapacakları açıklamada, sorgulamaya konu iş kalemlerine/gruplarına ilişkin analizler ile bu analizlere dayanak teşkil eden bilgi ve belgeleri sunmaları gerekmektedir.
İsteklilerin analizlerine dayanak teşkil eden bilgi ve belgeler;
a. Üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri,
b. Çimento ve demir ürünleri için ilan edilmiş üretici fiyat tarifeleri,
c. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere ilişkin ilan edilmiş fiyat tarifeleri veya bunlardan alınmış fiyat teklifleri,
ç. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından ilgili mal veya hizmetlere ilişkin ilan edilen asgari fiyatlar,
d. Ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanakları,
e. Stoğunda bulunan mallara ilişkin stok tespit tutanakları,
f. İdarece istenmesi durumunda yardımcı analizler v.b. dir.
İstekliler tekliflerine ilişkin olarak yukarıda sayılan belgelerden kendileri için uygun olanları açıklamaları kapsamında sunacaklardır.
Yukarıda sayılan bilgi ve belgelerden herhangi biri ile açıklama yapılmasının fiilen mümkün olmadığının anlaşıldığı durumlarda, istekliler tarafından gerekçesi belirtilmek suretiyle ilgili mevzuatına göre son 12 ay içinde düzenlenen açıklamaya elverişli diğer bilgi ve belgeler kullanılarak da açıklama yapılabilir (Örnek: Yurt dışından ithal edilen mallara ilişkin olarak gümrük giriş beyannamesi kullanılarak açıklama yapılabilir). Yüklenicinin dışında üçüncü kişilerce inşaat mahalli dışında imal edilen ve esaslı başka bir işçilik veya malzeme katkısı yapılmaksızın yapıya monte edilen iş kalemlerinin üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri ile açıklanması durumunda, bu iş kalemlerine ilişkin analiz sunulması zorunlu değildir. Ayrıca, istekliler tarafından teklif kapsamındaki harita, kadastro ve proje işlerine ilişkin yapılacak açıklamalarda üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin sunulması yeterlidir.
45.1.13.1. Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin üçüncü kişilerden fiyat teklifi alınması durumunda, öncelikli olarak fiyat teklifini veren kişiyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre teklife konu mal veya hizmet için maliyet tespit tutanağı (Ek-O.5) veya satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.6) düzenlenecektir. Tutanaklar fiyat teklifinin dayanağı olarak düzenlenecek olup, meslek mensubu tarafından muhafaza edilecek ve fiyat teklifinin ekinde idareye verilmeyecektir. Ancak idare veya Kurum tarafından gerekli görülmesi halinde bu tutanaklar meslek mensubundan istenebilecektir.
Maliyet tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için, fiyat teklifinin mamul/mala ilişkin olması halinde mamul/malın birim fiyatının, tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olmaması; fiyat teklifinin hizmete ilişkin olması halinde ise bu hizmetin birim fiyatının, tutanakta tespit edilen toplam birim maliyetin altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.5) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (…/…/…) tarih ve (…) sayılı maliyet tespit tutanağındaki ortalama/toplam birim maliyet tutarının altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.
Satış tutarı tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.6) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (…/…/…) tarih ve (…) sayılı satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.
Üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin teklife konu alanda faaliyet gösterenlerden alınması gerekmekte olup, bu belgelerin ihale tarihinden önce düzenlenmiş olması zorunlu değildir.
Kaşeleme işlemi 8.4 üncü maddede belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir.
…
45.1.13.3. İsteklinin teklifine konu çimento veya demir ürünlerine ilişkin açıklamalarında çimento veya demir ürünleri üreticisinin ilan edilmiş fiyat tarifelerini kullanması halinde, sadece ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olan bir tarifeyi gösterir belgeyi sunması yeterlidir.
45.1.13.4. İsteklinin, kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere ilişkin ilan edilen fiyat tarifelerinde belirtilen fiyatları kullanması halinde, sadece ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olan bir tarifeyi gösterir belgeyi sunması yeterlidir. (Örnek: Orman Genel Müdürlüğüne bağlı işletmeler tarafından satılan ürünlere ilişkin ilan edilmiş fiyatlar vb.)
45.1.13.4.1. İsteklinin, kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere ilişkin fiyat tekliflerini kullanması halinde, sadece ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) düzenlenmiş fiyat teklifini sunması yeterlidir. (Örnek: Karayolları Genel Müdürlüğü, İl Özel İdareleri, Belediyeler vb.nin sattıkları kum, çakıl, kırmataş vb. mallara ilişkin verdikleri fiyat teklifleri.)
45.1.13.5 İstekli tarafından açıklaması yapılacak girdinin fiyatı, kamu kurum ve kuruluşlarınca ilan edilen ilgili mala ilişkin asgari fiyatlara uygun olması halinde, sadece ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olan asgari fiyatın belgelendirilmesi suretiyle açıklama yapılması yeterlidir.
45.1.13.6. Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin olarak isteklinin kendi ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ait fiyatların kullanılması durumunda, istekliyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre teklife konu olan mal için düzenlenen maliyet/satış tutarı tespit tutanağı (EK.O.7) ile açıklama yapılabilir.
Maliyetler dayanak alınarak yapılan açıklamanın geçerli olabilmesi için teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olmaması ve isteklinin son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminde ihale konusu işte kullanılmasını öngördüğü mal miktarının en az yarısı kadar alım yapmış olması gerekir.
Satışlar dayanak alınarak yapılan açıklamanın geçerli olabilmesi için teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmaması ve malın ticaretinin isteklinin faaliyet alanında olması gerekir.
İsteklinin son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminde 4734 sayılı Kanun kapsamındaki idarelere açıklama konusu mala ilişkin satış yapmış ve satılan malın idarece kabul edilmiş olması durumunda, maliyet/satış tutarı tespit tutanağı sunmasına gerek bulunmayıp, sadece söz konusu satışa ilişkin fatura örnekleri veya bu örneklerin noter, YMM, SMMM ya da vergi dairesince onaylı suretleri ile de belgelendirme yapılabilecektir.
Kaşeleme işlemi 8.4 üncü maddede belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir.
45.1.13.7. İstekliler tarafından yapılan açıklamada; malın ihale tarihi itibariyle stoklarda bulunduğunun belirtilmesi durumunda, stokta bulunan mala ilişkin “stok tespit tutanağı”nın (Ek-O.8) sunulması zorunludur. Stok tespit tutanağında ilgili malın ağırlıklı ortalama birim maliyeti gösterilecektir. İsteklilerce teklif edilen tutara ilişkin birim fiyatlar, stok tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olamaz. Ayrıca stoklarda olduğu belirtilen söz konusu malın miktarının, ihale konusu işte kullanılacağı belirtilen miktardan az olması halinde eksik kalan miktar için bu Tebliğdeki diğer açıklama yöntemlerine uygun olarak açıklama yapılması gereklidir.
45.1.13.8. İsteklinin ortağı olduğu tüzel kişiye ait işletmeden mal çekmesi veya satın alması durumunda söz konusu malın emsal bedeli ile değerlenmesi gereklidir. Emsal bedelinin tespitinde Vergi Usul Kanununun ilgili hükümleri esas alınır. Bu durumda, Vergi Usul Kanununa göre hesaplanan emsal bedeli gösteren ve istekliyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından hazırlanarak imzalanan ve kaşelenen beyanın verilmesi yeterlidir.
Kaşeleme işlemi bu Tebliğin 8.4 maddesinde belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir.
45.1.13.9. İstekliler tarafından aşırı düşük teklif sorgulaması kapsamındaki mallara ilişkin olarak stok tespit tutanağı veya üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifi yerine sadece alış faturası ile açıklamada bulunulması geçerli bir açıklama olarak kabul edilmeyecektir.
45.1.13.10. Meslek mensubu; üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifi üzerindeki beyanın ve emsal bedel beyanı ile Ek-O.5, Ek-O.6, Ek-O.7 ve Ek-O.8 numaralı tutanaklardaki bilgilerin doğruluğundan sorumludur. Meslek mensubu ibaresinden Yeminli Mali Müşavirler veya Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler anlaşılır.
45.1.13.11. Ek-O.5, Ek-O.6, Ek-O.7 ve Ek-O.8 numaralı tutanakların son veya bir önceki geçici vergi beyanname dönemine ilişkin olarak düzenlenmesi zorunludur. Son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminin tespitinde; 4734 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin birinci fıkrasının (a), (d) ve (e) bentlerine göre pazarlık usulü ile yapılan ihalelerde ilk yazılı fiyat tekliflerinin alındığı tarih, diğer ihale usulleri ile yapılan ihalelerde ise ihale tarihi esas alınır.
Örneğin; 11.1.2014 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan ihalede son geçici vergi beyanname dönemi “Ekim-Kasım-Aralık 2013”, 15.7.2014 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan ihalede son geçici vergi beyanname dönemi “Nisan-Mayıs-Haziran 2014” tür.
…
45.1.13.13. İşletme hesabına göre defter tutuluyor olması durumunda; yukarıda belirtilen tutanaklar, işletme hesabı defteri ve işletme hesap özeti kayıtlarına göre düzenlenecektir.
45.1.13.14. İstekliler tarafından akaryakıt girdisine ilişkin olarak EPDK tarafından il bazında günlük yayımlanan akaryakıt fiyatlarının % 90’ının altında sunulan açıklamalar geçerli kabul edilmeyecektir. Motorin veya benzine yönelik olarak öngörülen tutarın TL/lt cinsinden hesaplanmasında Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunun ilgili düzenlemeleri dikkate alınacaktır.
45.1.14. Aşırı düşük teklif sorgulaması sonucunda; (45.1.3 – 45.1.13) maddelerine uygun açıklamada bulunmayan, açıklamaları idarece tanımlanan yapım şartlarına uymayan veya teknik şartnameye aykırı hususlar içeren isteklilerin teklifleri gerekçeleri belirtilmek suretiyle reddedilecektir.
…
45.1.16. Aşırı düşük teklifine ilişkin olarak istenen sürede açıklama yapmasına rağmen teklifi reddedilen isteklilerin açıklamalarının yeterli görülmeme nedenlerinin, sadece ilgili madde numaralarına atıf yapılmakla yetinilmeyerek hangi düzenlemeye aykırılık bulunduğu da belirtilmek suretiyle kesinleşen ihale kararının bildirilmesi zorunludur.
…
45.2. Aşırı düşük teklif sınır değerinin tespitine ilişkin örnek aşağıda yer almaktadır:
Yaklaşık maliyeti (YM) 100.000 TL olan bir ihalede, 17 adet teklif verilmiş olup bunlardan 12 adedinin geçerli teklif olduğu belirlenmiştir. İhale konusu yapım işinde uygulanacak sınır değer katsayısının 1,20 olduğu kabul edilirse;
Teklif 1 Geçerli teklif 38.700 TL
Teklif 2 Geçerli teklif 44.000 TL
Teklif 3 Geçerli teklif 48.000 TL
Teklif 4 Geçerli teklif 49.500 TL
Teklif 5 Geçerli teklif 55.000 TL
Teklif 6 Geçerli teklif 62.000 TL
Teklif 7 Geçerli teklif 68.200 TL
Teklif 8 Geçerli teklif 69.000 TL
Teklif 9 Geçerli teklif 72.200 TL
Teklif 10 Geçerli teklif 82.000 TL
Teklif 11 Geçerli teklif 112.800 TL
Teklif 12 Geçerli teklif 123.300 TL
Teklif 13 Geçersiz teklif 45.000 TL
Teklif 14 Geçersiz teklif 55.000 TL
Teklif 15 Geçersiz teklif 60.500 TL
Teklif 16 Geçersiz teklif 75.000 TL
Teklif 17 Geçersiz teklif 105.000 TL
1. ADIM: Tort1’nın hesaplanması:
Geçerli 10 teklifin aritmetik ortalaması alınır. (1 nolu teklif yaklaşık maliyetin % 40’ından düşük, 12 nolu teklif yaklaşık maliyetin % 120’sinden yüksek olduğundan ortalama hesabına dahil edilmez.)
Tort1 = (44.000 + 48.000 + 49.500 + 55.000 + 62.000 + 68.200 + 69.000 + 72.200 + 82.000 + 112.800)/10
Tort1 = 66.270,00 (Sonuç değeri 2 ondalık basamak olacak şekilde yuvarlanır.)
2. ADIM: Standart sapmanın hesaplanması:
(σ = )
σ = [[(44.000 – 66.270,00)2 + (48.000 – 66.270,00)2 + (49.500 – 66.270,00)2 + (55.000 – 66.270,00)2 + (62.000 – 66.270,00)2 + (68.200 – 66.270,00)2 + (69.000 – 66.270,00)2 + (72.200 – 66.270,00)2 + (82.000 – 66.270,00)2 + (112.800 – 66.270,00)2] / (10-1)]1/2
σ = 20.317,05 (Sonuç değeri 2 ondalık basamak olacak şekilde yuvarlanır.)
3. ADIM: Aritmetik ortalamadan standart sapma çıkartılır ve eklenir.
Tort1 – σ = 66.270,00 – 20.317,05 = 45.952,95
Tort1 + σ = 66.270,00 + 20.317,05 = 86.587,05
4. ADIM: 86.587,05– 45.952,95 aralığındaki tekliflerin aritmetik ortalaması hesaplanır. (2 ve 11 nolu teklifler standart sapma aralığının dışında kaldığından ikinci ortalama hesabına dahil edilmez.)
Tort2 = (48.000 + 49.500 + 55.000 + 62.000 + 68.200 + 69.000 + 72.200 +82.000) / 8
Tort2 = 63.237,50 (Sonuç değeri 2 ondalık basamak olacak şekilde yuvarlanır.)
5. ADIM: C değerinin hesaplanması:
C = Tort2 / YM
C = 63.237,50 / 100 000 = 0,632 ( Sonuç değeri 3 ondalık basamak olacak şekilde yuvarlanır.)
6. ADIM: C değerinin 0,60 ile 1,00 arasında olduğu ilgili formülden (K) değeri hesaplanır.
0,60 ≤ C ≤ 1,00 →
K = (3,2 x 0,632 – 0,6322 – 0,6) / (0,632 +
1 )
K = 0,627 (Sonuç değeri 3 ondalık basamak olacak şekilde yuvarlanır.)
7. ADIM: Aşırı düşük teklif sınır değerinin (SD) hesaplanması:
SD (Sınır değer) =
SD = (0,627 x 63.237,50)/(0,632 x 1,20) = 52.281,00 TL olarak bulunur.
Aşırı düşük teklif sınır değeri olan 52.281,00 TL’nin altında bulunan aşağıdaki dört adet aşırı düşük teklifin;
Teklif 1 38.700 TL
Teklif 2 44.000 TL
Teklif 3 48.000 TL
Teklif 4 49.500 TL
4734 sayılı Kanunun 38 inci maddesi uyarınca, yukarıda yer alan açıklamalar çerçevesinde değerlendirilmesi gerekir.” açıklaması yer almaktadır.

Başvuruya konu ihale komisyonu kararına göre, ihaleye ait sınır değerin 12.090.726,50 TL olarak hesaplandığı görülmüştür.

İdarece öncelikle 06.03.2020 tarihinde istenilen aşırı düşük teklif açıklama talebi konulu yazıları ve ekleri ile teklifi aşırı düşük olarak tespit edilen ihale üzerinde bırakılan istekli Ager Yat. Eğit. İnş. Paz. San. ve Tic. A.Ş. ve diğer iki istekliden aşırı düşük teklif açıklaması istenildiği görülmüştür.

Sonrasında idarenin açıklama talebine yönelik başvuru sahibinin şikâyet başvurusu sonrasında, idarece başvuru sahibi istekliye ve diğer iki istekliye yeniden 11.03.2020 tarihli ve EKAP üzerinden 12.03.2020 tarihli “Aşırı düşük teklif açıklama talebi” konulu yazıların ve ekinde 63 adet inşaat iş kalemi ile 22 adet tesisat iş kalemine ilişkin açıklama istenilen iş kalemleri listesi tablolarına yer verildiği, ayrıca 112 adet analiz girdisinden oluşan açıklama istenilen analiz girdileri listesi ve 53 adet analiz girdisinden oluşan açıklama istenmeyen analiz girdileri listesi tablolarına ve özel iş kalemleri ile ilgili hazırlanan analiz formatlarına ve örnek analiz formatına yer verildiği görülmüştür.

8) Başvuru sahibinin 18, 35, 51 ve 52’nci iddialarına ilişkin olarak:

Kamu ihale mevzuatı uyarınca, ihale komisyonunca, (38.1) maddesi kapsamında idarece hazırlanan “sıralı iş kalemleri/grupları listesi” kullanılarak yaklaşık maliyetin % 80’lik kısmına giren iş kalemleri/gruplarının belirleneceği, sıralı listeye göre, tutarlarının yaklaşık maliyete oranlarının kümülatif toplamı % 80 oranına kadar olan iş kalemleri/grupları ile kümülatif toplama eklendiğinde % 80 oranının aşılmasına neden olan iş kalemi/grubu, sorgulamaya tabi tutulacak olan iş kalemleri/grupları olarak belirleneceği, bunların dışında kalan iş kalemleri/grupları için sorgulama yapılmayacağı,

Ayrıca, isteklilerin tekliflerinin aşırı düşük olarak tespit edilerek kendilerinden açıklama istenmesi durumunda, isteklilerce ihaleye özgü olarak düzenlenen iş kalemleri ile bunlara ilişkin analiz formatları uyarınca açıklama sunulması gerektiği ve bu husus çerçevesinde uygun açıklama sunulmasının isteklilerce temel önceliklerden biri olarak sağlanması gerektiği, aşırı düşük teklif sorgulaması sonucunda Kamu İhale Genel Tebliği’nin (45.1.3 – 45.1.13) maddelerine uygun açıklamada bulunmayan, açıklamaları idarece tanımlanan yapım şartlarına uymayan veya teknik şartnameye aykırı hususlar içeren isteklilerin tekliflerinin gerekçeleri belirtilmek suretiyle reddedileceği anlaşılmıştır.

Öte yandan, anahtar teslimi götürü bedel üzerinden ihale edilen işlerde mevzuat uyarınca ihale konusu işe ilişkin uygulama projelerinin idarece hazırlanarak isteklilere verilmesi, isteklilerin de bu uygulama projeleri üzerinden imalat kalemlerine ilişkin metrajları kendilerinin hesaplaması ve tekliflerini oluşturması, imalat aşamasında da işi uygulama projesindeki şekliyle bitirmesi esastır.

Yine anahtar teslimi götürü bedel üzerinden ihale edilen işlerde idarenin metrajları ile isteklilerin metrajlarının birebir örtüşmesi beklenmemekle birlikte aradaki metraj farkının makul düzeyde olması gerekmektedir. Şikâyete konu ihalenin de anahtar teslimi götürü bedel teklif alınmak suretiyle yapıldığı hususu dikkate alındığında, imalat miktarlarının ihale dokümanı içerisinde isteklilere verilememesi dolayısıyla isteklilerce miktar tespitinin proje, pursantaj listeleri ve mahal listeleri üzerinden hesaplanması gerektiğinden ve isteklilerce belirlenen miktarların ise idarenin belirlediği miktarlarla birebir örtüşmesi beklenemeyeceğinden makul kabul edilebilecek bir oranda (%10) farklı olabileceği anlaşılmaktadır.

Ayrıca açıklama istenilen iş kalemlerinin tamamı üzerinden sağlanan fiyat avantajının ihaleye teklif veren diğer isteklilerin teklif bedellerine göre sıralamada değişikliğe sebep olup olmadığı bu durumun da kendileri lehine bir avantaj sağlayıp sağlamadığı hususunun da dikkate alınması gerekmektedir.

Bu çerçevede, kamu ihale mevzuatı uyarınca anahtar teslimi götürü bedel teklif alınan ihalelerde, isteklilerin açıklamalarının uygunluğuna ilişkin iddia konusu değerlendirmelerin yukarıda ifade edilen hususlar çerçevesinde yapılması gerekeceği anlaşılmıştır.

İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından inşaat iş kalemlerinin analiz hazırlanmak suretiyle, tesisat iş kalemlerinin ise malzeme ve montaj bedellerinin ve karlı birim fiyatların gösterildiği tesisat analizleri listesi sunularak açıklandığı görülmüştür.

Ayrıca ayrıntılı analiz düzenlenmek suretiyle yapılan açıklamalarda açıklama istenilmeyen analiz girdilerinin gösterildiği görülmüştür.

Başvuruya konu ihaleyi gerçekleştiren idareden 11.05.2020 tarihli ve E. 2020/7002 sayılı Kurum yazısı ile, ihale üzerinde bırakılan isteklinin sunduğu aşırı düşük teklif açıklamasında açıklama istenilen iş kalemleri ile ilgili olarak hesapladığı miktarlar ile idarenin hesapladığı miktarları ve bu miktarların isteklinin teklif fiyatları ile çarpımı suretiyle bulunan tutarsal farkları gösteren tabloların gönderilmesi istenilmiş olup, idarece söz konusu yazıya 20.05.2020 tarih ve 2020/22233 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 15.05.2020 tarih ve E.3172 sayılı yazı ve ekleri ile cevapta bulunulduğu görülmüştür.

İdarece söz konusu yazı ekinde hazırlanan hesaplama tabloları incelendiğinde, idarece 85 adet açıklama istenilen iş kalemine ilişkin yapılan miktar ve tutar hesaplamalarına göre isteklinin lehine bir fiyat avantajı sağlamadığının tespit edildiği anlaşılmıştır.

Ancak, ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından aşırı düşük teklif açıklaması incelendiğinde;

İdarece açıklama istenilen iş kalemi olarak belirlenen aynı zamanda ihaleye ait yaklaşık maliyette de yer alan 22.5.3/002 poz numaralı ve “PB-2 Prefabrik Beton Trafo Köşkleri 36 KV” tanımlı iş kalemine tesisat analizlerine ilişkin hazırlanan tabloda yer verildiği ancak söz konusu iş kaleminin maliyet cetvelinde yapılan hesaplamalarda kullanılmadığı görülmüştür.

Ayrıca tesisat analizlerine ilişkin hazırlanan tabloda, idarece aşırı düşük teklif açıklamasına konu edilmeyen 22.5.2.3-002 poz numaralı ve “36 kV, 630 kVA Köşk (Trafo dahil) İçeriden İşletmeli Tip (2 Yük Ayırıcısı+1 Sigortalı Yük Ayırıcısı+TRAFO+AG PANOSU) (3 Hücreli)” tanımlı iş kalemine de yer verildiği, aynı zamanda maliyet cetvelinde söz konusu iş kaleminin kullanıldığı görülmüştür.

Yukarıda aktarılan mevzuat gereği, isteklilerin tekliflerinin aşırı düşük olarak tespit edilerek kendilerinden açıklama istenmesi durumunda, isteklilerce ihaleye özgü olarak düzenlenen iş kalemleri ile bunlara ilişkin analiz formatları uyarınca açıklama sunulması gerektiği ve bu husus çerçevesinde uygun açıklama sunulmasının isteklilerce temel önceliklerden biri olarak sağlanması gerektiği anlaşılmaktadır.

Bu nedenle, ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan açıklamada, idarece açıklama istenilen bir adet iş kaleminin açıklama kapsamında sunulan maliyet hesaplamalarında yer almadığı, diğer taraftan tesisat analizlerine ilişkin tabloda ve bu doğrultuda maliyet cetvelinde idarece aşırı düşük teklif açıklamasına konu edilmeyen bir iş kaleminin açıklama olarak sunulduğu dikkate alındığında sunulan açıklamanın bu haliyle kamu ihale mevzuatına aykırılık teşkil ettiği sonucuna varılmıştır.

9) Başvuru sahibinin 19 ve 21, 24’üncü iddialarına ilişkin olarak:

Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.9’uncu maddesinde “İş kalemleri/gruplarına ait analizler ile yardımcı ve/veya alt analizlerde yer alan işçilik fiyatları ihale tarihinde yürürlükte olan saatlik asgari ücretin altında olamaz.” açıklaması yer almaktadır.

İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan analizlerde ilgili işçilik girdilerine yer verildiği ve işçilik ücretlerinin ihale tarihi itibariyle yürürlükte bulunan (2.943,00/30/7,5=13,08 TL) tutarın altında olmadığı ve analizlerde yer alan işçilik miktarlarının düşürülmediği görüldüğünden başvuru sahibinin iddialarının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

10) Başvuru sahibinin 20, 23, 26 ve 27’nci iddialarına ilişkin olarak:

İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından açıklama istenilen iş kalemlerine ilişkin sunulan analizlerde yer alan makine ve teçhizat girdilerine yer verildiği ve bu girdilerinin miktarlarının düşürülmediği, işçilik, malzeme ve makine teçhizat girdilerinin yer aldığı analiz sunulan iş kalemlerinin idarece istenen açıklamalara yönelik olduğu görüldüğünden başvuru sahibinin iddialarının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

11) Başvuru sahibinin 22 ve 25’inci iddialarına ilişkin olarak:

Açıklama istenilen analiz girdileri arasında yer alan malzeme girdilerine açıklama kapsamında sunulan analizlerde yer verildiği ve söz konusu malzeme girdilerinin miktarlarının düşürülmediği görüldüğünden başvuru sahibinin iddialarının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

12) Başvuru sahibinin 28’inci iddiasına ilişkin olarak:

Açıklama kapsamında sunulan analizlerde Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.8’inci maddesinde yer alan “…Analizler üzerinde yapılan incelemede; çarpım ve toplamlarda hesaplama hatası bulunması durumunda, analiz girdilerine ait fiyatlar esas alınarak, hesaplama hatası ihale komisyonu tarafından re’sen düzeltilir. Bu şekilde düzeltilmiş analiz fiyatı, teklif fiyatın üzerinde olan isteklilerin teklifleri reddedilir.” açıklaması çerçevesinde bir tespite rastlanılmamış olup başvuru sahibinin bu yöndeki iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

13) Başvuru sahibinin 29, 41 ve 42’nci iddialarına ilişkin olarak:

Açıklama istenilen kamu kurum ve kuruşlarına ait inşaat iş kalemlerinin analiz düzenlenmek suretiyle açıklandığı ve söz konusu iş kalemlerinin liste sunulmak suretiyle açıklanmadığı, diğer taraftan analizlerdeki kamu kurum ve kuruluşlarına ait olarak açıklanan rayiçlerin hazırlanan analizlerde poz numaraları belirtilmek suretiyle açıklandığı dikkate alındığında söz konusu rayiçlere ilişkin liste sunulmamasının esasa bir etkisinin bulunmadığı ayrıca tesisat analizlerinde açıklanan iş kalemlerine ilişkin olarak listenin sunulduğu da görüldüğünden başvuru sahibinin iddiaları kapsamında kamu ihale mevzuatına aykırılığı gösteren bir durumun bulunmadığı sonucuna varılmıştır.

14) Başvuru sahibinin 30, 31 ve 32, 34, 37 ve 38, 48 ve 55’inci iddialarına ilişkin olarak:

İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından bazı iş kalemi, analiz girdisi vb. için üçüncü kişilerden fiyat teklifi alındığı, fiyat tekliflerinin tevsik edilen hususa göre malzeme ya da malzeme ve işçilik olmak üzere analiz formatlarında istenilen açıklamalara göre düzenlendiği, fiyat tekliflerinin kamu ihale mevzuatı gereği taşıması zorunlu ibareleri taşıdığı, fiyat tekliflerinde SMMM kaşe ve imzası ile iletişim bilgilerine yer verildiği, ayrıca TURMOB kaşesinin bulunduğu, fiyat tekliflerinin tarihinin [07.03.2020-12.03.2020] tarihleri aralığında olduğu ve söz konusu tarihin ihale tarihi de dikkate alındığında (21.02.2020) Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.13.1’inci maddesinde yer alan “Üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin teklife konu alanda faaliyet gösterenlerden alınması gerekmekte olup, bu belgelerin ihale tarihinden önce düzenlenmiş olması zorunlu değildir. “ açıklamasına göre kamu ihale mevzuatına aykırılık teşkil etmediği görülmüştür.

Ayrıca fiyat tekliflerinde fiyat tekliflerinin dayanaklarına ilişkin sayı ve tarih bilgilerinin bulunduğu ve fiyat tekliflerinin dayanaklarına ve fiyatların ağırlıklı ortalama birim satış tutarlarına ilişkin gerekli beyanların fiyat tekliflerinde belirtildiği, ayrıca fiyat tekliflerinde ilgisine göre belirtilen 2019/3 ve 2019/4 vergi beyanname dönemlerinin ihale konusu iş kapsamında aranan kriteri karşıladığı, ayrıca ilgisine göre düzenlenen fiyat tekliflerinin dayanağı tutanakların idare ve Kurum tarafından gerekli görülmesi halinde meslek mensubundan istenebileceği, başvuru sahibinin söz konusu fiyat tekliflerinin dayanaklarının ve (meslek mensubu faaliyeti, İKN, ihale tarihi, isteklinin adı, vergi beyanname dönemi, geçerlilik süresi vb.) hususlarla yönelik bir belgeye dayalı iddiasının da bulunmadığı bu nedenle ayrıca bir araştırma yapılmasına gerek bulunmadığı anlaşılmıştır.

Öte yandan, iş kalemleri ve analiz girdilerine ilişkin fiyatların fiyat tekliflerinde yer alan fiyatlara uygun olduğu, fiyat tekliflerinin serbest muhasebeci tarafından değil SMMM tarafından kaşelenip imzalandığı, ayrıca kamu ihale mevzuatına uygun sunulan meslek mensubu onaylı fiyat tekliflerinin gerçek ekonomik verileri yansıtıp yansıtmadığı yönünde bir değerlendirmeye yönelik usulün kamu ihale mevzuatı kapsamında gerçekleştirilen yapım işlerine ait aşırı düşük teklif değerlendirmeleri kapsamında bulunmadığı görülmüştür.

Açıklanan nedenlerle başvuru sahibinin iddiaları kapsamında fiyat tekliflerinin kamu ihale mevzuatına aykırılığını gösteren bir durumun bulunmadığı sonucuna varılmıştır.

15) Başvuru sahibinin 33’üncü iddiasına ilişkin olarak:

İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan aşırı düşük açıklamasında, analizlerde kullanılan mazot analiz girdisi için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı 2019 yılı birim fiyatı olan “5,62 TL”nin kullanılması suretiyle zaten kamu kurum ve kuruluşlarınca ilan edilen fiyatlara göre açıklama sunulduğu görüldüğünden başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

16) Başvuru sahibinin 36’ncı iddiasına ilişkin olarak:

İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamasında, makine vb. analiz girdilerinin kamu kurum ve kuruluşlarına ilişkin rayiçlerle açıklandığı ve söz konusu girdilerin kendi malı araçların belgelendirilmesi suretiyle tevsik edilmediği görüldüğünden başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

17) Başvuru sahibinin 39’uncu iddiasına ilişkin olarak:

Teklif alınan fiyatların fiyat teklifi alınan firmaların faaliyetlerine yönelik olarak değerlendirilmesinin mümkün olduğu anlaşılmakta olup, ayrıca söz konusu fiyat tekliflerinin dayanaklarının gerek görülmesi halinde Kurum ve idarece meslek mensubundan istenebileceği ve başvuru sahibinin söz konusu belgelerin istenilmesini gerektirecek belgeye dayalı bir iddiasının da bulunmadığı da görüldüğünden başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

18) Başvuru sahibinin 40’ıncı iddiasına ilişkin olarak:

Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.13.7’nci maddesinde “İstekliler tarafından yapılan açıklamada; malın ihale tarihi itibariyle stoklarda bulunduğunun belirtilmesi durumunda, stokta bulunan mala ilişkin “stok tespit tutanağı”nın (Ek-O.8) sunulması zorunludur. Stok tespit tutanağında ilgili malın ağırlıklı ortalama birim maliyeti gösterilecektir. İsteklilerce teklif edilen tutara ilişkin birim fiyatlar, stok tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olamaz. Ayrıca stoklarda olduğu belirtilen söz konusu malın miktarının, ihale konusu işte kullanılacağı belirtilen miktardan az olması halinde eksik kalan miktar için bu Tebliğdeki diğer açıklama yöntemlerine uygun olarak açıklama yapılması gereklidir.” açıklaması yer almaktadır.

Sunulan açıklamaların kamu kurum kuruluşlarına ait rayiçler, düzenlenen analizler ve fiyat teklifleri ile yapıldığı ve stok tespit tutanakları ile bir açıklama sunulmadığı görüldüğünden başvuru sahibinin söz konusu iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

19) Başvuru sahibinin 43’üncü iddiasına ilişkin olarak:
İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamasında açıklama istenilmeyen analiz girdilerine bedel öngörülerek yer verildiği görüldüğünden başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

20) Başvuru sahibinin 44’üncü iddiasına ilişkin olarak:

Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.3’üncü maddesinde “…Anahtar teslimi götürü bedel teklif alınan ihalelerde istekli tarafından sunulacak hesap cetvelinde, sorgulamaya tabi tutulmayan iş kalemlerinin ve/veya iş gruplarının her biri için miktar ve birim fiyatların ayrı ayrı gösterilmesi zorunlu olmayıp, sorgulanmayan iş kalemlerinin tamamı için teklif edilen toplam bedelin gösterilmesi yeterlidir.” açıklaması yer almaktadır.

Anılan istekli tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamasında sunulan hesap cetvelinde sorgulanmayan iş kalemlerinin tamamı için teklif edilen toplam bedelin gösterildiği ve sunulan açıklamanın bu haliyle kamu ihale mevzuatı açısından yeterli olduğu görüldüğünden başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

21) Başvuru sahibinin 45, 46 ve 47’nci iddialarına ilişkin olarak:

Fiyat teklifi ile açıklama sunulan tesisat iş kalemleri ile ilgili olarak sunulan fiyat tekliflerinde malzeme ve montaj bedellerinin ayrı ayrı gösterildiği ve fiyat tekliflerinde açıklaması yapılan malzeme veya malzeme ve montaj bedellerinde idarece düzenlenen analiz formatlarının esas alındığı ve bu doğrultuda sunulan açıklamalarda kamu ihale mevzuatına aykırılığı gösteren bir durumun bulunmadığı değerlendirildiğinden başvuru sahibinin söz konusu iddialarının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

22) Başvuru sahibinin 49’uncu iddiasına ilişkin olarak:

Sunulan hesap cetvelinde birimlerin idarece belirlenen ölçü birimleri olduğu ve iş kalemlerinin miktar ve birim fiyat tutarlarının çarpım ve toplamlarda aritmetik hata bulunmadığı görüldüğünden başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

23) Başvuru sahibinin 50’inci iddiasına ilişkin olarak:

Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.13’üncü maddesinde “…Yüklenicinin dışında üçüncü kişilerce inşaat mahalli dışında imal edilen ve esaslı başka bir işçilik veya malzeme katkısı yapılmaksızın yapıya monte edilen iş kalemlerinin üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri ile açıklanması durumunda, bu iş kalemlerine ilişkin analiz sunulması zorunlu değildir. Ayrıca, istekliler tarafından teklif kapsamındaki harita, kadastro ve proje işlerine ilişkin yapılacak açıklamalarda üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin sunulması yeterlidir.” açıklaması yer almaktadır.

İddia konusu ÖBF-01 poz numaralı “Emperador Light+Dark Mermer ile Döşeme Kapl. Yapılması”, ÖBF-07 poz numaralı “Alüminyum Ofis Bölme Sistemi”, ÖBF-9 poz numaralı “Alüminyum Kompozit Panel Cephe Kaplaması”, ÖBF-11 poz numaralı “Silikon Cephe Kaplaması Yapılması”, ÖBF-19 poz numaralı “Akustik Ahşap Duvar Kaplaması”, iş kalemleri incelendiğinde;

ÖBF-14 poz numaralı iş kaleminin açıklama istenilen iş kalemleri arasında yer almadığı bu nedenle söz konusu iş kalemi ile ilgili bir açıklama sunulmasına gerek bulunmadığı görülmüştür.

Diğer taraftan, ÖBF-01 poz numaralı “Emperador Light+Dark Mermer ile Döşeme Kapl. Yapılması”, ÖBF-07 poz numaralı “Alüminyum Ofis Bölme Sistemi, ÖBF-9 poz numaralı “Alüminyum Kompozit Panel Cephe Kaplaması”, ÖBF-11 poz numaralı “Silikon Cephe Kaplaması Yapılması” iş kalemleri ile ilgili olarak ise; idarece düzenlenen analiz formatları esas alınarak açıklama sunulduğu görüldüğünden başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

Açıklanan nedenlerle başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

24) Başvuru sahibinin 53 ve 54’üncü iddialarına ilişkin olarak:

ÖBF-01 poz numaralı “Emperador Light+Dark Mermer ile Döşeme Kapl. Yapılması”, ÖBF-05 poz numaralı “110-220 Ebatlarında Panikbarlı Yangın Kapısı”, ÖBF-07 poz numaralı “Alüminyum Ofis Bölme Sistemi, ”, ÖBF-9 poz numaralı “Alüminyum Kompozit Panel Cephe Kaplaması”, ÖBF-11 poz numaralı “Silikon Cephe Kaplaması Yapılması”, ÖBF-19 poz numaralı “Akustik Ahşap Duvar Kaplaması”, ÖBF-27 poz numaralı “236*234 Ebatlarında camlı yangın kapısı” poz numaralı iş kalemlerinin idarece düzenlenen analiz formatları esas alınarak açıklandığı, öte yandan ÖBF-14 poz numaralı iş kaleminin ise açıklama istenilen iş kalemleri arasında yer almadığı ve açıklama sunulmasına gerek bulunmadığı, ayrıca analizlerde yer alan fiyat tekliflerinin de ilgili iş kalemlerinde idarece düzenlenen rayiçlere yönelik olduğu da görüldüğünden başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

B) İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in 18’inci maddesinin ikinci fıkrası yönünden yapılan inceleme sonucunda tespit edilen aykırılıklar ve buna ilişkin inceleme ve hukuki değerlendirme aşağıda yapılmıştır.

Başvuru sahibinin 2’nci iddiasına ilişkin yapılan inceleme kapsamında;

Geçerli teklif sahibi ve anonim şirket veya ortaklığında anonim şirket bulunan Zyl Öztürk İnş. Taah. Eml. Oto. Tur. Gıda. San. Tic. A.Ş. – Ag Grup İnş. Taah. San. Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığı ve Karahanlı Group İnş. A.Ş.nin ortakları ve ortaklık oranlarını gösteren pay defterinin tamamının meslek mensubu (SMMM/YMM) veya noter onaylı suretinin istenmesi gerektiği anlaşılmakla birlikte gelinen aşamada anılan isteklilerin ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi ile ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olma ihtimalinin olmadığı görüldüğünden, usul ekonomisi gereği yazışma yapılmasına gerek olmadığı sonucuna varılmıştır.

Sonuç olarak, yukarıda belirtilen mevzuata aykırılıkların düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte olduğu tespit edildiğinden, Ager Yat. Eğ. İnş. Paz. San. ve Tic. A.Ş.nin teklifinin reddedilmesi ve bu aşamadan sonraki ihale işlemlerinin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,

Oybirliği ile karar verildi.