aşırı düşük teklif açıklamaları incelendiğinde, fiyat teklifine konu edilen Beton Harcının dayanağı olarak sunulan satış tutarı tespit tutanağında yer alan fatura bilgileri tablosunda belirtilen faturaların tarih bilgilerine yer verilmediği anlaşıldığından, faturaların tutanakta belirtilen geçici vergi beyanname dönemi ile uyumlu olup olmadığının tespitinin yapılamayacağı görülmüş olup, isteklinin açıklamasının bu yönüyle mevzuata uygun olmadığı 

BAŞVURU SAHİBİ:

Karfen İnş. San. Tur. Ene. ve Tic. A.Ş.-Standart Enerji İnş. A.Ş. İş Ortaklığı

İHALEYİ YAPAN İDARE:

Karayolları 1. Bölge Müdürlüğü,

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2023/515125 İhale Kayıt Numaralı “Karayolları 1 Bölge Müdürlüğü Sorumluluğundaki Anadolu Otoyolu Çamlıca Gişeler – Düzce (Gümüşova) Arasındaki Otoyol (O-4) ve Bağlantı Yollarındaki Sanat Yapıları, Drenaj Sistemleri ile Sahalarının Temizlik, Bakım Onarım İşlerinin Yapılması” İhalesi

KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:

Karayolları 1. Bölge Müdürlüğü tarafından 21.06.2023 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Karayolları 1 Bölge Müdürlüğü Sorumluluğundaki Anadolu Otoyolu Çamlıca Gişeler – Düzce (Gümüşova) Arasındaki Otoyol (O-4) Ve Bağlantı Yollarındaki Sanat Yapıları, Drenaj Sistemleri İle Sahalarının Temizlik, Bakım Onarım İşlerinin Yapılması” ihalesine ilişkin olarak Karfen İnş. San. Tur. Ene. ve Tic. A.Ş.-Standart Enerji İnş. A.Ş. İş Ortaklığının 25.09.2023 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 04.10.2023 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 05.10.2023 tarih ve 111247 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 05.10.2023 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2023/1135 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, itirazen şikayete konu ihalede teklifi sınır değerin altında bulunan istekli Ceta İnş. Taah. Proje Nak. Akar. Mad. Tur. İth. İhr. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin aşırı düşük teklif sorgulamasına tabi tutulduğu ve istekli tarafından yapılan açıklamaların yeterli bulunması sonucunda ihalenin üzerinde bırakıldığı, anılan isteklinin aşırı düşük teklif açıklamalarının Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45’inci maddesinde yer verilen açıklamalarına aykırı olduğu, şöyle ki;

a) Anılan istekli tarafından “C 30/37 beton harcı” ve diğer analizlerde yer alan analiz girdileri ve iş kalemlerine ilişkin alınan fiyat tekliflerinin mevzuata aykırı olduğu, Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.13.1’inci maddesi gereğince fiyat teklifinde bulunması gereken “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (…/…/…) tarih ve (…) sayılı satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin bulunmadığı,

 b) İşçilik saat ücretlerinin 4857 sayılı İş Kanunu kapsamında ihale tarihinde yürürlükte bulunan brüt saatlik ücretin altında olup olmadığının kontrol edilebilmesi için açıklamada sunulan analizlerde işçilik maliyetlerinin ayrı bir kalem olarak gösterilmesinin mevzuat tarafından zorunlu tutulduğu, fiyat teklifine konu edilen pozların bazılarında yapılan analizlerde işçilik maliyetleri için 2022 yılı Çevre ve Şehircilik Bakanlığı birim fiyatlarının kullanılmasının gerekmesine rağmen anılan isteklinin işçilik maliyetlerini fiyat tekliflerine konu ettiği ve bazı fiyat tekliflerinde işçilik dahil denilmek suretiyle mevzuata aykırı bir şekilde açıklama yapıldığı,

c) Fiyat tekliflerinde aritmetik hata bulunduğu, fiyat teklifindeki tutarların analizlere farklı olarak ve azaltılarak yansıtıldığı, fiyat tekliflerinin ilgili iş kaleminin imalatı için gerekli olan iş kalemi ve gruplarını içermediği, malzeme, yakıt ve işçilik kalemleri yönünden ayrı ayrı açıklama yapılması gerektiği, idarenin analiz girdilerinde ve ilgili kamu pozunun analiz girdilerinde bulunmasına rağmen pek çok kalemin fiyat tekliflerinde açıklanmadığı, analiz girdilerine ilişkin miktarların azaltıldığı ve metrajların yanlış hesaplandığı, malzemelerin cinslerinde adet, m3, m2, m, kg ve ton birimlerin yanlış olarak yazıldığı, keza fiyat teklifleri ile satış ve maliyet tespit tutanakları arasında da malzemelerin cinsleri yönünden uyumsuzluk bulunduğu,

d) Fiyat tekliflerinde belirtilen tutanak tarihlerinin fiyat tekliflerinin düzenlendiği tarihten sonraki bir tarihe ait olduğu,

e) Fiyat tekliflerinin yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir tarafından imzalanması ve TÜRMOB kaşesi ile kaşelenmesi gerektiği halde bu özellikleri taşımadığı,

f) Üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin teklife konu alanda faaliyet gösterenlerden alınmadığı,

g) Kamu İhale Genel Tebliğinin 45.1.13.1’inci maddesinde tutanakların fiyat teklifinin dayanağı olarak düzenleneceği ve aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunulacağı açıklamasına yer verildiği, anılan istekli tarafından tespit tutanaklarının sunulmadığı, ayrıca istekli tarafından sunulan tespit tutanaklarının tarih ve sayılarının fiyat teklifi ile uyuşmamasının tespit tutanağını sunulmadığı anlamına geldiği, Fatura bilgileri tablosunu içermeyen eski tutanak formatı üzerinden açıklama yapıldığı,

h) Fiyat tekliflerinin dayanağı tespit tutanaklarında 2023-3 dönemi ve geçmiş dönemlerin gösterildiği, tespit tutanağında yevmiye, işletme ve envanter defterlerinin tasdik makamı, tarih ve sayısına yer verilmediği,

 ı) Fiyat teklifleri ve tespit tutanaklarının fiyat teklifi sunan şirketi temsile yetkisi bulunmayan kişilerce imzalandığı, müşterek imza ile şirketin temsil edildiği durumlarda tek imza ile verilen fiyat teklifi ve tespit tutanaklarının reddi gerektiği, tespit tutanağı ekinde sunulan ticaret sicil gazetesinin fiyat teklifini veren firma yetkililerinin yetkisini tevsik etmediği, fiyat teklifleri ve tespit tutanaklarında firma yetkilisi tarafından imzalanması gereken kısmın vekil tarafından imzalandığı fiyat teklifleri ve tespit tutanaklarında ekte sunulan vekaletnamelerde teklif sunmaya yetki bulunmadığı, vekaletnamesi sunulan vekillerin imza beyannamelerine yer verilmediği,

i) Meslek mensubu tarafından tespit tutanağına eklenmesi zorunlu olan faaliyet belgesinin geçerlilik süresinin dolduğu,

j) Tutanağın son kısmında yer alan “Fatura Bilgileri Tablosundaki” tutar ve miktar toplamlarının tutanağa konu edilen malların birim satış fiyatı ortalamasının hesaplandığı 600’lü hesaplara ait ortalama tablosuna birim satış tutarını azaltacak şekilde hatalı olarak yansıtıldığı, anılan durumun ortalamaların hatalı hesaplanmasına yol açtığı ve olması gerekenden düşük birim satış değerleri üzerinden fiyat teklif edildiği,

k) Fiyat teklifi ekinde yer alan tespit tutanaklarında fatura bilgileri tablosu içerisinde yer verilen ortalamaya esas faturaların tarihlerinin tespit tutanağında belirtilen geçici vergi beyanname dönemi ile uyuşmadığı,

l) Fiyat teklifinin dayanağı olan satış tutarı tespit tutanağındaki fatura bilgileri tablosunda yer alan faturaların farklı türdeki beton harcı satışlarına ait olduğu halde, fatura bilgileri tablosunda hatalı gösterilerek ağırlıklı ortalama satış tutarının olması gereken tutardan daha düşük hesaplandığı, analiz içerisinde idare tarafından istenen beton harcının gri  renkte olduğu açıkça belirtilmişken anılan istekli tarafından sunulan fiyat teklifi ve tespit tutanağında farklı renkte ya da renk belirtilmeden yapılan açıklamanın hukuka aykırı olduğu, fiyat teklifine konu edilen C 30/37 beton harcının çeşidinin fiyat teklifinde, tespit tutanağında ve fatura bilgileri tablosunda aynı olmadığı, fiyat teklifi, tespit tutanağı ve tespit tutanağına esas teşkil edecek faturalarda satış konusunun “C 30/37 Beton Harcı gri renkte, normal hazır beton harcı” olarak belirtilmesi gerektiği, anılan istekli tarafından sunulan fatura bilgileri tablosundan malzemenin adının-nevinin, fiyatının, miktarının anlaşılamadığı hiçbir açıklamanın kabulünün mümkün bulunmadığı, tespit tutanağına dayanak alınan faturanın fiyat teklifine konu malı açıkça belirtmesi gerektiği, farklı konulara sahip faturalar üzerinden yapılan açıklamanın mevzuata uygun olmadığı,

m) Anılan isteklinin özel donanımlı recycle tipi kombine araç için amortisman maliyeti üzerinden yaptığı açıklamaların mevzuata aykırı olduğu, şöyle ki; sınır değerin altında kalan isteklinin “işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşulların” idare tarafından dikkate alınması gerektiği, tekliflerin ihale tarihi itibariyle verildiği, isteklilerin bu tarihteki hukuki durumlarının baz alınarak savunma sunmak zorunda olduğu, isteklinin ihale tarihinde sahip olmadığı bir araç üzerinden sonradan yapılan işlemlerle avantajlı hale gelmesinin uygun olmadığı, satın alma bedelinin idarenin yaklaşık maliyetinde yer verdiği değerden yüksek olduğu yönündeki red gerekçesinin de sübjektif ve hukuka aykırı olduğu,

 n) Amortisman maliyetinin serbest muhasebeci mali müşaviri tarafından düzenlenmiş amortisman payı tespit tutanağı ile tevsik edilmek suretiyle açıklanması gerektiği, isteklinin açıklamaları kapsamında sunduğu amortisman tutanağının ymm ya da serbest muhasebeci mali müşavir tarafından kaşe imza yapılması gerekirken bu işlemin gerçekleştirilmediği,

o) Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.13.17’nci düzenlemesi gereğince amortisman süresi dolmamış iş makinası için isteklinin satın alma bedeli üzerinden açıklama yapma imkanının bulunduğu, ancak bu açıklama için bir alt sınır getirildiği, buna isteklinin özmalı ile yapacağı açıklamanın tutarının resmi rayiç üzerinden hesaplanan yedek parça, tamir-bakım, sermaye faizi-sigorta, nakil-montaj-demontaj bedelleri toplamının altında olamayacağı, anılan düzenlemenin teyit edilebilmesi için iş makinasının bir rayicinin bulunması gerektiği, aksi takdirde isteklinin sunduğu amortisman değerinin kontrolünün yapılmasının mümkün olmayacağı, bu düzenleme ile rayici olmayan bir iş makinası için isteklilerin amortisman açıklaması yapamayacakları sonucunun ortaya çıktığı, bu çerçevede Özel002-özel donanımlı recycle tipi kombine aracın herhangi bir kamu kurumunca açıklanmış güncel bir rayicinin bulunmaması karşısında istekli tarafından satın alma bedeli üzerinden yapılan açıklamanın kabulünde hukuka uyarlık bulunmadığı iddialarına yer verilmiştir.

A) Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde “İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.

İhale komisyonu;

a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,

b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir…” hükmü,

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Sınır değer tespiti ve aşırı düşük teklifler” başlıklı 45’inci maddesinde “45.1.1.5. Bu madde kapsamında sınır değer hesaplanmasında, 4734 sayılı Kanunun 36 ncı maddesi uyarınca ilk oturumda teklif mektubu ve geçici teminatını usulüne uygun sunan isteklilerin teklifleri “geçerli teklif” olarak dikkate alınacaktır.

…

45.1.3. İsteklilerden teklifleri kapsamında analiz ve hesap cetveli sunmaları istenmeyecektir. Analizler ve hesap cetveli, Kanunun 38 inci maddesi uyarınca teklif fiyatı aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerin tekliflerinin önemli bileşenleri ile ilgili ayrıntıların belirlenmesi amacıyla, sadece aşırı düşük teklif sahibi isteklilerden istenecektir. Bu çerçevede; teklif fiyatının aşırı düşük olduğu tespit edilen istekliler tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenlerine ilişkin olarak yapacakları açıklama kapsamında;

…

b) Teklif birim fiyatlı işlerde; açıklama istenen iş kalemlerinin birim fiyatlarına ilişkin olarak ihale dokümanında verilen analiz formatına uygun analizleri sunacaklardır. Sorgulamaya konu edilmeyen iş kalemleri/grupları için analiz sunulması istenmeyecektir.

…

45.1.4. İdare tarafından ihale dokümanı kapsamında;

a) Teklif birim fiyatlı işlerde; her bir iş kaleminin yapım şartlarına, tarif ve içeriğine göre analizde yer almasını istediği “malzeme, işçilik, makine ve diğerleri (varsa; nakliyeler, inşaat yerindeki yükleme, boşaltma, yatay ve düşey taşımalar, zamlar vb.)” sadece girdi cinslerinin belirlendiği, analiz girdileri ile miktarlarının ve tutarlarının belirtilmediği,

…

(Ek-Y.2)’de yer alan örneğe uygun analiz formatının isteklilere verilmesi, isteklilerin de tekliflerinin aşırı düşük olarak tespit edilerek kendilerinden açıklama istenmesi durumunda, yapacakları açıklamada sunacakları analizlerin verilen bu formata uygun olması gerekmektedir.

İdare tarafından bütün iş kalemleri/iş grupları için tek bir analiz formatı düzenlenebileceği gibi, iş kalemleri/iş gruplarının yapım şartlarına göre birden fazla analiz formatı da düzenlenebilir. Ancak bu durumda, idare ihale dokümanında hangi analiz formatının hangi iş kalemleri/iş grupları için kullanılacağını belirtmek zorundadır.

Kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar ile uyumlu olmayan iş kalemleri (özel iş kalemleri) ile idarelerce tasarlanan ve birden fazla iş kalemini ihtiva eden iş kalemleri (paçal iş kalemi) için bu iş kalemlerinde bulunan analiz girdileri ve miktarlarının gösterildiği analiz formatlarının, ihale dokümanı kapsamında veya aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazı ekinde verilmesi gerekmektedir. Ancak idarece niteliği gereği analiz formatı hazırlanamayan iş kalemlerine ilişkin isteklilerin açıklamaları kapsamında analiz sunmalarına gerek olmayıp, anılan iş kalemlerine ilişkin açıklamalar 45.1.13 maddesi uyarınca yapılabilir.

45.1.5. İsteklilerin iş kalemleri/iş grupları için kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış cari yıl birim fiyatları veya bu fiyatlardan daha yüksek fiyatları teklif etmeleri ve söz konusu iş kalemleri/grupları için; hangi kamu kurum ve kuruluşunun birim fiyatını kullandıklarını, birim fiyat poz numarasını da yazmak suretiyle liste halinde belirterek açıklamaları kapsamında sunmaları durumunda analiz düzenlemeleri zorunlu değildir. Bu kapsamda; isteklilerin, kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış “kar ve genel gider içermeyen birim fiyatların” üzerine, kendi belirledikleri “kar ve genel gideri” ilave ederek birim fiyatlarını oluşturmaları durumunda da; hangi kamu kurum ve kuruluşunun “kar ve genel gider hariç birim fiyatını” kullandıklarını ve kendi belirledikleri “kar ve genel gider” tutarını yazmak suretiyle liste halinde belirterek açıklamaları kapsamında sunmaları halinde de, söz konusu iş kalemleri/iş grupları için analiz düzenlemeleri zorunlu değildir. Bu kapsamda isteklilerin analiz düzenlemeleri zorunlu olmayan söz konusu iş kalemleri/grupları için 45.1.13 maddesinde belirtilen belgeleri sunmalarına da gerek bulunmamaktadır.

Örneğin; isteklinin, “150 dozlu demirsiz beton” iş kalemi için Bayındırlık ve İskan Bakanlığının 16.001 poz numaralı birim fiyatını (2010 B.F: 97,86 TL) teklif etmesi, “200 dozlu demirsiz beton” iş kalemi için Bayındırlık ve İskan Bakanlığının 16.002 poz numaralı birim fiyatının (2010 B.F: 104,00 TL) üzerinde 105,00 TL teklif vermesi, 250 dozlu demirsiz beton” iş kalemi için Bayındırlık ve İskan Bakanlığının 16.003 poz numaralı birim fiyatının kar ve genel gider hariç tutarına, (110,13/1,25=88,10 TL) kendi belirlediği % 18 kar ve genel gider karşılığı eklemek suretiyle 103,96 TL (88,10 x 1,18) teklif etmesi ve teklif ettiği söz konusu birim fiyatları aşağıdaki örnek listede gösterildiği şekilde tablo halinde göstermesi durumunda; bu üç iş kalemi için analiz düzenlemesi zorunlu değildir.

Kamu kurum ve kuruluşlarının yayımlanmış birim fiyatları kullanılarak oluşturulan teklif birim fiyat listesi (Örnek)

Sıra No Poz No İş kaleminin adı Kamu kurum ve kuruluş birim fiyatları Teklif

Birim fiyatı alınan kurum/kuruluş Kar ve genel gider dahil birim fiyat Kar ve genel gider hariç birim fiyat Teklif edilen kar ve genel gider Teklif edilen birim fiyat

(TL) (TL) (TL) (TL)

1 16.001 150 dozlu demirsiz beton Bayındırlık ve İskan Bakanlığı 97,86 97,86

2 16.002 200 dozlu demirsiz beton Bayındırlık ve İskan Bakanlığı 104,00 105,00

3 16.003 250 dozlu demirsiz beton Bayındırlık ve İskan Bakanlığı 110,13 88,10 15,86 103,96

… … … …

İş kalemleri/grupları için, kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar esas alınarak teklif sunulmuş olmakla birlikte; yukarıda belirtildiği şekliyle liste halinde belirtilmemesi durumunda, söz konusu iş kalemleri/grupları için analiz sunulması zorunludur.

İlan veya davet tarihinde cari yıl birim fiyatın yayımlanmamış olması durumunda, istekli tarafından önceki yılın yayımlanmış birim fiyatları kullanılabilir.

45.1.6. Analizler ile yardımcı ve/veya alt analizlerde, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından belirlenerek yayımlanmış rayiçleri kullanan ve söz konusu rayiçleri poz numaralarını da belirtmek suretiyle liste halinde sunan isteklilerin, söz konusu rayiçlere ilişkin olarak 45.1.13 maddesinde belirtilen belgeleri sunmalarına gerek bulunmamaktadır.

45.1.7. İstekliler tarafından, inşaat iş kalemleri/iş grupları dışında yer alan sıhhi tesisat, kalorifer tesisatı, müşterek tesisat, havalandırma, brülör, asansör, elektrik tesisatı vb. iş kalemleri/iş gruplarına ait analiz sunulması yerine bu iş kalemi/iş gruplarına ait malzeme ve montaj bedelini ayrı ayrı gösterecek şekilde açıklama yapılması kabul edilecektir.

45.1.8. Aşırı düşük teklifine ilişkin olarak yaptığı açıklamada sunduğu analizler, ihale dokümanı kapsamındaki analiz formatına, birim fiyat tariflerine, idarece tanımlanan yapım şartlarına veya teknik şartnameye uygun olmayan, analiz fiyat tutarları teklif fiyatların üzerinde olan isteklilere ait teklifler reddedilecektir. Analizler üzerinde yapılan incelemede; çarpım ve toplamlarda hesaplama hatası bulunması durumunda, analiz girdilerine ait fiyatlar esas alınarak, hesaplama hatası ihale komisyonu tarafından re’sen düzeltilir. Bu şekilde düzeltilmiş analiz fiyatı, teklif fiyatın üzerinde olan isteklilerin teklifleri reddedilir.

45.1.9 İş kalemleri/gruplarına ait analizler ile yardımcı ve/veya alt analizlerde yer alan işçilik fiyatları ihale tarihinde yürürlükte olan saatlik asgari ücretin altında olamaz.

45.1.10. İhale komisyonu, sınır değerin altındaki tekliflerin önemli bileşenlerini;

a) Yapım yönteminin ekonomik olması,

b) Seçilen teknik çözümler ve yapım işinin yerine getirilmesinde kullanılacak avantajlı koşullar,

c) Teklif edilen yapım işinin özgünlüğü,

gibi hususlarda istekliler tarafından yapılan yazılı açıklamaları da dikkate almak suretiyle değerlendirir ve ihaleyi sonuçlandırır.

45.1.11. Yapım yönteminin ekonomik olması hususunda bir açıklamada bulunulması durumunda; kullanılan yapım yöntemi ve teknolojisinin sağlayacağı maliyet avantajının açıklanması gereklidir.

45.1.12. Seçilen teknik çözümler, yapım işinin yerine getirilmesinde kullanılacak avantajlı koşullar veya yapım işinin özgünlüğü hususunda bir açıklamada bulunulması durumunda; belirtilen çözüm, avantajlı koşul ve özgünlük sayesinde elde edilen maliyet avantajı açıklanmalıdır.

45.1.13.Teklifi aşırı düşük bulunan isteklilerin, tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili olarak 4734 sayılı Kanunun 38 inci maddesi uyarınca yapacakları açıklamada, sorgulamaya konu iş kalemlerine/gruplarına ilişkin analizler ile bu analizlere dayanak teşkil eden bilgi ve belgeleri sunmaları gerekmektedir.

İsteklilerin analizlerine dayanak teşkil eden bilgi ve belgeler;

a. Üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri,

b. Çimento ve demir ürünleri için ilan edilmiş üretici fiyat tarifeleri,

c. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere ilişkin ilan edilmiş fiyat tarifeleri veya bunlardan alınmış fiyat teklifleri,

ç. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından ilgili mal veya hizmetlere ilişkin ilan edilen asgari fiyatlar,

d. Ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanakları,

e. Stoğunda bulunan mallara ilişkin stok tespit tutanakları,

f. İdarece istenmesi durumunda yardımcı analizler v.b. dir.

İstekliler tekliflerine ilişkin olarak yukarıda sayılan belgelerden kendileri için uygun olanları açıklamaları kapsamında sunacaklardır.

Yukarıda sayılan bilgi ve belgelerden herhangi biri ile açıklama yapılmasının fiilen mümkün olmadığının anlaşıldığı durumlarda, istekliler tarafından gerekçesi belirtilmek suretiyle ilgili mevzuatına göre son 12 ay içinde düzenlenen açıklamaya elverişli diğer bilgi ve belgeler kullanılarak da açıklama yapılabilir (Örnek: Yurt dışından ithal edilen mallara ilişkin olarak gümrük giriş beyannamesi kullanılarak açıklama yapılabilir). Yüklenicinin dışında üçüncü kişilerce inşaat mahalli dışında imal edilen ve esaslı başka bir işçilik veya malzeme katkısı yapılmaksızın yapıya monte edilen iş kalemlerinin üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri ile açıklanması durumunda, bu iş kalemlerine ilişkin analiz sunulması zorunlu değildir. Ayrıca, istekliler tarafından teklif kapsamındaki harita, kadastro ve proje işlerine ilişkin yapılacak açıklamalarda üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin sunulması yeterlidir.

45.1.13.1.Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin üçüncü kişilerden fiyat teklifi alınması durumunda, öncelikli olarak fiyat teklifini veren kişiyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre teklife konu mal veya hizmet için maliyet tespit tutanağı (Ek-O.5) veya satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.6) düzenlenecektir. Tutanaklar fiyat teklifinin dayanağı olarak düzenlenecek olup, aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunulacaktır.

…

Satış tutarı tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için öncelikle fiyat teklifini veren kişi tarafından son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminde 45.1.2.1 inci maddeye göre ihale komisyonunca belirlenen sorgulamaya tabi tutulacak iş kalemleri/gruplarında kullanılması öngörülen fiyat teklifi konusu mamul/mal/hizmet miktarının en az 1/20’si kadar satış yapılmış olması, teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.6) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (…/…/…) tarih ve (…) sayılı satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.

Üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin teklife konu alanda faaliyet gösterenlerden alınması gerekmekte olup, bu belgelerin ihale tarihinden önce düzenlenmiş olması zorunlu değildir.

Kaşeleme işlemi 8.4 üncü maddede belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir.

…

45.1.13.3. İsteklinin teklifine konu çimento veya demir ürünlerine ilişkin açıklamalarında çimento veya demir ürünleri üreticisinin ilan edilmiş fiyat tarifelerini kullanması halinde, sadece ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olan bir tarifeyi gösterir belgeyi sunması yeterlidir.

45.1.13.4. İsteklinin, kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere ilişkin ilan edilen fiyat tarifelerinde belirtilen fiyatları kullanması halinde, sadece ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olan bir tarifeyi gösterir belgeyi sunması yeterlidir. (Örnek: Orman Genel Müdürlüğüne bağlı işletmeler tarafından satılan ürünlere ilişkin ilan edilmiş fiyatlar vb.)

45.1.13.4.1. İsteklinin, kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere ilişkin fiyat tekliflerini kullanması halinde, sadece ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) düzenlenmiş fiyat teklifini sunması yeterlidir. (Örnek: Karayolları Genel Müdürlüğü, İl Özel İdareleri, Belediyeler vb.nin sattıkları kum, çakıl, kırmataş vb. mallara ilişkin verdikleri fiyat teklifleri.)

45.1.13.5 İstekli tarafından açıklaması yapılacak girdinin fiyatı, kamu kurum ve kuruluşlarınca ilan edilen ilgili mala ilişkin asgari fiyatlara uygun olması halinde, sadece ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olan asgari fiyatın belgelendirilmesi suretiyle açıklama yapılması yeterlidir.

…

45.1.13.10. Meslek mensubu; üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifi üzerindeki beyanın ve emsal bedel beyanı ile Ek-O.5, Ek-O.6, Ek-O.7 ve Ek-O.8 numaralı tutanaklardaki bilgilerin doğruluğundan sorumludur. Meslek mensubu ibaresinden Yeminli Mali Müşavirler veya Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler anlaşılır.

45.1.13.11. Ek-O.5, Ek-O.6, Ek-O.7 ve Ek-O.8 numaralı tutanakların son veya bir önceki geçici vergi beyanname dönemine ilişkin olarak düzenlenmesi zorunludur. Son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminin tespitinde; 4734 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin birinci fıkrasının (a), (d) ve (e) bentlerine göre pazarlık usulü ile yapılan ihalelerde ilk yazılı fiyat tekliflerinin alındığı tarih, diğer ihale usulleri ile yapılan ihalelerde ise ihale tarihi esas alınır.

Örneğin; 11.1.2014 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan ihalede son geçici vergi beyanname dönemi “Ekim-Kasım-Aralık 2013”, 15.7.2014 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan ihalede son geçici vergi beyanname dönemi “Nisan-Mayıs-Haziran 2014” tür.

…

45.1.13.16. Niteliği gereği üretiminden sonra belirli bir süre içerisinde imalata dönüştürülmesi gereken hazır betona ilişkin Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından belirlenerek yayımlanmış rayiçler ile açıklama yapılması esastır. İdarece, TS 13515 Standardında belirlenen süreler ile Karayolu Trafik Yönetmeliğinde düzenlenen azami hız sınırları dikkate alınarak, hazır beton üretim tesisi ile işin yapılacağı yer arasındaki azami mesafenin tespit edilmesi ve aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazıda bu mesafeye yer verilmesi zorunludur. Fiyat teklifi ile açıklama yapılması halinde, idarece belirlenen mesafeden daha uzak mesafe kullanılamaz.

45.1.13.17.  Tesis, makine, teçhizat ve diğer ekipman (İş makinesi) analiz girdilerine ilişkin açıklamalar; resmi rayiçler veya isteklinin kendi malı olan iş makineleri için satın alma bedeli üzerinden yapılabilir. Üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifi ancak resmi rayici bulunmayan iş makineleri için kullanılabilir.

İsteklilerin kendi malı olan iş makinesinin satın alma bedeli üzerinden yapacağı açıklamalarda, bu hususları tevsik eden belgelerin açıklama kapsamında sunulması zorunludur.   Ayrıca, bu açıklamada iş makinesine ilişkin tutar olarak;

a)   İş makinesinin satın alma tarihinden sonra amortisman süresinin dolmuş olması halinde, amortisman maliyeti katsayısı dışında kalan maliyet katsayıları (yedek parça, tamir-bakım, sermaye faizi-sigorta, nakil-montaj-demontaj)  toplamı (ilgili analizde miktar kısmına yazılarak) ile resmi rayicin çarpılması sonucu bulunacak tutar,

b)   İş makinesinin satın alma tarihinden sonra amortisman süresinin dolmamış olması halinde ise, (a) bendinde hesaplanan tutarın altında olmamak koşuluyla, iş makinesinin satın alma bedeli ile analiz girdi miktarının çarpılması sonucu bulunacak tutar kullanılabilecektir.

45.1.14. Aşırı düşük teklif sorgulaması sonucunda; (45.1.3 – 45.1.13) maddelerine uygun açıklamada bulunmayan, açıklamaları idarece tanımlanan yapım şartlarına uymayan veya teknik şartnameye aykırı hususlar içeren isteklilerin teklifleri gerekçeleri belirtilmek suretiyle reddedilecektir.

…

45.1.16. Aşırı düşük teklifine ilişkin olarak istenen sürede açıklama yapmasına rağmen teklifi reddedilen isteklilerin açıklamalarının yeterli görülmeme nedenlerinin, sadece ilgili madde numaralarına atıf yapılmakla yetinilmeyerek hangi düzenlemeye aykırılık bulunduğu da belirtilmek suretiyle kesinleşen ihale kararının bildirilmesi zorunludur…” açıklaması,

İdari Şartname’nin “İhale konusu işe/alıma ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu işin/alımın;

a) Adı: Karayolları 1. Bölge Müdürlüğü Sorumluluğundaki Anadolu Otoyolu Çamlıca Gişeler – Düzce (Gümüşova) Arasındaki Otoyol (O-4) ve Bağlantı Yollarındaki Sanat Yapıları, Drenaj Sistemleri İle Sahalarının Temizlik, Bakım Onarım İşlerinin Yapılması

b) Türü: Yapım işleri

c) İlgili Uygulama Yönetmeliği: Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği

ç) Yatırım proje no’su (yapım işlerinde): 2023E04-207622 (- Otoyollarda Trafik Güvenliği)

d) Kodu:  

e) Miktarı: Takriben 247 kilometre uzunluğundaki otoyol ve bağlantı yollarında sanat yapıları, drenaj sistemleri ile sahalarının temizlik, bakım onarım işlerinin yapılması yapım işidir. Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.

f) İşin yapılacağı/malın teslim edileceği yer: Anadolu Otoyolu Çamlıca Gişeler – Düzce (Gümüşova) Arasındaki Otoyol (O-4) ve Bağlantı Yolları – İSTANBUL, KOCAELİ, SAKARYA, DÜZCE” düzenlemesi,

  Anılan Şartname’nin “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 33’üncü maddesinde “33.1. Teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden Kanunun 38 inci maddesine göre açıklama istenecektir. Bu kapsamda; ihale komisyonu sınır değerin altında kalan teklifleri aşırı düşük teklif olarak tespit eder ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister. İhale komisyonu;

a) Yapım yönteminin ekonomik olması,

b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

c) Teklif edilen işin özgünlüğü gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifi reddedilir.” düzenlemesi yer almaktadır.

İtirazen şikayete konu ihalenin Karayolları 1.Bölge Müdürlüğü tarafından gerçekleştirilen “Karayolları 1. Bölge Müdürlüğü Sorumluluğundaki Anadolu Otoyolu Çamlıca Gişeler – Düzce (Gümüşova) Arasındaki Otoyol (O-4) ve Bağlantı Yollarındaki Sanat Yapıları, Drenaj Sistemleri İle Sahalarının Temizlik, Bakım Onarım İşlerinin Yapılması” işi olduğu ve açık ihale usulü ile ihaleye çıkarıldığı, bahse konu ihalede 48 adet ihale dokümanı indirildiği, 21.06.2023 tarihinde yapılan ihaleye 34 isteklinin katıldığı, 26.07.2023 tarihli ihale komisyon kararı ile ihalenin Karfen İnş. San. Tur. Ene. ve Tic. A.Ş.-Stan. Ener. İnş. A.Ş. İş Ortaklığı üzerinde bırakıldığı, Ceta İnş. Taah. Pro. Nak. Akar. Mad. Tur. İth. İhr. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin teklifinin yeterlilik bilgileri tablosunda yer alan beyanlar çerçevesinde ticaret sicil bilgilerine EKAP ortamında ulaşılmak istenildiğinde MERSİS’te kaydının bulunmadığı gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakıldığı,

Ceta İnş. Taah. Pro. Nak. Akar. Mad. Tur. İth. İhr. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin 18.08.2023 tarihinde Kurum kayıtlarına alınan dilekçesi ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunduğu, Kamu İhale Kurulunun 06.09.2023 tarihli ve 2023/UY.II-1176 sayılı kararı ile Ceta İnş. Taah. Pro. Nak. Akar. Mad. Tur. İth. İhr. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin teklifinin değerlendirmeye alınması ve bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesine karar verildiği, 20.09.2023 tarihli ihale komisyonu kararıyla ihalenin Ceta İnş. Taah. Pro. Nak. Akar. Mad. Tur. İth. İhr. San. ve Tic. Ltd. Şti. üzerinde bırakıldığı, başvuru sahibi istekli Karfen İnş. San. Tur. Ene. ve Tic. A.Ş.-Stan. Ener. İnş. A.Ş. İş Ortaklığının ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi istekli olarak belirlendiği görülmüştür.

  Yapılan incelemede, idare tarafından teklifi sınır değerin altında kalan isteklilere 07.09.2023 tarihinde EKAP üzerinden gönderilen yazıda “…Karayolları 1. Bölge Müdürlüğü Sorumluluğundaki Anadolu Otoyolu Çamlıca Gişeler – Düzce (Gümüşova) Arasındaki Otoyol (0-4) ve Bağlantı Yollarındaki Sanat Yapılan, Drenaj Sistemleri İle Sahalarının Temizlik, Bakım Onarım İşlerinin Yapılması İşine ait ihalede tekliflerin değerlendirmesi sürecine geçilmiş olup, beyan ettiğiniz bilgi ve belgeleri tevsik eden ve EKAP veya diğer kamu kurum ve kuruluşları İle kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının Internet sayfası üzerinden sorgulanamayan aşağıdaki belgeleri ekleri ile birlikte, İdari Şartnamenin 7.9. maddesine uygun olarak, 14.09.2023 tarihine kadar İdaremize sunmanız ve aşırı düşük teklif açıklamalarınızı 14.09.2023 tarihine kadar sunmanız gerekmektedir.

AÇIKLAMA: İdari Şartnamede “Madde 33 Aşırı düşük teklifler 33.1. Teklifi sınır değerin altında kalan İsteklilerden Kanunun 38 İnci maddesine göre açıklama istenecektir. Bu kapsamda; ihale komisyonu sınır değerin altında kalan teklifleri aşırı düşük teklif olarak tespit eder ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister. İhale komisyonu;

a)Yapım yönteminin ekonomik olması,

b)Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

c)Teklif edilen işin özgünlüğü gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifi reddedilir.” hükmüne uygun olarak İdarece hazırlanan sıralı iş kalemleri kullanılarak yaklaşık maliyetin % 80’lik kısmına giren 7 (yedi) adet iş kalemine ait şıralı analiz girdileri, açıklama istenilecek analiz girdileri listesi ve açıklama istenmeyecek analiz girdileri listesi yazı ekinde gönderilmiştir. Aşırı düşük teklifin önemli bileşenlerine ilişkin açıklama ekte yer alan belgelerde bulunmaktadır.” ifadelerine yer verilerek aşırı düşük teklif açıklamasının talep edildiği, yazı ekinde açıklanması istenilen 7 adet iş kalemine ait sıralı analiz girdileri tablolarına yer verildiği, söz konusu tablolarda açıklama istenilecek ve istenilmeyecek analiz girdilerinin yer aldığı görülmüştür.

Bu kapsamda yapılan incelemede,

1) Başvuru sahibinin a, b, c, d, e, f, g, h, ı ve i bendinde yer verilen iddialarına ilişkin olarak;

a)  İhale üzerinde bırakılan istekli Ceta İnş. Taah. Pro. Nak. Akar. Mad. Tur. İth. İhr. San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından açıklama istenecek iş kalemleri ve içeriğindeki girdilere ilişkin sadece “C 30/37 Beton Harcı” analiz girdisi için fiyat teklifi alınmak suretiyle aşırı düşük teklif açıklamasında bulunulduğu tespit edilmiştir. Anılan istekli tarafından “C 30/37 Beton Harcı” analiz girdisine ilişkin Kavanlar İnşaat Beton Turizm Turizm Otomotiv Pazarlama Sanayi Tic. Ltd. Şti.den alınan fiyat teklifinin sunulduğu, fiyat teklifinin üzerinde “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (11./09/2023) tarih ve (1) sayılı satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yer aldığı anlaşılmıştır.

b) Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.9’uncu maddesinde “İş kalemleri/gruplarına ait analizler ile yardımcı ve/veya alt analizlerde yer alan işçilik fiyatları ihale tarihinde yürürlükte olan saatlik asgari ücretin altında olamaz.” açıklaması bulunmakta olup, bu açıklama doğrultusunda başvuruya konu ihale tarihinin 21.06.2023, söz konusu tarihte yürürlükte olan asgari ücretin saatlik tutarının 44,48 TL (10.008,00 TL/Ay/30 gün//7,5 saat) olduğu ve ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan bütün analizlerde işçilik girdileri için 44,48 TL fiyat öngörüldüğü, bu itibarla, anılan istekli tarafından sunulan analizlerde ihale tarihinde geçerli asgari ücretin saatlik tutarının altında teklif verilmediği, ayrıca işçilik maliyetlerinin fiyat tekliflerine konu edilmediği görülmüştür.

c) Fiyat teklifi içerisinde aritmetik hata bulunmadığı, fiyat teklifindeki tutarın analizlere doğru olarak yansıtıldığı, malzeme, yakıt ve işçilik kalemleri yönünden ayrı ayrı açıklama yapılmasını gerektiren bir fiyat teklifi alınmadığı, ,analiz girdilerine ilişkin miktarların azaltılmadığı malzemelerin cinslerinde birimlerin doğru olarak yazıldığı anlaşılmıştır.

d) Fiyat teklifinde belirtilen tutanak tarihinin 11.09.2023, fiyat teklifinin düzenlendiği tarihin ise 12.09.2023 olup, fiyat teklifinde belirtilen tutanak tarihinin sonraki bir tarihe ait olmadığı görülmüştür.

e) Fiyat teklifinin Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.13.1’inci maddesi gereğince ilgili meslek mensubu tarafından imzalandığı, fiyat teklifi üzerinde meslek mensubunun kaşesinin bulunduğu görülmüştür.

  f) Anılan istekli tarafından aşırı düşük teklif açıklamasında fiyat teklifine ilişkin olarak ilgili firmanın teklife konu alanda  faaliyet gösterdiğine dair 07.06.2023 tarihli ve 12884 sayılı belgenin eklendiği, gerek firmanın ticaret ünvanından gerekse anılan belgeden teklife konu alanda faaliyet gösterdiği anlaşılmıştır.

g) Anılan istekli tarafından sunulan fiyat teklifinin ekinde 11.09.2023 tarihli ve 1 sayılı satış tutarı tespit tutanağının sunulduğu, sunulan tespit tutanağı tarih ve sayısının fiyat teklifi ile uyumlu olduğu, tutanağın fatura bilgileri tablosunu da içerecek şekilde hazırlandığı görülmüştür.

h) Satış tutarı tespit tutanağının “Mükellefin tespiti yapılan geçici vergi beyanname dönemine ait yasal defter tasdik bilgileri” başlıklı 3’üncü maddesinde geçici vergi beyanname dönemi olarak 2022 yılı 4’üncü döneminin belirtildiği, ayrıca söz konusu bölümde yevmiye, işletme ve envanter defterlerinin tasdik makamı, tarih ve sayısına yer verildiği, tespit tutanağının defter tasdik bilgileri kısmında, yevmiye E-defter ve envanter defteri, tasdik tarihi, tasdik numarası bilgilerinin bulunduğu anlaşılmıştır.

  ı) Aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında satış tutarı tespit tutanağı ekinde ilgili meslek mensubuna ait faaliyet belgesinin, fiyat teklifini veren firmanın imza sirküleri ve ilgili firma adına teklifi imzalayanın yetkili olduğunu gösterir vekaletname ve imzalayana ait imza beyannamesinin sunulduğu, fiyat teklifinde imzası bulunan yetkilinin vekaletnamede teklif sunmaya yetkisinin bulunduğu görülmüştür.

i)  Meslek mensubu tarafından tespit tutanağına eklenen faaliyet belgesinin geçerlilik süresinin dolmadığı anlaşılmıştır.

2) Başvuru sahibinin j, k ve l bendinde yer verilen iddialarına ilişkin olarak;

Kamu İhale Genel Tebliği’nin eki olan Satış Tutarı Tespit Tutanağı Standart Formunda “…5-Ağırlıklı Ortalama Birim Satış tutarının tespitinde esas alınan faturalara ilişkin bilgiler aşağıdaki gibidir…” ifadesine ve

şeklinde yer alan fatura bilgileri tablosuna yer verildiği görülmüştür.

Yukarıda aktarılan mevzuat hüküm ve açıklamaları ile ihale dokümanında yer alan düzenlemelerden; aşırı düşük teklif sahibi istekliler tarafından Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79.2.2’nci maddesinde sayılan yöntemler kullanılarak açıklama yapılabileceği, bu kapsamda istekliler tarafından üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri ile açıklama yapılması durumunda, fiyat teklifini veren kişiyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından fiyat teklifinin dayanağı olarak düzenlenen maliyet tespit tutanağı (Ek-O.5) veya satış tutarı tespit tutanaklarının (Ek-O.6) da aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında isteklilerce sunulması gerektiği, tutanakta yapılan tespitlerde esas alınan  faturalara ilişkin bilgilerin yine tutanakta düzenlenen fatura bilgileri tablosunda belirtilmesi gerektiği anlaşılmaktadır.

  Bu kapsamda anılan istekli tarafından fiyat teklifine konu edilen “C 30/37 Beton Harcı”nın dayanağı olarak sunulan satış tutarı tespit tutanağı incelendiğinde ağırlıklı ortalama birim satış tutarının tespitinde esas alınan faturalara ilişkin fatura bilgileri tablosunun “Fatura Tarihi” kısmının “44839, 44845, 44851, 44856 vb…” şeklinde doldurulduğu, anılan kısımda faturaların tarih bilgilerine yer verilmediği, kamu ihale mevzuatında Ek-O.6 Satış Tutarı Tespit Tutanağı’nın son veya bir önceki geçici vergi beyanname dönemine ilişkin olarak düzenlenmesinin zorunlu olduğunun belirtildiği, anılan istekli tarafından sunulan satış tutarı tespit tutanağında yer alan fatura bilgileri tablosunda belirtilen 542 adet faturanın tarih bilgilerine yer verilmediği anlaşıldığından faturaların tutanakta belirtilen geçici vergi beyanname dönemi ile uyumlu olup olmadığının tespitinin yapılamayacağı görülmüş olup, fiyat teklifine dayanak satış tutarı tespit tutanağının mevzuata uygun olarak düzenlenmediği ve isteklinin açıklamasının bu yönüyle mevzuata uygun olmadığı sonucuna varılmıştır.

Ayrıca, söz konusu faturaların tutanakta belirtilen geçici vergi beyanname dönemi ile uyumlu olup olmadığının tespitinin yapılamadığı dikkate alındığında bu kapsamda anılan faturaların ve faturaya konu satışların miktar, nevi ve tutarı yönünden de sağlıklı bir değerlendirme yapmanın mümkün olamayacağı sonucuna varılmıştır.

3) Başvuru sahibinin m, n ve o bendinde yer verilen iddialarına ilişkin olarak;

Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.13.17’nci maddesi gereğince tesis, makine, teçhizat ve diğer ekipman (iş makinesi) analiz girdilerine ilişkin açıklamaların “resmi rayiçler” veya isteklinin kendi malı olan iş makineleri için “satın alma bedeli” üzerinden yapılabileceği, rayici olan iş makineleri için satın alma bedeli üzerinden nasıl açıklama yapılacağının anılan maddenin (a) ve (b) bentlerinde belirtildiği; rayici bulunmayan iş makineleri için ise satın alma bedeli üzerinden açıklama yapılmasının önünde bir engelin bulunmadığı, dolayısıyla rayici bulunmayan iş makineleri için “satın alma” bedeli kullanılarak açıklama yapılmasının mümkün olduğu, aynı zamanda resmi rayici bulunmayan iş makineleri için üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri kullanılmak suretiyle de açıklama yapılabileceği anlaşılmaktadır.

“OB-16 Periyodik Bakım Esnasında Kombine İle Drenaj Kanalı Temizliği” iş kaleminde yer alan “ÖZEL 002” poz numaralı  “Özel Donanımlı Recycle Tipli Kombine (Aracın vakumlama ya da yüksek basınçlı kanal açma özellikleri hem birlikte hem de ayrı ayrı çalıştırılabilir özellikte olacaktır. Araç üstyapısı sayesinde 0300,0800 mm çapta (beton borular dahil) kanal ve boru hatlarının temizliği, yağmur suyu kanallarının temizliği, yüksek basınçlı yüzey temizliği, pis su temizliği, foseptik kuyuların temizliği vb. işleri yapabilecek özellik ve fonksiyonlara sahip olacaktır.)” girdisinin özel poz niteliğinde olduğu, anılan girdinin resmi rayicinin bulunmadığı,

Aşırı düşük teklif sorgulaması kapsamında açıklaması istenilen analiz girdileri arasında yer alan girdinin resmi rayicinin bulunması halinde Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.13.17’nci maddesinin (a) ve (b) bentlerine göre değerlendirme yapılabileceği, resmi rayici olmayan girdi fiyatının tevsiki için satın alma bedeli üzerinden açıklama yapılabileceği, ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından da bu maddeye uygun olarak amortisman süresi dolmamış özel donanımlı recycle tipi kombine aracı analiz girdisine ilişkin fiyatı tevsikinin kendi malı olan iş makinesinin edinim bedeli olan 1.320.466,00 TL üzerinden yapıldığı, ancak güvenli tarafta kalmak amacıyla bu tutardan fazla olan 3.500.000,00 TL birim fiyatının kullanıldığı, yukarıda aktarılan Tebliğ’in isteklilerin kendi malı olan iş makinesinin  satın alma bedeli üzerinden  yapacağı açıklamalarda, bu hususları tevsik eden belgelerin açıklama kapsamında sunulmasının zorunlu olduğuna ilişkin açıklaması kapsamında, ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından bu makinenin mülkiyetinde bulunduğuna ilişkin olarak araç satış sözleşmesi, araç ruhsatı ve faturanın sunulduğu ve açıklamanın Tebliğ’in 45.1.13.17’inci maddesine uygun olarak gerçekleştirildiği sonucuna varılmıştır.

İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamaları incelendiğinde, fiyat teklifine konu edilen “C 30/37 Beton Harcı”nın dayanağı olarak sunulan satış tutarı tespit tutanağında yer alan fatura bilgileri tablosunda belirtilen faturaların tarih bilgilerine yer verilmediği anlaşıldığından, faturaların tutanakta belirtilen geçici vergi beyanname dönemi ile uyumlu olup olmadığının tespitinin yapılamayacağı görülmüş olup, isteklinin açıklamasının bu yönüyle mevzuata uygun olmadığı sonucuna varılmıştır.

Sonuç olarak, anılan isteklinin aşırı düşük teklif açıklamasının mevzuata uygun olmadığı sonucuna varılmıştır.

Diğer taraftan, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesinin (j) fıkrasının 9’uncu alt bendinde “Başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunması halinde, Kurul kararı ile itirazen şikâyet başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesine karar verilir. Kurul kararının başvuru sahibine bildirimini izleyen otuz gün içinde başvuru sahibinin Kuruma yazılı talebi üzerine, bu talep tarihini izleyen otuz gün içinde Kurum tarafından itirazen şikâyet başvuru bedelinin iadesi yapılır ve son ödeme tarihine kadar geçen süre için faiz işlemez. Diğer hallerde başvuru bedeli iade edilmez.

Bu fıkranın (1) numaralı bendi uyarınca tahsil edilen bedel hiçbir durumda iade edilmez.” hükmü yer almaktadır.

Aktarılan Kanun hükmüne göre, başvuru sahibinin itirazen şikâyete konu iddialarının tamamında haklı bulunması halinde başvuru bedeli iadesinin söz konusu olabileceği dikkate alındığında, yukarıda yer verilen tespit ve değerlendirmeler neticesinde, başvuru sahibinin, iddialarının tamamında haklı bulunmadığı anlaşıldığından başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesi için Kanun’un öngördüğü şekilde “başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunması” koşulunun gerçekleşmediği, dolayısıyla 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesinin (j) fıkrasının 9’uncu alt bendi hükmü gereğince başvuru bedelinin iadesinin mümkün bulunmadığı anlaşılmıştır.

B) İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in 18’inci maddesi yönünden yapılan inceleme sonucunda herhangi bir aykırılık tespit edilmemiştir.

Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, Ceta İnş. Taah. Proje Nak. Akar. Mad. Tur. İth. İhr. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin teklifinin reddedilmesi ve bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,

Oyçokluğu ile karar verildi.

KARŞI OY

Başvuru sahibinin itirazen şikayet dilekçesinde yer alan iddialarının incelenmesi neticesinde, Kurul çoğunluğunca başvuru sahibinin iddiasının j, k ve l bendi kısmına ilişkin olarak ikinci iddiaya ilişkin olarak ihale üzerinde bırakılan Ceta İnş. Taah. Proje Nak. Akar. Mad. Tur. İth. İhr. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin teklifinin değerlendirme dışı bırakılması gerektiği yönünde “düzeltici işlem belirlenmesine” karar verilmiştir.

Başvuru sahibinin iddiasının diğer kısımlarına ilişkin alınan Kurul kararına katılmakla birlikte, iddiasının j, k ve l bendine ilişkin alınan karar incelendiğinde;

Başvuruya konu ihale Karayolları Genel Müdürlüğü 1. Bölge Müdürlüğü tarafından 21.06.2023 tarihinde yapılan “Karayolları 1 Bölge Müdürlüğü Sorumluluğundaki Anadolu Otoyolu Çamlıca Gişeler – Düzce (Gümüşova) Arasındaki Otoyol (O-4) Ve Bağlantı Yollarındaki Sanat Yapıları, Drenaj Sistemleri İle Sahalarının Temizlik, Bakım Onarım İşlerinin Yapılması” yapım işi ihalesi olup 48 adet ihale dokümanı indirilen ihaleye 34 isteklinin teklif verdiği, 11 isteklinin teklifinin değerlendirme dışı bırakıldığı, ihalenin Ceta İnş. Taah. Pro. Nak. Akar. Mad. Tur. İth. İhr. San. ve Tic. Ltd. Şti. üzerinde bırakıldığı, başvuru sahibi Karfen İnş. San. Tur. Ene. ve Tic. A.Ş.-Stan. Ener. İnş. A.Ş. İş Ortaklığının teklifinin ise ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif olarak belirlendiği anlaşılmıştır.

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Sınır değer tespiti ve aşırı düşük teklifler” başlıklı 45’inci maddesinde “45.1.13.1.Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin üçüncü kişilerden fiyat teklifi alınması durumunda, öncelikli olarak fiyat teklifini veren kişiyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre teklife konu mal veya hizmet için maliyet tespit tutanağı (Ek-O.5) veya satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.6) düzenlenecektir. Tutanaklar fiyat teklifinin dayanağı olarak düzenlenecek olup, aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunulacaktır.” açıklaması yer almakta olup anılan Tebliği eki olan Satış Tutarı Tespit Tutanağına ilişkin olarak Standart Formun fatura bilgileri kısmı aşağıdaki gibi düzenlenmiştir.

“…5-Ağırlıklı Ortalama Birim Satış tutarının tespitinde esas alınan faturalara ilişkin bilgiler aşağıdaki gibidir…” ifadesine ve

İhale mevzuatında aşırı düşük teklif sahibi istekliler tarafından Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79.2.2’nci maddesinde sayılan yöntemler kullanılarak açıklama yapılması gerekmektedir. Bu kapsamda istekliler tarafından üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri ile açıklama yapılması durumunda, fiyat teklifini veren kişiyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından fiyat teklifinin dayanağı olarak düzenlenen maliyet tespit tutanağı (Ek-O.5) veya satış tutarı tespit tutanaklarının (Ek-O.6) da aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında isteklilerce sunulması, tutanakta yapılan tespitlerde esas alınan faturalara ilişkin bilgilerin yine tutanakta düzenlenen fatura bilgileri tablosunda belirtilmesi gerekmektedir.

  İhale üzerinde bırakılan Ceta İnş. Taah. Pro. Nak. Akar. Mad. Tur. İth. İhr. San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından aşırı düşük teklif sorgulaması kapsamında fiyat teklifine konu edilen “C 30/37 Beton Harcı”nın dayanağı olarak sunulan (EK-O6) Satış Tutarı Tespit Tutanağı incelendiğinde ağırlıklı ortalama birim satış tutarının tespitinde esas alınan faturalara ilişkin fatura bilgileri tablosunun exel formatında düzenlendiği, “Fatura Tarihi” kısmında 542 adet faturanın tarih kısmının “44839, 44845, 44851, 44856 vb…” şeklinde doldurulduğu,  görülmüştür.

Bahse konu exel formatında düzenlenen Satış Tutarı Tespit Tutanağının fatura bilgileri kısmında fatura yer alan tarihi kısmı incelendiğinde, tablonun exel ayarları kısmında tablo biçimlendirmesinin tarih olarak ayarlanmadığı, tarih sütunu tablo ayarları tarih şeklinde biçimlendirildiğinde “44839” ibaresinin tarih olarak “05.10.2022”, “44845” ibaresinin tarih olarak “11.10.2022”, “44851” ibaresinin tarih olarak “17.10.2022”, “44856” ibaresinin tarih olarak 22.10.2022” olarak göründüğü, buna göre tabloda faturanın tarihi yerine yer alan ibarenin exel ortamında sütunlara ilişkin biçimlendirme hatasından kaynaklandığı anlaşılmıştır.

4734 sayılı Kanunun “Tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 37’nci maddesinde “… teklifin esasını değiştirecek nitelikte olmaması kaydıyla, belgelerde bilgi eksikliği bulunması halinde idarece belirlenen sürede isteklilerden bu eksik bilgilerin tamamlanması yazılı olarak istenir. Belirlenen sürede bilgileri tamamlamayan istekliler değerlendirme dışı bırakılır ve geçici teminatları gelir kaydedilir…” hükmü yer almaktadır. Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Başvuruların ve tekliflerin alınması, açılması ve belgelerdeki bilgi eksikliklerinin tamamlatılması” başlıklı 57’nci maddesinde ve Kamu İhale Genel Tebliği’nin 16.6. “İdarelerce belgelerdeki eksik bilgilerin tamamlatılması” başlıklı 16.6’ncı maddesinde anılan Kanun hükmüne paralel düzenlemelere yer verilmiştir.

İhale üzerinde bırakılan Ceta İnş. Taah. Pro. Nak. Akar. Mad. Tur. İth. İhr. San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından aşırı düşük teklif sorgulaması kapsamında “C 30/37 Beton Harcı”nın dayanağı olarak sunulan (EK-O6) Satış Tutarı Tespit Tutanağında ağırlıklı ortalama birim satış tutarının tespitinde esas alınan faturalara ilişkin fatura bilgileri tablosunun exel formatında düzenlendiği, “Fatura Tarihi” kısmında belirtilen faturaların tarih kısmının “44839, 44845, 44851, 44856 vb…” şeklinde doldurulduğu, fatura bilgileri kısmında fatura tarihi kısmı incelendiğinde, tablonun exel ayarları kısmında tablo biçimlendirmesinin tarih olarak ayarlanmadığı, tarih sütunu tablo ayarları tarih şeklinde biçimlendirildiğinde “44839” ibaresinin tarih olarak “05.10.2022”, “44845” ibaresinin tarih olarak “11.10.2022”, “44851” ibaresinin tarih olarak “17.10.2022”, “44856” ibaresinin tarih olarak 22.10.2022” v.d. olarak göründüğü, buna göre tabloda faturanın tarihi yerine yer alan ibarenin exel ortamında sütunlara ilişkin biçimlendirme hatasından kaynaklandığı hususları birlikte değerlendirildiğinde, söz konusu eksikliğin teknik olarak exel ortamında düzenlenen tablonun fatura tarihi sütununun biçimlendirmesinin yapılmamış olmasından kaynaklandığı ve bu hususun doğrudan teklifin esasını değiştirecek nitelikte bir eksiklik olmadığı ve yukarıdan anılan mevzuat hükümleri kapsamında bilgi eksikliği kapsamında tamamlatılabilecek nitelikte bir eksiklik olduğu, söz konusu hatanın bilgi eksikliği kapsamında tamamlatılmaksızın satış tutarı tespit tutanağında yer alan fatura bilgileri tablosunda belirtilen 542 adet faturanın tarih bilgilerine yer verilmediği gerekçesiyle ihale üzerinde bırakılan isteklinin aşırı düşük teklif açıklamasının uygun bulunmayarak teklifinin değerlendirme dışı bırakılmasının mevzuata uygun olmadığı, ihale üzerinde bırakılan istekliden anılan mevzuat gereği exel formatında düzenlenen söz konusu tabloda tarih sütunun tarih olarak biçimlendirilmiş şeklinin bilgi eksikliği kapsamında istenilerek, söz konusu faturaların tarihlerinin ve düzenlenme tarihi itibarı ile geçici vergi beyanname dönemi ile uyumlu olup olmadığının karşılaştırılarak ihale komisyonunca yeniden değerlendirilerek karar verilmesi gerektiği değerlendirilmiştir.  

Açıklanan nedenlerle; uyuşmazlığa konu ihalede, başvuru sahibinin iddiasının j, k ve l bendine ilişkin olarak yukarıda tespiti yapılan aykırılık ve değerlendirmeler doğrultusunda “düzeltici işlem belirlenmesine” karar verilmesi gerektiği yönündeki düşüncemle bu iddiaya ilişkin olarak Kurul çoğunluğunun ihale üzerinde bırakılan isteklinin teklifinin değerlendirme dışı bırakılması kararına katılmıyorum.