isteklinin aşırı düşük teklif açıklamasının “Savunma dosyasında açıklama istenilmeyen iş gurubunda olan %20’lik dilimin, yine istenilen teklif bedeline ulaşılmak için iyice düşürüldüğü ve sadece *TL öngörüldüğü, oysaki proje kapsamında bu iş grubunun tutarı yaklaşık olarak * TL’dir. Bu iş gurubu için mevzuat yönünden açıklama yapılması her ne kadar ön görülmemişse de bu büyüklükteki bir iş grubunun, savunma dosyanızda belirtilen bu rakamla yapılamayacağının aşikâr olduğu gerekçesi ile reddedilmesinin mevzuata uygun olmadığı hk

BAŞVURU SAHİBİ:

Olgun Gür İnş. Taah. Mim. Müh. İnş. Malz. Çevre Dan. Mak. Tic. ve San. A.Ş.-Olgun Gür İş Ortaklığı,

İHALEYİ YAPAN İDARE:

Şırnak Özel İdaresi Destek Hizmetleri Müdürlüğü,

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2020/110483 İhale Kayıt Numaralı “Şırnak İli Uludere İlçesi Hilal Beldesi İmam Hatip Kampüs Alanı (24 Derslik+300 Öğrenci Pansiyonu+ Spor Salonu+ Cami+36 Derslik Lojman) Yapım İşi” İhalesi

KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:

Şırnak Özel İdaresi Destek Hizmetleri Müdürlüğü tarafından 10.04.2020 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Şırnak İli Uludere İlçesi Hilal Beldesi İmam Hatip Kampüs Alanı (24 Derslik+300 Öğrenci Pansiyonu+ Spor Salonu+ Cami+36 Derslik Lojman) Yapım İşi” ihalesine ilişkin olarak Olgun Gür İnş. Taah. Mim. Müh. İnş. Malz. Çevre Dan. Mak. Tic. ve San. A.Ş.-Olgun Gür İş Ortaklığının 21.05.2020 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 27.05.2020 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 01.06.2020 tarih ve 23493 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 01.06.2020 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2020/903 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, itirazen şikâyete konu ihaleye ilişkin sundukları aşırı düşük teklif açıklamalarının uygun bulunmayarak tekliflerinin reddedildiği fakat anılan gerekçelerin yerinde olmadığı, şöyle ki,

             a)  15.160.1004 ve 15.160.1003 pozlarına ilişkin Çevre ve Şehircilik Bakanlığı 2020 yılı birim fiyatlarının kullanıldığı, söz konusu pozlar içerisinde yer alan 10.130.1704 ve 10.130.1705 girdileri için piyasadan fiyat teklifi alınarak açıklama yapıldığı, fiyat teklifine dayanak teşkil eden tutanakların, meslek mensubu faaliyet belgelerinin ve teklif veren firmanın imza sirkülerinin sunulduğu, analiz içerisinde yer alan işçilik bedelleri için teklif edilen fiyatın da mevzuata uygun olduğu,

b) İdare tarafından “Açıklama istenilen iş kalemleri hesap cetvelindeki imalat miktarlarının proje ve yaklaşık maliyet dosyasındaki miktarlarla uyuşmadığı ve tüm miktarların düz rakamlar çıkarılarak adeta istenilen teklif bedeline ulaşılmak için belirlendiği…” ifadelerine yer verildiği fakat tüm miktarların söz konusu işe ait projeler dikkate alınarak uzman mühendisler tarafından tespit edildiği, miktarlar arasında oluşabilecek metraj farklılığının kabul edilebilir makul bir düzeyde olduğu, anahtar teslimi götürü bedel ihalelerde isteklilerce belirlenen miktarların idarenin belirlediği miktarlar ile birebir örtüşmesinin beklenemeyeceği, işin kapsamı ve büyüklüğü de dikkate alındığında aradaki farkın işin toplam bedelinin yaklaşık %0,019 kadar kendileri aleyhinde olduğu,

 c) İdare tarafından “Savunma dosyasında açıklama istenilmeyen iş gurubunda olan, %20’lik dilimin, yine istenilen teklif bedeline ulaşılmak için iyice düşürüldüğü ve sadece 3.510.709,25 TL öngörüldüğü, oysaki proje kapsamında bu iş grubunun tutarı yaklaşık olarak 11.343.556 TL’dir. Bu iş gurubu için mevzuat yönünden açıklama yapılması her ne kadar ön görülmemişse de bu büyüklükteki bir iş grubunun, savunma dosyanızda belirtilen bu rakamla yapılamayacağının aşikâr olduğu…”  ifadelerine yer verilmiş olsa da, idare tarafından gönderilen aşırı düşük teklif açıklaması talep yazısında açıklama istenilmeyen iş kalemlerine yönelik açıklama yapılması hususunda bir talep bulunmadığı, kaldı ki kamu ihale mevzuatında da anılan kalemler için bir belge sunulması zorunluluğu bulunmadığı, bu nedenle söz konusu kalemlere ilişkin hesap cetvelinde toplam bedel yazıldığı iddialarına yer verilmiştir.

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde “İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.

İhale komisyonu;

a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,         

b)  Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,         

c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,          

gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.

Kurum, ihale konusu işin türü, niteliği ve yaklaşık maliyeti ile ihale edilme usulüne göre aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değerler ve sorgulama kriterleri belirlemeye, ihalenin bu maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin sonuçlandırılabilmesine, ayrıca yaklaşık maliyeti 8 inci maddede öngörülen eşik değerlerin yarısına kadar olan hizmet alımları ile yapım işleri ihalelerinde sınır değerin altında olan tekliflerin bu maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin reddedilmesine ilişkin düzenlemeler yapmaya yetkilidir. İhale komisyonu bu maddenin uygulanmasında Kurum tarafından yapılan düzenlemeleri esas alır.” hükmü,

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Sınır değer tespiti ve aşırı düşük teklifler” başlıklı 45’inci maddesinde “…İsteklilerden teklifleri kapsamında analiz ve hesap cetveli sunmaları istenmeyecektir. Analizler ve hesap cetveli, Kanunun 38 inci maddesi uyarınca teklif fiyatı aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerin tekliflerinin önemli bileşenleri ile ilgili ayrıntıların belirlenmesi amacıyla, sadece aşırı düşük teklif sahibi isteklilerden istenecektir. Bu çerçevede; teklif fiyatının aşırı düşük olduğu tespit edilen istekliler tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenlerine ilişkin olarak yapacakları açıklama kapsamında;

a) Anahtar teslimi götürü bedel işlerde, toplam teklif bedelini oluşturan iş kalemleri ve/veya iş gruplarına ait miktarlar ve bunlara ait birim fiyatların gösterildiği hesap cetveli ile açıklama istenen iş kalemleri ve/veya iş gruplarının birim fiyatlarına ilişkin ihale dokümanında verilen analiz formatına uygun analizleri,

…

Anahtar teslimi götürü bedel teklif alınan ihalelerde istekli tarafından sunulacak hesap cetvelinde, sorgulamaya tabi tutulmayan iş kalemlerinin ve/veya iş gruplarının her biri için miktar ve birim fiyatların ayrı ayrı gösterilmesi zorunlu olmayıp, sorgulanmayan iş kalemlerinin tamamı için teklif edilen toplam bedelin gösterilmesi yeterlidir.

45.1.4. İdare tarafından ihale dokümanı kapsamında;

…

b) Anahtar teslimi götürü bedel işlerde; iş kalemleri ve/veya iş gruplarının yapım şartlarına bağlı kalınarak, her iş kalemi/iş grubunun içeriğine göre analizde yer almasını istediği “malzeme, işçilik, makine ve diğerleri (varsa; nakliyeler, inşaat yerindeki yükleme, boşaltma, yatay ve düşey taşımalar, zamlar vb.)” sadece girdi cinslerinin belirlendiği, analiz girdileri ile miktarlarının ve tutarlarının belirtilmediği,

  (Ek-Y.2)’de yer alan örneğe uygun analiz formatının isteklilere verilmesi, isteklilerin de tekliflerinin aşırı düşük olarak tespit edilerek kendilerinden açıklama istenmesi durumunda, yapacakları açıklamada sunacakları analizlerin verilen bu formata uygun olması gerekmektedir.

İdare tarafından bütün iş kalemleri/iş grupları için tek bir analiz formatı düzenlenebileceği gibi, iş kalemleri/iş gruplarının yapım şartlarına göre birden fazla analiz formatı da düzenlenebilir. Ancak bu durumda, idare ihale dokümanında hangi analiz formatının hangi iş kalemleri/iş grupları için kullanılacağını belirtmek zorundadır.

  Kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar ile uyumlu olmayan iş kalemleri (özel iş kalemleri) ile idarelerce tasarlanan ve birden fazla iş kalemini ihtiva eden iş kalemleri (paçal iş kalemi) için bu iş kalemlerinde bulunan analiz girdileri ve miktarlarının gösterildiği analiz formatlarının, ihale dokümanı kapsamında veya aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazı ekinde verilmesi gerekmektedir. Ancak idarece niteliği gereği analiz formatı hazırlanamayan iş kalemlerine ilişkin isteklilerin açıklamaları kapsamında analiz sunmalarına gerek olmayıp, anılan iş kalemlerine ilişkin açıklamalar 45.1.13 maddesi uyarınca yapılabilir.

45.1.5. İsteklilerin iş kalemleri/iş grupları için kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış cari yıl birim fiyatları veya bu fiyatlardan daha yüksek fiyatları teklif etmeleri ve söz konusu iş kalemleri/grupları için; hangi kamu kurum ve kuruluşunun birim fiyatını kullandıklarını, birim fiyat poz numarasını da yazmak suretiyle liste halinde belirterek açıklamaları kapsamında sunmaları durumunda analiz düzenlemeleri zorunlu değildir. Bu kapsamda; isteklilerin, kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış “kar ve genel gider içermeyen birim fiyatların” üzerine, kendi belirledikleri “kar ve genel gideri” ilave ederek birim fiyatlarını oluşturmaları durumunda da; hangi kamu kurum ve kuruluşunun “kar ve genel gider hariç birim fiyatını” kullandıklarını ve kendi belirledikleri “kar ve genel gider” tutarını yazmak suretiyle liste halinde belirterek açıklamaları kapsamında sunmaları halinde de, söz konusu iş kalemleri/iş grupları için analiz düzenlemeleri zorunlu değildir. Bu kapsamda isteklilerin analiz düzenlemeleri zorunlu olmayan söz konusu iş kalemleri/grupları için 45.1.13 maddesinde belirtilen belgeleri sunmalarına da gerek bulunmamaktadır.

Örneğin; isteklinin, “150 dozlu demirsiz beton” iş kalemi için Bayındırlık ve İskan Bakanlığının 16.001 poz numaralı birim fiyatını (2010 B.F: 97,86 TL) teklif etmesi, “200 dozlu demirsiz beton” iş kalemi için Bayındırlık ve İskan Bakanlığının 16.002 poz numaralı birim fiyatının (2010 B.F: 104,00 TL) üzerinde 105,00 TL teklif vermesi, 250 dozlu demirsiz beton” iş kalemi için Bayındırlık ve İskan Bakanlığının 16.003 poz numaralı birim fiyatının kar ve genel gider hariç tutarına, (110,13/1,25=88,10 TL) kendi belirlediği % 18 kar ve genel gider karşılığı eklemek suretiyle 103,96 TL (88,10 x 1,18) teklif etmesi ve teklif ettiği söz konusu birim fiyatları aşağıdaki örnek listede gösterildiği şekilde tablo halinde göstermesi durumunda; bu üç iş kalemi için analiz düzenlemesi zorunlu değildir.

İş kalemleri/grupları için, kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar esas alınarak teklif sunulmuş olmakla birlikte; yukarıda belirtildiği şekliyle liste halinde belirtilmemesi durumunda, söz konusu iş kalemleri/grupları için analiz sunulması zorunludur.

İlan veya davet tarihinde cari yıl birim fiyatın yayımlanmamış olması durumunda, istekli tarafından önceki yılın yayımlanmış birim fiyatları kullanılabilir.

45.1.6. Analizler ile yardımcı ve/veya alt analizlerde, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından belirlenerek yayımlanmış rayiçleri kullanan ve söz konusu rayiçleri poz numaralarını da belirtmek suretiyle liste halinde sunan isteklilerin, söz konusu rayiçlere ilişkin olarak 45.1.13 maddesinde belirtilen belgeleri sunmalarına gerek bulunmamaktadır.

45.1.7. İstekliler tarafından, inşaat iş kalemleri/iş grupları dışında yer alan sıhhi tesisat, kalorifer tesisatı, müşterek tesisat, havalandırma, brülör, asansör, elektrik tesisatı vb. iş kalemleri/iş gruplarına ait analiz sunulması yerine bu iş kalemi/iş gruplarına ait malzeme ve montaj bedelini ayrı ayrı gösterecek şekilde açıklama yapılması kabul edilecektir.

45.1.8. Aşırı düşük teklifine ilişkin olarak yaptığı açıklamada sunduğu analizler, ihale dokümanı kapsamındaki analiz formatına, birim fiyat tariflerine, idarece tanımlanan yapım şartlarına veya teknik şartnameye uygun olmayan, analiz fiyat tutarları teklif fiyatların üzerinde olan isteklilere ait teklifler reddedilecektir. Analizler üzerinde yapılan incelemede; çarpım ve toplamlarda hesaplama hatası bulunması durumunda, analiz girdilerine ait fiyatlar esas alınarak, hesaplama hatası ihale komisyonu tarafından re’sen düzeltilir. Bu şekilde düzeltilmiş analiz fiyatı, teklif fiyatın üzerinde olan isteklilerin teklifleri reddedilir.

45.1.9.  İş kalemleri/gruplarına ait analizler ile yardımcı ve/veya alt analizlerde yer alan işçilik fiyatları ihale tarihinde yürürlükte olan saatlik asgari ücretin altında olamaz.

45.1.10.  İhale komisyonu, sınır değerin altındaki tekliflerin önemli bileşenlerini;

a) Yapım yönteminin ekonomik olması,

b) Seçilen teknik çözümler ve yapım işinin yerine getirilmesinde kullanılacak avantajlı koşullar,

c) Teklif edilen yapım işinin özgünlüğü,

gibi hususlarda istekliler tarafından yapılan yazılı açıklamaları da dikkate almak suretiyle değerlendirir ve ihaleyi sonuçlandırır.

45.1.11. Yapım yönteminin ekonomik olması hususunda bir açıklamada bulunulması durumunda; kullanılan yapım yöntemi ve teknolojisinin sağlayacağı maliyet avantajının açıklanması gereklidir.

45.1.12.  Seçilen teknik çözümler, yapım işinin yerine getirilmesinde kullanılacak avantajlı koşullar veya yapım işinin özgünlüğü hususunda bir açıklamada bulunulması durumunda; belirtilen çözüm, avantajlı koşul ve özgünlük sayesinde elde edilen maliyet avantajı açıklanmalıdır.

45.1.13. Teklifi aşırı düşük bulunan isteklilerin, tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili olarak 4734 sayılı Kanunun 38 inci maddesi uyarınca yapacakları açıklamada, sorgulamaya konu iş kalemlerine/gruplarına ilişkin analizler ile bu analizlere dayanak teşkil eden bilgi ve belgeleri sunmaları gerekmektedir.

İsteklilerin analizlerine dayanak teşkil eden bilgi ve belgeler;

a. Üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri,

b. Çimento ve demir ürünleri için ilan edilmiş üretici fiyat tarifeleri,

c. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere ilişkin ilan edilmiş fiyat tarifeleri veya bunlardan alınmış fiyat teklifleri,

ç. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından ilgili mal veya hizmetlere ilişkin ilan edilen asgari fiyatlar,

d. Ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanakları,

e. Stoğunda bulunan mallara ilişkin stok tespit tutanakları,

f. İdarece istenmesi durumunda yardımcı analizler v.b. dir.

İstekliler tekliflerine ilişkin olarak yukarıda sayılan belgelerden kendileri için uygun olanları açıklamaları kapsamında sunacaklardır.

Yukarıda sayılan bilgi ve belgelerden herhangi biri ile açıklama yapılmasının fiilen mümkün olmadığının anlaşıldığı durumlarda, istekliler tarafından gerekçesi belirtilmek suretiyle ilgili mevzuatına göre son 12 ay içinde düzenlenen açıklamaya elverişli diğer bilgi ve belgeler kullanılarak da açıklama yapılabilir (Örnek: Yurt dışından ithal edilen mallara ilişkin olarak gümrük giriş beyannamesi kullanılarak açıklama yapılabilir). Yüklenicinin dışında üçüncü kişilerce inşaat mahalli dışında imal edilen ve esaslı başka bir işçilik veya malzeme katkısı yapılmaksızın yapıya monte edilen iş kalemlerinin üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri ile açıklanması durumunda, bu iş kalemlerine ilişkin analiz sunulması zorunlu değildir. Ayrıca, istekliler tarafından teklif kapsamındaki harita, kadastro ve proje işlerine ilişkin yapılacak açıklamalarda üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin sunulması yeterlidir.

45.1.13.1. Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin üçüncü kişilerden fiyat teklifi alınması durumunda, öncelikli olarak fiyat teklifini veren kişiyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre teklife konu mal veya hizmet için maliyet tespit tutanağı (Ek-O.5) veya satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.6) düzenlenecektir. Tutanaklar fiyat teklifinin dayanağı olarak düzenlenecek olup, meslek mensubu tarafından muhafaza edilecek ve fiyat teklifinin ekinde idareye verilmeyecektir. Ancak idare veya Kurum tarafından gerekli görülmesi halinde bu tutanaklar meslek mensubundan istenebilecektir.

Maliyet tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için, fiyat teklifinin mamul/mala ilişkin olması halinde mamul/malın birim fiyatının, tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olmaması; fiyat teklifinin hizmete ilişkin olması halinde ise bu hizmetin birim fiyatının, tutanakta tespit edilen toplam birim maliyetin altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.5) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (…/…/…) tarih ve (…) sayılı maliyet tespit tutanağındaki ortalama/toplam birim maliyet tutarının altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.

Satış tutarı tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.6) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (…/…/…) tarih ve (…) sayılı satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.

Üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin teklife konu alanda faaliyet gösterenlerden alınması gerekmekte olup, bu belgelerin ihale tarihinden önce düzenlenmiş olması zorunlu değildir.

Kaşeleme işlemi 8.4 üncü maddede belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir.

…

45.1.13.3. İsteklinin teklifine konu çimento veya demir ürünlerine ilişkin açıklamalarında çimento veya demir ürünleri üreticisinin ilan edilmiş fiyat tarifelerini kullanması halinde, sadece ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olan bir tarifeyi gösterir belgeyi sunması yeterlidir.

45.1.13.4. İsteklinin, kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere ilişkin ilan edilen fiyat tarifelerinde belirtilen fiyatları kullanması halinde, sadece ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olan bir tarifeyi gösterir belgeyi sunması yeterlidir. (Örnek: Orman Genel Müdürlüğüne bağlı işletmeler tarafından satılan ürünlere ilişkin ilan edilmiş fiyatlar vb.)

45.1.13.4.1. İsteklinin, kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere ilişkin fiyat tekliflerini kullanması halinde, sadece ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) düzenlenmiş fiyat teklifini sunması yeterlidir. (Örnek: Karayolları Genel Müdürlüğü, İl Özel İdareleri, Belediyeler vb.nin sattıkları kum, çakıl, kırmataş vb. mallara ilişkin verdikleri fiyat teklifleri.)

45.1.13.5 İstekli tarafından açıklaması yapılacak girdinin fiyatı, kamu kurum ve kuruluşlarınca ilan edilen ilgili mala ilişkin asgari fiyatlara uygun olması halinde, sadece ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olan asgari fiyatın belgelendirilmesi suretiyle açıklama yapılması yeterlidir.

45.1.13.6. Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin olarak isteklinin kendi ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ait fiyatların kullanılması durumunda, istekliyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre teklife konu olan mal için düzenlenen maliyet/satış tutarı tespit tutanağı (EK.O.7) ile açıklama yapılabilir.

Maliyetler dayanak alınarak yapılan açıklamanın geçerli olabilmesi için teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olmaması ve isteklinin son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminde ihale konusu işte kullanılmasını öngördüğü mal miktarının en az yarısı kadar alım yapmış olması gerekir.

Satışlar dayanak alınarak yapılan açıklamanın geçerli olabilmesi için teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmaması ve malın ticaretinin isteklinin faaliyet alanında olması gerekir.

 İsteklinin son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminde 4734 sayılı Kanun kapsamındaki idarelere açıklama konusu mala ilişkin satış yapmış ve satılan malın idarece kabul edilmiş olması durumunda, maliyet/satış tutarı tespit tutanağı sunmasına gerek bulunmayıp, sadece söz konusu satışa ilişkin fatura örnekleri veya bu örneklerin noter, YMM, SMMM ya da vergi dairesince onaylı suretleri ile de belgelendirme yapılabilecektir.

Kaşeleme işlemi 8.4 üncü maddede belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir.

…

45.1.13.9. İstekliler tarafından aşırı düşük teklif sorgulaması kapsamındaki mallara ilişkin olarak stok tespit tutanağı veya üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifi yerine sadece alış faturası ile açıklamada bulunulması geçerli bir açıklama olarak kabul edilmeyecektir.

45.1.13.10. Meslek mensubu; üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifi üzerindeki beyanın ve emsal bedel beyanı ile Ek-O.5, Ek-O.6, Ek-O.7 ve Ek-O.8 numaralı tutanaklardaki bilgilerin doğruluğundan sorumludur. Meslek mensubu ibaresinden Yeminli Mali Müşavirler veya Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler anlaşılır.

…

45.1.14. Aşırı düşük teklif sorgulaması sonucunda; (45.1.3 – 45.1.13) maddelerine uygun açıklamada bulunmayan, açıklamaları idarece tanımlanan yapım şartlarına uymayan veya teknik şartnameye aykırı hususlar içeren isteklilerin teklifleri gerekçeleri belirtilmek suretiyle reddedilecektir.

…

45.1.16. Aşırı düşük teklifine ilişkin olarak istenen sürede açıklama yapmasına rağmen teklifi reddedilen isteklilerin açıklamalarının yeterli görülmeme nedenlerinin, sadece ilgili madde numaralarına atıf yapılmakla yetinilmeyerek hangi düzenlemeye aykırılık bulunduğu da belirtilmek suretiyle kesinleşen ihale kararının bildirilmesi zorunludur…” açıklaması yer almaktadır.

İdari Şartname’nin “İhale konusu işe ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu işin a) Adı: Şırnak İli Uludere İlçesi Hilal Beldesi İmam Hatip Kampüs Alanı( 24 Derslik+300 Öğrenci Pansiyonu+ Spor Salonu+ Cami+36 Derslik Lojman) Yapım İşi

b) Yatırım proje no’su/kodu:-

c) Miktarı ve türü: 1 Kalem Şırnak İli Uludere İlçesi Hilal Beldesi İmam Hatip Kampüs Alanı( 24 Derslik+300 Öğrenci Pansiyonu+ Spor Salonu+ Cami+36 Derslik Lojman) Yapım İşi

ç) Yapılacağı yer:Şırnak İli Uludere İlçesi Hilal Beldesi

d) Bu bent boş bırakılmıştır.” düzenlemesi,

Aynı Şartname’nin “Sınır değer” başlıklı 33’üncü maddesinde “33.1. İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra Kurum tarafından belirlenen yönteme göre sınır değeri hesaplar.

33.2. Teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden Kanunun 38 inci maddesine göre açıklama istenecektir. Bu kapsamda; ihale komisyonu sınır değerin altında kalan teklifleri aşırı düşük teklif olarak tespit eder ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister. İhale komisyonu;

a) Yapım yönteminin ekonomik olması,

b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

c) Teklif edilen işin özgünlüğü,

gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifi reddedilir. İhale komisyonunca reddedilmeyen teklifler, geçerli teklif olarak belirlenir. İhale üzerinde bırakılan isteklinin teklifinin sınır değerin altında olması durumunda kesin teminat 40.2 maddesinde yer alan hüküm uyarınca hesaplanan tutar üzerinden alınır.” düzenlemesi yer almaktadır.

Yukarıda yer verilen mevzuat hükmü ve Tebliğ açıklamalarından, teklifi aşırı düşük teklif olarak belirlenen isteklilerin tekliflerinin reddedilmeden önce idarece aşırı düşük teklif açıklaması isteneceği, idare tarafından ihale dokümanı kapsamında anahtar teslim götürü bedel işlerde sadece girdi cinsinin belirlendiği analiz girdileri ile miktar ve tutarlarının belirlenmediği analiz formatlarının, kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar ile uyumlu olmayan iş kalemleri (özel iş kalemleri) ile idarece tasarlanan ve birden fazla iş kalemini ihtiva eden (paçal iş kalemleri) için ise analiz girdileri ile miktarlarının gösterildiği analiz formatlarının isteklilere verilmesi gerektiği, istekliler tarafından tekliflerinde önemli olduğu idarece tespit edilen bileşenler ile ilgili olarak 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 38’inci maddesi uyarınca yapılacak açıklamada sorgulamaya konu iş kalemleri/gruplarına ilişkin analizler ile bu analizlere dayanak teşkil eden bilgi ve belgelerin Tebliğ’in 45.1.13’üncü maddesinde belirtildiği şekilde sunulması ve aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunulan analizlerin idarece verilen analiz formatına uygun olması gerektiği anlaşılmaktadır.

Anahtar teslimi götürü bedel teklif alınmak suretiyle gerçekleştirilen başvuru konusu ihaleye 14 istekli tarafından teklif verildiği, teklifi idarece belirlenen sınır değer tutarının (41.892.551,68 TL) altında kaldığı tespit edilen iki istekliden aşırı düşük teklif açıklaması talep edildiği, sınır değerin altında teklif verdiği tespit edilen isteklilere gönderilen aşırı düşük teklif sorgulamasına ilişkin yazıda “Şırnak İli Uludere İlçesi Hilal Beldesi İmam Hatip Kampüs Alanı (24 Derslik+300 Öğrenci Pansiyonu+ Spor Salonu+ Cami+36 Dairelik Lojman) Yapım İşi ihalesine teklif veren isteklilerden aşağıda belirtilenlerin teklif ettiği fiyatların yaklaşık maliyete göre aşırı düşük olduğu tespit edilmiştir.

          4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu`nun 38. maddesi uyarınca ilgili firmaların 30.04.2020 tarihi saat 15:00`a kadar teklif ettikleri fiyatlara açıklık getirmelerinin sağlanması hususunda İdareye bilgi verilmesine, belirtilen tarih ve saate kadar oturuma ara verilmesine karar verildi.” ifadelerine yer verildiği, yazı ekinde açıklama istenilen iş kalemleri listesi ve analiz formatına yer verildiği, aynı gün gönderilen ek bir yazı ile de açıklama istenmeyen analiz girdileri listesinin isteklilere gönderildiği, her iki istekli tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamalarının yeterli görülmeyerek tekliflerinin reddedildiği,  ihalenin Nasıroğlu Yapı A.Ş.- Eknas İnş. Nak. Pet. Gıda Tar. Hay. San. ve Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığı üzerinde bırakıldığı, ekonomik açıdan avantajlı ikinci teklif sahibi olarak ise Mep Gay. İnş. A.Ş.- Rapa İnş. Ltd. Şti. İş Ortaklığının belirlendiği,

Başvuru sahibi iş ortaklığı tarafından 21.05.2020 tarihinde aşırı düşük teklif açıklamalarını mevzuata uygun olarak sundukları yönünde idareye şikâyet başvurusunda bulunulduğu, idarece şikâyet başvurusuna verilen cevapta aşırı düşük teklif açıklamalarının  “15.160.1004 ve 15.160.1003 pozlarına ilişkin kullanılan fiyatın ilgili kurumun karsız fiyatından daha düşük olduğu, açıklama istenilen iş kalemlerine ilişkin miktarların proje ve yaklaşık maliyet dosyasındaki miktarlar ile uyuşmadığı ve açıklama istenmeyen iş kalemlerine ilişkin çok düşük bir bedel öngörüldüğü” gerekçeleriyle reddedildiğinin belirtildiği görülmüştür.

Başvuru sahibi istekli Olgun Gür İnş. Taah. Mim. Müh. İnş. Malz. Çev. Dan. Mak. Tic. ve San. A.Ş.-Olgun Gür İş Ortaklığı tarafından aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunulan belgeler ve idarece anılan isteklinin aşırı düşük teklif açıklamalarının uygun bulunmama gerekçeleri birlikte değerlendirildiğinde,

a) İdare tarafından açıklama istenecek iş kalemi olarak belirlenen “14-28 mm nervürlü beton çelik çubuğu, çubukların kesilmesi, bükülmesi ve yerine konulması” ve “8-12 mm nervürlü beton çelik çubuğu, çubukların kesilmesi, bükülmesi ve yerine konulması” iş kalemlerine ilişkin;

“14-28 mm nervürlü beton çelik çubuğu, çubukların kesilmesi, bükülmesi ve yerine konulması” iş kalemine ilişkin tutarın “kâr ve genel giderler dahil 3.062,30 TL” olarak belirtildiği, söz konusu iş kalemine ilişkin Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yayımlanan analiz formatının kullanıldığı,

Şeklinde analiz oluşturulduğu görülmüştür.

Anılan iş kalemi içeriğinde yer verilen “Beton çelik çubuğu nervürlü ø 14-32 mm. (S420, B420B-C, B500B-C)” pozuna ilişkin fiyat teklifi alındığı ve alınan fiyat teklifinin Kamu İhale Genel Tebliği’nin ilgili düzenlemelerine uygun olduğu,

https://www.birimfiyat.net/19.100.1111-demir-kesme-ve-bukme-makinasi-nin-1-saatlik-ucreti

“Demir kesme ve bükme makinası’nın 1 saatlik ücreti” pozuna ilişkin Çevre ve Şehircilik Bakanlığı birim fiyatı ve analizinin kullanıldığı,

Söz konusu iş kaleminin analizi içerisinde yer alan işçilik girdilerine ilişkin kullanılan fiyatların ihale tarihinde yürürlükte olan saatlik asgari ücretin altında olmadığı ve birim fiyatın 13,08 TL olarak kullanıldığı anlaşılmıştır.

“8-12 mm nervürlü beton çelik çubuğu, çubukların kesilmesi, bükülmesi ve yerine konulması” iş kalemine ilişkin tutarın “kar ve genel giderler dahil 3.181,10 TL” olarak belirtildiği,

Söz konusu iş kalemine ilişkin Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yayımlanan analiz formatının kullanıldığı,

Şeklinde analiz oluşturulduğu görülmüştür.

 Anılan iş kalemi içeriğinde yer verilen “Beton çelik çubuğu nervürlü ø 8-12 mm. (S420, B420B-C, B500B-C)” pozuna ilişkin fiyat teklifi alındığı ve fiyat teklifinin Kamu İhale Genel Tebliği’nin ilgili düzenlemelerine uygun olduğu,

“Demir kesme ve bükme makinası’nın 1 saatlik ücreti” pozuna ilişkin Çevre ve Şehircilik Bakanlığı birim fiyatı ve analizinin kullanıldığı,

Söz konusu iş kaleminin analizi içerisinde yer alan işçilik girdilerine ilişkin kullanılan fiyatların ihale tarihinde yürürlükte olan saatlik asgari ücretin altında olmadığı ve birim fiyatın 13,08 TL olarak kullanıldığı anlaşılmıştır.

Başvuru sahibinin anılan iş kalemlerine yönelik açıklamalarının mevzuata uygun olduğu anlaşılmış olup, söz konusu iddialarının yerinde olduğu sonucuna varılmıştır.

b) Anahtar teslimi götürü bedel teklif alınan yapım işi ihalelerinde; iş kapsamındaki imalat miktarları idare tarafından istekli olabileceklere verilmemekte; ihale dokümanı kapsamında yer alan projeler, mahal listeleri, özel ve genel teknik şartnameler vb. dokümanlar üzerinden idarece ve istekliler tarafından metrajlar ayrı ayrı hesaplanmaktadır. İhale konusu iş kapsamındaki imalatların niteliği, projenin karmaşıklığı ve büyüklüğü, metraj hesabı yapan kişilerin kabulleri gibi unsurlar nedeniyle isteklilerce belirlenen miktarların idarenin belirlediği miktarlarla birebir örtüşmesi beklenmemektedir.

Bununla birlikte, idarece hesaplanan metrajlar ile istekliler tarafından hesaplanan metrajlar arasındaki farklılıkların makul ve kabul edilebilir mertebelerde olması ve açıklama istenen iş kalemlerinin tamamı üzerinden sağlanan fiyat avantajının, ihaleye teklif veren diğer isteklilerin teklif bedellerine göre sıralamada değişikliğe sebep olup olmadığı, diğer bir ifade ile kendileri lehine bir avantaj sağlayıp sağlamadığı hususunun dikkate alınması gerekmektedir.

Bu nedenle başvuru sahibi isteklinin aşırı düşük teklif açıklamasının “Açıklama istenilen iş kalemleri hesap cetvelindeki imalat miktarlarının proje ve yaklaşık maliyet dosyasındaki miktarlarla uyuşmadığı ve tüm miktarların düz rakamlar çıkarılarak adeta istenilen teklif bedeline ulaşılmak için belirlendiği…” gerekçesi ile reddedilmesinin mevzuata uygun olmadığı anlaşılmış olup, başvuru sahibinin anılan iddiasının yerinde olduğu sonucuna varılmıştır.

c) Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Sınır değer tespiti ve aşırı düşük teklifler” başlıklı 45’inci maddesinde “…45.1.3. …Anahtar teslimi götürü bedel teklif alınan ihalelerde istekli tarafından sunulacak hesap cetvelinde, sorgulamaya tabi tutulmayan iş kalemlerinin ve/veya iş gruplarının her biri için miktar ve birim fiyatların ayrı ayrı gösterilmesi zorunlu olmayıp, sorgulanmayan iş kalemlerinin tamamı için teklif edilen toplam bedelin gösterilmesi yeterlidir…” açıklaması yer almaktadır.

Söz konusu ihalenin anahtar teslimi götürü bedel teklif alınmak suretiyle gerçekleştirildiği, anahtar teslimi götürü bedel teklif alınan ihalelerde istekli tarafından sunulacak hesap cetvelinde, sorgulamaya tabi tutulmayan iş kalemlerinin ve/veya iş gruplarının her biri için miktar ve birim fiyatların ayrı ayrı gösterilmesi zorunlu olmayıp, sorgulanmayan iş kalemlerinin tamamı için teklif edilen toplam bedelin gösterilmesinin yeterli olduğu anlaşılmıştır.

 Anılan istekli tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklaması incelendiğinde, teklif icmalinde açıklama istenmeyen iş kalemleri karşılığı olarak tamamı için teklif edilen toplam bedelin gösterildiği ve anılan açıklamanın bu haliyle kamu ihale mevzuatına uygun olduğu anlaşılmıştır.

İdare tarafından başvuru sahibi isteklinin aşırı düşük teklif açıklamasının “Savunma dosyasında açıklama istenilmeyen iş gurubunda olan %20’lik dilimin, yine istenilen teklif bedeline ulaşılmak için iyice düşürüldüğü ve sadece 3.510.709,25 TL öngörüldüğü, oysaki proje kapsamında bu iş grubunun tutarı yaklaşık olarak 11.343.556 TL’dir. Bu iş gurubu için mevzuat yönünden açıklama yapılması her ne kadar ön görülmemişse de bu büyüklükteki bir iş grubunun, savunma dosyanızda belirtilen bu rakamla yapılamayacağının aşikâr olduğu…” gerekçesi ile reddedilmesinin mevzuata uygun olmadığı anlaşılmış olup, başvuru sahibinin anılan iddiasının yerinde olduğu sonucuna varılmıştır.

Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, Olgun Gür İnş. Taah. Mim. Müh. İnş. Malz. Çev. Dan. Mak. Tic. ve San. A.Ş.-Olgun Gür İş Ortaklığının teklifinin değerlendirmeye alınması ve bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,

Oybirliği ile karar verildi.