idarelerin yapacakları ihalelerde; güvenirliği, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumlu olduğu, incelemeye konu ihalede, ihale kararı alınmadan önce 9 isteklinin teklifinin değerlendirme dışı bırakılarak geçici teminatlarının iade edildiği, söz konusu isteklilerden Şti.nin teklifinin sunmuş olduğu aşırı düşük teklif açıklamasının idare tarafından incelenmeksizin reddedildiği ve değerlendirme dışı bırakıldığı, anılan isteklinin teklifinin ihale üzerinde kalan isteklinin teklifinden daha düşük olduğu, söz konusu isteklilerin geçici teminatlarının teklif sahiplerine iade edildiği, belirtilen sebeplerle idarenin iş ve işlemleri nedeniyle ihale sürecine ilişkin tereddütlerin oluştuğu ve güvenirlik ilkesinin zedelendiği
Toplantı No : 2020/050
Gündem No : 19
Karar Tarihi : 04.11.2020
Karar No : 2020/UY.I-1786
BAŞVURU SAHİBİ:
Güntaş İnş. Taah. Tur. Sey. San. ve Tic. Ltd. Şti.,
İHALEYİ YAPAN İDARE:
Aydın İl Sağlık Müdürlüğü,
BAŞVURUYA KONU İHALE:
2020/284247 İhale Kayıt Numaralı “L1 Tipi Halk Sağlığı Laboratuvarı ve Asm+Sym+112 Yapım İşi” İhalesi
KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:
Aydın İl Sağlık Müdürlüğü tarafından 03.07.2020 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “L1 Tipi Halk Sağlığı Laboratuvarı ve Asm+Sym+112 Yapım İşi” ihalesine ilişkin olarak Güntaş İnş. Taah. Tur. Sey. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin 04.09.2020 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 11.09.2020 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 16.09.2020 tarih ve 41268 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 15.09.2020 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.
Başvuruya ilişkin olarak 2020/1423 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.
KARAR:
Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, incelemeye konu ihalede sunmuş oldukları aşırı düşük teklif açıklamasının idare tarafından, Özel Poz-23, Özel Poz-27, Özel Poz-28A, Özel Poz-28B ve Özel Poz-28C poz numaralı iş kalemleri için yapılan açıklamaların aşırı düşük teklif sorgulamasında verilen analiz formatlarına uygun olmadığı, belirtilen iş kalemleri için yapılan analizlerin hatalı olduğu ve açıklama kapsamında sunulan fiyat tekliflerine ilişkin olarak istenen tutanakların ilgili meslek mensupları tarafından gönderilmediği gerekçeleriyle uygun bulunmadığı ve tekliflerinin değerlendirme dışı bırakıldığı ancak Özel Poz-23 poz numaralı iş kalemi için sunulan analizin 48.550.2002 numaralı MSB birim fiyat analizi ile hazırlandığı ve analiz biriminin metrekare cinsinden doğru şekilde yapıldığı, Özel Poz-27 poz numaralı iş kalemi için sunulan analizin konstrüksiyon kısmının idarenin Özel Poz-6 poz numaralı iş kalemi, alüminyum kompozit kısmının ise PTT 77.105.1001 analizi ile hazırlandığı, Özel Poz-28A, Özel Poz-28B ve Özel Poz-28C poz numaralı iş kalemleri için yapılan açıklamalarda ÇŞB/15.520.1002, ÇŞB/15.520.1003 ve MSB/48.510.1002 birim fiyat analizlere dayanılarak açıklandığı, teklif açıklamasındaki fiyat tekliflerine ilişkin tüm maliyet/ satış tutarı tespit tutanaklarının kendileri tarafından teklif açıklamasının içeriğinde idareye sunulmuş olduğu, idare tarafından söz konusu belgelere ilişkin olarak istenecek herhangi bir bilgi ve belge bulunmadığı, öte yandan ilgili meslek mensuplarının idarenin kendilerine ulaşmadığını belirttikleri ve bu konuda bir bilgilerinin bulunmadığını ifade ettiği sonuç olarak kendileri tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamasının ilgili mevzuat hükümlerine ve ihale dokümanı düzenlemelerine uygun olduğu iddiasına yer verilmiştir.
Başvuru sahibinin iddiasının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Temel ilkeler” başlıklı 5’inci maddesinde “İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur.” hükmü,
Başvuru sahibi isteklinin aşırı düşük teklif açıklamasını hazırladığı esnada yürürlükte bulunan Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Sınır değer tespiti ve aşırı düşük teklifler” başlıklı 45’inci maddesinde “45.1. …
45.1.1.5. Bu madde kapsamında sınır değer hesaplanmasında, 4734 sayılı Kanunun 36 ncı maddesi uyarınca ilk oturumda teklif mektubu ve geçici teminatını usulüne uygun sunan isteklilerin teklifleri “geçerli teklif” olarak dikkate alınacaktır.
45.1.2. Sınır değerin altındaki teklif sahiplerinden yaklaşık maliyetin % 80’lik bölümünü oluşturan iş kalemleri/gruplarına ilişkin ayrıntılar yazılı olarak istenir. Bu çerçevede; istenen açıklamanın niteliği dikkate alınarak, isteklilere beş (5) iş gününden az olmamak üzere makul bir süre verilir. Yazıda ayrıca, ihale konusu işe özgü alanlara (malzeme ocağı vb.) ilişkin olan ve açıklama istenecek girdi niteliğinde bulunan nakliyelere dair yaklaşık maliyet hesabında esas alınan mesafeler belirtilir.
…
45.1.3. İsteklilerden teklifleri kapsamında analiz ve hesap cetveli sunmaları istenmeyecektir. Analizler ve hesap cetveli, Kanunun 38 inci maddesi uyarınca teklif fiyatı aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerin tekliflerinin önemli bileşenleri ile ilgili ayrıntıların belirlenmesi amacıyla, sadece aşırı düşük teklif sahibi isteklilerden istenecektir. Bu çerçevede; teklif fiyatının aşırı düşük olduğu tespit edilen istekliler tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenlerine ilişkin olarak yapacakları açıklama kapsamında;
a) Anahtar teslimi götürü bedel işlerde, toplam teklif bedelini oluşturan iş kalemleri ve/veya iş gruplarına ait miktarlar ve bunlara ait birim fiyatların gösterildiği hesap cetveli ile açıklama istenen iş kalemleri ve/veya iş gruplarının birim fiyatlarına ilişkin ihale dokümanında verilen analiz formatına uygun analizleri,
…
45.1.4. İdare tarafından ihale dokümanı kapsamında;
…
b) Anahtar teslimi götürü bedel işlerde; iş kalemleri ve/veya iş gruplarının yapım şartlarına bağlı kalınarak, her iş kalemi/iş grubunun içeriğine göre analizde yer almasını istediği “malzeme, işçilik, makine ve diğerleri (varsa; nakliyeler, inşaat yerindeki yükleme, boşaltma, yatay ve düşey taşımalar, zamlar vb.)” sadece girdi cinslerinin belirlendiği, analiz girdileri ile miktarlarının ve tutarlarının belirtilmediği,
(Ek-Y.2)’de yer alan örneğe uygun analiz formatının isteklilere verilmesi, isteklilerin de tekliflerinin aşırı düşük olarak tespit edilerek kendilerinden açıklama istenmesi durumunda, yapacakları açıklamada sunacakları analizlerin verilen bu formata uygun olması gerekmektedir.
İdare tarafından bütün iş kalemleri/iş grupları için tek bir analiz formatı düzenlenebileceği gibi, iş kalemleri/iş gruplarının yapım şartlarına göre birden fazla analiz formatı da düzenlenebilir. Ancak bu durumda, idare ihale dokümanında hangi analiz formatının hangi iş kalemleri/iş grupları için kullanılacağını belirtmek zorundadır.
Kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar ile uyumlu olmayan iş kalemleri (özel iş kalemleri) ile idarelerce tasarlanan ve birden fazla iş kalemini ihtiva eden iş kalemleri (paçal iş kalemi) için bu iş kalemlerinde bulunan analiz girdileri ve miktarlarının gösterildiği analiz formatlarının, ihale dokümanı kapsamında veya aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazı ekinde verilmesi gerekmektedir. Ancak idarece niteliği gereği analiz formatı hazırlanamayan iş kalemlerine ilişkin isteklilerin açıklamaları kapsamında analiz sunmalarına gerek olmayıp, anılan iş kalemlerine ilişkin açıklamalar 45.1.13 maddesi uyarınca yapılabilir.
45.1.5. İsteklilerin iş kalemleri/iş grupları için kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış cari yıl birim fiyatları veya bu fiyatlardan daha yüksek fiyatları teklif etmeleri ve söz konusu iş kalemleri/grupları için; hangi kamu kurum ve kuruluşunun birim fiyatını kullandıklarını, birim fiyat poz numarasını da yazmak suretiyle liste halinde belirterek açıklamaları kapsamında sunmaları durumunda analiz düzenlemeleri zorunlu değildir. Bu kapsamda; isteklilerin, kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış “kar ve genel gider içermeyen birim fiyatların” üzerine, kendi belirledikleri “kar ve genel gideri” ilave ederek birim fiyatlarını oluşturmaları durumunda da; hangi kamu kurum ve kuruluşunun “kar ve genel gider hariç birim fiyatını” kullandıklarını ve kendi belirledikleri “kar ve genel gider” tutarını yazmak suretiyle liste halinde belirterek açıklamaları kapsamında sunmaları halinde de, söz konusu iş kalemleri/iş grupları için analiz düzenlemeleri zorunlu değildir. Bu kapsamda isteklilerin analiz düzenlemeleri zorunlu olmayan söz konusu iş kalemleri/grupları için 45.1.13 maddesinde belirtilen belgeleri sunmalarına da gerek bulunmamaktadır.
…
İş kalemleri/grupları için, kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar esas alınarak teklif sunulmuş olmakla birlikte; yukarıda belirtildiği şekliyle liste halinde belirtilmemesi durumunda, söz konusu iş kalemleri/grupları için analiz sunulması zorunludur. İlan veya davet tarihinde cari yıl birim fiyatın yayımlanmamış olması durumunda, istekli tarafından önceki yılın yayımlanmış birim fiyatları kullanılabilir.
45.1.6. Analizler ile yardımcı ve/veya alt analizlerde, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından belirlenerek yayımlanmış rayiçleri kullanan ve söz konusu rayiçleri poz numaralarını da belirtmek suretiyle liste halinde sunan isteklilerin, söz konusu rayiçlere ilişkin olarak 45.1.13 maddesinde belirtilen belgeleri sunmalarına gerek bulunmamaktadır.
…
45.1.8. Aşırı düşük teklifine ilişkin olarak yaptığı açıklamada sunduğu analizler, ihale dokümanı kapsamındaki analiz formatına, birim fiyat tariflerine, idarece tanımlanan yapım şartlarına veya teknik şartnameye uygun olmayan, analiz fiyat tutarları teklif fiyatların üzerinde olan isteklilere ait teklifler reddedilecektir. Analizler üzerinde yapılan incelemede; çarpım ve toplamlarda hesaplama hatası bulunması durumunda, analiz girdilerine ait fiyatlar esas alınarak, hesaplama hatası ihale komisyonu tarafından re’sen düzeltilir. Bu şekilde düzeltilmiş analiz fiyatı, teklif fiyatın üzerinde olan isteklilerin teklifleri reddedilir.
…
45.1.13. Teklifi aşırı düşük bulunan isteklilerin, tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili olarak 4734 sayılı Kanunun 38 inci maddesi uyarınca yapacakları açıklamada, sorgulamaya konu iş kalemlerine/gruplarına ilişkin analizler ile bu analizlere dayanak teşkil eden bilgi ve belgeleri sunmaları gerekmektedir.
İsteklilerin analizlerine dayanak teşkil eden bilgi ve belgeler;
a. Üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri,
b. Çimento ve demir ürünleri için ilan edilmiş üretici fiyat tarifeleri,
c. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere ilişkin ilan edilmiş fiyat tarifeleri veya bunlardan alınmış fiyat teklifleri,
ç. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından ilgili mal veya hizmetlere ilişkin ilan edilen asgari fiyatlar,
d. Ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanakları,
e. Stoğunda bulunan mallara ilişkin stok tespit tutanakları,
f. İdarece istenmesi durumunda yardımcı analizler v.b. dir.
İstekliler tekliflerine ilişkin olarak yukarıda sayılan belgelerden kendileri için uygun olanları açıklamaları kapsamında sunacaklardır.
…
45.1.13.1. Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin üçüncü kişilerden fiyat teklifi alınması durumunda, öncelikli olarak fiyat teklifini veren kişiyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre teklife konu mal veya hizmet için maliyet tespit tutanağı (Ek-O.5) veya satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.6) düzenlenecektir. Tutanaklar fiyat teklifinin dayanağı olarak düzenlenecek olup, meslek mensubu tarafından muhafaza edilecek ve fiyat teklifinin ekinde idareye verilmeyecektir. Ancak idare veya Kurum tarafından gerekli görülmesi halinde bu tutanaklar meslek mensubundan istenebilecektir.
…
Satış tutarı tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.6) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (…/…/…) tarih ve (…) sayılı satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.
Üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin teklife konu alanda faaliyet gösterenlerden alınması gerekmekte olup, bu belgelerin ihale tarihinden önce düzenlenmiş olması zorunlu değildir.
Kaşeleme işlemi 8.4 üncü maddede belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir.
…
45.1.13.10. Meslek mensubu; üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifi üzerindeki beyanın ve emsal bedel beyanı ile Ek-O.5, Ek-O.6, Ek-O.7 ve Ek-O.8 numaralı tutanaklardaki bilgilerin doğruluğundan sorumludur. Meslek mensubu ibaresinden Yeminli Mali Müşavirler veya Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler anlaşılır.
45.1.13.11. Ek-O.5, Ek-O.6, Ek-O.7 ve Ek-O.8 numaralı tutanakların son veya bir önceki geçici vergi beyanname dönemine ilişkin olarak düzenlenmesi zorunludur. Son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminin tespitinde; 4734 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin birinci fıkrasının (a), (d) ve (e) bentlerine göre pazarlık usulü ile yapılan ihalelerde ilk yazılı fiyat tekliflerinin alındığı tarih, diğer ihale usulleri ile yapılan ihalelerde ise ihale tarihi esas alınır.
Örneğin; 11.1.2014 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan ihalede son geçici vergi beyanname dönemi “Ekim-Kasım-Aralık 2013”, 15.7.2014 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan ihalede son geçici vergi beyanname dönemi “Nisan-Mayıs-Haziran 2014” tür.
…
45.1.14. Aşırı düşük teklif sorgulaması sonucunda; (45.1.3 – 45.1.13) maddelerine uygun açıklamada bulunmayan, açıklamaları idarece tanımlanan yapım şartlarına uymayan veya teknik şartnameye aykırı hususlar içeren isteklilerin teklifleri gerekçeleri belirtilmek suretiyle reddedilecektir.” açıklaması,
İdari Şartname’nin “İhale konusu işe ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu işin
a) Adı:L1 Tipi Halk Sağlığı Laboratuvarı ve ASM+SYM+112 Yapım İşi
b) Yatırım proje no’su/kodu:
c) Miktarı ve türü: 1 Adet L1 Tipi Halk Sağlığı Laboratuvarı ve ASM+SYM+112 İnşaat Yapım İşi” düzenlemesi,
Yine İdari Şartname’nin “Teklif ve sözleşme türü” başlıklı 19’uncu maddesinde “19.1. İstekliler tekliflerini, anahtar teslimi götürü bedel üzerinden vereceklerdir; ihale sonucu, ihale üzerine bırakılan istekliyle anahtar teslimi götürü bedel sözleşme imzalanacaktır.” düzenlemesi,
Aynı Şartname’nin “Sınır değer” başlıklı 33’üncü maddesinde “33.1. İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra Kurum tarafından belirlenen yönteme göre sınır değeri hesaplar.
33.2. Teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden Kanunun 38 inci maddesine göre açıklama istenecektir. Bu kapsamda; ihale komisyonu sınır değerin altında kalan teklifleri aşırı düşük teklif olarak tespit eder ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister. İhale komisyonu;
a) Yapım yönteminin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen işin özgünlüğü,
gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifi reddedilir. İhale komisyonunca reddedilmeyen teklifler, geçerli teklif olarak belirlenir. İhale üzerinde bırakılan isteklinin teklifinin sınır değerin altında olması durumunda kesin teminat 40.2 maddesinde yer alan hüküm uyarınca hesaplanan tutar üzerinden alınır.” düzenlemesi yer almaktadır.
İhale konusu işin anahtar teslimi götürü bedel üzerinden 1 Adet L1 Tipi Halk Sağlığı Laboratuvarı ve ASM+SYM+112 İnşaat Yapım İşi olduğu, ihalede 60 adet ihale dokümanı indirildiği, 03.07.2020 tarihinde yapılan ihaleye 30 isteklinin katıldığı, yaklaşık maliyet tutarının 32.484.038,03 TL olduğu, ihalede usule uygun şekilde geçici teminat sunmadığı belirtilen 2 isteklinin teklifinin değerlendirme dışı bırakılması üzerine, 28 teklif üzerinden hesaplanan sınır değerin 22.092.739,29 TL olduğu, belirtilen değerin altında teklif sunan 8 isteklinin aşırı düşük teklif sorgulamasına tabi tutulduğu, başvuru sahibi istekli de dahil olmak üzere 3 isteklinin teklif açıklamasını idareye sunduğu, anılan isteklilerden Turem İnş. Taah. Tur. San. Tic. Ltd. Şti.nin idareye yazılı olarak başvuruda bulunarak teklif açıklamasını geri çekmek istediği, idarenin bu başvuruyu uygun bulduğu, diğer 2 teklif açıklamasının ise idare tarafından farklı gerekçeler ile uygun görülmediği ve ihalenin sınır değerin üzerindeki ilk teklif sahibi üzerinde bırakılarak neticelendirildiği görülmüştür.
Yapılmakta olan incelemeye ilişkin olarak 23.09.2020 tarihli yazılar ile idareden ihale işlem dosyasını oluşturan bütün bilgi ve belgeler istenilmiş olup idarenin 25.09.2020 tarih ve E.3478 sayılı yazısının ekinde söz konusu bilgi ve belgeler gönderilmiştir. Gönderilen ihale işlem dosyası üzerine, inceleme esnasında ihtiyaç duyulan bilgi ve belgeler 06.10.2020 tarih ve E.2020/14680 sayılı yazı ile idareden tekrar istenilmiştir. Anılan yazıda, başvuru sahibi tarafından itirazen şikayet dilekçesinde öne sürülen iddialara ilişkin olarak, yaklaşık maliyete ilişkin tüm bilgi ve belgeler ile başvuru sahibinin teklif açıklamasının uygun görülmeme gerekçelerine ilişkin olarak, ilgilinin sunmuş olduğu fiyat tekliflerine ilişkin tespit tutanaklarını düzenleyen meslek mensuplarından tutanaklara ilişkin bilgi ve belgelerin ne şekilde istendiği yönünde bilgi istenilmiştir. İstenilen bilgi ve belgeler idarenin 09.10.2020 tarih ve E.3752 sayılı yazısı ve ekinde Kuruma gönderilmiştir.
İdare tarafından 13.07.2020 tarihinde isteklilere gönderilen aşırı düşük teklif sorgulama yazılarının ekinde, açıklama istenilen iş kalemleri listeleri, birim fiyat analizleri ve açıklama istenilmeyen analiz girdileri listesinin yer aldığı, açıklama istenilen iş kalemleri listesinde 54 inşaat ve 25 tesisat iş kalemi olmak üzere toplam 79 iş kalemine yer verildiği görülmüştür. Başvuru sahibi iddiasına konu Özel Poz-23, Özel Poz-27, Özel Poz-28A, Özel Poz-28B ve Özel Poz-28C poz numaralı iş kalemlerinin tümü için birim fiyat analizinin “malzeme + montaj” şeklinde yapıldığı tespit edilmiştir.
Başvuru sahibi tarafından aşırı düşük teklif açıklamasının 20.07.2020 tarihinde idareye sunulduğu, teklif açıklamasında açıklama istenilen inşaat iş kalemleri için 16.232.127,53 TL, tesisat iş kalemleri için 4.251.043,38 TL ve açıklama istenilmeyen iş kalemleri ve diğer giderler karşılığı olarak 1.264.829,09 TL ve toplam teklif bedeli için 21.748.000,00 TL teklif edildiği görülmüştür.
İhale komisyonu kararına göre, başvuru sahibinin aşırı düşük teklif açıklamasının, Özel Poz-23, Özel Poz-27, Özel Poz-28A, Özel Poz-28B ve Özel Poz-28C poz numaralı iş kalemleri için yapılan açıklamaların aşırı düşük teklif sorgulamasında verilen analiz formatlarına uygun olmadığı, belirtilen iş kalemleri için yapılan analizlerin hatalı olduğu ve açıklama kapsamındaki fiyat tekliflerine ilişkin tespit tutanakları ile ilgili belge ve bilgilerin ilgili meslek mensupları tarafından gönderilmediği gerekçeleriyle uygun bulunmadığı anlaşılmıştır.
Anılan teklif açıklamasında, hesap cetvelleri, miktar ve metraj bilgileri, birim fiyat analizleri, açıklamada kullanılan rayiçlerin listesi, fiyat teklifleri ve tekliflere ilişkin satış tutarı tespit tutanakları ile hesaplamalar ve diğer belge ve bilgilere yer verilmiştir.
Teklif açıklamasına konu uyuşmazlığa ilişkin olarak, idare tarafından verilen analiz formatlarında Özel Poz-23, Özel Poz-27, Özel Poz-28A, Özel Poz-28B ve Özel Poz-28C poz numaralı iş kalemlerinin tümü için birim fiyat analizinin “malzeme + montaj” şeklinde yapıldığı görülmüştür.
Başvuru sahibi tarafından sunulan teklif açıklamasında;
Özelpoz-23 poz numaralı Laminant kapı yüzeyine paslanmaz çelik kapama ve tekmelik yapılması iş kalemi için metrekare cinsinden olan idarenin analiz formatının “malzeme + montaj” şeklinde olduğu ancak istekli tarafından sunulan birim fiyat analizinde sadece MSB 48.550.2002 numaralı Paslanmaz Çelik İmalat Yapılması birim fiyat rayicinin belirtildiği, söz konusu rayicin kilogram cinsinden olduğu, istekli tarafından kilogram cinsinden verilen birim fiyatın metrekare karşılığının hesaplanarak açıklama yapıldığı, teklif açıklamasının içeriğinde 48.550.2002 numaralı birim fiyat rayicinin analizinin sunulduğu, sunulan alt analizde ilgili malzemenin yerine montajına ilişkin bir işçilik girdisi öngörülmediği, sonuç olarak, istekli tarafından sunulan birim fiyat analizinin idarenin analiz formatına uygun olmadığı, sunulan alt analizin içeriğinde malzemenin montaj bedeline yer verilmediği, açıklanması istenilen iş kalemi ile sunulan analizin uyumlu olmadığı,
Özelpoz-27 poz numaralı Mekanik Askılı Alüminyum Kompozit Kaplama iş kalemi için idarenin analiz formatının “malzeme + montaj” şeklinde olduğu ancak istekli tarafından sunulan birim fiyat analizinde Özelpoz-6 poz numaralı Mekanik Askılıklı Traverten Kaplama iş kalemi ve PTT 77.105.1001 numaralı Mineral Dolgulu Kompozit Alüminyum Levhalar İle Cephe Kaplaması Yapılması (Isı Yalıtımsız) iş kalemlerinden faydalanıldığı belirtilerek hazırlanan bir analizin sunulduğu, söz konusu analizde işçilik kısmının tümünün PTT 77.105.1001 numaralı birim fiyat tarifinden, malzeme kısmının ise her iki analizden alınan kısımlar ile oluşturulduğu ancak istekli tarafından öngörülen işçilik giderinin eksiklikler içerdiği, örneğin PTT 77.105.1001 numaralı iş kaleminde yalıtımcı ustası bileşeninin yer almadığı, özetle açıklanması istenilen Mekanik Askılı Alüminyum Kompozit Kaplama işi ile açıklamanın işçilik kısmında esas alınan Mineral Dolgulu Kompozit Alüminyum Levhalar İle Cephe Kaplaması Yapılması (Isı Yalıtımsız) işinin önemli farklılıklar içerdiği, bu sebeple açıklanması istenilen iş kaleminin, bu iş kaleminden farklı nitelikler taşıyan bir iş kalemi esas alınarak açıklanamayacağı, sonuç olarak istekli tarafından sunulan birim fiyat analizinin idarenin analiz formatına uygun olmadığı, bu iş kalemi için sunulan teklif açıklamasının ilgili iş kaleminin içeriği ile uyumlu olmadığı,
Özelpoz-28A poz numaralı Compact Laminant Tezgah Altı Dolap iş kalemi için idarenin analiz formatının “malzeme + montaj” şeklinde olduğu ancak istekli tarafından sunulan birim fiyat analizinde ÇŞB 15.520.1002 ve MSB 48.510.1002 numaralı birim fiyatlardan faydalanıldığı belirtilerek hazırlanan bir analizin sunulduğu, söz konusu analizde işçilik giderlerinin ve malzeme giderlerinin kompakt lamine levha haricindeki kısımlarının ÇŞB 15.520.1002 numaralı Tip ahşap mutfak tezgah altı dolabı (1.68×0.85)=1.43 m2 birim fiyat esas alınarak hazırlandığı, teklif açıklamasındaki kompakt lamine levha girdilerinin ise MSB 48.510.1002 numaralı 13 mm Compact Laminat ile Bölme Panosu ve Kapı Yapılması birim fiyatındaki değer üzerinden yapılan hesaplamalar neticesinde belirlendiğinin anlaşıldığı, sonuç olarak istekli tarafından sunulan teklif açıklamasının idarenin sunmuş olduğu analiz formatına uygun olmadığı,
Özelpoz-28B poz numaralı Compact Laminant Tezgah Üstü Dolap iş kalemi için idarenin analiz formatının “malzeme + montaj” şeklinde olduğu ancak istekli tarafından sunulan birim fiyat analizinde ÇŞB 15.520.1003 ve MSB 48.510.1002 numaralı birim fiyatlardan faydalanıldığı belirtilerek hazırlanan bir analizin sunulduğu, söz konusu analizde işçilik giderlerinin ve malzeme giderlerinin kompakt lamine levha haricindeki kısımlarının ÇŞB 15.520.1003 numaralı Tip Ahşap Mutfak Tezgah Üstü Dolabı (3.04×0.80)=2.46 m2 birim fiyat esas alınarak hazırlandığı, teklif açıklamasındaki kompakt lamine levha girdilerinin ise MSB 48.510.1002 numaralı 13 mm Compact Laminat ile Bölme Panosu ve Kapı Yapılması birim fiyatındaki değer üzerinden yapılan hesaplamalar neticesinde belirlendiğinin anlaşıldığı, sonuç olarak istekli tarafından sunulan teklif açıklamasının idarenin sunmuş olduğu analiz formatına uygun olmadığı,
Özelpoz-28C poz numaralı Compact Laminant Tezgah iş kalemi için idarenin analiz formatının “malzeme + montaj” şeklinde olduğu ancak istekli tarafından sunulan birim fiyat analizinde Özelpoz-28A poz numaralı analiz, ÇŞB 15.520.1002 ve MSB 48.510.1002 numaralı birim fiyatlardan faydalanıldığı belirtilerek hazırlanan bir analizin sunulduğu, söz konusu analizde işçilik giderlerinin ve malzeme giderlerinin kompakt lamine levha haricindeki kısımlarının ÇŞB 15.520.1002 numaralı Tip ahşap mutfak tezgah altı dolabı (1.68×0.85)=1.43 m2 birim fiyat esas alınarak hazırlandığı, teklif açıklamasındaki kompakt lamine levha girdilerinin ise MSB 48.510.1002 numaralı 13 mm Compact Laminat ile Bölme Panosu ve Kapı Yapılmasına ilişkin birim fiyattaki değer üzerinden yapılan hesaplamalar neticesinde belirlendiğinin anlaşıldığı, sonuç olarak istekli tarafından sunulan teklif açıklamasının idarenin sunmuş olduğu analiz formatına uygun olmadığı tespit edilmiştir.
Başvuru sahibi istekli tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamasında, Özel Poz-23, Özel Poz-27, Özel Poz-28A, Özel Poz-28B ve Özel Poz-28C poz numaralı iş kalemleri için sunulan analizlerin idarenin sunmuş olduğu analiz formatından farklı olduğu, istekli tarafından sunulan analizlerin farklı iş kalemlerine ilişkin olarak kamu kurum ve kuruluşları tarafından yayımlanan birim fiyatlar esas alınarak oluşturulduğunun belirtildiği, bazı analizlerde söz konusu resmi birim fiyatlar ile açıklanması istenilen iş kalemleri arasında farklılıklar olduğu, bazı analizlerin içeriğinde eksiklikler olduğu anlaşılmıştır.
Anılan isteklinin aşırı düşük teklif açıklamasındaki fiyat tekliflerine ilişkin ilgili meslek mensuplarından istenen bilgi ve belgelerin idareye sunulmadığı hususuna ilişkin olarak idarenin 09.10.2020 tarih ve E.3752 sayılı yazısı ve ekleri incelendiğinde, idarenin söz konusu bilgi ve belgeleri sözlü olarak ve elektronik posta yoluyla istemiş olduğu anlaşılmıştır.
Kamu İhale Kanunu’nun 37’nci maddesinde idarenin tekliflerin incelenmesi, karşılaştırılması ve değerlendirilmesi esnasında yararlanmak üzere net olmayan hususlarla ilgili olarak isteklilerden yazılı olarak bilgi isteyebileceğinin belirtildiği, Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.13.1’inci maddesinde maliyet/satış tutarı tespit tutanaklarının gerekli görülmesi halinde meslek mensubundan istenebileceğinin ifade edildiği, bu durumda aşırı düşük teklif açıklamalarının incelenmesi esnasında istenecek bilgi ve belgelerin yazılı olarak istenmesi gerektiği anlaşılmıştır.
Yapılan inceleme ve değerlendirmeler neticesinde; başvuru sahibi istekli tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamasına ilişkin olarak, idare tarafından teklif açıklamasındaki fiyat teklifleri ile ilgili bilgi ve belgelerin resmi yazı ile istenmesi gerektiği değerlendirilmekle birlikte aşırı düşük teklif açıklamasında uyuşmazlığa konu Özel Poz-23, Özel Poz-27, Özel Poz-28A, Özel Poz-28B ve Özel Poz-28C poz numaralı iş kalemlerine ilişkin olarak sunulan analizlerin idarenin sunmuş olduğu analiz formatından farklı olduğu, istekli tarafından sunulan bazı analizlerde dayanak oluşturduğu belirtilen kamu kurum ve kuruluşları tarafından yayımlanan birim fiyatlardan farklılıklar içerdiği, bazı analizlerin içeriğinde eksiklikler olduğu, belirtilen gerekçelerle yapılan teklif açıklamasının Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.4 ve 45.1.8’inci maddeleri doğrultusunda reddedilmesi gerektiği anlaşıldığından başvuru sahibinin iddiası yerinde görülmemiştir.
Öte yandan 27.08.2020 tarihli ihale komisyonu kararı ve idarenin 09.10.2020 tarih ve E.3752 sayılı yazısı ve ekleri incelendiğinde, 03.07.2020 tarihinde yapılan ihaleye katılan isteklilerden, Çınarbay Gayrimenkul Yatırım A. Ş., Karabey Petrol İnşaat Müzik Reklam Film Tanıtım Org. San. ve Tic. Ltd. Şti., Nafiz Doruk İnş. Müh. San. ve Tic. A. Ş., Aseltaş Yapı A. Ş., Ahmet Yıldız İnşaat Elk. Tem. San. ve Tic. Ltd. Şti. – Onar Yapı Teknik İnşaat Tur. Pet. İth. İhr. Tic. ve San. Ltd. Şti. (İş Ortaklığı), Rasim İnanç İnş. Taah. Nak. Mim. Müh. San. ve Tic. Ltd. Şti., Gür-Es İnş. Mad. Tem. Hazır Yemek Ltd. Şti. – Kotan Orman Ürünleri ve İnş. San. Tic. Ltd. Şti. (İş Ortaklığı) ve Fenni İnşaat A. Ş.nin ihale kararı alınmadan önce idareye başvuruda bulunarak geçici teminatlarının iadesi talebinde bulunduğu, bazı başvurularda isteklilerin alınacak ihale kararına itirazlarının olmayacağı beyanında bulunduğu, söz konusu başvuruların ihale kararının alınmasından önce idare tarafından kabul edildiği ve anılan isteklilerin değerlendirme dışı bırakıldığı tespit edilmiştir.
Aynı şekilde, 20.07.2020 tarihinde 121366102 barkod numarası ile aşırı düşük teklif açıklamasını idareye sunan Turem İnş. Taah. Tur. San. Tic. Ltd. Şti.nin 05.08.2020 tarihinde idareye yazılı olarak başvuruda bulunarak, aşırı düşük teklif dosyalarının değerlendirme dışı bırakılmasını istediği, bu talebin de idarece uygun görüldüğü ve anılan isteklinin aşırı düşük teklif açıklamasının idare tarafından incelemesi yapılmaksızın, teklifinin değerlendirme dışı bırakıldığı, söz konusu isteklinin teklif tutarının ihale üzerinde kalan isteklinin teklif tutarından 202.010,00 TL daha düşük olduğu görülmüştür.
Kamu ihale mevzuatında, ihalelerin sağlıklı bir şekilde yürütülmesi ve yapılacak ihalelerde saydamlığın, rekabetin ve güvenirliğin sağlanması amacıyla, sözleşmenin imzalanması aşamasında idarenin sorumluluklarını yerine getirmeme hali hariç olmak üzere, aday veya isteklilere, teklif geçerlilik süresi boyunca, tekliflerini geri çekme, değerlendirme dışı bırakılmalarını veya sunmuş oldukları aşırı düşük teklif açıklamalarının reddedilmesini isteme hakkı tanınmadığı, teklif değerlendirme sürecinde isteklilerin teklifleri ile bağlı olduğu anlaşılmıştır.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 5’inci maddesi gereğince, idarelerin yapacakları ihalelerde; güvenirliği, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumlu olduğu, incelemeye konu ihalede, ihale kararı alınmadan önce 9 isteklinin teklifinin değerlendirme dışı bırakılarak geçici teminatlarının iade edildiği, söz konusu isteklilerden Turem İnş. Taah. Tur. San. Tic. Ltd. Şti.nin teklifinin sunmuş olduğu aşırı düşük teklif açıklamasının idare tarafından incelenmeksizin reddedildiği ve değerlendirme dışı bırakıldığı, anılan isteklinin teklifinin ihale üzerinde kalan isteklinin teklifinden daha düşük olduğu, söz konusu isteklilerin geçici teminatlarının teklif sahiplerine iade edildiği, belirtilen sebeplerle idarenin iş ve işlemleri nedeniyle ihale sürecine ilişkin tereddütlerin oluştuğu ve güvenirlik ilkesinin zedelendiği anlaşılmıştır.
Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilemeyecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, ihalenin iptali gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,
Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (a) bendi gereğince ihalenin iptaline,
Oybirliği ile karar verildi.