|
BAŞVURU SAHİBİ:
Adakale Madencilik İnşaat Anonim Şirketi-Dikiciler İnş. Mad. San. ve Tic. A.Ş. İş Ortaklığı,
İHALEYİ YAPAN İDARE:
Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü 23. Bölge Müdürlüğü,
BAŞVURUYA KONU İHALE:
2021/150484 İhale Kayıt Numaralı “Obrucak Barajı İkmali ve İletim Tüneli” İhalesi
KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:
Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü 23. Bölge Müdürlüğü tarafından 06.05.2021 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Obrucak Barajı İkmali ve İletim Tüneli” ihalesine ilişkin olarak Adakale Madencilik İnşaat Anonim Şirketi-Dikiciler İnş. Mad. San. ve Tic. A.Ş. İş Ortaklığı’nın 14.09.2021 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 17.09.2021 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 24.09.2021 tarih ve 44288 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 24.09.2021 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.
Başvuruya ilişkin olarak 2021/1575 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.
KARAR:
Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,
1) İhale üzerinde bırakılan istekli olarak belirlenen Balans Yapı İnşaat Sanayi ve Ticaret A.Ş. tarafından sunulan iş deneyim belgesinin gerekli bilgileri içermediği, belgenin ilk ilan tarihinden geriye doğru son on beş yıl içinde geçici kabulü yapılan işe ait olmadığı, belgeye konu işin benzer iş tanımına uygun olmadığı, sunulan iş deneyim (iş yönetme ve/veya iş denetleme) belgesinde tutarların ihale indirimi yapılmaksızın belirlendiği, ihale İndirimi esas alınarak belirlenen ve güncellenen belge tutarının beşte bir oranında dikkate alınması halinde bulunacak tutarın ihalede istenen asgari iş deneyim tutarını karşılamayacağı, öte yandan belgeye konu gerçekleştirilen iş tutarının, yönettikleri ve denetledikleri işlerin lisans eğitimini aldıkları kendi mesleki alanları ile ilgili tutarları üzerinden, işin tamamında veya bir kısmında aynı sıfat ve görev unvanı ile eşzamanlı görev yapan birden fazla yönetici ve denetleme görevlisi bulunması halinde; görevlilerin sayısına bölünerek bulunan tutarlar üzerinden belirlenmesi gerekmesine rağmen, görevlilerin sayısına bölünmeksizin belirlenmesinin, görevlilerin sayısına bölünerek belirlenmesi halinde ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından, iş deneyimini göstermek üzere sunulan belgedeki gerçekleştirilmiş işler tutarının, denetlemeye ilişkin mesleği ile ilgili olarak hissesine düşen tutarın, yönetmeye ilişkin görev unvanı ile ilgili olarak hissesine düşen tutarın ve toplam görev süresinde gerçekleşen toplam iş tutarının istenilen asgari yeterlik şartını sağlamamasının kamu ihale mevzuatına uygun olmadığı, ayrıca tüzel kişiliğin yarısından fazla hissesine sahip ortağının iş deneyim belgesine konu işin ilk sözleşme bedelinin en az %80’inde fiilen görev yapmadığı, iş bitirme/durum/yönetme/denetleme belgesinin kullanılmasına ilişkin ortaklık tespit belgesinin ilk ilan tarihinden önce düzenlendiği, belge üzerinde düzenleme tarihinin bulunmadığı, İş deneyim belgesi kullanılan ortağın adı ve soyadının, ortağın temsil ve yönetime ilişkin bilgilerinin yer aldığı ticaret sicil gazetesinin tarih ve sayısı ile ortağın belgenin düzenlendiği tarihteki ortaklık hisse oranının belirtilmediği/eksik belirtildiği, dolayısıyla düzenlendiği tarihten itibaren son bir yıldır kesintisiz olarak bu şartın korunduğunu göstermediği, ortaklık tespit belgesinde tüzel kişiliğin ticaret unvanı ve ticaret sicil numarasının belirtilmediği/eksik belirtildiği, iş deneyim belgesi kullanılan ortağın adı ve soyadının, ortağın temsil ve yönetime ilişkin bilgilerinin yer aldığı ticaret sicil gazetesinin tarih ve sayısı ile ortağın belgenin düzenlendiği tarihteki ortaklık hisse oranının belirtilmediği, anılan belgenin teklif vermeye yetkili kişi tarafından imzalanmadığı, iş deneyim belgesi sahibi tarafından imzalanmadığı, meslek mensubuna ait özel kaşenin bulunmadığı,
2) Yeterlik bilgileri tablosunda beyan edilen bilgi ve belgelerden EKAP veya diğer kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının internet sayfası üzerinden sorgulanamayan belgelere ilişkin tevsik edici belgelerin (imza beyannamesi, imza sirküleri, vekaletname bilgileri, geçici teminat mektubu, iş deneyim belgesi, ortaklık tespit belgesi, bilanço bilgileri, iş hacmi bilgileri) hiç sunulmadığı ve/veya eksik sunulduğu, yeterlik bilgileri tablosunda beyan edilen belgeler ve bilgiler ile idarenin talebi üzerine sunulan belge ve bilgilerin birbirlerinden farklı olduğu, uyumlu olmadığı ve istenilen yeterlik kriterlerini sağlamadığı,
3) İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından yeterlik bilgileri tablosunda ve idarenin talebi üzerine sunulan belgeler içerisinde şirketi temsile yetkili kişinin yer almadığı, yeterlik bilgileri tablosunda beyan edilen Ticaret Sicil Gazetelerinin, tüzel kişiliğin ortakları ve tüzel kişiliğin yönetimindeki görevlileri belirten son durumu gösterir nitelikte olmadığı, ayrıca idarenin talebi üzerine sunulan pay defterlerinde yer alan ortaklık yapısı ve oranlarının yeterlik bilgileri tablosunda beyan edilen Ticaret Sicili Gazetelerinde yer alan bilgilerle uyumlu olmadığı, sunulan pay defterleri üzerinde noter onayının bulunmadığı, yeterlik bilgileri tablosunun ticaret sicili bilgileri kısmında ortaklar ve yöneticiler için beyan edilen ortaklık oranları, T.C. kimlik numaraları gibi bilgilerin tamamının idareye sunulan Ticaret Sicili Gazetelerinde yer almadığı, yeterlik bilgileri tablosunda beyan edilen imza sirkülerinin noterlik adı, tarih ve yevmiye numarası ile idarenin talebi üzerine sunulan imza sirkülerinin noter adı, tarih ve yevmiye numarasının farklı olduğu,
4) İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından idarenin talebi üzerine sunulan noter onaylı belgelerin (imza sirküleri, iş deneyim belgeleri, mezuniyet belgeleri, ticaret sicili gazeteleri vb.) aslına uygun olduğunu belirtilen bir şerh taşımadığı, “Sureti görülerek onaylanmıştır” ve/veya “Surettir” ibaresi düşülerek veya “İbraz edilenin aynıdır” şerhi düşülerek onaylanmış olması nedeniyle üzerinde ihale bırakılan isteklinin teklifinin değerlendirme dışı bırakılması gerektiği,
5) İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamalarının kamu ihale mevzuatına uygun olmadığı, şöyle ki;
– Açıklama istenilen 10 adet iş kalemine ilişkin analizlerin eksik verildiği ve/veya hiç verilmediği,
– Analizlerde yer alan işçilik fiyatlarının ihale tarihinde yürürlükte olan 2021 yılı saatlik asgari ücretin altında olduğu,
– Açıklama istenilen analiz girdileri arasında yer alan malzeme, malzeme nakli (çimento nakli, kazı ve moloz nakli), makine-teçhizat ve isçilik girdilerine yer verilmediği, analiz formatlarının değiştirildiği, girdilerin miktarlarının idarece verilen analizlerde yer verilen girdi miktarlarından daha düşük alındığı, analizlerde farklı özellikte ve kapasitede makinalara yer verildiği, açıklama istenmeyen analiz girdilerine yer verilmediği veya tutarlarının “0,00TL” olarak yansıtıldığı,
– Analizlerde aritmetik hata yapıldığı, malzeme nakliyelerine (çimento nakli, kazı ve moloz nakli) yönelik hesaplamalarda idarece verilen taşıma formülündeki değerlere dayalı hesaplama yapılmadığı,
– Analizlerde kullanılan kamu kurum ve kuruluşlarına ait rayiç tablosu adı altında tablo ve/veya liste halinde sunulmadığı,
– Analizlerde yer alan girdilerin tevsik edilmesi amacıyla sunulan belgelerin kamu ihale mevzuatına uygun olmadığı, açıklama istenilen analiz girdileri arasında yer alan makinalara yönelik olarak, kendi malı olarak tevsik edilen iş makinaları ile üçüncü kişilerden fiyat teklifi alınarak yapılan açıklamalarında, idarece verilen analizlerde belirtilen teknik özellikleri gösteren ve üretici/satıcı firmaların yetkililerince onaylanmış belgelerin sunulması gerekmesine rağmen, bu belgelerin sunulmadığı, sunulan fiyat tekliflerinin teklife konu alanda faaliyet gösterenlerden alınmadığı, ilgili kişiler tarafından imzalanmadığı, üzerlerinde meslek mensubunun kaşesinin ve iletişim bilgilerinin bulunmadığı, fiyat teklifleri ile eki tutanaklar arasında uyumsuzluk olduğu, tutanakların kamu ihale mevzuatında aranan kriterleri karşılamadığı iddialarına yer verilmiştir.
Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.
1) Başvuru sahibinin 1, 2, 3 ve 4’üncü iddialarına ilişkin olarak:
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “İhalelere Yönelik Başvurular” başlıklı 54’üncü maddesinin birinci fıkrasında “İhale sürecindeki hukuka aykırı işlem veya eylemler nedeniyle bir hak kaybına veya zarara uğradığını veya zarara uğramasının muhtemel olduğunu iddia eden aday veya istekli ile istekli olabilecekler, bu Kanunda belirtilen şekil ve usul kurallarına uygun olmak şartıyla şikâyet ve itirazen şikâyet başvurusunda bulunabilirler.” hükmü ile anılan maddenin onbirinci fıkrasında “Başvurular üzerine ihaleyi yapan idare veya Kurum tarafından gerekçeli olarak;
…
c) Başvurunun süre, usul ve şekil kurallarına uygun olmaması, usulüne uygun olarak sözleşme imzalanmış olması veya şikâyete konu işlemlerde hukuka aykırılığın tespit edilememesi veya itirazen şikâyet başvurusuna konu hususun Kurumun görev alanında bulunmaması hallerinde başvurunun reddine karar verilir…” hükmü,
Aynı Kanun’un “İdareye şikâyet başvurusu” başlıklı 55’inci maddesinde “Şikâyet başvurusu, ihale sürecindeki işlem veya eylemlerin hukuka aykırılığı iddiasıyla bu işlem veya eylemlerin farkına varıldığı veya farkına varılmış olması gereken tarihi izleyen günden itibaren 21 inci maddenin (b) ve (c) bentlerine göre yapılan ihalelerde beş gün, diğer hallerde ise on gün içinde ve sözleşmenin imzalanmasından önce, ihaleyi yapan idareye yapılır. İlanda yer alan hususlara yönelik başvuruların süresi ilk ilan tarihinden, ön yeterlik veya ihale dokümanının ilana yansımayan diğer hükümlerine yönelik başvuruların süresi ise dokümanın satın alındığı tarihte başlar. İlan, ön yeterlik veya ihale dokümanına ilişkin şikâyetler birinci fıkradaki süreleri aşmamak üzere en geç ihale veya son başvuru tarihinden üç iş günü öncesine kadar yapılabilir. Bu yöndeki başvuruların idarelerce ihale veya son başvuru tarihinden önce sonuçlandırılması esastır…” hükmü,
İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in “Başvuru Süreleri” başlıklı 6’ncı maddesinde “(1) İdareye şikayet süresi; ihale sürecindeki şikayete konu işlem veya eylemlerin farkına varıldığı veya farkına varılmış olması gerektiği tarihi izleyen günden itibaren Kanunun 21 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) ve (c) bentlerine göre yapılan ihalelere yönelik başvurularda beş gün, diğer hallerde on gündür…” hükmü ile “Sürelerle ilgili genel esaslar” başlıklı 7’nci maddesinin birinci fıkrasında “Süreler;
…
c) İdarenin işlem veya eylemlerine karşı yapılacak başvurularda şikayete yol açan durumun farkına varıldığı yahut farkına varılmış olması gerektiği tarihi, …
izleyen günden itibaren başlar.” hükmü,
Söz konusu Yönetmelik’in “Ön inceleme konularına aykırılık üzerine alınacak kararlar” başlıklı 17’nci maddesinde “(1)16’ncı maddenin birinci fıkrası bakımından bir aykırılığın tespiti üzerine Kurul tarafından başvurunun reddine karar verilir…” hükmü yer almaktadır.
30.07.2021 tarihli ihale komisyonu kararı ile aşırı düşük teklif açıklaması sunmayan 15 isteklinin teklifinin ve aşırı düşük teklif açıklaması uygun görülmeyen Balans Yapı İnşaat Sanayi ve Ticaret A.Ş.nin teklifinin değerlendirme dışı bırakıldığı, ihalenin aşırı düşük teklif açıklaması uygun görülen Magzen Enerji Yatırım İnşaat Anonim Şirketi-Emka İnşaat Turizm Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi İş Ortaklığı üzerinde bırakılmasına karar verildiği, ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak sınır değerin üzerindeki ilk geçerli teklif sahibi olan başvuru sahibi Adakale Madencilik İnşaat Anonim Şirketi-Dikiciler İnş. Mad. San. ve Tic. A.Ş. İş Ortaklığı’nın belirlendiği,
Anılan ihale komisyonu kararı üzerine başvuru sahibi tarafından 06.08.2021 tarihinde Magzen Enerji Yatırım İnşaat Anonim Şirketi-Emka İnşaat Turizm Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi İş Ortaklığı’nın teklifinin ve aşırı düşük teklif açıklamasının uygun olmadığı iddiaları ile idareye şikâyet başvurusunda bulunulduğu,
Şikâyet başvurusu üzerine idarece alınan 13.08.2021 tarihli karar ile aşırı düşük teklif sorgulamasının yenilenmesine karar verildiği,
03.09.2021 tarihli ihale komisyonu kararı ile aşırı düşük teklif açıklaması uygun görülmeyen Magzen Enerji Yatırım İnşaat Anonim Şirketi-Emka İnşaat Turizm Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi İş Ortaklığı teklifinin değerlendirme dışı bırakıldığı, ihalenin aşırı düşük teklif açıklaması uygun görülen Balans Yapı İnşaat Sanayi ve Ticaret A.Ş. üzerinde bırakılmasına karar verildiği, ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak başvuru sahibinin belirlendiği anlaşılmıştır.
30.07.2021 tarihli ihale komisyonu kararına göre itirazen şikâyete konu edilen Balans Yapı İnşaat Sanayi ve Ticaret A.Ş.nin teklifinin geçerli teklif olarak belirlendiği, teklifinin sınır değerin altında olduğu, yapılan aşırı düşük teklif sorgulaması sonucunda aşırı düşük teklif açıklamasının uygun olmadığı gerekçesiyle teklifinin reddedildiği, başvuru sahibi tarafından 06.08.2021 tarihinde yapılan şikâyet başvurusu üzerine aşırı düşük teklif sorgulaması işleminin yenilenmesi sonrasında alınan 03.09.2021 tarihli ihale komisyonu kararında da Balans Yapı İnşaat Sanayi ve Ticaret A.Ş.nin teklifinin yeterlik değerlendirmesi aşamasındaki geçerlilik durumunda herhangi bir değişiklik bulunmadığı ve aşırı düşük teklif açıklamasının da uygun görüldüğü anlaşılmaktadır.
Başvuru sahibinin 1, 2, 3 ve 4’üncü iddialarında yer alan hususların yeterlik değerlendirmesi aşamasına yönelik olduğu, başvuru sahibinin Balans Yapı İnşaat Sanayi ve Ticaret A.Ş.nin teklifinin yeterlik değerlendirmesi aşamasındaki geçerlilik durumu ile ilgili olarak ilk ihale komisyonu kararının tebliğ tarihi olan 30.07.2021 tarihinde bilgi sahibi olduğu göz önünde bulundurulduğunda, bahse konu tarihin ihale sürecindeki hukuka aykırı işlem veya eylemlerin farkına varılmış olması gereken tarih olarak esas alınması gerektiği anlaşılmıştır. Bu çerçevede Balans Yapı İnşaat Sanayi ve Ticaret A.Ş.nin yeterliğine ilişkin olarak 30.07.2021 tarihini izleyen günden itibaren on gün içinde idareye şikâyet başvurusunda bulunulması gerekirken, 14.09.2021 tarihinde idareye şikâyet başvurusunda bulunulduğu tespit edildiğinden, başvuru sahibinin anılan iddialarının süre yönünden reddi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.
2) Başvuru sahibinin 5’inci iddiasına ilişkin olarak:
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde “İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.
İhale komisyonu;
a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,
gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.
Kurum, ihale konusu işin türü, niteliği ve yaklaşık maliyeti ile ihale edilme usulüne göre aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değerler ve sorgulama kriterleri belirlemeye, ihalenin bu maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin sonuçlandırılabilmesine, ayrıca yaklaşık maliyeti 8 inci maddede öngörülen eşik değerlerin yarısına kadar olan hizmet alımları ile yapım işleri ihalelerinde sınır değerin altında olan tekliflerin bu maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin reddedilmesine ilişkin düzenlemeler yapmaya yetkilidir. İhale komisyonu bu maddenin uygulanmasında Kurum tarafından yapılan düzenlemeleri esas alır.” hükmü,
Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Aşırı düşük teklif sorgulaması öngörülen ihalelerde yaklaşık maliyetin hesaplanması sırasında yapılacak işlemler” başlıklı 38’inci maddesinde “38.1. İdare, yaklaşık maliyetin hesaplanması sırasında her bir iş kalemi/grubunun yaklaşık maliyete oranını tespit edecektir. Yaklaşık maliyeti oluşturan iş kalemleri/grupları tutarlarının büyükten küçüğe sıralandığı ve oranların kümülatif toplamının da gösterildiği “sıralı iş kalemleri/grupları listesi” ile iş kalemleri/gruplarına ait ayrıntılı analizler ve analiz girdilerinin tutarları itibarıyla küçükten büyüğe sıralanmış halini gösteren “sıralı analiz girdileri tablosu” hazırlanarak yaklaşık maliyet hesap cetveli kapsamında ihale onay belgesine eklenecektir. Sıralı iş kalemleri/grupları listesi oluşturulurken, iş kalemleri/grupları tutarlarının yaklaşık maliyete oranları, en yakın dört ondalık basamaklı sayıya getirilecek biçimde yuvarlanacak ve bu oranların toplamının, yuvarlama nedeni ile 1 den farklı olması dikkate alınmayacaktır.” açıklaması,
Anılan Tebliğ’in “Sınır değer tespiti ve aşırı düşük teklifler” başlıklı 45’inci maddesinde “…45.1.2. Sınır değerin altındaki teklif sahiplerinden yaklaşık maliyetin % 80’lik bölümünü oluşturan iş kalemleri/gruplarına ilişkin ayrıntılar yazılı olarak istenir. Bu çerçevede; istenen açıklamanın niteliği dikkate alınarak, isteklilere beş (5) iş gününden az olmamak üzere makul bir süre verilir. Yazıda ayrıca, ihale konusu işe özgü alanlara (malzeme ocağı vb.) ilişkin olan ve açıklama istenecek girdi niteliğinde bulunan nakliyelere dair yaklaşık maliyet hesabında esas alınan mesafeler belirtilir.
45.1.2.1. İhale komisyonunca, (38.1) maddesi kapsamında idarece hazırlanan “sıralı iş kalemleri/grupları listesi” kullanılarak yaklaşık maliyetin % 80’lik kısmına giren iş kalemleri/grupları belirlenir.
Sıralı listeye göre, tutarlarının yaklaşık maliyete oranlarının kümülatif toplamı % 80 oranına kadar olan iş kalemleri/grupları ile kümülatif toplama eklendiğinde % 80 oranının aşılmasına neden olan iş kalemi/grubu, sorgulamaya tabi tutulacak olan iş kalemleri/grupları olarak belirlenecektir. Bunların dışında kalan iş kalemleri/grupları için sorgulama yapılmayacaktır.
45.1.2.2. İhale komisyonu tarafından, açıklama istenilmesi gereken iş kalemleri/gruplarına ait idarece (38.1) maddesine göre oluşturulan “sıralı analiz girdileri listesi” kullanılarak tutarı kar ve genel gider hariç analiz toplamının % 3’üne eşit ve bu tutarın altında olan analiz girdileri tespit edilecektir.
Yaklaşık maliyeti oluşturan iş kalemi/grubu analizlerindeki analiz girdilerinden, tutarı kar ve genel gider hariç analiz toplamının %3’üneeşit ve altında olanlar için isteklilerden açıklama yapılması istenilmeyecektir.
Tutarı, kar ve genel gider hariç analiz toplamının % 3’üne eşit veya altında olması nedeniyle sorgulamaya tabi tutulmayacak analiz girdilerinin tutarlarının kümülatif toplamının kar ve genel gider hariç analiz toplamının %15’ini aşması durumunda; en küçük tutardan itibaren kümülatif toplamda % 15’lik tutarın aşılmasına neden olan analiz girdisi belirlenecek, tutarı bu girdinin tutarından daha az olan girdiler için açıklama istenilmeyecektir.
Aynı girdinin yaklaşık maliyeti oluşturan birden fazla iş kalemi/grubunun analizinde yer alması halinde bu girdinin oranı her analiz için ayrı ayrı değerlendirilerek analiz toplamının % 3’ünün altında kalıp kalmadığına göre işlem yapılır. Herhangi bir analizdeki oranı %3’ün üstünde olan analiz girdisi için açıklama istenilecektir.
Analizlerdeki işçilik girdisi, tutarları analiz toplamının % 3’üne eşit veya altında olsa dahi, açıklama istenilmeyecek girdiler arasında yer alamaz.
45.1.2.3. İhale komisyonu teklifleri aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerden (45.1.2.1) maddesinde belirlediği iş kalemleri/grupları için isteyeceği açıklama ile ilgili yazıda, (45.1.2.2) maddesine göre açıklama istenilmeyecek olan analiz girdilerini de belirtecektir.
İstekliler, teklifi kapsamında yer alan iş kalemleri/grupları için hazırlayacakları analizlerde (45.1.2.2) maddesine göre açıklama istenilmeyecek olan analiz girdileri de dahil analizlerini oluşturan tüm girdileri göstereceklerdir.
…
45.1.3. İsteklilerden teklifleri kapsamında analiz ve hesap cetveli sunmaları istenmeyecektir. Analizler ve hesap cetveli, Kanunun 38 inci maddesi uyarınca teklif fiyatı aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerin tekliflerinin önemli bileşenleri ile ilgili ayrıntıların belirlenmesi amacıyla, sadece aşırı düşük teklif sahibi isteklilerden istenecektir. Bu çerçevede; teklif fiyatının aşırı düşük olduğu tespit edilen istekliler tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenlerine ilişkin olarak yapacakları açıklama kapsamında;
a) Anahtar teslimi götürü bedel işlerde, toplam teklif bedelini oluşturan iş kalemleri ve/veya iş gruplarına ait miktarlar ve bunlara ait birim fiyatların gösterildiği hesap cetveli ile açıklama istenen iş kalemleri ve/veya iş gruplarının birim fiyatlarına ilişkin ihale dokümanında verilen analiz formatına uygun analizleri,
b) Teklif birim fiyatlı işlerde; açıklama istenen iş kalemlerinin birim fiyatlarına ilişkin olarak ihale dokümanında verilen analiz formatına uygun analizleri
sunacaklardır. Sorgulamaya konu edilmeyen iş kalemleri/grupları için analiz sunulması istenmeyecektir.
Anahtar teslimi götürü bedel teklif alınan ihalelerde istekli tarafından sunulacak hesap cetvelinde, sorgulamaya tabi tutulmayan iş kalemlerinin ve/veya iş gruplarının her biri için miktar ve birim fiyatların ayrı ayrı gösterilmesi zorunlu olmayıp, sorgulanmayan iş kalemlerinin tamamı için teklif edilen toplam bedelin gösterilmesi yeterlidir.
45.1.4. İdare tarafından ihale dokümanı kapsamında;
a) Teklif birim fiyatlı işlerde; her bir iş kaleminin yapım şartlarına, tarif ve içeriğine göre analizde yer almasını istediği “malzeme, işçilik, makine ve diğerleri (varsa; nakliyeler, inşaat yerindeki yükleme, boşaltma, yatay ve düşey taşımalar, zamlar vb.)” sadece girdi cinslerinin belirlendiği, analiz girdileri ile miktarlarının ve tutarlarının belirtilmediği,
b) Anahtar teslimi götürü bedel işlerde; iş kalemleri ve/veya iş gruplarının yapım şartlarına bağlı kalınarak, her iş kalemi/iş grubunun içeriğine göre analizde yer almasını istediği “malzeme, işçilik, makine ve diğerleri (varsa; nakliyeler, inşaat yerindeki yükleme, boşaltma, yatay ve düşey taşımalar, zamlar vb.)” sadece girdi cinslerinin belirlendiği, analiz girdileri ile miktarlarının ve tutarlarının belirtilmediği,
(Ek-Y.2)’de yer alan örneğe uygun analiz formatının isteklilere verilmesi, isteklilerin de tekliflerinin aşırı düşük olarak tespit edilerek kendilerinden açıklama istenmesi durumunda, yapacakları açıklamada sunacakları analizlerin verilen bu formata uygun olması gerekmektedir.
İdare tarafından bütün iş kalemleri/iş grupları için tek bir analiz formatı düzenlenebileceği gibi, iş kalemleri/iş gruplarının yapım şartlarına göre birden fazla analiz formatı da düzenlenebilir. Ancak bu durumda, idare ihale dokümanında hangi analiz formatının hangi iş kalemleri/iş grupları için kullanılacağını belirtmek zorundadır.
Kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar ile uyumlu olmayan iş kalemleri (özel iş kalemleri) ile idarelerce tasarlanan ve birden fazla iş kalemini ihtiva eden iş kalemleri (paçal iş kalemi) için bu iş kalemlerinde bulunan analiz girdileri ve miktarlarının gösterildiği analiz formatlarının, ihale dokümanı kapsamında veya aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazı ekinde verilmesi gerekmektedir. Ancak idarece niteliği gereği analiz formatı hazırlanamayan iş kalemlerine ilişkin isteklilerin açıklamaları kapsamında analiz sunmalarına gerek olmayıp, anılan iş kalemlerine ilişkin açıklamalar 45.1.13 maddesi uyarınca yapılabilir….” açıklamaları yer almaktadır.
Devlet Su İşleri 23. Bölge Müdürlüğü tarafından 2021/150484 İKN’li “Obrucak Barajı İkmali ve İletim Tüneli” yapım işinin e-teklif alınarak açık ihale usulü ihaleye çıkarıldığı, söz konusu ihaleye 50 isteklinin teklif sunduğu, ihale komisyonunca yapılan teklif değerlendirmesi sonucunda sınır değerin 62.570.813,91 TL olarak belirlendiği, sınır değerin altında teklif sunan 17 istekliye 03.06.2021 tarihinde gönderilen yazılar ile aşırı düşük teklif açıklamalarının sunulmasının istendiği, isteklilerden sadece Magzen Enerji Yatırım İnşaat Anonim Şirketi-Emka İnşaat Turizm Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi İş Ortaklığı ve Balans Yapı İnşaat Sanayi ve Ticaret A.Ş. tarafından aşırı düşük teklif açıklaması sunulduğu, idarece yapılan aşırı düşük teklif sorgulaması sonucunda Balans Yapı İnşaat Sanayi ve Ticaret A.Ş. tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamasının Obrucak-3 pozunun analizinde yer alan çırak girdisinin miktarının yanlış alındığı gerekçesiyle uygun görülmediği, Magzen Enerji Yatırım İnşaat Anonim Şirketi-Emka İnşaat Turizm Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi İş Ortaklığı tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamasının uygun görüldüğü, 30.07.2021 tarihli ihale komisyonu kararı ile ihalenin Magzen Enerji Yatırım İnşaat Anonim Şirketi-Emka İnşaat Turizm Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi İş Ortaklığı üzerinde bırakılmasına karar verildiği, ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak başvuru sahibinin belirlendiği,
Anılan ihale komisyonu kararı üzerine başvuru sahibi tarafından 06.08.2021 tarihinde Magzen Enerji Yatırım İnşaat Anonim Şirketi-Emka İnşaat Turizm Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi İş Ortaklığı’nın teklifinin ve aşırı düşük teklif açıklamasının uygun olmadığı iddiaları ile idareye şikâyet başvurusunda bulunulduğu,
Şikâyet başvurusu üzerine idarece alınan 13.08.2021 tarihli karar ile başvuru sahibinin açıklama istenen iş kalemlerine ilişkin analizlerin eksik verilmesi ve/veya hiç verilmemesi nedeniyle ihale üzerinde bırakılan isteklinin aşırı düşük teklif açıklamasının uygun görülmemesi gerektiği yönündeki iddiasına istinaden açıklama istenen iş kalemlerine ait analizlerin eksik verildiğinin tespit edilmesi sebebiyle şikayet başvurusunun bu yönüyle uygun bulunduğu ve sınır değerin altında teklif veren isteklilere tekrar aşırı düşük teklif sorgulaması yapılması hususunda düzeltici işlem belirlenmesine karar verildiği,
İdarece 18.08.2021 tarihinde aşırı düşük teklif sahibi isteklilere gönderilen yazılar ile açıklama istenen iş kalemlerine ilişkin analizlerde açıklama istenecek rayiçlerin eksik gösterilmesi sebebiyle, düzeltilen analizlere yönelik aşırı düşük teklif açıklamalarının en geç 25.08.2021 tarihine kadar sunulmasının istendiği, isteklilerden sadece Magzen Enerji Yatırım İnşaat Anonim Şirketi-Emka İnşaat Turizm Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi İş Ortaklığı ve Balans Yapı İnşaat Sanayi ve Ticaret A.Ş. tarafından aşırı düşük teklif açıklaması sunulduğu, idarece yapılan aşırı düşük teklif sorgulaması sonucunda Magzen Enerji Yatırım İnşaat Anonim Şirketi-Emka İnşaat Turizm Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi İş Ortaklığı tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamasının Obrucak-11, Obrucak-12, Obrucak-14 ve Obrucak-25 pozlarının analizinde yüklenici karı ve genel giderlerin eksi olarak alınması sebebiyle gerekçesiyle uygun görülmediği, Balans Yapı İnşaat Sanayi ve Ticaret A.Ş. tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklaması uygun görüldüğü, 03.09.2021 tarihli ihale komisyonu kararı ile ihalenin Balans Yapı İnşaat Sanayi ve Ticaret A.Ş. üzerinde bırakılmasına karar verildiği, ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak başvuru sahibinin belirlendiği anlaşılmıştır.
Aşırı düşük teklif açıklamalarının uygun olmadığına yönelik başvurularda idarece gerçekleştirilen aşırı düşük teklif sorgulama işlemlerinin mevzuata uygun olup olmadığı hususu öncelikli olarak incelenmekte ve idarenin gerçekleştirdiği işlemlerde aykırılık tespiti halinde istekliler tarafından sunulan açıklamalar bakımından iddia konusu diğer hususlar hakkında herhangi bir değerlendirme yapılmamaktadır. Zira, Kamu İhale Genel Tebliği’nin ilgili maddelerine aykırı olarak gerçekleştirilen işlemler üzerinden isteklilerden aşırı düşük teklif açıklaması istenilmesi ihale sürecinin hatalı olarak devam etmesine neden olacaktır. Kaldı ki, mevzuata aykırı olacak şekilde aşırı düşük teklif açıklaması istenilmesi yapılan açıklamaların mevzuata uygunluğu bakımından doğru bir değerlendirme yapılmasına engel olmaktadır.
Yukarıda yer verilen Kamu İhale Genel Tebliği açıklamalarından aşırı düşük teklif sorgulaması öngörülen ihalelerde yaklaşık maliyetin hesaplanması sırasında her bir iş kalemi/grubunun yaklaşık maliyete oranının tespit edilmesi gerektiği, yaklaşık maliyeti oluşturan iş kalemleri/grupları tutarlarının büyükten küçüğe sıralandığı ve oranlarının kümülatif toplamının da gösterildiği “sıralı iş kalemleri/grupları listesi” ile iş kalemleri/gruplarına ait ayrıntılı analizler ve analiz girdilerinin tutarları itibarıyla küçükten büyüğe sıralanmış halini gösteren “sıralı analiz girdileri tablosu”nun hazırlanarak yaklaşık maliyet hesap cetveli kapsamında ihale onay belgesine eklenmesi gerektiği, ihale komisyonunca, “sıralı iş kalemleri/grupları listesi”ne göre, tutarlarının yaklaşık maliyete oranlarının kümülatif toplamı %80 oranına kadar olan iş kalemleri/grupları ile kümülatif toplama eklendiğinde %80 oranının aşılmasına neden olan iş kalemi/grubunun sorgulamaya tabi tutulacak olan iş kalemleri/grupları olarak belirlenmesi gerektiği ve bunların dışında kalan iş kalemleri/grupları için ise sorgulama yapılmaması gerektiği,
Ayrıca, “sıralı analiz girdileri listesi” kullanılarak tutarı kâr ve genel gider hariç analiz toplamının %3’üne eşit ve bu tutarın altında olan analiz girdilerinin tespit edilmesi, yaklaşık maliyeti oluşturan iş kalemi/grubu analizlerindeki analiz girdilerinden, tutarı kâr ve genel gider hariç analiz toplamının %3’üne eşit ve altında olanlar için (işçilik girdileri hariç) isteklilerden açıklama yapılmasının istenilmemesi gerektiği, ayrıca tutarı, kâr ve genel gider hariç analiz toplamının %3’üne eşit veya altında olması nedeniyle sorgulamaya tabi tutulmayacak analiz girdilerinin tutarlarının kümülatif toplamının kâr ve genel gider hariç analiz toplamının %15’ini aşması durumunda; en küçük tutardan itibaren kümülatif toplamda %15’lik tutarın aşılmasına neden olan analiz girdisinin belirlenmesi, tutarı bu girdinin tutarından daha az olan girdiler için açıklama istenilmemesi, herhangi bir analizdeki oranı %3’ün üstünde olan analiz girdisi için açıklama istenilmesi,
Diğer yandan, kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar ile uyumlu olmayan iş kalemleri (özel iş kalemleri) ile idarelerce tasarlanmış ve birden fazla iş kalemini ihtiva eden iş kalemleri (paçal iş kalemi) için, bu iş kalemlerinde bulunan analiz girdileri ve miktarlarının gösterildiği analiz formatlarının, ihale dokümanı kapsamında istekli olabileceklere verilmesi gerektiği,
İsteklilerce teklifleri kapsamında yer alan iş kalemleri/grupları için hazırlanacak analizlerde ise, açıklama istenilmeyecek olan analiz girdileri de dâhil analizlerini oluşturan tüm girdilerin gösterileceği, isteklilerin tekliflerinin aşırı düşük teklif olarak tespit edilerek kendilerinden açıklama istenilmesi durumunda yapacakları açıklamada sunacakları analizlerin idarece verilen analiz formatlarına uygun olması gerektiği, aksi takdirde ihale dokümanı kapsamındaki analiz formatına, birim fiyat tariflerine, idarece tanımlanan yapım şartlarına veya Teknik Şartname’ye uygun olmayan açıklamaları sunan isteklilerin tekliflerinin reddedileceği hususları anlaşılmaktadır.
İncelenen ihalede isteklilere gönderilen aşırı düşük teklif sorgulama yazısı ekinde açıklama istenen 10 adet iş kalemine ilişkin düzenlenen analiz formatının yer aldığı, bu analizlerde açıklama istenen ve istenmeyen analiz girdilerinin belirtildiği tespit edilmiştir.
Açıklanması istenen iş kalemleri arasında yer alan Obrucak-11 poz numaralı iş kalemine ilişkin düzenlenen analizde yer alan “51.550.1005 pozu için analizleri yapılmayan çeşitli şantiye giderleri, yatakhane, büro ve yemekhane treylerleri amortismanı ile mühendislik malzeme giderleri olarak %15 alınacaktır.” girdisinin ve “55.116.1540 pozunda geçen 10.100.1015, 10.100.1062, 19.100.3033, 10.100.1062, 10.100.1062 pozlarına ait karşılığı olarak tünel iş güçlüğü zammı (T*0,20) hesaplanmıştır.” girdisinin, Obrucak-22 poz numaralı iş kalemine ilişkin düzenlenen analizde yer alan “51.550.1005 pozu için analizleri yapılmayan çeşitli şantiye giderleri, yatakhane, büro ve yemekhane treylerleri amortismanı ile mühendislik malzeme giderleri olarak %15 alınacaktır.” girdisinin açıklama istenecek girdi olarak belirtildiği, bu girdilerin ölçü biriminin “komple”, miktarının “1” olduğu, Obrucak-10 ve Obrucak-12 poz numaralı iş kalemleri için düzenlenen analizlerde yer alan “55.108.1011 pozunun karşılığı olarak %30 zayiat karşılığı hesaplanmıştır” girdisinin ve Obrucak-27 poz numaralı iş kalemine ilişkin düzenlenen analizde yer alan “Kargir inşaat şablon, çalışma sehpası ve malzeme indirme tertibatı karşılığı” girdisinin açıklama istenmeyecek girdi olarak belirlendiği, girdinin ölçü biriminin “komple”, miktarının “1” olduğu görülmüştür.
Yapılan incelemede, açıklama istenecek analiz girdisi olarak belirlenen 55.116.1540 poz numaralı kalemin ve açıklama istenmeyecek analiz girdisi olarak belirlenen 55.108.1011 poz numaralı kalemin işçilik, makine gibi girdileri barındırdığı, Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.2.2’nci maddesi uyarınca işçilik girdisinin analiz tutarının %3’üne eşit ve altında olsa dahi açıklama istenilmeyecek analiz girdisi olarak belirlenemeyeceği, ancak açıklama istenilmeyen analiz girdileri arasında yer alan 55.108.1011 poz numaralı kalemin analiz girdilerinin alt girdileri arasında işçiliğin de yer aldığı, bu durumun anılan kalemdeki işçilik girdisinin açıklanmaması sonucunu doğurduğu, ayrıca açıklama istenecek girdi olarak belirlenen “51.550.1005 pozu için analizleri yapılmayan çeşitli şantiye giderleri, yatakhane, büro ve yemekhane treylerleri amortismanı ile mühendislik malzeme giderleri olarak %15 alınacaktır.” ve “Kargir inşaat şablon, çalışma sehpası ve malzeme indirme tertibatı karşılığı” kalemlerin ise analiz formatı bulunmadığından hangi girdilerin kabul edileceğinin belirli olmadığı hususları dikkate alındığında, söz konusu iş kalemlerinin temel analiz girdilerine kadar ayrıştırılmamış olması sebebiyle aşırı düşük teklif sorgulama işleminin usulüne uygun olarak gerçekleştirilmediği, bu şekilde yapılan bir sorgulama sonucunda aşırı düşük teklif açıklamalarına ilişkin sağlıklı bir değerlendirme yapılabilmesinin imkân dâhilinde olmadığı anlaşılmıştır.
Bu çerçevede,
a) “Sıralı iş kalemleri/grupları listesi” kullanılarak tutarlarının yaklaşık maliyete oranlarının kümülatif toplamı % 80 oranına kadar olan iş kalemleri/grupları ile kümülatif toplama eklendiğinde % 80 oranının aşılmasına neden olan iş kalemi/grubunun, sorgulamaya tabi tutulacak olan iş kalemleri/grupları olarak belirlenmesi,
b) Açıklama istenilecek paçal/özel iş kalemlerine ait birim fiyat analizlerinin temel girdilere (işçilik, mazot, diğer malzeme girdileri, makine amortismanı vb. makine girdileri) kadar ayrıştırılarak yapılması, (Bir başka ifadeyle açıklanması istenilmeyen analiz girdilerinin iş kalemi üzerinden belirlenmeyip, temel girdilere kadar ayrıştırıldıktan sonra belirlenmesi)
c) Paçal/özel iş kalemlerine ait analizlerde aynı poz numarasına sahip girdilerin miktar ve tutarlarının toplanması,
d) Yukarıdaki işlemlerden sonra Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.2.2’nci maddesine göre açıklama istenilmeyecek analiz girdilerinin belirlenmesi,
e) Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.2.2’nci maddesine göre aynı girdinin birden fazla paçal iş kalemi analizinde yer alması halinde, bu girdinin oranı her analiz için ayrı ayrı değerlendirilerek, herhangi bir analizdeki oranı %3’ün üstünde olan analiz girdisi için açıklama istenilmesi (Örneğin mazot girdisi birden fazla paçal iş kalemi analizinde yer alması durumunda, eğer bu paçal iş kalemleri analizlerinden en az birinde mazot girdisinin oranı söz konusu analiz toplamının %3’ünün üstünde olması halinde açıklama istenilmesi),
f) Açıklama istenilecek paçal/özel iş kalemlerinin tümüne ilişkin olarak tek bir açıklama istenilmeyecek analiz girdileri listesinin hazırlanması,
Hazırlanan açıklama istenilmeyecek analiz girdileri listesi ile birlikte temel girdilerin cins ve miktarlarının gösterildiği, açıklama istenilecek paçal/özel iş kalemlerine ait analiz formatlarının sınır değer altında teklif veren isteklilere gönderilerek yeniden aşırı düşük teklif açıklaması istenilmesi ve bu aşamadan sonraki ihale işlemlerinin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.
Sonuç olarak, yukarıda belirtilen mevzuata aykırılıkların düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte olduğu tespit edildiğinden, açıklanması istenilen özel pozlara ilişkin analiz girdileri ve miktarlarının gösterildiği analiz formatlarının yukarıda belirtildiği şekliyle hazırlanarak, aşırı düşük teklif sorgulama yazısı ekinde isteklilere gönderilmek suretiyle teklif fiyatı sınır değerin altında olan isteklilerden yeniden aşırı düşük teklif açıklaması istenilmesi ve bu aşamadan sonraki ihale işlemlerinin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,
Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,
Oybirliği ile karar verildi.
|