|
BAŞVURU SAHİBİ:
Unitek İnş. San. ve Tic. A.Ş.,
İHALEYİ YAPAN İDARE:
Karayolları Genel Müdürlüğü Program ve İzleme Dairesi Başkanlığı,
BAŞVURUYA KONU İHALE:
2018/637548 İhale Kayıt Numaralı “Silifke-Mut Yolu Km: 12+000 – 26+300 Arası T5-T6 Tünelleri Elektrik, Elektronik, Elektromekanik ve Diğer Kontrol Sistemlerinin Yapım” İhalesi
KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:
Karayolları Genel Müdürlüğü Program ve İzleme Dairesi Başkanlığı tarafından 17.01.2019 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Silifke-Mut Yolu Km: 12+000 – 26+300 Arası T5-T6 Tünelleri Elektrik, Elektronik, Elektromekanik ve Diğer Kontrol Sistemlerinin Yapım” ihalesine ilişkin olarak Unitek İnş. San. ve Tic. A.Ş.nin 04.03.2019 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 12.03.2019 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 22.03.2019 tarih ve 12739 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 22.03.2019 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.
Başvuruya ilişkin olarak 2019/313 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.
KARAR:
Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,
1) İdarece yapılan değerlendirmeyle aşırı düşük teklif açıklamaları uygun kabul edilen Siemens San. ve Tic. A.Ş.nin ve Kırtur Tur. İnş. Taah. Elekt.San. ve Tic. Ltd. Şti.nin aşırı düşük teklif açıklamalarının uygun olmadığı şöyle ki;
– Açıklanması gereken imalat kalemleri arasında yer alan muhtelif cins ve ebatta kablo temini ve döşenmesi işi için sadece malzeme bedelini gösteren fiyat teklifi ile açıklama yapılmasının uygun olmadığı, malzeme tedarikçisi durumunda olan ve montaj/kablolama işi yapmayan satıcılardan alınan fiyat tekliflerinde şekil şartını yerine getirmek için konulan montaj bedelinin gerçeği yansıtmadığı, birim imalat için işçilik hesabı yapılmaksızın fiyat teklifi ile yapılan açıklamaların kabulünün mevzuata aykırı olduğu,
– Kamu İhale Genel Tebliği’nde yer alan düzenlemeler çerçevesinde fiyat tekliflerinde bir girdi için geçmiş dönem muhasebe kayıtlarına göre fiyat teklif edilebilmesi için aynı türden iş/imalat/malzeme için fatura kesilmiş ya da hizmet alınarak fatura alınmış olması gerektiği, aksi halde analiz yapılarak birim imalat için gerekli işçilik miktarı hesaplanarak en az yürürlükteki brüt asgari ücret üzerinden işçilik maliyeti hesaplanması gerekirken mali kayıtlarda yer almayan işler için fiyat teklifi ile açıklama yapılması ve bu açıklamaların kabul edilmesinin mevzuata aykırı olduğu, söz konusu isteklilerin muhtelif cins ve ebattaki kablolama işleri için sunmuş oldukları fiyat tekliflerinin bu yönüyle mevzuata aykırı olduğu,
– Birden fazla bileşenden oluşan iş kalemlerinde örneğin araç sayım dedektörlerini oluşturan bütün malzeme bileşenleri, merkezi yazılım ve NW anahtarları ile kablolama ve montaj işlemlerinin her birinin fiyatlarının aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında ayrı ayrı gösterilmesi gerekirken tamamı için tek bir fiyat teklifi sunulmasının ve bu tekliflerin kabul edilmesinin mevzuata aykırı olduğu ve aynı durumun benzer nitelikli diğer imalatlar için de geçerli olduğu, bu hususun aşırı düşük açıklaması sunan her iki isteklinin de aynı şekilde açıklanan diğer iş kalemlerinde sistematik olarak yaptığı bir hata olduğu ve birden fazla girdi ve işçilikten oluşan iş kalemlerinin tamamına malzeme + montaj şeklinde fiyat teklifi yapılan aşırı düşük teklif açıklamalarının reddinin gerektiği,
– İnşaat iş kalemleri kapsamında yer alan iş kalemlerinden resmi analizi olmayanlar için özel analiz yapılması gerekirken malzeme ve montaj bedellerini gösteren fiyat teklifi sunulmasının mevzuata aykırı olduğu, şöyle ki; muhtelif ebatta ( 20-300 mm) kablo tavası yapılması inşaat iş kaleminin birim fiyat analizi yapılması ve açıklama istenilen analiz girdileri kapsamında yer alan malzeme girdilerinin (seperatör, destek aparatları montaj malzemeleri vb.) her biri için teklif edilen birim fiyatı gösteren fiyat teklifleri ile birim imalat için öngörülen işçilik süresine de en az asgari ücret üzerinden işçilik maliyeti hesaplanması gerekirken, klima ya da yangın dolabı gibi kompakt bir ürünün temin ve montajı için tek bir fiyat teklifi alınarak açıklama yapılmasının mevzuata aykırı olduğu,
– Elektrik dağıtım binaları (1 ve
2 ) ve TKM binalarının (bunların elektrik ve mekanik tesisatı dahil) yapımındaki iş kalemleri için öngörülen miktar ve birim fiyatların aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında gösterilmesi gerekirken hiçbir metraj hesabı yapılmadan götürü bedel teklif ile açıklama yapıldığı, bu itibarla her biri kendi başına bir bina yapımı olan iş kalemlerindeki aynı türden imalatların birleştirilerek her bir imalat türü için öngörülen imalat miktarını ve birim fiyatını gösterecek şekilde açıklama yapılması gerekirken fiyat teklifleri ile yapılan açıklamaların kabul edilmesinin mevzuata aykırı olduğu,
– Anılan istekliler tarafından aşırı düşük teklif açıklamalarının dayanağı olarak sunulan fiyat tekliflerinin piyasada alım/satıma konu olmayan afaki girdileri de içerdiğinden önceki dönem muhasebe kayıtları esas alınarak düzenlenen belge olmasının mümkün olmadığı, zira fiyat tekliflerine konu mal ve hizmetler, geçmiş muhasebe dönemlerinde gerçekleşen mal ve hizmet alımlarından ibaret olmayıp fiyat teklifi veren firmaların faaliyet alanı dışında olan montaj ve/veya yapım işi için gerekli olan işçilikleri de içerdiği, fiyat teklifine konu sistem veya ekipmanı oluşturan her bir girdinin birim fiyatının da yer alması ve bunların ortalama birim maliyet/satış tespit tutanaklarıyla uyumlu olmasının gerektiği, örneğin galvanizli çelik poligon aydınlatma direği dikilmesi işi kapsamında inşaat iş kalemi olan kazı yapılması işi gibi direk üreticisinin faaliyet alanında olmayan temel girdilerin de bulunduğu, bu nedenle bahse konu direk için fiyat teklifinin sadece şekli uygunluk şartını sağlamak için malzeme ve montaj ve/veya işçilik dahil olarak alınan fiyat teklifleri ile yapılan açıklamaların reddedilmesinin gerektiği, sunulan fiyat tekliflerine dayanak olan maliyet/satış tespit tutanaklarının istenilmesi halinde fiyat tekliflerinin geçmiş dönem muhasebe kayıtlarından elde edilen veriler ile uyumlu olmadığının görüleceği, bu itibarla, fiyat tekliflerine dayanak teşkil eden SMMM/YMM tarafından düzenlenen maliyet/satış tespit tutanaklarının ilgililerden istenerek mevzuatta aranılan şartları taşımadığının tespit edilmesi ve aşırı düşük teklif açıklamalarının reddedilmesinin gerektiği,
– İşçilik bulunan iş kalemleri için maliyet tespit tutanağına dayalı fiyat teklifleri ile açıklama yapılması gerekirken, faaliyet alanında malzeme satış dışında hizmet bulunmayan dolayısıyla da montaj-yapım gibi giderler için geçmiş dönem muhasebe kayıtlarından maliyet/satış ortalaması tespiti yapılması mümkün olmayan giderleri kapsayan iş kalemlerinde satışlar üzerinden fiyat teklifi sunulmasının mevzuata aykırı olduğu,
– Kamu İhale Genel Tebliği’ndeki hükümler doğrultusunda anahtar teslim götürü bedel işlerde aşırı düşük teklif açıklamaları kapsamında bütün imalat kalemlerini ve toplam proje bedelini gösteren hesap cetvelinin sunulmasının zorunlu olduğu, ancak Siemens San. ve Tic. A.Ş.nin söz konusu hesap cetvelini aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunmadığı, söz konusu iki istekli tarafından açıklama istenilen iş kalemlerinin projedeki imalat miktarlarını düşük belirlendiği,
– İhale tarihi itibariyle yürürlükte bulunan asgari ücrete göre işveren maliyeti de dikkate alınarak işçilik gerektiren tünel izleme operatörü veya saha işçisi çalıştırılmasına ilişkin iş kalemlerinde öngörülen maliyetlerin bir işçinin işverene olan maliyetini karşılamadığı, bu haliyle anılan isteklilerin maliyet hesaplarında sadece brüt asgari ücreti baz aldıkları ve bu iş kalemlerinde asgari maliyetin karşılanmadığı,
– Her iki isteklinin de aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında fiyat teklifi aldıkları firmaların, Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından mamul/malları kabul edilmeyen firmalar olduğu, örneğin değişken mesaj işaretleri ve değişken trafik işaretleri mamul/malları için her iki istekliye de fiyat teklifi veren İntetra, Dianthus Industrial, Aeron, Heper firmalarının mamul/mallarının Teknik Şartname’de istenilen kriterleri taşımadığı ve yeterlik sertifikalarına (Enec Plus+vb.) da haiz olmadığı, bu firmaların verdiği fiyat tekliflerine göre yapılan açıklamaların geçersiz olduğu, bu firmaların piyasaya verdiği test raporlarında Teknik Şartname’yi sağlamadığının açıkça görüldüğü,
2) Sınır değer üzerinde yer alan isteklilerden İmaj Alt. Üst. San. ve Tic. A.Ş – Umut Aydın İş Ortaklığı ve En-Ez İnş. San. ve Tic. A.Ş. tarafından sunulan evraklar arasında bulunan imza sirküleri, Ticaret Sicil Gazetesi vb. evrakların belgelerin sunuluş şekline uygun olarak asıl yada aslına uygun mührünü taşır şekilde değil fotokopi evrak olarak sunulduğu,
3) Sınır değer üzerinde yer alan isteklilerden İmaj Alt. Üst. San. ve Tic. A.Ş. – Umut Aydın İş Ortaklığı ve En-Ez İnş. San. ve Tic. A.Ş. tarafından sunulan evraklarda her iki isteklinin de imzası bulunması gerekirken tüm sayfalarda imza ve kaşe bulunmadığı, sadece teklif mektubunda imza bulunduğu, standart formların tamamının imzalanması gerekirken eksik imza ile verilen fiyat tekliflerinin reddinin gerektiği iddialarına yer verilmiştir.
Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.
1) Başvuru sahibinin 1’inci iddiasına ilişkin olarak:
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde “İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.
İhale komisyonu;
a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,
gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir.
Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.
Kurum, ihale konusu işin türü, niteliği ve yaklaşık maliyeti ile ihale edilme usulüne göre aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değerler ve sorgulama kriterleri belirlemeye, ihalenin bu maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin sonuçlandırılabilmesine, ayrıca yaklaşık maliyeti 8 inci maddede öngörülen eşik değerlerin yarısına kadar olan hizmet alımları ile yapım işleri ihalelerinde sınır değerin altında olan tekliflerin bu maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin reddedilmesine ilişkin düzenlemeler yapmaya yetkilidir. İhale komisyonu bu maddenin uygulanmasında Kurum tarafından yapılan düzenlemeleri esas alır.” hükmü,
Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Sınır değer ve aşırı düşük teklifler” başlıklı 60’ıncı maddesinde “(1) İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra Kurum tarafından belirlenen yönteme göre sınır değeri hesaplar.
(2) Aşırı düşük teklif tespit ve değerlendirme işlemlerine ilişkin olarak, ihale ilanı ve dokümanında belirtilmek kaydıyla, üçüncü, dördüncü, beşinci ve altıncı fıkralardaki koşullar çerçevesinde aşağıdaki seçeneklerden bir tanesi kullanılır.
a) Sınır değerin altında olan teklifler ihale komisyonunca aşırı düşük teklif olarak tespit edilir ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili ayrıntılar yazılı olarak istenir. İhale komisyonu;
1) Yapım yönteminin ekonomik olması,
2) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
3) Teklif edilen işin özgünlüğü gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir…” hükmü,
Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Sınır değer tespiti ve aşırı düşük teklifler” başlıklı 45’inci maddesinde “…45.1.2. Sınır değerin altındaki teklif sahiplerinden yaklaşık maliyetin % 80’lik bölümünü oluşturan iş kalemleri/gruplarına ilişkin ayrıntılar yazılı olarak istenir. Bu çerçevede; istenen açıklamanın niteliği dikkate alınarak, isteklilere beş (5) iş gününden az olmamak üzere makul bir süre verilir.
…
45.1.2.1. İhale komisyonunca, (38.1) maddesi kapsamında idarece hazırlanan “sıralı iş kalemleri/grupları listesi” kullanılarak yaklaşık maliyetin % 80’lik kısmına giren iş kalemleri/grupları belirlenir.
Sıralı listeye göre, tutarlarının yaklaşık maliyete oranlarının kümülatif toplamı % 80 oranına kadar olan iş kalemleri/grupları ile kümülatif toplama eklendiğinde % 80 oranının aşılmasına neden olan iş kalemi/grubu, sorgulamaya tabi tutulacak olan iş kalemleri/grupları olarak belirlenecektir. Bunların dışında kalan iş kalemleri/grupları için sorgulama yapılmayacaktır.
45.1.2.2. İhale komisyonu tarafından, açıklama istenilmesi gereken iş kalemleri/gruplarına ait idarece (38.1) maddesine göre oluşturulan “sıralı analiz girdileri listesi” kullanılarak tutarı kar ve genel gider hariç analiz toplamının % 3’üne eşit ve bu tutarın altında olan analiz girdileri tespit edilecektir.
Yaklaşık maliyeti oluşturan iş kalemi/grubu analizlerindeki analiz girdilerinden, tutarı kar ve genel gider hariç analiz toplamının %3’üneeşit ve altında olanlar için isteklilerden açıklama yapılması istenilmeyecektir.
Tutarı, kar ve genel gider hariç analiz toplamının % 3’üne eşit veya altında olması nedeniyle sorgulamaya tabi tutulmayacak analiz girdilerinin tutarlarının kümülatif toplamının kar ve genel gider hariç analiz toplamının %15’ini aşması durumunda; en küçük tutardan itibaren kümülatif toplamda % 15’lik tutarın aşılmasına neden olan analiz girdisi belirlenecek, tutarı bu girdinin tutarından daha az olan girdiler için açıklama istenilmeyecektir.
Aynı girdinin yaklaşık maliyeti oluşturan birden fazla iş kalemi/grubunun analizinde yer alması halinde bu girdinin oranı her analiz için ayrı ayrı değerlendirilerek analiz toplamının % 3’ünün altında kalıp kalmadığına göre işlem yapılır. Herhangi bir analizdeki oranı %3’ün üstünde olan analiz girdisi için açıklama istenilecektir.
Analizlerdeki işçilik girdisi, tutarları analiz toplamının % 3’üne eşit veya altında olsa dahi, açıklama istenilmeyecek girdiler arasında yer alamaz.
45.1.2.3. İhale komisyonu teklifleri aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerden (45.1.2.1) maddesinde belirlediği iş kalemleri/grupları için isteyeceği açıklama ile ilgili yazıda, (45.1.2.2) maddesine göre açıklama istenilmeyecek olan analiz girdilerini de belirtecektir.
İstekliler, teklifi kapsamında yer alan iş kalemleri/grupları için hazırlayacakları analizlerde (45.1.2.2) maddesine göre açıklama istenilmeyecek olan analiz girdileri de dahil analizlerini oluşturan tüm girdileri göstereceklerdir.
…
45.1.3.İsteklilerden teklifleri kapsamında analiz ve hesap cetveli sunmaları istenmeyecektir. Analizler ve hesap cetveli, Kanunun 38 inci maddesi uyarınca teklif fiyatı aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerin tekliflerinin önemli bileşenleri ile ilgili ayrıntıların belirlenmesi amacıyla, sadece aşırı düşük teklif sahibi isteklilerden istenecektir. Bu çerçevede; teklif fiyatının aşırı düşük olduğu tespit edilen istekliler tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenlerine ilişkin olarak yapacakları açıklama kapsamında;
a) Anahtar teslimi götürü bedel işlerde, toplam teklif bedelini oluşturan iş kalemleri ve/veya iş gruplarına ait miktarlar ve bunlara ait birim fiyatların gösterildiği hesap cetveli ile açıklama istenen iş kalemleri ve/veya iş gruplarının birim fiyatlarına ilişkin ihale dokümanında verilen analiz formatına uygun analizleri,
b) Teklif birim fiyatlı işlerde; açıklama istenen iş kalemlerinin birim fiyatlarına ilişkin olarak ihale dokümanında verilen analiz formatına uygun analizleri
sunacaklardır. Sorgulamaya konu edilmeyen iş kalemleri/grupları için analiz sunulması istenmeyecektir.
Anahtar teslimi götürü bedel teklif alınan ihalelerde istekli tarafından sunulacak hesap cetvelinde, sorgulamaya tabi tutulmayan iş kalemlerinin ve/veya iş gruplarının her biri için miktar ve birim fiyatların ayrı ayrı gösterilmesi zorunlu olmayıp, sorgulanmayan iş kalemlerinin tamamı için teklif edilen toplam bedelin gösterilmesi yeterlidir.
45.1.4. İdare tarafından ihale dokümanı kapsamında;
a) Teklif birim fiyatlı işlerde; her bir iş kaleminin yapım şartlarına, tarif ve içeriğine göre analizde yer almasını istediği “malzeme, işçilik, makine ve diğerleri (varsa; nakliyeler, inşaat yerindeki yükleme, boşaltma, yatay ve düşey taşımalar, zamlar vb.)” sadece girdi cinslerinin belirlendiği, analiz girdileri ile miktarlarının ve tutarlarının belirtilmediği,
b) Anahtar teslimi götürü bedel işlerde; iş kalemleri ve/veya iş gruplarının yapım şartlarına bağlı kalınarak, her iş kalemi/iş grubunun içeriğine göre analizde yer almasını istediği “malzeme, işçilik, makine ve diğerleri (varsa; nakliyeler, inşaat yerindeki yükleme, boşaltma, yatay ve düşey taşımalar, zamlar vb.)” sadece girdi cinslerinin belirlendiği, analiz girdileri ile miktarlarının ve tutarlarının belirtilmediği, (Ek-Y.2)’de yer alan örneğe uygun analiz formatının isteklilere verilmesi, isteklilerin de tekliflerinin aşırı düşük olarak tespit edilerek kendilerinden açıklama istenmesi durumunda, yapacakları açıklamada sunacakları analizlerin verilen bu formata uygun olması gerekmektedir.
İdare tarafından bütün iş kalemleri/iş grupları için tek bir analiz formatı düzenlenebileceği gibi, iş kalemleri/iş gruplarının yapım şartlarına göre birden fazla analiz formatı da düzenlenebilir. Ancak bu durumda, idare ihale dokümanında hangi analiz formatının hangi iş kalemleri/iş grupları için kullanılacağını belirtmek zorundadır.
Kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar ile uyumlu olmayan iş kalemleri (özel iş kalemleri) ile idarelerce tasarlanan ve birden fazla iş kalemini ihtiva eden iş kalemleri (paçal iş kalemi) için bu iş kalemlerinde bulunan analiz girdileri ve miktarlarının gösterildiği analiz formatlarının, ihale dokümanı kapsamında istekli olabileceklere verilmesi gerekmektedir. Ancak idarece niteliği gereği analiz formatı hazırlanamayan iş kalemlerine ilişkin isteklilerin açıklamaları kapsamında analiz sunmalarına gerek olmayıp, anılan iş kalemlerine ilişkin açıklamalar 45.1.13 maddesi uyarınca yapılabilir.
…
45.1.14. Aşırı düşük teklif sorgulaması sonucunda; (45.1.3 – 45.1.13) maddelerine uygun açıklamada bulunmayan, açıklamaları idarece tanımlanan yapım şartlarına uymayan veya teknik şartnameye aykırı hususlar içeren isteklilerin teklifleri gerekçeleri belirtilmek suretiyle reddedilecektir.
45.1.16. Aşırı düşük teklifine ilişkin olarak istenen sürede açıklama yapmasına rağmen teklifi reddedilen isteklilerin açıklamalarının yeterli görülmeme nedenlerinin, sadece ilgili madde numaralarına atıf yapılmakla yetinilmeyerek hangi düzenlemeye aykırılık bulunduğu da belirtilmek suretiyle kesinleşen ihale kararının bildirilmesi zorunludur…” açıklamaları bulunmaktadır.
İdari Şartname’nin “İhale konusu işe ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu işin
a) Adı:Silifke-Mut Yolu Km: 12+000 ? 26+300 Arası T5-T6 Tünelleri Elektrik, Elektronik, Elektromekanik ve Diğer Kontrol Sistemlerinin Yapım İşi
b) Yatırım proje no’su/kodu:2011E040620
c) Miktarı ve türü:
Yaklaşık 4 km tünelde ?Elektrik, elektronik, elektromekanik ve diğer kontrol sistemleri vs.? işler
ç) Yapılacağı yer: Karayolları 5. Bölge Müdürlüğü (Mersin)” düzenlemesi,
Aynı Şartname’nin “Sınır değer” başlıklı 33’üncü maddesinde “33.1. İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra Kurum tarafından belirlenen yönteme göre sınır değeri hesaplar.
33.2. Teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden Kanunun 38 inci maddesine göre açıklama istenecektir. Bu kapsamda; ihale komisyonu sınır değerin altında kalan teklifleri aşırı düşük teklif olarak tespit eder ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister. İhale komisyonu;
a) Yapım yönteminin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen işin özgünlüğü,
gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifi reddedilir. İhale komisyonunca reddedilmeyen teklifler, geçerli teklif olarak belirlenir. İhale üzerinde bırakılan isteklinin teklifinin sınır değerin altında olması durumunda kesin teminat 40.2 maddesinde yer alan hüküm uyarınca hesaplanan tutar üzerinden alınır.” düzenlemesi bulunmaktadır.
İhale komisyonu tarafından sınır değerin altında teklif sunan Siemens San. ve Tic. A.Ş.ye ve Kırtur Tur. İnş. Taah. Elek. San.ve Tic. Ltd. Şti.ye 30.01.2019 tarihli aşırı düşük teklif sorgulama yazısının gönderildiği, söz konusu yazı ekinde sıralı analiz girdileri tablosuna yer verildiği, ayrıca ihale dokümanı kapsamında aşırı düşük teklif açıklaması sunacak istekliler tarafından bütün analizlerde kullanılması öngörülen örnek bir analiz formatının düzenlendiği görülmüştür.
Bu doğrultuda, idare tarafından ihale dokümanında düzenlenen sıralı analiz girdileri tablosu incelendiğinde, anılan tabloda 62 adet iş kalemi/grubuna yer verildiği, bahse konu iş kalemleri/gruplarının içinde kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyat analizleriyle uyuşmayan iş kalemleri ile birden fazla iş kalemini ihtiva eden ve “paçal iş kalemi” olarak adlandırılan iş kalemlerinin bulunduğu, ancak bu iş kalemlerini oluşturan analiz girdilerinin ihale dokümanında veya aşırı düşük teklif sorgulaması kapsamında açıklama istenilen isteklilere verilmediği tespit edilmiştir.
Örneğin, 13.01.08 poz numaralı “Elektrik Dağıtım Binası-1 Tünel Dışı-İnşaat İşleri/AG ve UPS odaları yükseltilmiş döşemeleri, odaları arası yangın durdurucu malzemeler, transformatör ve OG odaları kablo kanalları, kapılar ve havalandırma panjurları, tretuvar düzenlemesi, dış cephe”, 13.01.10 poz numaralı “Elektrik Dağıtım Binası-1 Tünel Dışı-İnşaat İşleri/AG ve UPS odaları yükseltilmiş döşemeleri, odaları arası yangın durdurucu malzemeler, transformatör ve OG odaları kablo kanalları, kapılar ve havalandırma panjurları, tretuvar düzenlemesi, dış cephe k”, 13.01.11 poz numaralı “TKM Binası İnşaat işleri/dış cephe kaplaması, gerekli izolasyon ve her türlü inşaat işleri dahil(Malzeme + Montaj Dahil)”, 13.01.14 poz numaralı “Su Deposu İnşaat İşleri-Tünel Dışı (120 m3)-tünel dışı su deposuna ait gömülü tip depo için gerekli inşai düzenlemenin yapılması, kapılar ve havalandırma panjurları, trevatuvar düzenlemesi, dış cephe kaplaması, gerekli izolasyon ve her türlü inşaat işleri” iş kalemlerinin, birbirinden farklı ve birden fazla iş kaleminden müteşekkil oldukları, ancak söz konusu iş kalemlerini oluşturan girdilerin neler olduğuna yer verilmediği görülmüştür.
Aşırı düşük teklif sorgulama yazısı ekinde gönderilen iş kalemlerinin analiz girdileri ile analiz girdilerinin temel bileşenlerinin (malzeme, makine, işçilik) ayrı ayrı gösterilmediği görülmüş olup, aynı zamanda bahse konu iş kalemlerinin analiz girdilerine yer verilmediğinden, bu girdilerin temel bileşenlerine (işçilik, makine amortismanı, mazot, makine ve diğer malzeme girdileri vb.) kadar ayrıştırılarak açıklama istenilmesi gerekirken bu analiz girdi ve cinslerinin ayrı ayrı gösterilmediği sadece tek bir boş analiz formatının ihale dokümanında yer aldığı, bu belgede ise temel bileşenler (malzeme, makine, işçilik) başlıklarına yer verildiği anlaşılmaktadır.
Aşırı düşük teklif sorgulaması yapılırken gerçekleştirilen işlemler dikkate alındığında, mevcut durumun isteklilerce aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunulan analizlerde iş kalemini oluşturan analiz girdilerinin farklı belirlenmesi sonucunu doğurabileceği, dolayısıyla istekliler tarafından belirlenen girdilerin kıyaslanabileceği herhangi bir temel kıstas bulunmadığından aşırı düşük teklif açıklamalarının eşit koşullarda değerlendirilmesinin mümkün olmadığı ve bu haliyle aşırı düşük teklif sahibi isteklilere verilen söz konusu analiz formatlarının ve bu şekilde yapılan bir sorgulamanın Kamu İhale Genel Tebliği’nin yukarıda aktarılan 45.1.2’nci maddesine aykırı olduğu sonucuna varılmıştır
Bu çerçevede, idarece mevzuata uygun olarak yapılmayan söz konusu aşırı düşük teklif sorgulamasına istinaden yapılacak olan aşırı düşük teklif açıklamasının mevzuata uygun olup olmadığına ilişkin olarak sağlıklı bir değerlendirme yapılabilmesinin imkân dâhilinde olamayacağı anlaşılmış olup, yukarıda belirtilen mevzuata aykırılıklar göz önüne alınarak;
1) İhale konusu işi oluşturan iş kalemlerinden, nitelik ve nicelik olarak kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar ile birebir uyumlu olmayan iş kalemleri (özel iş kalemleri) ile idarelerce tasarlanan ve birden fazla iş kalemini ihtiva eden iş kalemlerine (paçal iş kalemi) ait birim fiyat analizlerinin temel girdilere (işçilik, makine amortismanı, mazot, makine ve diğer malzeme girdileri vb.) kadar ayrıştırılması,
2) Paçal iş kalemlerine ait analizlerde aynı poz numarasına sahip girdilerin miktar ve tutarlarının anılan poz miktarları dikkate alınarak toplanması (örneğin aynı iş kalemi analizi içerisinde yer alan işçilikle ilgili düz işçi girdilerinin söz konusu poz birim miktarı dikkate alınarak toplanması), farklı poz numarasına sahip girdilerinin ise ayrı ayrı gösterilmesi,
3) Yukarıdaki işlemlerden sonra anılan Tebliğ’in 45.1.2.2’nci maddesine göre açıklama istenilmeyecek analiz girdilerinin belirlenmesi,
4) Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.2.2’nci maddesine göre aynı girdinin birden fazla paçal iş kalemi analizinde yer alması halinde, bu girdinin oranı her analiz için ayrı ayrı değerlendirilerek, herhangi bir analizdeki oranı %3’ün üstünde olan analiz girdisi için açıklama istenilmesi (Örneğin mazot girdisi birden fazla paçal iş kalemi analizinde yer alıyorsa ve eğer bu paçal iş kalemleri analizlerinden en az birinde mazot girdisinin oranı söz konusu analiz toplamının %3’ünün üstünde olması halinde söz konusu mazot girdisi için açıklama istenilmesi),
5) Açıklama istenilecek paçal iş kalemlerinin tümüne ilişkin olarak tek bir açıklama istenilmeyecek analiz girdileri listesinin hazırlanması gerektiği sonucuna varılmıştır.
2) Başvuru sahibinin 2’nci iddiasına ilişkin olarak:
Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Belgelerin sunuluş şekli” başlıklı 31’inci maddesinde “1)Bu Yönetmeliğin uygulanmasında idareler; belgelerin aslını veya aslına uygunluğu noterce onaylanmış örneklerini isterler. Bu kapsamda sunulan fatura örnekleri de asıl olarak kabul edilir. Adaylar veya istekliler, istenen belgelerin aslı yerine ihale veya son başvuru tarihinden önce idare tarafından “aslı idarece görülmüştür” veya bu anlama gelecek şerh düşülen suretlerini başvuruları veya teklifleri kapsamında sunabilirler. Bu yönde yapılacak başvuruların, ihaleden önce idarenin ilgili birim yetkilisi veya bu hususta görevlendirilmiş personelince karşılanması zorunludur.
(2) Noter onaylı belgelerin aslına uygun olduğunu belirten bir şerh taşıması zorunlu olup, sureti veya fotokopisi görülerek onaylanmış olanlar ile “ibraz edilenin aynıdır” veya bu anlama gelecek bir şerh taşıyanlar geçerli kabul edilmez. Ancak, Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi Nizamnamesinin 9 uncu maddesinde yer alan hüküm çerçevesinde, Gazete idaresince veya Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğine bağlı odalarca “aslının aynıdır” şeklinde onaylanarak verilen Ticaret Sicili Gazetesi suretleri veya bunların noter onaylı suretleri de kabul edilir.
…
(7) İhaleye katılım ve yeterlik kriterlerine ilişkin sunulan belgelerin, EKAP üzerinden veya kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının internet sayfası üzerinden temin edilebilmesi ve teyidinin yapılabilmesi durumunda, bu belgeler için belgelerin sunuluş şekline ilişkin şartlar aranmaz…” hükmü bulunmaktadır.
İdari Şartname’nin “İhaleye katılabilmek için gereken belgeler ve yeterlik kriterleri” başlıklı 7’nci maddesinde “7.7.1. İstekliler, yukarıda sayılan belgelerin aslını veya aslına uygunluğu noterce onaylanmış örneklerini vermek zorundadır. Ancak Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi Nizamnamesi’nin 9 uncu maddesinde yer alan hüküm çerçevesinde; Gazete İdaresince veya Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğine bağlı odalarca “aslının aynıdır” şeklinde onaylanarak isteklilere verilen Ticaret Sicili Gazetesi suretleri ile bunların noter onaylı suretleri de kabul edilecektir.
7.7.1.1 İhaleye katılım ve yeterlik kriterlerine ilişkin sunulan belgelerin veya bu belgelerde yer alan bilgilerin, EKAP üzerinden veya kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının internet sayfası üzerinden temin edilebilmesi veya bu bilgilerin teyidinin yapılabilmesi durumunda, bu belgeler için belgelerin sunuluş şekline ilişkin şartlar aranmaz.
7.7.1.2 İstekliler tarafından, 7.7.1.1. maddesindeki koşulları taşıyan katılım ve yeterlik kriterlerine ilişkin belgeler ile Elektronik İhale Uygulama Yönetmeliğinin 21 inci maddesinin ikinci fıkrasına uygun olarak alınan geçici teminat mektubu, sunulmayacak belgeler tablosunda gerekli bilgilere yer verilmesi şartıyla teklif zarfında sunulmaz. Bu durumda, katılım ve yeterlik kriterleri ile geçici teminat mektubuna ilişkin değerlendirme, sunulmayacak belgeler tablosunda yer verilen bilgiler kullanılmak suretiyle EKAP üzerinden veya kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının internet sayfası üzerinden ulaşılan bilgi ve belgeler esas alınarak yapılır. Sunulmayacak belgeler tablosunun kısmi teklife açık ihalelerde her bir kısım için, ortak girişimlerin katıldığı ihalelerde ise her bir ortak tarafından ayrı ayrı doldurulması gerekmektedir.
7.7.2. Noter onaylı belgelerin aslına uygun olduğunu belirten bir şerh taşıması zorunlu olup, sureti veya fotokopisi görülerek onaylanmış olanlar ile “ibraz edilenin aynıdır” veya bu anlama gelecek bir şerh taşıyanlar geçerli kabul edilmeyecektir.
7.7.3. İstekliler, istenen belgelerin aslı yerine ihale tarihinden önce İdare tarafından “aslı idarece görülmüştür” veya bu anlama gelecek şekilde şerh düşülen suretlerini tekliflerine ekleyebilirler.” düzenlemesi bulunmaktadır.
Söz konusu mevzuat hükümlerinden, isteklilerin idarece istenen belgelerin aslını veya aslına uygunluğu noterce onaylanmış örneklerini sunmasının gerektiği, ancak EKAP üzerinden veya kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının internet sayfası üzerinden temin edilebilen ve teyidi yapılabilen belgeler için belgelerin sunuluş şekline ilişkin şartların aranmayacağı anlaşılmıştır.
Başvuru sahibi tarafından İmaj Alt. Üst. San. ve Tic. A.Ş. – Umut Aydın İş Ortaklığının ve En-Ez İnş. San. ve Tic. A.Ş. tarafından sunulan imza sirküleri ve Ticaret Sicil Gazetelerinin belgelerin sunuluş şekline uygun olmadığı iddia edilmektedir.
Buna göre yapılan inceleme doğrultusunda söz konusu ihaleyi gerçekleştiren idareden gönderilen 29.03.2019 tarihli ve 2019/6528 sayılı yazı ile istekliler tarafından sunulan imza sirkülerinin ihale işlem dosyasındaki asılları istenilmiştir. Anılan idare tarafından gönderilen 29.03.2019 tarihli ve 755/499 sayılı yazı ile söz konusu belgeler gönderilmiştir.
.
İlgili belgeler üzerinden yapılan incelemede, şikayete konu edilen istekliler tarafından imza sirkülerinin aslına uygunluğu noterce onaylanmış örneklerinin sunulduğu ve söz konusu belgelerin fotokopi olmadığı, ilgili noterlerin imza ve kaşesini içerdiği görülmüştür.
Ticaret Sicil Gazetelerinin ise kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının internet sayfası üzerinden temin edilebilen ve teyidi yapılabilen belgeler kapsamında olduğu ve belgelerin sunuluş şekline ilişkin şartların aranmayacağı anlaşıldığından, başvuru sahibi isteklinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.
3) Başvuru sahibinin 3’üncü iddiasına ilişkin olarak:
Yapılan incelemede En-Ez İnş. San. ve Tic. A.Ş. tarafından sunulan anahtar teslimi götürü bedel teklif mektubunun imzalanıp kaşelendiği, bir ortak girişim olan İmaj Alt. Üst. San. ve Tic. A.Ş. – Umut Aydın İş Ortaklığı tarafından sunulan anahtar teslimi götürü bedel teklif mektubunun ise iş ortaklığının bütün ortakları tarafından imzalanıp kaşelendiği, yine aynı istekli tarafından sunulan iş ortaklığı beyannamesinin de söz konusu iş ortaklığını oluşturan bütün ortaklar tarafından imzalandığı görülmüştür.
Anılan istekliler tarafından imzalanması gereken tüm belgelerin imzalandığı görüldüğünden başvuru sahibi isteklinin bu iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.
Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, idarece, yukarıda belirtilen hususlar göz önünde bulundurularak, sınır değerin altında teklif sunduğu tespit edilen isteklilerden yeniden aşırı düşük teklif açıklaması istenilmesi ve bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,
Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,
Oybirliği ile karar verildi.
|