aşırı düşük teklif sorgulamasına ilişkin sorgulama yazısında, önemli teklif bileşenlerinin net bir şekilde belirlenerek teklifi aşırı düşük olarak belirlenen isteklilerden aşırı düşük teklif açıklaması istenilmesi ve bu aşamadan sonraki ihale işlemlerinin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

İhaleyi Yapan Daire: 

Başvuru Tarih ve Sayısı: 

Başvuruya Konu İhale: 

Kurumca Yapılan İnceleme ve Değerlendirme: 

TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER:    

Başkan: Hamdi GÜLEÇ

Üyeler: II. Başkan Şinasi CANDAN, Osman DURU, Erol  ÖZ, Köksal SARINCA, Dr. Ahmet İhsan ŞATIR, Hasan KOCAGÖZ, Mehmet  ATASEVER, Oğuzhan YILDIZ

BAŞVURU SAHİBİ:

Bora Yapı Endüstri San. ve Dış Tic. Ltd. Şti

VEKİLİ:

Av. Saim TUĞRUL

Sarayardı Cad. No:100/15 Hasanpaşa/ Kadıköy/İSTANBUL

İHALEYİ YAPAN İDARE:

Istanbul  Gençlik Hizmetleri ve Spor İl Müdürlüğü,

Barbaros Mah Alaattın Yavasça Sk 10/1 34662 Üsküdar/İSTANBUL

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2015/110029 İhale Kayıt Numaralı “Ataköy Yüzme Havuzu ve Kamp Eğitim Merkezi (Leed Sertifikasyonlu) İnşaat, Mimarlık, Makine, Elektrik Mühendisliği Projeleri ve Yaklaşık Maliyet Hazırlanması” İhalesi

KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:

İstanbul Gençlik Hizmetleri Ve Spor İl Müdürlüğü tarafından 30.09.2015 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Ataköy Yüzme Havuzu ve Kamp Eğitim Merkezi (Leed Sertifikasyonlu) İnşaat, Mimarlık, Makine, Elektrik Mühendisliği Projeleri ve Yaklaşık Maliyet Hazırlanması” ihalesine ilişkin olarak Bora Yapı Endüstri San. ve Dış Tic. Ltd. Ştinin 26.10.2015 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 10.11.2015 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 18.11.2015 tarih ve 90358 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 18.11.2015 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusundabulunulmuştur. 22.06.2016 tarih ve 2016/MK-272 sayılı Kurul Kararı gereğince yapılan incelemeye aşağıda yer verilmiştir.

Başvuruya ilişkin olarak 2015/2995-01 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, ihale üzerinde bırakılan istekliye ait teklifin 369.000,00 TL olup, yaklaşık maliyete göre %42 oranında, ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi Yalın Tasarım Mimarlık Hizmetleri-Sinem Serhatlı’nın teklifinin ise yaklaşık maliyete göre %32 oranında tenzilatlı olduğu, söz konusu isteklilerin aşırı düşük teklif açıklamalarının 4734 sayılı Kanun’un 38’inci maddesi ile Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79’uncu maddesi çerçevesinde belgeye dayalı olarak yapılmadığı, sunulan açıklamaların anılan Tebliğ’in 79.2.2.1 ve 79.2.1’inci maddelerine aykırı olduğu, idarece fiyat teklifine esas maliyet tespit tutanağı (Ek-0.5) ve satış tespit tutanağı (Ek- 0.6) incelenmeden ihale komisyonu kararı alındığıiddialarına yer verilmiştir.

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

İhale işlem dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde; yaklaşık maliyetin meslek odaları tarafından belirlenen asgari ücretler esas alınarak toplam 672.502,23 TL olarak belirlendiği, 19.10.2015 tarihli ihale komisyon kararı ile Gökyol İnş. ve San. A.Ş.nin sunduğu iş deneyim belgesinin benzer işe uygun olmaması,  teknik personelle ilgili talep edilen belgelerin eksik olması ve kendi şirketleri bünyesinde çalıştığını gösteren belgeleri sunmaması sebebiyle, Mehmet Ergün’ün ise, iş deneyim belgesinin Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’ne göre düzenlenmemesi,  benzer işe uygun olmaması ve istenilen görsellerin İdari Şartname’ye uygun olmaması sebebiyle tekliflerinin değerlendirme dışı bırakıldığı,ihale komisyonunca sınır değerin altında teklif verdiği tespit edilen  Alper Aksoy Mim. Müh. Müş. Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti ve Yalın Tasarım Mimarlık Hizmetleri-Sinem Serhatlı’ya gönderilen 13.10.2015 tarihli yazılar ile, teklifleri ile ilgili olarak inşaat, mekanik, elektrik projelerinin, iş firma bünyesinde yapılacak ise, ilgili meslek personeline ait SGK kayıtları ve meslek odaları belgeleri, alt yüklenicilere yaptırılacak ise bununla ilgili alınan teklif mektupları ve daha önce yapılan benzer işlere ait sözleşme ve faturalarla birlikte işi nasıl yapacaklarına ilişkin yazılı açıklamalarını 16.10.2015 tarihine kadar idareye sunmalarının istendiği, istekliler tarafından yapılan açıklamalar neticesinde açıklamaların uygun görülerek, ekonomik açıdan en avantajlı 2’nci teklifin Yalın Tasarım Mimarlık Hizmetleri-Sinem Serhatlı olarak belirlenmesine ve ihalenin ekonomik açıdan en avantajlı 1’inci teklif olarak belirlenen Alper Aksoy Mim. Müh. Müş. Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti üzerinde bırakılmasına karar verildiği tespit edilmiştir.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Danışmanlık hizmetleri” başlıklı 48’inci maddesinde “Mimarlık ve mühendislik, etüt ve proje, harita ve kadastro, her ölçekte imar planı, imar uygulama, ÇED raporu hazırlanması, plan, yazılım geliştirme, tasarım, teknik şartname hazırlanması, denetim ve kontrolörlük gibi teknik, mali, hukuki veya benzeri alanlardaki hizmetler, danışmanlık hizmet sunucularından alınır.

Danışmanlık hizmetleri, bu bölümde yer alan hükümlere uygun olarak sadece belli istekliler arasında ihale usulü ile ihale edilir. Ancak yaklaşık maliyeti 13 üncü maddenin (b) bendinin (2) numaralı alt bendinde hizmet alımları için öngörülen üst limit tutarının dört katının altında kalan danışmanlık hizmetleri, hizmet alımı ihalesiyle gerçekleştirilebilir.” hükmü,

Danışmanlık Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Temel ilkeler” başlıklı 4’üncü maddesinin dördüncü fıkrasında “Danışmanlık hizmet alımı ihaleleri Kanunun ikinci kısmının beşinci bölümünde yer alan maddelere göre belli istekliler arasında ihale usulüyle yapılır. Ancak yaklaşık maliyeti Kanunun 13 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (2) numaralı alt bendinde hizmet alımları için öngörülen üst limit tutarının dört katının altında kalan danışmanlık hizmetleri, hizmet alımı ihalesiyle gerçekleştirilebilir.” hükmü,

Anılan Yönetmelik’in “Danışmanlık hizmetlerinin kapsamı” başlıklı 6’ncı maddesinde “(1) Kanunun 48 inci maddesinde belirtilen mimarlık ve mühendislik, etüt ve proje, harita ve kadastro, her ölçekte imar planı, imar uygulama, ÇED raporu hazırlanması, plan, yazılım geliştirme, tasarım, teknik şartname hazırlanması, denetim ve kontrolörlük gibi teknik, mali, hukuki veya benzeri alanlardaki hizmetler, danışmanlık hizmet sunucularından alınır.

(2) Kanunun 10 uncu maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (2) numaralı alt bendinde belirtilen yapımla ilgili hizmet işlerinin tamamı danışmanlık hizmetlerinin kapsamında olup, bu işler aşağıda sayılmıştır:

a) İmar planlarının hazırlanması.

b) Planlama, fizibilite ve yapılabilirlik etüdleri.

c) Yapımla ilgili sondaj –zemin etüdleri.

ç) Topoğrafya çalışmaları ve harita işleri (sayısal kadastral harita hizmetleri hariç).

d) Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) raporu hazırlanması.

e) Yapımla ilgili mühendislik ve mimarlık tasarım hizmetleri.

f) Yapımla ilgili mühendislik ve mimarlık tasarım kontrollüğü.

g) Yapım işi kontrollüğü ve yapı denetimi.

ğ) Yapım işi ihalesine ilişkin teknik şartname hazırlanması.” hükmü yer almaktadır.

4734 sayılı Kanun ve Danışmanlık Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin yukarıda yer verilen hükümlerine göre; “etüt ve proje” işlerinin danışmanlık hizmeti olarak tanımlandığı, danışmanlık hizmet alımı ihalelerinin belli istekliler arasında ihale usulüyle yapılacağı, fakat yaklaşık maliyeti 4734 sayılı Kanun’un 13’üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (2) numaralı alt bendinde hizmet alımları için öngörülen üst limit tutarının dört katının altında kalan danışmanlık hizmetlerinin hizmet alımı ihalesiyle gerçekleştirilebileceği anlaşılmaktadır.  Bu çerçevede, şikâyete konu “proje danışmanlık hizmeti ve yaklaşık malıyet hazırlanması” işinin yaklaşık maliyeti esas alınarak mevzuatın anılan hükümlerine istinaden söz konusu işin hizmet alımı ihalesi olarak gerçekleştirildiği anlaşılmıştır. Dolayısıyla, şikâyete konu “proje danışmanlık ve yaklaşık maliyet hazırlanması hizmeti alımı işi” ihalesinde 4734 sayılı Kanun’da, Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinde ve Kamu İhale Genel Tebliği’nde hizmet alımı ihaleleri için belirlenmiş kurallar uygulanacaktır.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde “İhale komisyonu verilen teklifleri 37’nci maddeye göre değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.

İhale komisyonu;

a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,

          b)  Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

           c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,

        Hususlarında belgelendirilmek suretiyle yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.” hükmü,

Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Sınır değer ve aşırı düşük teklifler” başlıklı 59’uncu maddesinde “(1) İhale komisyonu verilen tekliflerden, diğer tekliflere veya yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.

(2) İhale komisyonu;

a) Verilen hizmet ve yapım yönteminin ekonomik olması,

b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

c) Teklif edilen işin özgünlüğü, hususlarında belgelendirilmek suretiyle yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir. İhale komisyonunca reddedilmeyen aşırı düşük teklifler, geçerli teklif olarak dikkate alınır.

(3) Aşırı düşük tekliflerin tespiti ve değerlendirilmesinde; Kamu İhale Kurumu tarafından aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değer veya sorgulama kriterleri ya da ortalamalar belirlenmiş ise ihale komisyonu bu düzenlemeyi esas alır.

(4) Aşırı düşük teklif değerlendirmesinde tekliflerin, asgari maliyet yanında sözleşme giderlerini karşılayıp karşılamadığı da dikkate alınır.” hükmü bulunmaktadır.

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Hizmet alımı ihalelerinde aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79’uncu maddesinde “79.1. Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde kar hariç yaklaşık maliyet tutarı; personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet alımı ihalelerinde ise yaklaşık maliyetin 1,30 sayısına bölünmesinden elde edilen tutar sınır değer olarak kabul edilir.

79.2. İhale ilanında ve dokümanında teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden açıklama isteneceği belirtilen hizmet alımı ihalelerinde, aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi aşamasında aşağıdaki düzenlemelere göre işlem tesis edilmesi gerekmektedir.  

79.2.1. Aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazıda, isteklilerin yapacakları açıklamalara esas olacak önemli teklif bileşenlerinin, bütün istekliler için aynı unsurları içerecek şekilde belirtilmesi zorunludur. Aşırı düşük teklif açıklaması sunulması için isteklilere üç (3) iş gününden az olmamak üzere uygun bir süre verilir.

…” açıklamasına yer verilmiştir.

İdari Şartname’nin “Teklif fiyata dahil olan giderler“ başlıklı 25’inci maddesinde “25.1. Her türlü harç bedeli

25.2. 25.1. maddesinde yer alan gider kalemlerinde artış olması ya da benzeri yeni gider kalemlerinin oluşması hallerinde, teklif edilen fiyatın bu tür artış ya da farkları karşılayacak payı içerdiği kabul edilir. Yüklenici, bu artış ve farkları ileri sürerek herhangi bir hak talebinde bulunamaz.

25.3. Teklif fiyata dahil olan diğer giderler aşağıda belirtilmiştir:

25.4. Sözleşme konusu işin bedelinin ödenmesi aşamasında doğacak Katma Değer Vergisi (KDV), ilgili mevzuatı çerçevesinde İdare tarafından yükleniciye ayrıca ödenir.

…”  düzenlemesi,

İdari Şartname’ nin “Sınır değer” başlıklı 33’üncü maddesinde “33.1. İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra Kurum tarafından belirlenen yönteme göre sınır değer hesaplar.

33.2. Teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden Kanunun 38 inci maddesine göre açıklama istenecektir. Bu kapsamda; ihale komisyonu sınır değerin altında kalan teklifleri aşırı düşük teklif olarak tespit eder ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister. İhale komisyonu;

a) Verilen hizmetin ekonomik olması,

b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

c) Teklif edilen hizmetin özgünlüğü, gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifi reddedilir. İhale komisyonunca reddedilmeyen teklifler, geçerli teklif olarak belirlenir. İhale üzerinde bırakılan isteklinin teklifinin sınır değerin altında olması durumunda kesin teminat 40.1 maddesinde yer alan hüküm uyarınca hesaplanan tutar üzerinden alınır.” düzenlemesi bulunduğu görülmüştür.

İhale konusu işe ait ihale dokümanında yer alan bilgi ve belgelerin incelenmesinden,  ihale konusu işin yüzme havuzu ve kamp eğitim merkezi  (leed sertifikasyonlu) inşaat, mimarlık, makine, elektrik mühendisliği projeleri ve yaklaşık maliyet hazırlanması gibi danışmanlık hizmeti niteliğinde işlerden oluştuğu, bu tip işlerin niteliği gereği sermaye birikiminden çok mesleki tecrübeye ve bilgi birikimine dayalı işler olduğu anlaşılmaktadır.

Söz konusu ihalenin personel çalıştırılmasına dayalı olmayan bir hizmet alımı olduğu anlaşılmış olup, personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet alımı ihalelerine yönelik olarak aşırı düşük tekliflerin tespitine esas sınır değer, Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79.1’inci maddesinde yer verilen “…personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet alımı ihalelerinde ise yaklaşık maliyetin 1,30 sayısına bölünmesinden elde edilen tutar sınır değer olarak kabul edilir.” açıklaması uyarınca yaklaşık maliyetin 1,30 sayısına bölünmesi suretiyle belirlenmektedir.

Söz konusu ihalede, sınır değerin 517.309,41 TL olarak hesaplandığı, teklif fiyatı sınır değerin altında kalan 2 istekliden teklifleri ile ilgili olarak aşırı düşük teklif açıklaması istenildiği, 4734 sayılı Kanun’un 38’in maddesine göre, teklif fiyatı sınır değerin altında kalan Alper Aksoy Mim. Müh. Müş. Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti ve Yalın Tasarım Mimarlık Hizmetleri-Sinem Serhatlı’ ya gönderilen 13.10.2015 tarihli yazılar ile, teklifleri ile ilgili olarak inşaat, mekanik, elektrik projelerinin, iş firma bünyesinde yapılacak ise, ilgili meslek personeline ait SGK kayıtları ve meslek odaları belgeleri, alt yüklenicilere yaptırılacak ise bununla ilgili alınan teklif mektupları ve daha önce yapılan benzer işlere ait sözleşme ve faturalarla birlikte işi nasıl yapacaklarına ilişkin yazılı açıklamalarını 16.10.2015 tarihine kadar idareye sunmalarının istendiği tespit edilmiştir.

4734 sayılı Kanun’un 38’inci maddesi ve Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79’uncu maddesinde, ihale komisyonu tarafından tekliflerin değerlendirilmesinin ardından aşırı düşük tekliflerin ve bu tekliflerde önemli olan bileşenlerin belirlenmesinin zorunlu olduğu ve teklifinin aşırı düşük olduğu tespit edilen isteklilerden sadece teklifte önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili açıklama istenmesi gerektiği hususu hüküm altına alınmıştır.

Mevzuatın yukarıda aktarılan ve açıklanan hükümleri böyle iken incelenen ihalede, teklifleri aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerden açıklama istenmesine ilişkin isteklilere gönderilen 13.10.2015 tarihli yazılarda açıklama istenen önemli teklif bileşenlerine ilişkin net bir belirleme yapılmadığı tespit edilmiştir. Teklifi aşırı düşük olarak belirlenen istekliler için herhangi bir belirsizliğe neden olmayacak şekilde net bir belirleme yapılması gerektiği anlaşılmıştır. Ayrıca isteklilerden daha önce yapılan benzer işlere ait sözleşme ve faturaların istenildiği görülmüş olup, söz konusu belgelerin İdari Şartname’nin iş deneyim ile ilgili maddesi uyarınca, ihaleye katılım belgeleri kapsamında yeterliğin tevsikinde kullanılacak belgeler olduğu, aşırı düşük sorgulaması ile ulaşılmak istenilen amacın isteklilerin teklif ettikleri bedel ile söz konusu işi yapabileceklerini göstermeye yarayan maliyetlerin fiyatlandırılmasına ilişkin olduğu, bu bağlamda isteklilerin iş deneyimini gösteren benzer işe ilişkin belgelerin, aşırı düşük teklif sorgulaması kapsamında isteklilerden talep edilemeyeceği sonucuna varılmıştır.

Sonuç olarak, yukarıda belirtilen mevzuata aykırılıkların düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte olduğu tespit edildiğinden, aşırı düşük teklif sorgulamasına ilişkin sorgulama yazısında, önemli teklif bileşenlerinin net bir şekilde belirlenerek teklifi aşırı düşük olarak belirlenen isteklilerden aşırı düşük teklif açıklaması istenilmesi ve bu aşamadan sonraki ihale işlemlerinin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,

Oybirliği ile karar verildi.