|
BAŞVURU SAHİBİ:
Mauproje İnşaat A.Ş.
VEKİLİ:
Av. İlyas ZEYBEK,
İHALEYİ YAPAN İDARE:
T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Toplu Konut İdaresi Başkanlığı,
BAŞVURUYA KONU İHALE:
2020/690157 İhale Kayıt Numaralı “Konya İli Karatay İlçesi Fevzi Çakmak Mahallesi Konya Yeni Motorlu Küçük Sanayi Sitesi 1 Etap 45 Adet Sanayi Yapısı (786 Sanayi Dükkânı), 4 Adet Ticari Yapı (44 Adet Ticari Dükkân), 1 Adet Giriş Takı İnşaatı ile Altyapı ve Çevre Düzenlemesi İşi” İhalesi
KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:
T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Toplu Konut İdaresi Başkanlığı tarafından 20.01.2021 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Konya İli Karatay İlçesi Fevzi Çakmak Mahallesi Konya Yeni Motorlu Küçük Sanayi Sitesi 1 Etap 45 Adet Sanayi Yapısı (786 Sanayi Dükkânı), 4 Adet Ticari Yapı (44 Adet Ticari Dükkân), 1 Adet Giriş Takı İnşaatı İle Altyapı ve Çevre Düzenlemesi İşi” ihalesine ilişkin olarak Mauproje İnşaat A.Ş.nin 12.03.2021 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 17.03.2021 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 26.03.2021 tarih ve 15972 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur. 08.07.2021 tarihli ve 2021/MK-280 sayılı Kurul kararı gereğince yapılan incelemeye aşağıda yer verilmiştir.
Başvuruya ilişkin olarak 2021/571-01 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.
KARAR:
Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,
1) Şikâyet başvurusu üzerine idarece verilen şikâyetin reddi kararının mevzuata uygun bir şekilde verilmediği, iddiaların neden reddedildiğinin hukuki sebeplerinin ve gerekçelerinin açıklanmadığı, bu haliyle karar içeriğinin mevzuata uygun olmadığı,
2) Teklifinin sınır değerin altında olduğu ve aşırı düşük teklif açıklamasının istenildiği, ancak idare tarafından verilmesi zorunlu olunan temel analiz girdilerine ait en alt analizlerin verilmediği, bu durumun Kamu İhale Genel Tebliği’ne aykırı olduğu ve aşırı düşük teklif açıklaması yapma hakkının kısıtlanması niteliğinde olduğu, açıklama yapmak için isteklilere verilmesi gereken sürelere uyulmadığı, aşırı düşük teklif açıklamaları kapsamında yer alan analizlerin Tebliğ’in analiz formatında da belirtildiği şekilde “malzeme, işçilik, makine ve diğerleri (varsa; naklîyeler, inşaat yerindeki yükleme, boşaltma, yatay ve düşey taşımalar, zamlar vb.)” en alt analiz girdilerine kadar ayrıştırılarak verilmesi gerektiği, özel ve paçal iş kalemleri için bu iş kalemlerinde bulunan analiz girdileri ve miktarlarının gösterildiği analizlerin de aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazı ekinde isteklilere verilmesi gerektiği, idarenin açıklanması gereken iş kalemlerinin temel analiz girdilerine kadar analiz yapmaması nedeniyle, bu is kalemleri içerisinde yer alan %3 ve %15’e göre belirlenen malzeme, zayiatı, nakliye, makine, vb. analiz girdilerinin de belirlenemediği, dolayısı ile bu iş kalemleri için açıklama istenen ve istenmeyen analiz girdileri listelerinin de eksik hazırlandığı, söz konusu iş kalemleri içinde yer alan her biri birbirinden farklı beton, demir ustaları, kaynak ustaları, erbab işçi ve düz işçi işçilik analizlerinin de belirlenmediği, şöyle ki;
Özel-PRO1, Özel-PR03 ve Özel-PR04 iş kalemlerine ilişkin olarak;
Söz konusu pozların paçal inşaat iş kalemleri olduğu ve analizlerinin en alt ana temel analiz girdilerine kadar ayrıştırılarak hazırlanması gerektiği, idare tarafından gönderilen 01.02.2021 tarihli aşırı düşük sorgulaması konulu yazı ekinde gönderilen “Açıklama İstenilen İş Kalemleri” listesinde söz konusu pozların malzeme ve işçilik bakımından m3 cinsinden açıklanmasının istenildiği, ancak yapılan piyasa araştırmasında prefabrik yapı firmalarının m3 cinsinden alış satış yapmadığı, ticari defter ve kayıtlarında yine m3 cinsinden alım ve satımların olmadığı belirtilerek tekliflerini m3 cinsinden veremeyeceklerinin anlaşıldığı, bu durumda söz konusu özel pozların üçüncü kişilerden alınacak fiyat teklifi ile açıklanması imkânının kalmadığı, Tebliğ’de sayılan belgelerden herhangi biri ile teklifini açıklama hakkına sahip olduğu, sadece üçüncü kişilerden alınacak olan teklifler ile teklifini açıklamaya zorlanamayacağı, standardı belli olan C25/30 betonu gibi emtiaların m3 veya m2 olarak satışının bulunabileceği ve bu tür malzemeler için Ek-O6 tutanağının düzenlenebileceği, ancak her bir yapı birbirinden farklı olduğundan yapının bir bütün olarak m3 cinsinden tanımlanıp satışının yapılmadığı, bu nedenle idarenin m3 veya m2 cinsinden verdiği iş kalemlerini en alt analiz girdilerine kadar ayrıştırarak bu analizleri isteklilere vermesi gerektiği, nitekim idarenin özel bir iş kalemi ÖZEL-LENTO “Betonarme Lento Yapılması” iş kaleminin analizinin en alt temel analiz girdilerini içerek şekilde oluşturarak isteklilere verdiği, açıklama istenilen ve istenilmeyen analiz girdilerinin de idarece belirlendiği, Özel-PRO1, Özel-PR03 ve Özel-PR04 pozlarına ait imalatların taşıyıcı sistem olması ve yapının temel bileşenleri arasında yer alması sebebiyle, gerek imalat gerek montaj süreçlerinde önemli malzeme, işçilik, makine, ekipman vb. girdiler ihtiva ettiği, bu kalemlerin çok yüksek bir inşaat alanının tüm ana taşıyıcı sistemine ait iş kalemleri olduğu, bu sebeple bu söz konusu iş kalemlerinin, işin ve aşırı düşük sorgulaması kapsamındaki açıklamaların ana omurgasını oluşturduğu,
Özel -04 (Seksiyonel Kapı Yapılması) iş kalemine ilişkin olarak;
Bu iş kaleminin biriminin m2 olarak belirlendiği, buna karşın girdiler belirlenirken Özel-04-Rl ve Özel-04-R2 iş kalemleri olarak “Seksiyonel Kapı Yapılması-malzeme” ve “Seksiyonel Kapı Yapılması-işçilik” olarak girdilerin belirlendiği ve birimin “adet” olarak belirlendiği, 08.02.2021 tarihli dilekçe ile bu hususa itiraz edilerek analizin düzeltilmesinin talep edildiği, idare tarafından gönderilen 08.02.2021 tarihli düzeltme yazısında “Açıklama istenilen iş kalemleri listesi kısmında 29. sırada bulunan Seksiyonel Kapı Yapılması imalatının sehven hatalı yazılan birimi “m2” şeklinde olacaktır.” denildiği, aynı yazı içeriğinde düzeltme yapılan diğer pozlara da yer verilerek yazı ekinde “açıklama istenen iş kalemleri”nin gönderildiği, ancak idare tarafından düzeltilerek gönderilen açılama istenilen iş kalemleri arasında yazı içeriğinde düzeltildiği belirtilen “Seksiyonel Kapı Yapılması” iş kalemine yer verilmediği ve bu kalemin listelenmediği, bu nedenle idare tarafından usulüne uygun bir düzeltmenin yapılmadığı, idare tarafından bu iş kalemine ilişkin olarak da hiçbir açıklamanın yapılmadığı ve girdilerin ayrıştırılmadığı, Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.7’nci maddesinde inşaat iş kalemleri/iş grupları dışında yer alan sıhhi tesisat, kalorifer tesisatı, müşterek tesisat, havalandırma, brülör, asansör, elektrik tesisatı vb. iş kalemleri/iş gruplarına ait analiz sunulması yerine bu iş kalemi/iş gruplarına ait malzeme ve montaj bedelini ayrı ayrı gösterecek şekilde açıklama yapılabileceğinin düzenlendiği, ancak şikâyete konu iş kalemlerinin inşaat iş kalemleri olduğu, bu nedenle idarenin analizinde belirttiği gibi sadece malzeme ve montaj olarak açıklanamayacağı,
Beton nakliyesine ilişkin olarak;
Beton iş kalemleri analizlerinde idarece nakliyenin 10 km olarak belirlendiği, ancak bu mesafenin tek bir firmayı işaret eder nitelikte olduğu, eşitlik ve rekabet ilkelerine aykırılık teşkil ettiği ve Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.13.16’ıncı maddesinde yer alan açıklamalara uygun olmadığı,TS13515 standardında beton nakliyesi için verilen sürenin 120 dakika olduğu, beton nakliyesinin transmikser adı verilen kamyon-çekici taşıtlar vasıtası ile yapıldığı, bu taşıtların Karayolları Trafik Yönetmeliği’nde belirlenmiş azami hız sınırlarının şehir dışında 90 km/saat, şehir içinde ise 50 km/saat olduğu, yani idarece hazır beton nakliyesi için aşırı düşük teklif açıklamaları kapsamında belirlenecek azami mesafelerin, şehir dışı için 90 km/saX2 saat=180 km ve şehir içi için ise 50 km/saX2 saat=100 km olması gerektiği, idarece beton nakli için belirlenen söz konusu mesafenin de düzeltilmesi gerektiği,
Öte yandan, idarenin usulüne uygun bir şekilde analizleri vermemiş olması sebebiyle,
EPDK fiyatlarının kullanılamadığı, temel analiz girdilerinden olan mazot (motorin) girdisi için Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.13.14’üncü maddesi gereğince analizlerde EPDK tarafından yayımlanmış verileri kullanamadığı,
Temel analiz girdilerinden biri olan iş makineleri için Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.13.17’nci maddesi gereğince kendi malı olan iş makinesinin satın alma bedeli üzerinden açıklama yapamadığı,
Açıklama istenilecek ve istenilmeyecek kalemlerin birbirine karıştırıldığı, örneğin isteklilere verilen analizlerde beton iş kalemleri ile ilgili mazot (motorin) girdisinin analizlerde “açıklama istenilmeyecek” şeklinde belirtilmiş olmasına rağmen aynı girdinin diğer iş kalemlerinde ve liste olarak isteklilere verilen “Açıklama İstenilecek Analiz Girdi Listesi” tablosunda “açıklama yapılması istenilecek” girdi olarak belirtildiği,
3) İdare tarafından aşırı düşük teklif açıklaması usulüne uygun şekilde istenilmediğinden, aşırı düşük teklif açıklaması sunmadığı gerekçesi ile teklifinin değerlendirme dışı bırakılmasının açıkça hukuka aykırı olduğu iddialarına yer verilmiştir.
Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.
Başvuru sahibinin 26.03.2021 tarih ve 15972 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan dilekçesi ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunması üzerine, 07.04.2021 tarihli ve 2021/UY.I-745 sayılı Kurul kararı ile itirazen şikayet başvurusunun reddine karar verildiği anlaşılmıştır.
Anılan Kurul kararının iptali istemiyle başvuru sahibi tarafından açılan davada, Ankara 11. İdare Mahkemesinin 16.06.2021 tarihli ve E:2021/824, K:2021/1174 sayılı kararı ile ““Uyuşmazlıkta; idarenin 01.02.2021 tarihli yazısı ile davacı şirketten 09.02.2021 tarihine kadar aşırı düşük teklif açıklaması sunulmasını talep ettiği, bu yazı ekinde açıklanması istenilen iş kalemlerinin, açıklanması istenilen ve istenilmeyen analiz girdilerinin listeler halinde verildiği, davacı şirketin 08.02.2021 tarihinde idareye başvurarak aşırı düşük teklif sorgulaması kapsamında yer alan analizlerle ilgili bazı düzeltmelerin yapılmasını istediği ve ek süre talebinde bulunduğu, idarenin aynı gün içinde cevap verdiği, bazı pozlara ait analiz isimlerinin sehven yanlış yazıldığını, bazı pozlarda birimlerin yanlış yazıldığını, analiz poz numaralarında hata yapıldığını belirttiği ve gerekli düzeltmelerin yapılarak analizlerin tekrar gönderildiği, 11.02.2021 tarihine kadar aşırı düşük teklif açıklamasının sunulmasını talep ettiği, davacı şirket 11.02.2021 tarihinde yine idareye başvurarak özellikle ÖZEL-PR01, ÖZEL-PR03 ve ÖZEL-PR04 iş kalemlerinde bir kısım sıkıntıların bulunduğunu, idare tarafından verilen analizlerde bu pozlara ait girdilerin m3 cinsinden istenildiğini, ancak üçüncü kişilerden m3 cinsinden fiyat teklifi alınamadığını belirttiği ve iş kalemlerinin en alt temel analiz girdilerine ayrıştırılarak verilmesini isteyerek tekrar ek süre talebinde bulunduğu, idarenin aynı gün içinde cevap verdiği ve söz konusu yazıda 12.02.2021 tarihine kadar aşırı düşük teklif açıklamasının sunulmasını talep ettiği, daha sonra davacı şirketin 12.02.2021 tarihinde yine idareye başvurarak idare tarafından verilecek olan temel analiz girdileri ile açıklama yapılacağı belirtilerek söz konusu girdilerin yeniden talep edildiği, ancak bu yazıya idare tarafından cevap verilmediği, davacı şirketin iddialarının idarece kendilerine gönderilen aşırı düşük teklif açıklama isteme yazısına ilişkin olduğu, idarece gönderilen en son aşırı düşük teklif açıklama isteme yazısının 11.02.2021 tarihinde istekliye tebliğ edildiği, bu nedenle, başvuru sahibinin şikâyet konusu işlemi fark etmesi veya öğrenmesi gereken tarih olan 11.02.2021 tarihini izleyen on gün içinde 22.02.2021 tarihi mesai bitimine kadar idareye şikâyet başvurusunda bulunması gerekirken, bu süreyi geçirdikten sonra 25.02.2021 tarihinde idareye şikâyet başvurusunda bulunduğu, daha sonra gerek davacı şirketin ve gerekse idarece şikâyet başvurusu olarak değerlendirilmemekle birlikte, davacı şirket tarafından idareye sunulan ve 12.02.2021 tarihinde idare kayıtlarına alınan aşırı düşük teklif sorgulaması hakkındaki yazı, idareye yapılan şikâyet başvurusu olarak değerlendirilse dahi, anılan yazının idare kayıtlarına alındığı 12.02.2021 tarihini izleyen on günlük idarenin cevap verme süresini takip eden on gün içerisinde davalı idareye itirazen şikâyet başvurusunda bulunulması gerekirken, bu süre sona erdikten sonra ilk olarak 12.03.2021 tarihinde ve daha sonra ihale komisyonu kararının tebliği üzerine idareye başvuru yaptıktan sonra 26.03.2021 tarihinde Kuruma başvuruda bulunulduğu gerekçesiyle davacı şirketin başvurusunun süre yönünden reddine karar verilmiş ise de, düzeltici işlem belirlenmesine ilişkin kararın yerine getirilmesi için alınan 05.03.2021 tarihli ikinci ihale komisyonu kararı ile davacı şirketin teklifinin değerlendirme dışı bırakılması nedeniyle, ihale sürecinde davacı şirketin hak kaybına uğradığını iddia edebileceği yeni bir işlemin ortaya çıktığının kabulü gerekmektedir. İhale sürecinde yeni bir hukukî durum meydana getiren ihale sürecine etkili bir kararın alınması üzerine başvuruya konu edilebilecek işlemi ve hukuka aykırılık nedenini öğrenen ilgililerin bu tarihten itibaren Kanun’da öngörülen sürede idareye başvurmalarına hukukî bir engel bulunmamaktadır.
Bu çerçevede, ihale sürecinde yeni bir işlem olarak ortaya çıkan, ihalenin bütün hüküm ve sonuçlarının yer aldığı 05.03.2021 tarihli kesinleşen ihale kararının davacıya tebliğ edildiği 05.03.2021 tarihinden sonra davacı şirket tarafından 12.03.2021 tarihinde yapılan şikâyet başvurusunun reddi üzerine yapılan itirazen şikâyet başvurusu süresinde yapıldığından, söz konusu iddiaların esasının incelenmesi gerekirken, Kamu İhale Kurulu’nca davacı şirketin söz konusu iddiasının süre yönünden reddedilmesine ilişkin dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmamaktadır.” şeklinde gerekçe belirtilerek dava konusu işlemin başvuru sahibinin 2’nci iddiası yönünden kısmen iptaline karar verilmiştir.
Anılan Mahkeme kararının gereklerini yerine getirmek üzere alınan 08.07.2021 tarihli ve 2021/MK-280 sayılı Kurul kararı ile “1-Kamu İhale Kurulunun 07.04.2021 tarihli ve 2021/UY.I-745 sayılı kararının başvuru sahibinin 2’nci iddiası yönünden iptaline,
2- Anılan Mahkeme kararında belirtilen gerekçeler doğrultusunda, başvuru sahibinin 2’nci iddiasının esasının incelenmesine” karar verilmiştir.
Ankara 11. İdare Mahkemesinin 16.06.2021 tarihli ve E:2021/824, K:2021/1174 sayılı kararında belirtilen hususlarla sınırlı olarak, başvuru sahibinin 2’nci iddiası yönüyle yapılan inceleme sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde “İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.
İhale komisyonu;
a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,
gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.
Kurum, ihale konusu işin türü, niteliği ve yaklaşık maliyeti ile ihale edilme usulüne göre aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değerler ve sorgulama kriterleri belirlemeye, ihalenin bu maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin sonuçlandırılabilmesine, ayrıca yaklaşık maliyeti 8 inci maddede öngörülen eşik değerlerin yarısına kadar olan hizmet alımları ile yapım işleri ihalelerinde sınır değerin altında olan tekliflerin bu maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin reddedilmesine ilişkin düzenlemeler yapmaya yetkilidir. İhale komisyonu bu maddenin uygulanmasında Kurum tarafından yapılan düzenlemeleri esas alır.” hükmü,
Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Sınır değer ve aşırı düşük teklifler” başlıklı 60’ıncı maddesinde “(1) İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra Kurum tarafından belirlenen yönteme göre sınır değeri hesaplar.
(2) Aşırı düşük teklif tespit ve değerlendirme işlemlerine ilişkin olarak, ihale ilanı ve dokümanında belirtilmek kaydıyla, üçüncü, dördüncü, beşinci ve altıncı fıkralardaki koşullar çerçevesinde aşağıdaki seçeneklerden bir tanesi kullanılır.
a) Sınır değerin altında olan teklifler ihale komisyonunca aşırı düşük teklif olarak tespit edilir ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili ayrıntılar yazılı olarak istenir. İhale komisyonu;
1) Yapım yönteminin ekonomik olması,
2) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
3) Teklif edilen işin özgünlüğü, gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir. …” hükmü,
Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Aşırı düşük teklif sorgulaması öngörülen ihalelerde yaklaşık maliyetin hesaplanması sırasında yapılacak işlemler” başlıklı 38’inci maddesinde “38.1. İdare, yaklaşık maliyetin hesaplanması sırasında her bir iş kalemi/grubunun yaklaşık maliyete oranını tespit edecektir. Yaklaşık maliyeti oluşturan iş kalemleri/grupları tutarlarının büyükten küçüğe sıralandığı ve oranların kümülatif toplamının da gösterildiği “sıralı iş kalemleri/grupları listesi” ile iş kalemleri/gruplarına ait ayrıntılı analizler ve analiz girdilerinin tutarları itibarıyla küçükten büyüğe sıralanmış halini gösteren “sıralı analiz girdileri tablosu” hazırlanarak yaklaşık maliyet hesap cetveli kapsamında ihale onay belgesine eklenecektir. Sıralı iş kalemleri/grupları listesi oluşturulurken, iş kalemleri/grupları tutarlarının yaklaşık maliyete oranları, en yakın dört ondalık basamaklı sayıya getirilecek biçimde yuvarlanacak ve bu oranların toplamının, yuvarlama nedeni ile 1 den farklı olması dikkate alınmayacaktır…” açıklaması,
Anılan Tebliğ’in “Sınır değer tespiti ve aşırı düşük teklifler” başlıklı 45’inci maddesinde “…45.1.2. Sınır değerin altındaki teklif sahiplerinden yaklaşık maliyetin %80’lik bölümünü oluşturan iş kalemleri/gruplarına ilişkin ayrıntılar yazılı olarak istenir. Bu çerçevede; istenen açıklamanın niteliği dikkate alınarak, isteklilere beş (5) iş gününden az olmamak üzere makul bir süre verilir. Yazıda ayrıca, ihale konusu işe özgü alanlara (malzeme ocağı vb.) ilişkin olan ve açıklama istenecek girdi niteliğinde bulunan nakliyelere dair yaklaşık maliyet hesabında esas alınan mesafeler belirtilir.
45.1.2.1. İhale komisyonunca, (38.1) maddesi kapsamında idarece hazırlanan “sıralı iş kalemleri/grupları listesi” kullanılarak yaklaşık maliyetin %80’lik kısmına giren iş kalemleri/grupları belirlenir.
Sıralı listeye göre, tutarlarının yaklaşık maliyete oranlarının kümülatif toplamı %80 oranına kadar olan iş kalemleri/grupları ile kümülatif toplama eklendiğinde %80 oranının aşılmasına neden olan iş kalemi/grubu, sorgulamaya tabi tutulacak olan iş kalemleri/grupları olarak belirlenecektir. Bunların dışında kalan iş kalemleri/grupları için sorgulama yapılmayacaktır.
45.1.2.2. İhale komisyonu tarafından, açıklama istenilmesi gereken iş kalemleri/gruplarına ait idarece (38.1) maddesine göre oluşturulan “sıralı analiz girdileri listesi” kullanılarak tutarı kar ve genel gider hariç analiz toplamının % 3’üne eşit ve bu tutarın altında olan analiz girdileri tespit edilecektir.
Yaklaşık maliyeti oluşturan iş kalemi/grubu analizlerindeki analiz girdilerinden, tutarı kar ve genel gider hariç analiz toplamının %3’üne eşit ve altında olanlar için isteklilerden açıklama yapılması istenilmeyecektir.
Tutarı, kar ve genel gider hariç analiz toplamının %3’üne eşit veya altında olması nedeniyle sorgulamaya tabi tutulmayacak analiz girdilerinin tutarlarının kümülatif toplamının kar ve genel gider hariç analiz toplamının %15’ini aşması durumunda; en küçük tutardan itibaren kümülatif toplamda % 15’lik tutarın aşılmasına neden olan analiz girdisi belirlenecek, tutarı bu girdinin tutarından daha az olan girdiler için açıklama istenilmeyecektir.
Aynı girdinin yaklaşık maliyeti oluşturan birden fazla iş kalemi/grubunun analizinde yer alması halinde bu girdinin oranı her analiz için ayrı ayrı değerlendirilerek analiz toplamının %3’ünün altında kalıp kalmadığına göre işlem yapılır. Herhangi bir analizdeki oranı %3’ün üstünde olan analiz girdisi için açıklama istenilecektir.
Analizlerdeki işçilik girdisi, tutarları analiz toplamının %3’üne eşit veya altında olsa dahi, açıklama istenilmeyecek girdiler arasında yer alamaz.
45.1.2.3. İhale komisyonu teklifleri aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerden (45.1.2.1) maddesinde belirlediği iş kalemleri/grupları için isteyeceği açıklama ile ilgili yazıda, (45.1.2.2) maddesine göre açıklama istenilmeyecek olan analiz girdilerini de belirtecektir.
İstekliler, teklifi kapsamında yer alan iş kalemleri/grupları için hazırlayacakları analizlerde (45.1.2.2) maddesine göre açıklama istenilmeyecek olan analiz girdileri de dahil analizlerini oluşturan tüm girdileri göstereceklerdir.
…
45.1.3. İsteklilerden teklifleri kapsamında analiz ve hesap cetveli sunmaları istenmeyecektir. Analizler ve hesap cetveli, Kanunun 38 inci maddesi uyarınca teklif fiyatı aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerin tekliflerinin önemli bileşenleri ile ilgili ayrıntıların belirlenmesi amacıyla, sadece aşırı düşük teklif sahibi isteklilerden istenecektir. Bu çerçevede; teklif fiyatının aşırı düşük olduğu tespit edilen istekliler tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenlerine ilişkin olarak yapacakları açıklama kapsamında;
a) Anahtar teslimi götürü bedel işlerde, toplam teklif bedelini oluşturan iş kalemleri ve/veya iş gruplarına ait miktarlar ve bunlara ait birim fiyatların gösterildiği hesap cetveli ile açıklama istenen iş kalemleri ve/veya iş gruplarının birim fiyatlarına ilişkin ihale dokümanında verilen analiz formatına uygun analizleri,
…
sunacaklardır. Sorgulamaya konu edilmeyen iş kalemleri/grupları için analiz sunulması istenmeyecektir.
Anahtar teslimi götürü bedel teklif alınan ihalelerde istekli tarafından sunulacak hesap cetvelinde, sorgulamaya tabi tutulmayan iş kalemlerinin ve/veya iş gruplarının her biri için miktar ve birim fiyatların ayrı ayrı gösterilmesi zorunlu olmayıp, sorgulanmayan iş kalemlerinin tamamı için teklif edilen toplam bedelin gösterilmesi yeterlidir.
45.1.4. İdare tarafından ihale dokümanı kapsamında;
…
b) Anahtar teslimi götürü bedel işlerde; iş kalemleri ve/veya iş gruplarının yapım şartlarına bağlı kalınarak, her iş kalemi/iş grubunun içeriğine göre analizde yer almasını istediği “malzeme, işçilik, makine ve diğerleri (varsa; nakliyeler, inşaat yerindeki yükleme, boşaltma, yatay ve düşey taşımalar, zamlar vb.)” sadece girdi cinslerinin belirlendiği, analiz girdileri ile miktarlarının ve tutarlarının belirtilmediği,
(Ek-Y.2)’de yer alan örneğe uygun analiz formatının isteklilere verilmesi, isteklilerin de tekliflerinin aşırı düşük olarak tespit edilerek kendilerinden açıklama istenmesi durumunda, yapacakları açıklamada sunacakları analizlerin verilen bu formata uygun olması gerekmektedir.
İdare tarafından bütün iş kalemleri/iş grupları için tek bir analiz formatı düzenlenebileceği gibi, iş kalemleri/iş gruplarının yapım şartlarına göre birden fazla analiz formatı da düzenlenebilir. Ancak bu durumda, idare ihale dokümanında hangi analiz formatının hangi iş kalemleri/iş grupları için kullanılacağını belirtmek zorundadır.
Kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar ile uyumlu olmayan iş kalemleri (özel iş kalemleri) ile idarelerce tasarlanan ve birden fazla iş kalemini ihtiva eden iş kalemleri (paçal iş kalemi) için bu iş kalemlerinde bulunan analiz girdileri ve miktarlarının gösterildiği analiz formatlarının, ihale dokümanı kapsamında veya aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazı ekinde verilmesi gerekmektedir. Ancak idarece niteliği gereği analiz formatı hazırlanamayan iş kalemlerine ilişkin isteklilerin açıklamaları kapsamında analiz sunmalarına gerek olmayıp, anılan iş kalemlerine ilişkin açıklamalar 45.1.13 maddesi uyarınca yapılabilir.
…
45.1.6. Analizler ile yardımcı ve/veya alt analizlerde, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından belirlenerek yayımlanmış rayiçleri kullanan ve söz konusu rayiçleri poz numaralarını da belirtmek suretiyle liste halinde sunan isteklilerin, söz konusu rayiçlere ilişkin olarak 45.1.13 maddesinde belirtilen belgeleri sunmalarına gerek bulunmamaktadır.
45.1.7. İstekliler tarafından, inşaat iş kalemleri/iş grupları dışında yer alan sıhhi tesisat, kalorifer tesisatı, müşterek tesisat, havalandırma, brülör, asansör, elektrik tesisatı vb. iş kalemleri/iş gruplarına ait analiz sunulması yerine bu iş kalemi/iş gruplarına ait malzeme ve montaj bedelini ayrı ayrı gösterecek şekilde açıklama yapılması kabul edilecektir.
…
45.1.13. Teklifi aşırı düşük bulunan isteklilerin, tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili olarak 4734 sayılı Kanunun 38 inci maddesi uyarınca yapacakları açıklamada, sorgulamaya konu iş kalemlerine/gruplarına ilişkin analizler ile bu analizlere dayanak teşkil eden bilgi ve belgeleri sunmaları gerekmektedir.
İsteklilerin analizlerine dayanak teşkil eden bilgi ve belgeler;
a. Üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri,
b. Çimento ve demir ürünleri için ilan edilmiş üretici fiyat tarifeleri,
c. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere ilişkin ilan edilmiş fiyat tarifeleri veya bunlardan alınmış fiyat teklifleri,
ç. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından ilgili mal veya hizmetlere ilişkin ilan edilen asgari fiyatlar,
d. Ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanakları,
e. Stoğunda bulunan mallara ilişkin stok tespit tutanakları,
f. İdarece istenmesi durumunda yardımcı analizler v.b. dir.
İstekliler tekliflerine ilişkin olarak yukarıda sayılan belgelerden kendileri için uygun olanları açıklamaları kapsamında sunacaklardır.
Yukarıda sayılan bilgi ve belgelerden herhangi biri ile açıklama yapılmasının fiilen mümkün olmadığının anlaşıldığı durumlarda, istekliler tarafından gerekçesi belirtilmek suretiyle ilgili mevzuatına göre son 12 ay içinde düzenlenen açıklamaya elverişli diğer bilgi ve belgeler kullanılarak da açıklama yapılabilir (Örnek: Yurt dışından ithal edilen mallara ilişkin olarak gümrük giriş beyannamesi kullanılarak açıklama yapılabilir). Yüklenicinin dışında üçüncü kişilerce inşaat mahalli dışında imal edilen ve esaslı başka bir işçilik veya malzeme katkısı yapılmaksızın yapıya monte edilen iş kalemlerinin üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri ile açıklanması durumunda, bu iş kalemlerine ilişkin analiz sunulması zorunlu değildir. Ayrıca, istekliler tarafından teklif kapsamındaki harita, kadastro ve proje işlerine ilişkin yapılacak açıklamalarda üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin sunulması yeterlidir.
45.1.13.1. Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin üçüncü kişilerden fiyat teklifi alınması durumunda, öncelikli olarak fiyat teklifini veren kişiyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre teklife konu mal veya hizmet için maliyet tespit tutanağı (Ek-O.5) veya satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.6) düzenlenecektir. Tutanaklar fiyat teklifinin dayanağı olarak düzenlenecek olup, aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunulacaktır.
…
Üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin teklife konu alanda faaliyet gösterenlerden alınması gerekmekte olup, bu belgelerin ihale tarihinden önce düzenlenmiş olması zorunlu değildir.
…
45.1.13.3. İsteklinin teklifine konu çimento veya demir ürünlerine ilişkin açıklamalarında çimento veya demir ürünleri üreticisinin ilan edilmiş fiyat tarifelerini kullanması halinde, sadece ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olan bir tarifeyi gösterir belgeyi sunması yeterlidir.
45.1.13.4. İsteklinin, kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere ilişkin ilan edilen fiyat tarifelerinde belirtilen fiyatları kullanması halinde, sadece ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olan bir tarifeyi gösterir belgeyi sunması yeterlidir. (Örnek: Orman Genel Müdürlüğüne bağlı işletmeler tarafından satılan ürünlere ilişkin ilan edilmiş fiyatlar vb.)
45.1.13.4.1. İsteklinin, kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere ilişkin fiyat tekliflerini kullanması halinde, sadece ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) düzenlenmiş fiyat teklifini sunması yeterlidir. (Örnek: Karayolları Genel Müdürlüğü, İl Özel İdareleri, Belediyeler vb.nin sattıkları kum, çakıl, kırmataş vb. mallara ilişkin verdikleri fiyat teklifleri.)
45.1.13.5 İstekli tarafından açıklaması yapılacak girdinin fiyatı, kamu kurum ve kuruluşlarınca ilan edilen ilgili mala ilişkin asgari fiyatlara uygun olması halinde, sadece ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olan asgari fiyatın belgelendirilmesi suretiyle açıklama yapılması yeterlidir.
45.1.13.6. Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin olarak isteklinin kendi ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ait fiyatların kullanılması durumunda, istekliyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre teklife konu olan mal için düzenlenen maliyet/satış tutarı tespit tutanağı (EK.O.7) ile açıklama yapılabilir…
…
45.1.13.7. İstekliler tarafından yapılan açıklamada; malın ihale tarihi itibariyle stoklarda bulunduğunun belirtilmesi durumunda, stokta bulunan mala ilişkin “stok tespit tutanağı”nın (Ek-O.8) sunulması zorunludur. Stok tespit tutanağında ilgili malın ağırlıklı ortalama birim maliyeti gösterilecektir. İsteklilerce teklif edilen tutara ilişkin birim fiyatlar, stok tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olamaz. Ayrıca stoklarda olduğu belirtilen söz konusu malın miktarının, ihale konusu işte kullanılacağı belirtilen miktardan az olması halinde eksik kalan miktar için bu Tebliğdeki diğer açıklama yöntemlerine uygun olarak açıklama yapılması gereklidir.
45.1.13.8. İsteklinin ortağı olduğu tüzel kişiye ait işletmeden mal çekmesi veya satın alması durumunda söz konusu malın emsal bedeli ile değerlenmesi gereklidir. Emsal bedelinin tespitinde Vergi Usul Kanununun ilgili hükümleri esas alınır. Bu durumda, Vergi Usul Kanununa göre hesaplanan emsal bedeli gösteren ve istekliyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından hazırlanarak imzalanan ve kaşelenen beyanın verilmesi yeterlidir.
…
45.1.13.14. İstekliler tarafından akaryakıt girdisine ilişkin olarak, EPDK tarafından yayımlanan, İstanbul İli, Avrupa Yakasında bulunan bayiler adına beyan edilmiş fiyatların ortalamasını yansıtan En Yüksek İşlem Hacimli 8 Firmanın Akaryakıt Fiyatlarına İlişkin Raporda yer alan fiyatların %90’ının altında sunulan açıklamalar geçerli kabul edilmez. Motorin veya benzine yönelik olarak öngörülen tutarın TL/lt cinsinden hesaplanmasında Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunun ilgili düzenlemeleri dikkate alınacaktır.
45.1.13.15. Sözleşme veya eklerinde, taş, kum, çakıl, gravye, balast, stabilize vb. yapı malzemelerinin idarenin belirlediği ocaklardan temininin öngörüldüğü haller dışında, bu Tebliğin 45.1.2 maddesi gereğince nakliye girdilerine ilişkin idarece belirtilen mesafelerden daha düşük mesafe kullanarak açıklama yapan isteklilerin, ihale konusu işe özgü alanlara ilişkin açıklamalarını kamu kurum ve kuruluşları tarafından düzenlenen veya onaylanan belgeler ile tevsik etmeleri gerekmektedir.
45.1.13.16. Niteliği gereği üretiminden sonra belirli bir süre içerisinde imalata dönüştürülmesi gereken hazır betona ilişkin Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından belirlenerek yayımlanmış rayiçler ile açıklama yapılması esastır. İdarece, TS 13515 Standardında belirlenen süreler ile Karayolu Trafik Yönetmeliğinde düzenlenen azami hız sınırları dikkate alınarak, hazır beton üretim tesisi ile işin yapılacağı yer arasındaki azami mesafenin tespit edilmesi ve aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazıda bu mesafeye yer verilmesi zorunludur. Fiyat teklifi ile açıklama yapılması halinde, idarece belirlenen mesafeden daha uzak mesafe kullanılamaz.
45.1.13.17. Tesis, makine, teçhizat ve diğer ekipman (İş makinesi) analiz girdilerine ilişkin açıklamalar; resmi rayiçler veya isteklinin kendi malı olan iş makineleri için satın alma bedeli üzerinden yapılabilir. Üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifi ancak resmi rayici bulunmayan iş makineleri için kullanılabilir.
İsteklilerin kendi malı olan iş makinesinin satın alma bedeli üzerinden yapacağı açıklamalarda, bu hususları tevsik eden belgelerin açıklama kapsamında sunulması zorunludur. Ayrıca, bu açıklamada iş makinesine ilişkin tutar olarak;
a) İş makinesinin satın alma tarihinden sonra amortisman süresinin dolmuş olması halinde, amortisman maliyeti katsayısı dışında kalan maliyet katsayıları (yedek parça, tamir-bakım, sermaye faizi-sigorta, nakil-montaj-demontaj) toplamı (ilgili analizde miktar kısmına yazılarak) ile resmi rayicin çarpılması sonucu bulunacak tutar,
b) İş makinesinin satın alma tarihinden sonra amortisman süresinin dolmamış olması halinde ise, (a) bendinde hesaplanan tutarın altında olmamak koşuluyla, iş makinesinin satın alma bedeli ile analiz girdi miktarının çarpılması sonucu bulunacak tutar,
kullanılabilecektir.” açıklamaları,
İdari Şartname’nin “İhale konusu işe/alıma ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu işin/alımın;
a) Adı: Konya İli Karatay İlçesi Fevzi Çakmak Mahallesi Konya Yeni Motorlu Küçük Sanayi Sitesi 1. Etap 45 Adet Sanayi Yapısı (786 Sanayi Dükkânı), 4 Adet Ticari Yapı (44 Adet Ticari Dükkân), 1 Adet Giriş Takı İnşaatı ile Altyapı ve Çevre Düzenlemesi İşi…” düzenlemesi,
Anılan Şartname’nin “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 33’üncü maddesinde “33.1. Teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden Kanunun 38 inci maddesine göre açıklama istenecektir. Bu kapsamda; ihale komisyonu sınır değerin altında kalan teklifleri aşırı düşük teklif olarak tespit eder ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister. İhale komisyonu;
a) Yapım yönteminin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen işin özgünlüğü,
gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifi reddedilir.” düzenlemesi yer almaktadır.
Yapılan incelemede, T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Toplu Konut İdaresi Başkanlığı tarafından 20.01.2021 tarihinde anahtar teslimi götürü bedel üzerinden e-teklif alınmak suretiyle gerçekleştirilen ihalenin “Konya İli Karatay İlçesi Fevzi Çakmak Mahallesi Konya Yeni Motorlu Küçük Sanayi Sitesi 1 Etap 45 Adet Sanayi Yapısı (786 Sanayi Dükkânı), 4 Adet Ticari Yapı (44 Adet Ticari Dükkân), 1 Adet Giriş Takı İnşaatı ile Altyapı ve Çevre Düzenlemesi İşi” olduğu, 57 adet ihale dokümanının indirildiği ihaleye 23 isteklinin katıldığı, yapılan sınır değer hesaplaması sonucunda başvuru sahibi dâhil 2 isteklinin aşırı düşük teklif sorgulamasına tabi tutulduğu,
İdarenin 01.02.2021 tarihli yazısı ile 33 inşaat ve 2 tesisat iş kalemine ilişkin olarak 09.02.2021 tarihine kadar aşırı düşük teklif açıklaması sunulmasını talep ettiği, bu yazı ekinde açıklanması istenilen iş kalemlerinin, açıklanması istenilen ve istenilmeyen analiz girdilerinin listeler halinde verildiği,
Daha sonra isteklinin 11.02.2021 tarihinde yine idareye başvurarak özellikle ÖZEL-PR01, ÖZEL-PR03 ve ÖZEL-PR04 iş kalemlerinde bir kısım sıkıntıların bulunduğunu, idare tarafından verilen analizlerde bu pozlara ait girdilerin m3 cinsinden istenildiğini, ancak üçüncü kişilerden m3 cinsinden fiyat teklifi alınamadığını belirttiği ve iş kalemlerinin en alt temel analiz girdilerine ayrıştırılarak verilmesini isteyerek tekrar ek süre talebinde bulunduğu, idarenin aynı gün içinde cevap verdiği ve söz konusu yazıda “ 1-Özel-PR01, Özel-PR03 ve Özel-PR04 pozlarına ait üçüncü kişilerden fiyat teklifi alınmasının mümkün olmadığı ile ilgili olarak, “Kamu İhale Genel Tebliği 45.1.13’üncü maddesinde yer alan “Yüklenicinin dışında üçüncü kişilerce inşaat mahalli dışında imal edilen ve esaslı başka bir işçilik veya malzeme katkısı yapılmaksızın yapıya monte edilen iş kalemlerinin üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri ile açıklanması durumunda, bu iş kalemlerine ilişkin analiz sunulması zorunlu değildir.” hükmü doğrultusunda idaremizce istenilen aşırı düşük teklif açıklaması geçerlidir.
2-Beton üretim tesisi ile işin yapılacağı yer arasındaki mesafe ile ilgili olarak, “Hazır beton temini ile ilgili belirtilen 10 km azami mesafe içerisinde beton santrallerinin mevcut olduğu görülmektedir.” denilerek 12.02.2021 tarihine kadar aşırı düşük teklif açıklamasının sunulmasını talep ettiği,
Daha sonra başvuru sahibinin 12.02.2021 tarihinde yine idareye başvurarak idare tarafından verilecek olan temel analiz girdileri ile açıklama yapılacağını belirtilerek söz konusu girdilerin yeniden talep edildiği, ancak bu yazıya idare tarafından cevap verilmediği,
05.03.2021 tarihli ihale komisyonu kararı ile süresi içinde aşırı düşük teklif açıklaması sunmadığı gerekçesi ile başvuru sahibinin ve aşırı düşük teklif açıklaması sunmayan diğer isteklinin teklifinin değerlendirme dışı bırakıldığı ve ihalenin teklifi sınır değerin üzerinde olan ilk geçerli teklif sahibi istekli üzerinde bırakıldığı tespit edilmiştir.
Yaklaşık maliyet hesap cetveli ekindeki belgeler incelendiğinde, yaklaşık maliyeti oluşturan iş kalemlerinin tutarlarının büyükten küçüğe sıralandığı ve oranların kümülatif toplamının da gösterildiği “Sıralı İş Kalemleri Listesi”nin bulunduğu, tutarlarının yaklaşık maliyete oranlarının kümülatif toplamı %80 oranına kadar olan iş kalemleri ile kümülatif toplama eklendiğinde %80 oranının aşılmasına neden olan iş kaleminin sorgulamaya tabi tutulacak olan iş kalemleri olarak belirlendiği, açıklanması istenilen ve istenilmeyen analiz girdilerine ilişkin listelerin de oluşturulduğu anlaşılmıştır.
Yaklaşık maliyetin tespitine ilişkin belgeler, aşırı düşük teklif açıklaması talep yazısı ekinde isteklilere gönderilen açıklanması istenilen iş kalemleri listesi ile açıklanması istenilen ve istenilmeyen analiz girdilerine ilişkin listeler incelendiğinde;
-Özel-PRO1 poz numaralı “B.A Prefabrik Kolon”, Özel-PR03 poz numaralı “B.A Prefabrik Makas” ile Özel-PR04 poz numaralı “B.A Prefabrik Aşık” iş kalemlerinin girdilerinin malzeme ve işçilik olarak belirtildiği ve birimlerinin m3 olarak ifade edildiği, yaklaşık maliyetin tespiti aşamasında piyasada faaliyet gösteren firmalardan fiyat teklifi alındığı, bu fiyat tekliflerinde de birimlerinin m3 olarak yer aldığı,
-Özel-04 poz numaralı “Seksiyonel Kapı Yapılması” iş kaleminin birimin m2 olarak belirtildiği, girdilerinin malzeme ve işçilik olarak ayrıştırıldığı ve “adet” olarak belirtildiği, yaklaşık maliyetin tespiti aşamasında piyasada faaliyet gösteren firmalardan fiyat teklifi alındığı, bu fiyat tekliflerinde birimlerin “adet” olarak yer aldığı, başvuru sahibine gönderilen 08.02.2021 tarihli yazıda ise anılan iş kaleminin sehven hatalı yazılan biriminin m2 şeklinde olacağının ifade edildiği, şikâyete verilen cevapta da söz konusu analiz girdisinin biriminde sehven hata olsa da analiz girdilerinde hata olmamasından dolayı bu hatanın esasa yönelik bir etkisinin bulunmadığı ve mevcut analiz biriminin düzeltilerek açıklama yapılması gerektiğinin bildirildiği görülmüştür.
Beton nakliyesine ilişkin iddia yönüyle yaklaşık maliyet hesap cetveli incelendiğinde; 15.150.1003 numaralı “Beton santralinde üretilen veya satın alınan ve beton pompasıyla basılan, C 16/20 basınç dayanım sınıfında, gri renkte, normal hazır beton dökülmesi (beton nakli dâhil)” pozu ile 15.150.1005 numaralı “Beton santralinde üretilen veya satın alınan ve beton pompasıyla basılan, C 25/30 basınç dayanım sınıfında, gri renkte, normal hazır beton dökülmesi (beton nakli dâhil)” pozunda Çevre ve Şehircilik Bakanlığının 2020 yılı rayiç fiyatlarının esas alındığı, açıklama istenilen analizlere ilişkin listede söz konusu pozların alt analizleri belirtilerek “Söz konusu iş kalemi için fiyat teklifi ile açıklama yapılması halinde, beton üretim tesisi ile işin yapılacağı yer arasındaki azami mesafe 10 km olarak dikkate alınmıştır.” notunun düşüldüğü görülmüştür.
Aktarılan mevzuat hükümleri uyarınca, ihale komisyonunca tekliflerin değerlendirilmesinden sonra hesaplanan sınır değerin altında kalan tekliflerin aşırı düşük teklif olarak tespit edilmesi ve bu teklif sahiplerinden yaklaşık maliyetin %80’lik bölümünü oluşturan iş kalemleri/gruplarına ilişkin ayrıntıların yazılı olarak istenilmesi gerektiği, açıklama istenilmesi gereken iş kalemleri/gruplarına ait idarece oluşturulan “sıralı analiz girdileri listesi” kullanılarak tutarı kâr ve genel gider hariç analiz toplamının %3’üne eşit ve bu tutarın altında olan analiz girdilerinin tespit edileceği, söz konusu analiz girdilerine ilişkin olarak isteklilerden açıklama yapılmasının istenilmeyeceği (işçilik girdileri hariç), açıklama isteme yazısında, Tebliğ’in 45.1.2.2’nci maddesine göre açıklama istenilmeyecek olan analiz girdilerinin de belirtileceği, kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar ile uyumlu olmayan iş kalemleri (özel iş kalemleri) ile idarelerce tasarlanan ve birden fazla iş kalemini ihtiva eden iş kalemleri (paçal iş kalemi) için bu iş kalemlerinde bulunan analiz girdileri ve miktarlarının gösterildiği analiz formatlarının, ihale dokümanı kapsamında veya aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazı ekinde verilmesi gerektiği, isteklilerin teklifleri kapsamında yer alan iş kalemleri/grupları için hazırlayacakları analizlerde açıklama istenilmeyen analiz girdileri de dâhil analizlerini oluşturan tüm girdileri gösterecekleri, aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunduğu analizler idarece verilen analiz formatına, birim fiyat tariflerine, idarece tanımlanan yapım şartlarına veya teknik şartnameye uygun olmayan isteklilerin tekliflerinin reddedileceği anlaşılmaktadır.
Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.4’üncü maddesi gereğince, kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar ile uyumlu olmayan iş kalemleri (özel iş kalemleri) ile idarelerce tasarlanan ve birden fazla iş kalemini ihtiva eden iş kalemleri (paçal iş kalemi) için bu iş kalemlerinde bulunan analiz girdileri ve miktarlarının gösterildiği analiz formatlarının, ihale dokümanı kapsamında veya aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazı ekinde isteklilere verilmesi gerekmektedir. Ancak, idarece niteliği gereği analiz formatı hazırlanamayan iş kalemlerine ilişkin isteklilerin açıklamaları kapsamında analiz sunmalarına gerek olmayıp, anılan iş kalemlerine ilişkin açıklamaların anılan Tebliğ’in 45.1.13 maddesi uyarınca yapılması mümkün bulunmaktadır.
Aynı Tebliğ’in 45.1.13’üncü maddesinde, yüklenicinin dışında üçüncü kişilerce inşaat mahalli dışında imal edilen ve esaslı başka bir işçilik veya malzeme katkısı yapılmaksızın yapıya monte edilen iş kalemlerinin üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri ile açıklanması durumunda, bu iş kalemlerine ilişkin analiz sunulmasının zorunlu olmadığı belirtilmektedir.
Şikayete konu -Özel-PRO1 poz numaralı “B.A Prefabrik Kolon”, Özel-PR03 poz numaralı “B.A Prefabrik Makas” ile Özel-PR04 poz numaralı “B.A Prefabrik Aşık” iş kalemleri ile Özel-04 poz numaralı “Seksiyonel Kapı Yapılması” iş kaleminin, özel iş kalemleri olduğu ve aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazı ekinde analiz formatının “malzeme ve işçilik” şeklinde belirtildiği, söz konusu iş kalemlerinin yüklenicinin dışında üçüncü kişilerce inşaat mahalli dışında imal edilen ve esaslı başka bir işçilik veya malzeme katkısı yapılmaksızın yapıya monte edilen yapı elemanları niteliğinde olduğu, iş kalemlerinin nitelikleri gereği daha alt analiz girdilerine ayrıştırılmaksızın “malzeme ve işçilik” şeklinde açıklanmasının istenildiği, idarenin yaklaşık maliyetini oluştururken piyasada faaliyet gösteren firmalardan alınan fiyat tekliflerini kullandığı görülmüştür. Söz konusu hususlar bir arada değerlendirildiğinde, Özel-PRO1, Özel-PR03 ve Özel-PR04 poz numaralı iş kalemlerinin “m3” ; Özel-04 iş kaleminin de “m2” birimi üzerinden imalinin ve satışının yapılabildiği anlaşılmış olup anılan iş kalemlerine ilişkin olarak yapılan aşırı düşük teklif sorgulamasında mevzuata aykırılığın bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Öte yandan, başvuru sahibinin iddiasında belirttiği üzere, idarenin diğer özel bir iş kalemi ÖZEL-LENTO “Betonarme Lento Yapılması” iş kaleminin analizinin en alt temel analiz girdilerini içerek şekilde oluşturularak isteklilere verildiği görülmüş ise de bu iş kaleminin “prefabrik” değil “betonarme” yapı malzemesini içerdiği, bu iş kaleminde analiz girdileri ve miktarlarının gösterildiği analiz formatının hazırlanabildiği, şikâyete konu iş kalemleri ile aynı nitelikte olmadığı anlaşılmıştır.
Açıklama istenilecek ve istenilmeyecek kalemlerin birbirine karıştırıldığı, örneğin isteklilere verilen analizlerde beton iş kalemleri ile ilgili mazot (motorin) girdisinin analizlerde “açıklama istenilmeyecek” şeklinde belirtilmiş olmasına rağmen aynı girdinin diğer iş kalemlerinde “Açıklama İstenilecek Analiz Girdi Listesi”nde yer aldığı iddia edilmiş ise de Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.2.2’nci maddesi gereğince herhangi bir analizdeki oranı %3’ün üstünde olan analiz girdisi için açıklama istenileceği dikkate alındığında, söz konusu girdinin açıklanması gerektiğinin açık olduğu anlaşılmaktadır.
Ayrıca, aşırı düşük teklif sorgulaması için yeterli süre verilmediği de iddia edilmiş ise de Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.2’nci maddesi gereğince işin niteliği dikkate alınarak beş iş gününden az olmamak üzere verilecek makul sürenin belirlenmesinin idarenin takdirinde olduğu, idarenin 01.02.2021 tarihli yazısı ile 09.02.2021 tarihine kadar aşırı düşük teklif açıklaması sunulmasını talep ettiği, başvuru sahibinin ek süre ve düzeltme talepleri ile bu sürenin 12.02.2021 tarihine kadar uzatıldığı dikkate alındığında, idarece yapılan işlemlerde mevzuata aykırılığın bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Diğer yandan, anılan Tebliğ’in 45.1.13.16’ncı maddesinde niteliği gereği üretiminden sonra belirli bir süre içerisinde imalata dönüştürülmesi gereken hazır betona ilişkin olarak idareler tarafından, TS 13515 standardında belirlenen süreler ile Karayolu Trafik Yönetmeliğinde düzenlenen azami hız sınırları dikkate alınarak, hazır beton üretim tesisi ile işin yapılacağı yer arasındaki azami mesafenin tespit edilmesi ve aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazıda bu mesafeye yer verilmesinin zorunlu olduğu hükme bağlanmış olup, fiyat teklifi ile açıklama yapılması halinde, idarece belirlenen mesafeden daha uzak bir mesafenin kullanılamayacağı ifade edilmektedir.
TS 13515 Standardının “Betonun şantiyeye nakliyesi” başlıklı 7.6’ncı maddesinde karıştırma donanımı olan araçlarla veya transmikserlerle betonun boşaltma işleminin, çimento ile suyun ilk temasından itibaren 120 dakika sonunda tamamlanması, herhangi bir karıştırma donanımı olmayan araçlarla taşınan katı kıvamdaki taze betonun ise çimento ve suyun ilk temasından itibaren en fazla 45 dakika sonunda yerine boşaltılması gerektiği düzenlenmiştir.
Karayolları Trafik Yönetmeliği’nde de kamyonların azami hız sınırının yerleşim yeri içinde 50 km, şehirlerarası çift yönlü karayollarında 80 km, bölünmüş yollarda 85 km, otoyollarda 90 km olduğu belirtilmiştir.
Yukarıda yer verilen inceleme ve tespitler göz önüne alındığında, Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.13.16’ncı maddesindeki açıklamalar gereğince idareler tarafından aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazıda, beton girdisinin nakli için hazır beton üretim tesisi ile işin yapılacağı yer arasındaki azami mesafeye yer verilmesi gerektiği, söz konusu “azami mesafe” içinde kalan beton üretim tesislerinden alınacak fiyat tekliflerinin geçerli kabul edileceği, bu mesafenin hazır betonun teknik özelliğini kaybetmeden işyerine ulaştırılabileceği üretim tesisi ile işin yapılacağı yer arasındaki “azami mesafe” olduğu, somut durumda idarece şikâyete verilen cevapta da belirtildiği üzere, 10 km’lik mesafe kapsamında birden fazla beton santrali bulunduğu tespiti ile idare tarafından bu mesafenin 10 km olarak belirlendiği anlaşılmıştır.
Bu itibarla, idare tarafından “azami mesafe” yerine 10 km’lik bir mesafe belirlenmiş olmasının, istekliler tarafından yapılacak aşırı düşük teklif açıklamalarında hazır betonun teknik özelliğini kaybetmeden işyerine ulaştırılabileceği daha yüksek mesafelerin kullanılmasına doğrudan engel teşkil etmeyeceği, nitekim başvuru sahibi tarafından sunulan bir aşırı düşük teklif açıklaması bulunmadığı gibi hazır betonun nakli için alınan fiyat tekliflerinin daha uzak mesafeye ilişkin olması nedeniyle açıklamaların uygun bulunmaması şeklinde bir uyuşmazlığın da bulunmadığı, ayrıca başvuru sahibinin aşırı düşük teklif açıklaması isteme yazısına ilişkin olarak süresi içinde itirazen şikâyet başvurusunda bulunmadığı ve aşırı düşük teklif açıklaması da sunmadığı dikkate alındığında, başvuru sahibinin “azami mesafe”nin belirlenmediğine yönelik iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,
Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikâyet başvurusunun reddine,
Oybirliği ile karar verildi.
|