Aşırı düşük tekliflere yapılan açıklamalar, hayatın olağan akışına aykırı ise, İdare eşit muamele ilkesi gereği ne yapmalı

Karar Veren Mahkeme: Ankara 6. İdare Mahkemesi

Karar Tarihi: 03.11.2011

Karar Sayısı: E:2011/1412

Olay Özeti Karar ve Sonuç:

Dava konusu işlemde, ihale üzerinde bırakılan şirketin giyim giderlerine ilişkin olarak vermiş olduğu teklifin mevzuata aykırılık bulunmadığından bahisle istem reddedilmiş olsa da şirketin aşırı düşük teklif sorgulaması kapsamında sunduğu kişi başı giyim bedellerinin hayatın olağan akışı ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığı sonucuna varılarak, durumun Kamu İhale Genel Tebliğinin 79.4.2.18. maddesi uyarınca ilgililerin bağlı bulunduğu vergi dairelerine bildirilmesine verilmiştir.

Olayda davalı idare, itirazen şikâyet başvurusu konusu olan ihale ile ilgili olarak ihale üzerinde bırakılan şirketin aşırı düşük teklif sorgulaması kapsamında sunduğu kişi başı giyim bedellerinin hayatın olağan akışı ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığı sonucuna varmış olmasına rağmen, ihale üzerinde bırakılan şirketin sunmuş olduğu faturaların yetkili meslek mensubunca onandığı bu nedenle mevzuata göre ihalenin sonuçlandırıldığı belirtilerek başvuru reddolunmuşsa da, ihale üzerinde bırakılan sözkonusu şirketin teklifinin eşit muamele ilkesi gereğince de diğer isteklilerin teklifleri ile karşılaştırılarak karar alması gerekirken, sadece Kamu İhale Genel Tebliğinin 79.4.2.18. maddesi uyarınca anılan şirketin bağlı bulunduğu ilgili vergi dairesine bildirilmesi yönünde tesis edilen işlemde hukuka uyarlık görülmemiştir.

ayrışık oy:

Dava; … Acil Yardım Hastanesi Başhekimliğince 25.11.2008 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan “2009 Yılı Malzemesiz Genel Temizlik Hizmeti Alım İhalesi”ni üstlenen davacı şirket tarafından, anılan ihaleye sunulan tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılması gerektiği yönünde düzeltici işlem tesis edilmesine ilişkin Kamu İhale Kurulu’nun 02.02.2009 günlü, 2000/UH.11-491 sayılı kararının iptali istemiyle açılmıştır. Kanunun 53 maddesinin b) bendinde, bu Kanuna göre yapılacak ihaleler ile ilgili olarak Kurumun görev ve yetkileri sayılmış, bu Kanuna ve Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununa ilişkin bütün mevzuatı, standart ihale dokümanlarını ve tip sözleşmeleri hazırlamak, geliştirmek ve uygulamayı yönlendirmek, İhale mevzuatı ile ilgili eğitim vermek, ulusal ve uluslararası koordinasyonu sağlamak ve yapılan ihaleler ve sözleşmelerle ilgili Kurum tarafından belirlenen şekilde bilgi toplamak, adet, tutar ve diğer konular itibariyle istatistikler oluşturmak ve yayımlamak kurumun görevleri arasında sayılmıştır. Bu düzenlemelerden de anlaşılacağı üzere. Kuruma yurtçapında yapılan ihaleler konusunda gerekli koordinasyonun ve uyumun sağlanması noktasında görev ve sorumluluklar verilmiştir. 4735 sayılı Kamu İhaleleri Sözleşmeleri Kanunun “Yasak Fiil ve Davranışlar” başlıklı 25. maddesinde; Sözleşmenin uygulanması sırasında hangi fiil veya davranışlarda bulunmanın yasak olduğu belirtilmiş, bu maddeninin c) bendinde; Sözleşme konusu işin yapılması veya teslimi sırasında hileli malzeme, araç veya usuller kullanmak, fen ve sanat kurallarına aykırı, eksik, hatalı veya kusurlu imalat yapmak, d) bendinde, Taahhüdünü yerine getirirken idareye zarar vermek f) bendinde ise; mücbir sebepler dışında, ihale dokümanı ve sözleşme hükümlerine uygun olarak taahhüdünü yerine getirmemek, yasak fiil ve davranışlar arasında sayılmış, “İhalelere katılmaktan yasaklama” başlıklı 26. maddesinde ise; “25 inci maddede belirtilen fiil veya davranışlarda bulundukları tespit edilenler hakkında fiil veya davranışlarının özelliğine göre, bir yıldan az olmamak üzere iki yıla kadar, 4734 sayılı Kanunun 2 nci ve 3 üncü maddeleri ile istisna edilenler dahil bütün kamu kurum ve kuruluşlarının ihalelerine katılmaktan yasaklama kararı verilir.” düzenlemesine yer verilmiştir.

Dava konusu uyuşmazlığın esasını; dava konusu karara dayanak olan ihaleye ait idari şartnamede yer alan 58 adet temizlik personelinin giyeceği, bir yazlık bir kışlık olmak üzere 2 adet iş pantolonu ve iki adet iş gömleğine ilişkin, isteklilerin tekliflerine dahil edecekleri giyim bedelinin ( ki bu bedel, diğer teklif bileşenlerinin hemen hemen her istekli için aynı olması nedeniyle önemarzetmektedir.) belirlenmesinin oluşturduğu anlaşılmaktadır. Dava konusu karar ile ilgili olarak iki husus üzerinden değerlendirme yapılacak olursa;

İlk husus, davalı idare tarafından isteklilerin teklifinde yer alan giyim bedelinin hangi somut verilere göre belirleneceği, pratikte karşılaşabilinecek durumlara ilişkin husustur: Her ne kadar davalı kurul tarafından, önerilen tekliflerle ihale konusu işin gerçekleştirilmesinin mümkün olmadığı gerekçesiyle dava konusu karar alınmış ise de; aynı karar ile, hangi tutarda giyim bedeli teklif edilirse “ihale konusu işin gerçekleştirilmesinin mümkün olacağı” konusunda belirleme yapılmamaştır. Belirleme yapılamayacaktır, zira böyle bir belirlemenin ihale hukuku ve mantığına aykırı olacağı açıktır. Daha öncede belirtildiği gibi bu tip ihalelerde teklif bileşenlerinin çoğu formülize edildiğinden, her istekli teklifinde aynı rakamı bulmakta, teklifte fark oluşturacak unsurlardan en önemlisi giyim bedeli olmaktadır. Bu nedenle esası yarışmaya dayanan bir ihalede, şirketlerin hangi tutarı teklif ettiklerinde bu tekliflerinin makul karşılanacağı belirlenemediğinden, oluşan süreçte, dava konusu ihale ile aynı nitelikte yapılan ihalelerde, ihaleyi yapan idareler, katılan istekliler ve kurul kararlarını denetleyen Mahkemeler açısından soyut nitelik arz eden durumun somutlaştınlmaya çalışılması ile farklı farklı kararlar verilecektir. Bir kurum tarafından yapılan değerlindirme ile gerçekçi görülmeyen bedel, başka bir kurum tarafından gerçekçi olarak algılanması sonucu, belirsizliğin oluşması oldukça muhtemeldir. Bu ise, yukarıda da belirtildiği gibi yurt çapında yapılan ihaleler konusunda gerekli koordinasyonun ve uyumun sağlanması noktasında görev ve sorumluluğu bulunan davalı idarenin aksi yönde hareket ettiği anlamına gelmektedir.

İkinci husus; ihalede verilen teklifte yer alan giyim bedeli ile ilgili olarak, teklif veren şirket hakkında gerçekleşebilecek durumların değerlendirilmesi hususudur. Her ne kadar dava konusu karar; idarece belirlenen yaklaşık maliyetin katbekat altında sunulan fiyat teklifi ile ihale konusu işin gerçekleştirilebilmesinin yaşamın olağan akışına aykırı olduğu, bu itibarla teklif edilen fiyat ile ihale konusu işin gerçekleştiremeyeceği gerekçesi ile hukuka uygun olarak görülebilir ise de, ihale üzerinde kalan ve sözleşme imzalayan yüklenicinin 4735 sayılı Kamu İhaleleri Sözleşmeleri Kanunun ilgili maddeleri uyarınca, ihale konusu işi gerçekleştirmemesi veya eksik ve kusurlu gerçekleştirmesi halinde hakkında yasaklama kararı verilebileceği ve verdiği teminatların gelir kaydedilebileceği açık olduğundan, bu konuda ilgili mevzuat tarafından gerekli düzenlemelere yer verildiği anlaşılmaktadır. Açıklanan nedenlerle dava konusu işlemin iptaline karar verilmesi gerektiği görüşüyle, davanın reddine ilişkin çoğunluk kararına katılmıyorum.