ihale aşırı düşük savunmasında aynı girdinin birden fazla paçal iş kalemi analizinde yer alması halinde, bu girdinin oranı her analiz için ayrı ayrı değerlendirilerek herhangi bir analizdeki oranı %3’ün üstünde olan analiz girdisi için açıklama istenilmesi Örneğin mazot girdisi birden fazla paçal iş kalemi analizinde yer alıyorsa ve eğer bu paçal iş kalemleri analizlerinden en az birinde mazot girdisinin oranı söz konusu analiz toplamının %3’ünün üstünde olması halinde söz konusu mazot girdisi için açıklama istenilmesi iddialarına ait kamu ihale kararı

İlke Yapı İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti.

İHALEYİ YAPAN İDARE:

Kocaeli Büyükşehir Belediyesi Başkanlığı Fen İşleri Dairesi Başkanlığı Yol Sanat Yapıları Kontrol Şube Müdürlüğü,

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2019/494421 İhale Kayıt Numaralı “Karamürsel Kent Meydanı Köprülü Kavşağı Tamamlama İnşaatı Yapım İşi” İhalesi

KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:

Kocaeli Büyükşehir Belediyesi Başkanlığı Fen İşleri Dairesi Başkanlığı Yol Sanat Yapıları Kontrol Şube Müdürlüğü tarafından 04.11.2019 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Karamürsel Kent Meydanı Köprülü Kavşağı Tamamlama İnşaatı Yapım İşi” ihalesine ilişkin olarak İlke Yapı İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin 17.12.2019 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 26.12.2019 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 06.01.2020 tarih ve 460 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 06.01.2020 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2020/31 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,

1) İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan belgeler, ihaleye katılmada yeterlik kriterlerini sağlamadığından değerlendirme dışı bırakılması gerektiği, şöyle ki;

1.1) Tüzel kişiliğin tüm hissedarlarının son hisse durumu ile yönetimindeki tüm kişileri, söz konusu kişilerin sermaye durumunu gösteren ve tüzel kişiliğin nev’i ve isim değişikliklerini gösteren ticaret sicil gazetelerinin sunulmadığı, sunulan gazeteler ile pay defterleri arasında uyumsuzlukların bulunduğu,

1.2) Tüzel kişi ortaklarının ilgisine göre T.C kimlik numarası/vergi kimlik numarası ile ortaklık oranlarını tevsik edici bir belgenin sunulmadığı,

1.3) İş deneyiminin tevsiki için sunulan iş denetleme ve yönetme belgelerinin ihale konusu iş veya benzer iş tanımına uygun olmadığı, söz konusu belgelerin güncel olmadığı, asgari iş deneyim tutarını sağlamadığı, iş denetleme belge sahibinin belgede belirtilen süre boyunca denetleme görevinde çalışmadığı ve görevlendirme olurlarının eksik olduğu,

1.4) Teklif ekinde sunulan vekaletnamenin, imza sirkülerinin ve imzalarının geçerli olup olmadığının ve isteklilerce sunulan ortaklık durum belgelerinde yer alan bilgilerin ticaret sicil gazetelerinde yer alan bilgilerle uyumlu olup olmadığının teyit edilmesi gerektiği, isteklilerin teklif mektuplarının ve ekinde yer alan belgelerin yetkili kişilerce imzalanıp imzalanmadığının, sunulan imza sirkülerinin vekaletnamenin ve/veya teklif mektubundaki imzalarının aynı olup olmadığının, vekaletnamede yetkili olduğu belirtilen kişilerin yetki sürelerinin sonra erip ermediğinin tespit edilmesi gerektiği,

1.5) İdari Şartname’nin 7.1.b.2’nci maddesi gereği, ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan belgelerin fotokopi olduğu,

1.6) Teklif kapsamında sunulan bilanço ve eşdeğer belgeler ile iş hacmini gösteren belgelerin İdari Şartname’nin 7.4.2’nci ve 7.4.3’üncü maddelerinde düzenlenen yeterlik kriterlerini sağlamadığı,

2) İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamalarının uygun olmadığı, şöyle ki;

2.1) Aşırı düşük teklif açıklama talep yazısı ekinde yer alan açıklama istenilen iş kalemlerine ilişkin analizlerin temel analiz girdilerine kadar ayrıştırılmadığı, açıklama istenilen bir iş kaleminde açıklama istenilen analiz girdisinin diğer iş kalemlerinde de açıklama istenen analiz girdisi olarak belirlenmesi gerektiği,

2.2) Sunulan fiyat tekliflerinde malzeme ve montaj bedellerinin birlikte verildiği, malzeme ve işçilik bedellerinin ayrı ayrı belirtilmesi gerektiği,

2.3) Açıklama yapılan analiz girdi miktarlarının idare tarafından aşırı düşük teklif açıklama talep yazısı ekinde yer alan analiz girdi miktarlarına göre düşürüldüğü,

2.4) Aşırı düşük teklif açıklamasında idare tarafından verilen analiz formatına uyulmadığı, bazı analiz girdilerinin birleştirilerek fiyat teklifi alındığı,

2.5) Analiz girdilerinin Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve Karayolları Genel Müdürlüğü’nün rayiçlerinden oluştuğu, analiz girdilerinin iş başı fiyatı olarak belirlendiği halde sunulan fiyat tekliflerinde nakliye bedelinin veya işyerine teslimine yönelik bir düzenlemenin bulunmadığı,

2.6) 03.030 poz numaralı Konkasör, 03.141 poz numaralı paletli delgi makinesi, 03.068/1 poz numaralı kazık makinesi ve 03.072/3 poz numaralı kablo germe makinesinin Çevre ve Şehircilik Bakanlığı birim fiyatı olmadığı halde benzer girdiler ve benzer fiyatlarla açıklama yapıldığı, Kamu İhale Genel Tebliği gereği kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar veya Tebliğ’de belirtilen diğer açıklama yöntemlerine göre açıklama yapılması gerektiği,

2.7) Nakliye mesafelerinin tevsikine ilişkin sunulan belgelerin, Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’ne göre belgelerin sunuluş şekline aykırı olduğu,

Bitüm nakli mesafesini tevsik edici herhangi bir belgenin sunulmadığı, tüm iş kalemlerinde nakliye mesafelerinin idarece yaklaşık maliyette esas alına mesafelerden daha düşük mesafeler kullanılarak avantajlı durum elde edildiği, söz konusu mesafelere ilişkin herhangi bir bilgi, belgenin sunulmadığı,

Sunulan analizlerde nakliye girdileri için fiyat teklifi alındığı, nakliye girdisinin fiyat teklifi alınarak açıklanamayacağı, fiyat tekliflerinde K katsayısının belirtilmediği,

Nakliye formülü ile yapılan hesaplamalarda taşıma mesafesinin ve özgül ağırlık katsayılarının tevsik edilmediği, idare tarafından verilen analiz formatına uyulmadığı,

2.8) İstekli tarafından sunulan kendi malı amortismanı düşürülmüş makine hesabının yanlış yapıldığı, şöyle ki;

2.8.a) Kendi malı araçlara ilişkin yasal olarak amortisman faydalı ömrüne göre hesaplama yapılması yerine amortisman tespit raporunda kendi malı araçların amortisman ömrünü tamamlandığının ifade edildiği, ancak ayrıca araçlara ilişkin sunulan fatura ve ruhsatlardan, söz konusu araçların amortisman faydalı ömrünü tamamlamadığı, sunulan belgeler arasında uyumsuzluk olduğu,

2.8.b) Amortisman hesaplamasında Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile Karayolları Genel Müdürlüğü’nün rayiç ve birim fiyatlarında yer alan amortisman, yedek parça, sermaye faizi sigorta oranlarının yanlış hesaplandığı,

2.8.c) Kendi malı araçların açıklama istenilen araçlar ile aynı özellik ve kapasitede olduğunun belgelendirilmediği ve arasında uyumsuzlukların bulunduğu,

2.8.d) Amortisman ömrünü tamamlamamış araçların amortisman düşümü yapılamayacağından amortismana ilişkin yapılan hesaplamaların hatalı olduğu,

2.9) Açıklama istenilen analiz girdilerinden iş makinelerinin fiyat teklifi ile açıklanamayacağı,

Sunulan fiyat tekliflerinde iş makinesinin fiyatının sadece satış bedeline ilişkin olduğu, fiyat tekliflerinin yapım aşamasında makinenin amortisman, yedek parça, tamir-bakım, sermaye faizi, sigorta ve nakli, montaj ve demontaj gibi tüm maliyete karşılık gelmesinin mümkün olmadığı, analizde sadece alış bedelinin yansıtılmasının hatalı olduğu,

Karayolları Genel Müdürlüğü ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın makine analizlerindeki katsayıların kullanılabilmesi için makine rayiçlerinin güncel değerlerinin alınması gerektiği ya da Kamu İhale Genel Tebliği’nde yer alan açıklama yöntemlerinden uygun olarak belgelendirilen fiyatların kullanması gerektiği,

İş makinesinin analizinde yedek parça, tamir-bakım, sermaye faizi, sigorta ve nakli, montaj ve demontaj gibi hizmeti de içerdiği, fiyat teklifi alınan firmanın hem makine hem de anılan hizmetleri birlikte sunmasına imkan bulunmadığı, fiyat teklifi alınan firmanın söz konusu ürünün üreticisi konumunda olması ve buna ilişkin kapasite raporunun bulunması gerektiği, maliyet tespit tutanağında kapasite raporuna ilişkin bilgilere de yer verilmesi gerektiği, dolayısıyla alınan fiyat tekliflerinin mevzuata uygun olmadığı, fiyat tekliflerinin ilgili meslek mensuplarında istenilerek karar verilmesi gerektiği,

Fiyat teklifi alınan firmanın açıklamaya esas iş makinesinin imalatçısı veya yetkili satıcısı olmadığı,

Fiyat teklifi alınan iş makinesinin ikinci el olduğu, iş makinelerine ilişkin mazot, yedek parça, sigorta girdilerinin kullanılmamış makineye göre oranlanarak fiyatlandırıldığı, ikinci el iş makinesinin fiyat teklifi ile açıklama yapılması edinim açısından avantaj sağlarken mazot ve yedek parça sarfiyatı açısından dezavantaj ve maliyet artışına sebep olacağı,

Fiyat teklifi alınan veya kendi malı olan makinelerin analizlerde yer alan makinelerle aynı özellik ve kapasitede olduğu belgelendirilmediği,

Analiz girdilerinden “Ekskavatör”, “Konkasör” ve “Kompresör” için alınan fiyat tekliflerini hazırlayıp onaylayan SMMM’nin faaliyet belgesinde yer alan tarih dikkate alındığında sunulması zorunlu olan meslek mensubuna ait faaliyet belgesinin geçersiz olduğu,

2.10) Açıklama kapsamında sunulan fiyat teklifleri ile fiyat tekliflerine dayanak teşkil eden tutanaklar arasında uyumsuzluk olduğu, ihale konusu iş kapsamında bulunan özel imalatlara ilişkin sunulan fiyat tekliflerinin gerçeği yansıtmadığı, söz konusu tutanaklarda fiyat tekliflerinin ilgili olduğu iş kaleminde yer alan işçilik ve diğer girdileri de içeren ayrıntılı açıklamaların yer almadığı, fiyat tekliflerine dayanak teşkil eden tutanakların ilgili meslek mensuplarından istenilmesi gerektiği, fiyat teklifi alınan firmaların fiyat teklifine konu ürünlere ilişkin imalatları yapmadığı,

Analiz girdilerinden C30/37 beton harcı girdisi için alınan fiyat teklifinin ekinde idareye sunulması zorunlu olan satış tutarı tespit tutanağının sunulmadığı,

Analiz girdilerinde “Amonyum Nitrat Fuel-Oil Karışımı”, “Beton çelik çubuğu, nervürlü F8-12mm ve beton çelik çubuğu F14-32mm” ve “Çam kerestesi 2. Sınıf” girdileri için alınan fiyat teklifinin dayanağı olan satış tutarı tespit tutanağının ihale tarihinden bir önceki veya iki önceki döneme ilişkin olarak hazırlanmadığı,

2.11) Fiyat teklifi ve proforma faturaları hazırlayan kişi veya şirketlerin teklife konu alanda faaliyet göstermediği,

2.12) İhale üzerinde bırakılan isteklinin mazot girdisine ilişkin 2019 yılı Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nca yayımlanmış rayicin kullanıldığı, Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.13.14’üncü maddesinde yer alan açıklama kapsamında yapılan hesaplamanın hatalı olduğu,

2.13) Açıklama kapsamında sunulan analizlerde aritmetik hata yapıldığı, söz konusu hatanın resen düzeltilmesi durumunda analiz toplamlarının teklif fiyatının üzerinde kalacağı, ayrıca aritmetik hata bulunmayan analizlere ait tutarların teklif fiyatının üzerinde olduğu,

Açıklama istenilmeyen analiz girdileri için herhangi bir bedel öngörülmediği, birim fiyat kısmının boş bırakılmasının söz konusu birim fiyatın sıfır olarak alındığı anlamına geldiği,

Analizlerde kullanılan birim fiyatların Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından yayımlanan 2019 yılı birim fiyatları ile uyumlu olmadığı, herhangi bir tevsik edici belge kullanılmadan birim fiyatların düşürüldüğü,

2.14) Aynı cins ve özellikteki analiz girdileri için farklı analiz ve iş kalemlerinde farklı fiyatların kullanıldığı,

2.15) İşçilik girdilerine yönelik açıklamalarda geçerli saatlik asgari ücretin 11,3707 TL yerine 11,37 TL kullanıldığı, 11,37 TL üzerinden yapılan hesaplamada toplam asgari ücretin düşürüldüğü, ayrıca açıklamalarda işçilik saat birim fiyatının tespitine dayalı herhangi bir açıklamanın bulunmadığı iddialarına yer verilmiştir.

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

1) Başvuru sahibinin 1’inci iddiasına ilişkin olarak:

1.1) 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “İhaleye katılımda yeterlik kuralları” başlıklı 10’uncu maddesinde “İhaleye katılacak isteklilerden, ekonomik ve malî yeterlik ile mesleki ve teknik yeterliklerinin belirlenmesine ilişkin olarak aşağıda belirtilen bilgi ve belgeler istenebilir:

…

b) Mesleki ve teknik yeterliğin belirlenmesi için;       

1) İsteklinin, mevzuatı gereği ilgili odaya kayıtlı olarak faaliyette bulunduğunu ve teklif vermeye yasal olarak yetkili olduğunu kanıtlayan belgeler,  …” hükmü,

Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Aday veya isteklinin mesleki faaliyetini sürdürdüğünü ve teklif vermeye yetkili olduğunu gösteren belgeler” başlıklı 38’inci maddesinde “İhalelere katılacak aday veya istekliler tarafından,

a) Gerçek kişi olması halinde, noter tasdikli imza beyannamesinin,

b) Tüzel kişi olması halinde, ilgisine göre tüzel kişiliğin ortakları, üyeleri veya kurucuları ile tüzel kişiliğin yönetimindeki görevlileri belirten son durumu gösterir Ticaret Sicil Gazetesi, bu bilgilerin tamamının bir Ticaret Sicil Gazetesinde bulunmaması halinde, bu bilgilerin tümünü göstermek üzere ilgili Ticaret Sicil Gazeteleri veya bu hususları gösteren belgeler ile tüzel kişiliğin noter tasdikli imza sirkülerinin,

teklif kapsamında sunulması zorunludur. Ayrıca aday veya isteklilerin ihale tarihi itibariyle mesleki faaliyetlerini mevzuatı gereği ilgili odaya kayıtlı olarak sürdürmesi gerekmekte olup, ihale üzerinde kalan isteklinin sözleşme imzalanmadan önce, bu durumu tevsik eden belgeleri 4734 sayılı Kanun ve ilgili mevzuat ile ön yeterlik ve ihale dokümanında yer alan düzenlemelere uygun olarak sunması gerekmektedir.

(2) Vekaleten ihaleye katılma halinde; vekil adına düzenlenmiş, ihaleye katılmaya ilişkin noter onaylı vekaletname ile vekilin noter tasdikli imza beyannamesinin sunulması zorunludur.

(3) İş ortaklığında, iş ortaklığı beyannamesinin ve iş ortaklığını oluşturan gerçek veya tüzel kişilerin her biri tarafından, ilgisine göre birinci fıkranın  (a) ve (b) bentlerindeki belgelerin ayrı ayrı verilmesi zorunludur. Konsorsiyumda ise konsorsiyum beyannamesinin ve konsorsiyumu oluşturan gerçek veya tüzel kişilerin her biri tarafından, ilgisine göre birinci fıkranın (a) ve (b) bentlerindeki belgelerin ayrı ayrı verilmesi zorunludur…” hükmü bulunmaktadır.

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Tüzel kişilerin teklif vermeye yetkili olduğunu gösteren belgeler” başlıklı 10/A’ıncı maddesinde “10/A.1 İhaleye katılabilmek için başvuru veya teklif dosyasında sunulması gereken, tüzel kişi aday ve isteklilerin teklif vermeye yetkili olduğu hususunda son durumu gösterir belgelere ilişkin mevzuatta geçen “tüzel kişi ortakları” ifadesinden, bu ortakların ilgisine göre ad, soyad/ticaret unvanı, T.C. kimlik numarası/vergi kimlik numarası ile ortaklık oranları (halka arz edilen hisseler hariç); “tüzel kişilerin yönetimindeki görevliler” ifadesinden ise, teklif veya başvuru mektubu ya da sözleşmeyi imzalayanlar da dahil olmak üzere tüzel kişilikteki yönetim, temsil ve ilzama yetkili kişiler anlaşılır.” açıklaması yer almaktadır.

İdari Şartname’nin “İhale konusu işe ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu işin

a) Adı:KARAMÜRSEL KENT MEYDANI KÖPRÜLÜ KAVŞAĞI TAMAMLAMA İNŞAATI YAPIM İŞİ

b) Yatırım proje no’su/kodu:

c) Miktarı (fiziki) ve türü:

3300 ton nervürlü donatı çeliği temini ve işçiliği vb işler.

Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.

ç) Yapılacağı yer:KOCAELİ/KARAMÜRSEL…” düzenlemesi,

Anılan Şartname’nin “İhaleye katılabilmek için gereken belgeler ve yeterlik kriterleri” başlıklı 7’nci maddesinde “7.1. İsteklilerin ihaleye katılabilmeleri için aşağıda sayılan belgeleri teklifleri kapsamında sunmaları gerekir:

…

b) Teklif vermeye yetkili olduğunu gösteren imza beyannamesi veya imza sirküleri;

1) Gerçek kişi olması halinde, noter tasdikli imza beyannamesi,

2) Tüzel kişi olması halinde, ilgisine göre tüzel kişiliğin ortakları, üyeleri veya kurucuları ile tüzel kişiliğin yönetimindeki görevlileri belirten son durumu gösterir Ticaret Sicil Gazetesi, bu bilgilerin tamamının bir Ticaret Sicil Gazetesinde bulunmaması halinde, bu bilgilerin tümünü göstermek üzere ilgili Ticaret Sicil Gazeteleri veya bu hususları gösteren belgeler ile tüzel kişiliğin noter tasdikli imza sirküleri.

…

e) Vekaleten ihaleye katılma halinde, vekil adına düzenlenmiş, ihaleye katılmaya ilişkin noter onaylı vekaletname ile vekilin noter tasdikli imza beyannamesi

…

7.2. İhaleye iş ortaklığı olarak teklif verilmesi halinde;

7.2.1. İş ortaklığının her bir ortağı tarafından 7.1. maddesinin (a) ve (b) bentlerinde yer alan belgelerin ayrı ayrı sunulması zorunludur. İş ortaklığının tüzel kişi ortağı tarafından, iş deneyimini göstermek üzere sunulan belgenin tüzel kişiliğin yarısından fazla hissesine/en az % 51 hissesine sahip ortağına ait olması halinde bu ortak (h) ve (ı) bendindeki belgeyi de sunmak zorundadır. Kanun kapsamındaki idarelere taahhüt edilenler dışında yurt dışında gerçekleştirilen işler için düzenlenen iş bitirme belgesinin şirketler topluluğu ilişkisi içinde kullanılması halinde, bu belgeyi kullanan ortağın 7.1 inci maddenin (j) bendindeki belgeyi de sunması zorunludur…” düzenlemesi yer almaktadır.

İhale üzerinde bırakılan Miraç-Yol Altyapı Üstyapı İnş. San. ve Tic. A.Ş. tarafından teklifleri kapsamında sunulan belgeler incelendiğinde;

Anılan istekli tarafından kuruluş bilgilerini içeren 06.02.2004 tarih ve 5981 sayılı; unvan değişikliği, amaç/konu değişikliği, adres değişikliği, temsil ve ilzam, hisse devri ve yetki iptali bilgilerini içeren 29.08.2007 tarih ve 6884 sayılı; amaç/konu değişikliği, unvan değişikliği bilgileri içeren 04.02.2009 tarih ve 7242 sayılı; sermaye artımı konulu 10.03.2009 tarih ve 7266 sayılı; temsil ilzam, yetki iptali konulu  07.02.2011 tarih ve 7746 sayılı; adres değişikliği bilgilerini içeren 17.01.2014 tarih ve 8488 sayılı; yetki iptali, hisse devri, müdür atanması konularını içeren 12.09.2014 tarih ve 8652 sayılı; tür değişikliği konulu 06.12.2016 tarih ve 9213 sayılı; düzeltme kararı konulu 06.01.2017 tarih ve 9236 sayılı; sermaye artırımı, Genel Kurul Çalışma Usul ve Esasları İç Yönergesi, bağımsız denetçi seçimi bilgilerini içeren 03.04.2017 tarih ve 9297 sayılı; denetçiler ve sermaye artırımı konulu 13.12.2018 tarih ve 9723 sayılı Ticaret Sicil Gazetelerinin ve Sadık Okçu ve Ahmet Burak Okçu’ya ait T.C nüfus cüzdanı suretlerinin sunulduğu,

13.12.2018 tarih ve 9723 sayılı Ticaret Sicil Gazetesinden şirket ortaklarının Sadık Okçu ve Ahmet Burak Okçu olduğu, 25.000.000,00 TL şirket sermayesinin her biri 1.000,00 TL değerinde 25.000 adet hisseye ayrıldığı; 19.378 paya isabet eden 19.378.000,00 TL’nin Sadık Okçu, 5.622 paya isabet eden 5.622.000,00 TL’nin Ahmet Burak Okçu’ya ait olduğu,

06.12.2016 tarih ve 9213 sayılı Ticaret Sicil Gazetesinden şirket ortaklarından Sadık Okçu’nun 01.12.2016 tarihinden itibaren üç yıllığına Yönetim Kurulu Başkanı seçildiği, şirketi münferiden temsil ve ilzama yetkili olduğu görülmüştür.

Teklif dosyasında sunulan belgelerin son durumu gösterip göstermediğinin teyidi amacıyla Kurum tarafından Miraç-Yol Altyapı Üstyapı İnş. San. ve Tic. A.Ş.den 20.01.2020 tarihli yazı ile başvuruya konu ihalenin gerçekleştirilme tarihi olan 04.11.2019 tarihi itibariyle tüzel kişiliğin ortaklarının son durumunu gösterir pay defterinin açılış sayfasından başlamak üzere (SMMM/YMM veya noter onaylı suretinin) tüm sayfalarının gönderilmesi talep edilmiştir.

Miraç-Yol Altyapı Üstyapı İnş. San. ve Tic. A.Ş.nin meslek mensubu tarafından gönderilen ve 21.01.2020 tarihinde Kurum kayıtlarına alınan ortaklık pay defterleri incelendiğinde, teklif dosyası kapsamında sunulan belgelerde yer alan bilgilerin ortaklık pay defteri ile uyumlu olduğu anlaşılmış olup, başvuru sahibinin söz konusu iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

1.2) İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından şirket ortakları Sadık Okçu ve Ahmet Burak Okçu’ya ait T.C nüfus cüzdanı suretlerinin sunulduğu görülmüş olup, şirket ortaklarının kimlik bilgilerinin bulunmadığına dair iddianın da yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

1.3) Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Tanımlar” başlıklı 3’üncü maddesinde “(1) Bu Yönetmeliğin uygulanmasında 4734 sayılı Kanunun 4 üncü maddesindeki tanımlar yanında;

…

b) Benzer iş: İhale konusu iş veya işin bölümleriyle nitelik ve büyüklük bakımından benzerlik gösteren, aynı veya benzer inşaat tekniği gerektiren, tesis, makine, teçhizat ve diğer ekipman ile mali güç, ihtisas ve organizasyon gerekleri itibariyle benzer özellikteki işleri,

…

d) İş deneyim belgesi: Adayın veya isteklinin ihale konusu iş veya benzer işlerdeki deneyimini gösteren; iş bitirme belgesi, iş durum belgesi, iş denetleme belgesi ve iş yönetme belgesini, … ifade eder.” hükmü,

Aynı Yönetmelik’in “İş deneyimini gösteren belgeler” başlıklı 39’uncu maddesinde “…(2) Aday veya istekliler tarafından, iş deneyimlerini tevsik için;

a) İlk ilan veya davet tarihinden geriye doğru son onbeş yıl içinde geçici kabulü yapılan,

b) İlk ilan veya davet tarihinden geriye doğru son onbeş yıl içinde geçici kabulü yapılan işlerde, ilk sözleşme bedelinin en az % 80’i oranında denetlenen ya da yönetilen,

c) Devam eden işlerde; ilk sözleşme bedelinin tamamlanması şartıyla, ilk ilan veya davet tarihinden geriye doğru son onbeş yıl içinde gerçekleşme oranı toplam sözleşme bedelinin en az % 80’ine ulaşan ve kusursuz olarak gerçekleştirilen,

ç) Devam eden işlerde; ilk sözleşme bedelinin tamamlanması şartıyla, ilk ilan veya davet tarihinden geriye doğru son onbeş yıl içinde gerçekleşme oranı toplam sözleşme bedelinin en az % 80’ine ulaşan ve kusursuz olarak gerçekleştirilen işlerde;ilk sözleşme bedelinin en az % 80’i oranında denetlenen ya da yönetilen,

d) Devredilen işlerde, devir öncesindeki veya sonrasındaki dönemde ilk sözleşme bedelinin en az % 80’inin gerçekleştirilmesi şartıyla, ilk ilan veya davet tarihinden geriye doğru son onbeş yıl içinde geçici kabulü yapılan, işlerle ilgili deneyimlerini gösteren belgeler sunulur…” hükmü yer almaktadır.

Yapım İşlerinde Benzer İş Grupları Tebliği’nde “MADDE 1 – 4734 sayılı Kanun kapsamında ihale edilen yapım işleri ihalelerinde, idareler tarafından işin niteliğine uygun ve rekabeti sağlayacak şekilde benzer iş belirlemesi yapılmasına esas olmak üzere (Ek-1)’de yer alan “Yapım İşlerinde Benzer İş Grupları Listesi” oluşturulmuştur. Bu listede “altyapı işleri”, “üstyapı (bina) işleri”, “sıhhi tesisat ve mekanik tesisat işleri”, “elektrik işleri” ve “elektronik ve iletişim işleri” olmak üzere beş ana başlık ve bu başlıkların altında çeşitli yapım işlerinden oluşan gruplar düzenlenmiştir. İdareler, ihale edecekleri yapım işinin “Yapım İşlerinde Benzer İş Grupları Listesi”nde yer alan iş gruplarından hangisine dâhil olduğunu tespit edecekler ve bu grubu esas almak suretiyle ihale veya ön yeterlik dokümanı ile ihale veya ön yeterliğe ilişkin ilanda veya davet mektubunda benzer iş belirlemesi yapacaklardır…” açıklaması yer almakta olup anılan Tebliğ’in ekinde idare tarafından benzer iş olarak belirlenen (A) Altyapı İşleri’nin 1’inci gurubunda yer alan AI Grup İşler;

“I. GRUP: KÖPRÜ VE VİYADÜK İŞLERİ

1. Köprüler

2. Viyadükler

3. Alt ve üst geçitler

4. Akedükler” şeklinde düzenlenmiştir.

İdari Şartname’nin “İhaleye katılabilmek için gereken belgeler ve yeterlik kriterleri” başlıklı 7’nci maddesinde “…7.5. Mesleki ve teknik yeterliğe ilişkin belgeler ve bu belgelerin taşıması gereken kriterler:

7.5.1. İsteklinin, yurt içinde veya yurt dışında kamu veya özel sektöre bedel içeren bir sözleşme kapsamında taahhüt edilen ihale konusu iş veya benzer işlere ilişkin olarak;

a) İlk ilan tarihinden geriye doğru son onbeş yıl içinde geçici kabulü yapılan,

b) İlk ilan tarihinden geriye doğru son onbeş yıl içinde geçici kabulü yapılan işlerde, ilk sözleşme bedelinin en az % 80’i oranında denetlenen ya da yönetilen,

c) Devam eden işlerde; ilk sözleşme bedelinin tamamlanması şartıyla, ilk ilan tarihinden geriye doğru son onbeş yıl içinde gerçekleşme oranı toplam sözleşme bedelinin en az % 80’ine ulaşan ve kusursuz olarak gerçekleştirilen,

ç) Devam eden işlerde; ilk sözleşme bedelinin tamamlanması şartıyla, ilk ilan tarihinden geriye doğru son onbeş yıl içinde gerçekleşme oranı toplam sözleşme bedelinin en az % 80’ine ulaşan ve kusursuz olarak gerçekleştirilen işlerde; ilk sözleşme bedelinin en az % 80’i oranında denetlenen ya da yönetilen,

d) Devredilen işlerde, devir öncesindeki veya sonrasındaki dönemde ilk sözleşme bedelinin en az % 80’inin gerçekleştirilmesi şartıyla, ilk ilan tarihinden geriye doğru son onbeş yıl içinde geçici kabulü yapılan,

işlere ilişkin deneyimini gösteren belgeleri sunması zorunludur. İstekli tarafından teklif edilen bedelin % 80’inden az olmamak üzere, ihale konusu iş veya benzer işlere ait tek sözleşmeye ilişkin iş deneyimini gösteren belgelerin sunulması gerekir.

…

7.6. Bu ihalede benzer iş olarak kabul edilecek işler:

A/I Grup İşler Benzer İş Olarak Kabul Edilecektir.” düzenlemesi yer almaktadır.

İhale üzerinde bırakılan isteklinin teklifinin 36.916.016,16 TL olduğu, iş deneyimini tevsik amacıyla İstanbul Büyükşehir Belediyesi Fen İşleri Dairesi Başkanlığı Altyapı Hizmetleri Müdürlüğü’nce düzenlenen “Maltepe, Başıbüyük – Samandıra Arası Yol Kavşak ve Ortak Altyapı İnşaatı İKN:2016/525173”na ilişkin anılan istekli adına düzenlenen 17.12.2018 tarihli yüklenici iş bitirme belgesinin sunulduğu, uygulanan yapı tekniğinin “Altgeçit köprüsü, Yol ve Deniz Yapısı İnşaatı A.I Grup: Köprü ve Viyadük İşleri” olduğu, sözleşme tarihinin 03.03.2017, ilk sözleşme bedelinin 52.633.472,21 TL, toplam sözleşme bedelinin 63.107.193,09 TL, belge tutarının “AI.Grup: Köprü ve Viyadük İşleri, 30.026.346,73  TL; AX.Grup: Deniz Yapıları, 29.886.584,09 TL; DV.Grup: Aydınlatma İşleri, 3.194.262,27 TL” olduğu,

Şikâyete konu “Karamürsel Kent Meydanı Köprülü Kavşağı Tamamlama İnşaatı Yapım İşi”nde idare tarafından A/I Grup İşlerin benzer iş olarak belirlendiği dikkate alındığında, ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan “Maltepe, Başıbüyük – Samandıra Arası Yol Kavşak ve Ortak Altyapı İnşaatı”na ait iş bitirme belgesinin benzer işe ve ihale konusu işe uygun olduğu ve teklif edilmesi gereken asgari tutarı karşıladığı anlaşılmıştır.

Öte yandan ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından iş deneyiminin tevsiki için yüklenici iş bitirme belgesi sunulduğundan, başvuru sahibinin “iş denetleme belge sahibinin belgede belirtilen süre boyunca denetleme görevinde çalışmadığı ve görevlendirme olurlarının eksik olduğu” şeklindeki iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

1.4) İhale üzerinde bırakılan istekli Miraç-Yol Altyapı Üstyapı İnş. San. ve Tic. A.Ş.  tarafından imza sirkülerinde yetkili kişinin Sadık Okçu olduğu, yetkinin kullanım şeklinin münferit olduğu, temsil şekli ve süresinin 01.12.2016 tarihinden itibaren 3 (üç) yıl olduğu ve anılan istekli tarafından sunulan 06.12.2016 tarih ve 9213 sayılı Ticaret Sicil Gazetesinde yer alan bilgiler ile uyumlu olduğu, teklif mektubu ve ekinde yer alan belgelerde yer alan imzaların, imza sirkülerinde yer alan imza ile uyumlu olduğu ve vekaletname olmadığı görüldüğünden başvuru sahibinin söz konusu iddialarının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

1.5) İdari Şartname’nin 7.1.b.2 maddesinde, isteklilerin tüzel kişi olması halinde, ilgisine göre tüzel kişiliğin ortakları, üyeleri veya kurucuları ile tüzel kişiliğin yönetimindeki görevlileri belirten son durumu gösterir Ticaret Sicil Gazetesi, bu bilgilerin tamamının bir Ticaret Sicil Gazetesinde bulunmaması halinde, bu bilgilerin tümünü göstermek üzere ilgili Ticaret Sicil Gazeteleri veya bu hususları gösteren belgeler ile tüzel kişiliğin noter tasdikli imza sirkülerini teklifleri kapsamında sunmaları gerektiğinin düzenlendiği,

Anılan Şartname’nin “Belgelerin sunuluş şekli” başlıklı 7.7’nci maddesinde “7.7.1. İstekliler, yukarıda sayılan belgelerin aslını veya aslına uygunluğu noterce onaylanmış örneklerini vermek zorundadır. Ancak Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi Nizamnamesi’nin 9 uncu maddesinde yer alan hüküm çerçevesinde; Gazete İdaresince veya Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğine bağlı odalarca “aslının aynıdır” şeklinde onaylanarak isteklilere verilen Ticaret Sicili Gazetesi suretleri ile bunların noter onaylı suretleri de kabul edilecektir.

7.7.1.1 İhaleye katılım ve yeterlik kriterlerine ilişkin sunulan belgelerin veya bu belgelerde yer alan bilgilerin, EKAP üzerinden veya kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının internet sayfası üzerinden temin edilebilmesi veya bu bilgilerin teyidinin yapılabilmesi durumunda, bu belgeler için belgelerin sunuluş şekline ilişkin şartlar aranmaz.

7.7.1.2 İstekliler tarafından, 7.7.1.1. maddesindeki koşulları taşıyan katılım ve yeterlik kriterlerine ilişkin belgeler ile Elektronik İhale Uygulama Yönetmeliğinin 21 inci maddesinin ikinci fıkrasına uygun olarak alınan geçici teminat mektubu, sunulmayacak belgeler tablosunda gerekli bilgilere yer verilmesi şartıyla teklif zarfında sunulmaz. Bu durumda, katılım ve yeterlik kriterleri ile geçici teminat mektubuna ilişkin değerlendirme, sunulmayacak belgeler tablosunda yer verilen bilgiler kullanılmak suretiyle EKAP üzerinden veya kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının internet sayfası üzerinden ulaşılan bilgi ve belgeler esas alınarak yapılır. Sunulmayacak belgeler tablosunun kısmi teklife açık ihalelerde her bir kısım için, ortak girişimlerin katıldığı ihalelerde ise her bir ortak tarafından ayrı ayrı doldurulması gerekmektedir.

7.7.2. Noter onaylı belgelerin aslına uygun olduğunu belirten bir şerh taşıması zorunlu olup, sureti veya fotokopisi görülerek onaylanmış olanlar ile “ibraz edilenin aynıdır” veya bu anlama gelecek bir şerh taşıyanlar geçerli kabul edilmeyecektir.

7.7.3. İstekliler, istenen belgelerin aslı yerine ihale tarihinden önce İdare tarafından “aslı idarece görülmüştür” veya bu anlama gelecek şekilde şerh düşülen suretlerini tekliflerine ekleyebilirler.” düzenlemesinin yer aldığı görülmüştür.

Başvuru sahibinin, İdari Şartname’nin 7.1.b.2’nci maddesi gereği ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan belgelerin fotokopi olduğuna yönelik iddiasının incelenmesi amacıyla, 17.01.2020 tarihli Kurum yazısı ile idareden, tüm istekliler tarafından teklifleri kapsamında sunulan söz konusu belgelerin asılları istenmiş, idarenin bila tarihli yazısı 24.01.2020 tarihinde Kurum kayıtlarına alınmıştır.

İdarece gönderilen belge asıllarının incelenmesi neticesinde, ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından “İşbu örneğin gösterilen aslına uygun olduğu” ibaresinin yer aldığı noter onaylı imza sirkülerinin ve Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi Müdürü adına onaylı “aslının aynıdır” ibaresinin yer aldığı Ticaret Sicili Gazeteleri suretlerinin sunulduğu anlaşılmış olup, başvuru sahibinin söz konusu iddiasının yerinde olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

1.6) İdari Şartname’nin “İhaleye katılabilmek için gereken belgeler ve yeterlik kriterleri” başlıklı 7’nci maddesinde “7.4. Ekonomik ve mali yeterliğe ilişkin belgeler ve bu belgelerin taşıması gereken kriterler:

7.4.1. Bu bent boş bırakılmıştır.

7.4.2. İsteklinin ihalenin yapıldığı yıldan önceki yıla ait yıl sonu bilançosu veya eşdeğer belgeleri.

a) İlgili mevzuatı uyarınca bilançosunu yayımlatma zorunluluğu olan isteklilerin, yıl sonu bilançosunu veya bilançonun gerekli kriterleri sağlandığını gösteren bölümlerini,

b) İlgili mevzuatı uyarınca bilançosunu yayımlatma zorunluluğu olmayan isteklilerin, yıl sonu bilançosunu veya bilançonun gerekli kriterleri sağladığını gösteren bölümlerini ya da bu kriterlerin sağlandığını göstermek üzere yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir tarafından standart forma uygun olarak düzenlenen belgeyi (Standart Form: KİK024.1/Y)

sunmaları gerekmektedir.

Sunulan bilanço veya eşdeğer belgelerde;

a) Belli sürelerde nakit akışını sağlayabilmesi için gerekli likiditeye ve kısa dönem (bir yıl) içinde borç ödeme gücüne sahip olup olmadığını gösteren cari oranın (dönen varlıklar/kısa vadeli borçlar) en az 0,75 olması, (hesaplama yapılırken; yıllara yaygın inşaat maliyetleri dönen varlıklardan, yıllara yaygın inşaat hakediş gelirleri ise kısa vadeli borçlardan düşülecektir),

b) Aktif varlıkların ne kadarının öz kaynaklardan oluştuğunu gösteren öz kaynak oranının (öz kaynaklar/toplam aktif) en az 0,15 olması, (hesaplama yapılırken, yıllara yaygın inşaat maliyetleri toplam aktiflerden düşülecektir),

c) Kısa vadeli banka borçlarının öz kaynaklara oranının 0,50’den küçük olması,

ve belirtilen üç kriterin birlikte sağlanması zorunludur. Sunulan bilançolarda varsa yıllara yaygın inşaat maliyetleri ile hakediş gelirlerinin gösterilmesi gerekir.

Yukarıda belirtilen kriterleri bir önceki yılda sağlayamayanlar, son üç yıla kadar olan yılların belgelerini sunabilirler. Bu takdirde belgeleri sunulan yılların parasal tutarlarının ortalaması üzerinden yeterlik kriterlerinin sağlanıp sağlanmadığına bakılır.

Bilanço veya bilançonun yukarıda belirtilen kriterlerin sağlandığını gösteren bölümlerinin ilgili mevzuatına göre düzenlenmiş ve yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir ya da vergi dairesince onaylanmış olması zorunludur. Yabancı ülkede düzenlenen bilanço veya bilançonun yukarıda belirtilen kriterlerin sağlandığını gösteren bölümlerinin ise o ülke mevzuatına göre düzenlenmesi ve bu belgeleri düzenlemeye yetkili merci tarafından onaylanmış olması gereklidir.

Yabancı ülkede düzenlenen yayımlanması zorunlu olmayan bilançoların veya bunların bölümlerinin ibraz edilmemesi durumunda, yukarıda belirtilen kriterlerin sağlandığı o ülke mevzuatına göre bu belgeleri düzenlemeye yetkili merci tarafından onaylanmış belge ile tevsik edilebilir.

İsteklinin ortak girişim olması halinde, ortakların her birinin istenen belgeleri ayrı ayrı sunması ve yukarıda belirtilen kriterleri sağlaması zorunludur.

7.4.3. İş hacmini gösteren belgeler

İsteklinin ihalenin yapıldığı yıldan önceki yıla ait, aşağıda belirtilen belgelerden birini sunması yeterlidir;

a) Toplam cirosunu gösteren gelir tablosu,

b) Yapım işleri cirosunu gösteren belgeler,

İsteklinin toplam cirosunun teklif ettiği bedelin % 25’inden, yapım işleri cirosunun ise teklif ettiği bedelin % 15’inden az olmaması gerekir. Bu kriterlerden herhangi birini sağlayan ve sağladığı kritere ilişkin belgeyi sunan istekli yeterli kabul edilir.

Bu kriterleri ihalenin yapıldığı yıldan önceki yıl için sağlayamayanlar, ihalenin yapıldığı yıldan önceki yıldan başlamak üzere birbirini takip eden son altı yıla kadarki belgelerini sunabilirler. Bu takdirde, belgeleri sunulan yılların parasal tutarlarının ortalaması üzerinden yeterlik kriterlerinin sağlanıp sağlanmadığına bakılır.

Yapım işleri cirosunu tevsik etmek üzere; yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavirce standart forma uygun olarak düzenlenen belge sunulur.

Yapım işleri ciro tutarının hesabında, yurt içinde ve yurt dışında, taahhüt altında devam eden yapım işlerinin gerçekleştirilen kısmından veya bitirilen yapım işlerinden elde edilen gelirlerin toplamı dikkate alınır.

Gelir tablosunun, yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir ya da vergi dairesince onaylı olması zorunludur. Yabancı ülkede düzenlenen gelir tablosunun o ülke mevzuatına göre düzenlenmesi ve bu belgeyi düzenlemeye yetkili merci tarafından onaylanmış olması gereklidir.

İş ortaklığı olarak ihaleye katılan isteklilerde; iş hacmine ilişkin kriterlerin, her bir ortak tarafından iş ortaklığındaki hissesi oranında sağlanması zorunludur.

İsteklinin iş hacmi tutarının değerlendirilmesinde, kendi iş hacmi tutarı ile birlikte ortak olduğu ortak girişime/girişimlere ait iş hacmi tutarı da hissesi oranında dikkate alınarak toplanmak suretiyle toplam iş hacmi tutarı belirlenir. Bu durumda aday veya isteklinin iş hacmi tutarı kullanılan ortak girişimdeki/girişimlerdeki hisse oranını gösteren belgelerin de teklif kapsamında sunulması gerekmektedir.” düzenlemesi yer almaktadır.

İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulmayacak belgeler tablosu sunulduğu ve bilanço bilgilerinin de tabloda yer aldığı, ayrıca meslek mensubu onaylı 01.11.2019 tarihli bilanço bilgileri tablosu ve Yeminli Mali Müşavirlik Özel Amaçlı Raporun sunulduğu, söz konusu belgelerin incelenmesi neticesinde; bilanço oranlarının (Cari oran: 3,3055, Özkaynak: 0,3239; kısa vadeli banka borçlarının öz kaynaklara oranı: 0,0566) yukarıda belirtilen Şartname düzenlemesine uygun olduğu,

Ayrıca anılan istekli tarafından sunulan 2018 yılına ait gelir tablosu sorgulamasında net satışlar tutarının, dokümanda yer alan  düzenleme gereğince toplam cironun teklif edilen bedelin % 25’inden az olmaması gerektiğine yönelik yeterlik kriterini karşıladığı görüldüğünden, başvuru sahibinin, ihale üzerinde bırakılan isteklinin bilanço ve eşdeğer belgeler ile iş hacmini gösteren belgelerin İdari Şartname’de düzenlenen yeterlik kriterlerini sağlamadığına ilişkin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

2) Başvuru sahibinin 2’nci iddiasına ilişkin olarak:

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde “İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.

İhale komisyonu;

a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,

b)  Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,

gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.

Kurum, ihale konusu işin türü, niteliği ve yaklaşık maliyeti ile ihale edilme usulüne göre aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değerler ve sorgulama kriterleri belirlemeye, ihalenin bu maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin sonuçlandırılabilmesine, ayrıca yaklaşık maliyeti 8 inci maddede öngörülen eşik değerlerin yarısına kadar olan hizmet alımları ile yapım işleri ihalelerinde sınır değerin altında olan tekliflerin bu maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin reddedilmesine ilişkin düzenlemeler yapmaya yetkilidir. İhale komisyonu bu maddenin uygulanmasında Kurum tarafından yapılan düzenlemeleri esas alır.” hükmü,

Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Sınır değer ve aşırı düşük teklifler” başlıklı 60’ıncı maddesinde “(1) İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra Kurum tarafından belirlenen yönteme göre sınır değeri hesaplar.

(2) Aşırı düşük teklif tespit ve değerlendirme işlemlerine ilişkin olarak, ihale ilanı ve dokümanında belirtilmek kaydıyla, üçüncü, dördüncü, beşinci ve altıncı fıkralardaki koşullar çerçevesinde aşağıdaki seçeneklerden bir tanesi kullanılır.

a) Sınır değerin altında olan teklifler ihale komisyonunca aşırı düşük teklif olarak tespit edilir ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili ayrıntılar yazılı olarak istenir. İhale komisyonu;

1) Yapım yönteminin ekonomik olması,

2) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

3) Teklif edilen işin özgünlüğü,

gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir. ” hükmü,

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Sınır değer tespiti ve aşırı düşük teklifler” başlıklı 45’inci maddesinde “…45.1.2. Sınır değerin altındaki teklif sahiplerinden yaklaşık maliyetin % 80’lik bölümünü oluşturan iş kalemleri/gruplarına ilişkin ayrıntılar yazılı olarak istenir. Bu çerçevede; istenen açıklamanın niteliği dikkate alınarak, isteklilere beş (5) iş gününden az olmamak üzere makul bir süre verilir.

45.1.2.1. İhale komisyonunca, (38.1) maddesi kapsamında idarece hazırlanan “sıralı iş kalemleri/grupları listesi” kullanılarak yaklaşık maliyetin % 80’lik kısmına giren iş kalemleri/grupları belirlenir.

Sıralı listeye göre, tutarlarının yaklaşık maliyete oranlarının kümülatif toplamı % 80 oranına kadar olan iş kalemleri/grupları ile kümülatif toplama eklendiğinde % 80 oranının aşılmasına neden olan iş kalemi/grubu, sorgulamaya tabi tutulacak olan iş kalemleri/grupları olarak belirlenecektir. Bunların dışında kalan iş kalemleri/grupları için sorgulama yapılmayacaktır.

45.1.2.2. İhale komisyonu tarafından, açıklama istenilmesi gereken iş kalemleri/gruplarına ait idarece (38.1) maddesine göre oluşturulan “sıralı analiz girdileri listesi” kullanılarak tutarı kar ve genel gider hariç analiz toplamının % 3’üne eşit ve bu tutarın altında olan analiz girdileri tespit edilecektir.

Yaklaşık maliyeti oluşturan iş kalemi/grubu analizlerindeki analiz girdilerinden, tutarı kar ve genel gider hariç analiz toplamının %3’üneeşit ve altında olanlar için isteklilerden açıklama yapılması istenilmeyecektir.

Tutarı, kar ve genel gider hariç analiz toplamının % 3’üne eşit veya altında olması nedeniyle sorgulamaya tabi tutulmayacak analiz girdilerinin tutarlarının kümülatif toplamının kar ve genel gider hariç analiz toplamının %15’ini aşması durumunda; en küçük tutardan itibaren kümülatif toplamda % 15’lik tutarın aşılmasına neden olan analiz girdisi belirlenecek, tutarı bu girdinin tutarından daha az olan girdiler için açıklama istenilmeyecektir.

Aynı girdinin yaklaşık maliyeti oluşturan birden fazla iş kalemi/grubunun analizinde yer alması halinde bu girdinin oranı her analiz için ayrı ayrı değerlendirilerek analiz toplamının % 3’ünün altında kalıp kalmadığına göre işlem yapılır. Herhangi bir analizdeki oranı %3’ün üstünde olan analiz girdisi için açıklama istenilecektir.

Analizlerdeki işçilik girdisi, tutarları analiz toplamının % 3’üne eşit veya altında olsa dahi, açıklama istenilmeyecek girdiler arasında yer alamaz.  

45.1.2.3. İhale komisyonu teklifleri aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerden (45.1.2.1) maddesinde belirlediği iş kalemleri/grupları için isteyeceği açıklama ile ilgili yazıda, (45.1.2.2) maddesine göre açıklama istenilmeyecek olan analiz girdilerini de belirtecektir.

İstekliler, teklifi kapsamında yer alan iş kalemleri/grupları için hazırlayacakları analizlerde (45.1.2.2) maddesine göre açıklama istenilmeyecek olan analiz girdileri de dahil analizlerini oluşturan tüm girdileri göstereceklerdir.

…

45.1.3.İsteklilerden teklifleri kapsamında analiz ve hesap cetveli sunmaları istenmeyecektir. Analizler ve hesap cetveli, Kanunun 38 inci maddesi uyarınca teklif fiyatı aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerin tekliflerinin önemli bileşenleri ile ilgili ayrıntıların belirlenmesi amacıyla, sadece aşırı düşük teklif sahibi isteklilerden istenecektir. Bu çerçevede; teklif fiyatının aşırı düşük olduğu tespit edilen istekliler tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenlerine ilişkin olarak yapacakları açıklama kapsamında;

a) Anahtar teslimi götürü bedel işlerde, toplam teklif bedelini oluşturan iş kalemleri ve/veya iş gruplarına ait miktarlar ve bunlara ait birim fiyatların gösterildiği hesap cetveli ile açıklama istenen iş kalemleri ve/veya iş gruplarının birim fiyatlarına ilişkin ihale dokümanında verilen analiz formatına uygun analizleri,

b) Teklif birim fiyatlı işlerde; açıklama istenen iş kalemlerinin birim fiyatlarına ilişkin olarak ihale dokümanında verilen analiz formatına uygun analizleri

sunacaklardır. Sorgulamaya konu edilmeyen iş kalemleri/grupları için analiz sunulması istenmeyecektir.

Anahtar teslimi götürü bedel teklif alınan ihalelerde istekli tarafından sunulacak hesap cetvelinde, sorgulamaya tabi tutulmayan iş kalemlerinin ve/veya iş gruplarının her biri için miktar ve birim fiyatların ayrı ayrı gösterilmesi zorunlu olmayıp, sorgulanmayan iş kalemlerinin tamamı için teklif edilen toplam bedelin gösterilmesi yeterlidir.

45.1.4. İdare tarafından ihale dokümanı kapsamında;

a) Teklif birim fiyatlı işlerde; her bir iş kaleminin yapım şartlarına, tarif ve içeriğine göre analizde yer almasını istediği “malzeme, işçilik, makine ve diğerleri (varsa; nakliyeler, inşaat yerindeki yükleme, boşaltma, yatay ve düşey taşımalar, zamlar vb.)” sadece girdi cinslerinin belirlendiği, analiz girdileri ile miktarlarının ve tutarlarının belirtilmediği,

b) Anahtar teslimi götürü bedel işlerde; iş kalemleri ve/veya iş gruplarının yapım şartlarına bağlı kalınarak, her iş kalemi/iş grubunun içeriğine göre analizde yer almasını istediği “malzeme, işçilik, makine ve diğerleri (varsa; nakliyeler, inşaat yerindeki yükleme, boşaltma, yatay ve düşey taşımalar, zamlar vb.)” sadece girdi cinslerinin belirlendiği, analiz girdileri ile miktarlarının ve tutarlarının belirtilmediği,

(Ek-Y.2)’de yer alan örneğe uygun analiz formatının isteklilere verilmesi, isteklilerin de tekliflerinin aşırı düşük olarak tespit edilerek kendilerinden açıklama istenmesi durumunda, yapacakları açıklamada sunacakları analizlerin verilen bu formata uygun olması gerekmektedir.

İdare tarafından bütün iş kalemleri/iş grupları için tek bir analiz formatı düzenlenebileceği gibi, iş kalemleri/iş gruplarının yapım şartlarına göre birden fazla analiz formatı da düzenlenebilir. Ancak bu durumda, idare ihale dokümanında hangi analiz formatının hangi iş kalemleri/iş grupları için kullanılacağını belirtmek zorundadır.

Kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar ile uyumlu olmayan iş kalemleri (özel iş kalemleri) ile idarelerce tasarlanan ve birden fazla iş kalemini ihtiva eden iş kalemleri (paçal iş kalemi) için bu iş kalemlerinde bulunan analiz girdileri ve miktarlarının gösterildiği analiz formatlarının, ihale dokümanı kapsamında istekli olabileceklere verilmesi gerekmektedir. Ancak idarece niteliği gereği analiz formatı hazırlanamayan iş kalemlerine ilişkin isteklilerin açıklamaları kapsamında analiz sunmalarına gerek olmayıp, anılan iş kalemlerine ilişkin açıklamalar 45.1.13 maddesi uyarınca yapılabilir.

…

45.1.14. Aşırı düşük teklif sorgulaması sonucunda; (45.1.3 – 45.1.13) maddelerine uygun açıklamada bulunmayan, açıklamaları idarece tanımlanan yapım şartlarına uymayan veya teknik şartnameye aykırı hususlar içeren isteklilerin teklifleri gerekçeleri belirtilmek suretiyle reddedilecektir.

45.1.16. Aşırı düşük teklifine ilişkin olarak istenen sürede açıklama yapmasına rağmen teklifi reddedilen isteklilerin açıklamalarının yeterli görülmeme nedenlerinin, sadece ilgili madde numaralarına atıf yapılmakla yetinilmeyerek hangi düzenlemeye aykırılık bulunduğu da belirtilmek suretiyle kesinleşen ihale kararının bildirilmesi zorunludur.” açıklamaları,

İdari Şartname’nin “İhale konusu işe ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde ihale konusu işin adının “Karamürsel Kent Meydanı Köprülü Kavşağı Tamamlama İnşaatı Yapım İşi” olduğu,  miktarı (fiziki) ve türünün  “3300 ton nervürlü donatı çeliği temini ve işçiliği vb işler” olarak düzenlendiği görülmüştür.

Anılan Şartname’nin “Teklif ve sözleşme türü” başlıklı 19’uncu maddesinde “19.1. İstekliler tekliflerini, her bir iş kaleminin miktarı ile bu iş kalemleri için teklif edilen birim fiyatlarının çarpımı sonucu bulunan toplam bedel üzerinden vereceklerdir; ihale sonucu, ihale üzerine bırakılan istekliyle her bir iş kaleminin miktarı ile iş kalemleri için teklif edilen birim fiyatların çarpımı sonucu bulunan toplam bedel üzerinden teklif birim fiyat sözleşme imzalanacaktır” düzenlemesi,

Aynı Şartname’nin “Sınır değer” başlıklı 33’üncü maddesinde “33.1. İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra Kurum tarafından belirlenen yönteme göre sınır değeri hesaplar.

33.2. Teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden Kanunun 38 inci maddesine göre açıklama istenecektir. Bu kapsamda; ihale komisyonu sınır değerin altında kalan teklifleri aşırı düşük teklif olarak tespit eder ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister. İhale komisyonu;

a) Yapım yönteminin ekonomik olması,

b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

c) Teklif edilen işin özgünlüğü,

gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifi reddedilir. İhale komisyonunca reddedilmeyen teklifler, geçerli teklif olarak belirlenir. İhale üzerinde bırakılan isteklinin teklifinin sınır değerin altında olması durumunda kesin teminat 40.2 maddesinde yer alan hüküm uyarınca hesaplanan tutar üzerinden alınır.” düzenlemesi yer almaktadır.

09.12.2019 tarihli ihale komisyonu kararından, şikayete konu ihaleye 11 isteklinin teklif verdiği, 1 isteklinin geçici teminat, bilanço ve iş hacmini gösteren belgeleri olmadığı gerekçesi ile değerlendirme dışı bırakıldığı, teklifleri sınır değerin altında kalan 2 istekliden aşırı düşük teklif açıklaması istendiği, 1 isteklinin süresi içinde aşırı düşük teklif savunması vermediğinden değerlendirme dışı bırakıldığı, süresi içinde aşırı düşük teklif savunması veren ve açıklamaları uygun görülen ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi Miraç-Yol Altyapı Üstyapı İnş. San. ve Tic. A.Ş. üzerinde ihalenin bırakıldığı, başvuru sahibi İlke Yapı İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin ise ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak belirlendiği anlaşılmıştır.

İdarece gönderilen ihale işlem dosyasının incelenmesi sonucunda, idarece hesaplanan sınır değerin altında teklif verdiği tespit edilen Trans-Of Ulusal Nak. İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti. – Ersen Oflaz İş Ortaklığı’na ve Miraç-Yol Altyapı Üstyapı İnş. San. ve Tic. A.Ş.ye EKAP üzerinden gönderilen 06.11.2019 tarihli  “aşırı düşük teklif açıklama talebi” konulu yazı ile aşırı düşük teklif açıklaması sunulmasının istenildiği ve söz konusu yazı ekinde açıklama istenilen iş kalemleri listesi, sıralı analiz girdileri listesi, açıklama istenilen analiz girdileri, açıklama istenilen iş kalemlerine (INŞ-01, INŞ-11, INŞ-12, INŞ-13, INŞ-14, INŞ-15, INŞ-21, INŞ-22, INŞ-44, INŞ-45, INŞ-46, INŞ-47, INŞ-49, INŞ-57 ve ELK 152 poz numaralı iş kalemleri) ilişkin sıralı analiz girdileri tabloları (girdilere ilişkin ölçü birimi, miktar ve açıklama istenilip istenilmediğine ilişkin bilginin yer aldığı) ve yardımcı birim fiyat analizlerine yer verildiği görülmüştür.

Başvuru sahibinin iddiaları çerçevesinde söz konusu aşırı düşük teklif açıklama talebine ilişkin yazılar ve ekleri incelendiğinde ulaşılan tespitlere aşağıda yer verilmiştir.

Başvuruya konu ihaleye ilişkin birim fiyat teklif cetvelinde yer alan 271 iş kaleminden/grubundan 15’inin açıklama istenilen iş kalemi/grubu olarak belirlendiği anlaşılmıştır.

İdarece açıklama istenilecek iş kalemi/iş grubu olarak belirlenen iş kalemi/iş gruplarına ilişkin olarak hazırlanan söz konusu analizler ile başvuru sahibi istekliye gönderilen aşırı düşük teklif açıklama isteme yazıları ve eklerinde yer alan analiz formatları incelendiğinde, bahsi geçen analizlerin birden çok birim fiyatın bir arada kullanılması suretiyle paçal olarak hazırlandığı, ilgili pozun numarası, girdi adı, ölçü birimi ve miktarı ile açıklama istenilen ve açıklama istenilmeyen iş kalemleri ile analiz girdileri bilgisini içeren analiz formatlarına yer verilmek suretiyle anılan istekliden açıklama talep edildiği, ancak birden fazla sayıda birim fiyattan oluşan her bir analiz girdisinin en temel bileşenlerine (malzeme, işçilik ve makine vb.) kadar ayrıştırılmadığı, açıklama istenilecek ve istenilmeyecek analiz girdilerinin de bu girdilerine ayrıştırılmamış birim fiyatlar baz alınarak düzenlendiği,  örneğin;

– İNŞ-44 “Plent-Miks Alttemel Yapılması ” iş kaleminde “KGM/15.102/K1” poz numaralı,

– İNŞ-45 “Plent-Miks Temel Yapılması” iş kaleminde “KGM/4101/B”, “KGM/4102/B”, “KGM/4105/B” ve “KGM/4107/B” poz numaralı,

– İNŞ-46 “Bitümlü Sıcak Temel Tabakası Yapılması” iş kaleminde “KGM/4102/B” ve “KGM/4105/B” poz numaralı,

– İNŞ-47 “Binder Tabakası Yapılması” iş kaleminde “KGM/4105/B”, “KGM/4102/B”, ve “KGM/4107/B” poz numaralı,

– İNŞ-49 “4 cm Sıkışmış Kalınlıkta Taş Mastik Asfalt Aşınma Tabakası Yapılması (Tip-1) (Kırılmış ve Elenmiş Ocak Taşı ve Modifiye Bitüm ile” iş kaleminde “KGM/4107/B”, ve “KGM/4106/B” poz numaralı birim fiyatların yer aldığı görülmektedir.

Yapılan incelemede söz konusu birim fiyatların temel analiz girdilerini ayrı ayrı gösterir “yardımcı birim fiyat analizleri” tablolarının aşırı düşük teklif açıklama talep yazısı ekinde verildiği, ancak söz konusu tablolarda yer alan temel analiz girdilerinin hangilerine yönelik açıklama istenileceğine hangilerine yönelik açıklama istenilmeyeceğine ilişkin bir belirlemenin yapılmadığı, yukarıda bahsi geçen birim fiyatların tek başına “açıklama istenilecek / istenilmeyecek girdi” olarak belirlendiği görülmüş olup, idarece başvuru sahibi istekliye verilen söz konusu analiz formatlarının ve bu şekilde yapılan bir sorgulamanın Kamu İhale Genel Tebliği’nin yukarıda aktarılan 45.1.2’nci maddesine aykırı olduğu sonucuna varılmıştır.

Diğer yandan, aşırı düşük teklif sorgulama yazısı ekinde, açıklama istenilen söz konusu iş grupları/iş kalemlerine ilişkin olarak verilen analiz formatlarında açıklama istenilmeyen analiz girdisi olarak belirlenen “KGM/4101/B ve KGM/4107/B” birim fiyatlar/analiz girdilerinin içeriğinde işçilik girdisinin yer aldığı ve yine aynı iş grubu/kalemlerde açıklama istenilmeyecek girdi olarak belirlenen “10.100.1062” poz numaralı “düz işçi”, “10.100.1063” poz numaralı “erbab işçi”, “10.100.1054” poz numaralı “makinist”, “10.100.1011” poz numaralı “lağımcı”, “10.100.1060” poz numaralı “formen”, “10.100.1059” poz numaralı “yağcı”, “10.100.1055” poz numaralı “operatör makinist”, (İNŞ-45 iş grubunda yer alan KGM/4101/B iş kalemi ve İNŞ-47 grubunda yer alan KGM/4107/B iş kalemi) girdilerinin işçilik girdisi niteliğinde olduğu anlaşılmıştır.

Kamu İhale Genel Tebliği’nin yukarıda aktarılan 45.1.2.2’nci maddesinde iş kalemi analizleri ve alt analizlerinde yer alan bütün işçilik girdilerinin girdi tutarının analiz toplamının % 3’üne eşit veya altında olmasına bakılmaksızın açıklama istenilecek girdiler arasında gösterilmesi gerektiği açıklanmıştır. Bu itibarla, içerisinde işçilik girdisi barındıran pozlarda yer alan işçilik girdilerinin açıklama istenecek girdiler olarak belirlenmesi gerekmektedir.

Yukarıda örnek olarak sayılan söz konusu iş kalemlerinde yer alan birim fiyat/girdilerin idarece açıklama istenilmeyecek girdi olarak belirlenmesi mevzuata uygun olmadığı gibi, bu şekilde açıklama istenilmesinin işçilik girdilerinin açıklama istenilmeyecek girdi olarak belirlenmesi sonucunu doğurduğu anlaşılmış olup, idarece tesis edilen işlemde bu yönüyle de mevzuata aykırılık bulunduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Bu çerçevede, idarece mevzuata uygun olarak yapılmayan söz konusu aşırı düşük teklif sorgulamasına istinaden yapılacak olan aşırı düşük teklif açıklamasının mevzuata uygun olup olmadığına ilişkin olarak sağlıklı bir değerlendirme yapılabilmesinin imkân dâhilinde olamayacağı anlaşılmış olup, yukarıda belirtilen mevzuata aykırılıklar göz önüne alınarak,

1) Açıklama istenilecek tüm paçal iş kalemlerine ait birim fiyat analizlerinin temel girdilere (işçilik, makine amortismanı, mazot, makine ve diğer malzeme girdileri vb.) kadar ayrıştırılması,

2) Paçal iş kalemlerine ait analizlerde aynı poz numarasına sahip girdilerin miktar ve tutarlarının anılan poz miktarları dikkate alınarak toplanması (örneğin aynı iş kalemi analizi içerisinde yer alan işçilikle ilgili operatör makinist girdilerinin söz konusu poz birim miktarı dikkate alınarak toplanması), farklı poz numarasına sahip girdilerinin ise ayrı ayrı gösterilmesi,

3) Yukarıdaki işlemlerden sonra anılan Tebliğ’in 45.1.2.2’nci maddesine göre açıklama istenilmeyecek analiz girdilerinin belirlenmesi

4) Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.2.2’nci maddesine göre aynı girdinin birden fazla paçal iş kalemi analizinde yer alması halinde, bu girdinin oranı her analiz için ayrı ayrı değerlendirilerek, herhangi bir analizdeki oranı %3’ün üstünde olan analiz girdisi için açıklama istenilmesi (Örneğin mazot girdisi birden fazla paçal iş kalemi analizinde yer alıyorsa ve eğer bu paçal iş kalemleri analizlerinden en az birinde mazot girdisinin oranı söz konusu analiz toplamının %3’ünün üstünde olması halinde söz konusu mazot girdisi için açıklama istenilmesi),

5) Açıklama istenilecek paçal iş kalemlerinin tümüne ilişkin olarak tek bir açıklama istenilmeyecek analiz girdileri listesinin hazırlanması gerektiği sonucuna varılmıştır.

Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, sınır değerin altında teklif sunduğu tespit edilen isteklilerden yeniden aşırı düşük teklif açıklaması istenilmesi ve bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,Oybirliği ile karar verildi.