bağlı bulunduğu vergi dairesine sunduğu kurumlar vergisi beyannamesi ekinde yer alan bilanço bilgilerinin, adayın şikâyete konu ihalede ekonomik ve mali yeterlik kriterlerinden biri olan cari oranın hesaplanmasında kullanılabileceği, vergi dairesine sunulan bilanço bilgilerine göre yapılan ve yukarıda yer verilen cari oran hesaplamasında cari oranın 2,43 olduğu hususları birlikte değerlendirildiğinde, başvuru sahibinin iddiasının yerinde olduğu anlaşılmıştır.

İhaleyi Yapan Daire: 

Başvuru Tarih ve Sayısı: 

Başvuruya Konu İhale: 

Kurumca Yapılan İnceleme ve Değerlendirme: 

Başkan: Hamdi GÜLEÇ

Üyeler: II. Başkan Şinasi CANDAN, Osman DURU, Erol ÖZ, Köksal SARINCA, Dr. Ahmet İhsan ŞATIR, Hasan KOCAGÖZ, Mehmet ATASEVER, Oğuzhan YILDIZ

BAŞVURU SAHİBİ:

Alsim Alarko Sanayi Tesisleri ve Ticaret A.Ş. – Özaltın İnşaat Ticaret ve Sanayi A.Ş. – Özkar İnşaat Sanayi ve Ticaret A.Ş.,

Gebze Organize Sanayi Bölgesi İhsan Dede Cad. 800. Sok. 41480 Gebze/KOCAELİ

İHALEYİ YAPAN İDARE:

T.C Devlet Demiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğü,

Tcdd İşletmesi Genel Müdürlüğü 06280 Altındağ/ANKARA

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2014/178524 İhale Kayıt Numaralı “Ankara-İzmir Hızlı Tren Projesi Banaz-Eşme Kesimi (Km:268+000-Km:364+600) Arası Altyapı İnşaatı Yapımı” İhalesi

KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:

T.C Devlet Demiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğü tarafından 17.05.2016 tarihinde belli istekliler arasında ihale usulü ile gerçekleştirilen “Ankara-İzmir Hızlı Tren Projesi Banaz-Eşme Kesimi (Km:268+000-Km:364+600) Arası Altyapı İnşaatı Yapımı” ihalesine ilişkin olarak Alsim Alarko Sanayi Tesisleri ve Ticaret A.Ş. – Özaltın İnşaat Ticaret ve Sanayi A.Ş. – Özkar İnşaat Sanayi ve Ticaret A.Ş. İş Ortaklığının 24.03.2016 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 05.04.2016 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 13.04.2016 tarih ve 23085 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 12.04.2016 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2016/940 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, kendilerine gönderilen ön yeterlik değerlendirme tutanağında pilot ortak Alsim Alarko San. Tes. ve Tic. A.Ş.’nin cari oran puanlamasından tam puan alamadığının belirtildiği, bunun üzerine idareye şikâyet başvurusunda bulunulduğu, idare tarafından 05.04.2016 tarihli cevap yazısında “Cari Oran için yapılan hesaplamada 3 yıllık ortalamada dahi tam puan alınmaktadır. KİK Standart Form Bilanço Bilgileri Tablosu’nda tam puan alındığı şeklinde hesaplama yapılmış olup, aradaki farklılığın birinci nedeni, ilgili yılların parasal tutarlarının ortalaması üzerinden oransal hesaplama yapılmak yerine, ilgili yılların hesaplanmış oransal tutarlarının ortalamasının alınmasıdır. İkinci nedeni ise Standart Form’da “Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım Maliyetleri” kaleminin “0” olarak gösterilmiş olmasıdır. Halbuki Bilanço Tablosunun Dönen Varlıklar kalemi başlığı altındaki “Devam Eden İnşaat Sözleşmelerinden Alacaklar” kaleminde tutar yer aldığı ve bu tutarın raporun 12. bölümünde de açıklanmak suretiyle teyit edildiği görülmektedir” denildiği,

Önyeterlik Şartnamesi’nin 7.4.2’nci maddesine istinaden pilot ortak Alsim Alarko San. Tes. ve Tic. A.Ş. tarafından, ihalenin yapıldığı yıldan önceki yıla ait yıl sonu bilanço bilgilerinin sunulduğu, sunulan bilanço bilgileri tablosunda yalnızca 2013 yılına ilişkin cari oran hesaplamasının yer aldığı, idarenin şikâyet cevap yazısında birinci neden olarak 3 yıllık ortalamada dahi tam puan alınamadığından bahisle “ilgili yılların parasal tutarlarının ortalaması üzerinden oransal hesaplama yapılmak yerine, ilgili yılların hesaplanmış oransal tutarlarının ortalamasının alınmasıdır”açıklamasının anlaşılamadığı, idarenin söz konusu 3 yıllık ortalama hesaplama yönteminin muhasebe standartlarının “dönemsellik ilkesine” aykırı ve yanlış olduğu, ayrıca idarenin şikâyet cevap yazısında belirtilen ikinci nedenin kendi içinde çeliştiği, anılan pilot ortak tarafından sunulan Mali Tabloların Türkiye Muhasebe Standartları uyarınca hazırlandığı, yıllara yaygın inşaat ve onarım işleri ile ilgili gerçekleşen tüm maliyetlerin gerçekleştikleri dönemde gider yazılarak gelir tablosuna intikal ettirildiği, KİK formu ekinde sunulan bağımsız denetim raporunun 12’nci bölümünde de bu tutarın devam eden inşaat sözleşmeleri ile ilgili maliyetler (devam eden inşaat işleri ile ilgili şu ana kadar gider yazılan tutar) adı ile 1.050.371,213 TL olarak yazıldığı, yukarıda belirtilen tutarın kesinlikle bir maliyet unsuru olmadığı, bilanço tarihi itibarı ile devam etmekte olan inşaat sözleşmeleri ile ilgili tahakkuk etmiş alacak tutarları olduğu, kısa vadede tahsil edilecek olan bu alacakların cari oran hesaplamasında dönen varlıklar kaleminden tenzil edilmesinin söz konusu olamayacağı, idareye sunmuş oldukları KİK formunun ekinde sundukları bağımsız denetim firması tarafından tetkik edilerek onaylandığı, bu veya başka bir hususta birbiri ile tutarsız bilgiler içermesinin söz konusu olamayacağı,

Anılan pilot ortağın cari oran hesaplamasının Önyeterlik Şartnamesi’nin 7.4.2’nci maddesinin (a) bendinde belirtilen kurala uygun şekilde yapıldığı, 17.06.2014 tarihli bağımsız denetim firması tarafından onaylı cari oran hesabının (Dönen Varlıklar – Yıllara Yaygın İnşaat Maliyetleri) / (Kısa Vadeli Borçlar – Yıllara Yaygın İnşaat Hakediş Gelirleri) olmak üzere (908.252,074 – 0) / (829.637,992 – 241.008,955) = 1,5430 olarak sunulduğu, ön-yeterlik dosyalarının 5’nci bölümünde 31.12.2013 tarihli konsolide finansal tablolar ve bağımsız denetim raporunu bağımsız denetim firması tarafından onaylı olarak sundukları ve bu raporun 3’üncü sayfasında 2013 yılı “dönen varlıklar” kaleminin 908.252,074 TL, 4’üncü sayfasında 2013 yılı “kısa vadeli yükümlülükler” kaleminin 829.637,992 TL olduğu ve aynı sütunun 10’uncu satırında “devam eden inşaat sözleşmeleri hakkediş bedelleri” kaleminin 241.008,955 TL olduğu, sunmuş oldukları raporun bağımsız denetim firması tarafından mevzuata uygun olarak onaylandığı, yeminli mali müşavirlerin tasdik ettikleri belgelerin doğruluğundan ve yaptıkları hesaplar ile tespitler yönünden verdikleri zararlardan hukuken sorumlu olduklarından onayladıkları tüm bilgi ve belgelerin hukuken geçerli ve doğru kabul edildiği, Yapım İşleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Bilanço ve Eşdeğer Belgeler” başlıklı 35’inci maddesi ve başvuruya konu ihaleye ait Önyeterlik İdari Şartnamesi’nde bulunan düzenlemeler uyarınca isteklilerin bilanço ve cari oranlara ilişkin yeterliklerini tevsik etmek üzere yeminli mali müşavir tarafından standart forma uygun olarak düzenlenen belgeyi sunmaları ve idarelerin de bu belgelere göre işlem yapması gerektiği, idarenin Kamu İhale Kurumu mevzuatına ve Önyeterlik Şartnamesi’ne uygun olarak bağımsız denetim firması tarafından da onaylı 2013 yılına ait 1,5430 nispetindeki cari oranı dikkate alması gerektiği, ayrıca daha önce aynı belgeyle ilgili olarak 20.10.2015 tarihli ve 2015/UY.II-2744 sayılı Kurul kararı bulunduğu, bu karardan da idarenin hatalı hesaplama yaptığının anlaşılabileceği

iddialarına yer verilmiştir.

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

Belli istekliler arasında ihale usulü ile gerçekleştirilen 2014/178524 İKN’li inceleme konusu ihaleye ait Ön Yeterlik Şartnamesi’nin “İhale Konusu İşe İlişkin Bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde sözleşme konusu işin adının “Ankara-İzmir Hızlı Tren Projesi Banaz-Eşme Kesimi (Km:268+000-Km:364+600) Arası Altyapı İnşaatı” olduğu görülmüştür.

17.02.2015 tarihinde ön yeterliği gerçekleştirilen ihaleye, ihale komisyonunca 04.04.2016 tarihinde düzenlenen ön yeterlik değerlendirme sonucu tutanağından ön yeterlik başvurusunda bulunan 15 adaydan 6’sının ön yeterlik başvurularının değerlendirme dışı bırakıldığı, 9 adayın yeterli olduklarının belirlendiği ve yeterli görülen adayların Ön Yeterlik Şartnamesi’nin 7.9’uncu maddesine göre puanlama yapılarak sıralandığı ve 1 adayın teklif vermeye davet edilecek ilk 8 aday arasına giremediği gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakıldığı, yeterli görülen diğer 8 adayın ise teklif vermeye davet edilecekler listesinde yer aldığı anlaşılmıştır.

Ön Yeterlik Şartnamesi’nin “Ön yeterlik başvurusu için gereken belgeler ve yeterlik kriterleri” başlıklı 7’nci maddesinde “7.1.Adayların aşağıda yer alan belgeleri, ön yeterlik başvuruları kapsamında sunmaları gerekir:

….

7.4.2. Adayın ihalenin yapıldığı yıldan önceki yıla ait yıl sonu bilançosu veya eşdeğer belgeleri.

a) İlgili mevzuatı uyarınca bilançosunu yayımlatma zorunluluğu olan adaylar, yıl sonu bilançosunu veya bilançonun gerekli kriterleri sağlandığını gösteren bölümlerini,

b) İlgili mevzuatı uyarınca bilançosunu yayımlatma zorunluluğu olmayan adaylar, yıl sonu bilançosunu veya bilançonun gerekli kriterleri sağladığını gösteren bölümlerini ya da bu kriterlerin sağlandığını göstermek üzere yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir tarafından standart forma uygun olarak düzenlenen belgeyi (Standart Form: KİK024.1/Y)

sunmaları gerekmektedir.

Sunulan bilanço veya eşdeğer belgelerde;

a) Belli sürelerde nakit akışını sağlayabilmesi için gerekli likiditeye ve kısa dönem (bir yıl) içinde borç ödeme gücüne sahip olup olmadığını gösteren cari oranın (dönen varlıklar/kısa vadeli borçlar) en az 0,75 olması, (hesaplama yapılırken; yıllara yaygın inşaat maliyetleri dönen varlıklardan, yıllara yaygın inşaat hakediş gelirleri ise kısa vadeli borçlardan düşülecektir),

b) Aktif varlıkların ne kadarının öz kaynaklardan oluştuğunu gösteren öz kaynak oranının (öz kaynaklar/toplam aktif) en az 0,15 olması, (hesaplama yapılırken, yıllara yaygın inşaat maliyetleri toplam aktiflerden düşülecektir),

c) Kısa vadeli banka borçlarının öz kaynaklara oranının 0,50’den küçük olması,

ve belirtilen üç kriterin birlikte sağlanması zorunludur. Sunulan bilançolarda varsa yıllara yaygın inşaat maliyetleri ile hakediş gelirlerinin gösterilmesi gerekir.

Yukarıda belirtilen kriterleri bir önceki yılda sağlayamayanlar, son üç yıla kadar olan yılların belgelerini sunabilirler. Bu takdirde belgeleri sunulan yılların parasal tutarlarının ortalaması üzerinden yeterlik kriterlerinin sağlanıp sağlanmadığına bakılır.

İhale veya son başvuru tarihi yılın ilk dört ayında olan ihalelerde, bir önceki yıla ait belgelerini sunmayanlar, iki önceki yıla ait belgelerini sunabilirler. Bu belgelerde, yeterlik kriterini sağlayamayanlar ise iki önceki yılın belgeleri ile üç önceki ve dört önceki yılın belgelerini sunabilirler. Bu durumda, belgeleri sunulan yılların parasal tutarlarının ortalaması üzerinden yeterlik kriterlerinin sağlanıp sağlanmadığına bakılır.

Bilanço veya bilançonun yukarıda belirtilen kriterlerin sağlandığını gösteren bölümlerinin ilgili mevzuatına göre düzenlenmiş ve yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir ya da vergi dairesince onaylanmış olması zorunludur. Yabancı ülkede düzenlenen bilanço veya bilançonun yukarıda belirtilen kriterlerin sağlandığını gösteren bölümlerinin ise o ülke mevzuatına göre düzenlenmesi ve bu belgeleri düzenlemeye yetkili merci tarafından onaylanmış olması gereklidir.

Yabancı ülkede düzenlenen yayımlanması zorunlu olmayan bilançoların veya bunların bölümlerinin ibraz edilmemesi durumunda, yukarıda belirtilen kriterlerin sağlandığı o ülke mevzuatına göre bu belgeleri düzenlemeye yetkili merci tarafından onaylanmış belge ile tevsik edilebilir.

Adayın ortak girişim olması halinde, ortakların her birinin istenen belgeleri ayrı ayrı sunması ve yukarıda belirtilen kriterleri sağlaması zorunludur.

…

7.9.2. Yeterlik kriterlerini sağlayan adayların, şartnamenin (7.4.), (7.5.) ve (7.9.1.1.) maddeleri uyarınca sunduğu belgeler, ekonomik ve mali kapasiteleri ile mesleki ve teknik kapasitelerine göre Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin ilgili hükümleri çerçevesinde değerlendirilerek, aşağıda belirtilen tam puanlar üzerinden puanlamaya tabi tutulacaktır:

7.9.2.1. Ekonomik ve mali kapasite (Toplam puan girildiğinde alt puanlar otomatik hesaplanacaktır): 50 puan

7.9.2.1.1. Kullanılmamış nakdi ve gayrinakdi kredi ile üzerinde kısıtlama bulunmayan mevduat toplamı: 10,00

7.9.2.1.2. Cari oran: 10,00 puan

7.9.2.1.3. Özkaynak oranı: 10,00 puan

7.9.2.1.4. Kısa vadeli banka borçlarının özkaynaklara oranı: 10,00 puan

…

7.9.3.2. Bilanço rasyolarının puanlanması:

7.9.3.2.1. Cari oranının puanlanması:

Tam puan için gereken cari oran: [1,50]

Tam puan için gereken orana eşit veya daha fazla ise: 10,00 puan

Şartnamenin (7.4.) maddesinde cari oran için yeterlik kriteri olarak belirlenen orana eşit ise: 5,00 puan

7.9.3.2.2. Özkaynak oranının puanlanması:

Tam puan için gereken özkaynak oranı: [0,30]

Tam puan için gereken orana eşit veya daha fazla ise: 10,00 puan

Şartnamenin (7.4.) maddesinde, özkaynak oranı için yeterlik kriteri olarak belirlenen orana eşit ise: 5,00 puan

7.9.3.2.3. Kısa vadeli banka borçlarının özkaynaklara oranının puanlanması:

Tam puan için gereken oran: [0,25]

Tam puan için gereken orana eşit veya daha az ise: 10,00 puan

Şartnamenin (7.4.) maddesinde, kısa vadeli banka borçlarının özkaynaklara oranı için yeterlik kriteri olarak belirlenen orana eşit ise: 5,00 puan

7.9.3.2.4. Bilanço rasyolarının puanlanmasında, belgeleri sunulan yılların ortalaması üzerinden değerlendirme yapılır.

7.9.3.2.5. İş ortaklığının puanı, her bir ortağın puanının ortaklık oranı ile çarpılması suretiyle bulunan tutarların toplamıdır.” düzenlemesi yer almaktadır.

Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Bilanço ve eşdeğer belgeleri” başlıklı 35’inci maddesinde “1) Bilançonun veya eşdeğer belgelerin istenildiği ihalelerde ihalenin yapıldığı yıldan önceki yıla ait;

1.      Yayınlanması zorunlu olan yıl sonu bilançosunun veya gerekli bölümlerinin,

2.      (a) bendinde belirtilen belgelere eşdeğer belgelerin,

her ikisinin de idarece istenilmesi zorunludur.

2) Bilanço veya eşdeğer belgeler kapsamında;

a) İlgili mevzuatı uyarınca bilançosunu yayımlatma zorunluluğu olan aday ve istekliler yıl sonu bilançosunu veya bilançonun üçüncü fıkradaki kriterleri sağladığını gösteren bölümlerini,

b) İlgili mevzuatı uyarınca bilançosunu yayımlatma zorunluluğu olmayan aday ve istekliler yıl sonu bilançosunu veya bilançonun üçüncü fıkradaki kriterlerin sağlandığını gösteren bölümlerini ya da bu kriterlerin sağlandığını göstermek üzere yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavirce standart forma uygun olarak düzenlenen belgeyi, sunar.

3) Adayın veya isteklinin ikinci fıkra uyarınca sunduğu belgelerde;

a) Belli sürelerde nakit akışını sağlayabilmesi için gerekli likiditeye ve kısa dönem (bir yıl) içinde borç ödeme gücüne sahip olup olmadığını gösteren cari oranın (dönen varlıklar/kısa vadeli borçlar) en az 0,75 olması (hesaplama yapılırken; yıllara yaygın inşaat maliyetleri dönen varlıklardan, yıllara yaygın inşaat hakediş gelirleri ise kısa vadeli borçlardan düşülecektir),

b) Aktif varlıkların ne kadarının öz kaynaklardan oluştuğunu gösteren öz kaynak oranının (öz kaynaklar/toplam aktif) en az 0,15 olması (hesaplama yapılırken, yıllara yaygın inşaat maliyetleri toplam aktiflerden düşülecektir),

c) Kısa vadeli banka borçlarının öz kaynaklara oranının 0,50’den küçük olması,

ve belirtilen üç kriterin birlikte sağlanması zorunludur. Sunulan bilançolarda varsa yıllara yaygın inşaat maliyetleri ile hakediş gelirlerinin gösterilmesi gerekir.

4) Yukarıda belirtilen kriterleri bir önceki yılda sağlayamayanlar, son üç yıla kadar olan yılların belgelerini sunabilirler. Bu takdirde belgeleri sunulan yılların parasal tutarlarının ortalaması üzerinden yeterlik kriterlerinin sağlanıp sağlanmadığına bakılır.

5) İhale veya son başvuru tarihi yılın ilk dört ayında olan ihalelerde, bir önceki yıla ait belgelerini sunmayanlar, iki önceki yıla ait belgelerini sunabilirler. Bu belgelerde, yeterlik kriterini sağlayamayanlar ise iki önceki yılın belgeleri ile üç önceki ve dört önceki yılın belgelerini sunabilirler. Bu durumda, belgeleri sunulan yılların parasal tutarlarının ortalaması üzerinden yeterlik kriterlerinin sağlanıp sağlanmadığına bakılır.

6) 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 174 üncü maddesine göre takvim yılından farklı hesap dönemi belirlenen aday ve isteklinin bilançoları için bu hesap dönemi esas alınır.

7) Bilanço veya bilançonun üçüncü fıkradaki kriterlerin sağlandığını gösteren bölümlerinin ilgili mevzuatına göre düzenlenmiş ve yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir ya da vergi dairesince onaylanmış olması zorunludur. Yabancı ülkede düzenlenen bilanço veya bilançonun üçüncü fıkradaki kriterlerin sağlandığını gösteren bölümlerinin ise o ülke mevzuatına göre düzenlenmesi ve bu belgeleri düzenlemeye yetkili merci tarafından onaylanmış olması gereklidir…” hükmü yer almaktadır.

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Ekonomik ve Mali Yeterliğe İlişkin Belgeler” başlıklı 36’ncı maddesinde “36.2.Bilanço rasyolarına ilişkin kriterleri ihalenin yapıldığı yıldan önceki yılda sağlayamayan aday ve istekliler, son üç yıla kadar olan yılların belgelerini sunmak suretiyle kriterleri sağladıklarını tevsik edebileceklerdir. Ancak bu durumda, ihalenin yapıldığı yıldan bir önceki yıldan itibaren geriye doğru olan yıllara ait belgelerin sunulması zorunludur. Örneğin; 2011 yılının Eylül ayında yapılan bir ihalede, 2010 yılı bilançosunda bilanço rasyolarına ilişkin kriterleri sağlayamayan bir istekli, 2009-2010 yıllarına veya 2008-2009-2010 yıllarına ilişkin belgeleri sunmak suretiyle kriterleri sağladığını tevsik edebilecek olup, 2010 yılında kriterleri sağlayamayan isteklinin sadece 2009 yılına ait veya 2008 yılına ait yahut 2008-2010 veya 2008-2009 yıllarına ait bilançolarını sunmak suretiyle bu kriterleri sağladığını tevsik etmesi mümkün değildir.” açıklaması yer almaktadır.

Yukarıda aktarılan mevzuat hüküm ve açıklamaları uyarınca bilançonun veya eşdeğer belgelerin istenildiği ihalelerde ihalenin yapıldığı yıldan önceki yıla ait yılsonu bilançosu veya eşdeğer belgelerin sunulmasının zorunlu olduğu, bilançosunu yayımlatma zorunluluğu olan aday ve isteklilerin yılsonu bilançosunu veya bilançonun üçüncü fıkradaki kriterleri sağladığını gösteren bölümlerini sunması gerektiği, bilançosunu yayımlatma zorunluluğu olmayan aday ve isteklilerin ise yılsonu bilançosunu veya bilançonun üçüncü fıkradaki kriterlerin sağlandığını gösteren bölümlerini ya da bu kriterlerin sağlandığını göstermek üzere yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavirce standart forma uygun olarak düzenlenen belgeyi sunması gerektiği, sunulan belgelerde cari oranın en az 0,75 olması gerektiği, hesaplama yapılırken; yıllara yaygın inşaat maliyetlerinin dönen varlıklardan, yıllara yaygın inşaat hakediş gelirlerinin ise kısa vadeli borçlardan düşüleceği, öz kaynak oranının en az 0,15 olması gerektiği, kısa vadeli banka borçlarının öz kaynaklara oranının 0,50’den küçük olması gerektiği, adaylar veya istekliler tarafından bilanço veya eşdeğer belgelere ilişkin yeterlik kriterlerinin, ihalenin yapıldığı yıldan önceki yıla ilişkin olarak sağlanması gerektiği, söz konusu kriterleri bir önceki yılda sağlayamayan aday veya isteklilerin son üç yıla kadar olan belgelerde yer alan parasal tutarların ortalaması üzerinden yeterlik kriterlerini karşılayabileceği, ihale veya son başvuru tarihi yılın ilk dört ayında olan ihalelerde, bir önceki yıla ait belgelerini sunmayanların iki önceki yıla ait belgelerini sunabilecekleri, bu belgelerde yeterlik kriterini sağlayamayanların ise iki önceki yılın belgeleri ile üç önceki ve dört önceki yılın belgelerini sunabilecekleri, bu durumda belgeleri sunulan yılların parasal tutarlarının ortalaması üzerinden yeterlik kriterlerinin sağlanıp sağlanmadığına bakılacağı anlaşılmaktadır.

Başvuru sahibi adayın başvuru dosyasında sunduğu belgeler incelendiğinde, 17.06.2014 tarihli Bilanço Bilgileri Tablosu’nun standart forma uygun şekilde sunulduğu, anılan belgede meslek mensubunun imzasının ve TÜRMOB kaşesinin bulunduğu, belgenin düzenleme tarihinin 17.06.2014 olduğu ve bu tarihin ihale ilan tarihi olan 28.01.2015 tarihinden önce olduğu, bilanço bilgileri tablosunda cari oran hesaplamasında, dönen varlıklar tutarından yıllara yaygın inşaat maliyetleri tutarı “0” olarak belirtildiği için herhangi bir tutar düşülmediği, kısa vadeli borçlar tutarından düşülecek yıllara yaygın inşaat hakediş gelirleri tutarının ise devam eden inşaat sözleşmeleri hakediş bedelleri tutarı esas alınarak hesaplandığı, böylelikle cari oranın 1,5430 olarak hesaplandığı anlaşılmıştır.

Ayrıca, anılan pilot ortağın başvuru dosyasında bilanço bilgileri tablosu ekinde Güney Bağımsız Denetim ve Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik A.Ş tarafından düzenlenen 2013 hesap dönemine ilişkin bağımsız denetim raporu ve konsolide finansal tabloların sunulduğu, bilanço bilgileri tablosundaki verilerin bu bağımsız denetim raporu ve finansal tablolardaki veriler kullanılarak oluşturulduğu tespit edilmiştir.

Ön Yeterlik Değerlendirme Sonucu Tutanağı’nda anılan aday tarafından verilen ön yeterlik başvurusunun puanlaması idare tarafından “Ön Yeterlik Şartnamesinin 7.9.3.2 Bilanço rasyolarının puanlaması maddesinin alt maddesi 7.9.3.2.1 Cari Oran puanlaması; “tam puan için gereken cari oranı 1,50 olarak belirlenmiş olup, tam puan için gereken orana eşit veya daha fazla ise 10 puan, şartnamenin (7.4) maddesinde cari oranı için yeterlik kriteri olarak belirlenen orana eşit ise 5 puan…Ön Yeterlik Şartnamesinin 7.4.2. a “cari oranın en az 0,75 olması gerekir…Maddeleri gereğince bilanço oranı olan 1.47’nin, Ön Yeterlik Şartnamesi 7.9.5 maddesi gereği doğrusal orantı yöntemi ile ortaya çıkan puanı 9,82, Firma bazında Ekonomik ve Mali Kapasite Puanının Pilot Ortak Alsim Alarko Sanayi Tesisleri ve Ticaret A.Ş. için 17,44, Özel Ortak Özaltın İnşaat Ticaret ve Sanayi A.Ş. için 17,50 ve diğer Özel Ortak Özkar İnşaat Sanayi ve Ticaret A.Ş. için 15.00 hesaplanmış ve bu doğrultuda, söz konusu İş Ortaklığın Ekonomik ve Mali Kapasite puanu 49,94, Mesleki ve Teknik Kapasite Puanı 50, toplam puanı 99,94 olduğu, tespit edilmiş olup,” şeklinde yapılmıştır.

Anılan aday tarafından cari oran puanlamasından tam puan alınmaması üzerine idareye şikâyet başvurusunda bulunulmuş, idare tarafından şikâyete cevap yazısında “Ön Yeterlik Şartnamesinin 7.9.3.2 bilanço rasyolarının puanlanması maddesinin alt maddesi 7.9.3.2.1 cari oranın puanlaması; “tam puan için gereken cari oranı 1,50 olarak belirlenmiş olup tam puan için gereken orana eşit veya daha fazla ise 10 puan şartnamenin (7.4.) maddesinde cari oran için yeterlik kriteri olarak belirlenen orana eşit ise 5 puan Ön Yeterlik Şartnamesinin 7.4.2.a “ cari oranın en az 0,75 olması gerekir” maddeleri gereğince bilanço oranı olan 1,47’nin Ön Yeterlik Şartnamesi 7.9.5. maddesi gereği doğrusal orantı yöntemi ile ortaya çıkan puanı 9,82, Firma bazında Ekonomik ve Mali Kapasite Puanının Pilot Ortak Alsim Alarko Sanayi Tesisleri ve Ticaret A.Ş. için 17,44, Özel Ortak Özaltın İnşaat Ticaret ve Sanayi A.Ş. için 17,50 ve diğer Özel Ortak Özkar İnşaat Sanayi ve Ticaret A.Ş. için 15.00 hesaplanmış ve bu doğrultuda, söz konusu İş Ortaklığın Ekonomik ve Mali Kapasite puanı 49,94, Mesleki ve Teknik Kapasite Puanı 50, toplam puanı 99,94 olduğu tespit edilmiştir. Ön yeterlik şartnamesinin 7.4.2. maddesine istinaden sunduğunuz 2013/2012/2011 dönemlerine ilişkin bağımsız denetçi raporu sunulmuş olup cari oran için yapılan hesaplamada 3 yıllık ortalamada dahi tam puan alınamamaktadır. KİK Standart Form Bilanço Bilgileri Tablosu’nda tam puan alındığı şeklinde hesaplama yapılmış olup, aradaki farklılığın birinci nedeni, ilgili yılların parasal tutarların ortalaması üzerinden oransal hesaplama yapılmak yerine ilgili yılların hesaplanmış oransal tutarlarının ortalamasının alınmasıdır. İkinci nedeni ise Standart formda “Yıllara yaygın inşaat ve onarım maliyetleri” kaleminin “0” olarak gösterilmiş olmasıdır, halbuki bilanço tablosunun dönen varlıklar kalemi başlığı altındaki “devam eden inşaat sözleşmelerinden alacaklar” kaleminde tutar yer aldığı ve bu tutarın raporun 12. bölümünde açıklanmak suretiyle teyit edildiği görülmektedir. Bu nedenle, İdari Şartname’nin 7.4.2 maddesine istinaden verilen bilanço için; 7.9.3.2.1 cari oranın puanlanmasında tam puan alınamadığından iş ortaklığınızın Ön yeterlik başvurusunun Ekonomik ve mali kapasite oranı 49,82 olarak hesaplanmıştır.” şeklinde belirtilen gerekçeler ile şikâyet başvurusu reddedilmiştir.

Ön yeterlik sonuç tutanağı ve idarenin şikâyete verdiği cevabi yazısı incelendiğinde idarenin cari oran hesaplamasında, dönen varlıklar tutarından çıkarılması gereken yıllara yaygın inşaat maliyetleri tutarının adayın sunduğu bilanço bilgileri tablosunda “0” olarak gösterilmesi ve sunulan raporda da bu isimde bir kalem bulunmaması nedeniyle bağımsız denetimden geçmiş konsolide finansal durum tablosundan alınan, devam eden inşaat sözleşmelerinden alacaklar hesabında yer alan tutarın yıllara yaygın inşaat maliyetleri olarak dikkate alındığı, bu suretle idare tarafından cari oranın 1,47 olarak hesaplandığı, bulunan oran Ön Yeterlik Şartnamesi’nin 7.9.3.2.1’inci maddesinde belirtilen tam puan için gerekli olan 1,50 oranının altında kaldığından anılan adaya ekonomik ve mali kapasite için tam puan verilmediği tespit edilmiştir.

Dolayısıyla uyuşmazlığın anılan adayın cari oran hesabında, anılan Yönetmelik’in 35’inci maddesinin üçüncü fıkrasının (a) bendindeki “Belli sürelerde nakit akışını sağlayabilmesi için gerekli likiditeye ve kısa dönem (bir yıl) içinde borç ödeme gücüne sahip olup olmadığını gösteren cari oranın (dönen varlıklar/kısa vadeli borçlar) en az 0,75 olması (hesaplama yapılırken; yıllara yaygın inşaat maliyetleri dönen varlıklardan, yıllara yaygın inşaat hakediş gelirleri ise kısa vadeli borçlardan düşülecektir)” hükmü uyarınca dönen varlıklardan düşülecek 2013 yılı yıllara yaygın inşaat maliyetleri kalemi tutarının bulunup bulunmadığı ve varsa bu tutarın idarenin dikkate aldığı tutar olup olmadığı hususunun tespit edilmesi noktasında olduğu anlaşılmıştır.

Bu itibarla, üçüncü kişiler tarafından düzenlenen belgelerle ilgili bilgi eksikliğinin söz konusu olması halinde gerekli inceleme ve araştırma yapılabileceği kabulünden hareketle, 4734 sayılı Kamu ihale Kanunu’nun 53’üncü maddesi gereği Alsim Alarko San. Tes. ve Tic. A.Ş.nin bağlı bulunduğu Büyük Mükellefler Vergi Dairesi Başkanlığı’na yazılan 10.05.2016 tarihli ve 937 sayılı yazı ile anılan adayın 2013, 2012 ve 2011 hesap dönemlerinde verdiği Kurumlar Vergisi Beyannamesi ekindeki 2013, 2012 ve 2011 yıllarına ait bilançolarında yer alan “toplam aktif, dönen varlıklar, yıllara yaygın inşaat ve onarım maliyetleri, kısa vadeli yabancı kaynaklar, yıllara yaygın inşaat hakkediş gelirleri ve özkaynak” tutarlarının gönderilmesi istenilmiştir.

Yapılan incelemede, Büyük Mükellefler Vergi Dairesi Başkanlığı’ndan gönderilen 18.05.2016 tarihli ve 9605 sayılı yazıda yer verilen ve cari oran hesaplamasında gerekli olan bilanço bilgilerinin, başvuru sahibi adayın teklif dosyasında sunduğu bilanço bilgileri tablosundaki verilerden ve bağımsız denetim raporunda yer alan finansal tablolardaki verilerden farklı olduğu anlaşılmıştır. Başvuru sahibi adayın teklif dosyasında sunmuş olduğu bilanço bilgileri tablosu ve bu tabloya dayanak teşkil eden bağımsız denetim raporundaki finansal tablolar Kamu Gözetimi Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu (KGK) tarafından yayımlanan Türkiye Muhasebe Standartlarına (TMS) esas alınarak hazırlanmışken, Kurumlar Vergisi Beyannamesi ekinde yer alan bilanço ise, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu ve 1 Sıra No’lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği çerçevesinde düzenlenen Tek Düzen Hesap Planı (TDHP) esas alınarak hazırlanmıştır. Dolayısıyla iki finansal tablo arasında farklılık olmasının nedeni, TMS ile TDHP’ye göre oluşturulan finansal tabloların farklı usuller esas alınarak oluşturulmasıdır.

Kamu ihale mevzuatına göre cari oran hesaplaması yapılırken “Dönen varlıklar, Yıllara Yaygın İnşaat Onarım Maliyetleri, Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar ve Yıllara Yaygın İnşaat Hakediş Gelirleri” hesaplarının kullanıldığı, anılan hesapların ise Tek Düzen Hesap Planına (TDHP) uygun hazırlanan bilançolarda yer aldığı, Türkiye Muhasebe Standartlarına (TMS) uygun hazırlanan bilançolarda bu hesap isimlerinin hepsinin yer almadığı ve Tek Düzen Hesap Planına (TDHP) uygun hazırlanan bilançolar ile Türkiye Muhasebe Standartlarına (TMS) uygun hazırlanan bilançolarda aynı isimde yer alan hesapların tutarlarının farklı olduğu hususları bir arada değerlendirildiğinde, ekonomik ve mali yeterliğe ilişkin istenen belgeler arasında yer alan ve bilançoya eş değer belge olarak sayılan ve yetkili meslek mensubunca imzalanan bilanço bilgileri tablosunda, Tek Düzen Hesap Planına (TDHP) uygun hazırlanan bilanço verilerinin esas alınması gerektiği sonucuna varılmıştır. Bu doğrultuda Büyük Mükellefler Vergi Dairesi Başkanlığı’nın bahse konu yazısında yer verilen tablodaki bilgilere göre başvuru sahibi adayın 2013 yılı cari oranı 2,43 olarak hesaplanmış ve bu oranın tam puan almak için gerekli 1,50’nin üzerinde olduğu tespit edilmiştir.

Başvuru sahibi aday tarafından bağlı bulunduğu vergi dairesine sunduğu kurumlar vergisi beyannamesi ekinde yer alan bilanço bilgilerinin, adayın şikâyete konu ihalede ekonomik ve mali yeterlik kriterlerinden biri olan cari oranın hesaplanmasında kullanılabileceği, vergi dairesine sunulan bilanço bilgilerine göre yapılan ve yukarıda yer verilen cari oran hesaplamasında cari oranın 2,43 olduğu hususları birlikte değerlendirildiğinde, başvuru sahibinin iddiasının yerinde olduğu anlaşılmıştır.

Sonuç olarak, yukarıda belirtilen mevzuata aykırılıkların düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte olduğu tespit edildiğinden, başvuru sahibi adayın Ön Yeterlik Şartnamesi’nde öngörülen bilanço cari oranını karşıladığı hususu göz önünde bulundurularak ön yeterlik değerlendirmesinin yapılması ve bu aşamadan sonraki ihale işlemlerinin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,

Oybirliği ile karar verildi.