istekli tarafından sunulan test raporlarından ihale konusu araçlarda yakıt tüketim testi yapmaya akredite olup olmadıkları anlaşılamadığı bu bilgi eksikliği tamamlanmadan anılan isteklilerin tekliflerinin geçerliliğine karar verilmesinin yerinde olmadığı bu bilgi eksikliklerinin tamamlatılması yoluna gidilmesi ve bu işlemlerin sonucuna göre tekliflerin geçerliliklerine karar verilmesi gereklimidir
İhale konusu işe ilişkin Teknik Şartname’nin “Doğalgazın Özelliği” başlıklı 11.21’inci maddede “1 m3: 15 0C ve 1,01325 bar mutlak basınçtaki 1(bir) m3 gazın hacmine tekabül eder” düzenlemesi yer almaktadır.
İhale dokümanın tetkiki neticesinde idarece yakıt tüketimine ilişkin olarak “m3” ifadesine yer verildiği ancak bunun başvuru sahibinin iddiasında belirttiği “Sm3” veya “Nm3” şeklinde bir ölçü birime metinde yer verilmediği görülmüştür.
Başvuru sahibi Teknik Şartname’nin anılan maddesinin “Sm3” birimini işaret ettiği ve teklif ettikleri aracın tüketim değerinin “Nm3” olarak belirlenmesi dolayısıyla sundukları test raporundaki tüketim bedelinin “sm3” ölçü birimine dönüştürülmesi gerektiğini ve bu dönüşüm neticesinde “Nm3” değerinin 0,9479 katsayısı ile çarpılmak suretiyle bulunan 70,04 Sm3/100 km değerinin esas alınması gerektiği belirtilmektedir.
İhale dokümanında yer alan düzenlemelerle esasında “Sm3”ün işaret edilip edilmediği tartışmasına girilmeksizin, başvuru sahibinin iddiasının kabulü halinde dahi, iddia edilen aykırılığın esasa etkili olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Fiyat dışı unsurlar kullanılmak suretiyle ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesine ilişkin ihale komisyon kararında yer alan tablo ve başvuru sahibinin iddiasının kabulü halinde ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesine ilişkin tabloya aşağıda yer verilmiştir:
İdarece yapılan hesaplama
|
Firma |
BMC |
KARSAN |
OTOKAR |
|
Araç Bedeli |
129.728.300,00 |
144.783.090,00 |
137.292.633,00 |
|
SORT1 (m3) |
62,1413 |
65,9798 |
73,9 |
|
Yıllık yakıt tüketimi (m3) |
49.714,48 |
52.783,84 |
59.120,00 |
|
10 yıllık yakıt tüketimi (m3) |
497,14,80 |
527,838,40 |
591.200,00 |
|
Yakıt bedeli (TL) (3,78 TL-ihale günü pompa fiyatı) |
1.879.207,34 |
1.995,229,15 |
2.234.736,00 |
|
73 aracın yakıt bedeli (TL) |
137.182.136,00 |
145.651.728,00 |
163.135.728,00 |
|
Toplam maliyet (TL) Birim Fiyat Teklif Cetvelinde yer alan teklif tutarı ve 10 yıllık yakıt tüketim maliyetleri toplanarak ekonomik açıdan en avantajlı teklif belirlenecektir. |
266.910.436,00 |
290.434.818,00 |
300.428.361,00 |
Başvuru sahibinin iddiasının kabulü halinde yapılacak hesaplama
|
Firma |
BMC |
KARSAN |
OTOKAR |
|
Araç Bedeli |
129.728.300,00 |
144.783.090,00 |
137.292.633,00 |
|
SORT1 (m3) |
62,1413 |
65,9798 |
70,04 |
|
Yıllık yakıt tüketimi (m3) |
49.714,48 |
52.783,84 |
56.032,00 |
|
10 yıllık yakıt tüketimi (m3) |
497,14,80 |
527,838,40 |
560.320,00 |
|
Yakıt bedeli (TL) (3,78 TL-ihale günü pompa fiyatı) |
1.879.207,34 |
1.995,229,15 |
2.118.009,60 |
|
73 aracın yakıt bedeli (TL) |
137.182.136,00 |
145.651.728,00 |
154.614.700,80 |
|
Toplam maliyet (TL) Birim Fiyat Teklif Cetvelinde yer alan teklif tutarı ve 10 yıllık yakıt tüketim maliyetleri toplanarak ekonomik açıdan en avantajlı teklif belirlenecektir. |
266.910.436,00 |
290.434.818,00 |
291.897.333,80 |
4) Başvuru sahibinin 4’üncü iddiasına ilişkin olarak:
İhaleye ilişkin İdari Şartname’nin “Fiyat dışı unsurlar” başlıklı 35.2’nci maddesinde “Yakıt tüketim maliyetinin hesaplanması: Araçların 80.000 km/yıl işletileceği ve 1 m3 yakıtın bugünkü güncel pompa fiyatı olan ………-TL(ihale günü pompa fiyatı ) ( ÖTV-KDV dahil) olacağı dikkate alınarak 10 yıllık işletme süresi için hesaplanır.” düzenlemesi yer almaktadır. Başvuru sahibi tarafından ihale dokümanında yer alan bu düzenleme iddia konusu edilmektedir.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “İdareye şikayet başvurusu” başlıklı 55’inci maddesinde “Şikayet başvurusu, ihale sürecindeki işlem veya eylemlerin hukuka aykırılığı iddiasıyla bu işlem veya eylemlerin farkına varıldığı veya farkına varılmış olması gereken tarihi izleyen günden itibaren 21 inci maddenin (b) ve (c) bentlerine göre yapılan ihalelerde beş gün, diğer hallerde ise on gün içinde ve sözleşmenin imzalanmasından önce, ihaleyi yapan idareye yapılır. İlanda yer alan hususlara yönelik başvuruların süresi ilk ilan tarihinden, ön yeterlik veya ihale dokümanının ilana yansımayan diğer hükümlerine yönelik başvuruların süresi ise dokümanın satın alındığı tarihte başlar.
İlan, ön yeterlik veya ihale dokümanına ilişkin şikayetler birinci fıkradaki süreleri aşmamak üzere en geç ihale veya son başvuru tarihinden üç iş günü öncesine kadar yapılabilir.
İdare, şikayet başvurusu üzerine gerekli incelemeyi yaparak on gün içinde gerekçeli bir karar alır. Alınan karar, şikayetçi ile diğer aday veya istekliler ile istekli olabileceklere karar tarihini izleyen üç gün içinde bildirilir. İlan ile ihale veya ön yeterlik dokümanına yönelik başvurular dışında istekli olabileceklere bildirim yapılmaz.” hükmüne,
Aynı Kanun’un “Kuruma itirazen şikayet başvurusu” başlıklı 56’ncı maddesinde “İdareye şikayet başvurusunda bulunan veya idarece alınan kararı uygun bulmayan aday, istekli veya istekli olabilecekler tarafından 55 inci maddenin dördüncü fıkrasında belirtilen hallerde ve sürede, sözleşme imzalanmadan önce itirazen şikayet başvurusunda bulunulabilir. İhalenin iptaline ilişkin işlem ve kararlardan, sadece şikayet ve itirazen şikayet üzerine alınanlar itirazen şikayete konu edilebilir ve bu kararlara karşı beş gün içinde doğrudan Kuruma başvuruda bulunulabilir.” hükmüne,
İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in “Başvuru süreleri” başlıklı 6’ncı maddesinde “(1) İdareye şikayet süresi; ihale sürecindeki şikayete konu işlem veya eylemlerin farkına varıldığı veya farkına varılmış olması gerektiği tarihi izleyen günden itibaren Kanunun 21 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) ve (c) bentlerine göre yapılan ihalelere yönelik başvurularda beş gün, diğer hallerde on gündür.
(2) Ancak, ilan ile ön yeterlik veya ihale dokümanına yönelik şikayetler, birinci fıkradaki süreleri aşmamak kaydıyla başvuru veya teklif sunulmadan önce en geç ihale veya son başvuru tarihinden üç iş günü öncesine kadar yapılabilir.
(3) Kuruma itirazen şikayet süresi; şikayet veya itirazen şikayet üzerine idare tarafından alınan iptal kararına karşı yapılacak başvurularda beş gün, diğer hallerde on gündür.” hükmüne,
Anılan Yönetmelik’in “Sürelerle ilgili genel esaslar” başlıklı 7’nci maddesinin birinci fıkrasında “(1) Süreler;
…
b) Ön yeterlik veya ihale dokümanının ilana yansımayan hükümleri için dokümanın (Değişik ibare: 16.03.2019-30716 RG/2. md.; yürürlük: 01.06.2019) EKAP üzerinden e-imza kullanılarak indirildiği tarihi, belli istekliler arasında ihale usulü ile yapılan danışmanlık hizmet alımı ihalelerinde ihale dokümanının teslim alındığı tarihi, zeyilnameye yönelik başvurularda ise zeyilnamenin bildirildiği tarihi,
…
izleyen günden itibaren başlar. ” düzenlemesine yer verilmiştir.
Anılan hüküm ve düzenlemeler uyarınca, ihale dokümanına yönelik başvuruların dokümanın satın alındığı (EKAP üzerinden e-imza kullanılarak indirildiği) tarihi izleyen günden itibaren on gün içinde ve her hâlükârda ihale tarihinden üç işgünü öncesine kadar idareye yapılması gerekmektedir. Başvuru sahibinin ihale dokümanını 09.12.2019 tarihinde satın alması üzerine on gün içinde idareye şikayet başvurusunda bulunması gerekirken bu süre geçtikten sonra 14.01.2020 tarihinde şikayet başvurusunda bulunduğu tespit edilmiştir. İhale dokümanının anılan düzenlemesine karşı süresi içerisinde başvuru yapılmadığından bahisle ihale dokümanının kesinleştiği, istekliler tarafından kesinleşen mevcut ihale dokümanı düzenlemelerine göre teklif verilmesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır. Bu çerçevede süresi içerisinde ileri sürülmeyen iddianın içeriği inceleme konusu yapılmamıştır.
B) İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in 18’inci maddesinin ikinci fıkrası yönünden yapılan inceleme sonucunda tespit edilen aykırılıklar ve buna ilişkin inceleme ve hukuki değerlendirme aşağıda yapılmıştır.
İhale konusu işe en avantajlı ikinci teklifi sunan Karsan Otomotiv Sanayi ve Tic. A.Ş. tarafından yakıt tüketimine ilişkin olarak ECO Certificazioni B tipi Teknik Servis tarafından yapılan test raporunun üzerine Optival Test ve Belgelendirme A.Ş. tarafından hazırlanan test raporunun idareye sunulduğu görülmüştür. Anılan belgeleri düzenleyen kuruluşların, ihale konusu otobüslerin yakıt tüketim testini yapma konusunda bağımsız akredite kuruluş olduklarını teyit eder herhangi bir ibareye raporlarda yer verilmemiştir.
Diğer taraftan başvuru sahibi Otokar Otomotiv ve Savunma Sanayi A.Ş. tarafından yakıt tüketim değerlerine ilişkin olarak Vinçotte nv/sa ticaret ünvanlı firmadan alınmış test raporunun sunulduğu, bu belge üzerinde “Akredite edilmiş inceleme kurumu” ibaresinin yer aldığı görülmüş ancak ihale üzerinde bırakılan istekliye ilişkin iddia incelenirken yapılan açıklamalara paralel olarak, bu akreditasyonun anılan Vinçotte firmasına, ihale konusu otobüslerin yakıt tüketim testi hususunda verilip verilmediği anlaşılamamıştır.
Bu itibarla, Karsan Otomotiv Sanayi ve Tic. A.Ş. ve Otokar Otomotiv ve Savunma Sanayi A.Ş. tarafından sunulan test raporlarından, ihale konusu “M3” kategorisinde yer alan araçlarda yakıt tüketim testi yapmaya akredite olup olmadıkları anlaşılamadığından, bu bilgi eksikliği tamamlanmadan anılan isteklilerin tekliflerinin geçerliliğine karar verilmesinin yerinde olmadığı dolayısıyla bu bilgi eksikliklerinin, tamamlatılması yoluna gidilmesi ve bu işlemlerin sonucuna göre tekliflerin geçerliliklerine karar verilmesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.
Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, isteklilerin yukarıda açıklanan bilgi eksikliklerinin tamamlatılarak tekliflerin değerlendirilmesi ve bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.
Toplantı No : 2020/008
Gündem No : 43
Karar Tarihi : 26.02.2020
Karar No : 2020/UM.I-427