birim fiyat üzerinden sözleşmeye bağlanarak yaptırılmış olan … Otopark ve Yol Düzenleme İnşaatı İşinin ihaleye esas ilk keşfinde, kaldırımlarda döşeme kaplama imalatı olarak ön görülen beton parke ve renkli beton parkenin, işin devamı sırasında granit kaplamaya dönüştürülmesi sonucu yüklenici ile idare arasında çıkan uyuşmazlık

Karar Konusu : Görüş İstemi
Karar No : 2013/39
Karar Tarihi : 05/09/2013
YÜKSEK FEN KURULU KARARI
I – GİRİŞ
… Başkanlığınca yaptırılmış olan “… Otopark ve Yol Düzenleme İnşaatı İşi” nde
kaldırımlarda yapılan döşeme kaplama malzemesi ile ilgili görüş istemidir.
II – KONU
… Başkanlığı, … sayılı yazıları ile; Fen İşleri Dairesi Başkanlıklarınca, 2886 sayılı
Devlet İhale Kanununa dayanılarak hazırlanan Fonlar İhale Yönetmeliğine göre İhale edilerek,
03.02.2003 tarihinde birim fiyat üzerinden sözleşmeye bağlanarak yaptırılmış olan … Otopark
ve Yol Düzenleme İnşaatı İşinin ihaleye esas ilk keşfinde, kaldırımlarda döşeme kaplama imalatı
olarak ön görülen beton parke ve renkli beton parkenin, işin devamı sırasında granit kaplamaya
dönüştürülmesi sonucu yüklenici ile idare arasında çıkan uyuşmazlık konusunda görüşlerimizin
bildirilmesi istenilmektedir.
III – İNCELEME
Konu, gönderilen yazı ve ekleri ile ilgili mevzuatı çerçevesinde Kurulumuzca
incelenmiştir.
Talebe ilişkin konu hakkındaki,
Yüklenicinin görüş ve talebi;
Yüklenici 10.06.2013 tarihli yazısında özetle; idaresince, Bimtaş A.Ş. raporuna
dayanarak, granit kaplama imalatlarında kullanılması gereken granitin cinsinin Bergama Gri
olması gerekirken, Çin menşeli granit olduğunun belirlendiği ifade edilerek, bu granit cinsi
için İstanbul Ticaret Odası rayiçlerine göre yeni fiyatların oluşturulduğu, ancak Bimtaş A.Ş.
raporunda kaplamada kullanılan granitin Bergama Gri’ye benzemediği belirtilmekle birlikte,
menşei konusunda herhangi bir bilgi verilmediğini, yazıları ekinde yer alan resimlerden de
görüleceği üzere, granitin Aksaray Yaylak’a benzediğinin, Bimtaş A.Ş. raporuna göre kırmızı
granitler için Afrika Red türü granit dikkate alınarak, yeni birim fiyatların resmi rayici esas
alınarak tespit edilmesinin gerektiği, bu durumda fiyatların daha artacağı, İTO onaylı faturaya
göre yeni fiyat yapmasının sözleşmesine uygun olmadığı,
Ayrıca işin 31.12.2006 tarihinde geçici, 31.12.2007 tarihinde de kesin kabulü yapılarak
tamamlandığı, 14.03.2007 tarihinden bu yana idarede incelenmekte olan kesin hesaplarına ait
kesin hakediş raporunun düzenlenmesinin, Bayındırlık İşleri Genel Şartnamesinin 40. maddesi
gereğince zorunluluk arz ettiği,
İdaresinin görüş ve değerlendirmeleri;
İdaresi 15.07.2013 tarih ve 2931 sayılı yazısında özetle; işin 1. keşfinde kaldırımlarda
yapılacak olan döşeme kaplamalarının, 17.214/1B-7 “Beton parke taşı ile döşeme kaplaması
yapılması (h=8cm) ve 17.214/1B-8 “Renkli beton parke taşı ile döşeme kaplaması yapılması
(h=8cm)” öngörüldüğü, ancak işin yapımı sırasında Bağdat Caddesinin prestiji nedeniyle
döşeme kaplamalarının, 26.220/B poz No lu 4cm Bergama Gri Granit malzeme ile yapılmasına
karar verildiği, yapılan granit kaplama bedellerinin bu poza göre ödendiği, ancak kesin hesap
aşamasında döşenen granitlerden alınan numuneler üzerinde yapılan laboratuvar incelemeleri
sonucu döşenen granitin Çin menşeli granit olduğunun anlaşıldığı, Çin menşeli granite ait
uygulama yılı rayiçlerinin İstanbul Ticaret Odasından 18.09.2012 tarihli yazıları ile temin edildiği,
Bayındırlık İşleri Genel Şartnamesinin 20. Maddesi gereğince bu rayiçlere göre düzenlenen
analiz ve birim fiyatları tetkik ederek imzalaması için yükleniciye 7 gün süreli tebligat yapıldığı,
Ancak, yüklenicinin, 11.06.2013 tarihli dilekçelerinde belirtilen sebeplerle yeni birim
fiyatı kabul etmeyeceklerini idarelerine bildirdiği,
Ayrıca, işin yapımı sırasında, ara hakedişlerin yapıldığı dönemde de, kullanılan granit
malzemenin yerli olmadığının fark edildiği, ancak kullanılan ithal granitlerin fiziksel özellikleri
açısından (sertlik ve su emme) yerli granitlere göre daha iyi vasıfta olduğu ve yerli granitlerle
ithal granitlerin piyasadaki satış fiyatları arasında fazla bir fark olmadığından dolayı yeni fiyat
yapılmasına gerek görülmediği, fakat kesin hesap aşamasında yerinde yapılan imalata uygun yeni
birim fiyat yapılması gerektiği sonucuna varıldığı ve yapılan birim fiyatlar üzerinde yüklenici ile
uzlaşma sağlanamadığından, fiyatların kurulumuzca yapılması istendiğine,
İlişkin bulunmaktadır.
Talebe ilişkin tarafların görüş ve değerlendirmeleri özet olarak belirtildikten sonra,
konunu inceleme ve değerlendirilmesine geçilmiştir.
Gelinen bu aşamaya kadarki süreçteki, işin yapı denetim hizmetleri, geçici hakedişlerin
tanzim ve ödemeleri, geçici kabul, kesin kabul, kesin hesapların hazırlanmasını kapsayan
iş ve işlemlerle ilgili olarak bir görüş talebinde bulunulmadığı, dolayısıyla bu konularda bir
değerlendirme yapılması cihetine gidilmeyerek taleple sınırlı kalınmıştır.
Ayrıca, işin sözleşme ve eki hükümleri ile ilgili mevzuatına uygun olarak yürütülmesinin
temin edilmesi konusundaki yükümlülük ve sorumluluğun sözleşmenin taraflarına ait olduğu da
bilinen bir husustur.
Bilindiği üzere, keşif özetinde veya birim fiyat cetvelinde fiyatı gösterilmemiş olup da
yapılması idarece istenilen yapım işlerinin yeni birim fiyatlarının tespiti ile ilgili usul ve esaslar,
sözleşmesi eki Bayındırlık İşleri Genel Şartnamesinin (B.İ.G.Ş.) Fiyatları belli olmayan işler
başlıklı 20 nci maddesinde belirtilmiş olup, maddede;
“Keşif özetinde veya birim fiyat cetvelinde fiyatı gösterilmemiş olup da
yapılması idarece istenen yapım ve hizmet işlerinin yeni birim fiyatları tesbit edilirken öncelik
sırası ile aşağıdaki analizler kullanılır;
a- Sözleşme ve eklerindeki (birim fiyat cetvellerindeki) birim fiyatların tesbitinde
kullanılan analizler veya varsa o işe ait teklif analizler;
b- Sözleşme birim fiyatlarının tesbitinde kullanılan analizlerle veya varsa o işe ait teklif
analizlerle kıyaslanarak bulunacak analizler;
c- Diğer idarelere ait benzer analizler;
d- Birim fiyatı tesbit edilecek iş kalemleri için o işin yapılması sırasında tutulacak
puantajla tesbit edilecek malzeme miktarları ile işçi ve makinaların çalışına saatleri esas
alınarak oluşturulacak analizler;
Yeni birim fiyatların tesbitinde, yukarıdaki analizlere öncelik sırası ile aşağıdaki
rayiçler uygulanır;
1- Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca tesbit edilip yayımlanan rayiçler veya varsa o işe
ait teklif rayiçler
2- Diğer idarelerce tesbit edilmiş rayiçler;
3- İdarece kabul edilmek şartı ile Ticaret ve/veya Sanayi Odasınca onaylanmış
memleket rayiçleri;
Bu usullerden hiç biriyle yeni birim fiyat tesbiti mümkün olamıyorsa, o iş kalemine ait,
Ticaret ve/veya Sanayi Odasınca onaylanmış fatura bedelleri esas alınarak yeni birim fiyat tesbit
edilebilir.
Yeni birim fiyat, müteahhitle birlikte yukarıda belirtilen usullerden biri ile tesbit
edilerek bu hususta düzenlenen tutanak idarenin onayına sunulur ve onaydan sonra geçerli olur.
Yeni birim fiyat tesbitinde müteahhitle uyuşulamaz ise anlaşmazlık, idaresi tarafından en çok bir
ay içerisinde Bayındırlık Kuruluna intikal ettirilir. Bayındırlık Kurulu tarafından tesbit edilen
fiyatın iki tarafça kabulü, zorunludur.
Birim fiyat uyuşmazlığı hallerinde müteahhit, Bayındırlık Kurulunun kararını
beklemeden, idare tarafından tesbit edilmiş fiyatın uygulanması şartı ile işe devam etmek
zorundadır.
Bu maddede belirlenen usullerle tesbit edilen birim fiyatlara, sözleşme veya eklerindeki
esaslara göre, varsa ihale indirimi uygulanır.
İdare istediği takdirde, sözleşme ve ekleri kapsamında bulunmayıp ayrıca bir
müteahhide yaptırılması mümkün olan işi başkasına yaptırabilir, bundan dolayı müteahhit hiç
bir istekte bulunamaz.” hükmü yer almaktadır.
Bahis konusu işte, idaresince yapılmasına karar verilen 4 cm kalınlığındaki 26.220/B
poz nolu Bergama Gri Granit ile kaplama yapılması yerine, idaresince yüklenici tarafından
yapıldığı ifade edilen 4 cm kalınlığındaki Çin menşeli Gri Granit ve Pembe Granit malzeme ile
kaplama yapılmasına ait imalat kalemi ile ilgili olarak gerekli tespitlerin zamanında taraflarca
yapılması ve bu tespitlere dayalı olarak da yeni birim fiyatların yine müştereken sözleşmesi eki
B.İ.G.Ş.’nin 20 nci maddesinde öngörülen usul, esaslar ve sürelerde belirlenmesi gerekirken,
buna uygun hareket edilmediği anlaşılmaktadır.
Bu vurgulama yapıldıktan sonra, taraflar arasındaki anlaşmazlığın B.İ.G.Ş.’nin 20 nci
maddesinde öngörülen nitelikte bir anlaşmazlık olup olmadığının değerlendirilmesine geçilmiştir.
İdaresi, kaplamada kullanılan granitin, Çin menşeli gri granit ve pembe granit olduğunu
belirterek buna dayalı olarak fiyat belirleme cihetine gittiği, yüklenicinin ise kullanılan malzemenin
bir kısmının Aksaray Yaylak, bir kısmının da Afrika Red menşeli kırmızı granit olduğunu iddia
ederek yeni fiyat yapılacak ise bu malzemeler esas alınarak fiyatın belirlenmesinin gerektiğini
talep etmekte olup, yüklenicinin numunenin cinsi ile ilgili bu görüş ve iddiasına ilişkin olarak
idaresinin, Bintaş A.Ş. nce hazırlanan raporun dışında başka bir tespit ve değerlendirmesinin
bulunup bulunmadığı hususunda, idaresi yazısı ve eklerinde bir bilgi yer almamaktadır.
Buradan da anlaşılacağı üzere, anlaşmazlık, idarece yapılmasına karar verilen
granit malzemesi yerine, fiiliyatta kullanılan malzeme ile yapılan kaplamaya ait yeni birim
fiyatın tespiti sırasında taraflar arasında oluşmuş bir uyuşmazlık olmadığı, ihtilafın yeni birim
fiyatın tespiti dışında, kullanılan malzemenin cins ve niteliğine ilişkin bulunduğu, dolayısıyla
kullanılan malzemenin cins ve rayiç bedelinin sözleşmesinde öngörülen usule uygun olarak
belirlenmesi durumunda, buna dayalı olarak fiyatın müştereken tespit edilmesi hususunda
taraflar arasında bir anlaşmazlık oluşmayacağı değerlendirilmektedir.
Bu itibarla, ihtilafın B.İ.G.Ş.’nin 20 nci maddesinde ön görülen nitelikte bir fiyat tespiti
anlaşmazlığı olmadığı, bu nedenle konunun bu maddeye uygun olarak oluşmuş bir anlaşmazlık
olarak kabul edilerek yeni birim fiyatın Kurulumuzca belirlenmesi cihetine gidilmesinin belirtilen
madde hükmüne aykırılık teşkil edeceği hususu açıktır.
Ayrıca, kullanılan granit malzemesinin cins ve niteliğinin belirlenmesi gibi bir husus
Kurulumuz görevleri arasında yer almamaktadır. Ancak, sözleşmesi ve ekleri hükümlerine uygun
olarak hareket edilmek suretiyle Üniversitelerce veya bu konuda akredite edilmiş kuruluşlarca
belirlenmesi mümkün bulunmaktadır.
IV- KARAR
… Başkanlığınca ihale edilerek yaptırılan “…Otopark ve Yol Düzenleme İnşaatı İşi” ile
ilgili idaresi talebine ilişkin konu, ön bölümde belirtildiği üzere incelenmiş ve değerlendirilmiş
olup, buna göre;
Anlaşmazlık, idarece yapılmasına karar verilen granit malzemesi yerine, fiiliyatta
kullanılan malzeme ile yapılan kaplamaya ilişkin yeni birim fiyatın tespiti sırasında taraflar
arasında oluşmuş bir uyuşmazlık olmadığı, ihtilafın yeni birim fiyatın tespiti dışında, kullanılan
malzemenin cins ve niteliğine ilişkin bulunduğuna,
Dolayısıyla, taraflar arasında oluşan anlaşmazlığın B.İ.G.Ş.’nin 20 nci maddesinde ön
görülen nitelikte bir fiyat tespiti anlaşmazlığı olmadığı, bu itibarla, konunun bu maddeye uygun
olarak oluşmuş bir fiyat anlaşmazlığı olarak kabul edilerek yeni birim fiyatın Kurulumuzca
belirlenmesi cihetine gidilmesinin, belirtilen madde hükmüne aykırılık teşkil edeceğine,
Çevre ve Şehircilik Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkındaki 644 sayılı Kanun
Hükmünde Kararnamenin 16 ncı maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine istinaden, 05/09/2013
tarihinde yapılan toplantıda katılanların oy birliği ile karar verilmiştir.