Borçlar Kanununda Alt Yüklenici kavramı

Uygulamada sıkça rastlanan alt yüklenicilik müessesesi ortak girişimlerin kurulması mantığıyla  işlerin uzmanlık gerektiren kısımlarının uzman kimselerce yapılması yanı sıra işin uzmanı tarafından yapılması durumunda hem teknik hem de ekonomik manada avantaj sağlayacak olması sebepleriyle tercih edilmektedir.

Ülkemizde alt yüklenicilik kurumu alt taşeron veya taşeron şeklinde de ifade edilmektedir. Yüklenici ile alt yüklenici arasında düzenlenen sözleşme de bir eser sözleşmesi mahiyetindedir. Bununla beraber iş sahibi ile alt yüklenici arasında bir sözleşme ilişkisi bulunmamaktadır.

Alt yüklenicinin ifa ettiği edimlerin iş sahibi tarafından dolaylı olarak teslim alınacak olması sebebiyle alt yüklenicilik müessesesi;

Borçlar Kanunu m. 471 “Yüklenici, meydana getirilecek eseri doğrudan doğruya kendisi yapmak veya kendi yönetimi altında yaptırmakla yükümlüdür.

Ancak, eserin meydana getirilmesinde yüklenicinin kişisel özellikleri önem taşımıyorsa, işi başkasına da yaptırabilir” şeklindedir. Maddeden anlaşıldığı üzere TBK alt yüklenicilik müessesesinin kullanılabilmesinin önünü açmaktadır.

KİK m. 15 “Alt Yükleniciler” başlığı altında, ihale edilen işte, ihtiyaç hâsıl olması durumunda, ihale aşamasında isteklilerden alt yüklenicilere yaptırmayı düşündükleri işleri belirtmeleri ve sözleşmenin imzasından önce alt yüklenicilerin idarenin onayına sunulmalarının istenebileceği belirtilmektedir.

Alt yükleniciler asıl yüklenici adına işin bir kısmını yapacak ve asıl yükleniciye teslim edecektir. Aynı maddenin devamında alt yüklenicilerin yaptıkları işlerle ilgili sorumluluklarının, yüklenicinin sorumluluğunu ortadan kaldırmayacağı belirtilmektedir. Görüleceği üzere KİK kapsamında alt yüklenicilik müessesine koşullu olarak cevaz verilmektedir.

İlave olarak KİSK m. 7 “d” bendi kapsamında “Varsa alt yüklenicilere ilişkin bilgiler ve sorumluluklar” sözleşmede yer alması zorunlu hususlar olarak belirtilmiştir. KİSK m. 30 “d” bendi kapsamında hem yüklenicilerin hem de alt yüklenicilerin sorumluluk çerçeveleri belirlenmiştir.

YİGŞ m. 4 kapsamında da alt yüklenici “Sözleşme konusu işin nev’i itibariyle bir kısmını yüklenici ile yaptığı sözleşmeye dayalı olarak gerçekleştiren gerçek veya tüzel kişiyi ifade eder” şeklinde tarif edilmektedir.

YİGŞ eki olan Yapım İşlerine Ait Tip Sözleşme’nin 15’inci maddesi kapsamında alt yüklenicilerin idarenin onayı ile çalışabileceği açıklanmıştır.

Yerel mevzuatta iş sahibi ile alt yüklenicinin doğrudan doğruya bir sözleşme ilişkisi içinde olmaması sebebiyle iş sahibinin alt yükleniciye bir ücret ödeme borcu bulunmamaktadır.

Yargıtay bu hususta verdiği karardataşeronluk sözleşmesinden dolayı bu sözleşmenin tarafı olmayan iş sahibinin taşerona karşı sorumlu olmayacağına hükmetmiştir.

Karar No : Yargıtay 15’inci Hukuk Dairesi’nin 28/02/1974 tarihli ve 1974/145 Esas, 1974/166 sayılı kararı