Devletin işlemlerinde bireylerin hangi kanun yollarına ve mercilere başvuracağını ve sürelerini belirtmek zorunda olduğunu öngören Anayasa’nın 40. Maddesinin ikinci fıkrasının ayrı bir yasal düzenlemenin varlığını gerektirmeyen doğrudan uygulanabilir nitelik taşımasından dolayı, yasama, yürütme ve yargı organlarının, idare makamlarının ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarının işlemlerinde, bu işlemlere karşı başvurulacak idarî mercileri ve kanun yolları ile sürelerini belirtmesinin zorunlu olduğu ortaya çıkmaktadır. Bu itibarla, davacıların uhdesinde kalan ihalede, geçici teminatlarının gelir kaydedilmesi işlemine karşı yaptıkları başvurunun reddine ilişkin işlem ile idareye yapılan şikâyet başvurusunun reddine ilişkin işlemde Anayasa’nın 40. maddesine uygun olarak hangi kanun yolları ve merciilere başvurulabileceği ve süreleri belirtilmediğinden itirazen şikâyet başvurusunun süre yönünden reddine ilişkin dava konusu işlemde hukuka uygunluk bulunmamaktadır.

Hakkâri İl Özel İdaresi Mali Hizmetler Müdürlüğü tarafından yapılan 2015/59719 ihale kayıt numaralı “İlimiz Merkez ve Üç İlçedeki Anaokulları ile İlkokul/Ortaokulları 2015-2016 Eğitim Öğretim Yılı İçin İhtiyaç Duyulan Toplam 6190 Ton Kömür, 375 Ton Odun Alım İşi” ihalesine ilişkin olarak Ege Kardeşler Cam Gıda İnş. Nak. Taah. Eğitim Rehab. Hiz. San. ve Tic. Ltd. Şti. -Temiz Isı Gereçleri İnş. Tem. Medikal ve Gıda San. ve Tic. Ltd. Şti. – Türkan Duman itirazen şikâyet başvurusunda bulunmuş ve Kurulca alınan 07.02.2018 tarihli ve 2018/UM.IV-343 sayılı karar ile “Başvurunun reddine” karar verilmiştir.

Anılan Kurul kararının iptali istemiyle, Ege Kardeşler Cam Gıda İnş. Nak. Taah. Eğitim Rehab. Hiz. San. ve Tic. Ltd. Şti. -Temiz Isı Gereçleri İnş. Tem. Medikal ve Gıda San. ve Tic. Ltd. Şti. – Türkan Duman tarafından açılan davada, Ankara 10. İdare Mahkemesinin 28.05.2018 tarihli ve E: 2018/995 K: 2018/1249 sayılı kısmen iptal kararının Kuruma bildirimi üzerine Kamu İhale Kurulunca 05.07.2018 tarihli ve 2018/MK-229 sayılı karar alınarak “Kamu İhale Kurulunun 07.02.2018 tarihli ve 2018/UM.IV-343 sayılı kararının süre yönünden reddi ile ilgili kısmının iptaline” karar verilmiştir.

Ankara 10. İdare Mahkemesi kararına karşı temyiz yoluna başvurulması üzerine Danıştay Onüçüncü Dairesinin 05.10.2018 tarih ve E: 2018/2788, K: 2018/2726 sayılı kararı ile “Tüm bu açıklamalar sonucunda Devletin işlemlerinde bireylerin hangi kanun yollarına ve mercilere başvuracağını ve sürelerini belirtmek zorunda olduğunu öngören Anayasa’nın 40. Maddesinin ikinci fıkrasının ayrı bir yasal düzenlemenin varlığını gerektirmeyen doğrudan uygulanabilir nitelik taşımasından dolayı, yasama, yürütme ve yargı organlarının, idare makamlarının ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarının işlemlerinde, bu işlemlere karşı başvurulacak idarî mercileri ve kanun yolları ile sürelerini belirtmesinin zorunlu olduğu ortaya çıkmaktadır.

Bu itibarla, davacıların uhdesinde kalan ihalede, geçici teminatlarının gelir kaydedilmesi işlemine karşı yaptıkları başvurunun reddine ilişkin işlem ile idareye yapılan şikâyet başvurusunun reddine ilişkin işlemde Anayasa’nın 40. maddesine uygun olarak hangi kanun yolları ve merciilere başvurulabileceği ve süreleri belirtilmediğinden itirazen şikâyet başvurusunun süre yönünden reddine ilişkin dava konusu işlemde hukuka uygunluk bulunmamaktadır.

Öte yandan, dava açma amacı ile Mahkemeye müracaat eden davacılardan, dava dilekçesi ile birlikte Kamu İhale Kurumu’na yapılacak itirazen şikâyete ilişkin başvuru ücretini ve başvuruda bulunmaya yetkili olduğuna dair belgeleri sunmasının beklenemeyeceği, 4734 sayılı Kanun’da Mahkemelerce merciine tevdi kararı verilerek Kamu İhale Kurumu’na gönderilecek dosyalardaki başvuru usul ve esaslarına ilişkin herhangi bir düzenlemenin bulunmadığı, bu şekilde merciine tevdi kararı ile davalı Kurum’a gelen dosyadaki itirazen şikâyet başvurusu usulünün özel bir durum oluşturduğunun açık olması karşısında, mahkemece merciine tevdi kararı verilip verilmeyeceğinin davacılar tarafından davanın açılması aşamasında bilinemeyecek olması nedeniyle, dava dilekçesi ile birlikte sunulması beklenemeyecek olan itirazen şikâyet başvurusu bedelini Kurum hesaplarına yatırmak ve başvuruda bulunmaya yetkili olduğuna dair belgeleri sunmak üzere davalı idarece davacıya süre verilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.

Bu itibarla, dava konusu işlemin başvurunun şekil yönünden reddine ilişkin kısmında da hukuka uygunluk, davanın reddi yolundaki temyize konu İdare Mahkemesi kararında hukukî isabet bulunmamaktadır.” gerekçesiyle İdare Mahkemesi kararının bozulmasına, dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.

Anayasa’nın 138’inci maddesinin dördüncü fıkrasında, yasama ve yürütme organları ile idarenin mahkeme kararlarına uymak zorunda olduğu, bu organlar ve idarenin mahkeme kararlarını hiçbir suretle değiştiremeyeceği ve bunların yerine getirilmesini geciktiremeyeceği hükme bağlanmıştır.

Ayrıca, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 28’inci maddesinin birinci fıkrasında, mahkemelerin esasa ve yürütmenin durdurulmasına ilişkin kararlarının icaplarına göre idarenin gecikmeksizin işlem tesis etmeye veya eylemde bulunmaya mecbur olduğu, bu sürenin hiçbir şekilde kararın idareye tebliğinden başlayarak otuz günü geçemeyeceği hüküm altına alınmıştır.

Anılan kararın icaplarına göre Kamu İhale Kurulunca işlem tesis edilmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

1- Kamu İhale Kurulunun 07.02.2018 tarihli ve 2018/UM.IV-343 sayılı kararının iptaline,

2- Anılan Mahkeme kararında belirtilen gerekçeler doğrultusunda, başvurudaki eksikliklerin tamamlanması için başvuru sahibine bildirim yapılarak süre verilmesine,

Oybirliği ile karar verildi.