BAŞVURU SAHİBİ:

Ekenler Ormancılık Petrol İnşaat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi,

İHALEYİ YAPAN İDARE:

Karabük Orman İşletme Müdürlüğü,

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2020/226775 İhale Kayıt Numaralı “Karabük Orman İşletme Müdürlüğü, Karabük Orman İşletme Şefliği, Merkez Depo Orman Emvali İstifleme İşi” İhalesi

KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:

Karabük Orman İşletme Müdürlüğü tarafından 28.05.2020 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Karabük Orman İşletme Müdürlüğü Karabük Orman İşletme Şefliği, Merkez Depo Orman Emvali İstifleme İşi” ihalesine ilişkin olarak Ekenler Ormancılık Petrol İnşaat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketinin 26.06.2020 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 01.07.2020 tarihli yazısı ile reddi başvuru sahibince 13.07.2020 tarih ve 31187 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 13.07.2020 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2020/1123 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, tekliflerinin geçerli ve ekonomik açıdan en avantajlı  ikinci teklif sahibi olduğu, ihaleye teklif veren Yusuf Çakar, Vehbi Çakar ve Yılmaz Çakar’ın iş deneyim belgelerinin aynı idare tarafından verildiği, ihale konusu işi birlikte ifa edeceklerinin idare tarafından bilindiği,  söz konusu isteklilerin tekliflerinin aynı yerden ve aynı IP adresinden verildiği, isteklilerin beraber hareket ettikleri ve tekliflerinden haberdar oldukları, bu durumun Kanun’un 17’nci maddesine aykırı olduğu, idarenin daha önceki bir ihalede olduğu gibi başvuruya konu ihalede de yeterlik bilgileri tablosunda beyan edilen belgeleri Yusuf Çakar’a tevsik ettiremediği, ihale komisyonu kararında “En avantajlı 1. teklif sunan istekli Yusuf Çakar belgelerini defalarca hatırlatılmasına rağmen sunmamıştır.” denilerek Yusuf Çakar’dan defalarca belgeleri sunmasının talep edilmesinin 4734 sayılı Kanun’un beşinci maddesine aykırı olduğu, idare tarafından Kurum’a itirazen şikâyet başvuru süresi bitmeden ilgili istekli ile sözleşme imzalandığı iddialarına yer verilmiştir.

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

1) Başvuru sahibinin 1’inci iddiasına ilişkin olarak:

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “İhaleye katılımda yeterlik kuralları” başlıklı 10’uncu maddesinin dördüncü fıkrasında “Aşağıda belirtilen durumlardaki istekliler ihale dışı bırakılır:

…

j) 17 nci maddede belirtilen yasak fiil veya davranışlarda bulundukları tespit edilen.” hükmü,

Aynı Kanun’un “Yasak fiil ve davranışlar” başlıklı 17’nci maddesinde “İhalelerde aşağıda belirtilen fiil veya davranışlarda bulunmak yasaktır:

a) Hile, vaat, tehdit, nüfuz kullanma, çıkar sağlama, anlaşma, irtikap, rüşvet suretiyle veya başka yollarla ihaleye ilişkin işlemlere fesat karıştırmak veya buna teşebbüs  etmek.

b) İsteklileri tereddüde düşürmek, katılımı engellemek, isteklilere anlaşma teklifinde bulunmak veya teşvik etmek, rekabeti veya ihale kararını etkileyecek davranışlarda bulunmak.

c) Sahte belge veya sahte teminat düzenlemek, kullanmak veya bunlara teşebbüs etmek.

d) Alternatif teklif verebilme halleri dışında, ihalelerde bir istekli tarafından kendisi veya başkaları adına doğrudan veya dolaylı olarak, asaleten ya da vekaleten birden fazla teklif vermek.

e) 11 inci maddeye göre ihaleye katılamayacağı belirtildiği halde ihaleye katılmak.

Bu yasak fiil veya davranışlarda bulunanlar hakkında bu Kanunun Dördüncü Kısmında belirtilen hükümler uygulanır.” hükmü,

Aynı Kanun’un Dördüncü Kısmında yer alan “İhalelere katılmaktan yasaklama” başlıklı 58’inci maddesinde “17 nci maddede belirtilen fiil veya davranışlarda bulundukları tespit edilenler hakkında fiil veya davranışlarının özelliğine göre, bir yıldan az olmamak üzere iki yıla kadar, üzerine ihale yapıldığı halde mücbir sebep halleri dışında usulüne göre sözleşme yapmayanlar hakkında ise altı aydan az olmamak üzere bir yıla kadar, 2 nci ve 3 üncü maddeler ile istisna edilenler dahil bütün kamu kurum ve kuruluşlarının ihalelerine katılmaktan yasaklama kararı verilir. Katılma yasakları, ihaleyi yapan bakanlık veya ilgili veya bağlı bulunulan bakanlık, herhangi bir bakanlığın ilgili veya bağlı kuruluşu sayılmayan idarelerde bu idarelerin ihale yetkilileri, il özel idareleri ve bunlara bağlı birlik, müessese ve işletmelerde İçişleri Bakanlığı; belediyeler ve bunlara bağlı birlik, müessese ve işletmelerde ise Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından verilir…” hükmü,

“İhalenin karara bağlanması ve onaylanması” başlıklı 40’ncı maddesinde “…İhale kararları ihale yetkilisince onaylanmadan önce idareler, ihale üzerinde kalan istekli ile varsa ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi isteklinin ihalelere katılmaktan yasaklı olup olmadığını teyit ettirerek buna ilişkin belgeyi ihale kararına eklemek zorundadır. İki isteklinin de yasaklı çıkması durumunda ihale iptal edilir.” hükmü yer almaktadır.

İdari Şartname’nin “İhale konusu işe ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu işin/alımın;

a) Adı: Karabük Orman İşletme Müdürlüğü, Karabük Orman İşletme Şefliği, Merkez Depo Orman Emvali İstifleme İşi

b) Türü: Hizmet alımı

c) İlgili Uygulama Yönetmeliği: Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği

ç) Yatırım proje no’su (yapım işlerinde): Bu madde boş bırakılmıştır.

d) Kodu:

e) Miktarı: 42.650 m³, 400 ster orman emvali

Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.

f) İşin yapılacağı/malın teslim edileceği yer: Karabük Orman İşletme Müdürlüğü Merkez Orman Deposu…” düzenlemesi yer almaktadır.

Şikâyete konu ihalede altı adet ihale dokümanı indirdiği, 28.05.2020 tarihinde yapılan elektronik ihaleye altı isteklinin katıldığı, isteklilerden Engin Dirim ve Muharrem Aslan’ın yeterlik bilgileri tablosunda hiçbir bilgiye yer vermediği gerekçesi ile değerlendirme dışı bırakıldıkları, ihalede geçerli teklifi bulunan Yusuf Çakar’ın en düşük teklifi sunduğu, 01.06.2020 tarihinde “Karabük Orman İşletme Müdürlüğü, Karabük Orman İşletme Şefliği, Merkez Depo Orman Emvali İstifleme İşi işine ait ihalede tekliflerin değerlendirmesi sürecine geçilmiş olup, beyan etiğiniz bilgi ve belgeleri tevsik eden ve EKAP veya diğer kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının internet sayfası üzerinden sorgulanamayan aşağıdaki belgeleri ekleri ile birlikte, İdari Şartnamenin 7.9. maddesine uygun olarak, 03.06.2020 tarihine kadar İdaremize sunmanız gerekmektedir.” denilerek Yusuf Çakar ve Vehbi Çakar’ın belgeleri tevsik etmesinin istendiği,

Yusuf Çakar tarafından tevsik amacıyla belge sunulmadığı, idare tarafından buna ilişkin 16.06.2020 tarihinde tutulan tutanakta “… İstekli olarak e-teklif veren Yusuf ÇAKAR’IN Yeterlik Bilgileri Tablosu incelenmiş olup, herhangi bir noksanlık görülmemiştir. İstekliye 01.06.2020 tarihinde beyan ettiği bilgileri sunması için 03.06.2020 tarihine kadar süre verilmiştir. İstekli bu süre zarfında, kendisine defalarca hatırlatılmasına rağmen beyan ettiği bilgilere ait belgeleri İşletme Müdürlüğümüze sunmamıştır.

İstekli Yusuf ÇAKAR’ın ihaleye katılabilmek için 27.05.2020 tarihinde İşletme Müdürlüğümüzün Karabük Ziraat Bankası TR850001000425136646535001 hesabına yatırmış olduğu 9.000 TL nakit geçici teminatının, Hizmet Alımları Uygulama Yönetmeliği 59/A maddesi 10. bendi ve İdari Şartname’nin 36.3 maddesi gereğince irat kaydedilmesi gerekmektedir.

Aynı istekli 06.03.2020 tarihinde 2020/29094 ihale kayıt numaralı Karabük Orman İşletme Müdürlüğü, Karabük Orman İşletme Şefliği, Merkez Depo Orman Emvali İstifleme İşi’ne de teklif vermiş, verdiği teklif en avantajlı 1. teklif olduğundan kendisinden beyan ettiği bilgileri tevsik eden belgeleri sunması istenmiştir. Yine defalarca hatırlatılmasına rağmen, istekli belgelerini beyan etmemiştir. İhale Komisyonu bu durumun 2. en avantajlı teklif lehine avantaj sağlamaya yönelik olduğu anlamış, ancak somut delil olmaması sebebi ile ihaleyi uygun rekabet koşullarının oluşmadığı gerekçesi ile iptal etmiştir.

          Yusuf ÇAKAR’ın ikinci defa ihaleye teklif vererek, beyan ettiği bilgilere ait belgeleri sunmaması, rekabeti ve komisyon kararını etkileyecek davranış olarak değerlendirilerek, 4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu’nun Yasak fiil ve davranışlar başlıklı 17. Maddesi kapsamında değerlendirilerek yasaklama kararı verilmesi gerektiği değerlendirilmektedir…” denilerek geçici teminatın irat kaydedildiği ve yasaklama kararı verilmesi gerektiğinin değerlendirildiği,

İhale komisyonunun 16.06.2020 tarihli kararında en düşük teklif sahibi istekli olan Yusuf Çakar’ın beyan ettiği bilgilere ait belgeleri tevsik etmemesi sebebi ile geçici teminatının gelir kaydedildiği aynı zamanda rekabeti ve komisyon kararını etkileyecek tutumu nedeni ile hakkında Kanun’un 17’nci maddesine göre işlem yapılması gerektiğine ilişkin tutanak tutulduğu, aynı komisyon kararı ile en düşük teklif sahibi ikinci istekli olan Vehbi Çakar’ın beyan ettiği bilgileri tevsik eden belgelerin idareye sunulduğu ve anılan isteklinin en avantajlı teklif sahibi olarak belirlendiği, ihale komisyonu kararının 17.06.2020 tarihinde isteklilere tebliğ edildiği,

Söz konusu kararda “Karabük Orman İşletme Müdürlüğü, Karabük Orman İşletme Şefliği, Merkez Depo Orman Emvali İstifleme İşi işine ait ihale Vehbi Çakar’da kalmıştır. Ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi bulunmamaktadır.” yer aldığı, başvuru sahibinin 26.06.2020 tarihinde idareye şikâyet başvurusunda bulunduğu, idarenin 01.07.2020 tarihli işlemi ile şikâyeti uygun bulmadığı, idarenin kararının 02.07.2020 tarihinde başvuru sahibine bildirildiği ve başvuru sahibinin 13.07.2020 tarihinde Kurum kayıtlarına alınan dilekçesi ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunduğu, 10.08.2020 tarihli Kurum yazısı ile ihale komisyonu tarafından kayıt altına alınan tüm tutanakların ilgili idareden istendiği, idare tarafından gönderilen cevabi yazıda “Yusuf ÇAKAR’ın 1yıl süre ile tüm ihalelerden yasaklandığına dair yasaklama kararı 18.07.2020 tarih ve 31189 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanmıştır.” ifadelerine yer verildiği anlaşılmıştır.

Aktarılan Kanun’un 40’ncı maddesinde yer alan “varsa ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi isteklinin” ifadesinden idarelerin ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklifi belirleme zorunluluklarının bulunmadığı, bir isteklinin ancak ihale komisyonu tarafından belirlenmesi durumunda ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi sıfatını haiz olabileceği, yani ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi belirlenmesi aşamasında takdir yetkisinin ihale komisyonunda olduğu anlaşılmaktadır.  

Yapılan incelemede, şikâyete konu ihalede üç geçerli teklif bulunduğu, idare tarafından sadece ekonomik açıdan birinci teklif sahibinin belirlendiği, ihalelerde en avantajlı ikinci teklif belirlenmesi zorunluluğu bulunmadığı, mevcut durumun ihalenin sonuçlanmasına engel teşkil etmediği anlaşıldığından başvuru sahibinin bu husustaki iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’nun 46’ncı maddesinde de belirtildiği üzere yapılan ihalelerin sözleşmeye bağlanacağı bu sözleşmenin idarece hazırlanarak yüklenici tarafından imzalanacağı, başvuruya konu ihalede sözleşme imzalanmadığı, sözleşme aşaması gerçekleştirilmeden işin yapılmasına başlanılamayacağı, işin yapımına başlanılamayan ihalede başvuruya konu ihaleye katılan Yusuf Çakar, Vehbi Çakar ve Yılmaz Çakar’ın ihale konusu işi ortak yapacakları yönünde bir tespitte bulunulamayacağı değerlendirilmiştir. Bu nedenle başvuru sahibi isteklinin “Yusuf Çakar, Vehbi Çakar ve Yılmaz Çakar’ın ihale konusu işi ortak ifa edecekleri ve ihale üzerinde bırakılan istekli ile sözleşme imzalandığı” iddialarının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

Yukarıda yer alan mevzuat hükümlerinden iş deneyim belgelerinin Kanun kapsamındaki idareler ve bu Kanun kapsamı dışındaki diğer kamu kurum ve kuruluşlarına (kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve vakıf yükseköğretim kurumları hariç) bedel içeren tek sözleşmeye ilişkin yurt içinde ve yurt dışında gerçekleştirilen işler için düzenleneceği ve sözleşmeyi yapan yetkili makam tarafından onaylanacağı, aynı idare tarafından düzenlenen iş deneyim belgelerinin aynı ihaleye katılan istekliler tarafından kullanılamayacağına ilişkin mevzuat hükümlerinde herhangi bir sınırlama bulunmadığından başvuru sahibinin bu husustaki iddiasının uygun olmadığı anlaşılmıştır.

“İhale dokümanı indirme ve teklif hazırlama aşamasında aynı IP adresine sahip olan bilgisayarı kullandıkları” iddiasına ilişkin olarak yapılan incelemede,

Başvuruya konu ihaleye teklif veren istekliler Yusuf Çakar, Vehbi Çakar ve Yılmaz Çakar tarafından aynı IP adresinden teklif verilip verilmediği konusunda 13.08.2020 tarihinde Kamu İhale Kurumu Elektronik İhale Dairesi Başkanlığı’ndan bilgi talep edilmiştir.

Konuya ilişkin olarak gelen cevabi yazıda;

“ Doküman Edinme:

YILMAZ ÇAKAR : 22.05.2020 18:29 tarih saatinde 88.***.***.90 IP üzerinden

YUSUF ÇAKAR : 27.05.2020 18:36 tarih saatinde 88.***.***.86 IP üzerinden

VEHBİ ÇAKAR : 27.05.2020 22:00 tarih saatinde 88.***.***.86 IP üzerinden

Teklif Verme:

YILMAZ ÇAKAR : 27.05.2020 16:45 tarih saatinde 88.***.***.86 IP üzerinden

YUSUF ÇAKAR : 27.05.2020 21:16 tarih saatinde 88.***.***.86 IP üzerinden

VEHBİ ÇAKAR : 28.05.2020 09:03 tarih saatinde 88.***.***.86 IP üzerinden ” bilgilerine  yer verilmiştir.

Bu itibarla Yusuf Çakar ve Vehbi Çakar’ın ihale dokümanı indirme ve e-teklif verme işlemlerini 88.***.***.86 nolu IP adresine sahip cihazdan ve Yılmaz Çakar’ın ise e-teklif verme işlemini yine aynı 88.***.***.86 nolu IP adresine sahip cihazdan gerçekleştirdiği, ihale dokümanını indirme işleminin ise farklı IP adresine sahip bir cihazdan gerçekleştirildiği anlaşılmıştır.

IP adresi, internete ya da diğer herhangi bir bilgisayar ağına bağlı cihazların, ağ üzerinden birbirlerine veri yollamak için kullandıkları adresleri ve kimlik numaralarıdır. Sistemde aynı IP adresine sahip birden fazla cihaz bulunmaz. Ayrıca, firmalar e-imza kullanmak suretiyle EKAP üzerinden ihale dokümanını indirmekte ve istekli olabilecek sıfatını kazanmaktadır. Bu çerçevede, bir teknik veri olarak IP idaresinin bu özellikleri göz ardı edilerek, isteklilerin ihale dokümanını aynı IP adresine sahip cihaz üzerinden indirmelerinin hayatın olağan akışına uygun olduğunun kabulü mümkün bulunmamaktadır.

Yukarıda yer verilen tespitler bir arada değerlendirildiğinde, Yılmaz Çakar, Yusuf Çakar ve Vehbi Çakar’ın e-teklif verme işlemlerini aynı IP adresi üzerinden gerçekleştirdiği, aynı zamanda Yusuf Çakar ve Vehbi Çakar’ın ihale dokümanı indirme işlemini de aynı IP adresi üzerinden gerçekleştirdiği, dolayısıyla gerek ihale dokümanı indirme işlemlerinin aynı IP adresi üzerinden gerçekleştirildiği gerekse de e-teklif verme işleminin aynı IP adresi üzerinden gerçekleştirildiği tespitleri karşısında  anılan isteklilerin birbirlerine ait teklif bilgilerinden haberdar olabileceği ve bahsi geçen isteklilerin aynı ihaleye katılmalarının rekabeti ve ihale kararını etkileyebilecek davranış olduğu yönünde “kuvvetli karine” teşkil ettiği sonucuna varılmıştır.

Dolayısıyla anılan isteklilerin fiillerinin Kanun’un 17’nci maddesi kapsamında değerlendirilmesi ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 10’uncu maddesinin dördüncü fıkrasında yer alan “…j) 17 nci maddede belirtilen yasak fiil veya davranışlarda bulundukları tespit edilen.” hükmüne istinaden tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılması gerektiği sonucuna varılmıştır.

Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, istekliler Yusuf Çakar, Vehbi Çakar ve Yılmaz Çakar’ın fiillerinin Kanun’un 17’nci maddesi kapsamında değerlendirilmesi ve anılan isteklilerin tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılması ve bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,

Oybirliği ile karar verildi.