EKAP üzerinden anılan istekliye gönderilen aşırı düşük teklif açıklama isteme yazısında araçlara ilişkin lastik maliyetlerinin açıklanması istenilen önemli teklif bileşeni olarak belirtilmemesi - İhale| ihale ilanı| ihale sonuçları| ihale kararları| ihale danışmanı

Toplantı No : 2020/002
Gündem No : 24
Karar Tarihi : 15.01.2020
Karar No : 2020/UH.II-89
BAŞVURU SAHİBİ:
D-B Temizlik Taşımacılık Turizm İnşaat Gıda San. ve Tic. Ltd. Şti.,

İHALEYİ YAPAN İDARE:
Kara Havacılık Komutanlığı,

BAŞVURUYA KONU İHALE:
2019/555137 İhale Kayıt Numaralı “38 Araç ile (31 Minibüs, 7 Midibüs) Personel Taşıma Hizmeti Alımı” İhalesi

KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:
Kara Havacılık Komutanlığı tarafından 09.12.2019 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “38 Araç ile (31 Minibüs, 7 Midibüs) Personel Taşıma Hizmeti Alımı” ihalesine ilişkin olarak D-B Temizlik Taşımacılık Turizm İnşaat Gıda San. ve Tic. Ltd. Şti.nin 20.12.2019 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 23.12.2019 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 31.12.2019 tarih ve 57966 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 31.12.2019 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2019/1757 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:
Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, “38 Araç ile (31 Minibüs, 7 Midibüs) Personel Taşıma Hizmeti Alımı” ihalesinin 09.12.2019 tarihinde gerçekleştirildiği, idare tarafından sınır değerin altında kalan Şen-Dem Tur. Oto. Nak. Taah. Tic. Ltd. Şti.den aşırı düşük açıklama talebinde bulunulduğu, Şen-Dem Tur. Oto. Nak. Taah. Tic. Ltd. Şti. tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamasının idarece uygun görülerek ekonomik açıdan en avantajlı teklif olarak belirlendiği, idare tarafından aşırı düşük teklif açıklama talebinde açıklamaya esas olan önemli teklif bileşenlerinin belirtilmesi gerektiği, söz konusu bileşenlerin akaryakıt, kiralama, amortisman, işçilik, lastik, trafik ve koltuk sigortası, kasko, bakım-onarım, Ankara Büyükşehir belediyesi özel servis aracı uygunluk belgesi ücreti, motorlu taşıtlar vergisi, araç ve egzoz muayene ücreti olduğu, idarece bahse konu önemli teklif bileşenlerinin belirtilerek açıklama istenilmiş olduğu düşünülse dahi, ihale üzerinde bırakılan istekli Şen-Dem Tur. Oto. Nak. Taah. Tic. Ltd. Şti.nin sunmuş olduğu aşırı düşük teklif açıklamasının uygun olmadığı; şöyle ki,

– İşçilik maliyeti hesaplamasının 2020 yılı tahmini asgari ücret tutarı üzerinden yapılması gerekirken ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından fiyat avantajı sağlamak amacıyla 2019 yılı için yayınlanmış sözleşme ve genel giderler hariç asgari işçilik maliyeti tutarı olan 3.134,04 TL üzerinden hesaplama yapıldığı, işçilik maliyeti açıklamasında belirlenen kısmi çalışma süresinin hizmetin gerçekleştirilmesi için gereken süreyi kapsamadığı ve maliyetleri düşürebilmek adına gerçeği yansıtmayan çalışma saatleri üzerinden hesaplama yapıldığı,

– Sunulan araç kiralamaya ilişkin fiyat tekliflerinin altında ilgili meslek mensubunun beyanının bulunması ve kaşelenerek imzalanmış olması gerekirken, Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79.2.2.1’inci maddesinde belirtilen ve ilgili meslek mensubunca fiyat tekliflerinde yazılması gerektiği belirtilen ibarenin bulunmadığı, fiyat tekliflerinin SMMM ya da YMM tarafından imzalanması gerekirken serbest muhasebeci tarafından imzalandığı,

Kiralamaya ilişkin fiyat teklifine konu edilen araçların Teknik Şartname’de belirtilen model yılı, motor gücü ve taşıma kapasitesi yönünden istenilen kriterleri sağlamadığı,

Kiralamaya ilişkin fiyat teklifinde yer verilen kiralama süreleri ile araçların ihale konusu iş süresince çalışacakları toplam sürelere ilişkin verilerin uyuşmadığı, tek bir araç yönünden bir gün ve bir adet üzerinden alınan fiyat tekliflerinin işin tamamı yönünden maliyeti tevsik etmesinin mümkün olmadığı,
Kiralamaya ilişkin fiyat teklifindeki tutarın piyasa rayiçlerinden fahiş derecede düşük olmasına rağmen ilgili meslek mensubundan Ek-O.6 Satış Tutarı Tespit Tutanağı talep edilmeden teklif değerlendirmesinin tamamlanmış olmasının mevzuata aykırı olduğu, ayrıca söz konusu fiyat teklifi tarihinin satış tutarı tespit tutanağı tarihinden önce olması sebebiyle fiyat teklifinin uygun olmadığı,

Kiralamaya ilişkin fiyat tekliflerinden bazılarında yedek parça, akaryakıt, bakım onarım gibi ayrı bir maliyet kalemi oluşturan maliyet bileşenlerinin kiralama maliyetine dahil edildiği, ancak söz konusu kalemlerin her birinin ayrı bir maliyet kalemine karşılık geldiğinden, ilgili alanda faaliyet gösteren firmalardan ayrı ayrı fiyat tekliflerinin alınmasının gerektiği,

– Bakım onarıma ilişkin fiyat teklifinde, fiyat teklifine konu araçların özelliklerinin (marka- model-motor gücü) ve bakım onarım adetlerinin tam olarak yer almadığı, işin gerçekleştirileceği araçlar ile bakım onarımı yapılacak araçların farklı olduğu, dolayısıyla bakım onarım maliyetlerinin tevsik edilmediği,

Firmanın savunmasında otobüs, midibüs ve minibüsler yönünden periyodik bakım onarım aralığını tevsik eden ve yetkili servis ya da satıcılarından alınması gereken hiçbir belgenin yer almadığı,

Araçların kaç kilometrede bir bakıma gireceklerine ilişkin herhangi bir yetkili servis yazısına veya veriye dayanmadan bakım onarım hesabı yapıldığı,

Bakım onarıma ilişkin fiyat teklifinde Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79.2.2.1’inci maddesinde yer alan ibarenin bulunmadığı, ayrıca fiyat tekliflerinde SMMM ve YMM imza ve kaşesinin bulunmamasının ya da serbest muhasebeci tarafından imzalanıp kaşelenmesinin mevzuata aykırı olduğu,

Kiralama ve bakım onarıma ilişkin fiyat tekliflerinin alındığı firmaların faaliyet alanları içerisinde kiralama ve bakım onarım bulunmadığı,

Bakım onarıma ilişkin fiyat teklifinde yağ, akü, benzin, yedek parça ve tamir-bakım giderleriyle ilgili maliyet kalemlerinin tek bir satırda birlikte fiyatlandırıldığı, her bir girdi kalemine yönelik ayrıştırma yapılarak ayrı ayrı fiyatlandırılmadığı,

Bakım onarım adetlerinin düşürülmesiyle maliyetlerin aşağı çekilmesi ve açıklanması mümkün bulunmayan bir teklifin açıklanabilir hale getirilmesinin amaçlandığı,

İstekli tarafından İdari Şartname’nin 47.3.2’nci maddesinde yer alan “…İdarece gerektiğinde ulaşım güzergâhlarında (gidiş 5 km, dönüş 5 km.) toplam 10 km.ye kadar uzatma yapılabilecektir. Bu uzatmadan ötürü yüklenici ilave ücret talep edemez” düzenlemesine dayanılarak tüm güzergâhlarda ilave 10 km. öngörülmeden açıklama yapıldığı,

– İhale dokümanı gereğince bu iş kapsamında çalışması gereken araç tiplerine yer verilmiş olmasına rağmen, ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından bu husus dikkate alınmaksızın akaryakıt maliyeti açıklaması yapıldığı,

İhale konusu işte çalıştırılacak tüm araçların şehir içi trafikte 100 kilometrede ve saatte ortalama olarak ne kadar akaryakıt sarfiyatlarının bulunduğuna yönelik yapılan açıklamanın yetkili servislerinden beyan yazısı alınmadan veya katalog sunulmadan, hiçbir objektif kritere dayanmadan gerçekleştirilmesinin hukuka aykırı olduğu, bazı araçlar yönünden alınmış beyan yazısının ise şehir içi tüketim değerlerini göstermemesi nedeniyle bu değerler üzerinden hesaplama yapılmasının kabul edilebilir olmadığı, yine beyan yazısı alınmış olan bazı araçlar için marka, model, taşıma kapasitesi ve motor gücüne yer verilmeksizin ortalama akaryakıt tüketimi bilgisinin beyan edildiği, kiralamaya ilişkin fiyat teklifinde belirtilmemiş araçlar yönünden söz konusu beyan yazılarının hiçbir geçerliliğinin bulunmadığı,

İstekli tarafından yapılan açıklama kapsamında kilometre hesaplamalarında çeşitli hatalar yapıldığı ve bu yanlış hesaplamalar sonucunda akaryakıt maliyetinin eksik hesaplandığı,

İllere göre akaryakıt bayi fiyatları baz alınarak EPDK Ankara ili en düşük akaryakıt bayi fiyat raporuna göre ihale ilan tarihi olan 11.11.2019 ile ihale tarihi olan 09.12.2019 tarihleri arasındaki verilerin kullanılmasının zorunlu olduğu, ilgili internet sitesi incelendiğinde anılan tarih aralığında en düşük fiyatın 26.11.2019 tarihinde KDV hariç 6,43 YPET fiyatı olduğu, isteklinin bu tutardan çok daha düşük fiyatlar üzerinden alınmış olan fiyat tekliflerinin reddedilmesi gerektiği,

– İstekli tarafından sigortaya ilişkin olarak sunulan fiyat teklifinde bölge müdürlüğü teyidi bulunması gerekmekteyken bu teyidin bulunmadığı,

Sigorta maliyetinin sözleşme süresini kapsar şekilde açıklanması gerekmekle birlikte işin süresinin 255 iş günü olduğu dikkate alındığında, alınan sigorta hizmetinin oranlama yapılmak suretiyle maliyetlere yansıtılması mümkün bulunmadığından 365 günlük hizmet karşılığı bedel alınmak yerine 255 gün için oranlama yapılmak suretiyle hesaplanan sigorta maliyetinin mevzuata aykırı olduğu,
İhale konusu işin isteklinin kiralamaya ilişkin fiyat teklifinde belirlediği araçlar üzerinden gerçekleştirileceği ve sigorta maliyetlerinin de bu araçlar üzerinden hesaplanması gerektiği, ancak istekli tarafından sunulan sigortaya ilişkin fiyat teklifinde bu araçlar için hiçbir açıklama yapılmadığı; bu araçların marka, model ve adetlerinin tam olarak yer almadığı ve bazı araçlarda farklılıklar olduğu, ihale konusu işte çalıştırılmayacak araçların aşırı düşük açıklamasına konu edildiği,

– Açıklama kapsamında gerek öz mal gerek kiralanan araçların tamamı için ayrı ayrı motorlu taşıtlar vergisi hesaplaması yapılması gerektiği halde bu maliyet kalemleri tevsik edilmeksizin yapılan açıklamanın kabul edilmesinde hukuka uyarlık bulunmadığı, söz konusu maliyet kalemleri için ihale konusu işte çalıştırılacak araçlar yönünden eksik hesaplama yapılmasının mevzuata aykırı olduğu,

– Lastik maliyetini tevsik etmek adına sunulan fiyat teklifine konu araçlar ile çalıştırılacak araçların marka, model ve kapasitelerinin uyuşmadığı, söz konusu lastiğe ilişkin fiyat teklifinin içeriğinde ilgili birim fiyatların hangi boy jant ebadına ait olduğunun belirtilmediği ve yazlık ve kışlık olarak ayrı maliyet öngörülmediği,

– Sözleşme giderleri kapsamında %0,948 sözleşme damga vergisi, %0,569 ihale kararına ait damga vergisi ve %0,05 KİK payı olmak üzere; 28.386,52 TL tutarında sözleşme gideri bulunduğu gözetilmeden eksik hesaplama yapıldığı iddialarına yer verilmiştir.

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde “İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.
İhale komisyonu;
a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü
gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.
Kurum, ihale konusu işin türü, niteliği ve yaklaşık maliyeti ile ihale edilme usulüne göre aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değerler ve sorgulama kriterleri belirlemeye, ihalenin bu maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin sonuçlandırılabilmesine, ayrıca yaklaşık maliyeti 8 inci maddede öngörülen eşik değerlerin yarısına kadar olan hizmet alımları ile yapım işleri ihalelerinde sınır değerin altında olan tekliflerin bu maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin reddedilmesine ilişkin düzenlemeler yapmaya yetkilidir. İhale komisyonu bu maddenin uygulanmasında Kurum tarafından yapılan düzenlemeleri esas alır.” hükmü bulunmaktadır.

Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Sınır değer ve aşırı düşük teklifler” başlıklı 59’uncu maddesinde “(1) İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra Kurum tarafından belirlenen yönteme göre sınır değeri hesaplar.
(2) Aşırı düşük teklif tespit ve değerlendirme işlemlerine ilişkin olarak, ihale ilanı ve dokümanında belirtilmek kaydıyla, üçüncü, dördüncü ve beşinci fıkralardaki koşullar çerçevesinde aşağıdaki seçeneklerden bir tanesi kullanılır.
a) Sınır değerin altında olan teklifler ihale komisyonunca aşırı düşük teklif olarak tespit edilir ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili ayrıntılar yazılı olarak istenir. İhale komisyonu;
1) Verilen hizmetin ekonomik olması,
2) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
3) Teklif edilen hizmetin özgünlüğü,
gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.
b) İhale, aşırı düşük teklif tespit ve değerlendirme işlemleri yapılmaksızın sonuçlandırır.
c) Aşırı düşük teklif sınır değerinin altında teklif sunan isteklilerin teklifi açıklama istenmeksizin reddedilir.
(3) Yaklaşık maliyeti Kanunun 8 inci maddesinde öngörülen eşik değerin yarısına eşit veya bu değerin üzerinde olan ihalelerde, ikinci fıkranın (a) bendinin kullanılması zorunludur.
(4) Yaklaşık maliyeti Kanunun 8 inci maddesinde öngörülen eşik değerin yarısına kadar olan, açık ihale, belli istekliler arasında ihale veya Kanunun 21’inci maddesinin (b), (c) ve (f) bentleri gereğince pazarlık usulü ile yapılan personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet alımı ihalelerinde, ikinci fıkranın (a), (b) veya (c) bendindeki seçeneklerden birinin kullanılması zorunludur.
(5) Aşağıdaki işlerin ihalelerinde ikinci fıkranın (b) bendinin kullanılması zorunludur.
a) Yaklaşık maliyeti Kanunun 8 inci maddesinde öngörülen eşik değerin yarısına kadar olan ve Kanunun 21 nci maddesinin (a), (d) ve (e) bentleri gereğince pazarlık usulü ile yapılan personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet alımı ihaleleri.
b) Yaklaşık maliyeti Kanunun 8 inci maddesinde öngörülen eşik değerin yarısına kadar olan personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihaleleri.
c) Kurum tarafından yayımlanan aşırı düşük teklif sorgulaması yapılamayacak alımlar listesinde yer alan işlerin ihaleleri.” hükmü bulunmaktadır.

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer tespiti ve aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79’uncu maddesinde “79.1. Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer aşağıdaki kurallara göre tespit edilir.
79.1.1. Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde kar hariç yaklaşık maliyet tutarı sınır değer olarak kabul edilir.
79.1.2. Personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet alımı ihalelerinde sınır değer;
SD: Sınır değeri,
YM: Yaklaşık maliyeti,
n: İhalenin ilk oturumunda teklif mektubu ve geçici teminatı usulüne uygun olduğu anlaşılan ve teklif tutarı yaklaşık maliyetin yüzde 60’ından düşük ve yaklaşık maliyetten yüksek olanlar dışındaki isteklilerin teklif sayısını,
T1, T2, T3….Tn: İhalenin ilk oturumunda teklif mektubu ve geçici teminatı usulüne uygun olduğu anlaşılan (Ek ibare: 29.06.2017-30109 R.G./2. md.) ve teklif tutarı yaklaşık maliyetin yüzde 60’ından düşük ve yaklaşık maliyetten yüksek olanlar dışındaki isteklilerin teklif bedellerini,
R: Sınır Değer Tespit Katsayısını

79.1.3. 79.1.2 nci maddede yer alan R değeri her yıl 1 Şubat tarihinden geçerli olmak üzere Kurum tarafından belirlenir ve ilan edilir. İhalenin konusu veya işin niteliğine göre Kurum tarafından farklı R değerleri belirlenebilir.
79.2. İhale ilanında ve dokümanında teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden açıklama isteneceği belirtilen hizmet alımı ihalelerinde, aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi aşamasında aşağıdaki düzenlemelere göre işlem tesis edilmesi gerekmektedir.
79.2.1. Aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazıda, isteklilerin yapacakları açıklamalara esas olacak önemli teklif bileşenlerinin, bütün istekliler için aynı unsurları içerecek şekilde belirtilmesi zorunludur. Aşırı düşük teklif açıklaması sunulması için isteklilere üç (3) iş gününden az olmamak üzere uygun bir süre verilir.
79.2.2. İstekliler aşırı düşük olarak tespit edilen tekliflerini aşağıdaki yöntemleri kullanarak açıklayabilirler.
79.2.2.1. Üçüncü Kişilerden Alınan Fiyat Teklifleri: Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin üçüncü kişilerden fiyat teklifi alınması durumunda, öncelikli olarak fiyat teklifini veren kişiyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre teklife konu mal veya hizmet için maliyet tespit tutanağı (Ek-O.5) veya satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.6) düzenlenecektir. Tutanaklar fiyat teklifinin dayanağı olarak düzenlenecek olup, meslek mensubu tarafından muhafaza edilecek ve fiyat teklifinin ekinde idareye verilmeyecektir. Ancak idare veya Kurum tarafından gerekli görülmesi halinde bu tutanaklar meslek mensubundan istenebilecektir.
Maliyet tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için, fiyat teklifinin mamul/mala ilişkin olması halinde mamul/malın birim fiyatının, tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olmaması; fiyat teklifinin hizmete ilişkin olması halinde ise bu hizmetin birim fiyatının, tutanakta tespit edilen toplam birim maliyetin altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.5) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (…/…/…) tarih ve (…) sayılı maliyet tespit tutanağındaki ortalama/toplam birim maliyet tutarının altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.
Satış tutarı tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.6) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (…/…/…) tarih ve (…) sayılı satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.
Üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin teklife konu alanda faaliyet gösterenlerden alınması gerekmekte olup, bu belgelerin ihale tarihinden önce düzenlenmiş olması zorunlu değildir.
Kaşeleme işlemi 8.4 üncü maddede belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir.
…
79.2.2.7. İsteklinin Kendi Ürettiği, Aldığı veya Sattığı Mallara İlişkin Fiyatlar: Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin olarak isteklinin kendi ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ait fiyatların kullanılması durumunda, istekliyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre aşırı düşük teklif açıklamasına konu mal için düzenlenen maliyet/satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.7) ile açıklama yapılabilir.
Maliyetler dayanak alınarak yapılan açıklamanın geçerli olabilmesi için teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta (Ek-O.7) tespit edilen ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olmaması ve isteklinin son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminde ihale konusu işte kullanılmasını öngördüğü mal miktarının en az yarısı kadar alım yapmış olması gerekir.
Satışlar dayanak alınarak yapılan açıklamanın geçerli olabilmesi için teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta (Ek-O.7) tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmaması ve malın ticaretinin isteklinin faaliyet alanında olması gerekir.
İsteklinin son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminde 4734 sayılı Kanun kapsamındaki idarelere açıklama konusu mala ilişkin satış yapmış ve satılan malın idarece kabul edilmiş olması durumunda, maliyet/satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.7) sunulmasına gerek bulunmayıp sadece söz konusu satışa ilişkin fatura örnekleri veya bu örneklerin noter, YMM, SMMM ya da vergi dairesince onaylı suretleri ile de belgelendirme yapılabilir.
Kaşeleme işlemi 8.4 üncü maddede belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir.
…
79.2.3. Meslek mensubu; üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifi üzerindeki beyanın ve emsal bedel beyanı ile Ek-O.5, Ek-O.6 ve Ek-O.7 numaralı tutanaklardaki bilgilerin doğruluğundan sorumludur. Meslek mensubu ibaresinden Yeminli Mali Müşavirler veya Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler anlaşılır”
79.2.4. Ek-O.5, Ek-O.6 ve Ek-O.7 numaralı tutanakların son veya bir önceki geçici vergi beyanname dönemine ilişkin olarak düzenlenmesi zorunludur. Son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminin tespitinde; 4734 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin birinci fıkrasının (a), (d) ve (e) bentlerine göre pazarlık usulü ile yapılan ihalelerde ilk yazılı fiyat tekliflerinin alındığı tarih, diğer ihale usulleri ile yapılan ihalelerde ise ihale tarihi esas alınır.
Örneğin; 11.1.2014 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan ihalede son geçici vergi beyanname dönemi “Ekim-Kasım-Aralık 2013”, 15.7.2014 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan ihalede son geçici vergi beyanname dönemi “Nisan-Mayıs-Haziran 2014” tür.
79.2.5. İşletme hesabına göre defter tutuluyor olması durumunda; yukarıda belirtilen tutanaklar, işletme hesabı defteri ve işletme hesap özeti kayıtlarına göre düzenlenir.
…
79.2.7. İstekliler tarafından akaryakıt girdisine ilişkin olarak EPDK tarafından il bazında günlük yayımlanan akaryakıt fiyatlarının % 90’ının altında sunulan açıklamalar geçerli kabul edilmeyecektir. Motorin veya benzine yönelik olarak öngörülen tutarın TL/lt cinsinden hesaplanmasında Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunun ilgili düzenlemeleri dikkate alınacaktır.
79.3. İdarelerin aşırı düşük teklif tespit ve değerlendirilmesine ilişkin aşağıdaki düzenlemeleri de dikkate almaları gerekmektedir.
79.3.1. Teklifi aşırı düşük olarak tespit edildikten sonra yukarıdaki yöntemlere göre usulüne uygun açıklama yapan isteklilerin teklifleri geçerli kabul edilir. Hayatın olağan akışına veya ticari gereklere aykırılık gibi nedenlerle teklifler reddedilemez.
79.3.2. 79.2.2 nci maddede yer alan yöntemlerden herhangi biri ile açıklama yapılmasının fiilen mümkün olmadığının anlaşıldığı durumlarda, istekli tarafından gerekçesi belirtilmek suretiyle, ilgili mevzuatına göre ihale tarihinden önceki son 12 ay içinde düzenlenen açıklamaya elverişli diğer bilgi ve belgeler kullanılarak da açıklama yapılabilir.
79.3.3. Kurumca hazırlanan “İşçilik Hesaplama Modülü” ne (www.ihale.gov.tr) adresinden ulaşılabilecek olup, personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde tekliflerin değerlendirilmesi bağlamında sözleşme ve genel giderler dahil asgari işçilik maliyeti hesabında işçilik hesaplama modülünün kullanılması zorunludur.
79.3.4. Hizmet alım ihalelerinde herhangi bir sigorta giderinin aşırı düşük teklif sorgulamasında önemli bir bileşen olarak kabul edilmesi durumunda, isteklilerce sigorta acentelerinden alınan poliçe, fiyat teklifi veya sözleşmelerin ekine ihale dokümanında yer alan teminat tutarları üzerinden teklif ettikleri sigorta prim tutarlarıyla sigorta hizmetini gerçekleştirebileceklerine ilişkin, ilgili sigorta şirketinin genel müdürlüğünden veya bölge müdürlüğünden alınan teyit yazısının eklenmesi ve bu yazının yetkili kişilerin imzasını taşıması gereklidir. Ancak sigorta şirketlerinin genel müdürlük veya bölge müdürlükleri tarafından imzalanmış poliçe veya fiyat teklifleri için teyit alınması zorunlu değildir. Sigorta giderinin tevsiki için sunulan belgenin işin süresinin tamamını kapsaması gerekmektedir. Ancak birden fazla yılı kapsayan işlerde ilk yıl için alınan sigorta teklifinin ihale tarihinin bulunduğu yıldan önceki yılın Aralık ayına ait Yurtiçi Üretici Fiyatları Endeksinin yıllık değişim oranı esas alınmak suretiyle güncellenerek diğer yıllar için kullanılması mümkündür.
79.3.5. Personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet alımlarına ilişkin yapılan aşırı düşük teklif açıklamasında, sözleşme giderleri ve genel giderlerin % 4 oranında hesaplanması söz konusu olmayacak, sözleşme giderleri ilgili mevzuatına göre hesaplanmak suretiyle açıklama yapılacaktır…” açıklamaları yer almaktadır.

İhaleye ait İdari Şartname’nin “İhale konusu işe ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu hizmetin;
a) Adı: 38 Araç İle (31 Minibüs, 7 Midibüs) Personel Taşıma Hizmeti Alımı
b) Miktarı ve türü:
EK’te yer alan güzergahlarda 38 Araç İle 01 Ocak 2020 – 31 Aralık 2020 tarihleri arasındaki iş günlerinde 255 (ikiyüzellibeş) seferle Kr.Hvcl.K.lığı Kışlasında konuşlu birliklerde görevli personelin mesaiye getirilip götürülmesi işidir.
Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.
c)Yapılacağı yer: Güzergah Listesinde belirtilen güzergahlarda 255 Sefer Kr.Hvcl.K.lığına geliş ve gidiş olarak yapılacaktır…” düzenlemesi,

Aynı Şartname’nin “Teklif fiyata dahil olan giderler” başlıklı 25’inci maddesinde “25.1. Sözleşmenin uygulanması sırasında, ilgili mevzuat gereğince yapılacak ulaşım, sigorta, vergi, resim ve harç giderleri ile bunlara benzer bilumum giderlerin tamamı isteklilerce teklif edilecek fiyata dâhil olacaktır.
25.2. 25.1. maddesinde yer alan gider kalemlerinde artış olması ya da benzeri yeni gider kalemlerinin oluşması hallerinde, teklif edilen fiyatın bu tür artış ya da farkları karşılayacak payı içerdiği kabul edilir. Yüklenici, bu artış ve farkları ileri sürerek herhangi bir hak talebinde bulunamaz.
25.3. Teklif fiyata dahil olan diğer giderler aşağıda belirtilmiştir:
25.3.1. Servis araçlarının sigorta ve periyodik trafik muayeneleri ile yıllık bakım, onarım ve servis hizmetleri için yapılacak giderler, taşıyıcı firma tarafından istihdam edilen tüm personelin Sosyal Sigortalar Kurumu, vergi daireleri ve diğer resmi kurum ve kuruluşlar ile odalar, dernekler vb. gibi yerlerle olan ilişkilerinin düzenlenmesi, buralarda yapılacak yasal işlemlerin ifası ile bunlara ait tüm giderler Yükleniciye ait olup, teklif fiyatına dahildir.
25.4. Sözleşme konusu işin bedelinin ödenmesi aşamasında doğacak Katma Değer Vergisi (KDV), ilgili mevzuatı çerçevesinde İdare tarafından yükleniciye ayrıca ödenir…” düzenlemesi,

Aynı Şartname’nin “Fiyat farkı” başlıklı 46’ncı maddesinde “46.1. İhale konusu iş için sözleşmenin uygulanması sırasında fiyat farkı hesaplanmayacaktır. Ancak, mücbir sebepler veya idareden kaynaklanan nedenlerle işin bitim tarihinin süre uzatımı verilmek suretiyle uzatılması halinde, yürürlükte bulunan fiyat farkına ilişkin esaslar dikkate alınarak fiyat farkı hesaplanacaktır.” düzenlemesi,

Aynı Şartname’nin “Diğer Hususlar” 47’nci maddesinde “47.1. Yüklenicinin Yükümlülükleri:
…
a. Araçlara ait;
(1) Motorlu Araç Trafik ve Tescil Belgesi, Özel Servis Aracı Uygunluk Tespit Belgesi ve Büyükşehir Belediyesi Servis Aracı Uygunluk Belgesi veya Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı Özel Servis Aracı Güzergâh İzin Belgesi, Ticari Taşıt Tanıtma Kartı, Zorunlu Karayolu Taşımacılık Mali Sorumluluk Sigortası, Egzoz Emisyon Ölçümleri ve Zamanında yapılmış Fenni Muayenelerini gösterir Belgeler olacak,
(2) Araçlar en az 2010 model veya daha üst model olacaktır.
…
47.3. 2. İdarece gerektiğinde ulaşım güzergâhlarında (gidiş 5 km, dönüş 5 km.) toplam 10 km.ye kadar uzatma yapılabilecektir. Bu uzatmadan ötürü yüklenici ilave ücret talep edemez.
…
47.5.4. Araçların, trafik kanunu ve diğer yönetmeliklere uygun olarak yaptırmaları gereken işlemleri ve bakım onarımları yüklenici tarafından yaptırılacaktır.
47.5.5. Teknik şartnamenin 3.2.nci maddesinde belirtilen araçlar ile ilgili teknik hususların tamamı aranacaktır.
…
47.8. Araçlar ve Taşınanların Sigortası:
Yüklenici, sefere koyacağı araçlarını 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu esaslarına göre Zorunlu Karayolu Taşımacılık Mali Sorumluluk Sigortasını yaptıracak ve Sigorta poliçelerinin birer nüshası ilk defa hizmet başlamadan önce, araç değişikliklerinde iki gün önce Kara Havacılık Komutanlığı Kontrol Teşkilatına verilecektir.
…
47.12.13. Yüklenici, bir adet en az 27 kişilik midibüs yerine bir adet en az 17 kişilik minibüsü servis için görevlendirmeyecektir. Görevlendirilmiş ise söz konusu aracın o sefere ait hak edişi ödenmeyecektir. O güzergâhı kullanan personelden servis ile taşınmayanlar topluca taksimetreli taksi ile taşınacak, taksi ücretinin yüklenici tarafından 24 saat içerisinde karşılanması için ilgililerce alınmış olan makbuz Kontrol Teşkilatı Başkanlığına teslim edilecektir. Ancak idarenin onayı ile bir adet en az 27 kişilik midibüs yerine iki adet en az 17 kişilik minibüs servis için görevlendirilebilir…” düzenlemesi yer almaktadır.

13.12.2019 tarihli kesinleşen ihale komisyonu kararına göre, açık ihale usulüyle yapılan şikâyete konu ihaleye 9 (dokuz) isteklinin teklif verdiği, bu isteklilerden Şen-Dem Tur. Oto. Nak. Taah. Tic. Ltd. Şti.nin vermiş olduğu teklifin sınır değerin altında kaldığı ve anılan istekli tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamasının idarece kabul edildiği, ihalenin ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi olarak belirlenen Şen-Dem Tur. Oto. Nak. Taah. Tic. Ltd. Şti. üzerinde bırakıldığı, başvuru sahibi olan D-B Tem. Taş. Tur. İnş. Gıd. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin ise ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak belirlendiği görülmüştür.

İdare tarafından teklif tutarı sınır değer tutarının altında kalan Şen-Dem Tur. Oto. Nak. Taah. Tic. Ltd. Şti.ye 13.12.2019 tarihinde EKAP üzerinden gönderilen aşırı düşük teklif sorgulama yazısında “İdari Şartname’nin 33.2’nci maddesi gereği, aşırı düşük teklif sorgulamasına esas olmak üzere aşağıdaki çizelgede belirtilen konu başlıkları kapsamında resmi kurum ve yetkili servislerden temin edeceğiniz belgeler ile birlikte açıklamanızı yazılı olarak 13 Aralık 2019 günü saat 14.00’a İhale Komisyon Başkanlığına teslim ediniz.
…
Aşırı düşük teklif sorgulama konu başlıkları
SIRA NO KONU BAŞLIKLARI
1 AKARYAKIT MALİYETİ
2 AMORTİSMAN VE ARAÇ KİRALAMA GİDERLERİ
3 PERSONEL MALİYET GİDERLERİ
4 MOTORLU TAŞITLAR VERGİSİ
5 ZORUNLU MALİ SORUMLULUK SİGORTASI
6 SÖZLEŞME GİDERLERİ
7 ARAÇ BAKIM ONARIM GİDERLERİ
8 ARAÇ MUAYENE GİDERLERİ” ifadelerine yer verilmiştir.

Şikâyete konu edilen ihalenin, 01 Ocak 2020-31 Aralık 2020 tarihleri arasındaki iş günlerinde 255 (ikiyüzellibeş) seferle Kara Havacılık Komutanlığı Kışlasında konuşlu birliklerde görevli personeli taşıma işi olduğu ve gerçekleştirilecek hizmet kapsamında 38 araç kullanılacağı anlaşılmıştır.

Bu kapsamda, başvuru sahibinin iddiaları çerçevesinde Şen-Dem Tur. Oto. Nak. Taah. Tic. Ltd. Şti. aşırı düşük teklif açıklaması incelendiğinde,

Anılan isteklinin aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında,
1- Araç yakıt maliyeti
2- Amortisman maliyeti ve araç kiralama maliyeti
3- Araçlara yönelik bakım ve onarım maliyeti
4- MTV maliyeti
5- Zorunlu mali sorumluluk sigortası maliyeti
6- Araç muayene maliyeti
7- İşçilik maliyeti
8- Sözleşme gideri
9- Açıklanması istenilmeyen kalemler ile öngörülemeyen hata ve eksikliler karşılığı şeklinde açıklamaya ilişkin maliyet kalemlerine yer verilmiştir.

Araç kiralama maliyetini tevsik etmek üzere, 31 adet 20 kişi taşıma kapasiteli 2015 model yılına ait Mercedes Sprinter 416 CDI, 7 adet 30 kişi taşıma kapasiteli 2015 model yılına ait Otokar Sultan 140 S olmak üzere toplamda 38 aracın 255 gün için saatlik kiralama hizmet bedelini gösterir Line Seyahat Turizm Oto. Tic. Ltd. Şti.den alınmış 12.12.2019 tarihli fiyat teklifi sunulduğu, anılan fiyat teklifinin SMMM tarafından iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle imzalanıp kaşelendiği, belgede “Yukarıda yer alan araç kiralama fiyat teklifi akaryakıt, bakım-onarım, yedek parça, akü ve yağ, sürücü ücretleri, kasko, trafik sigortası, koltuk sigortası, lastik, muayene ve mevzuat gereği ödenmesi gereken motorlu taşıtlar vergisi hariç verilmiştir.” ifadelerinin ve “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (12/12/2019) tarih ve (1) sayılı satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının %80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yer aldığı, bahse konu fiyat teklifine dayanak teşkil eden maliyet/satış tutarı tespit tutanaklarının idare tarafından istenilmediği, dolayısıyla söz konusu tutanakların anılan istekli tarafından aşırı düşük teklif açıklamaları kapsamında sunulmasına gerek bulunmadığı anlaşılmıştır.

Anılan istekli tarafından araç kiralama maliyetini tevsik etmek üzere sunulan fiyat teklifi üzerinde mevzuata göre bulunması gereken ibarelerin yer aldığı ve ilgili meslek mensubu tarafından iletişim bilgilerine yer verilmek suretiyle imzalandığı, fiyat teklifinin ticaret unvanından anlaşıldığı üzere ihale konusu işte faaliyet gösteren kişiden alındığı söz konusu fiyat teklifine başvuru sahibinin iddia ettiği gibi yedek parça, akaryakıt, bakım-onarım maliyetlerinin dahil edilmediği, kiralanan araçların ihale dokümanına uygun sunulduğu anlaşılmış olup, ayrıca bahse konu fiyat teklifinde yer alan araçların kiralama süresinin ihale konusu işin süresini karşıladığı görüldüğünden, bahse konu maliyet bileşeninin mevzuata uygun olarak tevsik edildiği anlaşılmıştır.

Araç yakıt maliyetini tevsik etmek üzere, 11.11.2019-09.12.2019 tarihinde Ankara iline ilişkin yayımlanan motorinin EPDK akaryakıt bayi fiyatı raporu çıktısının sunulduğu, söz konusu belgede belirtilen 6,66 TL (%18 KDV dahil) motorin fiyatının, %18 KDV hariç tutarının 5,64 TL olduğu ve 5,64 TL üzerinden akaryakıt maliyet hesabının yapıldığı, anılan istekli tarafından akaryakıt maliyeti için ihale ilan tarihi (11.11.2019) ile ihale tarihi (09.12.2019) arasında yer alan EPDK tarafından il bazında yayımlanmış olan fiyatın kullanıldığı,

Ayrıca, “Motor özellikleri” başlıklı kataloğun sunulduğu, ihale konusu işte çalıştırtılacak araçlardan Mercedes Sprinter 416 CDI’ya ait olduğu anlaşılan söz konusu belgede şehir içi 100 km yakıt tüketimi değerinin 7.8 litre olduğu bilgisinin yer aldığı ve ayrıca yetkili teknik servis olduğu belirtilen KRY Motorlu Araçlar Kiralama İnş. Tur. San ve Tic. Ltd. Şti. tarafından düzenlenmiş 12.12.2019 tarihli Mercedes Sprinter 416 CDI’nın (2015 model) şehir içi 100 km ortalama akaryakıt sarfiyatını gösterir (7.8 lt) belgenin sunulduğu görülmüştür.

Yetkili teknik servis olduğu belirtilen KRY Motorlu Araçlar Kiralama İnş. Tur. San ve Tic. Ltd. Şti. tarafından 12.12.2019 tarihinde düzenlenmiş, ihale konusu işte kullanılacak araçlardan diğeri olan Otokar Sultan 140 S’in (2015 model) şehir içi 100 km ortalama akaryakıt sarfiyatını gösterir (15 lt) belgenin sunulduğu, anılan istekli tarafından ihale konusu işte kullanılacak araçların akaryakıt maliyetine ilişkin hesaplamanın söz konusu veriler doğrultusunda hesaplandığı görülmüş olup, yapılan araştırma neticesinde KRY Motorlu Araçlar Kiralama İnş. Tur. San ve Tic. Ltd. Şti.nin yetkili teknik servis olup olmadığının tespit edilemediği, anılan istekli tarafından söz konusu firmanın yetkili servis olduğunun da tevsik edilmediği dikkate alındığında, açıklamanın bu şekliyle uygun olmadığı sonucuna varılmıştır.

Anılan istekli tarafından ihale konusu işte kullanılacak her bir aracın (38 adet) ihale konusu işin süresi boyunca toplam kat edeceği km bilgisi ile İdari Şartname’nin 47.3.2’nci maddesinde yer alan düzenleme doğrultusunda bahse konu araçların ihale konusu iş süresince her bir ulaşım güzergâhına ilave 10 km. öngörülerek açıklama yapıldığı ve toplam kat edilecek km esas alınarak her bir araç için gereken akaryakıt maliyetine ulaşıldığı görülmüş olup, araç yakıt maliyeti bileşeninin hesaplamasında aykırılık bulunmadığı anlaşılmıştır.

Araç sigorta giderini (zorunlu mali sorumluluk (trafik) sigortası) tevsik etmek üzere 12.12.2019 tarihinde Serdar Hüseyin Işık’tan alınmış, başlangıç ve bitiş tarihleri (01.01.2020-31.12.2020) olan fiyat teklifinin sunulduğu, bahse konu fiyat teklifinin Serdar Hüseyin Işık tarafından düzenlenerek imzalandığı, anılan fiyat teklifinde tek imzanın yer aldığı görülmüş olup, söz konusu fiyat teklifinin ihale konusu işin süresini kapsadığı, araçların kiralanmasına ilişkin olarak sunulan fiyat teklifinde belirlenen araçlar üzerinden sigorta maliyetlerinin hesaplandığı görülmüştür. Ancak söz konusu belgeye Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79.3.4’üncü maddesinde belirtilen ilgili sigorta şirketinin genel müdürlüğünden veya bölge müdürlüğünden alınan teyit yazısının eklenmediği gibi belgenin ilgili sigorta şirketinin genel müdürlüğü veya bölge müdürlüğü tarafından imzalanmadığı da anlaşıldığından, araç sigorta gideri maliyetinin mevzuata uygun olarak tevsik edilmediği sonucuna varılmıştır.

Motorlu taşıtlar vergisi maliyetini tevsik etmek üzere, Gelir İdaresi Başkanlığı’nın resmi internet sitesinden alınmış çıktıların sunulduğu, ihale konusu iş kapsamında kullanılacak araçların 2015 model otobüs olduğu (20 kişilik ve 30 kişilik) ve araçların 1-6 yaş kategorisinde olduğu belirtilerek 20 kişilik bir otobüs için 2.597,00 TL, 30 kişilik bir otobüs için 3.114,00 TL olmak üzere, ihale konusu işte çalıştırılacak 38 araç için söz konusu veriler esas alınarak hesaplama yapıldığı görülmüş olup açıklamanın uygun olduğu anlaşılmıştır.

Araç bakım ve onarım maliyetini tevsik etmek üzere, ihale konusu işte çalıştırılacak Otokar Sultan 140 S (2015 model) otobüs için onarım, motor yağı, yağ filtresi, yakıt filtresi, servis işçiliği maliyetinin ayrı ayrı belirtildiği KRY Motorlu Araçlar Kiralama İnş. Tur. San ve Tic. Ltd. Şti. den alınmış 12.12.2019 tarihli fiyat teklifi sunulduğu, belgede “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (12/12/2019) tarih ve (1) sayılı satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının %80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yer aldığı, anılan fiyat teklifinin meslek mensubu tarafından imzalanıp kaşelenmediği,

İhale konusu işte çalıştırılacak Mercedes Sprinter 416 CDI (2015 model) otobüs için onarım, motor yağı, yağ filtresi, yakıt filtresi, servis işçiliği maliyetinin ayrı ayrı belirtildiği KRY Motorlu Araçlar Kiralama İnş. Tur. San ve Tic. Ltd. Şti. den alınmış 12.12.2019 tarihli fiyat teklifi sunulduğu, belgede “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (12/12/2019) tarih ve (1) sayılı satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının %80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yer aldığı, anılan fiyat teklifinin meslek mensubu tarafından imzalanıp kaşelenmediği,

Yetkili teknik servis olduğu belirtilen KRY Motorlu Araçlar Kiralama İnş. Tur. San ve Tic. Ltd. Şti. tarafından 12.12.2019 tarihinde düzenlenmiş, ihale konusu işte kullanılacak araçlardan Mercedes Sprinter 416 CDI ve Otokar Sultan 140 S’in periyodik bakım ve onarım aralığını (km) gösterir belgelerin sunulduğu, söz konusu belgelerde Mercedes Sprinter 416 CDI’nın 15.000 km’de, Otokar Sultan 140 S’in ise 40.000 km’de bakım ve onarım yapılması gerektiğinin belirtildiği görülmüştür.

Anılan istekli tarafından aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunulan bakım maliyeti hesaplama tablosunda, ihale konusu işte kullanılacak her bir aracın (38 adet) ihale konusu işin süresi boyunca toplam kat edeceği km bilgisi ile İdari Şartname’nin 47.3.2’nci maddesinde yer alan düzenleme doğrultusunda bahse konu araçların ihale konusu iş süresince her bir ulaşım güzergâhına ilave 10 km. öngörülerek açıklama yapıldığı ve toplam kat edilecek km esas alınarak her bir araç için gereken bakım ve onarım bakım adetinin belirlendiği, yukarıda yer alan fiyat tekliflerinde belirtilen birim fiyatlar ile her bir araç için ayrı ayrı belirtilmek suretiyle toplam 38 araç için bakım maliyetine ulaşıldığı görülmüştür.

Yapılan incelemede, ihale dokümanında araçların bakım periyodlarına ilişkin bir düzenleme bulunmadığı, bahse konu isteklinin bakım ve onarım maliyetine ilişkin alınan fiyat tekliflerinde ihale konusu işte kullanılacak araçların marka, modellerinin ve ihale konusu işte kullanılacak her bir aracın bakım ve onarım adetlerinin belirtildiği, kiralamaya konu araçlar ile bakım ve onarımı yapılacak araçların aynı olduğu, gerekli olmamasına rağmen bahse konu araçların periyodik bakım ve onarım aralıklarının (araçların kat edeceği km esas alınarak) yetkili teknik servis olduğu belirtilen servisten alınan belge ile tevsik edildiği anlaşılmıştır.

Anılan istekli tarafından araç bakım ve onarım maliyeti kapsamında, ihale konusu işte kullanılacak araçların marka ve model yılı belirtilerek ayrı ayrı olmak üzere onarım, motor yağı, yağ filtresi, yakıt filtresi, servis işçiliği maliyetinin tevsik edildiği, ayrıca 13.12.2019 tarihinde EKAP üzerinden anılan istekliye gönderilen aşırı düşük teklif açıklama isteme yazısında araçlara ilişkin akü ve yedek parça maliyetlerinin açıklanması istenilen önemli teklif bileşeni olarak ayrıca belirtilmediği dolayısıyla başvuru sahibinin bakım-onarım maliyetini bu kapsamda açıklamasının yeterli olduğu anlaşılmıştır.

Söz konusu fiyat tekliflerinin ticaret unvanından anlaşıldığı üzere ihale konusu işte faaliyet gösteren kişiden alındığı ve anılan fiyat teklifi üzerinde mevzuata göre bulunması gereken ibarelerin yer aldığı anlaşılmıştır. Ancak anılan fiyat teklifinin ilgili meslek mensubu tarafından kaşelenip imzalanmadığı tespit edilmiş olup, bahse konu maliyet bileşeninin mevzuata uygun olarak tevsik edilmediği sonucuna varılmıştır.

Personel maliyetini tevsik etmek üzere, ihale konusu iş için toplam 38 sürücünün kısmi zamanlı çalıştırılacağı (İhale dokümanında belirtilmediği için istekli 3 saat olarak belirlemiştir.) ve işçiler için 2019 yılında yürürlükte olan asgari ücret üzerinden hesaplama yapıldığı, öngörülen saatlik ücretin (13,93 TL) ihale tarihinde (09.12.2019) yürürlükte bulunan kısmi zamanlı çalışan saatlik asgari ücretin (13,93 TL) altında olmadığı, koordinasyon sağlayacak bir firma yetkilisine ait personel giderinin ise 2019 yılında yürürlükte olan asgari ücret üzerinden hesaplama yapıldığı, işçiliğe ilişkin hesaplamalarda KİK işçilik hesaplama modülünün kullanıldığı görülmüş olup, yapılan incelemede söz konusu maliyet bileşeninin mevzuata uygun olarak tevsik edildiği anlaşılmıştır.

Ayrıca, 13.12.2019 tarihinde EKAP üzerinden anılan istekliye gönderilen aşırı düşük teklif açıklama isteme yazısında araçlara ilişkin lastik maliyetlerinin açıklanması istenilen önemli teklif bileşeni olarak belirtilmediğinden, başvuru sahibinin iddiasının aksine anılan istekli tarafından lastik maliyetine ilişkin açıklama yapılması zorunluluğu bulunmadığı anlaşılmıştır.

Sözleşme giderleri maliyetini tevsik etmek için; sözleşme giderleri kapsamında Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesinde belirlenen ve sözleşme bedelinin %0,05 oranındaki bedeli, %0,948 oranında sözleşme damga vergisi, %0,569 oranında ihale karar pulu bedeli öngördüğü, söz konusu giderlerin toplam maliyete dâhil edildiği görülmüştür.

Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, Şen-Dem Tur. Oto. Nak. Taah. Tic. Ltd. Şti. teklifinin değerlendirme dışı bırakılması ve bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,

Esasta
Oybirliği, gerekçede oyçokluğu ile karar verildi.

FARKLI GEREKÇE

Başvuru sahibinin itirazen şikayet dilekçesinde yer alan iddialarının incelenmesi neticesinde, Kurul çoğunluğunca ihale üzerinde bırakılan Şen-Dem Tur. Oto. Nak. Taah. Tic. Ltd. Şti.nin tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılması yönünde “düzeltici işlem belirlenmesine” karar verilmiştir.

Başvuru sahibinin itirazen şikayet başvuru dilekçesinde belirttiği iddiaları kapsamında alınan diğer kararlara katılmakla birlikte ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamalarında kiralanan araçların MTV giderinin tevsik edilmediği ve bu giderin eksik hesaplandığı iddiası kapsamında yapılan incelemeye göre;

Başvuruya konu ihale Kara Havacılık Komutanlığı tarafından 09.12.2019 tarihinde yapılan “38 Araç ile (31 Minibüs, 7 Midibüs) Personel Taşıma Hizmeti Alımı” hizmeti alımı ihalesi olup, 13 adet ihale dokümanı satın alınan ihaleye 9 isteklinin katıldığı, teklifi sınır değerin altında kalan Şen-Dem Tur. Oto. Nak. Taah. Tic. Ltd. Şti.nden aşırı düşük teklif sorgulaması kapsamında açıklama istenildiği, sunulan açıklamanın kabul edilerek ihalenin anılan istekli üzerinde bırakıldığı, başvuru sahibi D-B Temizlik Taşımacılık Turizm İnşaat Gıda San. ve Tic. Ltd. Şti.nin teklifinin ise ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif olarak belirlendiği anlaşılmıştır.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde ve Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer tespiti ve aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79’uncu maddesinde aşırı düşük tekliflerin nasıl belirleneceği, açıklamanın nasıl istenileceği, açıklamanın nasıl yapılacağı ve yapılan açıklamanın nasıl değerlendirileceği ayrıntılı bir şekilde düzenlenmiştir.

İdare tarafından söz konusu düzenleme gereği teklifi sınır değerin altında kalan dört istekliden aşırı düşük teklif sorgulaması kapsamında açıklama yapması istenilmiştir. EKAP üzerinden teklifi sınır değerin altında kalan istekliye gönderilen sorgulama yazısında önemli teklif bileşenlerinin “…Aşırı düşük teklif sorgulama konu başlıkları
SIRA NO KONU BAŞLIKLARI
1 AKARYAKIT MALİYETİ
2 AMORTİSMAN VE ARAÇ KİRALAMA GİDERLERİ
3 PERSONEL MALİYET GİDERLERİ
4 MOTORLU TAŞITLAR VERGİSİ
5 ZORUNLU MALİ SORUMLULUK SİGORTASI
6 SÖZLEŞME GİDERLERİ
7 ARAÇ BAKIM ONARIM GİDERLERİ
8 ARAÇ MUAYENE GİDERLERİ””
şeklinde belirlendiği görülmüştür.

Başvuru sahibi iddiasında, ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamalarında gerek öz mal gerekse kiralanan araçların tamamı için ayrı ayrı motorlu taşıtlar vergisi hesaplaması yapılması gerektiği halde bu maliyet kalemleri tevsik edilmeksizin yapılan açıklamanın kabul edilmesinde hukuka uyarlık bulunmadığını, söz konusu maliyet kalemleri için ihale konusu işte çalıştırılacak araçlar yönünden eksik hesaplama yapılmasının mevzuata aykırı olduğunu iddia etmektedir.

Kurulca başvuru sahibinin bu iddiasına ilişkin olarak, motorlu taşıtlar vergisi maliyetini tevsik etmek üzere, Gelir İdaresi lığı’nın resmi internet sitesinden alınmış çıktıların sunulduğu, ihale konusu iş kapsamında kullanılacak araçların 2015 model otobüs olduğu (20 kişilik ve 30 kişilik) ve araçların 1-6 yaş kategorisinde olduğu belirtilerek 20 kişilik bir otobüs için 2.597,00 TL, 30 kişilik bir otobüs için 3.114,00 TL olmak üzere, ihale konusu işte çalıştırılacak 38 araç için söz konusu veriler esas alınarak hesaplama yapıldığı gerekçesiyle açıklamanın uygun olduğuna karar verilmiştir.

İhale dokümanında yer verilen düzenlemelerden ihale konusu işin süresinin 01.01.2020-31.12.2020 tarihleri arasında 255 iş günü olduğu anlaşılmaktadır.

İhale konusu işte çalıştırılacak olan araçların Motorlu Taşıtlar Vergisi (MTV) her yıl için ocak ayının ilk gününden aralık ayının son gününe kadar geçerli süreyi kapsamak üzere Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından yıllık olarak belirlenmektedir.

Her ne kadar ihale dokümanında Motorlu Taşıtlar Vergisi (MTV) için fiyat farkı verilmeyeceği düzenlenmekle birlikte ihale konusu işin süresinin 01.01.2020-31.12.2020 tarihleri arasında 255 iş günü olduğu, ihale ilanının 11.11.2019 tarihinde, ihalenin ise 09.12.2019 tarihinde yapıldığı dikkate alındığında ihaleye çıkılması ve tekliflerin hazırlanması aşamasında Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından yıllık olarak belirlenen ve yürürlükte olan 2019 yılı Motorlu Taşıtlar Vergisinin (MTV) dikkate alındığı, teklifin verildiği tarihte söz konu gidere ilişkin dönemsel artışların henüz belirlenmediği, söz konusu bedelde bir artış olup olmayacağının ve buna ilişkin artış oranının tekliflerin sunulduğu tarih itibarıyla istekliler tarafından bilinemediği, diğer taraftan mevzuatta ve ihale dokümanında Motorlu Taşıtlar Vergisi (MTV) bedelinde meydana gelecek artışın teklif fiyatına yansıtılmasına ilişkin herhangi bir düzenlemenin bulunmadığı hususları bir arada değerlendirildiğinde, istekliler tarafından aşırı düşük teklif açıklamalarında istenilen araç maliyet hesabında ödenecek Motorlu Taşıtlar Vergisi (MTV) için belirlenen bedeller altında bir maliyet hesaplanmaması gerekmekle birlikte bu gider için aşırı düşük teklif açıklamasında ihale tarihinin içinde bulunduğu dönemde geçerli olan Motorlu Taşıtlar Vergisi (MTV) bedeline dayalı olarak açıklamada bulunulmasında mevzuata aykırılık bulunmadığından ihale üzerinde bırakılan isteklinin Motorlu Taşıtlar Vergisi (MTV) giderine ilişkin aşırı düşük teklif açıklamasının bu gerekçe ile uygun bulunması gerektiği değerlendirilmiştir.

Açıklanan nedenlerle, uyuşmazlığa konu ihalede Kurulun başvuru sahibinin diğer iddialarına ilişkin alınan kararına katılmakla birlikte ihale üzerinde bırakılan isteklinin ihale konusu işte kullanılacak araçların Motorlu Taşıtlar Vergisi (MTV) giderine ilişkin yapmış olduğu açıklamaların yukarıda yapılan açıklama ve değerlendirmeler uyarınca mevzuata uygun bulunması gerektiği yönündeki düşüncemle Kurulun “düzeltici işlem belirlenmesi” kararına katılıyorum.