İnşaat ihale işine ait fiyat farkı hesaplamalarında güncel endekslerin Fiyat Farkı Kararnamesine aykırı olarak belirlenmesi
Kamu İdaresi Türü Belediyeler ve Bağlı İdarelerkararı
Yılı 2017
Dairesi 6
Karar No 557
İlam No 10
Tutanak Tarihi 25.9.2018
Kararın Konusu İhale Mevzuatı ile İlgili Kararlar
Fiyat farkı
Dosya kapsamındaki bilgi ve belgelerin incelenmesi sonucunda;
…İnşaat ihale işine ait fiyat farkı hesaplamalarında güncel endekslerin Fiyat Farkı Kararnames’ne aykırı olarak belirlendiği görülmüştür.
4734 sayılı Kamu İhale Kanununa Göre İhale Edilen Yapım İşlerinde Uygulanacak Fiyat Farkına İlişkin Esaslar’ın ‘Tanımlar’ başlıklı 4’üncü maddesinde güncel endeksin uygulama ayına ilişkin endeksi, uygulama ayının iş programına uygun olarak işlerin gerçekleştirilmesi gereken ayı, fiyat farkının ise birim fiyatlı sözleşmelerde uygulama ayı içinde gerçekleştirilen imalat ve ihrazat için, anahtar teslimi götürü bedel sözleşmelerde ise uygulama ayı içindeki ilerleme yüzdelerine göre gerçekleşen imalat iş grupları için esaslara uygun olarak ödenecek veya kesilecek bedeli ifade ettiği düzenlenmiş, ‘Fiyat farkı hesabı’ başlıklı 5’inci maddesinin ikinci fıkrasında, fiyat farkına ilişkin formülde yer alan An ifadesinin;
“İlk geçici hak edişte (n=1) olmak üzere (n) inci hakkedişte; birim fiyatlı işlerde uygulama ayında gerçekleşen iş kalemleri ve ihrazat miktarlarının sözleşme birim fiyatlarıyla çarpılması sonucu bulunan tutar (TL), anahtar teslimi götürü bedel işlerde ise uygulama ayında gerçekleşen ilerleme yüzdesiyle sözleşme bedelinin çarpılması sonucu bulunan tutar (TL)”
Pn ifadesinin ise,
“İlk geçici hakkedişte (n=1) olmak üzere (n) inci hakkedişte, fiyat farkı hesabında kullanılan temel endeksler ve güncel endeksler ile a,b1,b2ib3,b4,b5 ve c değerlerinin ağırlık oranları temsil katsayılarının yukarıdaki formüle uygulanması sonucu bulunan fiyat farkı katsayısı” olduğu hüküm altına alınmıştır.
Aynı Esaslar’ın ‘Uygulama Esasları’ başlıklı 6’ncı maddesinin ikinci fıkrasında;
“(2) Fiyat farkı uygulanan işlerde, zorunlu nedenler dışında, hakkedişlerin uygulama ayından sonraki ayın ilk beş günü içerisinde ve uygulama ayına ait endeksler belli olduktan sonra düzenlenmesi esastır. Uygulama ayına ait endeksler belli olmadan hakedişin düzenlendiği hallerde, fiyat farkı hesabı hakkedişle birlikte yapılmaz, uygulama ayına ait endeksler belli olduktan sonra ayrıca hesaplanır.”
‘İş Programı ve Ödenek Dilimi’ başlıklı 7’nci maddesinde ise;
“(1) Sözleşme imzalandıktan sonra iş kalemlerinin, aylık imalatın, ihzaratın ve yıllık ödenekler ile bunların aylara dağılımını gösteren ayrıntılı bir iş programı hazırlanarak idarenin onayına sunulur.
(2) Herhangi bir aya ait iş programına yüklenicinin kusuru nedeniyle uyulmadığı takdirde, daha sonraki aylarda yapılacak imalatlarda, imalat miktarı iş programına uygun hale gelinceye kadar, fiyat farkı hesaplanırken, iş programına göre gerçekleştirilmesi gereken ayın endeksi ile işin fiilen gerçekleştirildiği ayın endeksinden düşük olanı esas alınır.
(3) Havanın fen noktasından çalışmaya uygun olmadığı dönemde, idarenin izniyle yüklenici tarafından teknik şartlar yerine getirilerek işe devam edilmesi veya yüklenicinin iş programında öngörülenden daha fazla imalat yapması halinde, imalatın fiilen yapıldığı ay esas alınarak, bu dönemde gerçekleştirilen işler için fiyat farkı hesaplanır.
(4) 4735 sayılı Kanunun 10 uncu maddesinde belirtilen mücbir sebep hallerinin gerçekleşmesi veya sözleşmenin ifasının idareden kaynaklanan nedenlerle gecikmesi nedeniyle yükleniciye süre uzatımı verilmiş olması halinde, gerçekleştirilmesi gereken aya göre iş kalemleri ya da iş grupları için uzatılan süre içinde ve bu süreye göre revize edilen iş programına uygun olarak fiyat farkı hesaplanır. Bu kapsamda revize edilen iş programına yüklenicinin kusuru nedeniyle uyulmadığı takdirde ikinci fıkraya göre işlem yapılır.
(5) İdarenin talebi olmaksızın yüklenici iş programına nazaran daha fazla iş yaparsa, işin fiilen yapıldığı ay esas alınarak fiyat farkı hesaplanır.” hükümleri yer almaktadır.
Mevzuat hükümlerinin birlikte değerlendirilmesinden anlaşıldığı üzere, hakedişlerdeki fiyat farkının hesaplanmasında, iş programındaki ödenek dilimleri dikkate alınmalıdır. Bu noktadan hareketle, yüklenicinin iş programının gerisinde kalmak suretiyle gerçekleştirmiş olduğu imalatlarda, İn, Çn, Dn, Yn, Kn, Gn ve Mn endekslerinin işin fiilen gerçekleştirildiği aydaki değerleri ile iş programına göre işin gerçekleştirilmesi gereken aydaki değerleri arasından düşük olanın alınması, yüklenicinin iş programına göre daha fazla imalat gerçekleştirmesi halinde ise, işin fiilen yapıldığı ayın endeks değerlerinin esas alınması gerekmektedir. Bu çerçevede, iş programının gerisinde kalmak sureti ile gerçekleştirilen imalatlar için fiyat farkı hesaplamalarında uygulama ayı ile işin fiilen gerçekleştirildiği aya ilişkin endekslerden düşük olanının esas alınmaması suretiyle toplam …-TL kamu zararına sebebiyet verildiği tespit edilmiştir. Ancak, söz konusu kamu zararının Türkiye Ekonomi Bankasının …tarih ve …seri/sıra no’lu dekontu ile …Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O.’daki …numaralı hesabına EFT yapılmak tahsil edildiği ve tahsilatın …tarih ve … yevmiye numaralı muhasebe işlem fişi ile muhasebeleştirildiği görülmüştür.
Bu itibarla …işine ait fiyat farkı hesaplamalarında güncel endekslerin Fiyat Farkı Kararnamesi’ne aykırı olarak belirlenmesi sonucu oluşan …-TL kamu zararının …tarih ve .. yevmiye numaralı muhasebe işlem fişiyle tahsil edildiği görüldüğünden ilişilecek husus kalmadığına,
6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 55 inci maddesi uyarınca İlamın tebliğ tarihinden itibaren altmış gün içerisinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere oy birliğiyle karar verildi.