davalı idarece müvekkili şirket tarafından gerçekleştirilen imalâtların geç onaylanması nedeniyle geçen süreler için ek süre verilmediğini ve bu süreler için haksız olarak gecikme cezaları hesaplandığını belirterek * TL eksik ödenen harita alım bedeli, *TL eksik ödenen harita alım bedelinden %51.70 oranı üzerinden hesaplanan fiyat artışı, * TL eksik ödenen harita alım bedeli ile eksik ödenen harita alım bedelinden kaynaklanan fiyat artışına isabet eden KDV ve * TL fazla kesilen ceza bedeli olmak üzere toplam * TL’nin ticari reeskont faizi ile birlikte tahsiline dair yargı kararı

15. Hukuk Dairesi         2020/27 E.  ,  2020/1974 K.

“İçtihat Metni”

Mahkemesi :Asliye Hukuk Mahkemesi

Yukarıda tarih ve numarası yazılı hükmün temyizen tetkiki taraf vekillerince istenmiş ve temyiz dilekçelerinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla dosyadaki kağıtlar okundu gereği konuşulup düşünüldü:

– K A R A R –

Dava, eser sözleşmesinden kaynaklanan, alacak davası olup mahkemece davanın kısmen kabulüne karar verilmiş, karar taraf vekillerince temyiz edilmiştir.
Davacı vekili; taraflar arasında 17.07.2008 tarihli sözleşme imzalandığını, davalı idare mühendislerince düzenlenen “Harita Miktarlarına Dair Tespit Tutanağı”nda müvekkili şirketin yapmış olduğu ve idare tarafından onaylanarak idare arşivine kaldırılan harita metrajı 3118.991 hektar olarak belirlenmesine karşın müvekkili şirkete 2407 hektar üzerinden ödeme yapıldığını, davalı idarece müvekkili şirket tarafından gerçekleştirilen imalâtların geç onaylanması nedeniyle geçen süreler için ek süre verilmediğini ve bu süreler için haksız olarak gecikme cezaları hesaplandığını belirterek 85.429,32 TL eksik ödenen harita alım bedeli, 44.166,96 TL eksik ödenen harita alım bedelinden %51.70 oranı üzerinden hesaplanan fiyat artışı, 23.327,33 TL eksik ödenen harita alım bedeli ile eksik ödenen harita alım bedelinden kaynaklanan fiyat artışına isabet eden %18 KDV ve 120.627,20 TL fazla kesilen ceza bedeli olmak üzere toplam 320.051,20 TL’nin ticari reeskont faizi ile birlikte tahsilini talep ve dava etmiştir.
Davalılar vekili; davacı şirketin dava konusu iş için toplamda 328 gün (63+72+123+70=328 gün) süre uzatımı talebinin 05/06/2014 tarih ve 344929 sayılı Bölge Müdürlüğü Olur’u doğrultusunda toplamda 114 gün (53+61=114gün) olarak verildiği, ilgili hakedişlerin buna göre hazırlandığı ve ödemelerin usulüne uygun olarak yapıldığını, idare şartnamenin 49.2 maddesinde İşin Süresi 690 takvim günü olarak belirlendiğini, 05/06/2014 tarih ve 344929 sayılı Bölge Müdürlük Olur’u yapılan inceleme bölümünün 1. Fıkrasında; “İşin Sözleşme Tasarısı Madde 9.2 İhale dokümanını oluşturan belgeler arasındaki öncelik sıralamasının a)İdari Şartname, b)Özel Teknik Şartname, c)Sözleşme Tasarısı olarak belirtildiğini, İdari Şartname’nin 49.2 maddesinde İşin süresinin 690 takvim günü denildiğini, buna göre İdari Şartname’ye göre işin süresinin 690 gün olduğu için bu kapsamda herhangi bir süre uzatımı verilmemesine karar verildiğini belirterek davanın reddini talep etmiştir.
Mahkemece yapılan yargılama sonucunda davanın kısmen kabulü ile, 100.806,60 TL fazladan yapılan iş bedeli ile 23.590,40 TL davalı idare tarafından yapılan kesinti olmak üzere 124.397,00 TL’nin 05.03.2015 dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin talebi reddine karar verilmiştir.
1-Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle yasaya uygun gerektirici nedenlere ve özellikle delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre davacı vekilinin tüm,davalı vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan sair temyiz itirazlarının reddi gerekmiştir.
2-Davalı vekilinin diğer temyiz itirazlarına gelince taraflar arasında düzenlenen sözleşme, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun 470 ve devamı maddelerinde düzenlenen eser sözleşmesi niteliğindedir. Uyuşmazlığın, eser sözleşmesi hükümlerine göre değerlendirilip çözülmesi gerekli ve zorunludur. Taraflar arasında düzenlendiği çekişmesiz olan 09.06.2014 tarihli sözleşmenin 8.2. maddesinin 1. bendine göre Hizmet İşleri Genel Şartnamesi hükümleri sözleşmenin eki olduğundan delil sözleşmesi niteliğinde olup mahkemece re’sen gözetilmelidir. Hizmet İşleri Genel Şartnamesi’nin 42. maddesinde hakedişe itirazın usulü hüküm altına alınmış bulunmaktadır. O halde hesaplamaların bahsi geçen hüküm ve ilkelere göre hesaplanması gerekli ve zorunludur.
Öte yandan; sözleşmenin eki Hizmet İşleri Genel Şartnamesi’nin 42. maddesinde yüklenicinin geçici hakedişlere itirazı olduğu takdirde, karşı görüşlerinin neler olduğunu ve dayandığı gerekçeleri, idareye vereceği ve bir örneğini de hakediş raporuna ekleyeceği dilekçesinde açıklaması ve hakediş raporunu “idareye verilen … tarihli dilekçemde yazılı ihtirâzi kayıtla.” cümlesini yazarak imzalaması gereklidir. Eğer yüklenicinin, hakediş raporunun imzalanmasından sonra tahakkuk işlemi yapılıncaya kadar, yetkililer tarafından hakediş raporunda yapılabilecek düzeltmelere bir itirazı olursa hakedişin kendisine ödendiği tarihten başlamak üzere en çok on gün içinde bu itirazını dilekçe ile idareye bildirmek zorunda olduğu, bu şekilde itiraz edilmediği takdirde hakedişi olduğu gibi kabul etmiş sayılacağı düzenlemesine yer verilmiştir. Hizmet İşleri Genel Şartnamesi’nin 42. maddelerindeki bu düzenleme 6100 Sayılı Hukuk Muhakemesi Kanunu’nun 193. maddesi uyarınca delil sözleşmesi niteliğinde olup mahkemece re’sen gözetilmelidir.
Taraflar arasında imzalanan sözleşmede hizmet işleri genel şartnamesi sözleşmenin eki olup bu şartnamede hakedişlerin itiraz usulü gösterilmiştir. Bu düzenlemeye göre somut olayımızda ceza kesintisinin yapıldığı 2, 3 ve 4 nolu hakedişlerde şartnamede belirtilen esaslara göre itirazın bulunmadığı ve böylece yüklenici açısından söz konusu hakedişlerin kesinleştiğinden mahkemece gecikme cezası ile ilgili talebin reddine karar verilmesi gerekirken kabulüne karar verilmesi doğru olmamıştır. Kararın bu yönden bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda 1. bentte açıklanan nedenlerle davacı vekilinin tüm, davalı vekilinin sair temyiz itirazlarının reddine, 2. bentte açıklanan nedenlerle davalı vekilinin diğer temyiz itirazların kabülü ile kararın davalı yararına BOZULMASINA, aşağıda yazılı bakiye 97,00 TL temyiz ilam harcının temyiz eden davacıdan alınmasına, karara karşı tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme isteminde bulunulabileceğine 30.06.2020 gününde oybirliğiyle karar verildi.