her iki şirketinde “aşırı düşük teklif” sorgulamasına tabi tutulmadan ihaleden elenmeleri ve bu nedenle kamu zararına sebep olunması nedeniyle toplam 48.847,00 YTL.ye tazmin hükmü verilmiştir.

Dosyada mevcut belgeler okunup incelendikten ve duruşmada hazır bulunan murafaacı ile Sayıştay Savcısının sözlü açıklamaları dinlendikten sonra gereği görüşüldü:

811 sayılı ilamın 2.maddesiyle; Jandarma İkmal Merkez Komutanlığınca 4734 sayılı Kanunun 19. maddesinde belirtilen Açık ihale usulü (birim fiyat teklifle) ile ihalesi yapılan 2 KISIM BTR-80 Diferansiyel Muhtelif Yedek Parça Mal Alımı işinin iki parça halinde gerçekleştirildiği, 25 parçalık işin birinci kısmı için en düşük teklifin Baytu İş Mak.İnş.Tur.İç ve Dış Tic.Ltd.Şti. tarafından (49.374,00), 10 parçalık işin ikinci kısmı için ise en düşük teklifin Gaye Otomotiv Tic.ve San.Ltd.Şti. tarafından verildiği (113.700,00 YTL), ancak her iki şirketinde “aşırı düşük teklif” sorgulamasına tabi tutulmadan ihaleden elenmeleri ve bu nedenle kamu zararına sebep olunması nedeniyle toplam 48.847,00 YTL.ye tazmin hükmü verilmiştir.

Dilekçi dilekçesinde özetle;

Mal Alımları İhaleleri Uygulama yönetmeliğinin tanımlar başlığı altında madde 3/f ‘de kısmi teklifin tanımının,

“Birim fiyat teklif ve sözleşme türünün uygulandığı ihalelerde; idarelerce ihaleye katılımı, rekabeti, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında teminini ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamak amacıyla; ihale konusu alımın birden fazla kalemden oluşması halinde, ihale konusu alımın tamamına veya bazı mal kalemlerine teklif verilmesine, ihale konusu alımın tekbir mala ilişkin olması durumunda ise farklı şartlar ihtiva eden kısımlara ayrılarak ihale konusu malın tamamına veya bir kısmına / kısımlarına teklif verilmesine imkan verilen ihalelerde, bazı mal kalemleri veya kısımlar itibari ile teklif verilmesini, ifade eder.”şeklinde yapıldığını,

25.07.2005 ve 25886 tarihli kamu ihale genel tebliğinin idarelerce, eksik belge ve bilgilerin tamamlatılması başlıklı ilgili maddesinde;

“İhale dokümanında başvuru veya teklif zarfı içinde sunulması istenilen belgeler ve bu belgelere ilgili mevzuat gereğince eklenmesi zorunlu olan eklerinden herhangi birinin, aday veya isteklilerce sunulmaması halinde, bu eksik belgeler ve ekleri idarelerce tamamlatılmayacaktır. Ancak,

a) Geçici teminat ve teklif mektuplarının Kanunen taşıması zorunlu hususlar hariç olmak üzere, sunulan belgelerde ihale sonucu açısından teklifin esasını değiştirecek nitelikte olmayan bilgi eksikliklerinin bulunması halinde, bu tür bilgi eksikliklerinin giderilmesine ilişkin belgeler,

b) Aday ve isteklilerce sunulan ve başka kurum, kuruluş ve kişilerce düzenlenen belgelerde, belgenin taşıması zorunlu asli unsurlar dışında, belgenin içeriğine ilişkin tereddüt yaratacak nitelikte olan ve belgeyi düzenleyen kurum, kuruluş veya kişilerden kaynaklanan bilgi eksikliklerinin giderilmesine ilişkin belgeler,İdarelerce tamamlatılacaktır.”denildiğini,

Ayrıca, söz konusu alıma ait, ihale ilan metninin 9. maddesinde, bu ihalede kısmi teklif verilebilir, hükmünün bulunduğunu,

İhaleye teklif sunan ve teklif mektubundan elenen her iki isteklinin de teklif mektuplarının 7. maddesinde tamamı demelerine rağmen birim fiyat teklif cetvelinde bir kısmına teklif verdiklerini, işin adını ise değiştirerek yazdıklarından dolayı birim fiyat teklif mektubu ile birim fiyat teklif cetveli arasındaki çelişkiden dolayı tekliflerinin değerlendirme dışı bırakıldığını,

Her iki kısım içinde en avantajlı teklifi sunan isteklilerin, Mal Alım Yönetmeliği ve İdari Şartname hükümlerine göre teklif mektubundan değerlendirme dışı bırakıldığını,

Bu nedenden dolayı ilamda belirtildiği gibi aşırı düşük sorgulaması yapmanın mümkün olmadığını,

Mal Alımları Yönetmeliğinin Birinci Bölüm Başvuru ve teklif mektuplarının şekli başlıklı 52. maddesinin 5. bendi;

“Başvuru ve teklif mektuplarının şekli; Teklif mektuplarının şekil ve içerik bakımından yukarıda belirtilen niteliklere ve teklif mektubu standart formuna uygun olmaması teklifin esasını değiştirecek nitelikte bir eksiklik olarak kabul edilir. Taşıması zorunlu hususlardan herhangi birini taşımayan teklif mektuplarının değiştirilmesi, düzeltilmesi veya eksikliklerinin giderilmesi gibi yollara başvurulamaz teklif mektubu usulüne uygun olmayan isteklinin teklifi değerlendirme dışı bırakılır.”

Yine mal alımları yönetmeliğinin başvuruların ve tekliflerin alınması, açılması ve belgelerdeki bilgi eksikliğinin tamamlatılması başlıklı 55. maddesinin 5. fıkrasında;

“Başvuru ve teklifin esasını değiştirecek nitelikte olmaması kaydıyla, sunulan belgelerde bilgi eksikliği bulunması halinde idarece belirlenen sürede bu eksik bilgilerin tamamlanması yazılı olarak istenir.”

İdari şartnamenin 7.1.e maddesinde; “Şekli ve içeriği şartnamede belirlenen teklif mektubu”

İdari şartnamenin 24.1. maddesinde; “Teklif mektupları ekteki form örneğine uygun şekilde yazılı ve imzalı olarak sunulur”

İdari şartnamenin 21. maddesinde; “ihale dokümanını satın alan istekli, vereceği teklif mektubunda bu mektubun ihalenin hangi kısmına ait olduğunu açıkça belirtecektir”

İhale dosyasında bulunan teklif mektubu örneği incelendiğinde ihalenin adının

[2 kısım BTR-80 Diferansiyel Muhtelif Yedek Parçası] olarak yazıldığını, bu bölümde herhangi başka bir ifade bulunmadığını,

Yine teklif mektubunun 7.maddesinde “İhale konusu işin [Tamamını/(fiyat cetvelinde yer alan mal kalemlerini)/Kısmını] teklif mektubunuz ekindeki …………………ederiz” şeklinde düzenlendiğini, isteklilerin de bu bölümde hangisini tercih edeceklerinin açıkça belli olduğunu,

İdari şartnamenin 32.1. maddesinde; tekliflerin değerlendirilmesinde, öncelikle belgelerin eksik olduğu veya teklif mektubu ile geçici teminatın usulüne uygun olmadığı bu şartnamenin 31.2.3. maddesine göre ilk oturumda tespit edilen isteklilerin tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılmasına karar verileceğinin ifade edildiğini,

Yukarıda belirtilen yönetmelik ve idari şartnamelerin ilgili maddeleri gereği isteklilerin teklif mektuplarının elendiğini,

Kamu İhale Kurumu uyuşmazlık kararlarının yanı sıra yine aynı kuruma ait 07.09.2009 tarih ve 2009/Uy.ll-2245 sayılı uyuşmazlık kararında da teklif mektubunda ihale kayıt numarasının yazılmaması ve ihalenin adının yazılmaması durumunda elenmesi gerektiğinin belirtildiğini, bu örnek karar incelendiğinde, ihale kayıt numarası ve ihalenin adının boş bırakılmasının bir elenme sebebi sayılması ile teklif mektubunda malın fiyatına ve miktarına tesir edecek bir teklif mektubunun elenmesinin daha haklı bir gerekçe taşıdığını, kaldı ki bu uyuşmazlık kararında ihale kayıt numarası ve ihalenin adının ihale zarfının ve diğer belgelerde de bulunduğu düşünüldüğünde ihalenin adı ve numarasının teyit edilebilir olmasına rağmen komisyon tarafından elenmesinin, Kamu İhale Kurulu tarafından haklı bulunduğunu,

Kamu İhale Kurumunun 10.04.2006 tarih ve 2006/UM.Z-903 sayılı uyuşmazlık kararında da teklif mektubu ve ek cetvelinde yapılan hataların bilgi eksikliği olarak değerlendirilmeyeceği, usulüne uygun olarak düzenlenmeyen birim fiyat teklif mektuplarının geçerli olarak kabul edilmemesinin gerektiğinin belirtildiğini,

Yine Kamu İhale Kurumunun 07.10.2008 tarih ve 2008/UH.I-4116 sayılı uyuşmazlık kararında sunulan teklif mektuplarının şekil ve içerik bakımından yönetmelik hükmü gereğince teklif mektubu standart formuna uygun olmayan isteklilerin tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılacağını,

Örnek olarak gösterilen kamu ihale kurumu uyuşmazlık kararlarında teklif mektubu ve ek cetvellerindeki hataların değerlendirme dışı bırakılacağı ve bilgi eksikliği olarak değerlendirilmeyeceğinin ifade edildiğini,

İlamda “ihale komisyonunun adı geçen firmalardan, tekliflerin ne anlama geldiği konusunda görüş, bilgi istemesi ve söz konusu firmalara ait teklif mektuplarının değerlendirme dışı bırakılması mevzuatın bu husustaki amir ve düzenleyici hükümlerine ters düştüğü gibi fiyat açısından daha avantajlı teklif veren iki firmanın bu şekilde elenmiş olması aynı zamanda kamu zararına neden olmuştur” denildiğini, Mal Alım Yönetmeliğinin 55. maddesinin 5. fıkrasında yer alan “teklif mektupları şekil ve içerik bakımından yukarıda belirtilen niteliklere ve teklif mektubu standart formuna uygun olmaması teklifin esasını değiştirecek nitelikte bir eksiklik olarak kabul edilir” şeklindeki hükme göre ihale dosyasında bulunan ve isteklilerce satın alınan dosyada bulunan teklif mektubu örneğine uymadan sunulan bir teklif mektubunun ilamda belirtildiği gibi bilgi eksikliğine sokulması durumunda mevzuata aykırılık yapılmış olacağını, dolayısı ile komisyon olarak doğrusunu yaptıklarını,

Elenen firmaların sunduğu teklif mektuplarının, Kamu İhale kanununun 27. maddesi, Mal Alımları Yönetmeliğinin 52 ve 55. maddesi ile İdari Şartnamenin 7.1.e, 21, 24.1 ve 32.1. maddelerine aykırı olduğunu,

İdare olarak ihalelerde teklif mektuplarını inceleyip, fiyatları açıklarken istekliler nazarında herhangi bir şüpheye yer vermemek için teklif mektuplarını slâyt (projeksiyon/tepegöz/yansı v.s.) olarak perdeye yansıtarak tüm isteklilerin teklif mektuplarını görmelerini sağladıklarını, elenen firmaların teklif mektuplarında tamamına verildiğini tüm isteklilerin gördüğünü,

Teklif mektupları uygun olmayan bu firmaların, teklif mektuplarının doğru kabul edilip, teklif mektubunun 7. maddesine “Tamamı” ifadesini kullanan, ekine sadece bir kısmının birim fiyat cetvelini koyan ve ihalenin adı bölümüne bir kısmını yazan bu firmaların teklifleri kabul edildiğinde ihale kararının sadece bir kısmı için alınıp, sadece bu kısmın fiyatı ödenmiş olsaydı teklif mektubunun 7. maddesinde tamamına denilmesine rağmen neden sadece bir kısmı için ihale kararı aldınız ve Kamu zararı doğurdunuz sorusuyla karşılaşacaklarını,

Kanun, yönetmelik ve idari şartnamedeki hükümlere göre doğru karar verdiklerini belirterek tazmin hükmünün kaldırılmasını istemiştir.

Savcılık, 4734 Sayılı Kanunun 19. maddesi gereği Açık İhale Usulü ile ihalesi yapılan 2 kısım BTR-80 Diferansiyel muhtelif yedek parça alım işi ile ilgili talipliler tarafından sunulan tekliflerin ihale komisyonunca değerlendirilmesi sonucu 2 teklifin değerlendirme dışı bırakılması, 4734 sayılı Kanunun 30,36,37,38,39 ve 40. maddeleri, Mal Alım Yönetmeliğinin 52,55/5. maddeleri, İdari şartnamenin 7.1.e, 21, 24.1 ve 32.1. maddeleri ile 25.07.2005 tarih 25886 sayılı Kamu İhalesi genel tebliği hükümlerine uygun olduğundan tazmin hükmünün 832 sayılı Kanunun 73. maddesi gereği kaldırılmasına karar verilmesi uygun olur, şeklinde görüş bildirmiştir.

4734 sayılı Kamu İhale Kanununun “Tekliflerin Hazırlanması ve Sunulması” başlıklı 30. maddesinde aynen:

“Teklif mektubu ve geçici teminat da dahil olmak üzere ihaleye katılabilme şartı olarak istenilen bütün belgeler bir zarfa konulur. Zarfın üzerine isteklinin adı, soyadı veya ticaret unvanı, tebligata esas açık adresi, teklifin hangi işe ait olduğu ve ihaleyi yapan idarenin açık adresi yazılır. Zarfın yapıştırılan yeri istekli tarafından imzalanır ve mühürlenir.

Teklif mektupları yazılı ve imzalı olarak sunulur. Teklif mektubunda ihale dokümanının tamamen okunup kabul edildiğinin belirtilmesi, teklif edilen bedelin rakam ve yazı ile birbirine uygun olarak açıkça yazılması, üzerinde kazıntı, silinti, düzeltme bulunmaması ve teklif mektubunun ad, soyad veya ticaret unvanı yazılmak suretiyle yetkili kişilerce imzalanmış olması zorunludur. Mal alımı ihalelerinde, ihale dokümanında alternatif teklif verilebileceğine dair hüküm bulunması halinde, alternatif tekliflerde aynı şekilde hazırlanarak sunulur.”

“Tekliflerin Değerlendirilmesi” başlıklı 37. maddede ise aynen:

“İhale komisyonunun talebi üzerine idare tekliflerin incelenmesi, karşılaştırılması ve değerlendirilmesinde yararlanmak üzere net olmayan hususlarla ilgili isteklilerden yazılı olarak tekliflerini açıklamalarını isteyebilir. Ancak bu açıklama, hiçbir şekilde teklif fiyatında değişiklik yapılması veya ihale dokümanında yer alan şartlara uygun olmayan tekliflerin uygun hale getirilmesi amacıyla istenilmez ve yapılmaz.

Tekliflerin değerlendirilmesinde, öncelikle belgeleri eksik olduğu veya teklif mektubu ile geçici teminatı usulüne uygun olmadığı 36. maddeye göre ilk oturumda tespit edilen isteklilerin tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılmasına karar verilir. Ancak, teklifin esasını değiştirecek nitelikte olmaması kaydıyla, belgelerin eksik olması veya belgelerde önemsiz bilgi eksikliği bulunması halinde, idarece belirlenen sürede isteklilerden bu eksik belge veya bilgilerin tamamlanması yazılı olarak istenir. Belirlenen sürede eksik belge veya bilgileri tamamlamayan istekliler değerlendirme dışı bırakılır. Bu ilk değerlendirme ve işlemler sonucunda belgeleri eksiksiz ve teklif mektubu ile geçici teminatı usulüne uygun olan isteklilerin tekliflerinin ayrıntılı değerlendirilmesine geçilir. Bu aşamada, isteklilerin ihale konusu işi yapabilme kapasitelerini belirleyen yeterlik kriterlerine ve tekliflerin ihale dokümanında belirtilen şartlara uygun olup olmadığı incelenir. Uygun olmadığı belirlenen isteklilerin teklifleri değerlendirme dışı bırakılır.

En son aşamada, isteklilerin teklif mektubu eki cetvellerinde aritmetik hata bulunup bulunmadığı kontrol edilir. Teklif edilen fiyatları gösteren teklif mektubu eki cetvelde çarpım ve toplamlarda aritmetik hata bulunması halinde, isteklilerce teklif edilen birim fiyatlar esas alınmak kaydıyla, aritmetik hatalar ihale komisyonu tarafından re’sen düzeltilir. Yapılan bu düzeltme sonucu bulunan teklif isteklinin esas teklifi olarak kabul edilir ve bu durum hemen istekliye yazı ile bildirilir. İstekli düzeltilmiş teklifi kabul edip etmediğini tebliğ tarihini izleyen beş gün içinde yazılı olarak bildirmek zorundadır. İsteklinin düzeltilmiş teklifi kabul etmediğini süresinde bildirmesi veya bu süre içinde herhangi bir cevap vermemesi halinde, teklifi değerlendirme dışı bırakılır ve geçici teminatı gelir kaydedilir.”denilmektedir.

11.09.2003 tarih ve 25226 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Mal Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin Üçüncü Kısım Birinci Bölümdeki Teklif Mektuplarının Şekli başlıklı 49.maddesinde:

“Teklif mektupları bu Yönetmeliğin ekinde yer alan standart formlardan işin niteliğine göre uygun olanı esas alınarak hazırlanır.(standart form KİK018/M, KİK019.0/M)

Teklif mektubunun aşağıdaki şartları taşıması zorunludur.

a)Yazılı olması,

b)İhale dökümanının tamamen okunup edildiğinin belirtilmesi,

c)Teklif edilen bedelin rakam ve yazı ile birbirine uygun olarak açıkça yazılması,

d)Üzerinde kazıntı, silinti düzeltme bulunmaması,

e)Ad, soyad veya ticaret ünvanı yazılmak suretiyle yetkili kişilerce imzalanmış olması.

…

Sunulan teklif mektuplarının şekil ve içerik bakımından yukarıda belirtilen niteliklere uygun olmaması teklifin esasını değiştirecek nitelikte bir eksiklik olarak kabul edilir. Teklif mektuplarının taşıması zorunlu özelliklerden herhangi birini taşımayan teklif mektupları değerlendirme dışı bırakılacağından bunların sonradan değiştirilmesi, düzeltilmesi veya eksikliklerinin giderilmesi gibi yollara kesinlikle başvurulmayacaktır. Teklif mektubu reddedilen isteklinin teklifi tamemen değerlendirme dışı bırakılmış sayılacaktır.”

İşe ait tip idari şartnamenin 7.maddesinde ihaleye katılabilmek için gereken belgeler ve yeterlik kriterleri arasında “Şekli ve içeriği şartnamede belirlenen teklif mektubu” da sayılarak yine şartnamenin 24.1. maddesinde; “Teklif mektupları ekteki form örneğine uygun şekilde yazılı ve imzalı olarak sunulur” denilmiştir.

Şartnameye ekli örnek teklif mektubu formunun 7.maddesi ise “İhale konusu işin [Tamamını/(fiyat cetvelinde yer alan mal kalemlerini)/Kısmını] teklif mektubunuz ekindeki …………………ederiz” şeklinde düzenlenmiştir.

İdari şartnamenin 32.1. maddesinde; tekliflerin değerlendirilmesinde, öncelikle belgelerin eksik olduğu veya teklif mektubu ile geçici teminatın usulüne uygun olmadığı bu şartnamenin 31.2.3. maddesine göre ilk oturumda tespit edilen isteklilerin tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılmasına karar verileceği ifade edilmiştir.

İlama konu olayda, 2 Kısım BTR-80 Diferansiyel Muhtelif Yedek Parça mal alımı işinde; isteklilerce teklif edilen fiyat listelerinde en düşük fiyatlı tekliflerin işin birinci kısmı için Baytu İş Mak.İnş.Tur. İç ve Dış Tic.Ltd.Şti.’nin 49.374,00 YTL.’lik teklifi ve İkinci kısım için ise Gaye Otomotiv Tic. Ve San.Ltd.Şti.’nin 113.700,00 YTL.’lik teklifi olmasına rağmen tip idari şartnamenin 7.1.e maddesine istinaden ibraz edilen teklif mektubunun tip idari şartnamenin 24.1 maddesi gereği ekteki form örneğine uygun şekilde verilmediği gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakıldığı,

İhaleyi kazanan yükleniciler ile elenen firmaların birim fiyat teklif mektubu ve ekleri karşılaştırıldığında, birim fiyat teklif mektubundaki uygunsuzluğun kısmi teklif verilmesine rağmen 7. maddede yer alan,

“İhale konusu işin tamamını teklif mektubumuz ekindeki birim fiyat cetvelinde belirtilen her iş kalemi için teklif ettiğimiz birim fiyatlar üzerinden KDV hariç …………..bedel karşılığında yapmayı kabul ve taahhüt ederiz.” cümlesindeki “işin tamamını” ifadesinden kaynaklandığı görülmektedir.

Mevzuat hükümlerinin birlikte değerlendirilmesinde, teminat mektuplarının kapsam ve şeklini tespit etme yetkisinin Kanunla Kamu İhale Kurumu’na verildiği ve Kuruma verilen bu yetkinin de ‘Uygulama Yönetmelik’leri çıkarmak suretiyle kullanıldığı görülmektedir.

11.09.2003 tarih ve 25226 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Mal Alım İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 49. maddesinde Teklif Mektubunun kapsam ve şekli Ekli standart form ile belirlenmiş olup uygulamalarda idarelerin tespit edilen bu kapsam ve şekil şartlarına uygun olan teklif mektuplarını kabul etmesi zorunluluğu getirilmiştir.

Bu çerçevede, isteklilerden birinci kısım için Baytu İş Mak.İnş.Tur. İç ve Dış Tic.Ltd.Şti. ve İkinci kısım için ise Gaye Otomotiv Tic. Ve San.Ltd.Şti.ye ait teklif mektuplarının standart forma uygun olmadığı gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakılması yönündeki İhale Komisyon Kararında mevzuata aykırılık bulunmamaktadır.

Bu itibarla, dilekçi iddialarının kabulü ile 811 sayılı ilamın 2. maddesiyle 48.847,00 YTL.ye ilişkin olarak verilen tazmin hükmünün KALDIRILMASINA,

Karar verildiği 02.11.2010 tarih ve 32326 sayılı tutanakta yazılı olmakla işbu ilam tazmin kılındı.