Hizmet İşleri Genel Şartnamesi uyarınca hakedişin tahakkuka bağlanmasını takip eden 30 gün içinde ödenmesi gerekirken ihale konusu işe ait Sözleşme Tasarısında 150 gün olarak belirlenmesinin ihale mevzuatı hükümlerine aykırı olduğu ayrıca aynı düzenleme içerisinde yer verilen ödemeye ilişkin süreler arasında çelişki bulunduğu hk

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 12’nci maddesinde, ihale konusu mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin her türlü özelliğini belirten idari ve teknik şartnamelerin idarelerce hazırlanmasının esas olduğu, ihale konusu mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin teknik ölçütlerine ihale dokümanının bir parçası olan teknik şartnamelerde yer verileceği, belirlenecek teknik ölçütlerin, verimliliği ve fonksiyonelliği sağlamaya yönelik olacağı, rekabeti engelleyici konular içermeyeceği ve bütün istekliler için fırsat eşitliği sağlayacağı düzenlenmiştir. Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin 12’nci maddesinde ise ihale dokümanında; isteklilere talimatları da içeren idari şartname, sözleşme tasarısı ve teknik şartname ile gerekli diğer belge ve bilgilerin bulunacağı, ihale veya ön yeterlik dokümanında yapılan düzenlemelerin birbirine aykırı olamayacağı kuralı yer almaktadır.

 

Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği eki Hizmet Alımlarına Ait Tip Sözleşme’nin “Ödeme yeri ve şartları” başlıklı 12’nci maddesinin 22 no’lu dipnotunda “Ödeme planı ve şartları, Genel Şartnamenin “Hakedişler ve Ödeme” başlıklı Yedinci Bölümünde birim fiyat / götürü bedel sözleşmeler için öngörülen usul ve esaslar çerçevesinde işin niteliğine göre İdarece belirlenecektir.” açıklaması,

 

Anılan Yönetmelik’in eki Hizmet İşleri Genel Şartnamesi’nin “Hakediş ödemeleri” başlıklı 42’nci maddesinde “…Hakediş raporu, yüklenici veya vekili tarafından imzalandığı tarihten başlamak üzere en geç sözleşmesinde yazılı sürenin sonunda, eğer sözleşmede bu hususta bir kayıt yoksa otuz gün içinde tahakkuka bağlanır. Bu tarihten başlamak üzere otuz gün içinde de ödeme yapılır.” açıklaması bulunmaktadır.

 

Sözleşme Tasarısı’nın “Ödeme yeri ve şartları” başlıklı 12’nci maddesinde “12.1. Sözleşme bedeli (ilave işler nedeniyle meydana gelebilecek artışlara ilişkin bedel dahil) BATMAN İL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ MUHASEBE BİRİMİ ve/veya BATMAN DEFTERDARLIK MUHASEBE MÜDÜRLÜĞÜ ve Genel Şartnamenin hatalı, kusurlu ve eksik işlere ilişkin hükümleri saklı kalmak kaydıyla aşağıda öngörülen plan ve şartlar çerçevesinde ödenecektir:

Sağlık Bakanlığının 2017/1 Sayılı Genelgesi gereğince ödemeler, gerçekleşen test miktarları üzerinden yapılacaktır.

Yüklenici Firmalara ait hakediş dosyalarının eksiksiz bir şekilde Batman İl Sağlık Müdürlüğü Muhasebe Birimine ve/veya Batman Defterdarlık Muhasebe Müdürlüğüne intikalinden sonra 150 (Yüzelli) gün içerisinde ilgili sağlık tesislerin hesabından ödemeler yapılacaktır.

12.1.1. Hakediş raporu, yüklenici veya vekili tarafından imzalandığı tarihten başlamak üzere 150 gün içinde tahakkuka bağlanır. Bu tarihten başlamak üzere otuz gün içinde de ödeme yapılır…” düzenlemesi yer almaktadır.

 

Yukarıda aktarılan düzenlemelerden ihale dokümanının gerek teklif hazırlanması gerekse sözleşmenin yürütülmesi aşamasında kullanılacak belgeler bütünü olduğu, bu belgelerde isteklilerin rekabet eşit muamele ilkelerine uygun biçimde ve sağlıklı teklif değerlendirmesini mümkün kılacak şekilde düzenleme yapılmasının gerektiği anlaşılmaktadır.

 

Hizmet İşleri Genel Şartnamesi’nin 42’nci maddesinde, hakediş raporunun yüklenici veya vekili tarafından imzalandığı tarihten itibaren en geç sözleşmede yazılı süre sonunda, sözleşmede bu hususta bir kayıt yoksa 30 gün içinde tahakkuka bağlanacağı, bu tarihten itibaren başlamak üzere 30 gün içinde de ödeme yapılacağı, buna göre, hakedişin tahakkuka bağlanmasına ilişkin olarak Genel Şartname’de belirtilen süreden farklı bir süre belirlenmesinin idarenin takdirinde olduğu, ancak yükleniciye yapılacak ödemenin tahakkuk tarihinden itibaren 30 gün içinde yapılması gerektiği, bu itibarla ödeme süresinin belirlenmesi hususunda idareye herhangi bir takdir yetkisi verilmediği anlaşılmaktadır.

İtirazen şikayet başvurusuna konu edilen Sözleşme Tasarısının 12.1’inci maddesinde, hakediş dosyalarının ilgili birime intikalinden sonra 150 gün içerisinde ödeme yapılacağı düzenlenmişken, aynı Tasarı’nın 12.1.1’inci maddesinde ise hakediş raporunun 150 gün içerisinde tahakkuka bağlanacağı ve bu tarihten itibaren 30 gün içinde ödeme yapılacağı düzenlemelerine yer verilmiştir. Bu kapsamda hakediş ödemelerine ilişkin sürelerin her iki maddede farklı düzenlendiği; 12.1’inci maddede ödemenin 150 gün içerisinde yapılacağının düzenlendiği, 12.1.1’inci maddesinde ise tahakkuk işlemleri için belirlenen 150 günlük süre sonrasında 30 gün içinde (toplam azami 180 gün) ödeme yapılacağının düzenlendiği görülmüştür.

 

Yukarıda alıntı yapılan Hizmet İşleri Genel Şartnamesi düzenlemesi, düzenleyici idari işlem niteliğinde olan bir yönetmelik hükmünün eki olduğundan sözleşmenin tarafları için müzakere edilebilir nitelikte olmayan ve her ikisi için de bağlayıcı hukuki niteliği olan bir kuraldır. Bu kural kamu ihale sözleşmesinin taraflarından birisi olan idarenin temel edim yükümlülüğü olan ödeme işleminin şartlarını düzenlemektedir. Bu açıdan bakıldığında Sözleşme Tasarısı’nın 12.1.1’inci maddesinde yapılan düzenlemenin tahakkuk için mevzuatta öngörülen 30 günlük sürenin değiştirilebileceği ancak ödemeye ilişkin 30 günlük sürenin değiştirilemeyeceği kuralına uygun olduğu anlaşılmakta ise de anılan Tasarı’nın 12.1’inci maddesinde düzenleyici kuralın 30 gün olarak belirttiği ödeme vadesinin 150 gün olarak belirlenmesi mevzuata uygun olmadığı gibi, ödemeye ilişkin süreler bakımından (30 gün / 150 gün) ihale dokümanı arasında çelişki yarattığı anlaşılmıştır.

 

Yapılan inceleme neticesinde, Hizmet İşleri Genel Şartnamesi’nin 42’nci maddesi uyarınca, hakedişin tahakkuka bağlanmasını takip eden 30 gün içinde ödenmesi gerekirken, ihale konusu işe ait Sözleşme Tasarısı’nın 12.1’inci maddesinde 150 gün olarak belirlenmesinin kamu ihale mevzuatı hükümlerine aykırı olduğu, ayrıca aynı düzenleme içerisinde yer verilen ödemeye ilişkin süreler arasında çelişki bulunduğu anlaşıldığından başvuru sahibinin iddiasının yerinde olduğu sonucuna varılmıştır.

Toplantı No 2022/001
Gündem No 46
Karar Tarihi 05.01.2022
Karar No 2022/UH.I-37