İdare tarafından paçal iş kalemini oluşturan birim fiyatların analizleri aşırı düşük teklif açıklama talebi yazısı ekinde bulunan tablolarda ayrı ayrı belirtilmekle birlikte, söz konusu birim fiyat analizlerinin içerisinde aynı analiz girdileri (düz işçi, yağcı, mazot vb.) bulunduğu görülmektedir. Açıklama istenilmeyecek analiz girdilerinin tespiti iş kalemi analizinde yer alan birim fiyatların alt analizinde yer alan aynı temel girdilerin toplanmak suretiyle tek bir analize dönüştürülmesi ve Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45’inci maddesine göre analiz girdilerinden, tutarı kar ve genel gider hariç analiz toplamının %3’üne eşit ve altında olan sorgulamaya tabi tutulmayacak analiz girdilerinin tespitinin ve tutarları %3’üne eşit veya altında olması nedeniyle sorgulamaya tabi tutulmayacak analiz girdilerinin tutarlarının kümülatif toplamının kar ve genel gider hariç analiz toplamının %15’ini aşıp aşmadığının denetiminin bu şekilde yapılması ile açıklama istenilmeyen girdilerin tespiti mümkün olmaktadır. Ancak idarece bu tespitin paçal iş kalemini oluşturan her bir birim fiyat alt analizinde ayrı ayrı yapılmış olduğu görülmüş ve bu yöntemin anılan Tebliğ’in 45’inci maddesinde yer alan açıklamalara uygun olmadığı anlaşılmaktadır.

 

 

Toplantı No : 2018/009
Gündem No : 31
Karar Tarihi : 14.02.2018
Karar No : 2018/UY.II-399

 

BAŞVURU SAHİBİ:

Atilla İnşaat Turizm ve Tic. A.Ş.,

 

İHALEYİ YAPAN İDARE:

Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü Atıksu Dairesi Başkanlığı,

 

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2017/257027 İhale Kayıt Numaralı “Afyonkarahisar-Akarçay Havzası Kuzey Atıksu Toplama Hattı” İhalesi

 

KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:

Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü Atıksu Dairesi Başkanlığı tarafından 04.07.2017 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Afyonkarahisar-Akarçay Havzası Kuzey Atıksu Toplama Hattı” ihalesine ilişkin olarak Atilla İnşaat Turizm ve Tic. A.Ş.nin 22.12.2017 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 05.01.2018 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 15.01.2018 tarih ve 4079 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan15.01.2018 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

 

Başvuruya ilişkin olarak 2018/110 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

 

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

 

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,

 

1) 04.07.2017 tarihinde DSİ Genel Müdürlüğü Atıksu Dairesi Başkanlığı tarafından yapılan ihalede aşırı düşük teklif açıklamalarının yeterli bulunarak 27.09.2017 tarihinde EKAP üzerinden yayınlanan ihale komisyonu kararıyla ihalenin uhdelerinde bırakıldığı,  bu karara 4 isteklinin itiraz ettiği, itirazlar üzerine aşırı düşük teklif açıklamasının yenilendiği, 14.12.2017 tarihli ihale komisyonu kararında “Atilla İnş. Turizm ve Tic. A.Ş. tarafından verilen savunma dosyasında İdaremiz tarafından istenen alt analizlerin açıklamalarının tamamının bulunmadığı, İdaremiz tarafından belirtilen kazı pozu analizinin dışında birim fiyatı düşük başka bir pozun analizinin verildiği tespit edilmiştir. Ayrıca hesaplanan hendek genişlik ve yüksekliklerinin proje ölçüleriyle uyuşmadığı, mevcut ölçülere göre çok düşük kaldığı, hesaplanan kazı ve dolgu metrajlarının, proje metrajlarının çok altında olduğu, tespit edilmiştir.” denilerek aşırı düşük teklif açıklamalarının uygun bulunmadığı, ancak yeterli görülmeyen aşırı düşük teklif açıklamalarının daha önce sunulan ve idarece uygun bulunan açıklamalarından matematiksel olarak hiçbir farkının bulunmadığı, özellikle kazı miktarları, sunulan alt analizler ve kullanılan kazı birim fiyatı her iki aşırı düşük teklif açıklama dosyasında da aynı olmasına rağmen, bunlardan birinin şikâyetlere rağmen kabul gördüğü, diğerinin ise yukarıdaki gerekçelerle yetersiz bulunduğu,

 

Aşırı düşük teklif açıklamaları kapsamında kazı için bir alt analiz verilmediği, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı 2017 birim fiyat cetvelinden (Y.15,001/2B) poz no’lu “makina ile dar veya geniş derin toprak kazısı” birim fiyatının (karsız olarak) boru hattı analizlerinde kullanıldığı, Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.5’inci maddesine göre isteklilerin analizlerde herhangi bir kamu kurum ve kuruluşlarının birim fiyatlarını kullanabileceği, seçilen kazı klasının doğru olduğu, ihale dosyası eki zemin raporundan alındığı, nitekim ihaleyi yapan idarenin de bu konuda aksi görüş belirtmediği, makinalı kazı yapılacağı konusunun ise tartışmasız olduğu, detaylı incelendiğinde ise aslında idarece belirlenen pozun hatalı olduğunun görüleceği, 15.D.61 pozunun hendek tabanına silindir parçası şeklinde boru yatağı açılması, boru muflan için ayrı kazı yapılması vs. gibi işlemler içerdiği, bunların işçi ile yapılacak işlerden olduğu, bu pozun analizinde kazı makinası yanında 0,3 saat düz işçi yer aldığı, oysa ihale konusu işte bütün boru hendeklerinde boru altına kum çakıl yataklama yapılacağından boruların kum dolgu üstüne yerleştirileceği,  hendek tabanında böyle bir şekillendirme kazısı gereksiz olduğu, sonuç olarak yapılacak işin fiziki şartları idarece kullanılan pozdan ziyade taraflarınca kullanılan pozun tarifine daha uygun olduğu, idarenin şikâyet dilekçesine verdiği cevapta şikâyet gerekçelerini çürütecek bir yorum yapmadığı, buna ilaveten, ihale kararında yer almayan bambaşka bir konunun savunmanın yetersiz görülmesine gerekçe olarak gösterildiği,

İdarenin cevap yazısında  “… idaremizce Afyon KK.01-05-06-12 iş kalemleri için sunulan listede yer alan “14.1714/1 kazı malzemesinden makina ile hendek temel dolgusu yapılması” pozunun yerine 14.018 dolgunun elle tokmaklanarak sıkıştırılması” pozunun kullanıldığı tespit edilmiş olup, bu durumun idaremizce tanımlanan yapım şartlarına veya teknik şartnameye uygun olmadığı anlaşıldığından şikayetiniz haklı bulunmamıştır.”ifadelerine yer verildiği, İdarece belirlenen 14.1714/1 pozunun İller Bankası birim fiyatı olduğu ve analizinde: “Kazı malzemesinden makina ile geri dolgu yapımı” ve “Dolgunun tokmaklanarak sıkıştırılması” işlerini kapsadığı, oysaki kazı ödemesine esas aldıkları (Y.15.001/2B) pozunun tarifinde kazıdan çıkan malzeme ile geri dolgu yapılması işini de kapsadığı, yani hem Y.15.001/2B pozundan kazı ve dolgu ödenecek olması hem de 14.1714/1 pozundan dolgu ve sıkıştırma ödenecek olmasının mükerrerlik oluşturacağından kazılan malzemenin hendeğe doldurulma bedelinin iki defa ödeneceği, bu nedenle savunmalarında, yalnızca dolgunun tokmaklanarak sıkıştırılmasını kapsayan 14.018 (Çevre ve Şehircilik Bakanlığı) birim fiyatını kullanıldıkları, bu durumun İller Bankası Genel Müdürlüğü’nün genel uygulaması olduğu, dolayısıyla açıklamalarının doğru olduğu,

 

2) Şikâyete cevap yazısında; “Şikayet C: Hesaplanan hendek genişliği ve yüksekliklerinin proje ölçülerine uymadığı hususu ise; tarafınızca sunulan savunma dosyasının “Bölüm I-Hendek Kesitleri ve Hesap Esasları” başlıklı bölümünde belirtilen kazı taban genişlikleri ve derinlikleri sonucu elde edilen kazı kübaj miktarı, ihale dokümanı kapsamında sunulmuş olan proje kazı kübaj miktarının kabul edilebilir sınırının çok altında kaldığı anlaşılmış olduğundan şikayet haklı bulunmamıştır.” denildiği, idarece hesaplanan kazı miktarı ile taraflarınca hesaplanan miktar arasında bir fark var ise, doğru olanın kendilerince hesaplanan miktarın olduğu, taraflarınca yapılan hesaplamalarda:

 

a) Kazı hendeklerinin toplam boyu hesaplanırken baca kazılarının hendek ekseni yönündeki ölçülerinin düşüldüğü, zira gerek ihale dosyasındaki fiyat tariflerinde (muayene bacası yapımı birim fiyatı) gerek idarece verilen baca fiyatı analizlerinde bu kazıların baca maliyeti içinde değerlendirilmesi gerektiğinin açık olduğu ve bu konuda gerek ihale komisyonu kararında, gerek şikâyete verilen cevapta idarenin de aksi görüşü bulunmadığı, ancak İdarece yapılan kübaj hesabında bu detayın yer almamış olabileceği,

 

b) Toplam kazı kübajının, her bir çap için ayrı ayrı olmak üzere hesaplandığı ve bu hesapların ayrıntılı olarak tablolar halinde savunma dosyasında  sunulduğu, projede yer alan her bir baca arası, boy ve derinlikleri projeden alınmak kaydıyla yukarıda (a) maddesinde açıklanan boy farkı da gözetilerek toplam kübaj hesaplandığı,  kesin hesap yaparmışçasına hassas hesap yapıldığı,

 

c) Hendek şev oranı savunma dosyasının “B) Kazılarda Şev-İksa Seçimi” başlıklı bölümünde detaylı olarak anlatıldığı üzere ihale dosyası ekinde “Kanalizasyon İşleri Genel Teknik Şartnamesi” bölüm 7 madde 6 da 1/5 (bir yatayda beş düşey) şev oranı, çizimlerde Ø300 mm hat için 1/2 Ø800 mm hat için 1/1 şev oranı, zemin etüd raporlarında ise Ø300, Ø800 mm hatların her biri için ayrı ayrı 1/3 şev oranı öngörüldüğü, bu çelişkili öngörüler arasında en muteber olanının zemin etüd raporu olduğu, zemin etüd raporuna gerek savunma dosyasında, gerek şikâyet dilekçesinde atıfta bulundukları, zemin etüd raporunun öngördüğü şev oranının Ø300 ve Ø800 mm hatların her biri için 1/3 (bir yatay, üç düşey) olduğu,

 

d) Savunma dosyasının hendek taban genişlikleri ve hendek yataklama yükseklikleri bölümünde açıkça tarif ettikleri gibi Teknik Şartname’nin öngördüğü hendek taban genişlikleri boru alt seviyesindeki taban genişlikleri olduğu ve bunların yataklama alt seviyesine doğru (şev nedeniyle) daralması gerektiği,

 

İhale Dosyası eki Kanalizasyon İşleri Genel Teknik Şartnamesi’nin 14.c maddesinin bu hususu açıkça ifade ettiği, burada ihale dokümanları arasında bir çelişkinin mevcut olduğu, Sözleşme Tasarısı’nın 8.2.1’inci maddesi uyarınca şartnamelerin projeden önce geldiği,  bu nedenle Şartname’nin belirlediği taban genişliklerinin esas alındığı, şev oranlarının ise Şartname’den bile daha yatık (daha pahalı) olarak alındığı, dolayısıyla hesaplarında kullanılan taban genişliklerini doğru olduğu ve yukarıda (a), (b), (c) ve (d) maddelerinde yapılan açıklamalar uyarınca kazı kübajlarının kabul edilebilir miktarın altında olmadığı,

 

3) İdare tarafından istenen alt analizlere ait açıklamaların bulunmadığı gerekçesine ilişkin olarak, idarece 4 adet birim fiyatın analizinin istendiği, bunlardan her birinin alt analizlerinin de istendiği,

 

a) Afyon KK.01 poz no’lu “Ø300 mm boru ile kanalizasyon hattı yapımı” için istenen alt analizlerden, kazı ve dolgu için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı 2017 birim fiyatının kullanıldığı, yataklama ve gömlekleme için İller Bankası birim fiyatı kullanıldığı, Sayısal İşletme planına ait 2 adet alo analiz yerine yine İller Bankası birim fiyatı kullanıldığı, boru döşeme alt analizinin sunulduğu, burada Çevre ve Şehircilik Bakanlığı rayiçleri kullanıldığı, bu yapılırken ihale tarihindeki asgari ücretin altında kalan saatlik rayiçler, (düz işçi, usta, usta yardımcısı gibi) asgari ücreti aşacak şekilde 11,61 TL/saat olarak alındığı, boru tedarik maliyetinin ise Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.13.1’inci maddesi uyarınca EKO.6 düzenlenmiş olan mali müşavir belgelerindeki fiyat itibar edilerek boru döşeme alt analizine dahil edildiği (Sayın Prefabrik fiyat teklifi),

 

b) Ø1600 mm borular için (a) maddesindeki uygulama (Sağlamlar Beton fiyat teklifi) esas alınarak açıklandığı, çelik panolu iksa için ise İller Bankası karsız birim fiyatı alındığı,

Elastomer kaplama da uygulamacı şirketten alınan fiyat teklifi ile açıklandığı,

 

c) Afyon KK.12 muayene bacası birim fiyatı Elastomer kaplama dışında bütün fiyatların İller Bankası veya Çevre Şehircilik Bakanlığı fiyatlarından alındığı, zaten bu pozla ilgili bir ihtilafın da olmadığı,

 

4) Afyon KK.05 (Ø800 mm hat yapımı) birim fiyat analizinde de durumun Ø300 mm pozu ile aynı olduğu,  yanlız idarece verilen analizde “Kara ve demiryolu altından delerek yatay geçiş” alt pozu olduğu, oysa proje incelendiğinde, Ø800mm hat üzerinde karayolu veya demiryolu ile kesişen bir nokta olmadığı, bu nedenle miktarın “0” alındığı, Ø800 mm borunun temin ve döşenmesi için ise idarece verilen analizin hatalı olduğu, bu analizin yüklenicinin kendi fabrikasında ürettiği boruyu döşemesi analizi olduğu, bunun yerine Sağlamlar Beton Ltd. Şti.den alınan Ø800 mm boru teklifinin İller Bankasına ait 12.218321 poz no’lu boru döşeme analizinin içine tedarik maliyeti olarak konduğu ve 149,20 TL temin+döseme bedeli bulunduğu, bunun yanında idarece verilen analizde borunun fabrikada üretilmesi ile ilgili satırların boş bırakıldığı ve altına satın alma maliyeti (Sağlamlar Beton Ltd. Şti. fiyat teklifi) eklenerek 180,46 TL temin+döseme bedelinin bulunduğu, bu iki yöntemle hesaplanan boru döşeme analizinden yüksek olanı kullanılmak suretiyle Ø800 mm boru hattı yapımı analizine taşındığı, dolayısıyla idarece istenen analizlerden bazılarını sunmadıkları gerekçesinin yasa, yönetmelik ve Tebliğ’e aykırı olduğu iddialarına yer verilmiştir.

 

Başvuru sahibinin 1’inci, 2’nci, 3’üncü ve 4’üncü iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

 

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı Düşük Teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde “İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.

İhale komisyonu;

a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,         

b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,          

c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,

gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.

Kurum, ihale konusu işin türü, niteliği ve yaklaşık maliyeti ile ihale edilme usulüne göre aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değerler ve sorgulama kriterleri belirlemeye, ihalenin bu maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin sonuçlandırılabilmesine, ayrıca yaklaşık maliyeti 8 inci maddede öngörülen eşik değerlerin yarısına kadar olan hizmet alımları ile yapım işleri ihalelerinde sınır değerin altında olan tekliflerin bu maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin reddedilmesine ilişkin düzenlemeler yapmaya yetkilidir. İhale komisyonu bu maddenin uygulanmasında Kurum tarafından yapılan düzenlemeleri esas alır.”  hükmü,

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Aşırı düşük teklif sorgulaması öngörülen ihalelerde yaklaşık maliyetin hesaplanması sırasında yapılacak işlemler” başlıklı 38’inci maddesinde “38.1. İdare, yaklaşık maliyetin hesaplanması sırasında her bir iş kalemi/grubunun yaklaşık maliyete oranını tespit edecektir. Yaklaşık maliyeti oluşturan iş kalemleri/grupları tutarlarının büyükten küçüğe sıralandığı ve oranların kümülatif toplamının da gösterildiği “sıralı iş kalemleri/grupları listesi” ile iş kalemleri/gruplarına ait ayrıntılı analizler ve analiz girdilerinin tutarları itibarıyla küçükten büyüğe sıralanmış halini gösteren “sıralı analiz girdileri tablosu” hazırlanarak yaklaşık maliyet hesap cetveli kapsamında ihale onay belgesine eklenecektir. Sıralı iş kalemleri/grupları listesi oluşturulurken, iş kalemleri/grupları tutarlarının yaklaşık maliyete oranları, en yakın dört ondalık basamaklı sayıya getirilecek biçimde yuvarlanacak ve bu oranların toplamının, yuvarlama nedeni ile 1 den farklı olması dikkate alınmayacaktır…” açıklaması,

 

Anılan Tebliğ’in “Sınır değer tespiti ve aşırı düşük teklifler” başlıklı 45’inci maddesinde “…45.1.1.5. Bu madde kapsamında sınır değer hesaplanmasında, 4734 sayılı Kanunun 36 ncı maddesi uyarınca ilk oturumda teklif mektubu ve geçici teminatını usulüne uygun sunan isteklilerin teklifleri “geçerli teklif” olarak dikkate alınacaktır.

45.1.2. Sınır değerin altındaki teklif sahiplerinden yaklaşık maliyetin % 80’lik bölümünü oluşturan iş kalemleri/gruplarına ilişkin ayrıntılar yazılı olarak istenir. Bu çerçevede; istenen açıklamanın niteliği dikkate alınarak, isteklilere beş (5) iş gününden az olmamak üzere makul bir süre verilir.

45.1.2.1. İhale komisyonunca, (38.1) maddesi kapsamında idarece hazırlanan “sıralı iş kalemleri/grupları listesi” kullanılarak yaklaşık maliyetin % 80’lik kısmına giren iş kalemleri/grupları belirlenir.

Sıralı listeye göre, tutarlarının yaklaşık maliyete oranlarının kümülatif toplamı % 80 oranına kadar olan iş kalemleri/grupları ile kümülatif toplama eklendiğinde % 80 oranının aşılmasına neden olan iş kalemi/grubu, sorgulamaya tabi tutulacak olan iş kalemleri/grupları olarak belirlenecektir. Bunların dışında kalan iş kalemleri/grupları için sorgulama yapılmayacaktır.

45.1.2.2. İhale komisyonu tarafından, açıklama istenilmesi gereken iş kalemleri/gruplarına ait idarece (38.1) maddesine göre oluşturulan “sıralı analiz girdileri listesi” kullanılarak tutarı kar ve genel gider hariç analiz toplamının % 3’üne eşit ve bu tutarın altında olan analiz girdileri tespit edilecektir.

Yaklaşık maliyeti oluşturan iş kalemi/grubu analizlerindeki analiz girdilerinden, tutarı kar ve genel gider hariç analiz toplamının %3’üne eşit ve altında olanlar için isteklilerden açıklama yapılması istenilmeyecektir.

Tutarı, kar ve genel gider hariç analiz toplamının % 3’üne eşit veya altında olması nedeniyle sorgulamaya tabi tutulmayacak analiz girdilerinin tutarlarının kümülatif toplamının kar ve genel gider hariç analiz toplamının %15’ini aşması durumunda; en küçük tutardan itibaren kümülatif toplamda % 15’lik tutarın aşılmasına neden olan analiz girdisi belirlenecek, tutarı bu girdinin tutarından daha az olan girdiler için açıklama istenilmeyecektir.

Aynı girdinin yaklaşık maliyeti oluşturan birden fazla iş kalemi/grubunun analizinde yer alması halinde bu girdinin oranı her analiz için ayrı ayrı değerlendirilerek analiz toplamının % 3’ünün altında kalıp kalmadığına göre işlem yapılır. Herhangi bir analizdeki oranı %3’ün üstünde olan analiz girdisi için açıklama istenilecektir.

Analizlerdeki işçilik girdisi, tutarları analiz toplamının % 3’üne eşit veya altında olsa dahi, açıklama istenilmeyecek girdiler arasında yer alamaz.  

45.1.2.3. İhale komisyonu teklifleri aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerden (45.1.2.1) maddesinde belirlediği iş kalemleri/grupları için isteyeceği açıklama ile ilgili yazıda, (45.1.2.2) maddesine göre açıklama istenilmeyecek olan analiz girdilerini de belirtecektir.

İstekliler, teklifi kapsamında yer alan iş kalemleri/grupları için hazırlayacakları analizlerde (45.1.2.2) maddesine göre açıklama istenilmeyecek olan analiz girdileri de dahil analizlerini oluşturan tüm girdileri göstereceklerdir.

Örnek:

Yaklaşık maliyeti 100.000 TL olan bir ihalede; ihale komisyonu, (38.1) maddesine göre idarece oluşturulan “sıralı iş kalemleri/grupları listesi” ni kullanarak yaklaşık maliyete oranlarının kümülatif toplamı % 80 den küçük olan (0,6888) 8, 9 ve 10 nolu iş kalemleri/grupları ile kümülatif toplama eklendiğinde % 80 oranının aşılmasına neden olan 4 nolu iş kalemi/grubunu açıklama istenilecek iş kalemleri/grupları olarak belirleyecektir.

Sıralı iş kalemleri/grupları listesi
İş kalemi/

grubu No

İş kalemi/

grubu adı

Tutarı Tutar/YM Kümülatif toplam
8 ……. 32.000 0,3200 0,3200
9 ……. 20.000 0,2000 0,5200
10 ……. 16.880 0,1688 0,6888
4 ……. 15.000 0,1500 0,8388
6 ……. 9.600 0,0960 0,9348
7 ……. 2.400 0,0240 0,9588
3 ……. 2.250 0,0225 0,9813
5 ……. 1.000 0,0100 0,9913
2 ……. 750 0,0075 0,9988
1 ……. 120 0,0012 1,0000
  Toplam 100.000 100,0000  

Sorgulama yapılacak olan “4” nolu iş kalemi/grubunun kar ve genel gider hariç birim fiyatının18,49 TL olduğu varsayıldığında, ihale komisyonu tarafından, tutarı 18,49 TL’nin % 3’ü olan (18,49×0,03=0,55) 0,55 TL’ye eşit veya altında kalan analiz girdileri “vida ve plastik dupel, agraf 12 cm, agraf vidası, derz bandı, ses yalıtım bandı, borazan vida, derz dolgu alçısı harcı” olarak tespit edilecektir.

Ancak söz konusu girdilerin tutarları toplamı olan 2,81 TL’nin, 4 nolu iş kaleminin kar ve genel gider hariç analiz toplamının (birim fiyatının) % 15’i olan (18,49×0,15=2,77) 2,77 TL’den fazla olması nedeniyle sıralı analiz girdileri tablosuna göre 2,77 TL’lik tutarın aşılmasına neden olan “vida ve plastik dubel” açıklama yapılması gerekli olmayan analiz girdileri içinden çıkarılacak ve “agraf 12 cm, agraf vidası, derz bandı, ses yalıtım bandı, borazan vida, derz dolgu alçısı harcı” açıklama yapılmasına gerek olmayan analiz girdileri olarak ihale komisyonunca tespit edilecektir.

         İş kalemi / grubu analizi

İş kalemi / grubu

No: 4

Yangına dayanıklı alçı  duvar levhaları ile metal iskeletli giydirme duvar yapılması (………… Duvar Levhası ile) Ölçü Birimi

m2

Poz No Girdiler Ö Br. Miktarı B.Fiyatı Tutarı*
…… Vida ve plastik dubel Ad XXX XXX 0,54
….. Levha xx mm (yangına dayanıklı) m2 XXX XXX 5,00
….. Tc 60 Profilli-0,6mm m XXX XXX 3,50
….. TU 28 Profilli-0,5 mm m XXX XXX 0,80
….. Agraf 12 cm Ad XXX XXX 0,51
….. Agraf vidası Kt XXX XXX 0,31
….. Derz Bandı (Cam el.) m XXX XXX 0,34
….. Ses yalıtım bandı 5 cm m XXX XXX 0,33
….. Borazan vida Kt XXX XXX 0,35
….. Derz dolgu alçısı harcı m3 XXX XXX 0,43
….. Düz İşçi(taş.) Sa XXX XXX 0,68
….. Alçı levha ustası Sa XXX XXX 3,25
….. Alçı levha usta yar. Sa XXX XXX 2,45
Kar ve genel giderler hariç toplam 18,49
Kar ve genel giderler (% 25) 4,62
Toplam Tutar 23,11
Sıralı analiz girdileri tablosu
Girdiler Ö.B Miktarı B. Fiyatı Tutarı Kümülatif Toplam  
Agraf vidası Kt XXX XXX 0,31 0,31 Açıklama yapılması 

istenilmeyecektir

Ses yalıtım bandı 5 cm m XXX XXX 0,33 0,64 Açıklama yapılması 

istenilmeyecektir

Derz Bandı (Cam el.) m XXX XXX 0,34 0,98 Açıklama yapılması 

istenilmeyecektir

Borazan vida Kt XXX XXX 0,35 1,33 Açıklama yapılması 

istenilmeyecektir

Derz dolgu alçısı harcı m3 XXX XXX 0,43 1,76 Açıklama yapılması

 istenilmeyecektir

Agraf 12 cm Ad XXX XXX 0,51 2,27 Açıklama yapılması 

istenilmeyecektir

Vida ve plastik dubel Ad XXX XXX 0,54 2,81  
Düz İşçi(taş.) Sa XXX XXX 0,68
TU 28 Profilli-0,5 mm m XXX XXX 0,80
Alçı levha usta yar. Sa XXX XXX 2,45
Alçı levha ustası Sa XXX XXX 3,25
Tc 60 Profilli-0,6mm m XXX XXX 3,50
Levha xx  mm (yangına dayanıklı) m2 XXX XXX 5,00

(Not = Örnekteki iş kalemine ait analizdeki girdiler ve tutarları gerçek verileri yansıtmamaktadır, (45.1.2.1) ve (45.1.2.2) maddesi için oluşturulmuş sayısal örnektir.)

45.1.3. İsteklilerden teklifleri kapsamında analiz ve hesap cetveli sunmaları istenmeyecektir. Analizler ve hesap cetveli, Kanunun 38 inci maddesi uyarınca teklif fiyatı aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerin tekliflerinin önemli bileşenleri ile ilgili ayrıntıların belirlenmesi amacıyla, sadece aşırı düşük teklif sahibi isteklilerden istenecektir. Bu çerçevede; teklif fiyatının aşırı düşük olduğu tespit edilen istekliler tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenlerine ilişkin olarak yapacakları açıklama kapsamında;

b) Teklif birim fiyatlı işlerde; açıklama istenen iş kalemlerinin birim fiyatlarına ilişkin olarak ihale dokümanında verilen analiz formatına uygun analizleri

sunacaklardır. Sorgulamaya konu edilmeyen iş kalemleri/grupları için analiz sunulması istenmeyecektir.

45.1.4. İdare tarafından ihale dokümanı kapsamında;

a) Teklif birim fiyatlı işlerde; her bir iş kaleminin yapım şartlarına, tarif ve içeriğine göre analizde yer almasını istediği “malzeme, işçilik, makine ve diğerleri (varsa; nakliyeler, inşaat yerindeki yükleme, boşaltma, yatay ve düşey taşımalar, zamlar vb.)” sadece girdi cinslerinin belirlendiği, analiz girdileri ile miktarlarının ve tutarlarının belirtilmediği,

(Ek-Y.2)’de yer alan örneğe uygun analiz formatının isteklilere verilmesi, isteklilerin de tekliflerinin aşırı düşük olarak tespit edilerek kendilerinden açıklama istenmesi durumunda, yapacakları açıklamada sunacakları analizlerin verilen bu formata uygun olması gerekmektedir.

İdare tarafından bütün iş kalemleri/iş grupları için tek bir analiz formatı düzenlenebileceği gibi, iş kalemleri/iş gruplarının yapım şartlarına göre birden fazla analiz formatı da düzenlenebilir. Ancak bu durumda, idare ihale dokümanında hangi analiz formatının hangi iş kalemleri/iş grupları için kullanılacağını belirtmek zorundadır.

Kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar ile uyumlu olmayan iş kalemleri (özel iş kalemleri) ile idarelerce tasarlanan ve birden fazla iş kalemini ihtiva eden iş kalemleri (paçal iş kalemi) için bu iş kalemlerinde bulunan analiz girdileri ve miktarlarının gösterildiği analiz formatlarının, ihale dokümanı kapsamında istekli olabileceklere verilmesi gerekmektedir. Ancak idarece niteliği gereği analiz formatı hazırlanamayan iş kalemlerine ilişkin isteklilerin açıklamaları kapsamında analiz sunmalarına gerek olmayıp, anılan iş kalemlerine ilişkin açıklamalar 45.1.13 maddesi uyarınca yapılabilir.

45.1.8. Aşırı düşük teklifine ilişkin olarak yaptığı açıklamada sunduğu analizler, ihale dokümanı kapsamındaki analiz formatına, birim fiyat tariflerine, idarece tanımlanan yapım şartlarına veya teknik şartnameye uygun olmayan, analiz fiyat tutarları teklif fiyatların üzerinde olan isteklilere ait teklifler reddedilecektir. Analizler üzerinde yapılan incelemede; çarpım ve toplamlarda hesaplama hatası bulunması durumunda, analiz girdilerine ait fiyatlar esas alınarak, hesaplama hatası ihale komisyonu tarafından re’sen düzeltilir. Bu şekilde düzeltilmiş analiz fiyatı, teklif fiyatın üzerinde olan isteklilerin teklifleri reddedilir.

45.1.9. İş kalemleri/gruplarına ait analizler ile yardımcı ve/veya alt analizlerde yer alan işçilik fiyatları ihale tarihinde yürürlükte olan saatlik asgari ücretin altında olamaz.

45.1.10. İhale komisyonu, sınır değerin altındaki tekliflerin önemli bileşenlerini;

a) Yapım yönteminin ekonomik olması,

b) Seçilen teknik çözümler ve yapım işinin yerine getirilmesinde kullanılacak avantajlı koşullar,

c) Teklif edilen yapım işinin özgünlüğü,

gibi hususlarda istekliler tarafından yapılan yazılı açıklamaları da dikkate almak suretiyle değerlendirir ve ihaleyi sonuçlandırır.

45.1.11. Yapım yönteminin ekonomik olması hususunda bir açıklamada bulunulması durumunda; kullanılan yapım yöntemi ve teknolojisinin sağlayacağı maliyet avantajının açıklanması gereklidir.

45.1.12. Seçilen teknik çözümler, yapım işinin yerine getirilmesinde kullanılacak avantajlı koşullar veya yapım işinin özgünlüğü hususunda bir açıklamada bulunulması durumunda; belirtilen çözüm, avantajlı koşul ve özgünlük sayesinde elde edilen maliyet avantajı açıklanmalıdır.

45.1.13.Teklifi aşırı düşük bulunan isteklilerin, tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili olarak 4734 sayılı Kanunun 38 inci maddesi uyarınca yapacakları açıklamada, sorgulamaya konu iş kalemlerine/gruplarına ilişkin analizler ile bu analizlere dayanak teşkil eden bilgi ve belgeleri sunmaları gerekmektedir.

İsteklilerin analizlerine dayanak teşkil eden bilgi ve belgeler;

a. Üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri,

b. Çimento ve demir ürünleri için ilan edilmiş üretici fiyat tarifeleri,

c. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere ilişkin ilan edilmiş fiyat tarifeleri veya bunlardan alınmış fiyat teklifleri,

ç. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından ilgili mal veya hizmetlere ilişkin ilan edilen asgari fiyatlar,

d. Ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanakları,

e. Stoğunda bulunan mallara ilişkin stok tespit tutanakları,

f. İdarece istenmesi durumunda yardımcı analizler v.b. dir.

İstekliler tekliflerine ilişkin olarak yukarıda sayılan belgelerden kendileri için uygun olanları açıklamaları kapsamında sunacaklardır.

Yukarıda sayılan bilgi ve belgelerden herhangi biri ile açıklama yapılmasının fiilen mümkün olmadığının anlaşıldığı durumlarda, istekliler tarafından gerekçesi belirtilmek suretiyle ilgili mevzuatına göre son 12 ay içinde düzenlenen açıklamaya elverişli diğer bilgi ve belgeler kullanılarak da açıklama yapılabilir (Örnek: Yurt dışından ithal edilen mallara ilişkin olarak gümrük giriş beyannamesi kullanılarak açıklama yapılabilir). Yüklenicinin dışında üçüncü kişilerce inşaat mahalli dışında imal edilen ve esaslı başka bir işçilik veya malzeme katkısı yapılmaksızın yapıya monte edilen iş kalemlerinin üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri ile açıklanması durumunda, bu iş kalemlerine ilişkin analiz sunulması zorunlu değildir. Ayrıca, istekliler tarafından teklif kapsamındaki harita, kadastro ve proje işlerine ilişkin yapılacak açıklamalarda üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin sunulması yeterlidir.

45.1.14. Aşırı düşük teklif sorgulaması sonucunda; (45.1.3 – 45.1.13) maddelerine uygun açıklamada bulunmayan, açıklamaları idarece tanımlanan yapım şartlarına uymayan veya teknik şartnameye aykırı hususlar içeren isteklilerin teklifleri gerekçeleri belirtilmek suretiyle reddedilecektir.

45.1.16. Aşırı düşük teklifine ilişkin olarak istenen sürede açıklama yapmasına rağmen teklifi reddedilen isteklilerin açıklamalarının yeterli görülmeme nedenlerinin, sadece ilgili madde numaralarına atıf yapılmakla yetinilmeyerek hangi düzenlemeye aykırılık bulunduğu da belirtilmek suretiyle kesinleşen ihale kararının bildirilmesi zorunludur.” açıklamaları yer almaktadır.

 

İhale dokümanında yer alan düzenlemelerden şikâyet konusu ihaleye ilişkin işin, “Afyonkarahisar-Akarçay Havzası Kuzey Atıksu Toplama Hattı Yapımı” işi olduğu, şikâyete konu ihaleye ilişkin ihale dokümanının 60 kişi tarafından satın alındığı, ihalenin 04.07.2017 tarihinde açık ihale usulü ile birim fiyat teklif alınmak suretiyle yapıldığı, ihaleye 39 isteklinin teklif verdiği, ihale komisyonunca 27.09.2017 tarihli birinci ihale komisyonu kararında Gündoğu İnş. Mim. Müh. Pet. Ürn. San. Tic. Ltd. Şti.- Mns Çevre Tek. Müh. İnş ve Eks. Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığının teklif mektubundaki rakam ve yazı birbiriyle uyumlu olmadığından, Güven İnş. Taah. Tic. ve San. A.Ş. – Mehmet Özen İş Ortaklığının pilot ortağı tarafından sunulan iş deneyim belgesinin teklif bedelinin %80’ini sağlamadığından,  Alke İnş. San. ve Tic. A.Ş. – Yıldırım İnş. Tur. San. ve Tic. A.Ş. İş Ortaklığının özel ortağı tarafından benzer işe ait olmayan iş deneyim belgesinin asgari iş deneyim tutarının %40’ını sağlamadığından, Emka İnş. Tur. San. ve Tic. A.Ş.nin cirosunu gösteren gelir tablosu ve faturaların yeterlik kriterini sağlamadığından ve Art İnş. End.  ve Tic. Ltd. Şti.nin iş bitirme belgesi ve faturalar için hisse oranlarını gösterir belgeleri fotokopi olarak sunduğundan değerlendirme dışı bırakıldıkları, sınır değerin 26.513.113,68 TL olarak hesaplandığı, 18 istekliden sınır değerin altında kaldığı gerekçesiyle aşırı düşük teklif açıklama talebinde bulunulduğu, söz konusu isteklilerden Fetvacı Kardeşler İnş. Tic. ve San. Ltd. Şti. ve Atilla İnş. Tur. ve Tic. A.Ş. tarafından aşırı düşük teklif açıklamasında bulunulduğu ve ihalenin aşırı düşük teklif açıklamasına cevap vermeyen isteklilerin de puanlamaya dahil edilerek 85,57 puan ile Atilla İnş. Tur. ve Tic. A.Ş. üzerinde bırakıldığı, ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklifin ise 84,94 puanla Fetvacı Kardeşler İnş. Tic. ve San. Ltd. Şti. olarak belirlendiği, bunun üzerine Kuruma bahse konu ihaleye katılan istekliler tarafından şikâyet başvurusunda bulunulduğu, bu şikâyetler üzerine alınan Kurul kararı neticesinde 18.10.2017 tarihinde onaylanan ihale komisyonu tutanağında sınır değerin ilk oturumda sehven yanlış hesaplandığı, yeniden hesaplanan sınır değerin 26.605.289,33 olduğu, yeniden hesaplanan sınır değer dikkate alınarak 20 istekliden aşırı düşük teklif açıklaması talebinde bulunulduğu, sınır değerin altında kalan isteklilerden Fetvacı Kardeşler İnş. Tic. ve San. Ltd. Şti., İlba Mimarlık İnş. Tur. Nak. Tic. ve San. Ltd. Şti. ve Atilla İnş. Tur. ve Tic. A.Ş. tarafından aşırı düşük teklif açıklamasında bulunulduğu, 14.12.2017 tarihli ihale komisyonu kararında Atilla İnş. Tur. ve Tic. A.Ş.’nin aşırı düşük teklif açıklamasının uygun görülmediği, anılan diğer isteklilerin aşırı düşük açıklamaları uygun görülerek, Fetvacı Kardeşler İnş. Tic. ve San. Ltd. Şti.’nin ekonomik açıdan en avantajlı teklif olarak belirlendiği, İlba Mimarlık İnş. Tur. Nak. Tic. ve San. Ltd. Şti.’nin ise ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif olarak belirlendiği anlaşılmıştır.

 

Aktarılan mevzuat hükümlerinden, ihale komisyonu tarafından yapılan değerlendirme neticesinde teklif fiyatı sınır değerin altında kalan isteklilerin tekliflerinin aşırı düşük teklif olarak değerlendirilmesi ve bu teklif sahiplerinden, yaklaşık maliyetin %80’lik bölümünü oluşturan iş kalemleri/gruplarına ilişkin ayrıntıların yazılı olarak istenilmesi gerektiği,

Bununla birlikte, idarece açıklama istenilmesi gereken iş kalemleri/gruplarına göre oluşturulan “sıralı analiz girdileri listesi” kullanılarak tutarı kâr ve genel gider hariç analiz toplamının %3’üne eşit ve bu tutarın altında olan analiz girdilerinin tespit edileceği, söz konusu analiz girdilerine ilişkin olarak isteklilerden açıklama yapılmasının istenilmeyeceği (işçilik girdileri hariç), bahsi geçen hususa ilişkin olarak da açıklama isteme yazılarında, açıklanması istenilmeyecek olan analiz girdilerine yer verileceği,

 

Diğer yandan, kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar ile uyumlu olmayan iş kalemleri (özel iş kalemleri) ile idarelerce tasarlanmış ve birden fazla iş kalemini ihtiva eden iş kalemleri (paçal iş kalemi) için, bu iş kalemlerinde bulunan analiz girdileri ve miktarlarının gösterildiği analiz formatlarının, ihale dokümanı kapsamında istekli olabileceklere verilmesi gerektiği,

 

İsteklilerce teklifleri kapsamında yer alan iş kalemleri/grupları için hazırlanacak analizlerde ise, açıklama istenilmeyecek olan analiz girdileri de dâhil analizlerini oluşturan tüm girdilerin gösterileceği, isteklilerin tekliflerinin aşırı düşük teklif olarak tespit edilerek kendilerinden açıklama istenilmesi durumunda yapacakları açıklamada sunacakları analizlerin idarece verilen analiz formatlarına uygun olması gerektiği, aksi takdirde ihale dokümanı kapsamındaki analiz formatına, birim fiyat tariflerine, idarece tanımlanan yapım şartlarına veya Teknik Şartname’ye uygun olmayan açıklamaları sunan isteklilerin tekliflerinin reddedileceği anlaşılmıştır.

 

Birim fiyat üzerinden teklif alınan şikayete konu işe ait İdari Şartname’nin “İhale dokümanının kapsamı” başlıklı 5’inci maddesinde “5.1. İhale dokümanı aşağıdaki belgelerden oluşmaktadır:

a) İdari Şartname.

b) Teknik Şartnameler.

c) Sözleşme Tasarısı.

ç) Yapım İşleri Genel Şartnamesi. (İhale dokümanı kapsamında verilmemiştir.)

d) Standart formlar:

e) 1 adet analiz formatı,

f) Projeler

Birim Fiyat Tarifleri ve Cetveli” düzenlemesi yer almaktadır.

 

İdarece ihale işlem dosyası kapsamında gönderilen bilgi ve belgelerden, Afyon KK.01 nolu “Ø 300 mm Çaplı, Buhar Kürlü, Entegre Contalı Muflu Beton Boru ile Şevli Kazı Yapılarak Kanalizasyon Hattı Yapılması (Hendek dolgusu kazıdan çıkan malzeme ile), Afyon KK.05 nolu “Ø 800 mm Çaplı, Buhar Kürlü, Entegre Contalı Muflu Beton Boru ile Şevli Kazı Yapılarak Kanalizasyon Hattı Yapılması (Hendek dolgusu kazıdan çıkan malzeme ile)”,  Afyon KK.06 nolu “Ø 1600 mm Çaplı, Buhar Kürlü, Entegre Contalı Muflu Beton Boru ile Çelik Pano İksa Kullanılarak Kanalizasyon Hattı Yapılması (Hendek dolgusu kazıdan çıkan malzeme ile)” ve Afyon KK.12 nolu “Çıkış çapı  Ø 1600 mm Çaplı, Buhar Kürlü, Entegre Contalı Prefabrik Muayene Bacası İmalatının Çelik Pano  Kullanılarak  Yapılması (Hendek dolgusu kazıdan çıkan malzeme ile)” olmak üzere 4 adet iş kaleminin açıklanması istenen iş kalemleri olarak belirlendiği, söz konusu iş kalemlerinin paçal iş kalemi niteliğinde olduğu anlaşılmıştır.

 

İhale dokümanı kapsamında isteklilere anılan Tebliğ’in Ek.Y.2’de mevcut olan örnek analiz formatının verildiği, söz konusu analiz formatında açıklanması istenen herhangi bir iş kalemine ait analiz girdi miktarlarına ilişkin bir belirleme yapılmadığı tespit edilmiştir.

 

Diğer yandan, idarece yapılan değerlendirme neticesinde teklif fiyatı sınır değerin altında kalan 20 isteklinin bulunduğu, söz konusu isteklilerden 20.10.2017 tarihli yazılar ile aşırı düşük teklif açıklaması talep edildiği, bahsi geçen yazılarda  “… Ek’de verilen “İş Gruplarına Ait İş Kalemlerinin Analiz Girdileri Listesi” nde belirtilen iş kalemleri için seçilen teknik çözümler, işin yerine getirilmesinde kullanılan avantajlı koşullar ve teklif edilen fiyatlara ait verilen analizlere ilişkin tüm dayanaklarının (proforma fatura, fatura, alman teklifler, analizlere ilişkin tüm belge, maliyet tespit tutanağı, satış tutan tespit tutanağı vb.) ve açıklamaların 30/10/2017 Pazartesi günü saat 12:00 ‘a kadar teslim edilmesi gerekmektedir. …” ifadelerine yer verildiği, yazı ekinde açıklama istenilen paçal iş kalemlerinin isimlerinin bulunduğu tablolara, paçal iş kalemlerinin ihtiva ettiği iş kalemlerinin isimlerinin bulunduğu ancak miktarlarının bulunmadığı tablolara, paçal iş kalemlerinin ihtiva ettiği iş kalemlerinin analiz girdi isimlerinin ve miktarlarının gösterildiği tablolara, açıklama istenilen iş kalemlerine ilişkin açıklama istenilmeyen analiz girdi isimlerinin bulunduğu tablolara, açıklama istenilen iş kalemlerine ilişkin açıklama istenilen analiz girdi isimlerinin bulunduğu tablolara yer verildiği görülmüştür.

 

KK-01 nolu “Ø 300 mm Çaplı, Buhar Kürlü, Entegre Contalı Muflu Beton Boru ile Şevli Kazı Yapılarak Kanalizasyon Hattı Yapılması (Hendek dolgusu kazıdan çıkan malzeme ile)” iş kalemi üzerinden örnek vermek gerekirse;

 

Söz konusu paçal iş kalemi 15.D.61 poz nolu “Küskülük ve kayadan başka her cins zeminde boru hendeği kazısı”, 12.218204 poz nolu “Æ 300 mm buhar kürlü (muflu) beton boru döşenmesi”, 33.239103/1 poz nolu “içme suyu ve kanalizasyon(şebeke) işletme planı harita işleri”, 14.1714/1 poz nolu “Kazı malzemesinden makine ile hendek ve dolgu yapılması”, 15.140/İB-4 poz nolu “Granülometrik kum-çakılın elle sıkıştırılarak boru tabanı yataklaması” birim fiyatlarından oluşmaktadır. Bu birim fiyatların her birinin alt analizi bulunmakta olup en ayrıntılı şekilde temel analiz girdilerinin tespit edilmesi gerekmektedir. İdare tarafından paçal iş kalemini oluşturan birim fiyatların analizleri aşırı düşük teklif açıklama talebi yazısı ekinde bulunan tablolarda ayrı ayrı belirtilmekle birlikte,  söz konusu birim fiyat analizlerinin içerisinde aynı analiz girdileri (düz işçi, yağcı, mazot vb.) bulunduğu görülmektedir. Açıklama istenilmeyecek analiz girdilerinin tespiti iş kalemi analizinde yer alan birim fiyatların alt analizinde yer alan aynı temel girdilerin toplanmak suretiyle tek bir analize dönüştürülmesi ve Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45’inci maddesine göre analiz girdilerinden, tutarı kar ve genel gider hariç analiz toplamının %3’üne eşit ve altında olan sorgulamaya tabi tutulmayacak analiz girdilerinin tespitinin ve tutarları %3’üne eşit veya altında olması nedeniyle sorgulamaya tabi tutulmayacak analiz girdilerinin tutarlarının kümülatif toplamının kar ve genel gider hariç analiz toplamının %15’ini aşıp aşmadığının denetiminin bu şekilde yapılması ile açıklama istenilmeyen girdilerin tespiti mümkün olmaktadır. Ancak idarece bu tespitin paçal iş kalemini oluşturan her bir birim fiyat alt analizinde ayrı ayrı yapılmış olduğu görülmüş ve bu yöntemin anılan Tebliğ’in 45’inci maddesinde yer alan açıklamalara uygun olmadığı anlaşılmaktadır.

 

Diğer taraftan, aşırı düşük teklif açıklaması sunan isteklilerin açıklamaları incelendiğinde, idarece ihale konusu iş bazındaki miktar bilgileri bulunmayan analiz girdileri üzerinden açıklama istenilmesi nedeniyle açıklama sunan her istekli tarafından birbirinden farklı analiz girdi miktarları üzerinden açıklama yapıldığı, bu durumun idare ile istekliler arasında metraj farklılığına yönelik şikâyetlere neden olduğu, dolayısıyla söz konusu istekliler arasında eşit şartlarda aşırı düşük teklif değerlendirilmesi imkanının bulunmadığı anlaşılmıştır.

 

Aktarılan hususlar bir arada değerlendirildiğinde, kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar ile uyumlu olmayan iş kalemleri (özel iş kalemleri) ile idarelerce tasarlanan ve birden fazla iş kalemini ihtiva eden iş kalemleri (paçal iş kalemi) için bu iş kalemlerinde bulunan analiz girdileri ve miktarlarının gösterildiği analiz formatlarının, ihale dokümanı kapsamında istekli olabileceklere verilmesi gerekmekte olup, teklif fiyatının aşırı düşük olduğu tespit edilen isteklilerin, tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenlere ilişkin olarak açıklama kapsamında sunulacak analiz formatının idare tarafından verilen bu analiz formatı ile uyumlu olması zorunluluğu bulunmaktadır.

 

Diğer yandan, uyuşmazlığa konu ihalede açıklama istenilen iş kalemlerine ilişkin hazırlanan analizlerin paçal iş kalemi olarak hazırlandığının görüldüğü, söz konusu analizlerin anılan Tebliğ’de belirtildiği üzere “ayrıntılı analiz” niteliği taşımadığı anlaşılmıştır. Dolayısıyla, bu haliyle aşırı düşük teklif sorgulama işleminin usulüne uygun olarak gerçekleştirilmediği, bu şekilde yapılan bir sorgulama sonucunda aşırı düşük teklif açıklamalarına ilişkin sağlıklı bir değerlendirme yapılabilmesinin imkân dâhilinde olmadığı anlaşılmıştır. Bu çerçevede,

 

a) “Sıralı iş kalemleri/grupları listesi” kullanılarak tutarlarının yaklaşık maliyete oranlarının kümülatif toplamı %80 oranına kadar olan iş kalemleri/grupları ile kümülatif toplama eklendiğinde %80 oranının aşılmasına neden olan iş kalemi/grubunun, sorgulamaya tabi tutulacak olan iş kalemleri/grupları olarak belirlenmesi,

 

b) Açıklama istenilecek paçal iş kalemlerine ait birim fiyat analizlerinin temel girdilere (işçilik, mazot, diğer malzeme girdileri, makine amortismanı vb. makine girdileri) kadar ayrıştırılarak yapılması,

 

c) Paçal iş kalemlerine ait analizlerde aynı poz numarasına sahip girdilerin miktar ve tutarlarının toplanması (örneğin aynı paçal iş kalemi analizi içerisinde yer alan tüm mazot girdilerinin toplanması),

 

d) Yukarıdaki işlemlerden sonra Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.2.2’nci maddesine göre açıklama istenilmeyecek analiz girdilerinin belirlenmesi,

 

e) Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.2.2’nci maddesine göre aynı girdinin birden fazla paçal iş kalemi analizinde yer alması halinde, bu girdinin oranı her analiz için ayrı ayrı değerlendirilerek, herhangi bir analizdeki oranı %3’ün üstünde olan analiz girdisi için açıklama istenilmesi (Örneğin mazot girdisi birden fazla paçal iş kalemi analizinde yer alması durumunda, eğer bu paçal iş kalemleri analizlerinden en az birinde mazot girdisinin oranı söz konusu analiz toplamının %3’ünün üstünde olması halinde açıklama istenilmesi),

 

f) Açıklama istenilecek paçal iş kalemlerinin tümüne ilişkin olarak tek bir açıklama istenilmeyecek analiz girdileri listesinin hazırlanması,

 

Hazırlanan açıklama istenilmeyecek analiz girdileri listesi ile birlikte temel girdilerin cins ve miktarlarının gösterildiği, açıklama istenilecek paçal iş kalemlerine ait analiz formatlarının sınır değer altında teklif veren isteklilere gönderilerek yeniden aşırı düşük teklif açıklaması istenilmesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.

 

Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, açıklanması istenilen özel pozlara ilişkin analiz girdileri ve miktarlarının gösterildiği analiz formatlarının yukarıda belirtildiği şekliyle hazırlanarak, aşırı düşük teklif yazısı ekinde isteklilere gönderilmek suretiyle teklif fiyatı sınır değerin altında olan isteklilerden yeniden aşırı düşük teklif açıklaması istenilmesi ve bu aşamadan sonraki ihale işlemlerinin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

 

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

 

Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,

 

Oybirliği ile karar verildi.