idarenin iş kalemleri için öngördükleri tutar karşılaştırıldığında, isteklinin öngördüğü miktarların idareninkinden düşük olduğu ve kendisine fiyat avantajı sağladığı görülmekle birlikte, sağladığı avantajın (iş kalemleri bazında idarenin öngördüğü miktardan isteklinin öngördüğü miktarın çıkartılması sonucu bulunan miktar farklarının isteklinin o iş kalemleri için esas aldığı birim fiyatlar ile çarpılması sonucu hesaplanan tutarın (78.871,98 TL) ihale uhdesinde kalan isteklinin sıralamasını değiştirmediği, başka bir ifadeyle, isteklinin teklifine (697.000,00 TL) elde ettiği avantaj (78.891,98 TL) eklendiğinde elde edilen tutarın (775.871,98 TL) sonraki geçerli teklif olan başvuru sahibinin teklifini (780.000,00 TL) geçmediği anlaşılmaktadır. Bu itibarla, ihale uhdesinde kalan isteklinin iş kalemleri için öngördüğü miktarların yaklaşık maliyete göre düşük olduğu, ancak bu düşüklüğün kendi sıralamasını değiştirecek tutarda avantaj sağlamadığı anlaşılmıştır.

İhaleyi Yapan Daire:

Başvuru Tarih ve Sayısı:

Başvuruya Konu İhale:

Kurumca Yapılan İnceleme ve Değerlendirme:

Karar:

TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER:    

Başkan: Hamdi GÜLEÇ

Üyeler: II. Başkan Şinasi CANDAN, Osman DURU, Erol  ÖZ, Köksal SARINCA, Hasan KOCAGÖZ, Oğuzhan YILDIZ

BAŞVURU SAHİBİ:

Hüseyin ORHAN,

Gazikemal Mah. Asımgündüz Cad. Durak Sokak Ortaş Apt. Kat: 1 No: 1 KÜTAHYA

İHALEYİ YAPAN İDARE:

Kütahya Belediye Başkanlığı Fen İşleri Müdürlüğü,

Alipaşa Mahallesi F.S.M. Bulvarı No: 33 43100 KÜTAHYA

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2016/74817 İhale Kayıt Numaralı “Alayunt – Geven Mahallesi Sosyal Kültürel Tesis Yapım İşi” İhalesi

KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:

Kütahya Belediye Başkanlığı Fen İşleri Müdürlüğü tarafından 12.04.2016 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Alayunt – Geven Mahallesi Sosyal Kültürel Tesis Yapım İşi” ihalesine ilişkin olarak Hüseyin Orhan’ın 18.05.2016 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 20.05.2016 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 26.05.2016 tarih ve 31921 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 24.05.2016 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2016/1270 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,

1) İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamasına ilişkin olarak;

– Hesap cetveli sunulup sunulmadığı, sunulmuşsa işin kapsamı içinde yer alan bütün imalatların metrajlarının yaklaşık maliyet miktarları ile uyumlu olup olmadığı,

– Maliyet/satış tespit tutanaklarının usulüne uygun olarak düzenlenip düzenlenmediği, düzenlenen tutanakların Tebliğ açıklamalarına uygun olup olmadığı,

– Analiz ve alt analizlerde ondalık hatası bulunup bulunmadığı, proforma fatura/fiyat tekliflerinde yer alan fiyatlar ile aynı olup olmadığı,

– Asgari güncel işçilik tutarlarının kullanılıp kullanılmadığı,

– Proforma fatura ve eklerinin yapılacak işin tam içeriğini ve teknik tarifini karşılayabilir nitelikte olup olmadığı, mevzuata uygun olarak alınıp alınmadığı,

– İş kalemlerine ait miktarların aşağıya çekilmek suretiyle fiyat avantajı sağlanıp sağlanmadığı,

– Özel birim fiyatlar, tesisat ve elektrik imalatları için sunulan analiz ve proforma faturalarda işçilik ve malzeme bedelinin ayrı ayrı gösterilip gösterilmediği, sunulan proforma faturaların piyasa rayiçlerinin altında olup olmadığı,

– Açıklama istenilmeyen iş kalemleri için bu işleri tamamlayacak tutar bırakılıp bırakılmadığı, açıklama istenilen ve istenilmeyen iş kalemleri için ayrı ayrı hesap cetveli verilip verilmediği,

2) İhale üzerinde bırakılan isteklinin iş deneyim belgesinin bu iş için uygun olup olmadığı hususlarının incelenmesi gerektiği iddialarına yer verilmiştir.

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

1) Başvuru sahibinin 1’inci iddiasına ilişkin olarak:

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde “İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.

İhale komisyonu;

a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,          

b)  Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,         

c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,       

gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.

Kurum, ihale konusu işin türü, niteliği ve yaklaşık maliyeti ile ihale edilme usulüne göre aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değerler ve sorgulama kriterleri belirlemeye, ihalenin bu maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin sonuçlandırılabilmesine, ayrıca yaklaşık maliyeti 8 inci maddede öngörülen eşik değerlerin yarısına kadar olan hizmet alımları ile yapım işleri ihalelerinde sınır değerin altında olan tekliflerin bu maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin reddedilmesine ilişkin düzenlemeler yapmaya yetkilidir. İhale komisyonu bu maddenin uygulanmasında Kurum tarafından yapılan düzenlemeleri esas alır.” hükmü,

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Sınır değer tespiti ve aşırı düşük teklifler” başlıklı 45’inci maddesinde “45.1.2. Sınır değerin altındaki teklif sahiplerinden yaklaşık maliyetin % 80’lik bölümünü oluşturan iş kalemleri/gruplarına ilişkin ayrıntılar yazılı olarak istenir. Bu çerçevede; istenen açıklamanın niteliği dikkate alınarak, isteklilere beş (5) iş gününden az olmamak üzere makul bir süre verilir.

45.1.2.1. İhale komisyonunca, (38.1) maddesi kapsamında idarece hazırlanan “sıralı iş kalemleri/grupları listesi” kullanılarak yaklaşık maliyetin % 80’lik kısmına giren iş kalemleri/grupları belirlenir.

Sıralı listeye göre, tutarlarının yaklaşık maliyete oranlarının kümülatif toplamı % 80 oranına kadar olan iş kalemleri/grupları ile kümülatif toplama eklendiğinde % 80 oranının aşılmasına neden olan iş kalemi/grubu, sorgulamaya tabi tutulacak olan iş kalemleri/grupları olarak belirlenecektir. Bunların dışında kalan iş kalemleri/grupları için sorgulama yapılmayacaktır.

45.1.2.2. İhale komisyonu tarafından, açıklama istenilmesi gereken iş kalemleri/gruplarına ait idarece (38.1) maddesine göre oluşturulan “sıralı analiz girdileri listesi” kullanılarak tutarı kar ve genel gider hariç analiz toplamının % 3’üne eşit ve bu tutarın altında olan analiz girdileri tespit edilecektir.

Yaklaşık maliyeti oluşturan iş kalemi/grubu analizlerindeki analiz girdilerinden, tutarı kar ve genel gider hariç analiz toplamının %3’üne eşit ve altında olanlar için isteklilerden açıklama yapılması istenilmeyecektir.

Tutarı, kar ve genel gider hariç analiz toplamının % 3’üne eşit veya altında olması nedeniyle sorgulamaya tabi tutulmayacak analiz girdilerinin tutarlarının kümülatif toplamının kar ve genel gider hariç analiz toplamının %15’ini aşması durumunda; en küçük tutardan itibaren kümülatif toplamda % 15’lik tutarın aşılmasına neden olan analiz girdisi belirlenecek, tutarı bu girdinin tutarından daha az olan girdiler için açıklama istenilmeyecektir.

Aynı girdinin yaklaşık maliyeti oluşturan birden fazla iş kalemi/grubunun analizinde yer alması halinde bu girdinin oranı her analiz için ayrı ayrı değerlendirilerek analiz toplamının % 3’ünün altında kalıp kalmadığına göre işlem yapılır. Herhangi bir analizdeki oranı %3’ün üstünde olan analiz girdisi için açıklama istenilecektir.

Analizlerdeki işçilik girdisi, tutarları analiz toplamının % 3’üne eşit veya altında olsa dahi, açıklama istenilmeyecek girdiler arasında yer alamaz.  

45.1.2.3. İhale komisyonu teklifleri aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerden (45.1.2.1) maddesinde belirlediği iş kalemleri/grupları için isteyeceği açıklama ile ilgili yazıda, (45.1.2.2) maddesine göre açıklama istenilmeyecek olan analiz girdilerini de belirtecektir.

İstekliler, teklifi kapsamında yer alan iş kalemleri/grupları için hazırlayacakları analizlerde (45.1.2.2) maddesine göre açıklama istenilmeyecek olan analiz girdileri de dahil analizlerini oluşturan tüm girdileri göstereceklerdir.

…

45.1.3. İsteklilerden teklifleri kapsamında analiz ve hesap cetveli sunmaları istenmeyecektir. Analizler ve hesap cetveli, Kanunun 38 inci maddesi uyarınca teklif fiyatı aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerin tekliflerinin önemli bileşenleri ile ilgili ayrıntıların belirlenmesi amacıyla, sadece aşırı düşük teklif sahibi isteklilerden istenecektir. Bu çerçevede; teklif fiyatının aşırı düşük olduğu tespit edilen istekliler tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenlerine ilişkin olarak yapacakları açıklama kapsamında;

a) Anahtar teslimi götürü bedel işlerde, toplam teklif bedelini oluşturan iş kalemleri ve/veya iş gruplarına ait miktarlar ve bunlara ait birim fiyatların gösterildiği hesap cetveli ile açıklama istenen iş kalemleri ve/veya iş gruplarının birim fiyatlarına ilişkin ihale dokümanında verilen analiz formatına uygun analizleri,

…

sunacaklardır. Sorgulamaya konu edilmeyen iş kalemleri/grupları için analiz sunulması istenmeyecektir.

Anahtar teslimi götürü bedel teklif alınan ihalelerde istekli tarafından sunulacak hesap cetvelinde, sorgulamaya tabi tutulmayan iş kalemlerinin ve/veya iş gruplarının her biri için miktar ve birim fiyatların ayrı ayrı gösterilmesi zorunlu olmayıp, sorgulanmayan iş kalemlerinin tamamı için teklif edilen toplam bedelin gösterilmesi yeterlidir.

45.1.4. İdare tarafından ihale dokümanı kapsamında;

…

b) Anahtar teslimi götürü bedel işlerde; iş kalemleri ve/veya iş gruplarının yapım şartlarına bağlı kalınarak, her iş kalemi/iş grubunun içeriğine göre analizde yer almasını istediği ‘malzeme, işçilik, makine ve diğerleri (varsa; nakliyeler, inşaat yerindeki yükleme, boşaltma, yatay ve düşey taşımalar, zamlar vb.)’ sadece girdi cinslerinin belirlendiği, analiz girdileri ile miktarlarının ve tutarlarının belirtilmediği,

(Ek-Y.2)’de yer alan örneğe uygun analiz formatının isteklilere verilmesi, isteklilerin de tekliflerinin aşırı düşük olarak tespit edilerek kendilerinden açıklama istenmesi durumunda, yapacakları açıklamada sunacakları analizlerin verilen bu formata uygun olması gerekmektedir.

İdare tarafından bütün iş kalemleri/iş grupları için tek bir analiz formatı düzenlenebileceği gibi, iş kalemleri/iş gruplarının yapım şartlarına göre birden fazla analiz formatı da düzenlenebilir. Ancak bu durumda, idare ihale dokümanında hangi analiz formatının hangi iş kalemleri/iş grupları için kullanılacağını belirtmek zorundadır.

Kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar ile uyumlu olmayan iş kalemleri (özel iş kalemleri) ile idarelerce tasarlanan ve birden fazla iş kalemini ihtiva eden iş kalemleri (paçal iş kalemi) için bu iş kalemlerinde bulunan analiz girdileri ve miktarlarının gösterildiği analiz formatlarının, ihale dokümanı kapsamında istekli olabileceklere verilmesi gerekmektedir. Ancak idarece niteliği gereği analiz formatı hazırlanamayan iş kalemlerine ilişkin isteklilerin açıklamaları kapsamında analiz sunmalarına gerek olmayıp, anılan iş kalemlerine ilişkin açıklamalar 45.1.13 maddesi uyarınca yapılabilir.

…

45.1.5. İsteklilerin iş kalemleri/iş grupları için kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış cari yıl birim fiyatları veya bu fiyatlardan daha yüksek fiyatları teklif etmeleri ve söz konusu iş kalemleri/grupları için; hangi kamu kurum ve kuruluşunun birim fiyatını kullandıklarını, birim fiyat poz numarasını da yazmak suretiyle liste halinde belirterek açıklamaları kapsamında sunmaları durumunda analiz düzenlemeleri zorunlu değildir. Bu kapsamda; isteklilerin, kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış “kar ve genel gider içermeyen birim fiyatların” üzerine, kendi belirledikleri “kar ve genel gideri” ilave ederek birim fiyatlarını oluşturmaları durumunda da; hangi kamu kurum ve kuruluşunun “kar ve genel gider hariç birim fiyatını” kullandıklarını ve kendi belirledikleri “kar ve genel gider” tutarını yazmak suretiyle liste halinde belirterek açıklamaları kapsamında sunmaları halinde de, söz konusu iş kalemleri/iş grupları için analiz düzenlemeleri zorunlu değildir. Bu kapsamda isteklilerin analiz düzenlemeleri zorunlu olmayan söz konusu iş kalemleri/grupları için 45.1.13 maddesinde belirtilen belgeleri sunmalarına da gerek bulunmamaktadır.

…

İş kalemleri/grupları için, kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar esas alınarak teklif sunulmuş olmakla birlikte; yukarıda belirtildiği şekliyle liste halinde belirtilmemesi durumunda, söz konusu iş kalemleri/grupları için analiz sunulması zorunludur. İlan veya davet tarihinde cari yıl birim fiyatın yayımlanmamış olması durumunda, istekli tarafından önceki yılın yayımlanmış birim fiyatları kullanılabilir.

45.1.6. Analizler ile yardımcı ve/veya alt analizlerde, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından belirlenerek yayımlanmış rayiçleri kullanan ve söz konusu rayiçleri poz numaralarını da belirtmek suretiyle liste halinde sunan isteklilerin, söz konusu rayiçlere ilişkin olarak 45.1.13 maddesinde belirtilen belgeleri sunmalarına gerek bulunmamaktadır.

45.1.7. İstekliler tarafından, inşaat iş kalemleri/iş grupları dışında yer alan sıhhi tesisat, kalorifer tesisatı, müşterek tesisat, havalandırma, brülör, asansör, elektrik tesisatı vb. iş kalemleri/iş gruplarına ait analiz sunulması yerine bu iş kalemi/iş gruplarına ait malzeme ve montaj bedelini ayrı ayrı gösterecek şekilde açıklama yapılması kabul edilecektir.

45.1.8. Aşırı düşük teklifine ilişkin olarak yaptığı açıklamada sunduğu analizler, ihale dokümanı kapsamındaki analiz formatına, birim fiyat tariflerine, idarece tanımlanan yapım şartlarına veya teknik şartnameye uygun olmayan, analiz fiyat tutarları teklif fiyatların üzerinde olan isteklilere ait teklifler reddedilecektir. Analizler üzerinde yapılan incelemede; çarpım ve toplamlarda hesaplama hatası bulunması durumunda, analiz girdilerine ait fiyatlar esas alınarak, hesaplama hatası ihale komisyonu tarafından re’sen düzeltilir. Bu şekilde düzeltilmiş analiz fiyatı, teklif fiyatın üzerinde olan isteklilerin teklifleri reddedilir.

45.1.9. İş kalemleri/gruplarına ait analizler ile yardımcı ve/veya alt analizlerde yer alan işçilik fiyatları ihale tarihinde yürürlükte olan saatlik asgari ücretin altında olamaz.

…

45.1.13. Teklifi aşırı düşük bulunan isteklilerin, tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili olarak 4734 sayılı Kanunun 38 inci maddesi uyarınca yapacakları açıklamada, sorgulamaya konu iş kalemlerine/gruplarına ilişkin analizler ile bu analizlere dayanak teşkil eden bilgi ve belgeleri sunmaları gerekmektedir.

İsteklilerin analizlerine dayanak teşkil eden bilgi ve belgeler;

a. Üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri,

b. Çimento ve demir ürünleri için ilan edilmiş üretici fiyat tarifeleri,

c. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere ilişkin ilan edilmiş fiyat tarifeleri veya bunlardan alınmış fiyat teklifleri,

ç. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından ilgili mal veya hizmetlere ilişkin ilan edilen asgari fiyatlar,

d. Ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanakları,

e. Stoğunda bulunan mallara ilişkin stok tespit tutanakları,

f. İdarece istenmesi durumunda yardımcı analizler vb.dir.

İstekliler tekliflerine ilişkin olarak yukarıda sayılan belgelerden kendileri için uygun olanları açıklamaları kapsamında sunacaklardır.

Yukarıda sayılan bilgi ve belgelerden herhangi biri ile açıklama yapılmasının fiilen mümkün olmadığının anlaşıldığı durumlarda, istekliler tarafından gerekçesi belirtilmek suretiyle ilgili mevzuatına göre son 12 ay içinde düzenlenen açıklamaya elverişli diğer bilgi ve belgeler kullanılarak da açıklama yapılabilir (Örnek: Yurt dışından ithal edilen mallara ilişkin olarak gümrük giriş beyannamesi kullanılarak açıklama yapılabilir). Yüklenicinin dışında üçüncü kişilerce inşaat mahalli dışında imal edilen ve esaslı başka bir işçilik veya malzeme katkısı yapılmaksızın yapıya monte edilen iş kalemlerinin üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri ile açıklanması durumunda, bu iş kalemlerine ilişkin analiz sunulması zorunlu değildir. Ayrıca, istekliler tarafından teklif kapsamındaki harita, kadastro ve proje işlerine ilişkin yapılacak açıklamalarda üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin sunulması yeterlidir.

45.1.13.1. Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin üçüncü kişilerden fiyat teklifi alınması durumunda, öncelikli olarak fiyat teklifini veren kişiyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre teklife konu mal veya hizmet için maliyet tespit tutanağı (Ek-O.5) veya satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.6) düzenlenecektir. Tutanaklar fiyat teklifinin dayanağı olarak düzenlenecek olup, meslek mensubu tarafından muhafaza edilecek ve fiyat teklifinin ekinde idareye verilmeyecektir. Ancak idare veya Kurum tarafından gerekli görülmesi halinde bu tutanaklar meslek mensubundan istenebilecektir.

Maliyet tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için, fiyat teklifinin mamul/mala ilişkin olması halinde mamul/malın birim fiyatının, tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olmaması; fiyat teklifinin hizmete ilişkin olması halinde ise bu hizmetin birim fiyatının, tutanakta tespit edilen toplam birim maliyetin altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.5) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (…/…/…) tarih ve (…) sayılı maliyet tespit tutanağındaki ortalama/toplam birim maliyet tutarının altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.

Satış tutarı tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.6) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (…/…/…) tarih ve (…) sayılı satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.

Üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin teklife konu alanda faaliyet gösterenlerden alınması gerekmekte olup, bu belgelerin ihale tarihinden önce düzenlenmiş olması zorunlu değildir.” açıklamaları bulunmaktadır.

İdari Şartname’nin “İhale konusu işe ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu işin

a) Adı: ALAYUNT – GEVEN MAHALLESİ SOSYAL KÜLTÜREL TESİS YAPIM İŞİ

b) Yatırım proje no’su/kodu:

c) Miktarı ve türü:

347.290 Metrekare inşaat alanına iki adet betonarme bina yaptırılacaktır.

YAPIM İŞİ

ç) Yapılacağı yer: Kütahya/MERKEZ” düzenlemesi yer almakta olup, işin konusunun Kütahya iline bağlı Alayunt ve Geven mahallelerinde iki ayrı sosyal kültürel tesis yaptırılması olduğu anlaşılmıştır.

Anılan Şartname’nin “Teklif ve sözleşme türü” başlıklı 19’uncu maddesinde “19.1. İstekliler tekliflerini, anahtar teslimi götürü bedel üzerinden vereceklerdir; ihale sonucu, ihale üzerine bırakılan istekliyle anahtar teslimi götürü bedel sözleşme imzalanacaktır.” düzenlemesi,

Aynı Şartname’nin “Sınır değer” başlıklı 33’üncü maddesinde “33.1. İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra Kurum tarafından belirlenen yönteme göre sınır değeri hesaplar.

33.2. Teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden Kanunun 38 inci maddesine göre açıklama istenecektir. Bu kapsamda; ihale komisyonu sınır değerin altında olan teklifleri aşırı düşük teklif olarak tespit eder ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister. İhale komisyonu;

a) Yapım yönteminin ekonomik olması,

b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

c) Teklif edilen işin özgünlüğü,

gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifi reddedilir. İhale komisyonunca reddedilmeyen teklifler, geçerli teklif olarak belirlenir. İhale üzerinde bırakılan isteklinin teklifinin sınır değerin altında olması durumunda kesin teminat 40.2 nci maddede yer alan hüküm uyarınca hesaplanan tutar üzerinden alınır.” düzenlemesi,

Bahse konu Şartname’nin “Diğer Hususlar” başlıklı 46’ncı maddesinde “46.1. İhalede uygulanacak sınır değer katsayısı (N) = 1,00” düzenlemesi yer almaktadır.

İhalede 8 adet doküman satın alındığı, 7 isteklinin ihaleye teklif verdiği, bir isteklinin teklifinin iş deneyim belgesinde yer alan tutarın İdari Şartname’de istenilen oranı karşılamadığı gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakıldığı, geçerli 6 teklif üzerinden hesaplanan sınır değerin 729.462,27 TL olduğu, idarece bir isteklinin teklifinin aşırı düşük teklif olarak değerlendirildiği görülmüştür.

İdarece sınır değerin altında teklif veren istekliye 18.04.2016 tarihli aşırı düşük teklif sorgulama yazısının gönderildiği, söz konusu yazının tek sayfadan oluştuğu, anılan yazıda “..4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 38’inci maddesi uyarınca bu konudaki açıklamanızı ve toplam teklif bedelini oluşturan aşağıda yer alan iş kalemleri ve/veya iş gruplarına ait miktarlar ve bunlara ait birim fiyatların gösterildiği hesap cetveli ile açıklama istenen iş kalemleri ve/veya iş gruplarının birim fiyatlarına ilişkin ihale iş bu belge ekinde verilen analiz formatına uygun analizlerinizi 03.05.2016 tarihi saat 17:30’a kadar yazılı olarak idaremize bildirmenizi…” ifadelerine yer verildiği, anılan yazı ekinin 5 sayfadan oluştuğu, ekte Alayunt ve Geven mahallelerinde yaptırılacak tesisler için ayrı ayrı liste hazırlanmak suretiyle açıklama istenilen iş kalemlerine yer verildiği, açıklama istenilmeyen analiz girdilerinin ise belirtilmediği tespit edilmiştir.

Sorgulamaya tabi tutulan isteklinin 03.05.2016 tarihinde aşırı düşük teklif açıklamasını idareye sunduğu, 13.05.2016 tarihli ihale komisyonu kararı ile ihalenin aşırı düşük teklif açıklaması uygun bulunan istekli üzerinde bırakıldığı anlaşılmıştır.

Aşırı düşük teklif sorgulama yazı ekinde yer alan açıklama istenilen iş kalemleri listesinden; toplam 66 iş kaleminin aşırı düşük teklif sorgulamasının konusunu oluşturduğu anlaşılmıştır.

İhale üzerinde bırakılan isteklinin 03.05.2016 tarihli aşırı düşük teklif açıklamasında, açıklanması istenilen 31 iş kalemi için (Alayunt Mahallesi) ayrı ayrı tutar belirtilmek suretiyle toplam 266.032,69 TL, 35 iş kalemi için (Geven Mahallesi) ayrı ayrı tutar belirtilmek suretiyle toplam 261.879,31 TL olarak bedel öngörüldüğü, açıklama istenmeyen iş kalemleri için ise Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.3’üncü maddesi gereği öngörülmesi gereken toplam bedel öngörülmediği, ancak bu bedelin isteklinin toplam teklif bedelinden açıklama yapılan iş kalemleri toplam tutarı çıkartılarak hesaplanabildiği ve isteklinin toplam teklif tutarının 697.000,00 TL olduğu, bununla beraber açıklama kapsamında hesap cetvelleri ile kamu kurum ve kuruluşlarının yayımlamış olduğu birim fiyat ve rayiçler kullanılarak oluşturulan analiz/alt analizlerin sunulduğu tespit edilmiştir.

Bununla beraber açıklama istenilen ANALİZ2 “Ferforje yapım işi (işlenerek dekore edilmiş her çeşit demirden parmaklık, korkuluk vb. dekoratif imalat yapılması ve yerine konulması) iş kaleminin kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar ile uyumlu olmayan iş kalemi (özel poz) niteliğinde olduğu tespit edilmiştir. İdarece bahse konu iş kalemine ilişkin analiz girdileri ve miktarlarının gösterildiği analiz formatının, ihale dokümanı veya aşırı düşük teklif sorgulama yazısı ekinde istekliye verilmediği görülmüş olmakla birlikte istekli tarafından ilgili poza yönelik analiz hazırlandığı görülmüştür.

  Analizlerde kullanılan işçilik ücretleri yönünden ise;

Düz işçi için 5,75 TL

Betoncu ustası için 7,90 TL

Marangoz ustası için 7,90 TL

Marangoz usta yardımcısı için 7,90 TL

Dülger ustası için 7,90 TL

Sıcak demirci ustası için 7,90 TL

Sıcak demirci usta yardımcısı için 5,90 TL

Soğuk demirci ustası için 7,90 TL

Soğuk demirci usta yardımcısı için 5,90 TL

Duvarcı ustası için 7,90 TL

Yalıtımcı ustası için 7,90 TL

Yalıtımcı usta yardımcısı için 5,90 TL

Seramik kaplama ustası için 7,90 TL

Birinci sınıf usta için 7,90 TL

Mermer kaplama ustası için 7,90 TL

Seramik kaplama ustası için 7,90 TL

Kiremitçi ustası için 7,90 TL

Sıvacı ustası için 7,90 TL

Sıvacı usta yardımcısı için 5,90 TL

Boyacı ustası için 5,00 TL (Y.25.004/04) ve 7,90 TL (Y.25.003/16)

Tenekeci ustası için 7,90 TL

Çırak için 5,75 TL

Mermer ustası için 7,90 TL

Camcı ustası için 7,90 TL fiyat öngörülerek açıklama yapıldığı görülmüştür.

2016 yılı için belirlenen aylık brüt asgari işçilik ücretinin 1.647,00 TL olarak belirlendiği, ilgili mevzuatı gereği kabul edilen aylık çalışılan gün sayısının 30 gün olduğu ve günlük normal çalışma süresinin 7,5 saat olarak hesaplandığı dikkate alındığında bir işçi için 1 saatlik normal çalışma ücretinin (1.647,00 / 30 / 7,5=) 7,32 TL olduğu anlaşılmıştır. Bu çerçevede istekli tarafından usta yardımcılıkları, düz işçilik ve çırak ücretleri ile boyacı ustası için teklif edilen birim fiyatların saatlik asgari ücretin altında olduğu tespit edilmiş, bu yönüyle de aşırı düşük teklif açıklaması uygun bulunmamıştır.

Başvuru sahibinin metraj farkları ile ilgili iddiasının değerlendirilebilmesi için ise idarece iş kalemlerinin belirlenmesinde esas alınan miktarlara ihtiyaç duyulduğundan 09.06.2016 tarihli ve 1147 sayılı Kurum yazısı ile yaklaşık maliyete esas olmak üzere hesaplanan miktarların ve yaklaşık maliyet hesabında esas alınan birim fiyatların gösterildiği yaklaşık maliyet hesap cetvelinin gönderilmesi talep edilmiştir.

İdarece gönderilen 10.06.2016 tarihli ve E.10.285 sayılı yazı ekinde yer alan inşaat keşifleri incelenmiş olup, yaklaşık maliyete esas olmak üzere hesaplanan miktarlarla, ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından hesap cetvelinde belirtilen miktarlar üzerinden bir tablo oluşturulmuş, açıklama istenilen iş kalemleri için öngörülen miktar farklılıklarının aşağıdaki şekilde olduğu görülmüştür.

Yukarıdaki tabloda görüleceği üzere istekli ile idarenin iş kalemleri için öngördükleri tutar karşılaştırıldığında, isteklinin öngördüğü miktarların idareninkinden düşük olduğu ve kendisine fiyat avantajı sağladığı görülmekle birlikte, sağladığı avantajın (iş kalemleri bazında idarenin öngördüğü miktardan isteklinin öngördüğü miktarın çıkartılması sonucu bulunan miktar farklarının isteklinin o iş kalemleri için esas aldığı birim fiyatlar ile çarpılması sonucu hesaplanan tutarın (78.871,98 TL) ihale uhdesinde kalan isteklinin sıralamasını değiştirmediği, başka bir ifadeyle, isteklinin teklifine (697.000,00 TL) elde ettiği avantaj (78.891,98 TL) eklendiğinde elde edilen tutarın (775.871,98 TL) sonraki geçerli teklif olan başvuru sahibinin teklifini (780.000,00 TL) geçmediği anlaşılmaktadır. Bu itibarla, ihale uhdesinde kalan isteklinin iş kalemleri için öngördüğü miktarların yaklaşık maliyete göre düşük olduğu, ancak bu düşüklüğün kendi sıralamasını değiştirecek tutarda avantaj sağlamadığı anlaşılmıştır.

Yapılan inceleme ve değerlendirmeler neticesinde; ihale üzerinde kalan istekli tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamalarının işçilik ücretleri yönünden mevzuata uygun olarak hazırlanmadığı anlaşılmış olup, başvuru sahibi isteklinin iddiasının yerinde olduğu sonucuna varılmıştır.

2) Başvuru sahibinin 2’nci iddiasına ilişkin olarak:

Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Değerlendirmeye ilişkin esaslar” başlıklı 48’inci maddesinde “(1) Aday ve isteklilerin ihale konusu iş veya benzer işlerle ilgili iş deneyimlerinin değerlendirilmesinde; tek sözleşmeye dayalı olarak alınmış iş deneyim belgeleri dikkate alınır. Birden fazla iş deneyimi toplanarak değerlendirilemez.

(2) İş deneyimini gösteren belgelerde yer alan ancak, ihale konusu iş veya benzer iş kapsamında bulunmayan işlerin tutarları iş deneyiminde değerlendirmeye alınmaz.

(3) İş ortaklığı tarafından gerçekleştirilen işlerden edinilen iş deneyim belgelerindeki tutarlar, aday veya isteklinin belge sahibi iş ortaklığındaki hisse oranları esas alınarak değerlendirilir. Ancak ihaleye katılan iş ortaklığının ortakları tarafından ortaklık oranları ve yapısı aynı olmak kaydıyla daha önce kurulmuş olan iş ortaklığının gerçekleştirdiği bir işten elde ettiği iş deneyim belgesi sunulması halinde, iş ortaklığının iş deneyiminin değerlendirilmesinde ortakların hisse oranlarına bakılmaksızın sunduğu belge üzerindeki tutar esas alınır.

(4) Konsorsiyum tarafından gerçekleştirilen işlerde, ortakların iş deneyim tutarı, gerçekleştirdikleri iş kısmına ilişkin tutar esas alınarak dikkate alınır.

(5) İş deneyim belgelerinin değerlendirilmesinde;

a) İş bitirme belgelerinde, belgeye konu işin geçici kabul tarihinin ilk ilan veya davet tarihinden geriye doğru son onbeş yıl içinde olması,

b) İş durum belgelerinde, belgeye konu işin gerçekleşme oranının toplam sözleşme bedelinin en az % 80’ine ulaştığı tarihin, ihalenin ilk ilan veya davet tarihinden geriye doğru son onbeş yıl içinde olması ve ilk sözleşme bedelinin tamamlanması,

c) İş denetleme ve iş yönetme belgelerinde,

1) Belgeye konu işin geçici kabul tarihinin ilk ilan veya davet tarihinden geriye doğru son on beş yılda içinde olması kaydıyla, ilk sözleşme bedelinin en az % 80’i oranında fiilen denetleme veya yönetme faaliyetinde bulunulmuş olması,

2) Gerçekleşme oranının toplam sözleşme bedelinin en az % 80’ine ulaştığı tarihin, ihalenin ilk ilan veya davet tarihinden geriye doğru son onbeş yıl içinde olduğu ve ilk sözleşme bedelinin tamamlandığı işlerde; ilk sözleşme bedelinin en az % 80’i oranında fiilen denetleme veya yönetme faaliyetinde bulunulmuş olması,

şartı aranır ve geçici kabul tarihi veya gerçekleşme oranının toplam sözleşme bedelinin en az % 80’ine ulaştığı tarihin, ihale ilk ilan veya davet tarihi ile ihale veya son başvuru tarihi arasında olduğu işler de bu kapsamda değerlendirilir.

(6) İş deneyim belge tutarlarının değerlendirilmesinde;

a) İş bitirme ve iş durum belge tutarları tam olarak,

b) Denetim veya yönetim faaliyetleri nedeniyle alınan belge tutarları beşte bir oranında,

dikkate alınır.

…

(8) Mühendis veya mimarların, aldıkları lisans eğitimine uygun yapım işleri ihalelerinde, iş deneyimi olarak mezuniyet belgelerini sunmaları durumunda;

a) İş deneyimi bulunmayan mühendis veya mimarların; toplam süresi onbeş yılı geçmemek kaydıyla mezuniyetlerinden sonra geçen her yıl, Kanunun 62 nci maddesinin birinci fıkrasının (h) bendinde belirtilen tutar kadar,

b) İş deneyimi bulunan mühendis veya mimarların; onbeş yıllık sınırlamaya tabi tutulmaksızın, mezuniyetlerinden sonra geçen her yıl Kanunun 62 nci maddesinin birinci fıkrasının (h) bendinde belirtilen tutar kadar,

benzer iş deneyimi olarak dikkate alınır.

(9) Yapımla ilgili hizmet işlerinden elde edilen belgeler yapım işlerinde kullanılamaz.” hükmü,

İdari Şartname’nin “İhaleye katılabilmek için gereken belgeler ve yeterlik kriterleri” başlıklı 7’nci maddesinde “7.5.1. İsteklinin, yurt içinde veya yurt dışında kamu veya özel sektöre bedel içeren bir sözleşme kapsamında taahhüt edilen ihale konusu iş veya benzer işlere ilişkin olarak;

a) İlk ilan tarihinden geriye doğru son onbeş yıl içinde geçici kabulü yapılan,

b) İlk ilan tarihinden geriye doğru son onbeş yıl içinde geçici kabulü yapılan işlerde, ilk sözleşme bedelinin en az % 80’i oranında denetlenen ya da yönetilen,

c) Devam eden işlerde; ilk sözleşme bedelinin tamamlanması şartıyla, ilk ilan tarihinden geriye doğru son onbeş yıl içinde gerçekleşme oranı toplam sözleşme bedelinin en az % 80’ine ulaşan ve kusursuz olarak gerçekleştirilen,

ç) Devam eden işlerde; ilk sözleşme bedelinin tamamlanması şartıyla, ilk ilan tarihinden geriye doğru son onbeş yıl içinde gerçekleşme oranı toplam sözleşme bedelinin en az % 80’ine ulaşan ve kusursuz olarak gerçekleştirilen işlerde; ilk sözleşme bedelinin en az % 80’i oranında denetlenen ya da yönetilen,

d) Devredilen işlerde, devir öncesindeki veya sonrasındaki dönemde ilk sözleşme bedelinin en az % 80’inin gerçekleştirilmesi şartıyla, ilk ilan tarihinden geriye doğru son onbeş yıl içinde geçici kabulü yapılan,

işlere ilişkin deneyimini gösteren belgeleri sunması zorunludur. İstekli tarafından teklif edilen bedelin % 80’inden az olmamak üzere, ihale konusu iş veya benzer işlere ait tek sözleşmeye ilişkin iş deneyimini gösteren belgelerin sunulması gerekir.

İş ortaklığında, pilot ortağın istenen asgari iş deneyim tutarının en az % 80’ini, diğer ortakların her birinin ise, istenen asgari iş deneyim tutarının en az % 20’sini sağlaması zorunludur. Ancak ihaleye katılan iş ortaklığının ortakları tarafından ortaklık oranları ve yapısı aynı olmak kaydıyla daha önce kurulmuş olan iş ortaklığının gerçekleştirdiği bir işten elde ettiği iş deneyim belgesi sunulması halinde pilot ortak ve diğer ortakların her birinin birinci cümledeki oranlara göre asgari iş deneyim tutarını sağlaması koşulu aranmaz. Konsorsiyumda ise, her bir ortağın kendi kısmı için istenen asgari iş deneyim tutarını sağlaması zorunludur.

…

7.6. Bu ihalede benzer iş olarak kabul edilecek işler:

Yapım İşlerinde İş Deneyiminde Değerlendirilecek Benzer işlere dair tebliğde yer alan B III Grubu İşler Benzer iş olarak kabul edilecektir.

7.6.1. Mezuniyet belgeleri/diplomalar: İnşaat Mühendisliği” düzenlemesi yer almaktadır.

İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından, 697.000,00 TL bedel teklif edildiği, bu durumda isteklinin asgari (697.000,00 TL x 0,80=) 557.600,00 TL tutarında bir iş deneyimini gösterir belge sunmasının gerektiği tespit edilmiştir.

İhale dokümanı düzenlemelerinden, ihaleye katılacak isteklilerden asgari olarak teklif bedellerinin %80’i oranında ihale konusu işe veya benzer iş tanımına uygun işlere ilişkin iş deneyimini gösterir belgeleri sunmalarının istenildiği, benzer iş tanımının ise BIII grubu işler şeklinde yapıldığı ve inşaat mühendisliği mezuniyet belgelerinin sunulmasına imkan tanındığı anlaşılmıştır.

İhale üzerinde kalan istekli tarafından iş deneyim belgesi sunulmaksızın Kütahya 2. Noterliğince onaylanmış mezuniyet belgesi suretinin sunulduğu, sunulan belgede mezuniyet tarihinin 14.09.2000 olarak belirtildiği ve üzerinde “aslı idarece görülmüştür” ibaresinin yer aldığı tespit edilmiştir.

Yapılan inceleme ve değerlendirmeler neticesinde; istekli tarafından sunulan mezuniyet belgesinin usulüne uygun olarak sunulduğu ve ihale konusu iş için uygun olduğu anlaşıldığından başvuru sahibinin bu iddiası yerinde görülmemiştir.

Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırı olduğu belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte olduğu tespit edildiğinden aşırı düşük teklif açıklaması uygun bulunmayan Ramazan Acar’ın teklifinin değerlendirme dışı bırakılması ve bu aşamadan sonraki ihale işlemlerinin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,

Oybirliği ile karar verildi.