BAŞVURU SAHİBİ:

Tur-Av Yem Tem. Gıda Müh. Den. ve Dan. Hizm. İnş. Nak. Hay. Bes. ve Tic. Ltd. Şti.

İHALEYİ YAPAN İDARE:

Trabzon İl Sağlık Müdürlüğü

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2020/386200 İhale Kayıt Numaralı “Malzemeli Yemek” İhalesi

KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:

Trabzon İl Sağlık Müdürlüğü tarafından 30.09.2020 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Malzemeli Yemek” ihalesine ilişkin olarak Tur-Av Yem Tem. Gıda Müh. Den. ve Dan. Hizm. İnş. Nak. Hay. Bes. ve Tic. Ltd. Şti.nin 09.09.2020 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 21.09.2020 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 30.09.2020 tarih ve 43227 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2020/1503 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,

1) İdari Şartname’nin “Diğer hususlar” başlıklı 47’nci maddesinde yer alan sözleşme imzalanmadan önce idareye sunulacak belgelerde rekabeti engelleyici ve ihaleye katılımı daraltıcı düzenlemeler bulunduğu, şöyle ki, ihale konusu yemek yapım işinin idarenin mutfağında gerçekleştirileceği fakat herhangi bir olumsuzluk gerçekleşmesi durumunda hizmetin aksamaması için istekliler tarafından yedek yemek üretim tesisi ve buna ilişkin belgelerin sözleşme imzalanmadan önce idareye sunulmasının zorunlu olduğunun belirtildiği, ayrıca anılan tesisin de Trabzon il sınırları içerisinde olması ve ihale ilan tarihi olan Eylül 2020 ayı tarihinden geriye doğru her aya ilişkin 4 çeşit yemek analiz raporlarının her ay 1 adet swap analizi ve her ay 1 adet su analiz raporlarına sahip olması gerektiğine ilişkin düzenleme yapıldığı,

Türkiye’de mart ayından itibaren alınan salgın hastalık önlemleri nedeniyle toplu yemek işlemlerinin neredeyse durma noktasına geldiği, bu nedenle faaliyet yürütemeyen mutfakların analiz yaptırabilmesinin fiilen imkansız durumda olduğu, anılan düzenlemede yer verilen koşuları taşıyan mutfak olup olmadığı araştırıldığında sadece bir mutfak bulunduğunun görüldüğü, bu mutfağa ilişkin yapılan analizin de sadece mutfakta kullanılan alet ve ekipmana ilişkin bir analiz olduğu, eğer bu düzenlemenin “Ocak-Ağustos arası herhangi bir ay veya “herhangi iki ay” şeklinde yapılmış olsa idi rekabet ve katılımın daha fazla artacağı ve idarenin amaçladığı güvenli yedek mutfak tedarikinin yapılabileceği,

  2) Kamu ihale mevzuatında sözleşme imzalanmadan önce istenecek belgelerin sınırlı bir biçimde düzenlendiği, anılan belgeler arasında analiz raporlarının bulunmadığı, bu konuda idarece isteklilere ek yükümlülük getirilmesinin mevzuata aykırı olduğu, sözleşme imzalanmadan önce istenen belgelerin sunulmaması hususunun sadece teklifin değerlendirme dışı bırakılmasını değil aynı zamanda geçici teminatın gelir kaydedilmesi ve yasaklanma yaptırımlarını da doğurduğu, bu nedenle de hukuki dayanağı olmayan belgelerin sözleşmeden önce idareye sunulacağı düzenlemesinin kamu ihale mevzuatına aykırılığın yanında ihaleye katılımı da engelleyici nitelikte olduğu, ayrıca söz konusu hususun İdari Şartname’nin “Diğer hususlar” başlıklı maddesinde düzenlenebilecek bir konu da olmadığı iddialarına yer verilmiştir.

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

1) Başvuru sahibinin 1’inci iddiasına ilişkin olarak:

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Tanımlar” başlıklı 4’üncü maddesinde “…Yüklenici: Üzerine ihale yapılan ve sözleşme imzalanan istekliyi,

…

İhale dokümanı: İhale konusu mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinde; isteklilere talimatları da içeren idari şartnameler ile yaptırılacak işin projesini de kapsayan teknik şartnameler, sözleşme tasarısı ve gerekli diğer belge ve bilgileri…ifade eder.” hükmü,

Aynı Kanun’un “Temel ilkeler” başlıklı 5’inci maddesinde “İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur. ” hükmü,

Anılan Kanun’un “İhaleye katılımda yeterlik kuralları” başlıklı 10’uncu maddesinde “İhaleye katılacak isteklilerden, ekonomik ve malî yeterlik ile mesleki ve teknik yeterliklerinin belirlenmesine ilişkin olarak aşağıda belirtilen bilgi ve belgeler istenebilir:

İhale konusu işin niteliğine göre yukarıda belirtilen bilgi veya belgelerden hangilerinin yeterlik değerlendirmesinde kullanılacağı, ihale dokümanında ve ihale veya ön yeterliğe ilişkin ilân veya davet belgelerinde belirtilir.

Bu madde kapsamında istenen belgelerden hangilerinin taahhütname olarak sunulabileceği Kurum tarafından belirlenir. Gerçeğe aykırı hususlar içeren taahhütname sunulması veya ihale üzerinde kalan istekli tarafından taahhüt altına alınan durumu tevsik eden belgelerin sözleşme imzalanmadan önce verilmemesi halinde bu durumda olanlar ihale dışı bırakılarak geçici teminatları gelir kaydedilir. ” hükmü,

Anılan Kanun’un “Şartnameler” başlıklı 12’nci maddesinde “İhale konusu mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin her türlü özelliğini belirten idari ve teknik şartnamelerin idarelerce hazırlanması esastır. Ancak, mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin özelliği nedeniyle idarelerce hazırlanmasının mümkün olmadığının ihale yetkilisi tarafından onaylanması kaydıyla, teknik şartnameler bu Kanun hükümlerine göre hazırlattırılabilir.

İhale konusu mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin teknik kriterlerine ihale dokümanının bir parçası olan teknik şartnamelerde yer verilir. Belirlenecek teknik kriterler, verimliliği ve fonksiyonelliği sağlamaya yönelik olacak, rekabeti engelleyici hususlar içermeyecek ve bütün istekliler için fırsat eşitliği sağlayacaktır. ” hükmü,

Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Sözleşmenin yürütülmesi aşamasındaki mesleki ve teknik yükümlülüklere yönelik düzenlemeler” başlıklı 30’uncu maddesinde “(1) Ön yeterlik şartnamesinde veya idari şartnamede yeterlik kriteri olarak belirlenmeyen, ancak sözleşmenin yürütülmesi aşamasında işin yerine getirilmesi için gerekli olduğu öngörülen mesleki ve teknik yükümlülüklere yönelik düzenlemeler teknik şartnamede yer alır. Bu düzenlemelerde, işin niteliği ile bu Yönetmelik ve ilgili mevzuat hükümleri esas alınır. Bu yükümlülüklere ilişkin olarak yüklenici tarafından hangi belgelerin idareye sunulması gerektiğinin teknik şartnamede açıkça düzenlenmesi zorunludur.

(2) Bu Yönetmeliğin ilgili maddeleri uyarınca idarelerce belirlenmesi zorunlu olan mesleki ve teknik yeterlik kriterlerine ve bu kapsamda istenecek belgelere teknik şartnamede yer verilemez.” hükmü

İdarİ Şartname’nin “İhale konusu işe ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu hizmetin; a) Adı: Malzemeli Yemek

b) Miktarı ve türü: 7.351.000 Öğün Malzemeli Yemek Hizmet Alımı. Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.

c) Yapılacağı yer: Trabzon İl Sağlık Müdürlüğümüze bağlı sağlık tesisleri; Kanuni Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Fatih Devlet Hastanesi ile Ağız ve Diş Sağlığı Hastanesi, Ahi Evren Göğüs, Kalp ve Damar Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Akçaabat Haçkalı Baba Devlet Hastanesi, Vakfıkebir Devlet Hastanesi, Maçka Ömer Burhanoğlu F.T.R. Hastanesi, Yavuz Selim Kemik Hast. ve Reh. Hastanesi, Araklı Bayram Halil Devlet Hastanesi, Ataköy Ruh ve Sinir Hast. Hastanesi, Of Devlet Hastanesi, Sürmene Devlet Hastanesi

ç) Bu bent boş bırakılmıştır.” düzenlemesi,

Aynı Şartname’nin “Kısmi teklif verilmesi” başlıklı 20’nci maddesinde “20.1. Bu ihalede kısmi teklif verilebilir.

20.2. Kısmi teklife ilişkin açıklamalar

20.2.1. İstekliler bir veya birden fazla kısma teklif verebileceklerdir. İsteklilerin teklifleri kısım bazında ayrı ayrı değerlendirilecektir. İsteklilerin üzerinde kalan kısımların her biri için ayrı ayrı sözleşme  imzalanabilecektir.” düzenlemesi,

Anılan Şartname’nin “Diğer Hususlar” başlıklı 47’nci maddesinde “47.1. Yemeğin pişirilme işi sağlık tesisi mutfağında yapılacaktır. Sağlık tesisi mutfağında yangın, su basması, doğalgaz kesintisi, teknik arıza veya başka olağan dışı (doğal afet, salgın hastalık vb.) herhangi bir gelişme oluşması sebebiyle sağlık tesisi mutfağında yemek üretimi yapılamaması durumunda, yüklenici bu süreç içerisinde üretimi, yemek saatlerini ve yemek hizmetlerini aksatmayacak şekilde, Trabzon il sınırları içerisinde bulunan mutfağından veya sözleşme yapacağı mutfaktan (ilgili mevzuat dâhilinde faaliyetini yürüten yerden olmak şartı ile) ihale dokümanındaki şartlara uygun olarak hazırlayacak, thermo box kutularda sağlık tesisine getirecek ve hizmeti aksatmayacaktır. Belirtilen sebeplerle sağlık tesisi mutfağının kullanılamayacağı tespit edildiğinde; yüklenicinin kendi mutfağı veya sözleşme yapacağı mutfakla ilgili mevzuat dahilinde faaliyetini sürdüreceğine dair noter tasdikli belgeleri (İdare ile yapacağı sözleşme aşamasında) idareye teslim edecektir. Sağlık tesisi mutfağının kullanılamayacağı tespit edildiğinde, yemeğin sağlık tesisi dışında hazırlandığı mutfağa ait belediye ruhsatı (2. Sınıf Gayri Sıhhi Müessese Ruhsatı), İşletme Kayıt Belgesi, TS 8985, Yemek Fabrikaları ve Toplu Yemek Mutfakları Genel Kurallar Standardına Uygun Hizmet Veren İş Yeri Hizmet Yeterlilik Belgesi ile yemek taşıma işi bulunduğundan TS 13075 İş Yerleri Gıda Maddeleri Taşıma Hizmetleri Genel Kurallar Standardına Uygun Hizmet Veren İş Yeri Hizmet Yeterlilik Belgesi, idare ile yapılan sözleşme aşamasında kendi mutfağı ya da sözleşme imzalanan mutfağa ait (1. Kısım için; 2.630 / 2= 1.315 Öğün, 2. Kısım için; 1.442 / 2= 721 Öğün, 3. Kısım için; 2.961 / 2= 1.480 Öğün, 4. Kısım için; 1.464 / 2= 732 Öğün, 5. Kısım için; 1.571 / 2= 785 Öğün günlük en az üretim kapasitesine sahip) kapasite raporunu, ayrıca yüklenici sözleşme yaptığı mutfağına ait ihale ilan tarihinden geriye dönük 2020 yılından itibaren resmi bir laboratuvardan alınmış her ay 4 (dört) çeşit yemek analiz raporlarını, her ay 1 (bir) adet swap analizi ve her ay 1 (bir) adet su analizi raporlarını (iş ortaklığı olması durumunda herhangi bir ortak tarafından) yukarıda belirtilen sözleşme ve analizlerin sağlanması yeterli kabul edilecektir…” düzenlemesi yer almaktadır.

Teknik Şartname’nin “İşin Konusu” başlıklı 1’inci maddesinde  “İhaleye konu hizmet alım işi: Müdürlüğümüze bağlı Sağlık Tesislerinde ihtiyaç duyulan kahvaltı hazırlama, yemek pişirme, dağıtım ve sonrası hizmetleridir. Bu hizmet,  yemek için gerekli malzemeyi sağlama, yemek hazırlama, hazırlanan yemeği servis etme ve yemek sonrası temizlik hizmetlerini kapsar.” düzenlemesi,

“İşin Yapılma Yeri” başlıklı 3’üncü maddesinde “İşin Yapılma yeri, Trabzon İl sağlık Müdürlüğüne bağlı;

Kanuni Eğitim ve Araştırma Hastanesi

Fatih Devlet Hastanesi ile Ağız ve Diş Sağlığı Hastanesi

Ahi Evren Göğüs, Kalp ve Damar Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi

Akçaabat Haçkalı Baba Devlet Hastanesi

Vakfıkebir Devlet Hastanesi

Maçka Ömer Burhanoğlu Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Hastanesi

Yavuz Selim Kemik Hastalıkları ve Rehabilitasyon Hastanesi

Araklı Bayram Halil Devlet Hastanesi

Ataköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesi

Of Devlet Hastanesi

Sürmene Devlet Hastanesi olup, hizmet yerlerinin dağılımı aşağıda çıkarılmıştır.”

1. Mutfak

2. Yemekhane

3. Servisler

4. Ameliyathaneler, Yoğun Bakımlar, Acil vb (Sağlık Tesisi idaresi ve/veya diyetisyenin gerek görmesi halinde)

5. Kat Ofisleri

           5.a) Kanuni Eğitim ve Araştırma Hastanesi

           5.b) Yavuz Selim Kemik Hastalıkları ve Rehabilitasyon Hastanesi

Hizmetin gerektiği gibi üstün nitelikte yürütülmesi için Kontrol Teşkilatı tarafından belirlenen yerlerde ve şartlarda, hizmet sağlamakla yüklenici yükümlüdür.” düzenlemesi,

“Verilecek Hizmetin Cinsi ve Öğün Sayıları” başlıklı 4’üncü maddesinde “Sağlık tesislerinin mutfağında, yemekhanesinde, kat ofislerinde, servislerde, ameliyathanelerde, yoğun bakımlarda; Hasta ve hasta refakatçisine sabah kahvaltısının, öğle yemeğinin ve akşam yemeğinin,

Nöbetçi personele sabah kahvaltısının, öğle ve akşam yemeğinin,

Normal mesaiye gelen personele öğle yemeğinin,

Gerekli görülen hastalara ara öğünün hazırlanması, servis edilmesi ve servis sonrası temizlik hizmetinin verilmesidir.

Sağlık Tesislerinin öğün sayıları tablosu aşağıda belirtilmiştir

düzenlemesi yer almaktadır.

Söz konusu ihale dokümanında yemeğin pişirilmesi işinin sağlık tesisi mutfağında yapılacağı fakat herhangi bir olumsuz bir gelişme olması sebebiyle sağlık tesisi mutfağında yemek üretimi yapılamaması durumunda, yüklenicinin bu süreç içerisinde yemek saatlerini ve yemek hizmetlerini aksatmayacak şekilde, Trabzon il sınırları içerisinde bulunan mutfağından veya sözleşme yapacağı mutfaktan ihale dokümanındaki şartlara uygun olarak üretim yapacağı ve yemeği sağlık tesisine getireceği, ayrıca yüklenicinin sözleşme yaptığı mutfağına ait ihale ilan tarihinden geriye dönük 2020 yılının başından itibaren resmi bir laboratuvardan alınmış her ay 4 (dört) çeşit yemek analiz raporlarını, her ay 1 (bir) adet swap analizi ve her ay 1 (bir) adet su analizi raporlarının İdare ile yapılacak sözleşme aşamasında idareye teslim edileceği belirtilmiştir.

Başvuru sahibi tarafından idarece söz konusu analiz raporlarının Trabzon il sınırları içerisinde bulunan mutfaktan 2020 yılına ilişkin ihale ilan tarihinden geriye dönük “her ay” olacak şekilde istenilmesinin rekabeti engellediği ve ihaleye katılımı azalttığı iddia edilmektedir.

Yapılan incelemede, anılan düzenlemeye İdari Şartname’nin “Diğer Hususlar” başlıklı 47’nci maddesinde yer verildiği, söz konusu mutfak ile ilgili talep edilen belgelerin idare ile yapılacak sözleşme aşamasında yüklenici tarafından idareye teslim edileceğinin belirtildiği, dolayısıyla anılan hususların ihaleye katılımda yeterlik kriteri olarak belirlenmediği anlaşılmıştır.

Yemek üretimi gerçekleştirilen yerlerde firmaların gıda güvenliği önlemlerinden taviz vermemeleri gerektiği, bunun için alınması gereken başlıca tedbirin ise hijyen tedbirleri olduğu, ihale konusu hizmetin de yemek alımı hizmeti olduğu, bu noktada idarece yapılan düzenleme ile mutfak ve gıda güvenliğinin amaçlandığı, bu kapsamda yapılan denetim ve raporların ihale ilan tarihinden geriye dönük “her ay” olacak şekilde sunulması talebinin anılan amacı gerçekleştirmeye ilişkin olduğu, ayrıca idare tarafından üretime ara vermemiş ve çalışır vaziyette bir mutfak istenildiğini gösterdiği, başvuru sahibi tarafından iddia edildiği şekilde söz konusu düzenlemenin teklif verilmesini engelleyici nitelikte bulunmadığı anlaşılmış olup, başvuru sahibinin anılan iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

Ayrıca, başvuru sahibinin “Anılan düzenlemede yer verilen koşuları taşıyan mutfak olup olmadığı araştırıldığında sadece bir adet mutfak bulunduğunun görüldüğü, bu mutfağa ilişkin yapılan analizin de sadece mutfakta kullanılan alet ve ekipmana ilişkin bir analiz olduğu” yönündeki iddiasının somut delil ve gerekçelere dayandırılmadığı tespit edildiğinden söz konusu iddianın yerinde olmadığı anlaşılmıştır.

2) Başvuru sahibinin 2’nci iddiasına ilişkin olarak:

Yukarıda aktarılan mevzuat hükümleri gereği, idari ve teknik şartnamelerin idare tarafından hazırlanmasının esas olduğu, bu şartnamelerin verimliliği ve fonksiyonelliği sağlamaya yönelik olarak düzenlenmesi gerektiği, rekabeti engelleyici hususlar içermeyecek şekilde ve bütün istekliler için fırsat eşitliği sağlayacak şekilde düzenleneceği anlaşılmıştır. Ayrıca, isteklilerin teklif değerlendirmesine esas olacak yeterlik kriterlerinin, sözleşme imzalamadan önce sunulması gereken belgelerin ve yüklenici tarafından sözleşmenin uygulanması aşamasında sunulması gereken belgelerin ihale dokümanında açıkça belirtilmesi gerekmektedir.

Şikayete konu ihaleye ait ihale dokümanı düzenlemeleri incelendiğinde, idare tarafından yemek üretilecek yedek mutfağa ilişkin analiz raporlarının gerek “İhaleye katılabilmek için gereken belgeler ve yeterlik kriterleri” kapsamında gerekse sözleşme imzalanmadan önce ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulacak belgeler arasında açıkça sayılmadığı fakat anılan belgelerin yüklenici tarafından idare ile sözleşme imzalanması aşamasında sunulmasının zorunlu olduğunun belirtildiği, Teknik Şartname’de ise söz konusu belgelere ilişkin olarak herhangi bir düzenlemeye yer verilmediği anlaşılmıştır.

İdari Şartname’nin 47’nci maddesinde yer alan düzenlemede “yüklenici” ifadesinden hareketle söz konusu belgelerin yüklenici tarafından sunulmasının talep edildiği, 4734 sayılı Kanun’un “Tanımlar” başlıklı 4’üncü maddesinde “yüklenici”nin üzerine ihale yapılan ve sözleşme imzalanan istekli olarak ifade edildiği, dolayısıyla anılan maddede yer alan koşulun sözleşme imzalandıktan sonra hüküm ifade edeceği, bu bağlamda sözleşmeye davet aşamasında bu koşulun sağlanmasına yönelik olarak idare tarafından bir değerlendirme yapılmasının mümkün olamayacağı, dolayısıyla anılan belgelerin sözleşme imzalanmadan önce sunulmaması halinde dahi başvuru sahibi ile bu gerekçeyle sözleşme imzalanmaması ve geçici teminatının gelir kaydedilmesi yaptırımlarının uygulanamayacağı anlaşılmıştır. Bu itibarla, başvuru sahibi isteklinin sözleşme imzalanmadan önce istenen belgelerin sunulmaması hususunun sadece teklifin değerlendirme dışı bırakılmasını değil aynı zamanda geçici teminatın gelir kaydedilmesi ve yasaklanma yaptırımlarını da doğurduğu iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

Ayrıca, idareler tarafından ihale konusu mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin her türlü özelliğini belirten idari ve teknik şartnamelerin hazırlanması gerekmektedir. Bu çerçevede, ihale dokümanının bir parçası olan İdari Şartname’ye ilişkin olarak idarelerce ilgili Yönetmelik ekinde yer alan Tip İdari Şartname’nin esas alınarak hazırlanması gerektiği hükme bağlanmış olup Tip İdari Şartname’de düzenlenmeyen, ancak işin özelliğine göre düzenlenmesine gerek duyulan hususların, maddeler halinde düzenlenerek “Diğer hususlar” bölümüne eklenebileceği belirtilmiştir. Bu itibarla söz konusu belgelerin sunulması talebinin İdari Şartname’nin “Diğer Hususlar” başlıklı 47’nci maddesinde düzenlenmesine engel bir durumun bulunmadığı anlaşılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikâyet başvurusunun reddine,

Oybirliği ile karar verildi.