Trans-Of Ulusal Nakliyat İnşaat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi,

İHALEYİ YAPAN İDARE:

İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı Mezarlıklar Daire Başkanlığı Mezarlıklar Destek Hizmetleri Müdürlüğü,

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2020/198033 İhale Kayıt Numaralı “İstanbul Mezarlıklarının Parselasyonu, Rehabilitasyonu, Lahit ve Mezar Üst Yapısı Yapım İşi” İhalesi

KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:

İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı Mezarlıklar Daire Başkanlığı Mezarlıklar Destek Hizmetleri Müdürlüğü tarafından 21.05.2020 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “İstanbul Mezarlıklarının Parselasyonu, Rehabilitasyonu, Lahit ve Mezar Üst Yapısı Yapım İşi” ihalesine ilişkin olarak Trans-Of Ulusal Nakliyat İnşaat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi nin 16.06.2020 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 19.06.2020 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 22.06.2020 tarih ve 27067 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 22.06.2020 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2020/994 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, söz konusu ihalenin ihale yetkilisi tarafından İstanbul Belediye Başkanlığının azami tasarruf tedbirleri çerçevesinde ihalenin sonuçlanmadığı ve ertesi yıla da ertelenebilir aciliyeti bulunmayan bir iş olduğu da belirtilerek iptal edildiği, ancak iptal gerekçesinin yerinde olmadığı, Başkanlık yazısı incelendiğinde, ödeneği alınan ve ihalesi sonuçlanmamış dosyalar için yeniden Mali Hizmetler Daire Başkanlığından onay alınacağının belirtildiği, Mali Hizmetler Daire Başkanlığının söz konusu ihalenin iptal edilmesi yönünde görüşünün olmadığı, İdari Şartname’nin 45.2.1’inci maddesi incelendiğinde, işin tamamının zaten 2020 yılında yaptırılmayacağı ve 2020 yılında yaptırılması gereken iş miktarının sonraki yıllara sarkıtılabileceği, yani tasarruf tedbirlerinin söz konusu ihaleye uygulanması halinde sadece 2020 yılında yapılacak iş miktarının etkileneceği, bu yıla ilişkin işlerin sonraki yıllara da paylaştırılabileceği, işin yaklaşık maliyetinin 167.705.333,10 TL olduğu dikkate alındığında, 2021 yılında ihale edilirse yaklaşık maliyetin 189.507.000,00 TL’ ye çıkacağı ve kamu zararına sebebiyet verileceği, tekliflerindeki %35,52’lik tenzilat oranının bir sonraki yıl ihalede yakalanamayabileceği, söz konusu iş için zaten ödenek tahsisinin yapıldığı ve bu ödeneğin teklif tutarlarını fazlasıyla karşıladığı, bu nedenlerle emsal Kurul kararları da göz önünde bulundurulduğunda söz konusu ihalenin iptal kararının iptal edilmesi gerektiği iddialarına yer verilmiştir.

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Temel ilkeler” başlıklı 5’inci maddesinde “İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur.

…

Ödeneği bulunmayan hiçbir iş için ihaleye çıkılamaz…” hükmü,

Anılan Kanun’un “İhale saatinden önce ihalenin iptal edilmesi” başlıklı 16’ncı maddesinde “İdarenin gerekli gördüğü veya ihale dokümanında yer alan belgelerde ihalenin yapılmasına engel olan ve düzeltilmesi mümkün bulunmayan hususların bulunduğunun tespit edildiği hallerde ihale saatinden önce ihale iptal edilebilir.

Bu durumda, iptal nedeni belirtilmek suretiyle ihalenin iptal edildiği isteklilere hemen ilân edilerek duyurulur. Bu aşamaya kadar teklif vermiş olanlara ihalenin iptal edildiği ayrıca tebliğ edilir. İhalenin iptal edilmesi halinde, verilmiş olan bütün teklifler reddedilmiş sayılır ve bu teklifler açılmaksızın isteklilere iade edilir. İhalenin iptal edilmesi nedeniyle isteklilerce idareden herhangi bir hak talebinde bulunulamaz.

İhalenin iptal edilmesi durumunda, iptal nedenleri gözden geçirilerek yeniden ihaleye çıkılabilir.” hükmü,

Aynı Kanun’un “Bütün tekliflerin reddedilmesi ve ihalenin iptali” başlıklı 39’uncu maddesinde “İhale komisyonu kararı üzerine idare, verilmiş olan bütün teklifleri reddederek ihaleyi iptal etmekte serbesttir. İhalenin iptal edilmesi halinde bu durum bütün isteklilere derhal bildirilir. İdare bütün tekliflerin reddedilmesi nedeniyle herhangi bir yükümlülük altına girmez. Ancak, idare isteklilerin talepte bulunması halinde, ihalenin iptal edilme gerekçelerini talep eden isteklilere bildirir.” hükmü,

“İhalenin karara bağlanması ve onaylanması” başlıklı 40’ıncı maddesinde “…İhale komisyonu gerekçeli kararını belirleyerek, ihale yetkilisinin onayına sunar. Kararlarda isteklilerin adları veya ticaret unvanları, teklif edilen bedeller, ihalenin tarihi ve hangi istekli üzerine hangi gerekçelerle yapıldığı, ihale yapılmamış ise nedenleri belirtilir.

İhale yetkilisi, karar tarihini izleyen en geç beş iş günü içinde ihale kararını onaylar veya gerekçesini açıkça belirtmek suretiyle iptal eder.

İhale; kararın onaylanması halinde geçerli, iptal edilmesi halinde ise hükümsüz sayılır.” hükmü,

“Kuruma itirâzen şikâyet başvurusu” başlıklı 56’ncı maddesinde “… İdare tarafından şikâyet veya itirâzen şikâyet üzerine alınan ihalenin iptal edilmesi işlemine karşı yapılacak itirâzen şikâyet başvuruları ise idarenin iptal gerekçeleriyle sınırlı incelenir. …” hükmü,

İdari Şartname’nin “İhaleye ilişkin bilgiler ile ihale ve son teklif verme tarih ve saati” başlıklı 3’üncü maddesinde “3.1.

a)İhale kayıt numarası: 2020/198033

b) İhale usulü: Açık ihale.

c) Tekliflerin sunulacağı adres: İstanbul Büyükşehir Belediyesi Bakırköy Ek Hizmet Binası İhale İşleri Müdürlüğü, Zarf Teslim Bürosu Osmaniye Mah. Çobançeşme Koşuyolu Bulvarı No:5 Kat:4 Bakırköy/İstanbul

ç) İhalenin yapılacağı adres: İstanbul Büyükşehir Belediyesi Bakırköy Ek Hizmet Binası İhale İşleri Müdürlüğü, İhale Salonu Osmaniye Mah. Çobançeşme Koşuyolu Bulvarı No:5 Kat:4 Bakırköy/İstanbul

d) İhale (son teklif verme) tarihi: 21.05.2020

e) İhale (son teklif verme) saati: 10:00

f) İhale komisyonunun toplantı yeri: İstanbul Büyükşehir Belediyesi Bakırköy Ek Hizmet Binası İhale İşleri Müdürlüğü, İhale Salonu Osmaniye Mah. Çobançeşme Koşuyolu Bulvarı No:5 Kat:4 Bakırköy/İstanbul” düzenlemesi,

“Sözleşmenin uygulanmasına ilişkin hususlar” başlıklı 45’inci maddesinde

“45.2. Planlanan ödenek dilimleri

45.2.1. Bu iş için planlanan yıllık ödenek dilimleri aşağıdadır;

”düzenlemesi,

Sözleşme Tasarısı’nda “İşe başlama ve bitirme tarihi” başlıklı 9’uncu maddesinde

“9.1. Sözleşmenin imzalandığı tarihten itibaren 5 (beş ) gün içinde Yapım İşleri Genel Şartnamesi hükümlerine göre yer teslimi yapılarak işe başlanır.

9.2. Yüklenici taahhüdün tümünü, işyeri teslim tarihinden itibaren 900 (dokuz yüz) gün içinde tamamlayarak geçici kabule hazır hale getirmek zorundadır. Sürenin hesaplanmasında; havanın fen noktasından çalışmaya uygun olmayan dönemi ile resmi tatil günleri dikkate alındığından, bu nedenlerle ayrıca süre uzatımı verilmez.

9.3. Bu madde boş bırakılmıştır.

9.4. Bu işyerinde havanın fen noktasından çalışmaya uygun olmadığı günler – tarihleri arasındaki 0 (sıfır) gündür. Ancak, işin bitiminde bu devre dikkate alınmaz ve İdare Yükleniciden teknik şartları yerine getirerek işi tamamlaması için bu dönemde çalışmasını isteyebilir. Zorunlu nedenlerle ertesi yıla sari hale gelen işlerde, çalışmaya uygun olmayan devre, ödenek durumuna ve imalatın cinsine göre dikkate alınır.

9.5. Yüklenicinin sözleşmede belirlenmiş olan süre içinde yer teslimi için hazır bulunmaması halinde bu durum idare tarafından görevlendirilen yapı denetim görevlisinin de bulunduğu komisyon tarafından süre bitiminde tutanak altına alınır ve işin süresi başlar.” düzenlemesi yer almaktadır.

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun 20’nci maddesinin (d) ve (e) fıkralarında “d) Kamu idareleri, bütçelerinde yer alan ödeneklerin üzerinde harcama yapamaz. Bütçeyle verilen ödenekler, tahsis edildikleri amaçlar doğrultusunda yılı içinde yaptırılan iş, satın alınan mal ve hizmetler ile diğer giderlerin karşılanmasında kullanılır. Ancak, ait olduğu malî yılda ödenemeyen ve emanet hesabına alınamayan zamanaşımına uğramamış geçen yıllar borçları ile ilama bağlı borçlar, ilgili kamu idaresinin cari yıl bütçesinden ödenir.

e) Cari yılda kullanılmayan ödenekler yılsonunda iptal edilir.” hükmü,

Anılan Kanun’un 26’ncı maddesinde “Yüklenme, usulüne uygun olarak düzenlenmiş sözleşme esaslarına veya kanun hükmüne dayanılarak iş yaptırılması, mal veya hizmet alınması karşılığında geleceğe yönelik bir ödeme yükümlülüğüne girilmesidir. Bütçede yeterli ödeneği bulunmayan işler için yüklenmeye girişilemez. Yüklenme süresi malî yılla sınırlıdır. Harcama yetkilileri, tahsis edilen ödenekler dahilinde yüklenmeye girebilirler. Yüklenmeye girişilen tutara ait ödenekler saklı tutulur; başka iş yaptırılması, mal veya hizmet alınması için kullanılamaz.” hükmü,

Aynı Kanun’un gelecek yıllara yaygın yüklenmelere ilişkin 28’inci maddesinde “Merkezî yönetim kapsamındaki kamu idareleri, bir malî yıl içinde tamamlanması mümkün olmayan yatırım projeleri için gelecek yıllara yaygın yüklenmeye girişebilir.” hükmü yer almaktadır.

Bunun yanında, 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Belediye bütçesi” başlıklı 61’inci maddesinde “Belediyenin stratejik plânına ve performans programına uygun olarak hazırlanan bütçe, belediyenin malî yıl ve izleyen iki yıl içindeki gelir ve gider tahminlerini gösterir, gelirlerin toplanmasına ve harcamaların yapılmasına izin verir…” hükümlerine yer verilmiştir.

Başvuruya konu ihalenin “İstanbul Mezarlıklarının Parselasyonu, Rehabilitasyonu, Lahit ve Mezar Üst Yapısı Yapım İşi” olduğu, 21.05.2020 tarihinde yapılan ihaleye 17 istekli tarafından teklif verildiği, 4 isteklinin teklifinin yeterlik belgelerindeki mevzuata aykırılık nedeniyle değerlendirme dışı bırakıldığı, fiyat dışı unsurlar da dikkate alınarak yapılan değerlendirmeler sonucu alınan 08.06.2020 tarihli ihale komisyonu kararı ile ihalenin başvuru sahibi Trans-Of Ulusal Nakliyat İnşaat San. ve Tic. Ltd. Şti. üzerinde bırakıldığı, İnka İnş.Pey.A.Ş.- İşra İnş. Tic. Ltd. Şti.-Ömerağalar İnş. A.Ş. İş Ortaklığının ise ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif olarak belirlendiği, söz konusu kararın ihale yetkilisi tarafından uygun görülmeyerek 12.06.2020 tarihli kararı ile iptal edildiği, karar ekinde yer alan iptal gerekçesinde “İBB Mali Hizmetler Daire Başkanlığının Tasarruf Tedbirleri ve Mayıs-Aralık Bütçe ve Harcama Tedbirleri konulu ve E-329 sayılı yazısında “11 Mayıs 2020 tarihinde yapılan olağanüstü meclis toplantısında, 2020 yılı için onaylanan ve normal bütçe kapsamında istenilen 4,3 milyar TL borçlanma yetkisi, 648 milyon TL olarak verilmiştir. Bu nedenle mevcut nakit yönetimimizde  Korona virüs salgınının ekonomik ve maliyet etkilerinin yanı sıra, ilave tedbirler alınarak harcama kısıtlamasına gidilmek zorunda kalınmıştır. Tüm birimlerimizin gelecek sekiz ay içinde en az %35 tasarruf doğrultusunda hareket etmeye dikkat edeceği, hizmet harcama önceliklerini yeniden gözden geçireceği bir sürece girilmiştir. Öncelikle birimlerimizin gelecek 8 aylık dönemdeki faaliyetlerini yürütürken aşağıda belirtilen hususlara azami derecede riayet ederek çalışmalarını yeniden planlaması gerekmektedir.” Denilmektedir.

Yine aynı Başkanlık yazısı ekinin 1. maddesinde “1.Zorunlu haller dışında yeni taahhüt ve ihaleye çıkılmayacaktır. Önceden ödeneği alınan ve ihalesi sonuçlanmamış dosyalar için de yeniden Mali Hizmetler Daire Başkanlığından onay alınacaktır” denilmektedir.

Bu bağlamda, ihalesi 21/05/2020 tarihinde yapılan ve henüz sonuçlanmamış olan 2020/198033 IKN nolu “İstanbul Mezarlıklarının Parselasyonu, Rehabilitasyonu, Lahit ve Mezar Üst Yapısı Yapım İşi” ihalesinde 2020 yılı içerisinde yaptırmayı öngördüğümüz işler ertesi yıla ertelenebilir işler olduğundan ve aciliyet gerektiren işler olmadığından,  Belediye Başkanlığımızın azami tasarruf tedbirleri kapsamında Başkanlığımız kamusal hizmetlerinde aksamaya neden olmayacağı yönündeki değerlendirmelerimiz nedeniyle idare kayıtlarımıza 29.05.2020 tarihinde giren yukarıda belirtilen Başkanlık yazısındaki tasarruf tedbirleri gereği olarak 2020/198033 IKN nolu “İstanbul Mezarlıklarının Parselasyonu, Rehabilitasyonu, Lahit ve Mezar Üst Yapısı Yapım İşi” ihalesini 2020 yılı içerisinde tekrar yapılmamak üzere iptal ediyorum.” ifadelerine yer verildiği görülmüştür.

İhale yetkilisinin iptal gerekçesinde belirtilen İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı Yazı İşleri ve Kararlar Daire Müdürlüğünün 21.05.2020 tarihli ve E-329 sayılı üst yazı ekinde yer alan İBB Mali Hizmetler Daire Başkanlığının Tasarruf Tedbirleri ve Mayıs-Aralık Bütçe ve Harcama Kontrol Takibi konulu yazısında “11 Mayıs 2020 tarihinde yapılan olağanüstü meclis toplantısında, 2020 yılı için onaylanan ve normal bütçe kapsamında istenilen 4,3 milyar TL borçlanma yetkisi, 648 milyon TL olarak verilmiştir. Bu nedenle mevcut nakit yönetimimizde  Korona virüs salgınının ekonomik ve maliyet etkilerinin yanı sıra, ilave tedbirler alınarak harcama kısıtlamasına gidilmek zorunda kalınmıştır. Diğer ertelenebilir bakım, onarım, rutin mal alımı ve hizmetlerimizde mutlak bir tasarrufa gitme zorunluluğu oluşmuştur. Tüm birimlerimizin gelecek sekiz ay içinde en az %35 tasarruf doğrultusunda hareket etmeye dikkat edeceği, hizmet harcama önceliklerini yeniden gözden geçireceği bir sürece girilmiştir. Öncelikle birimlerimizin gelecek 8 aylık dönemdeki faaliyetlerini yürütürken aşağıda belirtilen hususlara azami derecede riayet ederek çalışmalarını yeniden planlaması gerekmektedir.

1.Zorunlu haller dışında yeni taahhüt ve ihaleye çıkılmayacaktır. Önceden ödeneği alınan ve ihalesi sonuçlanmamış dosyalar için de yeniden Mali Hizmetler Daire Başkanlığından onay alınacaktır…” açıklamalarına yer verilmiştir.

İptal kararının alınış şekli ve zamanı dikkate alındığında, iptal kararının Kanun’un 40’ıncı maddesine dayanılarak ihale komisyonu kararı alındıktan sonra, karar tarihini izleyen beş iş günü içerisinde, ihale kararını uygun bulmayan ihale yetkilisi tarafından alındığı görülmektedir.

Yukarıda aktarılan mevzuat hükümleri uyarıca ihale komisyonunun yanında ihale yetkililerine de, ihale komisyonu kararı üzerine, ihale komisyonu kararının alınmasından itibaren 5 iş günü içerisinde yapacakları inceleme sonucunda, gerekçesini açıkça belirtmek suretiyle ihalenin iptal edilmesi hususunda takdir yetkisi verildiği anlaşılmakla birlikte, ihale komisyonları ile ihale yetkililerinin söz konusu yetkilerinin mutlak ve sınırsız olmadığı, takdir yetkisinin anayasal ilkeler çerçevesinde, eşitlik ilkesine uygun şekilde, kamu yararı gözetilerek kullanılması, tesis edilen işlemin gerekçesinin açıkça ortaya konulması ve somut olaya ilişkin öğelerin hesaba katılarak mevzuata uygun şekilde hareket edilmesi gerekmektedir.

İnceleme konusu ihalenin ilan tarihinin 22.04.2020 olduğu, Sözleşme Tasarısı’nın 9’uncu maddesinde işe başlama ve bitirme tarihinin, işyeri teslim tarihinden itibaren 900 (dokuz yüz) gün olarak belirlendiği görülmüştür.

İhale işlem dosyasında yer alan 10.04.2020 tarihli ve 591 sayılı ihale onay belgesinden ihaleye ilişkin yaklaşık maliyetin ve kullanılabilir ödenek miktarının 167.705.333,10 TL olduğu, İdari Şartname’nin 45’inci maddesi ve ihale onay belge ekinde yer alan idare yazışmalarından; toplam ödenek tutarının %20’sine karşılık gelen 33.541.066,62 TL’nin 2020 yılı içinde %40’ına karşılık gelen 67.082.133,24 TL’nin 2021 yılında, yine %40’ına karşılık gelen 67.082.133,24 TL’nin 2022 yılı içinde kullanılacağı anlaşılmaktadır.

Bu kapsamda yukarıda aktarılan anılan Kanun hükümlerinden anlaşıldığı üzere ihaleye çıkılmadan önce ödenek tahsis işlemlerinin tamamlanmış olması gerektiği, nitekim 3 yıllık olan söz konusu ihalede de kullanılabilir ödenek miktarının ve yaklaşık maliyetin 167.705.333,10 TL olarak belirlendiği, ihale üzerinde bırakılan isteklinin teklif tutarının ise idarece belirlenen ödenek miktarı ve yaklaşık maliyetin altında olduğu, bununla birlikte iptal gerekçesine konu olan tasarruf tedbirlerinin uygulanacağı 2020 mali yılı içerisinde kullanılacak ödenek tutarının 33.541.066,62 TL’ye karşılık geldiği, diğer yandan ihale yetkilisinin iptal gerekçesinde belirtilen İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı Yazı İşleri ve Kararlar Daire Müdürlüğünün 21.05.2020 tarihli yazısının başvuruya konu ihaleyi gerçekleştiren Mezarlıklar Daire Başkanlığı Mezarlıklar Destek Hizmetleri Müdürlüğünün kayıtlarına 29.05.2020 tarihinde alındığı, başvuruya konu ihale tarihinin 21.05.2020 olduğu ve iptale konu edilen Başkanlık yazısının gönderilme tarihinden sonra olmak üzere 08.06.2020 tarihinde ihale komisyon kararının alınarak ekonomik açıdan en avantajlı birinci ve ikinci teklif sahibinin belirlendiği hususları birlikte değerlendirildiğinde söz konusu ihalenin bu aşamada iptal edilmesinin 4734 sayılı Kanun’un 5’nci maddesinde yer alan temel ilkeler çerçevesinde yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

Sonuç olarak, başvuruya konu ihalenin, iptal gerekçesinin mevzuata uygun olmadığı anlaşıldığından, idarenin ihalenin iptaline ilişkin kararının iptaline karar verilmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

İdarenin ihalenin iptali kararının iptaline,

Oybirliği ile karar verildi.