BAŞVURU SAHİBİ:

Yılmaz EKİNCİ,

İHALEYİ YAPAN İDARE:

Bolu İzzet Baysal Eğitim ve Araştırma Hastanesi Başhekimliği,

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2021/96325 İhale Kayıt Numaralı “12 Aylık Çamaşır Yıkama, Kurutma ve Ütüleme Hizmet Alımı” İhalesi

KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:

Bolu İzzet Baysal Eğitim ve Araştırma Hastanesi Başhekimliği tarafından 05.04.2021 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “12 Aylık Çamaşır Yıkama, Kurutma ve Ütüleme Hizmet Alımı” ihalesine ilişkin olarak Yılmaz Ekinci’nin 29.03.2021 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusu hakkında idare tarafından süresi içinde karar alınmaması üzerine, başvuru sahibince 12.04.2021 tarih ve 19078 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 12.04.2021 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2021/674 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,

1) İdari Şartname’nin 46’ncı maddesi ile Teknik Şartname’nin 16’ncı maddesinde yer alan fiyat farkına ilişkin düzenlemeler arasında çelişki bulunduğundan sağlıklı teklif verilmesinin mümkün olmadığı,

2) İdari Şartname’nin 25.1’nci maddesinde teklif fiyata dahil olan ulaşım, sigorta, vergi, resim ve harç giderlerinin belirtilerek diğer giderlerin İdari Şartname’nin 25.3’üncü maddesinde yer verilmesi gerekirken İdari Şartname’nin 25.1’inci maddesinde teklif fiyata dahil tüm giderlere yer verilmesinin Tip İdari Şartname’nin 29’uncu dipnotuna aykırı olduğu ve İdari Şartname’nin 25.2’nci maddesinde yer alan düzenleme nedeniyle sözleşmenin uygulanması aşamasında yeni bir iş kaleminin eklenmesi durumunda söz konusu iş kaleminin hakedişlere yansıtılamayacağı,

3) Sözleşme Tasarısı’nın 12.1’inci maddesinin Hizmet İşleri Genel Şartnamesi’nin 42’nci maddesine aykırı olduğu iddialarına yer verilmiştir.

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

1) Başvuru sahibinin 1’inci iddiasına ilişkin olarak:

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Hizmet alımlarında fiyat farkı” başlıklı 81’nci maddesinde “Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihaleleri ile personel çalıştırılmasına dayalı olmamakla birlikte ihale dokümanında personel sayısının belirlendiği ve haftalık çalışma saatinin tamamının idarede kullanıldığı hizmet alımlarında işçilik maliyetlerine ilişkin fiyat farkı hesaplanacağının ihale dokümanında belirtilmesi gerekmektedir.” açıklaması yer almaktadır.

İdari Şartname’nin “Fiyat farkı” başlıklı 46’ncı maddesinde “İhale konusu iş için sözleşmenin uygulanması sırasında fiyat farkı hesaplanmayacaktır. Ancak, mücbir sebepler veya idareden kaynaklanan nedenlerle işin bitim tarihinin süre uzatımı verilmek suretiyle uzatılması halinde, yürürlükte bulunan fiyat farkına ilişkin esaslar dikkate alınarak fiyat farkı hesaplanacaktır.” düzenlemesine,

Teknik Şartname’nin “Fiyat Farkı” başlıklı 16’ncı maddesinde “Bu ihalede yürürlükte bulunan mevzuat hükümlerine göre asgari ücret ve diğer işçilik maliyetlerindeki değişiklikten kaynaklanan fark ödenecek veya kesilecektir.” düzenlemesine yer verilmiştir.

İdari Şartname’nin 46’ncı maddesinde sözleşmenin uygulanması sırasında fiyat farkı hesaplanmayacağının belirtildiği, bahse konu ihalenin işe başlama tarihinden itibaren 12 ay süreli personel çalıştırılmasına dayalı olmayan çamaşır yıkama, kurutma ve ütüleme hizmet alımı olduğu, ihale dokümanında hizmetin ifasında tam zamanlı personel çalıştırılmasına ilişkin her hangi bir belirleme yapılmadığı, her ne kadar Teknik Şartname’nin 16’ncı maddesinde işçilik maliyetleri için fiyat farkı ödeneceği düzenlemesine yer verilmişse de ihale dokümanında öncelik sıralamasına göre İdari Şartname’nin uygulanacağı, dolayısıyla ihale konusu işte tam zamanlı çalışacak personel belirtilmediğinden işçilik maliyetlerindeki değişime ilişkin İdari Şartname’nin 46’ncı maddesi gereğince fiyat farkı verilmeyeceği anlaşıldığından başvuru sahibinin birinci iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

2) Başvuru sahibinin 2’nci iddiasına ilişkin olarak:

Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin eki Tip İdari Şartname’nin “Teklif fiyata dahil olan giderler” başlıklı 25’inci maddesinde “25.1. (İdareler, ihale edilecek hizmetin özelliğine göre, sözleşmenin uygulanması sırasında, ilgili mevzuat gereğince yapılacak ulaşım, sigorta vergi, resim ve harç giderlerinden hangilerinin, isteklilerce teklif edilecek fiyata dahil olması gerektiğini bu maddede belirteceklerdir.)

25.2. 25.1. maddesinde yer alan gider kalemlerinde artış olması ya da benzeri yeni gider kalemlerinin oluşması hallerinde, teklif edilen fiyatın bu tür artış ya da farkları karşılayacak payı içerdiği kabul edilir. Yüklenici, bu artış ve farkları ileri sürerek herhangi bir hak talebinde bulunamaz.

25.3. Teklif fiyata dahil olan diğer giderler aşağıda belirtilmiştir:

25.3.1. (Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihaleleri dışındaki tüm ihalelerde, gider kalemleri, ihale konusu işin özelliğine uygun olarak ilgili mevzuatına, Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği ve Kamu İhale Genel Tebliği ile Kurumun diğer düzenleyici işlemlerine aykırı olmamak kaydıyla idare tarafından belirlenerek buraya yazılacaktır.)

25.4. Sözleşme konusu işin bedelinin ödenmesi aşamasında doğacak Katma Değer Vergisi (KDV), ilgili mevzuatı çerçevesinde İdare tarafından yükleniciye ayrıca ödenir.” düzenlemesi yer almaktadır.

Tip İdari Şartname’nin “Teklif fiyata dahil olan giderler” başlıklı 25.1’inci maddesine ilişkin 29 numaralı dipnotunda “İdareler, ihale edilecek hizmetin özelliğine göre, sözleşmenin uygulanması sırasında, ilgili mevzuat gereğince yapılacak ulaşım, sigorta, vergi, resim ve harç giderlerinden hangilerinin, isteklilerce teklif edilecek fiyata dahil olması gerektiğini bu maddede belirteceklerdir.” açıklamaları bulunmaktadır.

İdari Şartname’nin “Teklif fiyata dahil olan giderler” başlıklı 25’inci maddesinde “25.1. Sözleşmenin uygulanması sırasında ilgili mevzuatı gereğince ödenecek her türlü vergi, resim, harç ile ulaşım giderleri, her türlü sigorta giderleri, eğitim giderleri, montaj giderleri, teknik şartnamede belirtilen ve sözleşme hükümlerinin uygulanması sırasında ortaya çıkacak diğer tüm giderler teklif fiyata dahil edilecektir.

25.2. 25.1. maddesinde yer alan gider kalemlerinde artış olması ya da benzeri yeni gider kalemlerinin oluşması hallerinde, teklif edilen fiyatın bu tür artış ya da farkları karşılayacak payı içerdiği kabul edilir. Yüklenici, bu artış ve farkları ileri sürerek herhangi bir hak talebinde bulunamaz.

25.3. Teklif fiyata dahil olan diğer giderler aşağıda belirtilmiştir:

25.3.1. İlgili mevzuatı gereğince ödenecek her türlü vergi, resim, harç ile ulaşım giderleri, her türlü sigorta giderleri, montaj giderleri, eğitim giderleri teklif fiyata dahil edilecektir.

25.4. Sözleşme konusu işin bedelinin ödenmesi aşamasında doğacak Katma Değer Vergisi (KDV), ilgili mevzuatı çerçevesinde İdare tarafından yükleniciye ayrıca ödenir.” düzenlemesine yer verilmiştir.

İtirazen şikâyete konu ihaleye ait İdari Şartname’nin 25.1’inci maddesinde yapılan düzenlemede ulaşım, sigorta, vergi, resim ve harç giderleri ile her türlü sigorta giderleri, eğitim giderleri, montaj giderleri, teknik şartnamede belirtilen ve sözleşme hükümlerinin uygulanması sırasında ortaya çıkacak diğer tüm giderler teklif fiyata dahil olduğunun belirtildiği, 25.3’üncü maddesinde ise her türlü sigorta giderleri, montaj giderleri, eğitim giderlerinin teklif fiyata dahil olduğunun düzenlendiği tespit edilmiştir.

Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin ekinde yer alan Açık İhale Usulü İle İhale Edilen Hizmet Alımlarında Uygulanacak Tip İdari Şartname’nin hükümleri uyarınca, 25.1’inci maddede ulaşım, sigorta, vergi, resim ve harç giderlerinden teklif fiyata dâhil olacak giderlerin belirtilmesi, diğer giderlere ise 25.3’üncü maddede yer verilmesi gerekmektedir.

Tip İdari Şartname’nin 25.1’inci maddesine ait olan 29 numaralı dipnotta, İdari Şartname’nin 25.1’inci maddesinde yer verilmesi gereken giderlerin ulaşım, sigorta, vergi, resim ve harç giderleri şeklinde sınırlı sayıda belirtildiği, dolayısıyla 25.1’inci maddede sadece ulaşım, sigorta, vergi, resim ve harç giderlerine yer verilebileceği, aksi halde 25.2’nci maddede bulunan standart düzenleme uyarınca, 25.1’inci maddede belirtilen tüm giderlerde ilave işler nedeniyle gerçekleşecek artışlara fark verilmesinin mümkün olmayacağı anlaşılmaktadır.

Başvuruya konu ihalede Tip İdari Şartname’ye aykırı şekilde ulaşım, sigorta, vergi, resim ve harç giderleri haricindeki giderlere de 25.1’inci maddede yer verildiği, dolayısıyla 25.1’inci maddeye atıf yapan 25.2’nci madde uyarınca bu giderlere ilişkin olarak da artış olması ya da benzeri yeni gider kalemlerinin oluşması hallerinde yükleniciye bunlara ilişkin ödeme yapılamayacağı sonucunun ortaya çıktığı anlaşıldığından başvuru sahibinin iddiasının yerinde olduğu sonucuna varılmıştır.

3) Başvuru sahibinin 3’üncü iddiasına ilişkin olarak:

Hizmet İşleri Genel Şartnamesi’nin “Hakediş ödemeleri” başlıklı 42’nci maddesinde “a) Sözleşme bedelinin iş süresince dönemler itibariyle ödenmesi:

Sözleşme konusu hizmetin yüklenici tarafından belli bir süre boyunca devamlı olarak verilmesi (4 üncü maddede tanımlanan sürekli nitelikte bir iş olması) veya işin bölümlere ayrılabilir olması durumunda sözleşmede belirtilen aralıklarla, kesin ödeme mahiyetinde olmamak ve kazanılmış hak sayılmamak üzere geçici hakediş ödemeleri yapılır. Yüklenici tarafından yapılan işlerin bedelleri, sözleşmedeki kayıtlara ve ilgili kanunlara göre yapılacak kesintiler de çıktıktan sonra, sözleşmenin ödemeye ilişkin hükümleri çerçevesinde kendisine ödenir.

İdarenin isteği halinde yüklenici, kesin hesapları kontrol teşkilatının denetimi altında olmak üzere işe paralel olarak yürütmek zorundadır. Bu halde, geçici hakediş raporlarının düzenlenmesinde, bitmiş iş kısımları için bu kesinleştirilmiş miktarlar dikkate alınır.

Hakediş raporlarının düzenlenmesi aşağıdaki esaslara göre yapılır.

1- Toplam Bedel Üzerinden Birim Fiyat Sözleşmelerde;

Geçici hakediş raporları yüklenicinin başvurusu üzerine, sözleşme veya eklerinde aksine bir hüküm bulunmadıkça ayda bir defa düzenlenir. Gelecek yıllara sari olmayan sözleşmelerde yaptırılan işler için, son hakediş raporu bütçe yılının sonuna rastlayan ayın yirminci (20.) günü düzenlenir.

İşe başladığından beri meydana getirilen işler, kontrol teşkilatı tarafından yüklenici veya vekili ile birlikte hesaplanır ve bulunan miktarlar, teklif edilen birim fiyatlarla çarpılmak suretiyle sözleşmedeki esaslara uygun olarak hakediş raporuna geçirilir.

Düzenlenen hakediş raporunun işleme konulabilmesi için, yüklenici veya işbaşında bulunan vekili tarafından imzalanmış olması gereklidir.

Yüklenici veya vekili, bildirilen günde, hakedişe esas hesaplamaların yapılmasında hazır bulunmazsa kontrol teşkilatı hesaplamaları tek başına yaparak hakediş raporunu düzenler ve yüklenicinin bu husustaki itirazları kabul edilmez.

Hakediş raporu düzenlendikten sonra bir hafta içinde yüklenici raporu imzalamazsa kontrol teşkilatı, hakediş raporunu idareye gönderir ve rapor yüklenici tarafından imzalanıncaya kadar idarede hiçbir işlem yapılmaksızın bekletilir. Yüklenici hakediş raporlarını zamanında imzalamazsa, ödemede meydana gelecek gecikmeden dolayı hiçbir şikayet ve istekte bulunamaz.

Hazırlanan ve iki tarafça imzalanmış bulunan geçici hakediş raporu, tahakkuk işlemi yapılıncaya kadar, yetkili makamlar tarafından düzeltilebilir. Ancak bu düzeltme sırasında eski rakam ve yazıların okunabilir şekilde çizilmiş olarak hakediş raporunda bulunması ve düzeltme yapan yetkililerin imzasını taşıması gereklidir. Ancak bu düzeltmeler yeniden sayfa düzenlemeyi gerektirecek ölçüde fazla ise, esas sayfa üzerinde düzeltmenin yapıldığına ilişkin açıklama bulunmak şartı ile, yeniden ayrı bir sayfa düzenlenip hakediş raporuna eklenir.

Yüklenicinin geçici hakedişleri, itirazı olduğu takdirde, karşı görüşlerinin neler olduğunu ve dayandığı gerçekleri, idareye vereceği ve bir örneğini de Hakediş Raporuna ekleyeceği dilekçesinde açıklaması ve hakediş raporunun “İdareye verilen ……..tarihli dilekçemde yazılı ihtirazı kayıtla” cümlesini yazarak ya da bu anlama gelecek bir itiraz şerhi ile imzalaması gereklidir. Eğer yüklenicinin, hakediş raporunun imzalanmasından sonra tahakkuk işlemi yapılıncaya kadar, yetkililer tarafından hakediş raporunda yapılabilecek düzeltmelere bir itirazı olursa hakedişin kendisine ödendiği tarihten başlamak üzere en çok on gün içinde bu itirazını dilekçe ile idareye bildirmek zorundadır. Yüklenici itirazlarını bu şekilde bildirmediği takdirde hakedişi olduğu gibi kabul etmiş sayılır.

Her hakediş tutarına, eğer sözleşmede öngörülmüşse eklenecek miktar dahil edilir. Bulunan miktardan, bir önceki hakediş tutarı çıkarılarak bulunan miktara, ilgili mevzuata göre hesaplanacak Katma Değer Vergisi (KDV) eklenir. Bu miktardan sözleşmede yazılı kesintiler, varsa yüklenicinin idareye olan borçları ve cezalar ile kanunen alınması gereken vergiler kesilir. Hakediş raporu, yüklenici veya vekili tarafından imzalandığı tarihten başlamak üzere en geç sözleşmesinde yazılı sürenin sonunda, eğer sözleşmede bu hususta bir kayıt yoksa otuz gün içinde tahakkuka bağlanır. Bu tarihten başlamak üzere otuz gün içinde de ödeme yapılır.” düzenlemesi yer almaktadır.

Sözleşme Tasarısı’nın “Ödeme yeri ve şartları” başlıklı 12’nci maddesinde “12.1. Sözleşme bedeli (ilave işler nedeniyle meydana gelebilecek artışlara ilişkin bedel dahil) Bolu İl Sağlık Müdürlüğü Muhasebe Hizmetleri Birimi ve Genel Şartnamenin hatalı, kusurlu ve eksik işlere ilişkin hükümleri saklı kalmak kaydıyla aşağıda öngörülen plan ve şartlar çerçevesinde ödenecektir:

Yüklenici aylık yapılan hizmete karşılık her ayın bitiminde düzenlenen faturayla hak ediş talebini içeren dilekçesini ilgili hastanenin idaresine verdikten sonra muayene ve kabul işlemlerinin tamamlanmasına müteakip ödemeler aylık olarak yapılacaktır.

Ödemelerin yapılmasında ayrıca, Maliye Bakanlığının Döner Sermayeli İşletmeler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliğinin “Ödemelerin Yapılmasından Öncelik” başlıklı 22. maddesinin 1. bendinde belirtilen işletmelerin nakit mevcudunun tüm ödemeleri karşılayamaması durumunda giderlerin, muhasebe kayıtlarına alınma sırasına göre ödeneceği ve bu ödemelerin yapılmasında sırasıyla;

a) Katkı payları hariç olmak üzere özlük haklarına ilişkin ödemelerine,

b) Kanunları gereğince diğer kamu idarelerine ödenmesi gereken vergi, resim, harç, prim, fon kesintisi, pay ve benzeri tutarlarına,

c) Çeşidine bakılmaksızın Bakanlıkça belirlenen tutarın altındaki giderlere ilişkin ödemelerine,

ç) İhalesi yapılan temizlik, yemek hazırlama ve dağıtım, güvenlik, bilgisayar sistemlerine yönelik hizmet alımları gibi yoğun emek gerektiren, düzenli ve kesintisiz yürütülmesi gereken hizmetlere ilişkin ödemelerine,

d) Mevzuatları gereği döner sermaye gelirlerinden; personele yapılacak ek ödeme, katkı payı gibi ödemelerine, öncelik verileceği hükmüne istinaden ödeme yapılacaktır.

12.1.1. Hakediş raporu, yüklenici veya vekili tarafından imzalandığı tarihten başlamak üzere 30 gün içinde tahakkuka bağlanır. Bu tarihten başlamak üzere otuz gün içinde de ödeme yapılır.” düzenlemesine yer verilmiştir.

Yukarıda aktarılan ihale dokümanı düzenlemelerinden, sözleşmenin yürütülmesi aşamasında her ay sonunda hakediş düzenleneceği, hakediş raporunun imzalandığı tarihten başlanarak 30 gün içinde tahakkuka bağlanacağı ve devamındaki 30 gün içerisinde de ödeme yapılacağına yönelik Hizmet İşleri Genel Şartnamesi’nin 42’nci maddesine uygun düzenleme yapıldığı, sadece nakit mevcudunun tüm ödemeleri karşılayamaması durumunda ilgili mevzuat uyarınca işlem tesis edileceğinin düzenlendiği anlaşıldığından başvuru sahibinin üçüncü iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilemeyecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, ihalenin iptali gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (a) bendi gereğince ihalenin iptaline,

Oybirliği ile karar verildi.