aşırı düşük teklif açıklamasında mevzuata aykırılığı belirlenen hususların belgelerdeki bilgi eksikliğinden ziyade ilgili tutanağın hatalı şekilde düzenlenmesi ve sunulması gereken teyit yazısının sunulmamasından kaynaklandığı bu sebeple anılan hususların eksik bilgilerin tamamlatılmasının mümkün olmadığı öte yandan idarenin iptal kararında teklif bedeli içerisindeki payının çok düşük olduğu belirtilen sigorta giderinin aşırı düşük teklif sorgulama yazısında önemli bir teklif bileşeni olarak belirtildiği bu nedenle teklif açıklamasında sigorta giderine ilişkin bilgi ve belgelerin aranması gerektiği anlaşıldığından idarenin iptal gerekçesinin yerinde olmadığı hk 1

BAŞVURU SAHİBİ:

Uzunlar Katı Atık Yönetimi San. ve Tic. Ltd. Şti.,

İHALEYİ YAPAN İDARE:

Menderes Belediye Başkanlığı Temizlik İşleri Müdürlüğü,

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2020/700711 İhale Kayıt Numaralı “2021 Yılı İçerisinde Belediyemiz Temizlik Hizmetlerinde Kullanılmak Üzere Çöp Kamyonu ve İş Makinesi Kiralama” İhalesi

KURUMCA YAPILAN İNCELEME:

Menderes Belediye Başkanlığı Temizlik İşleri Müdürlüğü tarafından 18.01.2021 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “2021 Yılı İçerisinde Belediyemiz Temizlik Hizmetlerinde Kullanılmak Üzere Çöp Kamyonu ve İş Makinesi Kiralama” ihalesine ilişkin olarak Uzunlar Katı Atık Yönetimi San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından 21.04.2021 tarih ve 20523 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 21.04.2021 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2021/736 sayılı şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi:

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle; ihale komisyonu tarafından alınan ilk karar üzerine Kuruma itirazen şikayet başvurusunda bulundukları, yapılan incelemede Kamu İhale Kurulu’nun 31.03.2021 tarihli ve 2021/UH.I-709 sayılı kararı ile düzeltici işlem belirlenmesine karar verildiği, anılan karar üzerine alınan ihale komisyonu kararında ihalenin kendileri üzerinde bırakılmasına karar verildiği ancak ihale yetkilisi tarafından ihalenin iptal edildiği, ihale yetkilisinin iptal gerekçelerine ilişkin olarak;

• Düzeltici işlem yapılmasını gerektiren Kurul kararında, ihale üzerinde kalan isteklinin teklifinin değerlendirme dışı bırakılmasına gerekçe olarak gösterilen hususların bilgi eksikliği kapsamında tamamlatılmasının mümkün olduğu gerekçesiyle ihalenin iptal edilmesinin yerinde olmadığı, söz konusu gerekçenin Kurul kararına aykırılık teşkil ettiği, anılan isteklinin aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunmuş olduğu belgenin ilgili mevzuat hükümlerine uygun olmadığı ve idareyi yanıltma amacıyla sunulduğu,   

• Hizmetin aksamaması amacıyla, aynı şartlarda kısa süreli olarak pazarlık usulünde yapılan hizmet alımında teklif edilen birim fiyatların, iptale konu ihaledeki birim fiyatlardan bariz derecede düşük olduğu gerekçesiyle ihalenin iptal edilmesinin yerinde olmadığı, incelemeye konu ihale ile idare tarafından pazarlık usulünde yapılan kısa süreli ihalenin içeriklerinin birbirinden farklı olduğu, pazarlık usulünde yapılan ihaledeki istenilen araçların daha düşük sayıda olduğu ve istenilen araçların niteliklerinin daha düşük maliyetli olduğu, yine pazarlık usulünde yapılan ihaleye incelenmekte olan ihaledeki birçok firmanın davet edilmediği, pazarlık usulünde yapılan ihalenin, incelenmekte olan ihalede Kurul kararıyla değerlendirme dışı bırakılan istekliye verilmiş olduğu,

• İhalenin gerçekleştirildiği aşamada yeterli bütçenin mevcut olduğu ancak pandemi süreci ve ekonomik sıkıntılar nedeniyle harcamalarda büyük artış yaşandığı, bu sebeple başvuru sahibi isteklinin teklif bedelini karşılayacak bütçe ödeneğinin kalmadığı gerekçesiyle ihalenin iptal edilmesinin yerinde olmadığı, Kamu İhale Kanunu’nu gereğince idarelerin ödeneği bulunmayan işler için ihaleye çıkamayacakları, kendileri tarafından teklif edilen bedelin yaklaşık maliyetin altında olduğu, ihaledeki geçersiz bir teklif dikkate alınarak, kamu zararı oluşacağı şeklindeki tespitin yerinde olmadığı, ihale bedelinin ihale konusu işe ilişkin önceki yıllardaki sözleşme tutarları ile uyumlu olduğu,  

• Pazarlık usulünde, hizmet için aylık olarak ödenen tutarın, iptale konu ihalede aynı hizmet için oluşan birim fiyatlardan bariz derecede düşük olmasının hukuken ve vicdanen açıklanamayacağı gerekçesiyle ihalenin iptal edilmesinin yerinde olmadığı, kıyas edilen ihalelere konu işlerin farklı niteliklerde olduğu, incelenmekte olan ihalede işte kullanılacak tüm araçların yüklenici tarafından sağlanması öngörülmekte iken, pazarlık usulünde yapılan ihalede yükleniciden istenilen araçların sayısının azaltıldığı ve idarenin araçlarının yüklenicinin kullanımına sunulduğu,  

İdare tarafından yaklaşık maliyetin, yapılan piyasa araştırması esas alınarak belirlendiği, ihale tarihinde teklif bedelleri arasında oluşan fiyat farklılıkları dikkate alınarak yaklaşık maliyetin gözden geçirildiği, yapılan incelemede yetkili satıcı ve üretici firmalardan alınan araç tekliflerinin daha gerçekçi olduğunun tespit edildiği ayrıca ihale konusu işte kullanılacak araçların Devlet Malzeme Ofisi’nden temin edilmesi halinde ciddi oranda maliyet tasarrufu sağlanacağı gerekçesiyle ihalenin iptal edilmesinin yerinde olmadığı, her ihalenin kendine özgü şartlarının dikkate alınması gerektiği, ödeneğin bulunması halinde yaklaşık maliyetin üzerindeki tekliflerin bile kabul edilebileceği, idarenin Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın birim fiyat analizini dikkate alarak oluşturduğu iptal gerekçesinin yerinde olmadığı, ihale konusu işteki araçların nitelikleri ve araçlara ilişkin teklif fiyatına dahil giderlerin büyük farklılıklar oluşturduğu iddialarına yer verilmiştir.

İptal gerekçeleri ile sınırlı olarak yapılan inceleme sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Temel İlkeler” başlıklı 5’inci maddesinde “İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur.” hükmü,

Anılan Kanun’un “Tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 37’nci maddesinde “… Tekliflerin değerlendirilmesinde, öncelikle belgeleri eksik olduğu veya teklif mektubu ile geçici teminatı usulüne uygun olmadığı 36 ncı maddeye göre ilk oturumda tespit edilen isteklilerin tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılmasına karar verilir. Ancak, teklifin esasını değiştirecek nitelikte olmaması kaydıyla, belgelerde bilgi eksikliği bulunması halinde idarece belirlenen sürede isteklilerden bu eksik bilgilerin tamamlanması yazılı olarak istenir. Belirlenen sürede bilgileri tamamlamayan istekliler değerlendirme dışı bırakılır ve geçici teminatları gelir kaydedilir.” hükmü,

Yine anılan Kanun’un “Bütün tekliflerin reddedilmesi ve ihalenin iptali” başlıklı 13’üncü maddesinde “İhale komisyonu kararı üzerine idare, verilmiş olan bütün teklifleri reddederek ihaleyi iptal etmekte serbesttir. İhalenin iptal edilmesi halinde bu durum bütün isteklilere derhal bildirilir. İdare bütün tekliflerin reddedilmesi nedeniyle herhangi bir yükümlülük altına girmez. Ancak, idare isteklilerin talepte bulunması halinde, ihalenin iptal edilme gerekçelerini talep eden isteklilere bildirir.” hükmü,

Aynı Kanun’un “İdarelerce uyulması gereken diğer kurallar” başlıklı 62’nci maddesinde “Bu Kanun kapsamındaki idarelerce mal veya hizmet alımları ile yapım işleri için ihaleye çıkılmadan önce aşağıda belirtilen hususlara uyulması zorunludur:

…

           b) Öngörülen ödeneklerin kullanılmasına imkan verecek süre dikkate alınarak, idarelerce ihalelerin zamanında yapılması, birden fazla yılı kapsayan ve yatırım niteliği olan işlerde (doğal afetler nedeniyle yapılması gerekenler hariç) ise yılın ilk dokuz ayında ihalenin sonuçlandırılması esastır. Ancak ertesi malî yılda gerçekleştirilecek süreklilik arz eden mal ve hizmet alımları için bir önceki malî yıl sona ermeden ihaleye çıkılabilir.” hükmü,

Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Yaklaşık maliyetin hesaplanmasına esas miktar ve fiyatların tespiti” başlıklı 8’inci maddesinde “(1) İdareler, yaklaşık maliyetin hesaplanabilmesi için öncelikle ihale konusu hizmeti oluşturan iş kalemlerini veya gruplarını ve bunlara ilişkin miktarları tespit ederler. Bu amaçla, idare tarafından gerek duyulduğunda, aşağıda belirtilen esas ve usuller çerçevesinde miktar araştırması da yapılabilir.

(2) Yaklaşık maliyete ilişkin fiyatların tespitinde;

a) Kamu kurum ve kuruluşlarınca işin niteliğine göre belirlenmiş fiyatlar,

b) İhaleyi yapan idare veya diğer idarelerce gerçekleştirilmiş aynı veya benzer işlerdeki fiyatlar,

c) İlgili odalarca belirlenmiş fiyatlar,

ç) İhale konusu işi oluşturan iş kalemlerine veya gruplarına ilişkin olarak piyasadan yapılacak fiyat araştırması kapsamında elde edilecek fiyat tekliflerinin aritmetik ortalaması alınmak suretiyle ya da konusunda uzman bilirkişi ve ekspertizlerden soruşturularak oluşturulan fiyatlar,

d) İhale konusu işe ilişkin olarak Bütçe Uygulama Talimatlarında ve/veya Sağlık Uygulama Tebliğinde yer alan fiyatlardan KDV veya farklı nitelikteki diğer giderler indirilmek suretiyle bulunan fiyatlar,

Esas alınır.

(3) İdareler yaklaşık maliyete ilişkin fiyatların tespitinde, (a), (b), (c), (ç) ve (d) bentlerinde belirtilen fiyatların birini, birkaçını veya tamamını herhangi bir öncelik sırası olmaksızın kullanabilirler.

(4) Fiyat araştırması için yapılan çalışmalarda fiyat sorulacak kişi ve kuruluşlara yazılan yazıda fiyatı tespit edilecek iş grubu veya iş kaleminin ayrıntılı özelliklerine yer verilir. Fiyat istenecek kişi ve kuruluşlara aynı koşulları taşıyan yazılarla başvurulur ve fiyatlar KDV hariç istenir. İstenen özellikleri taşımayan veya gerçek piyasa rayiçlerini yansıtmadığı düşünülen fiyat bildirimleri ve proforma faturalar değerlendirmeye alınmaz ve buna ilişkin gerekçeler yaklaşık maliyet hesap cetvelinde gösterilir.” hükmü,

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “İdarelerce belgelerdeki eksik bilgilerin tamamlatılması” başlıklı 16.6’ncı maddesinde “16.6.1 İhale dokümanında başvuru veya teklif zarfı içinde sunulması istenilen belgeler ve bu belgelere ilgili mevzuat gereğince eklenmesi zorunlu olan eklerinden herhangi birinin, aday veya isteklilerce sunulmaması halinde, bu eksik belgeler ve ekleri idarelerce tamamlatılmayacaktır. Ancak,

a) Geçici teminat ve teklif mektuplarının Kanunen taşıması zorunlu hususlar hariç olmak üzere, sunulan belgelerde ihale sonucu açısından teklifin esasını değiştirecek nitelikte olmayan bilgi eksikliklerinin bulunması halinde, bu tür bilgi eksikliklerinin giderilmesine ilişkin belgeler,

b) Aday ve isteklilerce sunulan ve başka kurum, kuruluş ve kişilerce düzenlenen belgelerde, belgenin taşıması zorunlu asli unsurlar dışında, belgenin içeriğine ilişkin tereddüt yaratacak nitelikte olan ve belgeyi düzenleyen kurum, kuruluş veya kişilerden kaynaklanan bilgi eksikliklerinin giderilmesine ilişkin belgeler,

İdarelerce tamamlatılacaktır. Bu çerçevede, bilgi eksikliklerinin giderilmesine ilişkin belgeler, idarece ilgili kurum veya kuruluştan re’sen istenebilir. Söz konusu belgelerin aday veya istekliler tarafından tamamlatılmasının istenilmesi halinde ise bilgi eksikliklerinin giderilmesine ilişkin belgelerin niteliği dikkate alınarak idarelerce aday veya isteklilere iki iş gününden az olmamak üzere makul bir tamamlama süresi verilecektir.” açıklaması,

Anılan Tebliğ’in “Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer tespiti ve aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79’uncu maddesinde “… 79.2. İhale ilanında ve dokümanında teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden açıklama isteneceği belirtilen hizmet alımı ihalelerinde, aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi aşamasında aşağıdaki düzenlemelere göre işlem tesis edilmesi gerekmektedir.  

…

79.2.2. İstekliler aşırı düşük olarak tespit edilen tekliflerini aşağıdaki yöntemleri kullanarak açıklayabilirler.

79.2.2.1. Üçüncü Kişilerden Alınan Fiyat Teklifleri: Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin üçüncü kişilerden fiyat teklifi alınması durumunda, öncelikli olarak fiyat teklifini veren kişiyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre teklife konu mal veya hizmet için maliyet tespit tutanağı (Ek-O.5) veya satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.6) düzenlenecektir. Tutanaklar fiyat teklifinin dayanağı olarak düzenlenecek olup, aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunulacaktır.

Maliyet tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için, fiyat teklifinin mamul/mala ilişkin olması halinde mamul/malın birim fiyatının, tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olmaması; fiyat teklifinin hizmete ilişkin olması halinde ise bu hizmetin birim fiyatının, tutanakta tespit edilen toplam birim maliyetin altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.5) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (…/…/…) tarih ve (…) sayılı maliyet tespit tutanağındaki ortalama/toplam birim maliyet tutarının altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.

Satış tutarı tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.6) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (…/…/…) tarih ve (…) sayılı satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.

Üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin teklife konu alanda faaliyet gösterenlerden alınması gerekmekte olup, bu belgelerin ihale tarihinden önce düzenlenmiş olması zorunlu değildir.

…

79.3.4. Hizmet alım ihalelerinde herhangi bir sigorta giderinin aşırı düşük teklif sorgulamasında önemli bir bileşen olarak kabul edilmesi durumunda, isteklilerce sigorta acentelerinden alınan poliçe, fiyat teklifi veya sözleşmelerin ekine ihale dokümanında yer alan teminat tutarları üzerinden teklif ettikleri sigorta prim tutarlarıyla sigorta hizmetini gerçekleştirebileceklerine ilişkin, ilgili sigorta şirketinin genel müdürlüğünden veya bölge müdürlüğünden alınan teyit yazısının eklenmesi ve bu yazının yetkili kişilerin imzasını taşıması gereklidir. Ancak sigorta şirketlerinin genel müdürlük veya bölge müdürlükleri tarafından imzalanmış poliçe veya fiyat teklifleri için teyit alınması zorunlu değildir. Sigorta giderinin tevsiki için sunulan belgenin işin süresinin tamamını kapsaması gerekmektedir. …” açıklaması,

Kamu İhale Genel Tebliği’nin eki “Satış Tutarı Tespit Tutanağı” başlıklı Ek-O.6 numaralı standart formda “…

* Bu sütunda, faturanın mükellef tarafından düzenlendiği durumlarda “alıcı” bilgilerine; mükellef tarafından düzenlenmediği durumlarda ise “faturayı düzenleyen” bilgilerine yer verilecektir.” açıklaması,

İdari Şartname’nin “Teklif fiyata dahil olan giderler” başlıklı 25’inci maddesinde “25.1. Mevzuat gereğince yapılacak her türlü ulaşım, sigorta, vergi, resim ve harç vb. giderler yükleniciye aittir.

25.2. 25.1. maddesinde yer alan gider kalemlerinde artış olması ya da benzeri yeni gider kalemlerinin oluşması hallerinde, teklif edilen fiyatın bu tür artış ya da farkları karşılayacak payı içerdiği kabul edilir. Yüklenici, bu artış ve farkları ileri sürerek herhangi bir hak talebinde bulunamaz.

25.3. Teklif fiyata dahil olan diğer giderler aşağıda belirtilmiştir:

25.3.1. Bakım ve onarım giderleri, motorlu taşıtlar vergisi, zorunlu mali trafik sigortası ve muayene giderleri teklif fiyata dahildir.

25.4. Sözleşme konusu işin bedelinin ödenmesi aşamasında doğacak Katma Değer Vergisi (KDV), ilgili mevzuatı çerçevesinde İdare tarafından yükleniciye ayrıca ödenir.

25.5. Bu madde boş bırakılmıştır.” düzenlemesi,

Aynı Şartname’nin “Sınır değer” başlıklı 33’üncü maddesinde “33.1. İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra Kurum tarafından belirlenen yönteme göre sınır değer hesaplar.

33.2. Teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden Kanunun 38 inci maddesine göre açıklama istenecektir. Bu kapsamda; ihale komisyonu sınır değerin altında kalan teklifleri aşırı düşük teklif olarak tespit eder ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister. İhale komisyonu;

a) Verilen hizmetin ekonomik olması,

b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

c) Teklif edilen hizmetin özgünlüğü,

gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifi reddedilir. İhale komisyonunca reddedilmeyen teklifler, geçerli teklif olarak belirlenir. İhale üzerinde bırakılan isteklinin teklifinin sınır değerin altında olması durumunda kesin teminat 40.1 maddesinde yer alan hüküm uyarınca hesaplanan tutar üzerinden alınır.” düzenlemesi,

Teknik Şartname’nin “Araç ve İş Makineleri Miktarları ve Çalışma Süreleri” bölümünde “…

 …” düzenlemesi,

Teknik Şartname’nin 4.25’inci maddesinde “Araçlarda aylık çalışma gün sayısı her ayda mevcut iş günü (aylık 24 gün) kadardır. Ancak gerek duyulması hallerinde müdürlük, tatil ve bayram günlerinde de araçlar çalıştırabilir. Bazı aylarda, araçlar ihtiyaç durumuna göre işin akışına bağlı olarak tatil günleri dahil olmak üzere tam ay çalıştırılabilecektir.” düzenlemesi,

Aynı Şartname’nin 5.3’üncü maddesinde “Hakedişler düzenlenirken, araçlarının çalışmaları yüklenicinin teklif etmiş olduğu birim fiyat üzerinden Araçlar ve iş makineleri için belirlenen çalışma Gün/Saat ile çarpılarak hakkediş düzenlenecek ve ödemesi yapılacaktır. Araçların toplam çalışma süresinden fazla çalışması durumunda, yüklenicinin teklif etmiş olduğu birim fiyat üzerinden, çalışma Gün/Saatine karşılık gelen bedel fazla mesai olarak hakedişe ilave edilecektir.” düzenlemesi yer almaktadır.

İncelemeye konu ihalenin konusunun “2021 Yılı İçerisinde Belediyemiz Temizlik Hizmetlerinde Kullanılmak Üzere Çöp Kamyonu ve İş Makinesi Kiralama” işi olduğu, ihalede 26 adet ihale dokümanı indirildiği, 18.01.2021 tarihinde yapılan ihalede 11 teklif dosyası sunulduğu, 1 isteklinin dosyasında sadece teşekkür yazısının yer aldığı, ihaleye 10 isteklinin katıldığı, 04.02.2021 tarihli ihale komisyon kararı ile ihalenin Clas Turizm Gayrimenkul İnşaat Lojistik Oto Kiralama Temizlik ve Katı Atık Toplama Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. üzerinde bırakıldığı, komisyon kararı üzerine Kurumumuza itirazen şikayet başvurusunda bulunulduğu, alınan 31.03.2021 tarihli ve 2021/UH.I-709 sayılı Kurul kararı ile ihale üzerinde kalan istekli olan Clas Turizm Gayrimenkul İnşaat Lojistik Oto Kiralama Temizlik ve Katı Atık Toplama Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti.nin teklifinin sunulan aşırı düşük teklif açıklamasının ilgili mevzuat hükümlerine uygun olmadığı gerekçesiyle reddedilmesine karar verildiği, bunun üzerine ihale komisyonunun 12.04.2021 tarihli kararı ile ihalenin başvuru sahibi olan Uzunlar Katı Atık Yönetimi Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. üzerinde bırakıldığı ancak ihale yetkilisinin 16.04.2021 tarihli kararı ile ihalenin iptal edildiği tespit edilmiştir.  

İhale yetkilisinin 16.04.2021 tarihli ihale iptal kararında,

1. Alınan Kurul kararı ile teklifi değerlendirme dışı bırakılan isteklinin aşırı düşük teklif açıklamasındaki uygun bulunmama gerekçelerinin bilgi eksikliği kapsamında tamamlatılmasının mümkün olduğu, acente tarafından düzenlenen sigorta poliçelerinin geçerli bir belge olduğu, anılan belgelerin teyidinin idare tarafından ilgili bölge müdürlüğünden istenebileceği, ek olarak sigorta bedelinin toplam maliyet içerisindeki payının çok düşük olduğu, belirtilen sebeplerle anılan isteklinin teklifinin değerlendirme dışı bırakılması işleminin yerinde olmadığı sonucuna ulaşıldığı,

2. İhale sürecinin uzaması nedeniyle hizmetin aksatılmadan yürütülmesini temin etmek amacıyla pazarlık usulünde yapılan ihalenin Kurul kararıyla değerlendirme dışı bırakılan Clas Turizm Gayrimenkul İnşaat Lojistik Oto Kiralama Temizlik ve Katı Atık Toplama Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. tarafından mevcut ihaledeki birim fiyatlar ile sunulmaya başlandığı, sunulan hizmetin Şartname’de istenilen araçlardan daha yeni model araçlarla sorunsuz bir şekilde devam etmekte olduğu, ihale üzerinde kalan istekli ile teklifi değerlendirme dışı bırakılan istekli arasında 6.943.560.00 TL bedel farkı olduğu, ihale sürecine devam edilmesinin ciddi oranda bir kamu zararına neden olacağı,

3. İhalenin gerçekleştirildiği aşamada yeterli bütçenin mevcut olduğu ancak pandemi süreci ve yaşanan ekonomik sıkıntılar nedeniyle harcamalarda büyük artış yaşandığı, bu sebeple başvuru sahibi isteklinin teklif bedelini karşılayacak bütçe ödeneğinin kalmadığı,

4. Pazarlık usulü ile yapılan ihalede aynı hizmetin aylık 303.650,00 TL bedel ile alındığı ancak başvuru sahibi istekli ile sözleşme imzalanması halinde aynı hizmet için aylık 883.123,00 TL bedel ödenecek olmasının hukuki ve vicdani olmadığı,

5. İhale tarihinde alınan tekliflerin büyük ölçüde farklılık göstermesi nedeniyle yaklaşık maliyetin gözden geçirildiği, yaklaşık maliyetin belirlenmesi esnasında yapılan piyasa araştırmasının gerçek maliyet bedellerini yansıtmadığının anlaşıldığı, piyasa araştırmasında Teknik Şartname’deki düzenlemelerin kiralama işinde yer alan tüm araçların kilometre sınırlaması olmaksızın günlük 24 saat çalıştırılacağı şeklinde anlaşıldığı ancak ihale konusu işin esas itibariyle araç kiralama işinden ziyade özel nitelikli kent temizliğinde kullanılacak araçları kapsadığı, ek olarak araçlara ilişkin yetkili satıcı ve üretici firmalardan alınan fiyat tekliflerinin daha doğru olduğu ve gerçek durumu yansıttığının anlaşıldığı, belirtilen sebeplerle maliyet hesaplamalarında hata yapıldığı, öyle ki Devlet Malzeme Ofisi katalog fiyatları esas alınarak Çevre ve Şehircilik Bakanlığı birim fiyatları ile yapılan hesaplamada, araçların sözleşme gideri dahil günlük çalışma ücretinin yapılan piyasa araştırmasında ulaşılan birim fiyatların yarısından bile daha düşük olduğu, yapılan hata hesaplama neticesinde 11 aylık kiralama maliyetine ilişkin yaklaşık maliyetin 10.484.882,00 TL olarak belirlendiği ancak ihtiyaca konu tüm araçların Devlet Malzeme Ofisi’nden temin edilmesi halinde 2017 model araçlar için 3.294.916,78 TL ve 2020 model araçların için ise sadece 5.031.402,76 TL bedel ödeneceği, sonuç olarak hatalı hesaplanan yaklaşık maliyetin kamu zararına neden olacağının açık olduğu gerekçelerine yer verildiği görülmüştür.

İhaleye ilişkin olarak alınan 31.03.2021 tarih ve 2021/UH.I-709 sayılı Kurul kararı incelendiğinde, idare tarafından teklif değeri sınır değerin altında olan isteklilerin 19.01.2021 tarihli yazılar ile aşırı düşük teklif sorgulamasına tabi tutulduğu, söz konusu yazıların ekindeki açıklama yazısında diğer teklif bileşenlerine ek olarak araçların zorunlu mali trafik sigortası giderinin de önemli bir teklif bileşeni olarak belirlendiği, ihale üzerinde kalan istekli tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamasında, araç kiralama gideri, bakım onarım maliyeti, yazlık ve kışlık lastik maliyetleri ve araç giydirme logo maliyetleri için aynı firmadan alınmış fiyat tekliflerinin sunulduğu, söz konusu fiyat tekliflerine ekinde yer alan Ek-O.6 satış tutarı tespit tutanağının ilgili mevzuat hükümlerine uygun olarak hazırlanmadığı, tespit tutanağının fatura bilgileri tablosu kısmında “Faturayı Düzenleyenin veya Alıcının* Adı ve Soyadı / Ticaret Unvanı ve T.C. /Vergi Kimlik No.su” sütununda ilgili dipnot uyarınca anılan mükelleften mal veya hizmet alan alıcı bilgilerine yer verilmesi gerekirken, ilgili kısımda yine faturaları düzenleyen mükellefin bilgilerine yer verildiği, bu sebeple fatura tablosunda yer verilen faturalara konu mal veya hizmetlerin alıcılarına ilişkin bilgilere ulaşılamadığı, yine teklif açıklamasında ilgili sigorta giderlerinin tevsiki amacıyla bir acenteden alınan fiyat tekliflerinin sunulduğu ancak ilgili sigorta şirketinin genel müdürlüğünden veya bölge müdürlüğünden alınmadığı anlaşılan söz konusu fiyat tekliflerinin ekine teyit yazılarının eklenmemiş olduğu hususlarının tespit edildiği ve belirtilen gerekçelerle ihale üzerinde kalan isteklinin teklifinin değerlendirme dışı bırakıldığı görülmüştür.

İdare tarafından ihale sürecinin uzadığı gerekçesiyle ihale konusu işe ilişkin olarak, 2021/10178 İKN’li Çöp Kamyonu ve İş Makinası Kiralama ihalesinin yapıldığı, pazarlık usulünde gerçekleştirilen ihale neticesinde ilgili Kurul kararıyla incelenmekte olan ihalede değerlendirme dışı bırakılan Clas Turizm Gayrimenkul İnşaat Lojistik Oto Kiralama Temizlik ve Katı Atık Toplama Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti.den hizmet alınmakta olduğu, pazarlık usulünde gerçekleştirilen söz konusu ihale ile incelenmekte olan ihale arasında aşağıdaki tabloda gösterilen miktar ve içerik farklılıklarının olduğu, benzer kalemlerde oransal farklılıklar olduğu, yine istenilen araçlarım özellikleri açısından farklılıklar olduğu tespit edilmiştir.  

İdare tarafından hazırlanan ihale onay belgesi incelendiğinde, ihale konusu işin yaklaşık maliyetinin 10.484.882,64 TL ve kullanılabilir ödenek tutarının 11.750.000,00 TL olduğu, ödenek tutarının başvuru sahibi tarafından teklif edilen bedelin üzerinde olduğu görülmüştür.

İdari Şartname’de teklif fiyata dahil giderler arasında, bakım ve onarım giderleri, motorlu taşıtlar vergisi, zorunlu mali trafik sigortası ve muayene giderlerinin belirtildiği, aşırı düşük teklif sorgulama yazısında önemli teklif bileşenleri arasında ihale kapsamında çalıştırılacak araçların; amortisman veya kiralama giderleri, bakım-onarım giderleri, motorlu taşıtlar vergisi giderleri, zorunlu mali trafik sigortası, araç fenni muayenesi, yazlık ve kışlık lastik giderleri ile Menderes Belediyesi Temizlik İşleri Müdürlüğü logo giderlerinin belirtildiği öte yandan idarenin kıyaslamada kullandığı Devlet Malzeme Ofisi araç katalog fiyatlarının sadece araç temin bedelini içerdiği, dolayısıyla kıyaslanan birim fiyatların farklı mahiyette olduğu görülmüştür.

Yine idare tarafından incelenmekte olan ihaleye ilişkin olarak hazırlanan Teknik Şartname’de kilometre sınırlaması olmaksızın çalışacak araçlara ilişkin bir belirleme yapılmadığı ancak araçların çalışma sürelerinin Teknik Şartname’de belirtildiği, belirtilen sürelerin aşılması halinde birim fiyatlar üzerinden fazla mesai ödeneceğinin düzenlendiği, bu nedenle yaklaşık maliyetin hazırlanması esnasında yapılan piyasa araştırmasında anılan hususa ilişkin bir belirsizlik olmadığı tespit edilmiştir. İdare tarafından yaklaşık maliyetin hazırlanması esnasında, 3 firmadan fiyat teklifi alındığı, alınan birim fiyat tekliflerinin birbiriyle uyumlu olduğu görülmüştür.

İhale yetkilisinin ilk iptal gerekçesi incelendiğinde, ilgili Kurul kararı ile teklifi değerlendirme dışı bırakılan Clas Turizm Gayrimenkul İnşaat Lojistik Oto Kiralama Temizlik ve Katı Atık Toplama Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti.nin aşırı düşük teklif açıklamasında mevzuata aykırılığı belirlenen hususların belgelerdeki bilgi eksikliğinden ziyade, ilgili tutanağın hatalı şekilde düzenlenmesi ve sunulması gereken teyit yazısının sunulmamasından kaynaklandığı, bu sebeple anılan hususların eksik bilgilerin tamamlatılmasının mümkün olmadığı, öte yandan idarenin iptal kararında teklif bedeli içerisindeki payının çok düşük olduğu belirtilen sigorta giderinin aşırı düşük teklif sorgulama yazısında önemli bir teklif bileşeni olarak belirtildiği, bu nedenle teklif açıklamasında sigorta giderine ilişkin bilgi ve belgelerin aranması gerektiği anlaşıldığından idarenin birinci iptal gerekçesinin yerinde olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

İhale yetkilisinin 2 ve 4’üncü iptal gerekçelerine ilişkin olarak, Kurul kararına konu Clas Turizm Gayrimenkul İnşaat Lojistik Oto Kiralama Temizlik ve Katı Atık Toplama Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti.nin teklif bedelinin ilgili mevzuat hükümlerine ve ihale dokümanı düzenlemelerine uygun olarak açıklanmadığı, bu sebeple de isteklinin teklifinin değerlendirme dışı bırakılmasına karar verildiği, yine iptal gerekçesi olarak fiyat kıyaslama yapılan ihaleler arasında miktar ve içerik farklılıklarının olduğu, benzer kalemlerde oransal farklılıklar olduğu, yine istenilen araçların özellikleri açısından farklılıklar olduğu, sonuç olarak başvuru sahibi isteklinin teklif bedeli ile kıyaslanan teklifin açıklamasının ilgili mevzuat hükümlerine ve ihale dokümanı düzenlemelerine uygun olarak yapılmadığı, yine pazarlık usulünde yapılan ihale ile incelenmekte olan ihale arasında açık farklılıklar olduğu belirtilen sebeplerle ihale yetkilisinin söz konusu kıyaslamaları esas alarak oluşturduğu iptal kararının idarelerin sağlamakla sorumlu temel ilkelere uygun olmadığı değerlendirildiğinden idarenin ikinci ve dördüncü iptal gerekçelerinin yerinde olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.  

İhale yetkilisinin 3’üncü iptal gerekçesine ilişkin olarak, ihale onay belgesi incelendiğinde, ihale konusu işin yaklaşık maliyetinin 10.484.882,64 TL ve kullanılabilir ödenek tutarının 11.750.000,00 TL olduğu, ödenek tutarının başvuru sahibi tarafından teklif edilen bedelin üzerinde olduğu, idare tarafından yürütülen kamu hizmetinin aksatılmadan yürütülmesini temin etmek amacıyla ihale konusu işe ilişkin ödenek tutarının idarenin hesaplarında bulundurulmasının idarenin sorumluluğunda olduğu, ihale öncesinde belirlenmiş ödenek tutarının başvuru sahibinin teklif bedelini karşıladığı görüldüğünden idarelerin sağlamakla sorumlu olduğu güvenirlik ve saydamlık gibi temel ilkeler doğrultusunda idarenin üçüncü iptal gerekçesinin yerinde olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.  

İhale yetkilisinin 5’inci iptal gerekçesine ilişkin olarak, ihale konusu iş kapsamında istenilen hizmet ile Devlet Malzeme Ofisi kataloglarında yer alan araç temin bedelinin içeriklerinin farklı olduğu, ihale konusu iş kapsamında teklif fiyata dahil olan giderler arasında bakım ve onarım giderleri, motorlu taşıtlar vergisi, zorunlu mali trafik sigortası ve muayene giderlerinin yer aldığı, yine önemli teklif bileşenleri olarak amortisman veya kiralama giderleri, bakım-onarım giderleri, motorlu taşıtlar vergisi giderleri, zorunlu mali trafik sigortası, araç fenni muayenesi, yazlık ve kışlık lastik giderleri ile logo giderlerinin belirtildiği, öte yandan araç temin bedelinin sadece aracın satın alma bedelini içerdiği dolayısıyla kıyaslanan birim fiyatların farklı mahiyette olduğu, yaklaşık maliyetin belirlenmesine ilişkin olarak ilgili Yönetmelik’te yer alan hükme uygun olarak piyasa araştırması yapıldığı, alınan fiyat tekliflerinin yakın olduğu, Teknik Şartname’de araçların çalışma sürelerine ve fazla mesai ücretlerine ilişkin düzenlemelere yer verildiği, bu nedenle yaklaşık maliyetin hazırlanması esnasında yapılan piyasa araştırmasında anılan hususa ilişkin bir belirsizlik olmadığı tespit edildiğinden idarenin beşinci iptal gerekçesinin yerinde olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

İdarenin ihalenin iptali kararının iptaline,

Oybirliği ile karar verildi.