|
BAŞVURU SAHİBİ:
Yasin ÇİĞDEM – Özlem Duru Mimarlık Mühendislik Müşavirlik Taah. Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığı,
İHALEYİ YAPAN İDARE:
Türkiye Elektrik İletim A.Ş. Genel Müdürlüğü (TEİAŞ),
BAŞVURUYA KONU İHALE:
2021/34864 İhale Kayıt Numaralı “İnş. 25 Referanslı, Gölbaşı Arşiv Binası Yapım İşi” İhalesi
KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:
Türkiye Elektrik İletim A.Ş. Genel Müdürlüğü (TEİAŞ) tarafından 02.03.2021 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “İnş. 25 Referanslı, Gölbaşı Arşiv Binası Yapım İşi” ihalesine ilişkin olarak Yasin Çiğdem – Özlem Duru Mimarlık Mühendislik Müşavirlik Taah. Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığının 21.04.2021 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 28.04.2021 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 07.05.2021 tarih ve 22820 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 07.05.2021 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.
Başvuruya ilişkin olarak 2021/830 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.
KARAR:
Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, ihale üzerinde bırakılan Arkon Müşavirlik Mühendislik İnşaat Ticaret Limited Şirketi’nin aşırı düşük teklif açıklamalarının, hangi iş kalemleri için nasıl açıklama yapıldığı belirtilmeden uygun bulunduğu, şikâyet başvurusuna idarece verilen cevapta şikâyet dilekçesinde yer verilen iddiaların tümünün karşılanmadığı, söz konusu iddiaların yüzeysel ifadelerle cevaplandığı, ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamalarının uygun olmadığı;
a) Aşırı düşük teklif açıklaması istenen 37 iş kaleminin hangileri için fiyat teklifiyle açıklama yapıldığına dair bir açıklamanın bulunmadığı, bu fiyat tekliflerinin ne şekilde düzenlendiğinin ve mevzuat gereği taşıması gereken şartları taşıyıp taşımadığına ilişkin açıklamanın yapılmadığı, sunulan fiyat tekliflerinde meslek mensubunca yazılması gereken ibarenin yer almadığı, fiyat teklifleri üzerinde meslek mensubuna ait adres bilgilerini içeren kaşe, TÜRMOB mührü ve imza ile teklif veren firmaya ait kaşe ve imzanın bulunmadığı, meslek mensubunun faaliyet belgesinin sunulmadığı, faaliyet belgesinin geçerlilik süresinin dolduğu, fiyat tekliflerinin teklife konu alanda faaliyet göstermeyen firmalardan alındığı, fiyat teklifini veren kişi tarafından son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminde ihale konusu işte kullanılması öngörülen fiyat teklifine konu olan mal miktarının en az 1/20’si kadar alım/satım yapılmadığı, fiyat tekliflerinin hangi ihaledeki iş kalemi için verildiğinin anlaşılabilmesi için fiyat teklifi üzerine ilgili ihaleye ait kayıt numarası ve ihale adı bilgilerinin de eklenmesi gerektiği, “MÖ-YAN 01”, “ÖZEL-01”, “MÖ-HAV02”, “MÖ-HAV01”, “MÖ-OTO01”, “ÖZEL-04” ve “ÖZEL-02” poz numaralı iş kalemleri için tüm maliyet bileşenlerini içerecek şekilde tek bir fiyat teklifiyle açıklama yapılmasının mümkün olmadığı, analiz formatı verilmediği durumlarda üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifi ile açıklama yapılabilmesi mümkün olduğundan analiz formatı verilen iş kalemleri için üçüncü kişilerden fiyat teklifi alınması suretiyle açıklama yapılması halinde açıklamanın reddedilmesi gerektiği,
b) Fiyat teklifiyle açıklanan iş kalemleri için fiyat teklifinin dayanağı olarak maliyet tespit tutanağı (Ek-O.5) veya satış tutarı tespit tutanaklarının (Ek-O.6) sunulmasının zorunlu olduğu, söz konusu tutanakların gerekli inceleme yapılmadan ve fiyat teklifleriyle uyumlu olup olmadığına bakılmaksızın geçerli kabul edildiği, 30 Eylül 2020 tarihli ve 31260 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan değişiklikler gereği Kamu İhale Genel Tebliği’nin ekinde yer alan söz konusu tutanaklarda fatura bilgileri tablosunun da bulunması gerektiği, sunulan tutanaklarda ise fatura bilgileri tablosunun bulunmadığı, sunulan tüm tutanakların son veya bir önceki geçici vergi beyanname dönemine ilişkin olmadığı, bu tutanakların ekinde mükellefe ait imza sirküleri ve faaliyet belgesinin bulunmadığı, anılan tutanaklara ilişkin standart formlara göre ilgili geçici vergi beyanname dönemi bilgilerinin yer aldığı yevmiye defteri ile envanter defterinin açılış onay tarihleri ve açılış işlemlerinin yapıldığı noterlik bilgilerinin ayrı ayrı belirtilmesi gerektiği, ancak ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan tutanaklarda defter onay tarihleri, noterlik bilgileri ve onay işlemine ait yevmiye kayıt bilgileri bulunmadığı, EK-O.5, EK-O.6, EK-O.7 ve EK-O.8 tutanakları üzerinde meslek mensubuna ait adres bilgilerini içeren kaşe, TÜRMOB mührü ve imza ile teklif veren firmaya ait kaşe ve imzanın bulunmadığı,
c) Yapım yönteminin ekonomik olması hususunda sunulan açıklamada; kullanılan yapım yöntemi ve teknolojisinin sağlayacağı maliyet avantajına yer verilmediği, seçilen teknik çözümler, yapım işinin yerine getirilmesinde kullanılacak avantajlı koşullar veya yapım işinin özgünlüğü hususunda yapılan açıklamada; belirtilen çözüm, avantajlı koşul ve özgünlük sayesinde elde edilen maliyet avantajının açıklanmadığı,
ç) Analiz formatına uygun olmayan açıklamaların reddedilmesi gerektiği, sunulan analizlerde yer alan analiz girdilerinin malzeme, işçilik, makine vb. şeklinde ayrı ayrı belirtilmediği, elektrik, mekanik tesisatı vb. iş kalemleri/iş gruplarına ait malzeme ve montaj bedelinin ayrı ayrı gösterilmediği, açıklama istenilen iş kalemlerine ilişkin analizlerde yer alan açıklama istenilmeyen analiz girdileri için miktar ve birim fiyatın belirtilmediği, sunulması gereken alt analizlerin tamamının sunulmadığı,
d) Analizlerdeki girdi miktarlarının bir kısmının düşük alındığı, kamu kurum ve kuruluşlarına ait birim fiyatların kullanılmasıyla açıklanan iş kalemlerine ilişkin analizlerde miktarların düşürüldüğü, kamu kurum ve kuruluşlarına ait analizlerdeki miktarlar ile isteklinin sunmuş olduğu miktarların karşılaştırılarak değerlendirme yapılması gerektiği,
e) İş kalemlerinin ve analiz girdilerinin birimlerinde hata yapıldığı, m2 yerine metre, kilogram yerine litre yazıldığı,
f) Anahtar teslimi götürü bedel olarak ihale edilen söz konusu yapım işinde isteklinin metrajları ile idarenin metrajları arasındaki farkın kontrol edilmesi gerektiği,
g) Açıklama kapsamında sunulan analizlerde çarpım ve toplamlarda hata yapıldığı, hatanın düzeltilmesi durumunda analiz fiyatının teklif fiyatın üzerinde olduğu,
h) Aşırı düşük teklif açıklamasının yapıldığı tarihte kamu kurum ve kuruluşlarınca güncel birim fiyatların yayımlanmış olması nedeniyle geçmiş yıl fiyatlarının kullanılmasının mümkün olmadığı, dolayısıyla cari yıl birim fiyatları yerine önceki yıl birim fiyatlarının kullanılmasının sadece cari yıl birim fiyatlarının yayınlanmamış olması halinde mümkün olduğu, kamu kurum ve kuruluşları tarafından yayımlanan birim fiyatların kullanılması suretiyle açıklama yapılması halinde kullanılan birim fiyatların hangi kamu kurum ve kuruluşuna ait olduğunun poz numarası belirtilerek listelenmesi gerektiği, Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.13.3, 45.1.13.4 ve 45.1.13.5’inci maddelerinde belirtilen fiyatlarla yapılan açıklamalarda ihale tarihindeki fiyatların kullanıldığı,
ı) Sunulan analizlerde yer alan işçilik fiyatının asgari ücretin altında belirlendiği, idarenin verdiği cevapta işçilik bedeli belirtilmeden açıklamanın uygun olduğunun ifade edildiği,
i) Sözleşme giderleri kapsamında bulunan damga vergisi ve ihale karar pulu ile KİK payının mevzuata uygun olarak hesaplanmadığı iddialarına yer verilmiştir.
Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı Düşük Teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde “İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.
İhale komisyonu;
a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,
gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.
Kurum, ihale konusu işin türü, niteliği ve yaklaşık maliyeti ile ihale edilme usulüne göre aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değerler ve sorgulama kriterleri belirlemeye, ihalenin bu maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin sonuçlandırılabilmesine, ayrıca yaklaşık maliyeti 8 inci maddede öngörülen eşik değerlerin yarısına kadar olan hizmet alımları ile yapım işleri ihalelerinde sınır değerin altında olan tekliflerin bu maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin reddedilmesine ilişkin düzenlemeler yapmaya yetkilidir. İhale komisyonu bu maddenin uygulanmasında Kurum tarafından yapılan düzenlemeleri esas alır.” hükmü yer almaktadır.
İhale ilan tarihi (09.02.2021) itibarıyla yürürlükte bulunan Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Aşırı düşük teklif sorgulaması öngörülen ihalelerde yaklaşık maliyetin hesaplanması sırasında yapılacak işlemler” başlıklı 38’inci maddesinde “38.1. İdare, yaklaşık maliyetin hesaplanması sırasında her bir iş kalemi/grubunun yaklaşık maliyete oranını tespit edecektir. Yaklaşık maliyeti oluşturan iş kalemleri/grupları tutarlarının büyükten küçüğe sıralandığı ve oranların kümülatif toplamının da gösterildiği “sıralı iş kalemleri/grupları listesi” ile iş kalemleri/gruplarına ait ayrıntılı analizler ve analiz girdilerinin tutarları itibarıyla küçükten büyüğe sıralanmış halini gösteren “sıralı analiz girdileri tablosu” hazırlanarak yaklaşık maliyet hesap cetveli kapsamında ihale onay belgesine eklenecektir. Sıralı iş kalemleri/grupları listesi oluşturulurken, iş kalemleri/grupları tutarlarının yaklaşık maliyete oranları, en yakın dört ondalık basamaklı sayıya getirilecek biçimde yuvarlanacak ve bu oranların toplamının, yuvarlama nedeni ile 1 den farklı olması dikkate alınmayacaktır…” açıklaması,
Anılan Tebliğ’in “Sınır değer tespiti ve aşırı düşük teklifler” başlıklı 45’inci maddesinde “…45.1.2. Sınır değerin altındaki teklif sahiplerinden yaklaşık maliyetin % 80’lik bölümünü oluşturan iş kalemleri/gruplarına ilişkin ayrıntılar yazılı olarak istenir. Bu çerçevede; istenen açıklamanın niteliği dikkate alınarak, isteklilere beş (5) iş gününden az olmamak üzere makul bir süre verilir. Yazıda ayrıca, ihale konusu işe özgü alanlara (malzeme ocağı vb.) ilişkin olan ve açıklama istenecek girdi niteliğinde bulunan nakliyelere dair yaklaşık maliyet hesabında esas alınan mesafeler belirtilir.
45.1.2.1. İhale komisyonunca, (38.1) maddesi kapsamında idarece hazırlanan “sıralı iş kalemleri/grupları listesi” kullanılarak yaklaşık maliyetin % 80’lik kısmına giren iş kalemleri/grupları belirlenir.
Sıralı listeye göre, tutarlarının yaklaşık maliyete oranlarının kümülatif toplamı % 80 oranına kadar olan iş kalemleri/grupları ile kümülatif toplama eklendiğinde % 80 oranının aşılmasına neden olan iş kalemi/grubu, sorgulamaya tabi tutulacak olan iş kalemleri/grupları olarak belirlenecektir. Bunların dışında kalan iş kalemleri/grupları için sorgulama yapılmayacaktır.
45.1.2.2. İhale komisyonu tarafından, açıklama istenilmesi gereken iş kalemleri/gruplarına ait idarece (38.1) maddesine göre oluşturulan “sıralı analiz girdileri listesi” kullanılarak tutarı kar ve genel gider hariç analiz toplamının % 3’üne eşit ve bu tutarın altında olan analiz girdileri tespit edilecektir.
Yaklaşık maliyeti oluşturan iş kalemi/grubu analizlerindeki analiz girdilerinden, tutarı kar ve genel gider hariç analiz toplamının %3’üne eşit ve altında olanlar için isteklilerden açıklama yapılması istenilmeyecektir.
Tutarı, kar ve genel gider hariç analiz toplamının % 3’üne eşit veya altında olması nedeniyle sorgulamaya tabi tutulmayacak analiz girdilerinin tutarlarının kümülatif toplamının kar ve genel gider hariç analiz toplamının %15’ini aşması durumunda; en küçük tutardan itibaren kümülatif toplamda % 15’lik tutarın aşılmasına neden olan analiz girdisi belirlenecek, tutarı bu girdinin tutarından daha az olan girdiler için açıklama istenilmeyecektir.
Aynı girdinin yaklaşık maliyeti oluşturan birden fazla iş kalemi/grubunun analizinde yer alması halinde bu girdinin oranı her analiz için ayrı ayrı değerlendirilerek analiz toplamının % 3’ünün altında kalıp kalmadığına göre işlem yapılır. Herhangi bir analizdeki oranı %3’ün üstünde olan analiz girdisi için açıklama istenilecektir.
Analizlerdeki işçilik girdisi, tutarları analiz toplamının % 3’üne eşit veya altında olsa dahi, açıklama istenilmeyecek girdiler arasında yer alamaz.
45.1.2.3. İhale komisyonu teklifleri aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerden (45.1.2.1) maddesinde belirlediği iş kalemleri/grupları için isteyeceği açıklama ile ilgili yazıda, (45.1.2.2) maddesine göre açıklama istenilmeyecek olan analiz girdilerini de belirtecektir.
İstekliler, teklifi kapsamında yer alan iş kalemleri/grupları için hazırlayacakları analizlerde (45.1.2.2) maddesine göre açıklama istenilmeyecek olan analiz girdileri de dahil analizlerini oluşturan tüm girdileri göstereceklerdir.
…
45.1.3. İsteklilerden teklifleri kapsamında analiz ve hesap cetveli sunmaları istenmeyecektir. Analizler ve hesap cetveli, Kanunun 38 inci maddesi uyarınca teklif fiyatı aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerin tekliflerinin önemli bileşenleri ile ilgili ayrıntıların belirlenmesi amacıyla, sadece aşırı düşük teklif sahibi isteklilerden istenecektir. Bu çerçevede; teklif fiyatının aşırı düşük olduğu tespit edilen istekliler tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenlerine ilişkin olarak yapacakları açıklama kapsamında;
a) Anahtar teslimi götürü bedel işlerde, toplam teklif bedelini oluşturan iş kalemleri ve/veya iş gruplarına ait miktarlar ve bunlara ait birim fiyatların gösterildiği hesap cetveli ile açıklama istenen iş kalemleri ve/veya iş gruplarının birim fiyatlarına ilişkin ihale dokümanında verilen analiz formatına uygun analizleri,
…
sunacaklardır. Sorgulamaya konu edilmeyen iş kalemleri/grupları için analiz sunulması istenmeyecektir.
Anahtar teslimi götürü bedel teklif alınan ihalelerde istekli tarafından sunulacak hesap cetvelinde, sorgulamaya tabi tutulmayan iş kalemlerinin ve/veya iş gruplarının her biri için miktar ve birim fiyatların ayrı ayrı gösterilmesi zorunlu olmayıp, sorgulanmayan iş kalemlerinin tamamı için teklif edilen toplam bedelin gösterilmesi yeterlidir.
45.1.4. İdare tarafından ihale dokümanı kapsamında;
…
b) Anahtar teslimi götürü bedel işlerde; iş kalemleri ve/veya iş gruplarının yapım şartlarına bağlı kalınarak, her iş kalemi/iş grubunun içeriğine göre analizde yer almasını istediği “malzeme, işçilik, makine ve diğerleri (varsa; nakliyeler, inşaat yerindeki yükleme, boşaltma, yatay ve düşey taşımalar, zamlar vb.)” sadece girdi cinslerinin belirlendiği, analiz girdileri ile miktarlarının ve tutarlarının belirtilmediği,
(Ek-Y.2)’de yer alan örneğe uygun analiz formatının isteklilere verilmesi, isteklilerin de tekliflerinin aşırı düşük olarak tespit edilerek kendilerinden açıklama istenmesi durumunda, yapacakları açıklamada sunacakları analizlerin verilen bu formata uygun olması gerekmektedir.
İdare tarafından bütün iş kalemleri/iş grupları için tek bir analiz formatı düzenlenebileceği gibi, iş kalemleri/iş gruplarının yapım şartlarına göre birden fazla analiz formatı da düzenlenebilir. Ancak bu durumda, idare ihale dokümanında hangi analiz formatının hangi iş kalemleri/iş grupları için kullanılacağını belirtmek zorundadır.
Kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar ile uyumlu olmayan iş kalemleri (özel iş kalemleri) ile idarelerce tasarlanan ve birden fazla iş kalemini ihtiva eden iş kalemleri (paçal iş kalemi) için bu iş kalemlerinde bulunan analiz girdileri ve miktarlarının gösterildiği analiz formatlarının, ihale dokümanı kapsamında veya aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazı ekinde verilmesi gerekmektedir. Ancak idarece niteliği gereği analiz formatı hazırlanamayan iş kalemlerine ilişkin isteklilerin açıklamaları kapsamında analiz sunmalarına gerek olmayıp, anılan iş kalemlerine ilişkin açıklamalar 45.1.13 maddesi uyarınca yapılabilir.
…
45.1.14. Aşırı düşük teklif sorgulaması sonucunda; (45.1.3 – 45.1.13) maddelerine uygun açıklamada bulunmayan, açıklamaları idarece tanımlanan yapım şartlarına uymayan veya teknik şartnameye aykırı hususlar içeren isteklilerin teklifleri gerekçeleri belirtilmek suretiyle reddedilecektir.
…
45.1.16. Aşırı düşük teklifine ilişkin olarak istenen sürede açıklama yapmasına rağmen teklifi reddedilen isteklilerin açıklamalarının yeterli görülmeme nedenlerinin, sadece ilgili madde numaralarına atıf yapılmakla yetinilmeyerek hangi düzenlemeye aykırılık bulunduğu da belirtilmek suretiyle kesinleşen ihale kararının bildirilmesi zorunludur…” açıklamaları yer almaktadır.
Başvuruya konu ihaleye ait İdari Şartname’nin “İhale konusu işe/alıma ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu işin/alımın;
a) Adı: İNŞ.25 referanslı, Gölbaşı Arşiv Binası Yapım İşi
b) Türü: Yapım işleri
c) İlgili Uygulama Yönetmeliği: Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği
ç) Yatırım proje no’su (yapım işlerinde): 2009D00-997-65931 …
– Yatırım Proje Alt Grup Kodu: 14D070060
d) Kodu:
e) Miktarı:
1955 metrekare arşiv binasının ambar binasına dönüştürülmesi işi
Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.
f) İşin yapılacağı/malın teslim edileceği yer: ANKARA” düzenlemesi,
Aynı Şartname’nin “İhaleye ilişkin bilgiler” başlıklı 3’üncü maddesinde “3.1. a) İhale kayıt numarası: 2021/34864
b) İhale usulü: Açık ihale.
c) İhale (son teklif verme) tarihi ve saati: 02.03.2021
Saat: 11:00
ç) İhale komisyonunun toplantı yeri (e-tekliflerin açılacağı adres): Türkiye Elektrik İletim A.Ş. Genel Müdürlüğü, Ticaret Dairesi Başkanlığı, Nasuh Akar Mah. Türkocağı Cad. 15. Kat D Blok Toplantı Salonu No.89
3.2. Teklifler, ihale (son teklif verme) tarih ve saatine kadar EKAP üzerinden e-teklif olarak sunulur. İhale (son teklif verme) saatine kadar EKAP’a yüklenemeyen teklifler değerlendirmeye alınmaz.
3.3. Verilen teklifler, zeyilname düzenlenmesi hali hariç, herhangi bir sebeple geri alınamaz.
3.4. İhale tarihinin tatil gününe rastlaması halinde ihale, takip eden ilk iş gününde yukarıda belirtilen yer ve saatte yapılır ve bu saate kadar verilen teklifler kabul edilir.
3.5. İlan tarihinden sonra çalışma saatlerinin değişmesi halinde de ihale yukarıda belirtilen saatte yapılır.
3.6. Saat ayarlarında, TÜBİTAK Ulusal Metroloji Enstitüsü tarafından zamanı en az hatayla ölçmek üzere kullanılan atom saati esas alınır.” düzenlemesi,
Anılan Şartname’nin “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 33’üncü maddesinde “33.1. Teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden Kanunun 38 inci maddesine göre açıklama istenecektir. Bu kapsamda; ihale komisyonu sınır değerin altında kalan teklifleri aşırı düşük teklif olarak tespit eder ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister. İhale komisyonu;
a) Yapım yönteminin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen işin özgünlüğü,
gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifi reddedilir.” düzenlemesi bulunmaktadır.
İhale komisyonunun 13.04.2021 tarihli kararında, açık ihale usulüyle 02.03.2021 tarihinde elektronik ortamda gerçekleştirilen “İnş.25 Referanslı, Gölbaşı Arşiv Binası Yapım İşi” ihalesine 26 istekli tarafından teklif verildiği, teklif tutarı sınır değerin altında kalan 8 istekliden aşırı düşük teklif açıklaması talebinde bulunulduğu, bu isteklilerden 7’sinin aşırı düşük teklif açıklaması sunmadığı, ihalenin aşırı düşük teklif açıklaması uygun bulunan Arkon Müşavirlik Mühendislik İnşaat Ticaret Limited Şirketi üzerinde bırakıldığı, başvuru sahibi Yasin Çiğdem – Özlem Duru Mimarlık Müh. Müş. Taah. Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığının ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak belirlendiği görülmüştür.
Yapılan incelemede, idare tarafından 18.03.2021 tarihinde ihale üzerinde bırakılan Arkon Müşavirlik Mühendislik İnşaat Ticaret Limited Şirketi’ne gönderilen yazıyla, aşırı düşük teklif açıklamalarının 29.03.2021 Pazartesi günü mesai bitimine kadar Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Sınır Değer Tespiti ve Aşırı Düşük Teklifler” başlıklı 45’inci maddesine uygun olarak sunulması talebinde bulunulduğu ve söz konusu yazının ekinde ise aralarında özel iş kalemlerinin de yer aldığı 26 adet inşaat iş kalemi, 10 adet mekanik tesisat iş kalemi ve 1 adet elektrik tesisatı iş kalemi olmak üzere toplamda 37 adet iş kaleminin bulunduğu “Açıklama İstenilecek İş Kalemleri/Grupları Listesi”ne yer verildiği, anılan liste dışında herhangi bir bilgi veya belgenin bulunmadığı tespit edilmiştir.
Aşırı düşük teklif açıklaması talebine ilişkin yazının ekinde ve ihale dokümanı kapsamında; açıklama istenilmeyecek olan analiz girdilerinin belirtilmediği, yaklaşık maliyeti oluşturan iş kalemleri/grupları tutarlarının büyükten küçüğe doğru sıralandığı ve oranlarının kümülatif toplamının da gösterildiği “sıralı iş kalemleri/grupları listesi” ile “sıralı analiz girdileri tabloları”na da yer verilmediği anlaşılmıştır.
İhale dokümanının ekinde ise 48.410.3001/ANL poz numaralı “Bazalt Plaklarla 3 cm. Kalınlığında Döşeme Kaplaması Yapılması” ve 48.420.1001/ANL poz numaralı “Bazalt Merdiven Basamağı Kaplaması Yapılması (B:3 cm, R:2 cm)” iş kalemleri/gruplarına ilişkin olmak üzere 2 adet analiz formatının bulunduğu tespit edilmiştir. Ancak aşırı düşük teklif açıklaması talebine ilişkin yazının ekinde yer alan “Açıklama İstenilecek İş Kalemleri/Grupları Listesi”nde 48.420.1001/ANL poz numaralı “Bazalt Merdiven Basamağı Kaplaması Yapılması (B:3 cm, R:2 cm)” iş kaleminin bulunmadığı tespit edilmiştir.
Aşırı düşük teklif açıklamalarının uygun olmadığına yönelik başvurularda idarece gerçekleştirilen aşırı düşük teklif sorgulama işlemlerinin mevzuata uygun olup olmadığı hususu öncelikli olarak incelenmekte ve idarenin gerçekleştirdiği işlemlerde aykırılık tespiti halinde istekliler tarafından sunulan açıklamalar bakımından iddia konusu diğer hususlar hakkında herhangi bir değerlendirme yapılmamaktadır. Zira Kamu İhale Genel Tebliği’nin ilgili maddelerine aykırı olarak gerçekleştirilen işlemler üzerinden isteklilerden aşırı düşük teklif açıklaması istenilmesi ihale sürecinin hatalı olarak devam etmesine neden olacaktır. Kaldı ki, mevzuata aykırı olacak şekilde aşırı düşük teklif açıklaması istenilmesi yapılan açıklamaların mevzuata uygunluğu bakımından doğru bir değerlendirme yapılmasına engel olmaktadır.
Yukarıda yer verilen Kamu İhale Genel Tebliği açıklamalarından aşırı düşük teklif sorgulaması öngörülen ihalelerde yaklaşık maliyetin hesaplanması sırasında her bir iş kalemi/grubunun yaklaşık maliyete oranının tespit edilmesi gerektiği, yaklaşık maliyeti oluşturan iş kalemleri/grupları tutarlarının büyükten küçüğe sıralandığı ve oranlarının kümülatif toplamının da gösterildiği “sıralı iş kalemleri/grupları listesi” ile iş kalemleri/gruplarına ait ayrıntılı analizler ve analiz girdilerinin tutarları itibarıyla küçükten büyüğe sıralanmış halini gösteren “sıralı analiz girdileri tablosu”nun hazırlanarak yaklaşık maliyet hesap cetveli kapsamında ihale onay belgesine eklenmesi gerektiği, ihale komisyonunca, “sıralı iş kalemleri/grupları listesi”ne göre, tutarlarının yaklaşık maliyete oranlarının kümülatif toplamı %80 oranına kadar olan iş kalemleri/grupları ile kümülatif toplama eklendiğinde %80 oranının aşılmasına neden olan iş kalemi/grubunun sorgulamaya tabi tutulacak olan iş kalemleri/grupları olarak belirlenmesi gerektiği ve bunların dışında kalan iş kalemleri/grupları için ise sorgulama yapılmaması gerektiği,
Ayrıca, “sıralı analiz girdileri tablosu” kullanılarak tutarı kâr ve genel gider hariç analiz toplamının %3’üne eşit ve bu tutarın altında olan analiz girdilerinin tespit edilmesi, yaklaşık maliyeti oluşturan iş kalemi/grubu analizlerindeki analiz girdilerinden, tutarı kâr ve genel gider hariç analiz toplamının %3’üne eşit ve altında olanlar için (işçilik girdileri hariç) isteklilerden açıklama yapılmasının istenilmemesi gerektiği, ayrıca tutarı, kâr ve genel gider hariç analiz toplamının %3’üne eşit veya altında olması nedeniyle sorgulamaya tabi tutulmayacak analiz girdilerinin tutarlarının kümülatif toplamının kâr ve genel gider hariç analiz toplamının %15’ini aşması durumunda; en küçük tutardan itibaren kümülatif toplamda %15’lik tutarın aşılmasına neden olan analiz girdisinin belirlenmesi, tutarı bu girdinin tutarından daha az olan girdiler için açıklama istenilmemesi, herhangi bir analizdeki oranı %3’ün üstünde olan analiz girdisi için açıklama istenilmesi,
Diğer yandan, kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar ile uyumlu olmayan iş kalemleri (özel iş kalemleri) ile idarelerce tasarlanmış ve birden fazla iş kalemini ihtiva eden iş kalemleri (paçal iş kalemi) için, bu iş kalemlerinde bulunan analiz girdileri ve miktarlarının gösterildiği analiz formatlarının, ihale dokümanı kapsamında istekli olabileceklere verilmesi gerektiği,
İsteklilerce teklifleri kapsamında yer alan iş kalemleri/grupları için hazırlanacak analizlerde ise, açıklama istenilmeyecek olan analiz girdileri de dâhil analizlerini oluşturan tüm girdilerin gösterileceği, isteklilerin tekliflerinin aşırı düşük teklif olarak tespit edilerek kendilerinden açıklama istenilmesi durumunda yapacakları açıklamada sunacakları analizlerin idarece verilen analiz formatlarına uygun olması gerektiği, aksi takdirde ihale dokümanı kapsamındaki analiz formatına, birim fiyat tariflerine, idarece tanımlanan yapım şartlarına veya Teknik Şartname’ye uygun olmayan açıklamaları sunan isteklilerin tekliflerinin reddedileceği hususları anlaşılmaktadır.
Başvuruya konu ihalede 26 adet inşaat iş kalemi, 10 adet mekanik tesisat iş kalemi ve 1 adet elektrik tesisatı iş kalemi olmak üzere toplamda 37 adet için aşırı düşük teklif açıklaması istenildiği; ancak, açıklama istenilen iş kalemlerinin temel analiz girdilerine kadar ayrıştırılmış şekilde, temel girdilerin cins ve miktarlarının gösterildiği analiz formatları ile açıklama istenilmeyecek analiz girdilerinin verilmesi suretiyle aşırı düşük teklif açıklaması istenmesi gerekirken işlemin bu şekilde gerçekleştirilmediği tespit edilmiştir.
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri çerçevesinde yapılan değerlendirmede bahse konu aşırı düşük teklif sorgulama işleminin bu haliyle usulüne uygun olarak gerçekleştirilmediği, bu şekilde yapılan bir sorgulama sonucunda aşırı düşük teklif açıklamalarına ilişkin sağlıklı bir değerlendirme yapılabilmesinin imkân dâhilinde olmadığı anlaşılmıştır.
Bu çerçevede;
a) “Sıralı iş kalemleri/grupları listesi” kullanılarak tutarlarının yaklaşık maliyete oranlarının kümülatif toplamı %80 oranına kadar olan iş kalemleri/grupları ile kümülatif toplama eklendiğinde %80 oranının aşılmasına neden olan iş kalemi/grubunun, sorgulamaya tabi tutulacak olan iş kalemleri/grupları olarak belirlenmesi,
b) Açıklama istenilecek iş kalemlerine ait birim fiyat analizlerinin temel girdilere (işçilik, mazot, diğer malzeme girdileri, makine amortismanı vb. makine girdileri) kadar ayrıştırılarak yapılması,
c) İş kalemlerine ait analizlerde aynı poz numarasına sahip girdilerin miktar ve tutarlarının toplanması (örneğin aynı paçal iş kalemi analizi içerisinde yer alan tüm mazot girdilerinin toplanması),
d) Bu işlemlerden sonra Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.2.2’nci maddesine göre açıklama istenilmeyecek analiz girdilerinin belirlenmesi,
e) Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.2.2’nci maddesine göre aynı girdinin birden fazla iş kalemi analizinde yer alması halinde, bu girdinin oranı her analiz için ayrı ayrı değerlendirilerek, herhangi bir analizdeki oranı %3’ün üstünde olan analiz girdisi için açıklama istenilmesi (Örneğin mazot girdisi birden fazla paçal iş kalemi analizinde yer alması durumunda, eğer bu paçal iş kalemleri analizlerinden en az birinde mazot girdisinin oranı söz konusu analiz toplamının %3’ünün üstünde olması halinde açıklama istenilmesi),
f) Açıklama istenilecek iş kalemlerinin tümüne ilişkin olarak tek bir açıklama istenilmeyecek analiz girdileri listesinin hazırlanması,
Hazırlanan açıklama istenilmeyecek analiz girdileri listesi ile birlikte idarece hazırlanan analizler üzerinden temel girdilerin cins ve miktarlarının gösterildiği, açıklama istenilecek iş kalemlerine ait analiz ve alt analiz formatlarının sınır değerin altında teklif veren isteklilere gönderilerek yeniden aşırı düşük teklif açıklaması istenilmesi gerektiği anlaşılmıştır.
Sonuç olarak, yukarıda belirtilen mevzuata aykırılıkların düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte olduğu tespit edildiğinden, açıklama istenilen iş kalemlerine ait temel analiz girdileri ve miktarlarının gösterildiği analiz ve alt analiz formatları ile açıklama istenilmeyecek analiz girdileri listesinin yukarıda belirtildiği şekliyle hazırlanarak, aşırı düşük teklif açıklama yazısı ekinde gönderilmek suretiyle teklif fiyatı sınır değerin altında olan istekliden yeniden aşırı düşük teklif açıklaması istenilmesi ve bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,
Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,
Oybirliği ile karar verildi.
|