BAŞVURU SAHİBİ:

Öz Yakut Taş. Sos. Hiz. İnş. Pet. Gıd. İth. İhr. San. ve Tic. Ltd. Şti.,

İHALEYİ YAPAN İDARE:

Eğil İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü,

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2020/379339 İhale Kayıt Numaralı “2020-2021 Eğitim Öğretim Yılı 3 Taşıma Merkezli (2 Orta Öğretim ve 1 İmam Hatip Ortaokuluna) 137 Araç İle 1420 Öğrencinin 186 İş Günü Taşınması” İhalesi

KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:

Eğil İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü tarafından 21.08.2020 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “2020-2021 Eğitim Öğretim Yılı 3 Taşıma Merkezli (2 Orta Öğretim ve 1 İmam Hatip Ortaokuluna) 137 Araç İle 1420 Öğrencinin 186 İş Günü Taşınması” ihalesine ilişkin olarak Öz Yakut Taş. Sos. Hiz. İnş. Pet. Gıd. İth. İhr. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin 24.09.2020 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 02.10.2020 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 12.10.2020 tarih ve 45217 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 09.10.2020 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2020/1582 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, ihalenin 1’inci kısmı üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamasının uygun olmadığı, şöyle ki;

a) Kendi malı olan araçların amortisman giderlerini tevsik etmek üzere araçların demirbaş defterinde kayıtlı olduğuna dair noter tespit tutanağı ya da yeminli mali müşavir (YMM) raporu veya serbest muhasebeci mali müşavir (SMMM) raporu sunulmadığı,

b) Kendi malı olmayan araçların edinim giderlerine ilişkin açıklama sunulmadığı,

c) Fiyat tekliflerinin üzerine meslek mensubunca yazılması gereken ibarenin yazılarak imzalanmadığı ve kaşelenmediği; fiyat tekliflerinin yakıt, lastik, bakım-onarım, yedek parça, yağ değişimi, akü, trafik sigortası ve kiralama giderlerinin tamamını içerecek şekilde alınmasının uygun olmadığı, anılan giderlerin fiyat tekliflerinde ayrı ayrı gösterilmesi gerektiği; fiyat teklifi alınan üçüncü kişilerin, teklife konu alanların tamamında faaliyet göstermediği,

ç) Söz konusu istekli tarafından teklif edilen araçların birbirinden farklı marka ve modellerde olduğu, ancak akaryakıt maliyeti hesaplamasının yalnızca bir marka ve model araç göz önünde bulundurularak yapıldığı, bahse konu hesaplama yapılırken araçların alacakları mesafelerin hatalı öngörüldüğü, araçların akaryakıt sarfiyatını tevsik etmek üzere katalog, yetkili servis yazısı vb. herhangi bir belge sunulmadığı, akaryakıt litre fiyatlarının mevzuata uygun şekilde belgelendirilmediği, akaryakıt girdisine ilişkin olarak teklif edilen fiyatı tevsik etmek amacıyla EPDK tarafından il bazında ihale tarihinden sonra yayımlanan fiyatların kullanıldığı,

d) Bahse konu istekli tarafından ihale konusu iş kapsamında çalıştırılacak 64 adet araçtan yalnızca bir adedinin ferdi kaza koltuk sigortası gideri ile zorunlu mali sorumluluk (trafik) sigortası giderini tevsik etmek üzere poliçe/fiyat teklifi sunulduğu, diğer 63 aracın ferdi kaza koltuk sigortası gideri ile zorunlu mali sorumluluk (trafik) sigortası gideri hesaplamasının söz konusu poliçe/fiyat teklifi üzerinden yapılmasının uygun olmadığı, ayrıca sunulan bahse konu poliçe/fiyat teklifinin ilgili sigorta şirketlerinin genel müdürlüğü veya bölge müdürlüğü tarafından onaylanmadığı, ferdi kaza koltuk sigortası gideri ile zorunlu mali sorumluluk (trafik) sigortası gideri tevsik edilmeyen 63 adet aracın edinim giderine ilişkin olarak da açıklama sunulmadığı, söz konusu araçların hangi marka ve model olduğu hususunun belgelendirilmediği,

e) Bahse konu istekli tarafından ihale konusu iş kapsamında çalıştırılacak 64 adet araçtan yalnızca bir adedinin bakım giderini tevsik etmek üzere fiyat teklifi sunulduğu, diğer 63 aracın bakım gideri hesaplamasının söz konusu fiyat teklifi üzerinden yapılmasının uygun olmadığı,

f) Şoför maliyeti hesaplamasının, 2021 yılında asgari ücrete gelecek muhtemel zam göz önünde bulundurulmadan yapıldığı,

g) Motorlu taşıtlar vergisi gideri, egzoz emisyon ölçüm gideri ve periyodik muayene giderleri için 2021 yılına ilişkin olarak herhangi bir artış öngörülmediği iddialarına yer verilmiştir.

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde “İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.

İhale komisyonu;

a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,            

b)  Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,           

c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,            

gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.

Kurum, ihale konusu işin türü, niteliği ve yaklaşık maliyeti ile ihale edilme usulüne göre aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değerler ve sorgulama kriterleri belirlemeye, ihalenin bu maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin sonuçlandırılabilmesine, ayrıca yaklaşık maliyeti 8 inci maddede öngörülen eşik değerlerin yarısına kadar olan hizmet alımları ile yapım işleri ihalelerinde sınır değerin altında olan tekliflerin bu maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin reddedilmesine ilişkin düzenlemeler yapmaya yetkilidir. İhale komisyonu bu maddenin uygulanmasında Kurum tarafından yapılan düzenlemeleri esas alır.” hükmü,

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer tespiti ve aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79’uncu maddesinde “…79.2. İhale ilanında ve dokümanında teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden açıklama isteneceği belirtilen hizmet alımı ihalelerinde, aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi aşamasında aşağıdaki düzenlemelere göre işlem tesis edilmesi gerekmektedir.  

79.2.1. Aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazıda, isteklilerin yapacakları açıklamalara esas olacak önemli teklif bileşenlerinin, bütün istekliler için aynı unsurları içerecek şekilde belirtilmesi zorunludur. Aşırı düşük teklif açıklaması sunulması için isteklilere üç (3) iş gününden az olmamak üzere uygun bir süre verilir.

79.2.2. İstekliler aşırı düşük olarak tespit edilen tekliflerini aşağıdaki yöntemleri kullanarak açıklayabilirler.

79.2.2.1. Üçüncü Kişilerden Alınan Fiyat Teklifleri: Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin üçüncü kişilerden fiyat teklifi alınması durumunda, öncelikli olarak fiyat teklifini veren kişiyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre teklife konu mal veya hizmet için maliyet tespit tutanağı (Ek-O.5) veya satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.6) düzenlenecektir. Tutanaklar fiyat teklifinin dayanağı olarak düzenlenecek olup, meslek mensubu tarafından muhafaza edilecek ve fiyat teklifinin ekinde idareye verilmeyecektir. Ancak idare veya Kurum tarafından gerekli görülmesi halinde bu tutanaklar meslek mensubundan istenebilecektir.

Maliyet tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için, fiyat teklifinin mamul/mala ilişkin olması halinde mamul/malın birim fiyatının, tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olmaması; fiyat teklifinin hizmete ilişkin olması halinde ise bu hizmetin birim fiyatının, tutanakta tespit edilen toplam birim maliyetin altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.5) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (…/…/…) tarih ve (…) sayılı maliyet tespit tutanağındaki ortalama/toplam birim maliyet tutarının altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.

Satış tutarı tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.6) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (…/…/…) tarih ve (…) sayılı satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.

Üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin teklife konu alanda faaliyet gösterenlerden alınması gerekmekte olup, bu belgelerin ihale tarihinden önce düzenlenmiş olması zorunlu değildir.

Kaşeleme işlemi 8.4 üncü maddede belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir.

…

79.2.2.3.  Kamu Kurum ve Kuruluşları Tarafından İlan Edilen Fiyatlar: Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin kamu kurum ve kuruluşları tarafından ilan edilmiş fiyat tarifeleri açıklama yöntemi olarak kullanılabilir. Bu usulle yapılmış açıklamanın geçerli olabilmesi için ilan edilen fiyatların ihalenin ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olması zorunludur.

…

79.2.7. İstekliler tarafından akaryakıt girdisine ilişkin olarak EPDK tarafından il bazında günlük yayımlanan akaryakıt fiyatlarının % 90’ının altında sunulan açıklamalar geçerli kabul edilmeyecektir. Motorin veya benzine yönelik olarak öngörülen tutarın TL/lt cinsinden hesaplanmasında Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunun ilgili düzenlemeleri dikkate alınacaktır.

…

79.3.2. 79.2.2’nci maddede yer alan yöntemlerden herhangi biri ile açıklama yapılmasının fiilen mümkün olmadığının anlaşıldığı durumlarda, istekli tarafından gerekçesi belirtilmek suretiyle, ilgili mevzuatına göre ihale tarihinden önceki son 12 ay içinde düzenlenen açıklamaya elverişli diğer bilgi ve belgeler kullanılarak da açıklama yapılabilir.

79.3.3. Kurumca hazırlanan “İşçilik Hesaplama Modülü” ne (www.ihale.gov.tr) adresinden ulaşılabilecek olup, personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde tekliflerin değerlendirilmesi bağlamında sözleşme ve genel giderler dâhil asgari işçilik maliyeti hesabında işçilik hesaplama modülünün kullanılması zorunludur.

79.3.4. Hizmet alım ihalelerinde herhangi bir sigorta giderinin aşırı düşük teklif sorgulamasında önemli bir bileşen olarak kabul edilmesi durumunda, isteklilerce sigorta acentelerinden alınan poliçe, fiyat teklifi veya sözleşmelerin ekine ihale dokümanında yer alan teminat tutarları üzerinden teklif ettikleri sigorta prim tutarlarıyla sigorta hizmetini gerçekleştirebileceklerine ilişkin, ilgili sigorta şirketinin genel müdürlüğünden veya bölge müdürlüğünden alınan teyit yazısının eklenmesi ve bu yazının yetkili kişilerin imzasını taşıması gereklidir. Ancak sigorta şirketlerinin genel müdürlük veya bölge müdürlükleri tarafından imzalanmış poliçe veya fiyat teklifleri için teyit alınması zorunlu değildir. Sigorta giderinin tevsiki için sunulan belgenin işin süresinin tamamını kapsaması gerekmektedir. Ancak birden fazla yılı kapsayan işlerde ilk yıl için alınan sigorta teklifinin ihale tarihinin bulunduğu yıldan önceki yılın Aralık ayına ait Yurtiçi Üretici Fiyatları Endeksinin yıllık değişim oranı esas alınmak suretiyle güncellenerek diğer yıllar için kullanılması mümkündür…” açıklaması,

İdari Şartname’nin “İhale konusu işe ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu hizmetin;

a) Adı: 2020-2021 Eğitim Öğretim yılı 3 taşıma merkezli (2 Orta Öğretim ve 1 İmam Hatip ortaokuluna) 137 araç ile 1420 Öğrencinin 186 iş günü taşınması

b) Miktarı ve türü: 2020-2021 Eğitim Öğretim yılı 3 taşıma merkezli (2 Orta öğretim 1 İmam Hatip Ortaokulu ) okuluna 137 araç ile 1420 Öğrencinin 186 iş günü taşınması

Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.

c) Yapılacağı yer: Teknik Şartname’de belirtiğimiz Taşımalı Eğitim Planlama Listesi 3 Taşıma Merkezi İlköğretim Okulu (Alpaslan Anadolu Lisesi, Eğil Mesleki Teknik Anadolu Lisesi,Şehit Piyade Er Ahmet Ece İmam Hatip Ortaokulu) .…” düzenlemesi,

Anılan Şartname’nin “Kısmi teklif verilmesi” başlıklı 20’nci maddesinde “20.1. Bu ihalede kısmi teklif verilebilir.

20.2. Kısmi teklife ilişkin açıklamalar

20.2.1. Bu hizmet ihalesinde kısmi teklif verilebilir. Taşıma merkezi okullara bağlı her bir güzergâh ayrı bir kısım olarak belirlenmiştir. Teklif mektuplarında, teklifin ihale konusu alımın tamamını mı yoksa bir kısmını mı kapsadığı hususu açıkça belirtilecektir. İstekliler bu Şartnamede belirtilen aynı veya farklı taşıma merkezi okula bağlı güzergâhların birine ya da birden fazlasına teklif verebileceklerdir. Teklif değerlendirmesi her bir kısım (güzergâh) için ayrı ayrı yapılacaktır. Birden fazla güzergâhta ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi olarak belirlenen istekli ile uhdesinde kalan güzergâhlar için tek bir sözleşme imzalanacaktır.” düzenlemesi,

Söz konusu Şartname’nin “Teklif fiyata dâhil olan giderler” başlıklı 25’inci maddesinde “25.1. Sözleşmenin uygulanması sırasında, ilgili mevzuat gereğince yapılacak ulaşım, sigorta, vergi, resim ve harç giderlerinin tümü isteklilerce teklif edilecek fiyata dâhil edilecektir.

25.2. 25.1. maddesinde yer alan gider kalemlerinde artış olması ya da benzeri yeni gider kalemlerinin oluşması hallerinde, teklif edilen fiyatın bu tür artış ya da farkları karşılayacak payı içerdiği kabul edilir. Yüklenici, bu artış ve farkları ileri sürerek herhangi bir hak talebinde bulunamaz.

25.3. Teklif fiyata dâhil olan diğer giderler aşağıda belirtilmiştir:

25.3.1. Taşıma işinde çalıştırılacak araçlara ilişkin şoför, bakım/onarım, ilgili kurumlardan alınacak uygunluk, güzergâh, ruhsat, karayolları motorlu araçlar zorunlu mali sorumluluk sigorta poliçesi, karayolu yolcu taşımacılığı zorunlu koltuk ferdi kaza sigortası poliçesi vb. ilgili giderler teklif fiyatına dâhildir.

25.4. Sözleşme konusu işin bedelinin ödenmesi aşamasında doğacak Katma Değer Vergisi (KDV), ilgili mevzuatı çerçevesinde idare tarafından yükleniciye ayrıca ödenir.” düzenlemesi,

Aynı Şartname’nin “Sınır değer” başlıklı 33’üncü maddesinde “33.1. İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra Kurum tarafından belirlenen yönteme göre sınır değer hesaplar.

33.2. Teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden Kanunun 38 inci maddesine göre açıklama istenecektir. Bu kapsamda; ihale komisyonu sınır değerin altında kalan teklifleri aşırı düşük teklif olarak tespit eder ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister. İhale komisyonu;

a) Verilen hizmetin ekonomik olması,

b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

c) Teklif edilen hizmetin özgünlüğü,

gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifi reddedilir…” düzenlemesi yer almaktadır.

İhale dokümanın eki olan KİK015.3./H numaralı birim fiyat teklif cetveli standart formunun ihalenin 1’inci kısmına ilişkin bölümü ise aşağıdaki şekilde düzenlenmiştir:

Yukarıda aktarılan mevzuat hüküm ve açıklamaları ile ihale dokümanında yer alan düzenlemelerden; inceleme konusu hizmet alımı ihalesinde ihale komisyonu tarafından sınır değer hesaplaması yapılacağı, teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden teklifte önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili aşırı düşük teklif açıklaması talep edileceği, aşırı düşük teklif sahibi istekliler tarafından Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79.2.2’nci maddesinde sayılan yöntemler kullanılarak açıklama yapılabileceği, bu kapsamda istekliler tarafından aşırı düşük teklif açıklamasının üçüncü kişilerden fiyat teklifi alınmak suretiyle yapılması durumunda bahse konu fiyat teklifinin teklife konu alanda faaliyet gösteren kişilerden alınmasının zorunlu olduğu, fiyat teklifinin üzerine meslek mensubunca ilgili ibarenin yazılarak imzalanması ve kaşelenmesi gerektiği, istekliler tarafından akaryakıt girdisine ilişkin olarak EPDK tarafından il bazında günlük yayımlanan akaryakıt fiyatlarının % 90’ının altında sunulan açıklamaların geçerli kabul edilmeyeceği, ayrıca herhangi bir sigorta giderinin ihale komisyonu tarafından aşırı düşük teklif sorgulamasında önemli teklif bileşeni olarak belirlenmesi durumunda, isteklilerce sigorta acentelerinden alınan poliçe, fiyat teklifi veya sözleşmelerin ekine, ihale dokümanında yer alan teminat tutarları üzerinden teklif ettikleri sigorta prim tutarlarıyla sigorta hizmetini gerçekleştirebileceklerine ilişkin, ilgili sigorta şirketinin genel müdürlüğünden veya bölge müdürlüğünden alınan teyit yazısının eklenmesi ve bu yazının yetkili kişilerce imzalanması gerektiği, sigorta şirketlerinin genel müdürlük veya bölge müdürlükleri tarafından imzalanmış poliçe veya fiyat teklifleri için teyit alınmasının ise zorunlu olmadığı anlaşılmaktadır.

İhale işlem dosyası üzerinde yapılan incelemelerde; ihale komisyonu tarafından hesaplanan sınır değerin (1.648.473,72 TL) altında teklif sunduğu tespit edilen Bozat Taş. Sos. Hiz. İnş. Öz. Eğ. ve Gıd. San. ve Tic. Ltd. Şti.ye tebliğ edilen aşırı düşük teklif açıklama talebi yazısında “…Aşağıda belirtilen bileşenlere ilişkin yazılı savunmanızı üç iş günü içerisinde idareye sunmanız hususunda…

Yakıt gideri

Zorunlu trafik sigortası

Araç muayene (yıllık) gideri

Motorlu taşıtlar vergisi

Şoförlerin SGK ve işçilik gideri

Araç bakım gideri

KİK payı gideri

Damga vergisi gideri

Sözleşme karar pulu gideri” ifadelerine yer verildiği görülmüştür.

a ve b) İhale işlem dosyası üzerinde yapılan inceleme neticesinde; idare tarafından teklifi sınır değerin altında olduğu tespit edilen isteklilere gönderilen aşırı düşük teklif açıklama talebi yazısında araçların edinim (amortisman/kiralama) giderlerinin önemli teklif bileşeni olarak belirlenmediği, dolayısıyla istekliler tarafından edinim (amortisman/kiralama) giderlerine ilişkin açıklama sunulmasının gerekmediği anlaşıldığından başvuru sahibinin anılan hususa ilişkin iddialarının yerinde olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

c ve e) Teknik Şartname’nin “Diğer Hususlar” başlıklı 7’nci maddesinde “İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından sözleşme imzalanmadan önce idareye sunulacak belgeler;

Yüklenici; her bir taşıma merkezi okul için taşıma yapacak olan taşımalı eğitim aracı ve sürücüye ait:

7.1) Araç plaka listelerini, taşımalı eğitim aracının ruhsatını (aslı idarece onaylı fotokopisi)… il/ilçe milli eğitim müdürlüğüne teslim eder…” düzenlemesi yer almaktadır.

İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunulan fiyat teklifinin incelenmesi neticesinde; söz konusu fiyat teklifinin Cemşiler İnşaat Gıda Temizlik Oto Yedek Parça Taşımacılık San. ve Tic. Ltd. Şti.den bir adet 10-14 yolcu kapasiteli aracın bakım giderine ilişkin olarak alındığı, bahse konu fiyat teklifinin başvuru sahibinin iddia ettiği üzere yakıt, lastik, bakım-onarım, yedek parça, yağ değişimi, akü, trafik sigortası ve kiralama giderlerinin tamamını içerecek şekilde alınmadığı, fiyat teklifinin üzerinde SMMM imza ve kaşesi ile “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan 31.08.2020 tarih ve 1 sayılı satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim.” beyanının bulunduğu görülmüştür.

Ayrıca Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinin internet sayfasında yapılan inceleme neticesinde; Cemşiler İnşaat Gıda Temizlik Oto Yedek Parça Taşımacılık San. ve Tic. Ltd. Şti.ye ilişkin olarak yayımlanan 21.09.2005 tarihli ve 6394 sayılı Ticaret Sicili Gazetesinin “Amaç ve Konusu” başlıklı 3’üncü maddesinde “…Her türlü oto yedek parça tamirat ve lastik malzemelerinin alımını, satımını ve edevatını yapmak…” ifadelerine yer verildiği, bu kapsamda fiyat teklifi alınan bahse konu üçüncü kişinin teklife konu alanda faaliyet gösterdiği tespit edilmiştir.

Aşırı düşük teklif sorgulama talebi yazısında önemli teklif bileşeni olarak belirlenen bakım giderinin her aracın markasına, modeline ve teknik özelliklerine göre değişebileceği anlaşılmakla birlikte, istekliler tarafından teklif edilecek araçların hangi marka ve model olduğu hususunun teklif dosyasında veya aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında belgelendirilmesi gerektiğine yönelik ihale dokümanında herhangi bir düzenlemenin yer almadığı, ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından ihale konusu iş kapsamında çalıştırılacak olan araçlara ait ruhsatların Teknik Şartname’nin 7.1’inci maddesi uyarınca sözleşmenin imzalanması aşamasında idareye sunulması gerektiği, bu bağlamda teklif edilecek araçların marka ve model bilgisinin ancak sözleşme imzalanmadan önce idareye bildirilmiş olacağı, bahse konu istekli tarafından araçların bakım giderine ilişkin olarak sunulan fiyat teklifinde belirtilen araç taşıma kapasitesinin, ihale dokümanında belirlenen araç taşıma kapasitesine uygun olduğu hususları bir arada değerlendirildiğinde, söz konusu istekli tarafından 64 aracın bakım gideri hesaplamasının, ihale dokümanında belirlenen 14+1 taşıma kapasitesine uygun bir araca ilişkin olarak alınan fiyat teklifi üzerinden yapılmasının mevzuata aykırılık teşkil etmediği ve başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

ç) Teknik Şartname’nin “Genel Hususlar” başlıklı 1’inci maddesinde; ihale konusu iş kapsamında kullanılacak güzergâhların km cinsinden uzunlukları ile bahse konu güzergâhları kullanacak araç sayılarının belirtildiği “Taşıma Güzergâhları” tablosuna yer verilmiştir.

Söz konusu Şartname’nin “Diğer Hususlar” başlıklı 7’nci maddesinde “İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından sözleşme imzalanmadan önce idareye sunulacak belgeler;

Yüklenici; her bir taşıma merkezi okul için taşıma yapacak olan taşımalı eğitim aracı ve sürücüye ait:

7.1) Araç plaka listelerini, taşımalı eğitim aracının ruhsatını (aslı idarece onaylı fotokopisi)… il/ilçe milli eğitim müdürlüğüne teslim eder…” düzenlemesi yer almaktadır .

Yukarıda aktarılan ihale dokümanı düzenlemelerinden; inceleme konusu ihalenin başvuruya konu 1’inci kısmının 64 adet 14+1 taşıma kapasiteli araç ile öğrenci taşınması işine ilişkin olarak düzenlendiği, istekliler tarafından teklif edilecek araçların hangi marka ve model olduğu hususunun teklif dosyasında veya aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında belgelendirilmesi gerektiğine yönelik ihale dokümanında herhangi bir düzenlemenin yer almadığı, ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından ihale konusu iş kapsamında çalıştırılacak olan araçlara ait ruhsatların Teknik Şartname’nin 7.1’inci maddesi uyarınca sözleşmenin imzalanması aşamasında idareye sunulması gerektiği, bu bağlamda teklif edilecek araçların marka ve model bilgisinin ancak sözleşme imzalanmadan önce idareye bildirilmiş olacağı, ayrıca istekliler tarafından teklif fiyatı oluşturulurken akaryakıt giderine ilişkin olarak yapılacak hesaplamalarda, Teknik Şartname’de belirtilen mesafelerin dikkate alınması gerektiği anlaşılmaktadır.

İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunulan yakıt gideri hesaplamasının incelenmesi neticesinde; motorin fiyatının 5,01 TL/lt (KDV hariç) olarak belirlendiği görülmüş olup, ihale ilan tarihi ile ihale tarihi arasında EPDK tarafından Diyarbakır iline ilişkin olarak yayımlanan en düşük motorin fiyatından (5,143 TL/lt) KDV tutarının düşülmesi neticesinde elde edilen tutarın 4,358 TL/lt (5,143/1,18=4,358) olduğu, bu kapsamda bahse konu istekli tarafından teklif edilen akaryakıt fiyatının EPDK tarafından il bazında ihale ilan tarihi (23.07.2020) ile ihale tarihi (21.08.2020) arasında günlük yayımlanan akaryakıt fiyatının % 90’ının altında olmadığı tespit edilmiştir.

Söz konusu istekli tarafından aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında Ford yetkili bayiinden alınan katalogların sunulduğu, ihale konusu iş kapsamında çalıştırılacak 64 aracın akaryakıt maliyetinin bahse konu katalogda 14+1 taşıma kapasiteli araçlara ilişkin olarak belirlenen yakıt miktarı üzerinden ve Teknik Şartname’de belirtilen ilgili güzergâh uzunlukları (3.034 km) göz önünde bulundurulmak suretiyle hesaplandığı anlaşılmıştır.

 Bahse konu istekli tarafından aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunulan katalogda belirtilen 14+1 taşıma kapasitesinin, ihale dokümanında belirlenen taşıma kapasitesine uygun olduğu, bu çerçevede söz konusu istekli tarafından 64 aracın akaryakıt gideri hesaplamasının, ihale dokümanında belirlenen 14+1 taşıma kapasitesine uygun bir araca ilişkin olarak Ford yetkili bayiinden alınan katalogda belirtilen yakıt miktarı üzerinden yapılmasının mevzuata aykırılık teşkil etmediği ve başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

d) Teknik Şartname’nin “Taşımalı Eğitim Araçlarında Aranacak Şartlar” başlıklı 2’nci maddesinde “…2.8. Taşımalı eğitim aracı olarak kullanılacak taşıtların yaşları on iki yaşından büyük olmayacaktır. Taşıtların yaşı fabrikasınca imal edildiği tarihten sonra gelen ilk takvim yılı esas alınarak hesaplanacaktır…” düzenlemesi,

Aynı Şartname’nin “Sigorta Zorunluluğu ve Sigortasız Taşıma Yapılamayacağı” başlıklı 5’inci maddesinde “5.1) Yüklenici taşımalı eğitim araçlarına, 13/10/1983 tarihli ve 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun öngördüğü karayolları motorlu araçlar zorunlu mali sorumluluk sigortası yaptırmak zorundadırlar.

5.2) Karayolları motorlu araçlar zorunlu mali sorumluluk sigortası bulunmayan taşımalı eğitim araçları ile öğrenci taşınamaz. Bu madde hükmüne aykırı olarak faaliyet gösteren araçlar hakkında Karayolları Trafik Kanunu’nun 91’inci maddesi hükmü uygulanır.

5.3) Taşımalı eğitim araçlarına hizmetin başlangıcından bitimine kadarki süreyi kapsayacak şekilde karayolu yolcu taşımacılığı zorunlu koltuk ferdi kaza sigortası yaptırılacaktır…” düzenlemesi,

Söz konusu Şartname’nin “Diğer Hususlar” başlıklı 7’nci maddesinde “İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından sözleşme imzalanmadan önce idareye sunulacak belgeler;

Yüklenici; her bir taşıma merkezi okul için taşıma yapacak olan taşımalı eğitim aracı ve sürücüye ait:

7.1) Araç plaka listelerini, taşımalı eğitim aracının ruhsatını (aslı idarece onaylı fotokopisi)… il/ilçe milli eğitim müdürlüğüne teslim eder…” düzenlemesi yer almaktadır.

İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında Ford marka Transit 440 E model, 14+1 taşıma kapasiteli, plakası “21 *****” olan 1 adet minibüse ilişkin olarak Affan Sigortacılık Aracılık Hiz. Ltd. Şti.den alınan zorunlu mali sorumluluk sigortası (trafik sigortası) teklifinin sunulduğu, anılan sigorta teklifinde Bereket Sigorta A.Ş.ye ilişkin iki adet imza ile Bereket Sigorta Diyarbakır Bölge Müdürlüğünün kaşesinin yer aldığı,

Ayrıca anılan araca ilişkin olarak Devbar Sigorta Aracılık Hiz. Ltd. Şti.den alınan zorunlu koltuk ferdi kaza sigortası poliçesinin de aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunulduğu, bahse konu poliçede Anadolu Anonim Türk Sigorta Şirketine ilişkin iki adet imzanın yer aldığı tespit edilmiştir.

Anılan istekli tarafından araçların ferdi kaza koltuk sigortası gideri ile zorunlu karayolları mali sorumluluk (trafik) sigortası giderine ilişkin olarak sunulan sigorta teklifinde ve poliçede belirtilen 14+1 taşıma kapasitesi ile araç yaşının (2016 model), ihale dokümanında belirlenen araç taşıma kapasitesi ile araç yaşına uygun olduğu, bu çerçevede söz konusu istekli tarafından 64 aracın ferdi kaza koltuk sigortası gideri ile zorunlu karayolları mali sorumluluk (trafik) sigortası gideri hesaplamasının, ihale dokümanında belirlenen 14+1 taşıma kapasitesi ile araç yaşına uygun bir araca ilişkin olarak alınan sigorta teklifi ve poliçe üzerinden yapılmasının mevzuata aykırılık teşkil etmediği ve başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

Başvuru sahibinin “ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından ferdi kaza koltuk sigortası gideri ile zorunlu karayolları mali sorumluluk (trafik) sigortası giderini tevsik etmek üzere poliçe/fiyat teklifi sunulmayan 63 adet aracın edinim giderine ilişkin olarak da açıklama sunulmadığı” yönündeki iddiasının incelenmesi neticesinde ise; idare tarafından teklifi sınır değerin altında olduğu tespit edilen isteklilere gönderilen aşırı düşük teklif açıklama talebi yazısında araçların edinim (amortisman/kiralama) giderlerinin önemli teklif bileşeni olarak belirlenmediği, dolayısıyla istekliler tarafından edinim (amortisman/kiralama) giderlerine ilişkin açıklama sunulmasının gerekmediği anlaşıldığından başvuru sahibinin anılan hususa ilişkin iddiasının da yerinde olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

f ve g) İdari Şartname’nin “Fiyat farkı” başlıklı 46’ncı maddesinde “46.1. İhale konusu iş için sözleşmenin uygulanması sırasında fiyat farkı hesaplanmayacaktır. Ancak, mücbir sebepler veya idareden kaynaklanan nedenlerle işin bitim tarihinin süre uzatımı verilmek suretiyle uzatılması halinde, yürürlükte bulunan fiyat farkına ilişkin esaslar dikkate alınarak fiyat farkı hesaplanacaktır…” düzenlemesi,

Sözleşme Tasarısı’nın “İşin süresi” başlıklı 9’uncu maddesinde “9.1. İşe başlama tarihi 31.08.2020; işi bitirme tarihi 18.06.2021…” düzenlemesi,  

“Fiyat farkı ödenmesi ve hesaplanması şartları” başlıklı 14’üncü maddesinde “14.1. Yüklenici, gerek sözleşme süresi, gerekse uzatılan süre içinde, sözleşmenin tamamen ifasına kadar, vergi, resim, harç ve benzeri mali yükümlülüklerde artışa gidilmesi veya yeni mali yükümlülüklerin ihdası gibi nedenlerle fiyat farkı verilmesi talebinde bulunamaz.

14.2. Bu sözleşme kapsamında yapılacak işler için fiyat farkı hesaplanmayacaktır. Ancak, mücbir sebepler veya idareden kaynaklanan nedenlerle işin bitim tarihinin süre uzatımı verilmek suretiyle uzatılması halinde, yürürlükte bulunan fiyat farkına ilişkin esaslar dikkate alınarak fiyat farkı hesaplanacaktır…” düzenlemesi yer almaktadır.

İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamasının incelenmesi neticesinde; ihale konusu işte çalıştırılması öngörülen şoförlerin işçilik maliyetinin; şoför sayısı, işin süresi boyunca şoförlerin çalışılacağı gün sayısı, şoförlerin bir günde çalışacağı saat sayısı ve saatlik asgari ücretin çarpılması suretiyle hesaplandığı, bu kapsamda bahse konu hesaplamanın, KİK işçilik hesaplama modülünde 2020 yılı için belirlenen % 4 sözleşme ve genel gider hariç saatlik asgari ücret olan 16,02 TL (3.605,18 TL/30 gün/7,5 saat=16,02 TL) ile ihale konusu işin süresi olan 186 gün üzerinden yapıldığı tespit edilmiştir.

İhale konusu işin süresinin 2020 ve 2021 yıllarını kapsadığı, İdari Şartname’nin 46’ncı maddesi ile Sözleşme Tasarısı’nın 14’üncü maddesi uyarınca sözleşmenin uygulanması sırasında fiyat farkı verilmeyeceği, dolayısıyla istekliler tarafından ihale konusu iş kapsamında çalıştırılacak personel için, ihale konusu işin 2021 yılına tekabül eden kısmına ilişkin olarak asgari ücrette meydana gelebilecek artış göz önünde bulundurulmak suretiyle ek maliyet öngörülmesi gerektiği, ancak söz konusu istekli tarafından işçilik gideri hesaplamasının 2021 yılı için herhangi bir artış öngörülmeden, sadece 2020 yılına ait asgari ücret üzerinden yapıldığı anlaşıldığından başvuru sahibinin anılan hususa ilişkin iddiasının yerinde olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında araç muayene giderini tevsik etmek amacıyla TÜVTÜRK’ün resmi internet sitesinden alınan çıktının sunulduğu, bu kapsamda anılan istekli tarafından araç muayene giderinin ihale konusu işte kullanılacak araç sayısı ile söz konusu çıktıda minibüs için 2020 yılına ilişkin olarak belirlenen araç muayene fiyatının çarpılması suretiyle hesaplandığı, bahse konu istekli tarafından araç muayene giderine ilişkin 2021 yılı için herhangi bir artış öngörülmediği tespit edilmiş olmakla birlikte, TÜVTÜRK’ün resmi internet sitesinde ticari araçların muayene süresinin “araç sınıfına bakılmaksızın ilk bir yaş sonunda ve devamında yılda bir” olarak ifade edildiği, ihale konusu işe başlama tarihinin 31.08.2020, işi bitirme tarihinin ise 18.06.2021 olduğu, dolayısıyla işin süresinin bir yılın altında olduğu hususları bir arada değerlendirildiğinde istekliler tarafından araç muayene gideri hesaplaması yapılırken artış öngörülmesine gerek bulunmadığı anlaşılmıştır.

İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında motorlu taşıtlar vergisi (MTV) giderini tevsik etmek amacıyla 27.12.2019 tarihli ve 30991 (2. Mükerrer) sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Motorlu Taşıtlar Vergisi Genel Tebliği’nin sunulduğu, söz konusu Tebliğ’in “Vergileme Ölçü ve Hadleri” başlıklı 3’üncü maddesinde “…(3) Buna göre, 01.01.2020 tarihinden itibaren motorlu taşıtların vergilendirilmesine ilişkin 197 sayılı Kanun’un 5’inci maddesindeki (I) sayılı tarife, 6’ncı maddesinde yer alan (II) ve (IV) sayılı tarifeler…yeniden belirlenmiştir.” ifadelerine yer verildiği, (II) Sayılı Motorlu Taşıtlar Vergisi Tarifesi’nde minibüs kategorisindeki “1-6 yaş” araçlar için 1.152,00 TL, “7-17” yaş araçlar için 761,00 TL, “16 ve üzeri” yaş araçlar için 372,00 TL vergi tutarı belirlendiği; bu kapsamda anılan istekli tarafından motorlu taşıtlar vergisi giderinin ihale konusu işte çalıştırılacak araç sayısı ile söz konusu Tebliğ’de “1-6 yaş” aralığındaki minibüsler için belirlenen vergi tutarının çarpılması suretiyle hesaplandığı, motorlu taşıtlar vergisi giderine ilişkin 2021 yılı için herhangi bir artış öngörülmediği tespit edildiğinden başvuru sahibinin anılan hususa yönelik iddiasının yerinde olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Başvuru sahibinin “ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından egzoz emisyon ölçüm gideri için 2021 yılına ilişkin olarak herhangi bir artış öngörülmediği” yönündeki iddiasının incelenmesi neticesinde ise; idare tarafından teklifi sınır değerin altında olduğu tespit edilen isteklilere gönderilen aşırı düşük teklif açıklama talebi yazısında araçların egzoz emisyon ölçüm giderlerinin önemli teklif bileşeni olarak belirlenmediği, dolayısıyla istekliler tarafından egzoz emisyon ölçüm giderlerine ilişkin açıklama sunulmasının gerekmediği anlaşıldığından başvuru sahibinin anılan hususa ilişkin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

Öte yandan; İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Tebliğ’in “İtirazen şikâyet başvurularında aranılacak şekil unsurları” başlıklı 11’inci maddesinin 6’ncı fıkrasında “…Kısmi teklife açık ihalelerde ise tekliflerin verilmesi ile bu aşamadan sonraki işlemlere ilişkin başvurularda, başvuru bedeli toplam yaklaşık maliyet üzerinden yatırılır. Başvuruya konu kısmın yaklaşık maliyetine göre fazla yatırıldığı tespit edilen tutar Kurum tarafından başvuru sahibine iade edilir.” açıklaması bulunmaktadır. Başvuru sahibi tarafından başvuru bedelinin 18.426,00 TL olarak yatırıldığı görülmekle birlikte ihalenin şikâyete konu 1’nci kısmının yaklaşık maliyet tutarı (2.472.697,37 TL) dikkate alındığında, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesinin (j) fıkrasının 2 numaralı bendi gereğince başvuru bedeli 12.284,00 TL olarak hesaplanmakta olup fazla ödendiği anlaşılan 6.142,00 TL’nin yazılı talebi halinde başvuru sahibine iade edilmesi gerekmektedir.

Sonuç olarak, yukarıda belirtilen mevzuata aykırılıkların düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte olduğu tespit edildiğinden, Bozat Taş. Sos. Hiz. İnş. Öz. Eğ. ve Gıd. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin teklifinin reddedilmesi ve bu aşamadan sonraki ihale işlemlerinin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

1) Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,

2) Fazla ödenen başvuru bedelinin başvuru sahibinin yazılı talebi halinde iadesine,

Esasta
Oybirliği, gerekçede oyçokluğu ile karar verildi.