BAŞVURU SAHİBİ:

Deniz Sigorta Aracılık Hizm. Ltd. Şti.,

İHALEYİ YAPAN İDARE:

Sağlık Bakanlığı Acil Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü,

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2020/495214 İhale Kayıt Numaralı “Ambulansların Kasko Sigortalarının Yaptırılması” İhalesi

KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:

Sağlık Bakanlığı Acil Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü tarafından 12.11.2020 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Ambulansların Kasko Sigortalarının Yaptırılması” ihalesine ilişkin olarak Deniz Sigorta Aracılık Hizm. Ltd. Şti.nin 24.11.2020 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 25.11.2020 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 30.11.2020 tarih ve 53609 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 27.11.2020 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2020/1870 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, İdari Şartname’nin 7.1’inci maddesinde “..h) isteklinin acente olması halinde; Türkiye Sigorta ve Reasürans Şirketleri Birliğine üye bir sigorta şirketinin yetkili acentesi olduğunu gösterir  belgeyi teklif zarfında sunması zorunludur. (Bir acente birden fazla sigorta adına ihaleye katılamayacaktır.)” düzenlemesinin yer aldığı,  anılan düzenlemede ihaleye katılan isteklilerin acente olması durumunda tek bir sigorta şirketi adına teklif verebilecekleri hususunun açıkça düzenlendiği, öte yandan ihale üzerinde bırakılan istekli Lider Grup Sigorta Aracılık Hizmetleri Ltd. Şti.nin kamu ihalelerine katılmaktan yasaklı olan Quick Sigorta A.Ş.nin yetki belgesi ile ihaleye katıldığı,  ihale üzerinde bırakılan Lider Grup Sigorta Aracılık Hizmetleri Ltd. Şti.nin bir acente olduğu, dolayısıyla ihale konusu olan kasko poliçelerinin kamu ihalelerine katılmaktan yasaklı olan Quick Sigorta A.Ş. tarafından tanzim edileceği, bir başka ifade ile kamu ihalelerine katılmaktan yasaklı olan bir şirketin dolaylı olarak şikayete konu ihaleye katılım sağladığı sonucunun ortaya çıktığı, kamu ihalelerine katılmaktan yasaklı olan isteklilerin kendileri veya başkaları adına doğrudan veya dolaylı olarak kamu ihalelerine katılmalarının mümkün olmadığı,  bu itibarla ihale üzerinde bırakılan istekliye ait teklifin değerlendirme dışı bırakılması gerektiği iddiasına verilmiştir.

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 10’unucu maddesinin dördüncü fıkrasında “Aşağıda belirtilen durumlardaki istekliler ihale dışı bırakılır:

…

i) 11 inci maddeye göre ihaleye katılamayacağı belirtildiği halde ihaleye katılan.           

j) 17 nci maddede belirtilen yasak fiil veya davranışlarda bulundukları tespit edilen.

…” hükmü,

Anılan Kanun’un “İhaleye katılamayacak olanlar” başlıklı 11’inci maddesinde “Aşağıda sayılanlar doğrudan veya dolaylı veya alt yüklenici olarak, kendileri veya başkaları adına hiçbir şekilde ihalelere katılamazlar:

a) Bu Kanun ve diğer kanunlardaki hükümler gereğince geçici veya sürekli olarak idarelerce veya mahkeme kararıyla kamu ihalelerine katılmaktan yasaklanmış olanlar ile 12/4/1991 tarihli ve 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu kapsamına giren suçlardan veya örgütlü suçlardan veyahut kendi ülkesinde ya da yabancı bir ülkede kamu görevlilerine rüşvet verme suçundan dolayı hükümlü bulunanlar.        

…

Bu yasaklara rağmen ihaleye katılan istekliler ihale dışı bırakılarak geçici teminatları gelir kaydedilir. Ayrıca, bu durumun tekliflerin değerlendirmesi aşamasında tespit edilememesi nedeniyle bunlardan biri üzerine ihale yapılmışsa, teminatı gelir kaydedilerek ihale iptal edilir.” hükmü,

Aynı Kanun’un “Yasak fiil veya davranışlar” başlıklı 17’nci maddesinde “İhalelerde aşağıda belirtilen fiil veya davranışlarda bulunmak yasaktır:

a) Hile, vaat, tehdit, nüfuz kullanma, çıkar sağlama, anlaşma, irtikap, rüşvet suretiyle veya başka yollarla ihaleye ilişkin işlemlere fesat karıştırmak veya buna teşebbüs etmek.           

b) İsteklileri tereddüde düşürmek, katılımı engellemek, isteklilere anlaşma teklifinde bulunmak veya teşvik etmek, rekabeti veya ihale kararını etkileyecek davranışlarda bulunmak.        

c) Sahte belge veya sahte teminat düzenlemek, kullanmak veya bunlara teşebbüs etmek.   

d) Alternatif teklif verebilme halleri dışında, ihalelerde bir istekli tarafından kendisi veya başkaları adına doğrudan veya dolaylı olarak, asaleten ya da vekaleten birden fazla teklif vermek.

e) 11 inci maddeye göre ihaleye katılamayacağı belirtildiği halde ihaleye katılmak.

Bu yasak fiil veya davranışlarda bulunanlar hakkında bu Kanunun Dördüncü Kısmında belirtilen hükümler uygulanır.” hükmü yer almaktadır.

Söz konusu Kanun’un “İhalelere katılmaktan yasaklama” başlıklı 58’inci maddesinde ihaleye katılıma ve ihaleden yasaklamaya ilişkin hükümler yer almaktadır.

Kamu İhale Genel Tebliği’nin ihalelere katılmaktan yasaklamaya ilişkin düzenlemelerin bulunduğu 28’inci maddesinde “… 28.1.6. Yasaklı firmanın ürününün yetkili bayi ya da başka bir satıcı tarafından teklif edilmesi  

4734 sayılı Kanunun “İhaleye katılamayacak olanlar” başlıklı 11 inci maddesi ile “İhalelere katılmaktan yasaklama” başlıklı 58 inci maddesinde ihaleye katılıma ve ihaleden yasaklamaya ilişkin düzenlemeler yapılmıştır. Anılan maddelerde, kamu ihalelerine katılmaktan yasaklı olmayan isteklinin, yetkili satıcı ya da üretici firmanın kamu ihalelerine katılmaktan yasaklı bulunması halinde, üretici firma garantisinde olan bazı belgeleri ve satışa dair yetki verilen mal veya malları teklif etmesini yasaklayan bir hüküm bulunmamaktadır.

28.1.9. Haklarında yasaklama kararı verilen şirket ortak veya ortaklarının durumu

28.1.9.1. 4734 sayılı Kanunun 17 nci maddesinde sayılan yasak fiil veya davranışlarda bulunması sebebiyle aynı Kanunun 58 inci maddesinin birinci ve ikinci fıkraları gereğince haklarında ihalelere katılmaktan yasaklama kararı verilen şirket ortak veya ortaklarının;

1) Ortağı olduğu şahıs şirketleri,

2) Sermayesinin yarısından fazlasına sahip olduğu sermaye şirketleri,

Ortak hakkında verilmiş olan yasaklılık kararı devam ettiği süre içinde 4734 sayılı Kanunun 11 inci maddesi uyarınca anılan Kanun kapsamındaki idarelerin ihalelerine katılamayacaktır.

28.1.9.2. 4734 sayılı Kanunun 11 inci maddesine göre, bu Kanun ve diğer kanunlardaki hükümler gereğince geçici veya sürekli olarak idarelerce veya mahkeme kararıyla kamu ihalelerine katılmaktan yasaklanmış olanların doğrudan veya dolaylı ya da alt yüklenici olarak, kendileri veya başkaları adına hiçbir şekilde ihaleye katılmaları mümkün bulunmayıp, bu yasağa rağmen ihaleye katılan isteklilerin ihale dışı bırakılarak geçici teminatlarının gelir kaydedilmesi gerekmektedir.

….

28.1.9.4. Ortakları hakkında yasaklama kararı bulunan şahıs şirketlerinin ihalelere katılması halinde, yasaklı ortağın hisse oranına bakılmaksızın 4734 sayılı Kanunun 11 inci ve 17 nci maddeleri gereğince işlem tesis edilmesi gerekmektedir. Sermaye şirketlerinde ise, hakkında yasaklama kararı bulunan ortağın sermaye şirketinin yarıdan fazla hissesine sahip olması veya haklarında yasaklama kararı bulunan sermaye şirketi ortaklarının hisseleri toplamının şirketin sermayesinin yarısından fazlasını teşkil etmesi halinde, ihaleye katılan sermaye şirketi hakkında 4734 sayılı Kanunun 11 inci ve 17 nci maddeleri uyarınca işlemde bulunulacaktır.

…

28.3. İhaleye katılan aday veya isteklilerin ihale kontrol sisteminden kontrol edilmesi

İhale üzerinde kalan isteklilerin ihalelere katılmaktan yasaklı olup olmadığının İhale Kontrol Sisteminden teyit ettirilmesi esasları çerçevesinde, haklarında kamu davası açılması nedeniyle ihalelere katılamayacak olanlar için de teyit işlemi gerçekleştirilecektir. Bütün aday veya isteklilerin ve bu kapsamda tüzel kişi aday veya isteklilerin % 50’den fazla hissesine sahip ortakları ile başvuru veya teklifi imzalayan yetkililerinin de 4734 sayılı Kanunun 11 inci maddesine göre İhale Kontrol Sisteminden kontrol edilmesi gerekmektedir.” açıklamaları yer almaktadır.

Aynı Tebliğ’in 30.5’inci maddesinde ise yasaklılığa ilişkin teyit işlemlerine ilişkin açıklamalara yer verilmiştir. Söz konusu Tebliğ maddesinde “30.5.1 4734 sayılı Kanunun 40 ıncı maddesinin sekizinci fıkrasında, ihale kararlarının ihale yetkilisince onaylanmadan önce idarelerin, ihale üzerinde kalan istekli ile varsa ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi isteklinin ihalelere katılmaktan yasaklı olup olmadığını Kurumdan teyit ederek buna ilişkin belgeyi ihale kararına eklemek zorunda oldukları belirtilmiştir. Buna göre teyit belgesi alınmaması halinde ihale sürecinin tamamlanması mümkün olmayacaktır.

30.5.2 4734 sayılı Kanunun 40 ıncı maddesinde, sadece ihale üzerinde kalan istekli ile varsa ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi isteklinin, 42 nci maddesinde de sadece ihale üzerinde kalan isteklinin yasaklı olup olmadığının Kurumdan teyit ettirilmesinden söz edilmiş ise de, 11 inci maddede ihalelere katılmaktan yasaklanmış olanların hiçbir şekilde ihalelere katılmamalarının sağlanmasının amaçlandığı dikkate alındığında, ihale tarihi itibariyle ihaleye katılan tüm isteklilerin ihalelere katılmaktan yasaklı olup olmadığının sorgulanması ve teyit edilmesinin zorunlu olduğu anlaşılmaktadır. Bu sebeple:

I- Başvuru veya ihale tarihi itibariyle tüm aday ve istekliler için, ihale kararı ihale yetkilisince onaylanmadan önce ihale üzerinde kalan istekli ve varsa ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi için, sözleşmenin imzalanacağı tarihte ise sadece ihale üzerinde kalan istekli için ihalelere katılmaktan yasaklı olup olmadığı sorgulanacak ve Kurumdan teyit ettirilecektir,

II- Yasaklılık teyidi yapılırken aday ve istekliler ile bunların şahıs şirketi olmaları halinde tüm ortakları, sermaye şirketi olmaları halinde sermayesinin yarısından fazlasına sahip ortakları ve hisseleri toplamı şirket sermayesinin yarısından fazlasını teşkil eden ortakları ile başvuru veya teklifi ya da sözleşmeyi imzalayan, başka bir ifade ile ihaleye katılan vekil ve temsilcilerinin de ihalelere katılmaktan yasaklı olup olmadığı sorgulanacak ve Kurumdan teyit ettirilecektir,

III- Bu çerçevede yapılan teyit işlemi sonucunda;

a) Başvuru veya ihale tarihi itibariyle haklarında ihalelere katılmaktan yasaklı kararı bulunan aday ve istekliler 4734 sayılı Kanunun 11 inci maddesi gereğince ihale dışı bırakılacak, geçici teminatı gelir kaydedilecek ve anılan Kanunun 17 nci maddesinin atıfta bulunduğu 58 inci madde uyarınca ihalelere katılmaktan yasaklama kararı tesis edilecektir. Yasaklama kararının başvuru veya ihale tarihinden sonra tesis edildiğinin tespiti halinde ise  28.1.8.2 maddesi gereğince işlemde bulunulacaktır.

b) 4734 sayılı Kanunun 40 ıncı maddesinin sekizinci fıkrası uyarınca yapılacak yasaklılık teyidi sonucunda ihale üzerinde bırakılan istekli ve varsa ekonomik açıdan en avantajlı ikinci isteklinin ikisinin de yasaklı olduğunun tespiti durumunda ihalenin iptaline, anılan Kanunun 42 nci maddesinin birinci fıkrası uyarınca yapılacak yasaklılık teyidi sonucunda, ihale üzerinde bırakılan isteklinin yasaklı olması durumunda ihale kararının iptal edilmesine de karar verilecektir.

c) Aday ve isteklilerin şahıs şirketi olmaları halinde ortaklarından herhangi birinin, sermaye şirketi olmaları halinde sermayelerinin yarısından fazlasına sahip ortakları veya hisseleri toplamı şirket sermayesinin yarısından fazlasını teşkil eden ortaklarının veya ihaleye katılan vekil ve temsilcilerinin başvuru veya ihale tarihi itibariyle yasaklı olduğunun tespit edilmesi halinde, yukarıda belirtilen müeyyideler dışında ayrıca 58 inci madde uyarınca ihalelere katılmaktan yasaklama kararı tesis edilecektir.” açıklamaları yer almaktadır.

İdari Şartname’nin “İhale konusu işe ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu hizmetin;

a) Adı: Ambulansların Kasko Sigortalarının Yaptırılması

b) Miktarı ve türü:

5258 Adet Ambulansın Kasko İşlemlerinin Yaptırılması

Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.

c) Yapılacağı yer: Türkiye Geneli

ç) Bu bent boş bırakılmıştır.” düzenlemesi,

 “İhaleye katılabilmek için gereken belgeler ve yeterlik kriterleri” başlıklı 7’nci maddesinde “7.1. İsteklilerin ihaleye katılabilmeleri için aşağıda sayılan belgeleri teklifleri kapsamında sunmaları gerekir:

…

h)

1. İsteklinin Sigorta Şirketi olması halinde; 5684 Sayılı Sigortacılık Kanununa göre Hazine Müsteşarlığından ( 10/07/2018 tarihinden sonra alınan belgeler için Hazine ve Maliye Bakanlığı) alınan belgeyi

2. İsteklinin acente olması halinde; Türkiye Sigorta ve Reasürans Şirketleri Birliğine üye bir sigorta şirketinin yetkili acentesi olduğunu gösterir belgeyi teklif zarfında sunması zorunludur.(Bir acente birden fazla sigorta adına ihaleye katılamayacaktır.) …” düzenlemesi yer almaktadır.

Söz konusu ihale dokümanı düzenlemelerinde ihaleye katılacak isteklilerin acente olması halinde; Türkiye Sigorta ve Reasürans Şirketleri Birliğine üye bir sigorta şirketinin yetkili acentesi olduklarını gösterir belgeyi teklif zarfında sunmalarının zorunlu olduğu ve bir acentenin birden fazla sigorta adına ihaleye katılamayacağı ifade edilmiştir.

Başvuru sahibinin şikâyet ve itirazen şikâyet dilekçeleri ile idarenin şikâyete cevabı incelendiğinde uyuşmazlık konusunun, ihalelere katılmaktan yasaklı bir sigorta şirketinin acentesi olan sigorta şirketinin ihaleye katılması halinin, ilgili mevzuatı çerçevesinde yasaklı sigorta şirketinin ihaleye dolaylı olarak katılması anlamına gelip gelmeyeceği hususu olduğu anlaşılmıştır.

İhale işlem dosyası kapsamında yapılan incelemede, 12.11.2020 tarihi itibari ile ihaleye katılan isteklilere ilişkin olarak sadece şirketi temsile yetkili müdürlere ilişkin bir yasaklılık sorgulaması yapıldığı ve bu sorgulama neticesinde herhangi bir yasaklılık kaydı bulunmadığı, bunun haricinde bir yasaklılık sorgulaması yapılmadığı anlaşılmıştır.

İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan belgeler incelendiğinde, Quick Sigorta A.Ş.ye ait yetki belgesinin teklif dosyası kapsamında sunulduğu tespit edilmiştir.

EKAP üzerinden yapılan sorgulamada Quick Sigorta A.Ş.nin 21.04.2020 tarihinden 21.04.2021 tarihine, 29.05.2020 tarihinden 29.05.2021 tarihine kadar olmak üzere iki farklı idare tarafın kamu ihalelerine katılmaktan yasaklandığı anlaşılmıştır.

Yukarıda aktarılan mevzuat hüküm ve açıklamalarında,  ihaleye katılıma ve ihaleden yasaklamaya ilişkin düzenlemelere yer verilmiştir. Bu çerçevede, aday ve istekliler ile bunların şahıs şirketi olmaları halinde tüm ortakları, sermaye şirketi olmaları halinde sermayesinin yarısından fazlasına sahip ortakları ve hisseleri toplamı şirket sermayesinin yarısından fazlasını teşkil eden ortakları ile başvuru veya teklifi ya da sözleşmeyi imzalayan, başka bir ifade ile ihaleye katılan vekil ve temsilcilerinin de ihalelere katılmaktan yasaklı olup olmadıklarının sorgulanacağı anlaşılmaktadır. Diğer taraftan, Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Yasaklı firmanın ürününün yetkili bayi ya da başka bir satıcı tarafından teklif edilmesi” başlıklı 28.1.6’ncı maddesinde de, kamu ihalelerine katılmaktan yasaklı olmayan isteklinin, yetkili satıcı ya da üretici firmanın kamu ihalelerine katılmaktan yasaklı bulunması halinde, üretici firma garantisinde olan bazı belgeleri ve satışa dair yetki verilen mal veya malları teklif etmesine engel bir durum bulunmadığı yönünde açıklamalara yer verilmiş ancak uyuşmazlığa konu sigortacılık hizmet alımlarına ilişkin mevzuatta münhasır bir düzenleme bulunmadığı anlaşılmıştır.

Aktarılan mevzuat hükümleri, yapılan tespit ve değerlendirmeler çerçevesinde uyuşmazlığa konu ihalede acentesi olduğu ana sigorta şirketinin yasaklı olması halinin ihale aşamasında ihaleye teklif veren ve ihale üzerinde bırakılan istekli bakımından bir katılım engeli oluşturmadığı, ihale tarihi itibari ile ihale üzerinde bırakılan Lider Grup Sigorta Aracılık Hizmetleri Ltd. Şti. hakkında da herhangi bir yasaklılık kararı bulunmadığı anlaşıldığından mezkur ihalede idarenin ana sigorta şirketinin yasaklı olması halinin ihalenin sonuçlandırılması bakımından acente olan sigorta şirketinin teklifinin değerlendirme dışı bırakılmasını gerektirmeyeceği yönündeki işleminin yerinde olduğu sonucuna varılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikâyet başvurusunun reddine,

Oybirliği ile karar verildi.