BAŞVURU SAHİBİ:

Bmc Otomotiv San. ve Tic. A.Ş.,

İHALEYİ YAPAN İDARE:

Kocaeli Büyükşehir Belediye Başkanlığı Ulaşım Dairesi Başkanlığı Otobüs İşletmesi Şube Müdürlüğü,

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2020/467778 İhale Kayıt Numaralı “Otobüs Alımı” İhalesi

KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:

Kocaeli Büyükşehir Belediye Başkanlığı Ulaşım Dairesi Başkanlığı Otobüs İşletmesi Şube Müdürlüğü tarafından 15.10.2020 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Otobüs Alımı” ihalesine ilişkin olarak Bmc Otomotiv San. ve Tic. A.Ş.nin 19.11.2020 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 25.11.2020 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 04.12.2020 tarih ve 54493 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 04.12.2020 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2020/1924 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, kısmi teklife açık bahse konu ihalenin 1’inci kısmı üzerinde bırakılan Karsan Otomotiv San. ve Tic. A.Ş. tarafından sunulan yerli malı belgesinin eksik ve/veya yetersiz olduğu belirtilerek söz konusu belgelerin yeniden incelenmesi için idareye şikâyet başvurusunda bulunulduğu, idare tarafından şikâyet başvurularının reddedildiği, söz konusu kararın usulen ve içerik olarak hatalı ve eksik olduğu, idare tarafından verilen kararın mevzuatın aradığı gerekçelilik ilkesine aykırı olduğu, Karsan Otomotiv San. ve Tic. A.Ş. tarafından teklif edilen CNG yakıtlı Solo Tip Otobüs (En az 12 mt.) ve CNG yakıtlı körüklü tip otobüs (En az 18 mt.) (Körüklü) modellerine ait yerli malı belgelerinin içeriği hakkında bilgilerinin olup olmadığı açıkça belirtilmeden sadece mevzuata uygun olduğu belirtilerek şikâyet başvurularının reddedildiği, İdari Şartname’nin 7.1.(g) maddesinde ve yeterlik bilgileri tablosunda yer alan “A Grubu (Sıkıştırılmış Doğalgaz (CNG) Yakıt Sistemine Sahip Alçak Tabanlı)” bölümüne ait “Mesleki ve Teknik Yeterliliğe İlişkin Bilgiler” paragrafında yerli malı maddesine istinaden fiyat avantajı sağlamak amacıyla isteklilerden yerli malı belgelerinin talep edildiği, Konuya ilişkin 13.09.2014 tarihli ve 29118 sayılı Resmi Gazete’de yer alan Yerli Malı Tebliği’nin 6’ncı maddesinin 2’nci bendinde “e. Ürün adı, ürünün özelliğine göre varsa marka adı, modeli, seri numarası, cinsi, Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu Numarası” ve aynı Tebliğ’in 7’nci maddesinin 5’inci bendinde “Her ürün için ayrı ayrı belge verilebileceği gibi, birden fazla ürün için tek yerli malı belgesi düzenlenebilir. Bu durumda her bir ürün ile ilgili bilgiler yerli malı belgesinde yer alır.” şeklinde açıklandığı, bahse konu Tebliğ maddeleri doğrultusunda birden fazla ürün için alınan yerli malı belgelerinde, yerli malı belgesinin ihtiva ettiği her bir ürün için açıkça belge üzerinde marka adının, modelinin, seri numarasının, cinsinin, gümrük tarife istatistik pozisyonu numarasının ve ürün ile ilgili bilgilerinin ayrı ayrı listelenmesi ve belirtilmesi gerektiği, bu kalemlerin tek tek belirtilmediği yerli malı belgelerinin birden fazla ürün için ortaklaştırılarak sunulamayacağı, bu düzenlemelere istinaden tek bir yerli malı belgesi sunulması ve belirtilen ürünler ile ilgili bilgilerin bu belge üzerinde yazmaması halinde ihale fiyatına %15 yerli malı fiyat avantajının uygulanmayacağı, Karsan Otomotiv San. ve Tic. A.Ş. tarafından her iki ürün için her ürünün ilgili bilgilerinin gösterilmediği tek bir yerli malı belgesi sunulmasının eksik ve hatalı olduğu, söz konusu isteklinin yerli malı belgesinin eksik ve hatalı olmasının tespit dilmesi halinde teklif ettiği fiyata %15 fiyat ilavesinin yansıtılması gerektiği iddialarına yer verilmiştir.

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

Mal Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Yerli malını teklif edenler lehine fiyat avantajı uygulanması” başlıklı 61’inci maddesinde “(1) Yaklaşık maliyeti eşik değerin altında kalan mal alımı ihalelerine sadece yerli isteklilerin katılabileceğine ilişkin düzenleme yapılabilir. Ayrıca sadece yerli isteklilerin katılımına açık ihalelerde, yerli malı teklif eden yerli istekliler lehine % 15 oranına kadar fiyat avantajı sağlanabilir.

(2) Mal alımı ihalelerinde yaklaşık maliyetine bakılmaksızın, tüm isteklilerin katılabileceğine ilişkin düzenleme yapılabilir ve bu ihalelerde yerli malı teklif eden istekliler lehine % 15 oranına kadar fiyat avantajı sağlanabilir.

(3) İhale veya ön yeterlik ilanı ve idari şartnamede, yerli malı teklif edenler lehine tanınan fiyat avantajı oranı belirtilir.

(4) Yerli malı teklif eden istekliler lehine fiyat avantajı tanınan ve birden fazla mal kaleminden oluşan ihalelerin, kısmi teklife açık olarak gerçekleştirilmesi ve fiyat avantajı tanınan her bir kısmın tek bir mal kaleminden oluşması zorunludur. Ancak, birbirini tamamlayan veya teknik zorunluluklar nedeniyle birlikte alınması gereken mal kalemlerine bir kısımda yer verilebilir. Kısmi teklife açık ihalelerde, kısımların birinde, birkaçında veya tamamında yerli malı teklif eden istekliler lehine aynı veya farklı oranlarda fiyat avantajı sağlanabilir. Yerli malı teklif eden istekliler lehine fiyat avantajı, yerli malı teklif etmeyen diğer isteklilerin söz konusu mal kalemi için teklif ettikleri bedele, kendi teklif bedelleri üzerinden ihale dokümanında belirlenen fiyat avantajı oranı esas alınarak hesaplanan tutarın eklenmesi suretiyle bulunur.

…

(7) Teklif edilen malın yerli malı olduğu Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından belirlenen usul ve esaslara uygun olarak düzenlenen yerli malı belgesi ile belgelendirilir.” hükmü,

Yerli Malı Tebliği’nin “Yerli Malı Belgesi” başlıklı 6’ncı maddesinde “(1) Yerli malı belgesi, üreticinin kayıtlı olduğu TOBB veya TESK’e bağlı oda/borsa tarafından düzenlenir.

(2) Yerli malı belgesi için standart form kullanılır. Yerli malı belgesi standart formunda en az aşağıdaki bilgiler bulunur:

a) Belgenin veriliş ve geçerlilik tarihi,  numarası.

b) Üreticinin unvanı, iletişim bilgileri (işyeri adresi, telefon, faks numaraları, e-posta adresi).

c) Üreticinin Vergi Kimlik Numarası, TC Kimlik Numarası, Merkezi Sicil Kayıt Sistemi Numarası.

ç) Sanayi Sicil Numarası, Ticaret Sicil Numarası/Esnaf Sicil Numarası ve oda/borsa Sicil Numarası.

d) Kapasite raporu tarihi, numarası ve geçerlilik tarihi.

e) Ürün adı, ürünün özelliğine göre varsa marka adı, modeli, seri numarası, cinsi, Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu Numarası.

f) 4 üncü maddenin ikinci fıkrasında sayılan belgelere ilişkin tarih, sayı ve geçerlilik tarihi bilgileri.

g) Yerli katkı oranı.

ğ) Ürünün teknoloji düzeyi (düşük/orta-düşük/orta-yüksek/yüksek).

h) Müstahsil makbuzu veya faturanın seri numarası/örneği ve maden ruhsatının adı, tarihi, cinsi, grubu ve numarası.

ı) Belgeyi düzenleyen oda/borsanın adı ve mührü, imzalayanın adı ve soyadı.

i) Belgelendirme kriterlerine ilişkin diğer bilgi ve belgeler.

(3) Yerli malı belgesi standart formu ile taahhütname TOBB ve TESK tarafından Bakanlığın uygun görüşü alınarak belirlenir.

(4) Yerli malı belgesinin geçerlilik süresi düzenlenme tarihinden itibaren bir yıldır.

(5) Yerli malı belgelerine ilişkin bilgiler, TOBB ve TESK tarafından hazırlanan ve web üzerinden erişim sağlanabilen bir veri tabanında tutulur.

(6) Yerli malı belgelerine ilişkin bilgiler TOBB ve TESK tarafından altı ayda bir Bakanlığa sunulur.” açıklaması,

Aynı Tebliğ’in “Belgelendirme” başlıklı 7’nci maddesinde “(1) Bu Tebliğe uygun olarak yapılacak belgelendirme işlemlerine ilişkin uygulama esasları, TOBB ve TESK tarafından Bakanlığın görüşü alınarak belirlenir. Yerli katkı oranının hesaplanmasında hangi belgelerin dikkate alınacağı bu uygulama esaslarında belirtilir.

(2) Üretici dışındaki istekliler tarafından teklif edilen mallar için kullanılmak üzere; üretici yerli malı belgesini orijinaline uygun olarak çoğaltarak ürün ile birlikte piyasaya sunabilir. Ancak üretici tarafından çoğaltılarak ürünle birlikte piyasaya sunulan belgenin tanzim edildiği ilgili oda/borsa tarafından geçerliliğinin tasdik edilmesi gerekir.

(3) Bir üreticinin yurtdışında üretim yapması/yaptırması durumunda yerli malı belgesi düzenlenmez.  Ancak yurtiçinde kendi adına ve markasıyla bir başkasına üretim yaptırması durumunda ürünü üretene yerli malı belgesi düzenlenir.

(4) Yerli malı belgesi talep edilen ürünün 4 üncü maddede sayılan yerli malı koşullarını taşıyıp taşımadığı konusunda tereddüt olması halinde ilgili oda/borsa tarafından görevlendirilen eksper marifetiyle tespit yapılır.

(5) Her ürün için ayrı ayrı belge verilebileceği gibi, birden fazla ürün için tek yerli malı belgesi düzenlenebilir. Bu durumda her bir ürün ile ilgili bilgiler yerli malı belgesinde yer alır.

(6) İlgili oda/borsa tarafından; yerli malı belgesinin düzenlenmesinden sonra kriterlerin korunup korunmadığına yönelik üretici bazında ara kontrol yapılabilir. Yerli malına ilişkin kriterlerin korunmadığı tespit edilirse yerli malı belgesi iptal edilir.

(7) Yurt dışından parça olarak ithal edilen ve yurtiçinde basit birleştirme ile oluşturulan ürünler için yerli malı belgesi düzenlenmez.” açıklaması yer almaktadır.

İdari Şartname’nin “İhale konusu işe ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu işin/alımın;

a) Adı: Otobüs Alımı

b) Türü: Mal alımı

c) İlgili Uygulama Yönetmeliği: Mal Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği

ç) Yatırım proje no’su (yapım işlerinde): Bu madde boş bırakılmıştır.

d) Kodu:

e) Miktarı:

109 Adet Otobüs Alımı

Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.

f) İşin yapılacağı/teslim edileceği yer: Kocaeli” düzenlemesi,

Aynı Şartname’nin 7.1.(g) maddesinde “Yerli malı teklif edenler lehine fiyat avantajı tanınması durumunda, bu avantajdan yararlanmak isteyenlerce sunulacak yerli malı belgesi” düzenlemesi,

Bahse konu Şartname’nin “Kısmi teklif verilmesi” başlıklı 20’nci maddesinde “20.1. Bu ihalede kısmi teklif verilebilir.

20.2. Bu ihaledeki kısım sayısı 3 dir. İhale kısımlarına ilişkin koşullar altta düzenlenmiştir;

İhale üzerinde bırakılan istekliler her bir kısım için teklif verebilir. İhalede kısım, kısımlar veya tüm kısımların isteklilerin üzerinde kalması durumuna göre ayrı ayrı veya tamamı için tek sözleşme yapılacaktır.” düzenlemesi,

Anılan Şartname’nin “Fiyat avantajı uygulanması” başlıklı 35’inci maddesinde “35.3.1. Yerli malı teklif eden isteklilere ihalenin tamamında % 15 (yüzde on beş ) oranında fiyat avantajı uygulanacaktır. Yerli malı teklif eden isteklilerin fiyat avantajından yararlanabilmesi için teklif edilen mala/mallara ilişkin yerli malı belgesine/belgelerine ilişkin belgelerin yeterlik bilgileri tablosunda beyan edilmesi zorunludur. Yerli malı teklif eden istekliler lehine fiyat avantajı, Mal Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 61 inci maddesi esas alınarak hesaplanacaktır.” düzenlemesi yer almaktadır.

Söz konusu Şartname’nin “EK” başlıklı maddesinde aşağıdaki tablo yer almaktadır.

11.11.2020 tarihli ihale komisyonu kararında, bahse konu ihalede EKAP üzerinden 9 adet ihale dokümanı indirildiği, kısmi teklife açık ve 3 kısımda oluşan söz konusu ihalenin itirazen şikâyete konu 1’inci kısmında 5 istekli tarafından teklif verildiği, Anadolu-Isuzu Otomotiv Sanayii ve Ticaret A.Ş.nin teklifinin EKAP’ta kayıtlı olmayan iş deneyim belgesi kapsamında sunulan Romanya Köstence Belediyesi ile yapılan sözleşmenin incelenmesinde İdari Şartname’nin 7.9.5’inci maddesi ve Mal Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Belgelerin sunuluş şekli” başlıklı 29’uncu maddesinin 4’üncü fıkrasındaki hükümlerine istinaden yabancı ülkede düzenlenen bahse konu sözleşmenin tasdiki işleminin yapılmadığı, belgenin üzerinde tasdik işleminden muaf olmasını gerektirecek apostil tasdik şerhinin de bulunmadığı, sunulan belgenin ilgili Kanun maddesinde belirtilen belgelerin sunuluş şekline uygun olmadığı, ayrıca A grubu kısmına ait Teknik Şartname’nin 24.2.2.1’inci maddesinde belirtilen “Kabin ölçüleri tekliflerde açıkça belirtilmelidir.” hükmüne aykırı olarak beyan ettiği belgelerde kabin ölçülerini belirten belge sunmadığı, aynı Teknik Şartname’nin “Garanti şartları” başlıklı kısmının 1.4’üncü maddesinde belirtilen garanti taahhütnamesini sunmadığı anlaşıldığından değerlendirme dışı bırakıldığı, ihalenin 1’inci kısmının Karsan Otomotiv San. ve Tic. A.Ş. üzerinde bırakıldığı, ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibinin de başvuru sahibi BMC Otomotiv San. ve Tic. A.Ş. olarak belirlendiği anlaşılmıştır.

İdare tarafından şikâyet başvurusuna verilen cevapta, yerli malı teklif eden isteklinin yerli malı belgelerine ilişkin belgelerini yeterlik bilgileri tablosunda beyan ettiği, belge numarası ile EKAP üzerinden yapılan sorgulama sonucunda istekliye ait yerli malı belgelerinin teyit edilerek değerlendirildiği, ihale komisyonu tarafından yapılan değerlendirmelerde sunulan yerli malı belgelerinin mevzuat hükümlerine uygun olduğu ve yeterlik kriterlerini karşıladığı ifade edilerek şikâyet başvurusu reddedilmiştir.

Kısmi teklife açık bahse konu ihalenin itirazen şikâyete konu 1’inci kısmında, 70 adet CNG Yakıtlı Solo Tip Otobüs (en az 12 mt.) ve 30 adet CNG Yakıtlı Körüklü Tip Otobüs (en az 18 mt.) otobüs alınacağı anlaşılmış olup İdari Şartname’nin 35.3.1’inci maddesinde yerli malı teklif eden isteklilere ihalenin tamamında % 15 (yüzde on beş) oranında fiyat avantajı uygulanacağı, yerli malı teklif eden isteklilerin fiyat avantajından yararlanabilmesi için teklif edilen mala/mallara ilişkin yerli malı belgesine/belgelerine ilişkin belgelerin yeterlik bilgileri tablosunda beyan edilmesinin zorunlu tutulduğu görülmektedir.

İhale üzerinde bırakılan Karsan Otomotiv San. ve Tic. A.Ş. tarafından yeterlik bilgileri tablosunun 1’inci kısmının (A Grubu (Sıkıştırılmış Doğalgaz (CNG) Yakıt Sistemine Sahip Alçak Tabanlı)) “Yerli Malı Belgesi” bölümünde “CNG Yakıtlı Solo Tip Otobüs (en az 12 mt.)” ve “CNG Yakıtlı Körüklü Tip Otobüs (en az 18 mt.)” kalemleri için ayrı ayrı olmak üzere 2020122963319 belge numaralı, 16.07.2020 tarihinde verilen, 5250001906 vergi kimlik numaralı firma adına düzenlenen aynı yerli malı belgesinin beyan edildiği, söz konusu yerli malı belgesinin idare tarafından EKAP’ta 15.10.2020 tarihinde sorgulandığı, söz konusu belgenin Bursa Ticaret ve Sanayi Odası tarafından düzenlendiği, ürün adının “Otobüs (CNG)”, ürün kodunun “29.10.30.00.00”, yerli katkı oranının “% 53,10” ve ürünün teknolojik düzeyinin “orta-yüksek” olduğu görülmektedir.

Yerli Malı Tebliği’nin “Yerli Malı Belgesi” başlıklı 6’ncı maddesinin ikinci fıkrasının (e) bendinde, yerli malı belgesi standart formunda bulunması gereken hususlar arasında “Ürün adı, ürünün özelliğine göre varsa marka adı, modeli, seri numarası, cinsi, Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu Numarası”nın olduğu, söz konusu Tebliğ açıklamasından ürün adının zorunlu olduğu, marka adının, modelinin, seri numarasının, cinsinin, Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu Numarasının varsa belirtilmesi gerektiği anlaşılmaktadır.

İhale üzerinde bırakılan Karsan Otomotiv San. ve Tic. A.Ş. tarafından yeterlik bilgileri tablosunda beyan edilen söz konusu yerli malı belgesinde Yerli Malı Tebliği’nin “Yerli Malı Belgesi” başlıklı 6’ncı maddesinin ikinci fıkrasının (e) bendinde belirtilen hususlardan sadece ürün adının bulunduğu, diğer bilgilerin bulunmadığı görülmektedir.

Söz konusu hususa ilişkin olarak Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’na gönderilen 22.12.2020 tarihli ve 19166 sayılı görüş isteme konulu Kurum yazısında “Bir idare tarafından yapılan otobüs alımı ihalesine ilişkin olarak Kurumumuza yapılan bir başvuru üzerine yapılan incelemede, alımı yapılacak otobüslerin iki farklı modelde olduğu, söz konusu modellerin “CNG yakıtlı Solo Tip Otobüs (En az 12 mt.)” ve “CNG yakıtlı körüklü tip otobüs (En az 18 mt.) (Körüklü)” olduğu, bahse konu ihalede yerli malı teklif eden istekli lehine fiyat avantajı uygulanacağından, yerli malı teklif eden isteklilere fiyat avantajı uygulanabilmesi için yerli malı teklif eden isteklilerden yerli malı belgesinin istendiği, 5250001906 vergi kimlik numaralı Karsan Otomotiv San. ve Tic. A.Ş. adına Bursa Ticaret ve Sanayi Odası tarafından düzenlenen, 2020122963319 belge numaralı, 16.07.2020 tarihinde verilen ekte yer alan yerli malı belgesinde ürün adının “Otobüs (CNG)”, ürün kodunun “29.10.30.00.00”, yerli katkı oranının “% 53,10” ve ürünün teknolojik düzeyinin “orta-yüksek” olduğu görülmektedir.

13.09.2014 tarihli ve 29118 sayılı Resmi Gazete’de yer alan Yerli Malı Tebliği gereğince birden fazla ürün için alınan yerli malı belgelerinde, yerli malı belgesinin ihtiva ettiği her bir ürün için açıkça belge üzerinde marka adının, modelinin, seri numarasının, cinsinin, gümrük tarife istatistik pozisyonu numarasının ve ürün ile ilgili bilgilerinin ayrı ayrı listelenmesinin ve belirtilmesinin gerekip gerekmediği, bu kalemlerin tek tek belirtilmediği yerli malı belgelerinin birden fazla ürün için ortaklaştırılarak sunulup sunulamayacağı, diğer bir ifadeyle ekte yer alan ve yukarıda bahsedilen yerli malı belgesinin ihalede istenilen iki farklı otobüs modeli (“CNG yakıtlı Solo Tip Otobüs (En az 12 mt.)” ve “CNG yakıtlı körüklü tip otobüs (En az 18 mt.)) için geçerli olup olmayacağı hususunda görüşünüze ihtiyaç duyulmuştur.” ifadelerine yer verilmiştir.

Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Sanayi Genel Müdürlüğü tarafından gönderilen 25.12.2020 tarihli ve E-70994564-010.99-2176585 sayılı cevabi görüş yazısında “…Bilindiği üzere, 4734 sayılı Kanunun 63 üncü maddesinin (e) bendine istinaden Bakanlığımız tarafından hazırlanan ve 13/09/2014 tarihli 29118 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Yerli Malı Tebliği’nin (SGM2014/35);

6 ncı maddesinin ikinci fıkrasında “Yerli malı belgesi için standart form kullanılır. Yerli malı belgesi standart formunda en az aşağıdaki bilgiler bulunur” denilmiş olup, aynı fıkranın (e), (f) ve (g) bentlerinde, “Ürün adı, ürünün özelliğine göre varsa marka adı, modeli, seri numarası, cinsi, Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu Numarası”, “Yerli katkı oranı” ve “Ürünün teknoloji düzeyi” belgede bulunması gereken bilgiler arasında sayılmış,

7 nci maddesinin beşinci fıkrasında ise “Her ürün için ayrı ayrı belge verilebileceği gibi, birden fazla ürün için tek yerli malı belgesi düzenlenebilir. Bu durumda her bir ürün ile ilgili bilgiler yerli malı belgesinde yer alır.” hükmüne yer verilmiştir.

Diğer taraftan Tebliğ kapsamında TOBB tarafından yapılacak belgelendirme işlemlerine ilişkin esasları belirtildiği Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Yerli Malı Belgesinin Düzenlenmesine İlişkin Uygulama Esasları’nın 15 inci maddesinin beşinci fıkrasında da, Tebliğ’in ilgili hükmüne uygun olarak, “… aynı grupta bulunan birden fazla ürün için tek Yerli Malı Belgesi düzenlenmesi”ne imkân tanınmış, ancak bu durumda “her bir ürün ile ilgili bilgilerin Yerli Malı Belgesi’nde yer alması” gerektiği de belirtilmiştir.

Bu itibarla, yukarıda belirtilen hükümlere istinaden;

• Birden fazla ürün için tek bir yerli malı belgesinin düzenlenebileceği,
• Ancak yerli malı belgesinde, her bir ürüne ilişkin “Ürün adı, ürünün özelliğine göre varsa marka adı, modeli, seri numarası, cinsi, Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu Numarası”, “Yerli katkı oranı” ve “Ürünün teknoloji düzeyi” bilgilerinin yer alması gerektiği değerlendirilmektedir.” ifadelerine yer verilmiştir.

Yukarıda bahsedilen görüş yazısında Karsan Otomotiv San. ve Tic. A.Ş. tarafından teklifi kapsamında sunulan yerli malı belgesi ile ilgili bazı hususların net olarak ifade edilmediği görüldüğünden Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Sanayi Genel Müdürlüğü’ne tekrar gönderilen 08.01.2021 tarihli ve 477 sayılı “Görüş isteme” konulu yazıda “Kurumumuza yapılan bir itirazen şikayet başvurusu üzerine yapılan incelemede, Genel Müdürlüğünüzden ilgi (a)’da kayıtlı yazı ile görüş istenilmiş, görüşünüz ilgi (b)’de kayıtlı yazı ile gönderilmiştir.

İlgi (a) görüş yazımızda Yerli Malı Tebliği gereğince birden fazla ürün için alınan yerli malı belgelerinde, yerli malı belgesinin ihtiva ettiği her bir ürün için açıkça belge üzerinde marka adının, modelinin, seri numarasının, cinsinin, gümrük tarife istatistik pozisyonu numarasının ve ürün ile ilgili bilgilerinin ayrı ayrı listelenmesinin ve belirtilmesinin gerekip gerekmediği hususu ile yazı ekinde yer alan Karsan Otomotiv San. ve Tic. A.Ş.’ye ait yerli malı belgesinin ihalede istenilen iki farklı otobüs modeli (“CNG yakıtlı Solo Tip Otobüs (En az 12 mt.)” ve “CNG yakıtlı körüklü tip otobüs (En az 18 mt.)) için geçerli olup olmayacağı hususları sorulmuş olmasına karşın ilgi (b)  görüş yazınızda, yerli malı belgelerinin düzenlenmesine ilişkin usul ve esaslar hakkında açıklamalar yapılmış ancak uyuşmazlığa konu yerli malı belgesinin içeriği bakımından açıklanan mevzuat düzenlemelerine uygun olup olmadığına ilişkin bir değerlendirme yapılmadığı anlaşılmıştır.

 Konuya ilişkin olarak aşağıda açıklanan ilave bilgiler çerçevesinde uyuşmazlığa konu yerli malı belgesinin ilgili mevzuatına uygun düzenlenip düzenlenmediği, ihalede teklife konu edilen ürünler bakımından geçerli olup olmadığı hususunda yeniden görüş isteme ihtiyacı hasıl olmuştur.  

İhale konusu işte alımı yapılacak otobüslerin iki farklı modelde olduğu, söz konusu modellerin “CNG yakıtlı Solo Tip Otobüs (En az 12 mt.)” ve “CNG yakıtlı körüklü tip otobüs (En az 18 mt.)” olduğu, bahse konu ihalede yerli malı teklif eden istekli lehine fiyat avantajı uygulanacağından, fiyat avantajının uygulanabilmesi için yerli malı teklif eden isteklilerden yerli malı belgesinin istendiği, 5250001906 vergi kimlik numaralı Karsan Otomotiv San. ve Tic. A.Ş. adına Bursa Ticaret ve Sanayi Odası tarafından düzenlenen, 2020122963319 belge numaralı, 16.07.2020 tarihinde verilen ve ekte yer alan yerli malı belgesinde ürün adının “Otobüs (CNG)”, ürün kodunun “29.10.30.00.00”, yerli katkı oranının “% 53,10” ve ürünün teknolojik düzeyinin “orta-yüksek” olduğu görülmektedir.

Bahse konu ihalenin İdari Şartnamesi’nin 7.5.6’ncı maddesinde “İstekliler 1. ve 2. Avantajlı istekli olmaları durumunda, ihale sürecinde idare tarafından istendiğinde teknik şartnamelerde özellikleri belirtilen araçlarla ilgili özelliklerin yer aldığı dokümanları sunacaklarını yeterlik bilgileri tablosu “Katalog ve/veya Fotoğraf” sütunu açıklama bölümünde beyan edeceklerdir.” düzenlemesine yer verildiği,  ihale üzerinde bırakılan Karsan Otomotiv San. ve Tic. A.Ş. tarafından söz konusu Şartname maddesi gereğince sunulan katalog vb. belgeler incelendiğinde, ihale konusu işte istenilen söz konusu otobüs modelleri için “Karsan Citymood 12 Metre Solo Tip CNG Otobüs” ve “Karsan Citymood 18 Metre Körüklü Tip CNG Otobüs” teklif edildiği görülmüştür.

İlgi (b)’de kayıtlı görüş yazınızdaki mevzuat ve uygulamaya ilişkin açıklamalar da dikkate alındığında, 13.09.2014 tarihli ve 29118 sayılı Resmi Gazete’de yer alan Yerli Malı Tebliği gereğince ekte yer alan ve yukarıda kısaca kapsamı belirtilen yerli malı belgesinin Karsan Otomotiv San. ve Tic. A.Ş. tarafından teklif edilen otobüs modelleri de dikkate alınarak ihalede istenilen iki farklı otobüs modeli (“CNG yakıtlı Solo Tip Otobüs (En az 12 mt.)” ve “CNG yakıtlı körüklü tip otobüs (En az 18 mt.)) için geçerli olup olmadığı, anılan belgenin mevcut haliyle ilgili mevzuatına uygun olarak düzenlenip düzenlenmediği hususlarında görüşünüze ihtiyaç duyulmaktadır.” ifadelerine yer verilmiştir.

Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Sanayi Genel Müdürlüğü tarafından gönderilen 12.01.2021 tarihli ve E-70994564-010.99-2225615 sayılı cevabi görüş yazısında “Bir idare tarafından yapılan otobüs alımı ihalesine ilişkin olarak yapılan bir başvuru üzerine Kurumunuz tarafından yapılan incelemede, alımı yapılacak otobüslerin iki farklı modelde olduğu, söz konusu modellerin “CNG yakıtlı Solo Tip Otobüs (En az 12 mt.)” ve “CNG yakıtlı körüklü tip otobüs (En az 18 mt.) (Körüklü)” olduğu, bahse konu ihalede yerli malı teklif eden istekli lehine fiyat avantajı uygulanacağından, yerli malı teklif eden isteklilerden yerli malı belgesinin istendiği, 5250001906 vergi kimlik numaralı Karsan Otomotiv San. ve Tic. A.Ş. adına Bursa Ticaret ve Sanayi Odası tarafından düzenlenen, 2020122963319 belge numaralı, 16.07.2020 tarihli yerli malı belgesinde ürün adının “Otobüs (CNG)”, ürün kodunun “29.10.30.00.00 – Motorlu kara taşıtları, yolcu kapasitesi >=10 kişi”, yerli katkı oranının “%53,10” ve ürünün teknolojik düzeyinin “orta-yüksek” olduğunun görüldüğü belirtilerek;

• Birden fazla ürün için alınan yerli malı belgelerinde, yerli malı belgesinin ihtiva ettiği her bir ürün için açıkça belge üzerinde marka adının, modelinin, seri numarasının, cinsinin, gümrük tarife istatistik pozisyonu numarasının ve ürün ile ilgili bilgilerinin ayrı ayrı listelenmesinin ve belirtilmesinin gerekip gerekmediği,
• Yerli malı belgelerinin birden fazla ürün için ortaklaştırılarak sunulup sunulamayacağı,
• Söz konusu yerli malı belgesinin ihalede istenilen iki farklı otobüs modeli (“CNG yakıtlı Solo Tip Otobüs (En az 12 mt.)” ve “CNG yakıtlı körüklü tip otobüs (En az 18 mt.)) için geçerli olup olmayacağı,

hususunda Bakanlığımız görüşünün talep edildiği ilgi (a) yazıya istinaden, ilgi (b) yazı ile; Yerli Malı Tebliği’nin 6 ncı ve 7 nci maddeleri gereğince;

• Birden fazla ürün için tek bir yerli malı belgesinin düzenlenebileceği,
• Ancak yerli malı belgesinde, her bir ürüne ilişkin “Ürün adı, ürünün özelliğine göre varsa marka adı, modeli, seri numarası, cinsi, Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu Numarası”, “Yerli katkı oranı” ve “Ürünün teknoloji düzeyi” bilgilerinin yer alması gerektiği

tarafınıza iletilmiştir.

Diğer taraftan ilgi (c) yazı ile;

• Söz konusu ihale kapsamında sunulan katalog vb. belgeler incelendiğinde, ilgili firma tarafından “Karsan Citymood 12 metre Solo Tip CNG Otobüs” ve “Karsan Citymood 18 metre Körüklü Tip CNG Otobüs” modellerinin teklif edildiğinin tespit edildiği belirtilmiş,
• Teklif edilen otobüs modelleri de dikkate alınarak, sunulan yerli malı belgesinin ihalede istenen iki farklı otobüs modeli için geçerli olup olmadığı ve belgenin mevcut haliyle ilgili mevzuata uygun düzenlenip düzenlenmediği

hususlarında Bakanlığımız görüşü talep edilmiştir.

Yapılan değerlendirme neticesinde;

• İlgi (b) yazımızda da net bir şekilde belirtildiği üzere, Yerli Malı Tebliği gereğince birden fazla ürün için tek bir yerli malı belgesinin düzenlenebileceği, ancak bu durumda yerli malı belgesinde, her bir ürüne ilişkin “ürün adı, ürünün özelliğine göre varsa marka adı, modeli, seri numarası, cinsi, Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu Numarası”, “Yerli katkı oranı” ve “Ürünün teknoloji düzeyi” bilgilerinin yer alması gerektiği,
• 16.07.2020 tarihli ve 2020122963319 belge numaralı yerli malı belgesinde ürün adının “Otobüs (CNG)” şeklinde belirtilmiş olması ve marka adı, modeli, seri numarası ve cinsi bilgilerinin bulunmaması nedeniyle, birden fazla ürün için düzenlenen yerli malı belgesi koşullarını sağlamadığı

değerlendirilmektedir.” ifadelerine yer verilmiştir.

Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Sanayi Genel Müdürlüğü tarafından gönderilen bahse konu görüş yazılarından, birden fazla ürün için tek bir yerli malı belgesinin düzenlenebileceği, ancak yerli malı belgesinde, her bir ürüne ilişkin “Ürün adı, ürünün özelliğine göre varsa marka adı, modeli, seri numarası, cinsi, Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu Numarası”, “Yerli katkı oranı” ve “Ürünün teknoloji düzeyi” bilgilerinin yer alması gerektiği, ayrıca ihalenin 1’nci kısmı üzerinde bırakılan Karsan Otomotiv San. ve Tic. A.Ş. tarafından teklifi kapsamında sunulan 16.07.2020 tarihli ve 2020122963319 belge numaralı yerli malı belgesinde ürün adının “Otobüs (CNG)” şeklinde belirtilmiş olması ve marka adı, modeli, seri numarası ve cinsi bilgilerinin bulunmaması nedeniyle, birden fazla ürün için düzenlenen yerli malı belgesi koşullarını sağlamadığı anlaşılmaktadır.

Anılan istekli tarafından sunulan yerli malı belgesinin “Otobüs (CNG)” için verildiği Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından gönderilen 25.12.2020 tarihli ve E-70994564-010.99-2176585 sayılı ile 12.01.2021 tarihli ve E-70994564-010.99-2225615 sayılı cevabi görüş yazıları dikkate alındığında söz konusu belge tek bir ürüne yönelik düzenlendiğinden ve ürün adının “Otobüs (CNG)” şeklinde belirtilmiş olması ve marka adı, modeli, seri numarası ve cinsi bilgilerinin bulunmaması nedeniyle, birden fazla ürün için düzenlenen yerli malı belgesi koşullarını sağlamadığından kısmi teklife açık bahse konu ihalenin itirazen şikâyete konu 1’inci kısmının (A Grubu (Sıkıştırılmış Doğalgaz (CNG) Yakıt Sistemine Sahip Alçak Tabanlı)) “CNG Yakıtlı Solo Tip Otobüs (en az 12 mt.)” ve “CNG Yakıtlı Körüklü Tip Otobüs (en az 18 mt.)” kalemlerinin her ikisini de kapsayamayacağı ve her iki kalem için geçerli olamayacağı anlaşıldığından başvuru sahibinin iddiasının yerinde bulunduğu sonucuna varılmıştır.

Sonuç olarak, yukarıda belirtilen mevzuata aykırılıkların düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte olduğu tespit edildiğinden, Karsan Otomotiv San. ve Tic. A.Ş.nin yerli malı belgesinin, kısmi teklife açık bahse konu ihalenin 1’inci kısmında yerli malı teklif eden istekli lehine uygulanacak fiyat avantajında değerlendirmeye alınmaması ve bu aşamadan sonraki ihale işlemlerinin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,

Oybirliği ile karar verildi.