ihalede sunulan D2 yetki belgesi ile şehirler arası yolcu taşımacılığı yapılabilmekte ise de D4 yetki belgesi ile de 100 km mesafeye kadar şehirler arası yolcu taşımacılığının yapılabileceği, başvuru sahibince ihale ilanına/ dokümanına yönelik süresinde herhangi bir şikayet başvurusunda bulunulmadığı ve ihale dokümanının bu haliyle kesinleştiği, İdari Şartname’de 15+1 Minibüs için D4 yetki belgesinin teklif ekinde istenilmesi karşısında başvuru sahibi tarafından teklif dosyasında D2 yetki belgesi sunulmasının kesinleşmiş ihale dokümanı düzenlemelerine aykırı olduğu, sonuç olarak ihale komisyonu tarafından başvuru sahibinin teklifinin değerlendirme dışı bırakılması hk

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Temel ilkeler” başlıklı 5’inci maddesinde “İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur…” hükmü,

Anılan Kanun’un “İdareye şikayet başvurusu” başlıklı 55’inci maddesinde “Şikayet başvurusu, ihale sürecindeki işlem veya eylemlerin hukuka aykırılığı iddiasıyla bu işlem veya eylemlerin farkına varıldığı veya farkına varılmış olması gereken tarihi izleyen günden itibaren 21 inci maddenin (b) ve (c) bentlerine göre yapılan ihalelerde beş gün, diğer hallerde ise on gün içinde ve sözleşmenin imzalanmasından önce, ihaleyi yapan idareye yapılır. İlanda yer alan hususlara yönelik başvuruların süresi ilk ilan tarihinden, ön yeterlik veya ihale dokümanının ilana yansımayan diğer hükümlerine yönelik başvuruların süresi ise dokümanın satın alındığı tarihte başlar.

İlan, ön yeterlik veya ihale dokümanına ilişkin şikayetler birinci fıkradaki süreleri aşmamak üzere en geç ihale veya son başvuru tarihinden üç iş günü öncesine kadar yapılabilir. Bu yöndeki başvuruların idarelerce ihale veya son başvuru tarihinden önce sonuçlandırılması esastır…” hükmü,

4925 sayılı Karayolu Taşıma Kanunu’nun “Yetki belgesi alma zorunluluğu ve taşıma hizmeti” başlıklı 5’inci maddesinde “Taşımacılık, acentelik ve taşıma işleri komisyonculuğu ile nakliyat ambarı ve kargo işletmeciliği yapılabilmesi için Bakanlıktan yetki belgesi alınması zorunludur.” hükmü,

08.01.2018 tarihli ve 30295 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Karayolu Taşıma Yönetmeliği’nin “Tanımlar” başlıklı 4’üncü maddesinde “(1) 4925 sayılı Kanunda belirtilen tanımlara ek olarak bu Yönetmelikte geçen;

…

ççç) Tarifeli yolcu taşıma: Önceden bir taşıma hattı ve taşıma güzergahı ile bir zaman ve ücret tarifesi belirlenerek ve bunlara uyularak yapılan düzenli yolcu taşımalarını,

ddd) Tarifesiz yolcu taşıma: Önceden bir taşıma hattı ve taşıma güzergahı ile bir zaman ve ücret tarifesi belirlenmeksizin; grup yolcu durumuna göre arızi veya mekik sefer düzenlenerek yapılan düzensiz ve grup yolcu taşımalarını,

…

üüü) Yetki belgesi: Bu Yönetmelik kapsamında faaliyette bulunacak gerçek ve tüzel kişilere çalışma izni veren ve Bakanlıkça düzenlenen belgeyi,

…

ifade eder.” hükmü,

Anılan Yönetmelik’in “Yetki belgesi alma zorunluluğu” başlıklı 5’inci maddesinde “(1) Bu Yönetmelik kapsamına giren taşımacılık, acentelik, taşıma işleri komisyonculuğu, taşıma işleri organizatörlüğü, nakliyat ambarı işletmeciliği, kargo işletmeciliği, lojistik işletmeciliği, dağıtım işletmeciliği, terminal işletmeciliği ve benzeri faaliyetlerde bulunacak gerçek ve tüzel kişilerin yapacakları faaliyetlere uygun olan yetki belgesini/belgelerini Bakanlıktan almaları zorunludur.” hükmü,

Anılan Yönetmelik’in “Yetki belgesi türleri” başlıklı 6’ncı maddesinde “… (4) D türü yetki belgesi: Otobüsle tarifeli veya tarifesiz yurtiçi yolcu taşımacılığı veya hususi taşımacılık yapacak gerçek ve tüzel kişilere verilir. (Ek ibare:RG-15/11/2019-30949) Bu belgelere 24 üncü maddenin ikinci fıkrasının (m) bendindeki şartları haiz otomobiller de kaydedilebilir. Taşımanın şekline göre aşağıdaki türlere ayrılır:

a) Dl yetki belgesi: Ticari ve tarifeli olarak yapacaklara,

b) D2 yetki belgesi: Ticari ve tarifesiz olarak yapacaklara,

c) D3 yetki belgesi: Hususi taşımacılık faaliyetinde bulunarak, kendi personelinin taşımasını yapacaklara,

ç) D4 yetki belgesi: Ticari olarak, taşıma mesafesine bakılmaksızın iliçi ve 100 kilometreye kadar olan şehirlerarası tarifeli ve tarifesiz olarak yapacaklara,

verilir…” hükmü,

Anılan Yönetmelik’in “Yetki belgesi almanın veya yenilemenin özel şartları” başlıklı 14’üncü maddesinde “…(4) D türü yetki belgeleri için başvuranlardan:

…

b) D2 yetki belgesi için başvuranların en az, (Ek ibare:RG-23/11/2019-30957) otobüs cinsi özmal taşıtlarla toplam 75 adet koltuk kapasitesine ve 30.000 Türk Lirası sermaye veya işletme sermayesine sahip olmaları şarttır. (Ek cümle:RG-25/5/2018-30431) Ancak, sadece engelli ve diyaliz hastalarını taşımak üzere D2 yetki belgesi almak için başvuran gerçek ve tüzel kişilerden, en az 1 adet otobüs dışında asgari kapasite şartı aranmaz ve bunlardan yalnızca 1 adet taşıtı bulunanlar için yetki belgesi ücretlerinde (Değişik ibare:RG-10/1/2020-31004) %97 indirim uygulanır.

…

ç) D4 yetki belgesi için başvuranların:

1) En az, 1 adet otobüsle asgari kapasiteye ve tüzel kişiliklerin 5.000 Türk Lirası sermaye veya işletme sermayesine sahip olmaları şarttır.

2) (Değişik :RG-31/12/2018-30642 4.Mükerrer) 7 nci maddenin birinci fıkrasındaki gereklilikleri sağlaması şarttır. .

3) (Mülga:RG-31/12/2018-30642 4.Mükerrer) (…)

4) Sadece tarifesiz taşımacılık yapmak üzere D4 yetki belgesi düzenlenemez. Düzenlenmiş olan yetki belgelerinde geçerli bir hattının bulunması şarttır.

5) Bu bent kapsamında adlarına D4 yetki belgesi düzenlenen gerçek veya tüzel kişiler, merkezi adresini, faaliyette bulundukları ilin dışındaki bir ile taşıyamazlar.

6) Sadece 1 adet otobüsle D4 yetki belgesi alacak olan gerçek kişiler için yetki belgesi ücretinde % 75 indirim uygulanır.

7) (Ek:RG-15/11/2019-30949) Servis taşımaları faaliyetinde bulunmak üzere D4 yetki belgesi talep edenler için, (2) ve (4) numaralı alt bentlerde yer alan hükümler ile 24 üncü maddenin ikinci fıkrasının (b) bendinde yer alan hüküm aranmaz. Ancak, bu alt bent kapsamında faaliyet gösteren/gösterecek firmaların, yolcu toplama noktalarının 41 inci maddenin onikinci fıkrasına uygun olması ve bu noktaların (Ek ibare:RG-21/11/2020-31311) yetki belgesi eki taşıt belgesinde kayıtlı her bir taşıt için ayrı ayrı olmak üzere, her bir il için 3’ten fazla olmaması şarttır. ” hükmü,

Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Aday veya isteklinin mesleki faaliyetini sürdürdüğünü ve teklif vermeye yetkili olduğunu gösteren belgeler” başlıklı 38’inci maddesinde “…(4) İhale konusu işin yerine getirilmesi için alınması zorunlu olan ve ilgili mevzuatında o iş için özel olarak düzenlenen sicil, izin, ruhsat vb. belgelerin adaylar veya istekliler tarafından sunulmasına ilişkin hükümlere, ilan ve ön yeterlik şartnamesi veya idari şartnamede yer verilir. İş ortaklarının her birinin söz konusu belgeleri ayrı ayrı sunması, konsorsiyumda ise her bir ortağın kendi kısmına ilişkin belgeleri sunması zorunludur.” hükmü yer almaktadır.

İhale İlanı’nın “İhaleye katılabilme şartları ve istenilen belgeler ile yeterlik değerlendirmesinde uygulanacak kriterler:” başlıklı 4’üncü maddesinde “…4.1. İhaleye katılma şartları ve istenilen belgeler:

4.1.1.3. İhale konusu işin yerine getirilmesi için alınması zorunlu olan ve ilgili mevzuatında o iş için özel olarak düzenlenen sicil, izin, ruhsat vb. belgeler,

Araçlar; Trafik Kanununda belirtilen özellikte olmalıdır. Ayrıca ilgili mevzuat gereği yetkili mercilerce istenecek belgelere sahip olmalıdır. 4+1 Pick-up kapalı kasa kamyonet (doblo, connect, kangoo vb.) için olan K1 Yetki belgesi, 15+1 Minibüs için ise D4 belgesi, Binek Araç İçin ise A1 yetki belgesinin bulunması zorunludur. Belgeler İhale Teklif Dosyasına konulacaktır. (K1, D4 ve A1 Belgeleri birlikte teklif zarflarının içinde bulunmalıdır. Belgelerinden her hangi birisi eksik bulunduğu halde teklifi değerlendirme dışı bırakılacaktır.)

Araçlarımız idarenin uygun gördüğü zamanlarda şehirler arası seyahat edecek olup Ulaştırma Bakanlığı, İç İşleri Bakanlığının şehirler arası seyahat için bulundurulması zorunlu belgeleri karşılamak ve seyahati yasal kılan tüm belgeleri bulundurmak yüklenici firmaya ait olup idaremizce güzergahı belirtilen ülkenin her yerine de seyahatin aksamamasını engellemek yüklenici firmanın sorumluluğundadır.” düzenlemesi,

İdari Şartname’nin “İhale konusu işe ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu hizmetin;

a) Adı: Şoförlü Araç Kiralama Hizmet Alımı

b) Miktarı ve türü:

14 Adet Şoförlü Araç Kiralama

Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.

c) Yapılacağı yer: Muş Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü

ç) Bu bent boş bırakılmıştır.” düzenlemesi,

Anılan Şartname’nin “İhaleye katılabilmek için gereken belgeler ve yeterlik kriterleri” başlıklı 7’nci maddesinde “7.1. İsteklilerin ihaleye katılabilmeleri için aşağıda sayılan belgeleri teklifleri kapsamında sunmaları gerekir:

…

7.2. İhaleye iş ortaklığı olarak teklif verilmesi halinde;

7.2.1. İş ortaklığının her bir ortağı tarafından 7.1. maddesinin (a), (b) ve (h) bentlerinde yer alan belgelerin ayrı ayrı sunulması zorunludur…” düzenlemesi,

Teknik Şartname’nin “Kiralanacak araçlarla ilgili hususlar” başlıklı 2’nci maddesinde”

	Adet	Yolcu Kapasitesi (En Düşük)	Motor Hacmi	Km’si (En Fazla)	Modeli (En Düşük)	Şoför Sayısı	Çalışma Gün Sayısı	Çalışma Süresi (Haftada)	Yakıt Gideri	Yakıt Türü
Pick-up		4+1	1301-1600	100.000	2016	10	5 veya 6	45	Hariç	Motorin
Binek Araç Otomobil		4+1	1301-1600	100.000	2016	1	5 veya 6	45	Hariç	Motorin
Minibüs		15+1	2001-2500	100.000	2016	3	5 veya 6	45	Hariç	Motorin

” düzenlemesi,

Anılan Şartname’nin “Kiralık aracın iş yeri” başlıklı 3’üncü maddesinde “Araçlarımız, ilimizdeki merkez ve ilçe kuruluşlarımızın tümünde İdaremizin belirlediği güzergâhlarda çalıştırılacaktır.” düzenlemesi,

Anılan Şartname’nin “Hizmette kullanılacak taşıtlara ait ilgili hususlar” başlıklı 4’üncü maddesinde “…7-Kiralanacak olan minibüsler öğrencilerin okula götürüp ve getirmede güvenli bir şekilde sağlamasında yüklenici firma sorumludur. Öğrencilerin il dışı gezileri düzenlemesi konusunda yüklenici firma gerekli evrakları bulundurmak zorundadır…” düzenlemesi yer almaktadır.

Muş Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü tarafından gerçekleştirilen “Şoförlü Araç Kiralama Hizmet Alımı” ihalesine ilişkin 27.11.2020 tarihli kesinleşen ihale komisyonu kararı gereğince, başvuru konusu ihalede 3 adet ihale dokümanı indirildiği, ihaleye 2 isteklinin katıldığı, bunlardan başvuru sahibi istekli Gök-Er Taşımacılık Sınır Ticaret İth. İhr. San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından sunulan teklifin, İdari Şartnamenin 7.1.h maddesinde sunulması istenilen D4 yetki belgesinin sunulmaması gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakıldığı, ihalenin Sulhattin Balkaya -Kandemirler Muş Vip Turizm İnşaat Nakliye San. ve Dış Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığı üzerinde bırakıldığı görülmüştür.

Başvuru konusu ihaleye ilişkin İdari ve Teknik Şartname düzenlemelerinden, işin şoförlü araç kiralama işi olduğu, araçların ildeki merkez ve ilçe kuruluşlarının tümünde İdare tarafından belirlenen güzergâhlarda çalıştırılacağı, İdari Şartname’de yeterlik kriteri olarak 15+1 Minibüs için D4 yetki belgesinin teklif dosyası kapsamında sunulmasının istenildiği, anılan yetki belgesinin Teknik Şartname’nin 4’üncü maddesinde yer alan “…Kiralanacak olan minibüsler öğrencilerin okula götürüp ve getirmede güvenli bir şekilde sağlamasında yüklenici firma sorumludur. Öğrencilerin il dışı gezileri düzenlemesi konusunda yüklenici firma gerekli evrakları bulundurmak zorundadır…” düzenlemesinden öğrenci taşımacılığı amacıyla da kullanılacağının anlaşıldığı, idarenin şikayete cevap yazısında belirttiği üzere minibüslerin idarenin il müdürlüğü ve bağlı kuruluşlarınca sadece şehir içi hizmetlerinde kullanılacağı ve bu nedenle D4 yetki belgesinin istenildiği, ayrıca araçların idarenin uygun gördüğü zamanlarda şehirler arası seyahatlerde kullanılabileceği, söz konusu seyahatler için Ulaştırma Bakanlığı, İç İşleri Bakanlığı tarafından istenilen ve şehirler arası seyahat için bulundurulması gereken zorunlu belgeleri karşılamanın ve seyahati yasal kılan tüm belgeleri bulundurmanın sorumluluğunun yüklenici firmaya ait olduğu anlaşılmaktadır.

Yukarıda aktarılan Yönetmelik hükümlerinden, Yönetmelik kapsamına giren taşımacılık, acentelik, taşıma işleri komisyonculuğu, taşıma işleri organizatörlüğü, nakliyat ambarı işletmeciliği, kargo işletmeciliği, lojistik işletmeciliği, dağıtım işletmeciliği, terminal işletmeciliği ve benzeri faaliyetlerde bulunacak gerçek ve tüzel kişilerin yapacakları faaliyetlere uygun olan yetki belgesini/belgelerini Bakanlıktan almalarının zorunlu olduğu, yetki belgesi sahiplerinin, almış oldukları yetki belgesinin kapsamı dışında faaliyette bulunmalarının yasak olduğu anlaşılmaktadır.

Yukarıda aktarılan mevzuat gereğince, D1, D2, D3 ve D4 olarak dört farklı kategoriden oluşan D türü yetki belgesi yolcu taşımacılığını kapsayan belgeler olup; D2 yetki belgesi, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı tarafından yurtiçinde tarifesiz yolcu taşımacılığı yapacaklara verilmektedir. D2 yetki belgesi, yurt içinde tarifesiz olarak bir noktadan bir noktaya belirli bir grup yolcunun otobüs ile taşınması amacı ile alınan belge türüdür. D2 yetki belgesi ile belirli zaman tarifeleri olmayan tarifesiz seferler gerçekleştirilebilmekte ve yurt içerisinde şehir içi veya şehirlerarasında yolcu taşımacılığı yapılabilmektedir.

D4 yetki belgesinin, taşıma mesafesine bakılmaksızın il içi ve 100 kilometreye kadar olan şehirlerarası tarifeli ve tarifesiz olarak ticari yolcu taşımacılığı yapacaklara verileceği, D4 yetki belgesi için başvuranların, ticari olarak kayıt ve tescil edilmiş en az 1 adet özmal otobüse ve 5.000 Türk Lirası sermaye veya işletme sermayesine sahip olmaları şartının arandığı, D4 yetki belgeleri eki taşıt belgelerine ticari otobüslerin ve en fazla 10 adet otobüsün kaydedilebileceği, D4 yetki belgesi eki taşıt belgelerine sadece yetki belgesi sahibinin merkez adresinin bulunduğu ilin plakasına sahip taşıtlar kaydedilebileceği anlaşılmaktadır.

İdare tarafından gönderilen ihale işlem dosyası incelendiğinde, başvuru sahibi tarafından İdari Şartname’nin 7.1.h maddesi gereğince, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Karayolları Düzenleme Genel Müdürlüğü tarafından düzenlenen ve geçerlilik tarihi 12.06.2025 olan K1 yetki belgesinin, geçerlilik tarihi 20.06.2024 olan L1 yetki belgesinin, geçerlilik tarihi 11.01.2022 olan A1 yetki belgesinin ve geçerlilik tarihi 16.02.2025 olan D2 yetki belgesinin teklif kapsamında sunulduğu görülmüştür.

Başvuru sahibinin 1’inci iddiası kapsamında yer alan, ihale ilanı ve ihale dokümanı düzenlemelerinde minibüsler için D4 yetki belgesi istenilmesi yeterlik kriterinin, D2 yetki belgesi ile de sağlanabileceği, başka bir deyişle sundukları D2 yetki belgesinin D4 yetki belgesini kapsadığına yönelik itirazının ihale dokümanının ilana yansıyan düzenlemelere ilişkin olduğu, ancak bu hususta ilan tarihinden itibaren 10 gün içerisinde ve her halükarda ihale tarihinden üç iş günü öncesine kadar başvuru sahibi tarafından idareye herhangi bir şikayet başvurusu yapılmadığı, bu anlamda ihale dokümanının kesinleştiği anlaşıldığından, söz konusu iddianın süre yönünden reddi gerektiği sonucuna varılmıştır.

D2 yetki belgesi ile şehirler arası yolcu taşımacılığı yapılabilmekte ise de D4 yetki belgesi ile de 100 km mesafeye kadar şehirler arası yolcu taşımacılığının yapılabileceği, başvuru sahibince ihale ilanına/ dokümanına yönelik süresinde herhangi bir şikayet başvurusunda bulunulmadığı ve ihale dokümanının bu haliyle kesinleştiği, İdari Şartname’de 15+1 Minibüs için D4 yetki belgesinin teklif ekinde istenilmesi karşısında başvuru sahibi tarafından teklif dosyasında D2 yetki belgesi sunulmasının kesinleşmiş ihale dokümanı düzenlemelerine aykırı olduğu, sonuç olarak ihale komisyonu tarafından başvuru sahibinin teklifinin değerlendirme dışı bırakılması işleminin mevzuata aykırılık teşkil etmediği ve başvuru sahibi isteklinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

Toplantı No	: 2021/002
Gündem No	: 41
Karar Tarihi	: 13.01.2021
Karar No	: 2021/UH.I-91