ihale aşırı düşük teklif açıklaması incelendiğinde, açıklama istenilen dört adet iş kalemi içerisinden *poz numaralı iş kalemlerine ilişkin tevsikte Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından ihale ilan tarihinde yayımlanan kâr ve genel gider hariç 2022 yılı ikinci dönem birim fiyatların üzerine anılan istekli tarafından öngörülen kâr ve genel gider tutarı ilave edilmek suretiyle ulaşılan teklif fiyatlarının kullanıldığı

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde “İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.

İhale komisyonu;

a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,            

b)  Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,           

c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,            

gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir…” hükmü yer almaktadır.

 

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Sınır değer tespiti ve aşırı düşük teklifler” başlıklı 45’inci maddesinde “…45.1.1. Yapım işleri ihalelerinde, 4734 sayılı Kanunun 36 ncı maddesi uyarınca ilk oturumda teklif mektubu ve geçici teminatını usulüne uygun sunan geçerli teklifler tespit edildikten sonra;

Sınır değer aşağıdaki eşitlikten bulunur:

45.1.2. Sınır değerin altındaki teklif sahiplerinden yaklaşık maliyetin % 80’lik bölümünü oluşturan iş kalemleri/gruplarına ilişkin ayrıntılar yazılı olarak istenir. Bu çerçevede; istenen açıklamanın niteliği dikkate alınarak, isteklilere beş (5) iş gününden az olmamak üzere makul bir süre verilir. Yazıda ayrıca, ihale konusu işe özgü alanlara (malzeme ocağı vb.) ilişkin olan ve açıklama istenecek girdi niteliğinde bulunan nakliyelere dair yaklaşık maliyet hesabında esas alınan mesafeler belirtilir.

45.1.2.1. İhale komisyonunca, (38.1) maddesi kapsamında idarece hazırlanan “sıralı iş kalemleri/grupları listesi” kullanılarak yaklaşık maliyetin % 80’lik kısmına giren iş kalemleri/grupları belirlenir.

Yaklaşık maliyeti oluşturan iş kalemi/grubu analizlerindeki analiz girdilerinden, tutarı kar ve genel gider hariç analiz toplamının % 3’üne eşit ve altında olanlar için isteklilerden açıklama yapılması istenilmeyecektir.

Tutarı, kar ve genel gider hariç analiz toplamının % 3’üne eşit veya altında olması nedeniyle sorgulamaya tabi tutulmayacak analiz girdilerinin tutarlarının kümülatif toplamının kar ve genel gider hariç analiz toplamının % 15’ini aşması durumunda; en küçük tutardan itibaren kümülatif toplamda % 15’lik tutarın aşılmasına neden olan analiz girdisi belirlenecek, tutarı bu girdinin tutarından daha az olan girdiler için açıklama istenilmeyecektir.

Analizlerdeki işçilik girdisi, tutarları analiz toplamının % 3’üne eşit veya altında olsa dahi, açıklama istenilmeyecek girdiler arasında yer alamaz.  

45.1.3. İsteklilerden teklifleri kapsamında analiz ve hesap cetveli sunmaları istenmeyecektir. Analizler ve hesap cetveli, Kanunun 38 inci maddesi uyarınca teklif fiyatı aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerin tekliflerinin önemli bileşenleri ile ilgili ayrıntıların belirlenmesi amacıyla, sadece aşırı düşük teklif sahibi isteklilerden istenecektir. Bu çerçevede; teklif fiyatının aşırı düşük olduğu tespit edilen istekliler tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenlerine ilişkin olarak yapacakları açıklama kapsamında;

a) Anahtar teslimi götürü bedel işlerde, toplam teklif bedelini oluşturan iş kalemleri ve/veya iş gruplarına ait miktarlar ve bunlara ait birim fiyatların gösterildiği hesap cetveli ile açıklama istenen iş kalemleri ve/veya iş gruplarının birim fiyatlarına ilişkin ihale dokümanında verilen analiz formatına uygun analizleri,

b) Teklif birim fiyatlı işlerde; açıklama istenen iş kalemlerinin birim fiyatlarına ilişkin olarak ihale dokümanında verilen analiz formatına uygun analizleri

sunacaklardır. Sorgulamaya konu edilmeyen iş kalemleri/grupları için analiz sunulması istenmeyecektir.

Anahtar teslimi götürü bedel teklif alınan ihalelerde istekli tarafından sunulacak hesap cetvelinde, sorgulamaya tabi tutulmayan iş kalemlerinin ve/veya iş gruplarının her biri için miktar ve birim fiyatların ayrı ayrı gösterilmesi zorunlu olmayıp, sorgulanmayan iş kalemlerinin tamamı için teklif edilen toplam bedelin gösterilmesi yeterlidir.

45.1.4. İdare tarafından ihale dokümanı kapsamında;

b) Anahtar teslimi götürü bedel işlerde; iş kalemleri ve/veya iş gruplarının yapım şartlarına bağlı kalınarak, her iş kalemi/iş grubunun içeriğine göre analizde yer almasını istediği “malzeme, işçilik, makine ve diğerleri (varsa; nakliyeler, inşaat yerindeki yükleme, boşaltma, yatay ve düşey taşımalar, zamlar vb.)” sadece girdi cinslerinin belirlendiği, analiz girdileri ile miktarlarının ve tutarlarının belirtilmediği,

 

(Ek-Y.2)’de yer alan örneğe uygun analiz formatının isteklilere verilmesi, isteklilerin de tekliflerinin aşırı düşük olarak tespit edilerek kendilerinden açıklama istenmesi durumunda, yapacakları açıklamada sunacakları analizlerin verilen bu formata uygun olması gerekmektedir.

Kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar ile uyumlu olmayan iş kalemleri (özel iş kalemleri) ile idarelerce tasarlanan ve birden fazla iş kalemini ihtiva eden iş kalemleri (paçal iş kalemi) için bu iş kalemlerinde bulunan analiz girdileri ve miktarlarının gösterildiği analiz formatlarının, ihale dokümanı kapsamında veya aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazı ekinde verilmesi gerekmektedir…

45.1.5. İsteklilerin iş kalemleri/iş grupları için kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış cari yıl birim fiyatları veya bu fiyatlardan daha yüksek fiyatları teklif etmeleri ve söz konusu iş kalemleri/grupları için; hangi kamu kurum ve kuruluşunun birim fiyatını kullandıklarını, birim fiyat poz numarasını da yazmak suretiyle liste halinde belirterek açıklamaları kapsamında sunmaları durumunda analiz düzenlemeleri zorunlu değildir. Bu kapsamda; isteklilerin, kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış “kar ve genel gider içermeyen birim fiyatların” üzerine, kendi belirledikleri “kar ve genel gideri” ilave ederek birim fiyatlarını oluşturmaları durumunda da; hangi kamu kurum ve kuruluşunun “kar ve genel gider hariç birim fiyatını” kullandıklarını ve kendi belirledikleri “kar ve genel gider” tutarını yazmak suretiyle liste halinde belirterek açıklamaları kapsamında sunmaları halinde de, söz konusu iş kalemleri/iş grupları için analiz düzenlemeleri zorunlu değildir. Bu kapsamda isteklilerin analiz düzenlemeleri zorunlu olmayan söz konusu iş kalemleri/grupları için 45.1.13 maddesinde belirtilen belgeleri sunmalarına da gerek bulunmamaktadır.

45.1.6. Analizler ile yardımcı ve/veya alt analizlerde, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından belirlenerek yayımlanmış rayiçleri kullanan ve söz konusu rayiçleri poz numaralarını da belirtmek suretiyle liste halinde sunan isteklilerin, söz konusu rayiçlere ilişkin olarak 45.1.13 maddesinde belirtilen belgeleri sunmalarına gerek bulunmamaktadır.

45.1.8. Aşırı düşük teklifine ilişkin olarak yaptığı açıklamada sunduğu analizler, ihale dokümanı kapsamındaki analiz formatına, birim fiyat tariflerine, idarece tanımlanan yapım şartlarına veya teknik şartnameye uygun olmayan, analiz fiyat tutarları teklif fiyatların üzerinde olan isteklilere ait teklifler reddedilecektir. Analizler üzerinde yapılan incelemede; çarpım ve toplamlarda hesaplama hatası bulunması durumunda, analiz girdilerine ait fiyatlar esas alınarak, hesaplama hatası ihale komisyonu tarafından re’sen düzeltilir. Bu şekilde düzeltilmiş analiz fiyatı, teklif fiyatın üzerinde olan isteklilerin teklifleri reddedilir.

45.1.13. Teklifi aşırı düşük bulunan isteklilerin, tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili olarak 4734 sayılı Kanunun 38 inci maddesi uyarınca yapacakları açıklamada, sorgulamaya konu iş kalemlerine/gruplarına ilişkin analizler ile bu analizlere dayanak teşkil eden bilgi ve belgeleri sunmaları gerekmektedir.

İsteklilerin analizlerine dayanak teşkil eden bilgi ve belgeler;

a. Üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri,

b. Çimento ve demir ürünleri için ilan edilmiş üretici fiyat tarifeleri,

c. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere ilişkin ilan edilmiş fiyat tarifeleri veya bunlardan alınmış fiyat teklifleri,

ç. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından ilgili mal veya hizmetlere ilişkin ilan edilen asgari fiyatlar,

d. Ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanakları,

e. Stoğunda bulunan mallara ilişkin stok tespit tutanakları,

f. İdarece istenmesi durumunda yardımcı analizler v.b.dir.

İstekliler tekliflerine ilişkin olarak yukarıda sayılan belgelerden kendileri için uygun olanları açıklamaları kapsamında sunacaklardır.

Yukarıda sayılan bilgi ve belgelerden herhangi biri ile açıklama yapılmasının fiilen mümkün olmadığının anlaşıldığı durumlarda, istekliler tarafından gerekçesi belirtilmek suretiyle ilgili mevzuatına göre son 12 ay içinde düzenlenen açıklamaya elverişli diğer bilgi ve belgeler kullanılarak da açıklama yapılabilir…

45.1.14. Aşırı düşük teklif sorgulaması sonucunda; (45.1.3 – 45.1.13) maddelerine uygun açıklamada bulunmayan, açıklamaları idarece tanımlanan yapım şartlarına uymayan veya teknik şartnameye aykırı hususlar içeren isteklilerin teklifleri gerekçeleri belirtilmek suretiyle reddedilecektir…” açıklaması yer almaktadır.

 

İdari Şartname’nin “İhale konusu işe ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “

a) Adı: Erzurum Bölge Eğitim Ve Araştırma Hastanesi Numune Ek Hizmet Binası Çatı Tadilat Onarım Yapım İşi

b) Yatırım proje no’su/kodu:

c) Miktarı ve türü:  Erzurum Bölge Eğitim Ve Araştırma Hastanesi Numune Ek Hizmet Binası Çatı Tadilat Onarım Yapım İşi

ç) Yapılacağı yer: Erzurum Bölge Eğitim Ve Araştırma Hastanesi Numune Ek Hizmet Binası

d) Bu bent boş bırakılmıştır.” düzenlemesi,

 

Aynı Şartname’nin “Sınır değer” başlıklı 33’üncü maddesinde “33.1. İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra Kurum tarafından belirlenen yönteme göre sınır değeri hesaplar.

33.2. Teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden Kanunun 38 inci maddesine göre açıklama istenecektir. Bu kapsamda; ihale komisyonu sınır değerin altında kalan teklifleri aşırı düşük teklif olarak tespit eder ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister. İhale komisyonu;

a) Yapım yönteminin ekonomik olması,

b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

c) Teklif edilen işin özgünlüğü,

gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifi reddedilir…” düzenlemesi yer almaktadır.

 

Yapılan incelemede, 24.06.2022 tarihinde gerçekleştirilen ihalede 01.07.2022 tarihli ilk komisyon kararı ile ihalenin aşırı düşük teklif açıklaması uygun görülen Fırat Alan İnş. Taah. İnş. Mlz. Tem. Hiz. Med. Nak. San. ve Tic. Ltd. Şti üzerinde bırakıldığı, ilk komisyon kararı üzerine gönderilen kesinleşen ihale kararı üzerine başka bir istekli tarafından ihale üzerinde bırakılan isteklinin aşırı düşük teklif açıklamalarının usulüne uygun olmadığı yönünde idareye ve Kuruma sırasıyla şikayet ve itirazen şikayet başvurularında bulunulduğu, Kamu İhale Kurumu tarafından itirazen şikayet üzerine alınan 26.07.2022 tarihli ve 2022/UY.I-880 sayılı karar ile aşırı düşük sorgulama işleminin mevzuata uygun biçimde yenilenmesi ve bu aşamadan sonraki ihale işlemlerinin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi şeklinde düzeltici işlem belirlenmesine karar verildiği, anılan Kurul kararının uygulanmasını teminen teklifi sınır değer altında kalan Fırat Alan İnş. Taah. İnş. Mlz. Tem. Hiz. Med. Nak. San. ve Tic. Ltd. Şti.ye 09.08.2022 tarihinde EKAP üzerinden gönderilen aşırı düşük teklif açıklama talep yazısının ekinde açıklama istenilecek iş kalemleri/gruplari listesine, açıklama istenilmeyecek analiz girdilerinin listesine ve sıralı analiz girdileri tablosuna yer verilerek 15.08.2022 tarihine kadar açıklamalarını Kamu İhale Genel Tebliği’ndeki esaslara uygun bilgi ve belgeleriyle birlikte sunmasının talep edildiği anlaşılmıştır.

 

Söz konusu açıklama talep yazısının ekinde açıklama istenilecek iş kalemleri/grupları listesinde 4 adet iş kalemine yer verildiği, bu iş kalemlerinin ise aşağıdaki şekilde olduğu anlaşılmıştır.

 

 

1

15.325.1009

Ahşap çatı üzerine 0.50 mm kalınlıkta sıcak daldırma galvanizli oluklu/trapez sac ile çatı örtüsü yapılması

2

15.330.1010

Eğimli çatılarda, çatı örtüsü altına, organik lifli bitüm emdirilmiş kiremit altı su yalıtım levhası ile su yalıtımı yapılması (Mevcut ahşap kaplama üzerine)

3

15.300.1001

Ahşaptan oturtma çatı yapılması (çatı örtüsü altı tahta kaplamalı)

4

77.100.1014

Her türlü ahşap çatı sökülmesi.

Başvuru sahibi Fırat Alan İnş. Taah. İnş. Mlz. Tem. Hiz. Med. Nak. San. ve Tic. Ltd. Şti tarafından 15.08.2022 tarihinde aşırı düşük teklif açıklamalarının üst yazı ile idareye sunulduğu, üst yazı ekinde açıklama istenilen iş kalemlerine dayanak teşkil eden imalat kalemlerinin Tablo-A’da, hesap cetvellerinin Tablo-B’de ve kamu fiyatları kullanılan imalat kalemlerinin Tablo-C’de sunulduğu anlaşılmıştır.

 

Aşırı düşük teklif sorgulaması neticesinde alınan 16.08.2022 tarihli ikinci ihale komisyonu kararı incelendiğinde, açıklama istenilen iş kalemlerinden 15.300.1001, 15.325.1009 ve 15.330.1010 poz numaralı iş kalemlerine ilişkin aşağıdaki tabloda belirtilen sıralı analiz girdilerine yönelik detaylara yer verilmediği gerekçesiyle başvuru sahibinin teklifinin reddedilerek ihalenin  Karabeyoğlu İnş. Taah. Orman Ürn. Gıda Hay. Taş. Tic. ve San. Ltd. Şti. üzerinde bırakılmasına karar verildiği anlaşılmış olup, bu kararın kendisine tebliğ edilmesi üzerine başvuru sahibinin 18.08.2022 tarihinde idareye şikâyet başvurusunda bulunduğu, idarenin “aşırı düşük teklif açıklama talebi ekinde gönderilen analiz girdileri listesinde ihale komisyonu kararından belirtilen detaylar için açıklama yapılmadığından itirazınız reddedilmiştir.” şeklindeki gerekçeyle şikâyeti uygun bulmadığı, idarenin kararının 25.08.2022 tarihinde başvuru sahibine bildirildiği ve başvuru sahibinin 29.08.2022 tarihinde Kurum kayıtlarına alınan dilekçesi ile ikinci kez itirazen şikâyet başvurusunda bulunduğu anlaşılmıştır.

 

10.100.1064

Çırak

10.100.1026

Tenekeci Ustası

10.200.1303

Sıcak daldırma galvanizli oluklu/trapez sac (TS 822)

10.330.5497

Organik lifli bitüm emdirilmiş kiremit altı su yalıtım levhası

10.100.1055

Operatör makinist

10.100.1041

Marangoz usta yardımcısı

10.100.1060

Formen

10.100.1009

Marangoz ustası

10.130.4502

Çam kerestesi (II.sınıf) (TS 1265) (TS EN 844-6, 9, 12) (TS EN 1309-1, TS EN 1310, TS EN 1311, TS EN 1313-1,
2 )

10.100.1008

Doğramacı ustası

10.100.1018

Sıcak demirci ustası

Aktarılan mevzuat hükümleri ve Tebliğ açıklamalarından, ihale komisyonu tarafından yapılan değerlendirme neticesinde teklif fiyatı sınır değerin altında kalan isteklilerin tekliflerinin aşırı düşük teklif olarak değerlendirilmesi ve bu teklif sahiplerinden, açıklama istenen iş kalemlerine ilişkin ayrıntıların yazılı olarak istenilmesi gerektiği, anahtar teslimi götürü bedel işlerde; iş kalemlerinin yapım şartlarına bağlı kalınmak suretiyle, her iş kaleminin içeriğine göre analizde yer alması istenen “malzeme, işçilik, makine ve diğerleri” gibi sadece girdi cinslerinin belirlendiği analiz girdileri ile miktarlarının ve tutarlarının belirtilmediği Tebliğ’in (Ek-Y.2)’de yer alan örneğe uygun analiz formatının isteklilere verileceği, isteklilerin de açıklamaları kapsamında toplam teklif bedelini oluşturan iş kalemlerine ait miktarlar ve bunlara ait birim fiyatların gösterildiği hesap cetveli ile açıklama istenen iş kalemlerinin birim fiyatlarına ilişkin idarece verilen analiz formatına uygun analizleri sunacakları, istekliler tarafından iş kalemleri/iş grupları için kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış cari yıl birim fiyatları veya bu fiyatlardan daha yüksek fiyatları teklif etmeleri ve söz konusu iş kalemleri/grupları için; hangi kamu kurum ve kuruluşunun birim fiyatını kullandıklarını, birim fiyat poz numarasını da yazmak suretiyle liste halinde belirterek aşırı düşük teklif düşük açıklamaları kapsamında sunmaları durumunda analiz düzenlemelerinin zorunlu olmadığı, bu kapsamda; isteklilerin, kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış “kar ve genel gider içermeyen birim fiyatların” üzerine, kendi belirledikleri “kar ve genel gideri” ilave ederek birim fiyatlarını oluşturmaları durumunda da; hangi kamu kurum ve kuruluşunun “kar ve genel gider hariç birim fiyatını” kullandıklarını ve kendi belirledikleri “kar ve genel gider” tutarını yazmak suretiyle liste halinde belirterek açıklamaları kapsamında sunmaları halinde de, söz konusu iş kalemleri/iş grupları için analiz düzenlemelerinin zorunlu olmadığı, analiz düzenlemeleri zorunlu olmayan iş kalemleri/iş grupları için anılan Tebliğ’in 45.1.13 maddesinde belirtilen belgeleri sunmalarına da gerek bulunmadığı anlaşılmaktadır.

 

Başvuru sahibi istekli tarafından yapılan aşırı düşük teklif açıklaması incelendiğinde, açıklama istenilen dört adet iş kalemi içerisinden 15.300.1001, 15.325.1009 ve 15.330.1010 poz numaralı iş kalemlerine ilişkin tevsikte Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından ihale ilan tarihinde yayımlanan kâr ve genel gider hariç 2022 yılı ikinci dönem birim fiyatların üzerine anılan istekli tarafından öngörülen kâr ve genel gider tutarı ilave edilmek suretiyle ulaşılan teklif fiyatlarının kullanıldığı, idarenin başvuru sahibinin aşırı düşük teklif açıklamalarını reddetme gerekçesi olan yukarıda yer verilen tablodaki analiz girdilerinin ise 15.300.1001, 15.325.1009 ve 15.330.1010 poz numaralı iş kalemleri içerisinde yer aldığı görüldüğünden, söz konusu analiz girdileri için yapılan açıklamasının mevzuata uygun olduğu anlaşılmıştır. Bu itibarla başvuru sahibinin söz konusu iddiasının yerinde olduğu sonucuna varılmıştır.

Toplantı No 2022/043
Gündem No 14
Karar Tarihi 14.09.2022
Karar No 2022/UY.I-1088