BAŞVURU SAHİBİ:

Temiziş Temizlik Akaryakıt İnşaat Turizm ve Dış Tic. San. Ltd. Şti.,

İHALEYİ YAPAN İDARE:

Bahçelievler Belediye Başkanlığı Temizlik İşleri Müdürlüğü,

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2020/412342 İhale Kayıt Numaralı “3Ncü Bölge Kent Temizliği Araç Kiralama” İhalesi

KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:

Bahçelievler Belediye Başkanlığı Temizlik İşleri Müdürlüğü tarafından 14.09.2020 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “3Ncü Bölge Kent Temizliği Araç Kiralama” ihalesine ilişkin olarak Temiziş Temizlik Akaryakıt İnşaat Turizm ve Dış Tic. San. Ltd. Şti.nin 24.08.2020 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 27.08.2020 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 03.09.2020 tarih ve 39051 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 03.09.2020 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2020/1351 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,

1) İhale İlanı’nın 4.3.2’nci maddesinde ihale konusu işte çalıştırılması istenilen araçlara ilişkin olarak düzenleme yapıldığı ve 26 araç içerisinde yer alan 5 aracın isteklinin kendi malı olmasının ve söz konusu araçlara sahip olunduğuna ilişkin belgelerin teklif zarfı içerisinde sunulması gerektiğinin düzenlendiği,

Sözleşme Tasarısı’nın 16.1.1’inci maddesinde ağır aykırılık hallerinin belirtildiği ve söz konusu araçların teslim edilmemesi ve eksik teslim edilmesinin ağır aykırılık halleri arasında düzenlendiği, bu nedenle kendi malı olması istenilen araçlara ilişkin düzenlemenin anılan madde ile birlikte değerlendirilmemesinin idarenin takdir yetkisini sınırsız olarak kullandığını gösterdiği, İhale İlanı’nın 4.3.2’nci maddesinde idarece açıklama yapıldığı ve yapılan açıklamada ihale konusu işin niteliği gereği süreklilik arz etmesi nedeniyle kendi malı araçlar ile ilgili belirleme yapıldığının belirtildiği, ancak işin niteliği gereği süreklilik arz etmesi ile araçların kendi malı olmasının istenilmesi arasında doğal bir bağ kurulmasının uygun olmadığı, kamu ihale mevzuatı ve ihale dokümanlarında yer verilen düzenlemeler çerçevesinde gerekli ceza ve yaptırımların olmasından dolayı idarenin söz konusu araçları kendi malı olarak belirlemesinin mevzuata uygun olmadığı, söz konusu araçlara sahip olmayan istekliler açısından işi yapabilme kapasitesini belirleyen bir husus olarak kabul edilmesinin mümkün olmadığı, ihale konusu işin süreklilik arz etmesi nedeniyle kendi malı olarak istenilen araçlar incelendiğinde, büyük çöp kamyonu ile küçük çöp kamyonunun kent temizliği ihalelerinde önem derecesinin yüksek olduğu hususunun gerçek olduğu ancak kendi malı olması istenilen en az 7 m3  kapasiteli Vakumlu Yol Süpürme Aracı, Su Arıtmalı Çöp Konteynırı Yıkama ve Dezenfekte Aracı ile Kanal Kazıcı- Yükleyici aracının ihale konusu işin ana unsuru sayılmayan ve tali nitelikte olduğu görülen araçların önem derecesinin ne şekilde yüksek bulunarak kendi malı olarak belirlendiği hususuna anlam verilemediği,

2) İhale İlanı’nın 4.3.2’nci maddesinde kendi malı olması istenilen 5 adet araç dahil toplam 26 adet aracın model yılı ile ilgili olarak en az 2017 model ve üzeri olması gerektiğinin düzenlendiği,

365 numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği’nin eki amortismana tabi kıymetler gereğince yol ve çevre düzenlemeye mahsus iş makinalarının (mekanik yol süpürme aracı vb. araçların) faydalı ömürlerinin 7 yıl, çöp temizleme araçlarının faydalı ömürlerinin ise 5 yıl olduğu, bu çerçevede idarece 2017 model ve üzeri araç istenilmesinin idarenin takdir yetkisini mevzuata aykırı olarak sınırsız kullandığı,

3) İhale İlanı’nın 4.3.2’nci maddesinde vakumlu yol süpürme araçlarına ilişkin düzenleme yapıldığı, 3 adet vakumlu yol süpürme aracından 1 adedinin isteklinin kendi malı olmasının istenildiği, kendi malı olması istenilen vakumlu yol süpürme aracı ile kendi malı olması istenilmeyen vakumlu yol süpürme aracı kıyaslandığında, kendi malı olması istenilmeyen araç ile ilgili düzenlemelerin çok sade ve istekliler açısından herhangi bir engelleyici tanım veya teknik özelik içermediği, ancak kendi malı olması istenilen araca ilişkin düzenlemelerin her ne kadar en az ibarelerine yer verilerek tanımlamalar yapılmış ise de yapılan tanımların çok çeşitli ve fazlasıyla detay içerir şekilde düzenlendiği, bu düzenlemelerin fazlasıyla detay içermesi nedeniyle, ihaleye katılımı zorlaştırıcı ve fırsat eşitliğini engelleyici nitelikte olduğu, işlevsel olarak piyasada manuel şanzıman tipini haiz, istenilen kapasitede bir çok vakumlu yol süpürme aracı bulunmasına rağmen otomatik şanzıman tipini haiz tanımın yapılmasının ihaleye katılımı engellediği,

Bunun yanı sıra motor gücü, yardımcı motor gücü, su tankı hacmi, vakum sistemi, süpürge genişliği, gezer hortum ile kar küreme, tuzlama aparatı gibi teknik özelliklere ilişkin fazlasıyla detay ve sayısal veri içerir şekilde detaylı, kesin ve dar tanımlara yer verilmesinin idarenin takdir yetkisi kapsamında değerlendirilmesinin mümkün olmadığı,

4) İhale İlanı’nın 4.3.2’nci maddesinde su arıtmalı çöp konteynırı yıkama ve dezenfekte aracı ile ilgili düzenlemelerde her ne kadar en az ibarelerine yer verilerek tanımlamalar yapılmış ise de yapılan tanımların çok çeşitli ve fazlasıyla detay içerir şekilde düzenlendiği, bu düzenlemelerin fazlasıyla detay içermesi nedeniyle, ihaleye katılımı zorlaştırıcı ve fırsat eşitliğini engelleyici nitelikte olduğu, örneğin su tanklarının paslanmaz krom nikel olmasının talep edilmesinin yanı sıra A304 kalitede olmasına, filtrelerin CrNi’den imal edilmiş olmasına kadar birçok düzenleme yapıldığı, üretici firma ile yapılan görüşmelerde söz konusu aracın 3-4 ay içerisinde kendilerine teslim edilebileceğinin ifade edildiği, diğer üretici firmaların aynı işlevi gören üst ekipmanlarının ise teknik verilerinin örtüşmediği, yine aynı şekilde resmi kurumlardan alınmış olan en az % 70 proses suyunun arıtılarak tekrar kullanılabilmesi (su arıtmalı çöp konteynırı yıkama makinesi) belgesinin tevsik edilme zorunluluğuna anlam verilemediği, söz konu belgenin üreticiler adına düzenlendiği, isteklilerin söz konusu belgeyi haiz olmasının mümkün olmadığı, anılan aracın teslim süresinin uzun olduğu, kaldı ki kendi malı olması istenilen araçlara ait ruhsatların yanı sıra AİTM belgelerinin de teklif dosyası kapsamında sunulmasının zorunlu olduğu, aracın AİTM belgelerinde ilgili aracın su arıtmalı olup olmadığına ilişkin özelliklerin görüldüğü, isteklilerden bu belgenin talep edilmesinin ihaleye katılımı ciddi anlamda engelleyici nitelikte olduğu, piyasada benzer özelliklere sahip konteynır yıkama ve dezenfekte aracı bulunduğu, ancak en az % 80 yerli katkı oranına sahip yerli malı belgeli olması hususunun piyasada farklı tedarikçilerde yer alan araç tanımına uygun olmadığı, en az % 80 yerli katkı oranına sahip yerli malı belgesi ile en az % 70 proses suyunun arıtılarak tekrar kullanılabilmesi (su arıtmalı çöp konteynırı yıkama makinesi) belgesinin tanımları nedeniyle belirli bir marka (TİSAN) veya modele işaret ettiği, su arıtmalı çöp konteynırı yıkama ve dezenfekte aracı ile ilgili olarak motor gücü, filtre sistemi, filtrenin üretildiği malzeme cinsi, arıtılan suyun geri dönüşüm oranı, arıtma sistemine ait bölme sayısı, jetleme sistemindeki nozul sayısı, yerli malı belgesi ile en az yerli katkı oranı gibi teknik özelliklere ilişkin fazlasıyla detay ve sayısal veri içerir şekilde detaylı, kesin ve dar tanımlara yer verilmesinin idarenin takdir yetkisi kapsamında değerlendirilmesinin mümkün olmadığı,

5) Kendi malı olması istenilen araçlara ilişkin şikayetleri haklı kılan durumların 2020/UH.I-461, 2020/UH.I-462 ve 2020/UH.I-469 sayılı Kurul kararlarına konu edildiği  ve kendilerinin haklı bulunduğu ve Kurul kararlarına konu ihalelerin iptal edildiği, idare tarafından iptal edilen ihalelerde istenilen kendi malı araçların başvuruya konu ihaleye ait ihale dokümanından çıkarılarak başka araçların kendi malı olarak istenildiği ve çok fazlasıyla detaylandırıldığı, söz konusu araçların piyasadan temininin zorluğu ve çok fazla teknik veri içermesi nedeniyle sadece bu araçlara sahip olan sayılı isteklinin ihaleye katılımının sağlanmış olunacağı, diğer isteklilerin ihaleye katılımının engellendiği ve bu şekilde ihalenin sonuçlandırılmasının kamu zararının oluşmasına sebebiyet vereceği,

6) İhale İlanı’nın 4.3.2’nci maddesinde Araçların, İmal, Tadil ve Montajı Hakkında Yönetmelik’e (AİTM)  uygunluk belgesinin teklif ile birlikte sunulması gerektiğinin düzenlendiği, 26.10.2016 tarihli ve 29869 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Araçların İmal, Tadil ve Montajı Hakkında Yönetmelik’in “Kapsam” başlıklı 2’nci maddesine göre kanal kazıcı–yükleyici iş makinesinin kapsam dışı olduğu, anılan iş makinelerine ait AİTM belgesi olmasının mümkün olmadığı, söz konusu belgenin sunulması mümkün olmadığından tüm isteklilere ait tekliflerin değerlendirme dışı bırakılarak ihalenin iptal edilmesinin mümkün olabileceği, istenilen belgeyi sunmayan isteklilerin tekliflerinin değerlendirmeye alınması durumunda ise mevzuata aykırı işlem tesis edilmiş olacağı,

Ayrıca, idare tarafından şikâyet başvurularına verilen cevabi yazıda; AİTM belgesinin sadece AİTM belgesi hüviyetini haiz araç ve ekipmanlarda sunulmasının gerekli olduğu yönünde açıklamada bunulduğu, ancak idarenin açıklanan iradesinin ihale dokümanı düzenlemeleriyle çeliştiği,

7) İhale İlanı’nın 4.4.1’inci maddesinde benzer iş olarak kabul edilecek işlerin düzenlendiği, ancak benzer işin ihale konusu iş ile birebir aynı nitelikte olması nedeniyle mevzuata uygun olarak düzenlenmediği iddialarına yer verilmiştir.

A) Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

1) Başvuru sahibinin 1., 2., 3., 4. ve 5’inci iddialarına ilişkin olarak:

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Temel ilkeler” başlıklı 5’inci maddesinde “İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur…” hükmü,

Anılan Kanun’un “İhaleye katılımda yeterlik kuralları” başlıklı 10’uncu maddesinde “İhaleye katılacak isteklilerden, ekonomik ve malî yeterlik ile mesleki ve teknik yeterliklerinin belirlenmesine ilişkin olarak aşağıda belirtilen bilgi ve belgeler istenebilir:

…

b) Mesleki ve teknik yeterliğin belirlenmesi için;

…

6) İhale konusu işin yerine getirilebilmesi için gerekli görülen tesis, makine, teçhizat ve diğer ekipmana ilişkin belgeler,

…

İhale konusu işin niteliğine göre yukarıda belirtilen bilgi veya belgelerden hangilerinin yeterlik değerlendirmesinde kullanılacağı, ihale dokümanında ve ihale veya ön yeterliğe ilişkin ilân veya davet belgelerinde belirtilir.” hükmü,

Aynı Kanun’un “Şartnameler” başlıklı 12’nci maddesinde “İhale konusu mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin teknik kriterlerine ihale dokümanının bir parçası olan teknik şartnamelerde yer verilir. Belirlenecek teknik kriterler, verimliliği ve fonksiyonelliği sağlamaya yönelik olacak, rekabeti engelleyici hususlar içermeyecek ve bütün istekliler için fırsat eşitliği sağlayacaktır.

Teknik şartnamelerde, varsa ulusal ve/veya uluslararası teknik standartlara uygunluğu sağlamaya yönelik  düzenlemeler de yapılır. Bu şartnamelerde teknik özelliklere ve tanımlamalara yer verilir. Belli bir marka, model, patent, menşei, kaynak veya ürün belirtilemez ve belirli bir marka veya modele yönelik özellik ve tanımlamalara yer verilmeyecektir…” hükmü yer almaktadır.

Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Yeterliğin belirlenmesinde uyulacak ilkeler” başlıklı 28’inci maddesinde “(1) Ekonomik ve mali yeterlik ile mesleki ve teknik yeterliğin saptanması amacıyla öngörülecek değerlendirme kriterleri ve istenecek belgeler, rekabeti engelleyecek şekilde belirlenemez.

(2) Yeterlik değerlendirmesi için istenecek belgelerin ve yeterlik değerlendirmesinde aranılacak kriterlerin, ihale veya ön yeterlik ilanı ile idari şartnamede veya ön yeterlik şartnamesinde ya da davet yazısında belirtilmesi zorunludur…” hükmü,

Anılan Yönetmelik’in “Makine, teçhizat ve diğer ekipmana ilişkin belgeler ve kapasite raporu” başlıklı 41’inci maddesinin birinci fıkrasında “İşin yapılabilmesi için gerekli görülen makine, teçhizat ve diğer ekipmanın sayısına ve niteliğine dokümanda yer verilir. Makine, teçhizat ve ekipman için kendi malı olma şartının aranmaması esastır. Ancak idare, işin niteliğinin gerektirdiği hallerde, ihale konusu işin yapılabilmesi için adaya veya istekliye ait olmasını gerekli gördüğü makine, teçhizat ve diğer ekipmanı yeterlik kriteri olarak belirleyebilir. Bu durumda, makine, teçhizat ve diğer ekipmanın, teknik kriterlerine yönelik olarak dokümanda düzenleme yapılmış ise, bu niteliğe yönelik belgelerin de başvuru veya teklif kapsamında sunulması zorunludur.” hükmü yer almaktadır.

İdari Şartname’nin “İhale konusu işe/alıma ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu hizmetin;

a) Adı: 3ncü BÖLGE KENT TEMİZLİĞİ ARAÇ KİRALAMA

b) Miktarı ve türü:

Personel Çalıştırılmasına Dayalı Olmayan, Teknik Şartnamede Detayları Verilen Muhtelif Cins ve Özellikte 28 Adet Personelsiz Araç Kiralanması İşi.

Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.

c) Yapılacağı yer: B.Evler İlçe dahilinde Yenibosna Merkez – Çobançeşme – Fevziçakmak – Zafer Mahallelerinde 3.Bölge

ç) Bu bent boş bırakılmıştır. ” düzenlemesi,

İhale İlanı’nın 4.3.2’nci maddesinde ve İdari Şartname’nin 7.5.2’nci maddesinde “Büyük Çöp Kamyonu – 7 Adet – En az  13+1.5  m3 kapasiteli, En az 2017 model ve üzeri – 1 adet kendi malı olacaktır.

Küçük Çöp Kamyonu – 8 Adet – En az 7+1 m3 kapasiteli, En az 2017 model ve üzeri-1 adet kendi malı olacaktır.

Panelvan Tipi Sıcak Su Buharlı Çok Maksatlı Temizlik ve Bakım Aracı – 1 Adet- Araç en az 16 m3 kapasiteli panelvan kamyonet sınıfında olacaktır. Makine paslanmaz çelik malzemeden imal edilmiş ve su deposu hacmi en az 900 litre olacaktır.  Makine tasarruflu kullanım açısından içerisinde kullanılan yardımcı motor 2300 devir/dakika 48 HP gücünde yerli malı ve dizel yakıtlı olacaktır. Makine tasarruflu kullanım açısından ilave yakıtsız yanma odası veya burülörsüz 80 ila 90 derece sıcak su üretme özelliğine sahip olmalıdır. Makinada 400 ila 500 bar ayarlanabilir basınçta çalışabilme özellikli, 1 adet tetikli yüksek basınca dayanıklı su tabancası ve 1 adet tetikli ilaçlama tabancası olacaktır. Makine makara ve tanbur sistemi otomatik ve manuel sarma, 180 derece dönebilme özellikli ayrıca birinde en az 50 metre 90 derece sıcak su ve en az 500 bar basınca dayanıklı hortum kapasiteli, otomatik açma-kapama özellikli olmalıdır. Araçta sıcak sulu döner başlıklı fırçasız zemin yıkama aparatı olacaktır. Ayrıca termoplastik, akrilik, klor kauçuk ve çift ya da üçlü kompenantlı yol çizgisi temizleme özelliklerine haiz olacaktır. Makinede motor, pompa, basınç, hava vb. tüm sistemleri kontrol edebilecek PLC kontrol sistemine haiz olacaktır. Bu makine ile duvarlardaki grafitli boya temizleme,  afiş sökme, İlaçlı sert yüzey temizleme, yol yıkama, pazar yeri yıkama, yol çizgi temizleme yapılacaktır.  En az 2017 model ve üzeri olacaktır.

Vakumlu Yol Süpürme Aracı – 2 Adet – En az 4 m3 En fazla 8 m3 kapasiteli, En az 2017 model ve üzeri,

Vakumlu Yol Süpürme Aracı – 1 Adet – Araç Üst Ekipmanı En az 7 m3  kapasiteli, üst yapısında en az 1800 lt su kapasiteli su tankına sahip olacaktır. Araç en az 230 kw motor gücünde, araç otomatik vitesli olacaktır. Araç soldan direksiyonlu olup çift yandan vakumlu olacaktır. Üst ekipmanda bulunan yardımcı motor  en az 68 kw motor güç kapasiteli olacaktır. Araç ekipman süpürme genişliği en az 210 cm olup, ekipman arkasında gezer hortum bulunacaktır. Araç kar küreme, tuzlama aparatlı olacaktır. En az 2017 model ve üzeri isteklinin kendi malı olacaktır. 

 Arazöz  – 3 Adet – En az 9 ton su kapasiteli, basınçlı su tertibatı ve hortum ile yıkama yapabilecek özellikte, En az 2017 model ve üzeri,

Mini-pack – 2 Adet – En az 3 m3 kapasiteli damperli, En az 2017 model ve üzeri.

Su Arıtmalı Çöp Konteynırı Yıkama ve Dezenfekte Aracı – 1 Adet- Araç en az 150 kw motor gücünde olacaktır. Araç ekipmanı En az 6 ton temiz su ile 6 ton pis su kapasiteli su tankları paslanmaz krom nikel A304 kaliteden, konteyner iç yıkama kafaları 2 adet ve paslanmaz sert malzemeden imal edilmiş, yıkama kafası 360 derece dikey ve yatay çalışır tip ve yıkama kafaları çift çıkışlı, su pompası paslanmaz ve yüksek basınçlı pistonlu, pompa enaz iki adet yıkama kafasını su ile besleyebilir nitelikte olacaktır. Aynı anda 120 ve 240 lt kapasiteli konteynerleri yıkayabilecek özellikte olacaktır. Ekipman üzerinde su arıtma ve geri dönüştürme sistemi ve yıkama neticesinde çıkan kirli su prosesten geçirildikten sonra tekrar yeni bir yıkama işlemi ile depolanacak pis su temiz su haline getirilecektir. Geri dönüştürülmüş su ile konteynır yıkama işlemi temiz su ilavesi yapılmadan devam edecektir. Üçlü filitre sistemi uygulanacak olup, temizlenebilir tip CrNi’den imal edilmiş, arıtma sistemi altı bölmeli çökertmeden ibaret olacaktır. Resmi Kurumdan alınmış olan en az %70 proses suyunun arıtılarak tekrar kullanabilmesi (Su Arıtmalı Çöp Konteynırı Yıkama Makinesi) belgesi olacaktır. Resmi Kurumdan alınmış Yerli Malı Belgesi olacak olup, belgenin yerli katkı oranı en az %80 olacaktır. Temizlenen çöp konteynırlarının bulunduğu zemini basınçlı su ile yıkamak için, fırçalı 3 nozullu jetleme ve vakumlama sistemi olacaktır. Zemindeki kirli su vakum vasıtasıyla emilerek pis su haznesine aktarılacaktır.  Araç en az  2017 model ve üzeri İsteklinin kendi malı olacaktır.

Küçük Damperli Kamyon – 2 Adet – En az 5 m3 kapasiteli damperli açık araç, En az 2017 model ve üzeri.

Kanal Kazıcı- Yükleyici – 1 Adet –  Araç En az 74 kw motor gücünde olacaktır. Teleskopik bomlu olup, kazıcı kovalı açılır kepçeli olacaktır. En az 2017 model ve üzeri, isteklinin kendi malı olacaktır.

Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin 41. madde hükümleri doğrultusunda makine, teçhizat ve ekipman için kendi malı olma şartının aranmaması esas olmakla beraber, idaremizce işin niteliğinin gerektirdiği hallerde ki ihale konusu iş süreklilik arz eden işlerin yapılmasına yönelik araç ve iş makinelerini kapsamasından hareketle, ihale konusu işte  ihtiyaç duyulan 28 adet aracın 5 adedinde idaremiz takdir yetkisinde adaya veya istekliye ait olmasını gerekli görülerek kendi malı şartı aranmaktadır. 

Kendi malı olarak istenilen araç ve makinelerle ilgili, araç ve makinelerin ihale teknik şartnamesinde belirtilen özellik ve niteliklere uygun olduğunu gösteren “Araçların, İmal, Tadil ve Montajı hakkında Yönetmeliğe (AİTM)  uygunluk” belgesi teklif ile birlikte sunulacaktır.

İstekliler kendi malı olan makine, teçhizat ve diğer ekipman; ruhsat, demirbaş veya amortisman defterinde kayıtlı olduğuna dair noter tespit tutanağı ya da yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir raporu ile tevsik edilir. Tevsik işleminin aslına uygunluğunun noter tarafından onaylanmış ruhsat örneklerinin sunularak yapılması halinde, örnek çıkarma işleminin ilan veya davet tarihinden sonra yapılmış olması zorunludur.

Geçici ithalle getirilmiş veya finansal kiralama yoluyla edinilmiş makine ve ekipman, kira sözleşmesinin sunulması ve ihalenin ilk ilan veya davet tarihine kadar olan kiralarının ödendiğinin belgelenmesi şartı ile adayın veya isteklinin kendi malı sayılır. Kendi malı olarak istenen araçlar ile ilgili ihale dokümanında (teknik şartnamede) yer alan araç özelliklerini taşıdıklarını gösterir kapasite raporları ve teknik özelliklerini gösterir bilgi ve belgelerin teklif kapsamında sunulması zorunludur.

İş ortaklığında makine, teçhizat ve ekipman ortaklardan biri, birkaçı veya tamamı tarafından sağlanabilir. ” düzenlemesi yer almaktadır.

Sözleşme Tasarısı’nın “İşin süresi” başlıklı 9’uncu maddesinde “9.1. İşe başlama tarihi 01.10.2020; işi bitirme tarihi 30.09.2022

9.2. Bu sözleşmenin uygulanmasında sürelerin hesabı takvim günü esasına göre yapılmıştır.” düzenlemesi,

Aynı Tasarı’nın “Cezalar ve sözleşmenin feshi” başlıklı 16’ncı maddesinde “16.1. İdare tarafından uygulanacak cezalar aşağıda belirtilmiştir:

16.1.1. İşin tekrar eden kısımlarının sözleşmeye uygun olarak gerçekleştirilmemesi halinde, her bir aykırılık için ayrı ayrı uygulanmak üzere sözleşme bedelinin Yüzde 1 tutarında ceza kesilecektir. Bu aykırılıkların 30 ‘den fazla olması halinde ayrıca 4735 sayılı Kanunun 20 nci maddesinin (b) bendine göre protesto çekmeye gerek kalmaksızın sözleşme feshedilebilecektir. Ancak Çalışacak araçların şartnamenin ilgili maddesinde belirtilen özelliklerde teslim edilmemesi yada eksik teslim edilmesi durumunda hallerinde, aykırılık bir defa gerçekleşmiş olsa dahi 4735 sayılı Kanunun 20 nci maddesinin (b) bendine göre protesto çekmeye gerek kalmaksızın sözleşme feshedilebilecektir…” düzenlemesi yer almaktadır.

Ayrıca Teknik Şartname’nin “Araç özellikleri ve çalışma programı” başlıklı 5’inci maddesinde de İhale İlanı’nın 4.3.2’nci maddesine ve İdari Şartname’nin 7.5.2’nci maddesine benzer şekilde düzenleme yapıldığı görülmüştür.

18.09.2020 tarihli kesinleşen ihale komisyonu kararı incelendiğinde, EKAP üzerinden 28 adet ihale dokümanı indirildiği, ihaleye 7 isteklinin katıldığı, 2 isteklinin teklif zarfında sadece birim fiyat teklif mektubu ve eki birim fiyat teklif cetvelini sunduğu, 2 isteklinin ise kendi malı araçlar ile ilgili olarak sunulan araç ruhsatında ve AİTM belgesinde yeterlik yeterlilik kriteri olarak istenilen araç özelliklerinin karşılanamaması gerekçesiyle tekliflerinin değerlendirme dışı bırakıldığı, diğer üç istekli tarafından sunulan tekliflerin idarece geçerli teklif olarak kabul edildiği ve ihalenin Denklem Atık Yön. Tur. Taş. İç ve Dış Tic. A.Ş. üzerinde bırakıldığı görülmüştür.

 Yukarıda anılan mevzuat hükümlerinden, işin ifasında kullanılacak olan araçların isteklilerin kendi malı olmasının istenilmemesinin esas olduğu, ancak idarenin işin niteliği ve gereksinimlerine uygun olarak takdir yetkisini kullanarak gerekli gördüğü araçları isteklinin kendi malı olarak isteyebileceği ve buna ilişkin yeterlik belgelerinin teklifleri ile birlikte sunulmasının zorunlu tutulabileceği belirtilmiş olmakla birlikte idarenin bu takdir yetkisinin sınırsız olmadığı ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 5’inci maddesinde yer alan rekabet ve kaynakların verimli kullanılması ilkeleri ile sınırlandırıldığı anlaşılmaktadır.

İhale konusu iş kapsamında 28 adet aracın kiralanacağı, yukarıda özellikleri ayrıntılı şekilde belirtilen 5 aracın isteklilerin kendi malı olmasının istenildiği, bu araçlara sahip olunduğuna ilişkin belgelerin teklif içerisinde sunulması gerektiği, söz konusu belgelerin sunulmaması durumunda isteklilerin tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılacağı anlaşılmıştır.

İdare tarafından şikâyete verilen cevap yazısı incelendiğinde, söz konusu araçların kendi malı olarak istenilmesinin idarenin ihtiyacını karşılamaya yönelik olduğu, bu hususun idarenin takdir yetkisi kapsamında değerlendirilmesi gerektiği, aranılan özelliklerin idarenin ihtiyaçlarını uygun şartlarda ve zamanında sağlama sorumluluğu kapsamında değerlendirilmesi gerektiği, ihale konusu işin gerçekleştirileceği bölgenin fizibilite yapısının, çalışma alanlarının özelliğinin ve alınacak hizmetin verimliliğinin dikkate alındığı, ihale konusu işin halk sağlığını ve çalışanlarını yakından ilgilendiren bir husus olduğu, ihale konusu işin süreklilik arz ettiği gibi gerekçelerle idarenin şikâyet başvurusunu reddettiği görülmüştür.

İhale ilanı’nın 4.3.2’nci maddesinde 7 adet en az 13+1.5 m³ kapasiteli 2017 model ve üzeri büyük çöp kamyonundan 1 tanesi, 8 adet en az 7+1 m³ kapasiteli 2017 model ve üzeri küçük çöp kamyonundan 1 tanesi, 3 adet vakumlu yol süpürme aracından 1 tanesi, 1 adet su arıtmalı çöp konteynırı yıkama ve dezenfekte aracı ve 1 tane kanal kazıcı- yükleyici olmak üzere toplam 28 araç içerisinden 5 tanesinin isteklinin kendi malı olması yönünde ihale dokümanında düzenleme yapıldığı görülmüştür.

İhale dokümanı incelendiğinde idarece ihale kapsamında toplam 28 adet aracın istenildiği, söz konusu araçlardan sadece 5 adedinin isteklinin kendi malı olması gerektiğinin belirtildiği, idarece kendi malı olma şartı getirilen araç sayısının ihale kapsamında istenen araç sayısı ile kıyaslandığında kendi malı olma şartı aranan araç sayısının isteklilerin ihaleye katılımına engel olmayacak şekilde makul bir seviyede belirlendiği anlaşılmış olup, başvuru sahibinin kendi malı olarak istenilen araç sayısına yönelik iddiasının yerinde olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

Başvuru sahibinin, “İdari Şartname’nin 7.5.2’nci maddesinde yer verilen düzenlemeye göre araçların en az 2017 model olmasının istenildiği, ancak 365 numaralı VUK Genel Tebliği Eki Amortismana Tabi Kıymetler gereğince yol ve çevre düzenlemeye mahsus iş makinalarının (mekanik yol süpürme aracı vb. araçların) faydalı ömürlerinin 7 yıl, çöp temizleme araçlarının faydalı ömürlerinin ise 5 yıl olduğu, bu nedenle idarece 2017 model ve üzeri araç istenilmesinin idarenin takdir yetkisi kapsamında olmadığı” yönündeki iddiası incelendiğinde, idare tarafından İhale İlanı’nın 4.3.2’nci maddesi ve İdari Şartname’nin 7.5.2’nci maddesinde yer verilen düzenlemeye göre isteklinin kendi malı olması öngörülen araçların en az 2017 model olması gerektiği, dolayısıyla 2017, 2018, 2019 ve 2020 model araçların sunulabileceği, ihale konusu işin süresinin 2020, 2021 ve 2022 yıllarını kapsadığı göz önünde bulundurulduğunda idarece kendi malı olması istenilen araçların en az 2017 model olarak istenmesinin kabul edilebilir bir durum olduğu, idarelerin istenilen araçların modellerini belirlerken faydalı ömürlerine göre belirleme yapma zorunluluklarının bulunmadığı, bu nedenle başvuru sahibinin anılan hususa yönelik iddiasının da yerinde olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

Başvuru sahibinin bir diğer iddiası ise kendi malı olması istenilen vakumlu yol süpürme aracı ile su arıtmalı çöp konteynırı yıkama ve dezenfekte aracı ile ilgili ihale dokümanında yapılan düzenlemelerde her ne kadar en az ibarelerine yer verilerek tanımlamalar yapılmış ise de yapılan tanımların çok çeşitli ve fazlasıyla detay içerir şekilde düzenlendiği, dolayısıyla bu şekildeki bir düzenlemenin ihaleye katılımı zorlaştırıcı ve fırsat eşitliğini engelleyici nitelikte olduğu yönündedir.

İdare tarafından şikâyete verilen cevap yazısı incelendiğinde, söz konusu araçların ve araçlara ait özelliklerin ihale öncesinde istekliler tarafından sahip olunması durumunun neden işin ifası için gerekli olduğuna ilişkin gerekçeli bir kararın ya da açıklamanın yer almadığı görülmüştür.

İdarece geçerli teklif sahibi olarak belirlenen istekliler tarafından teklif zarfında sunulan belgeler incelendiğinde, istekliler tarafından söz konusu araçlara ilişkin özelliklerin araç ruhsatı, AİTM belgesi ve üretici firmalara ait belgeler ile tevsik edildiği görülmüştür.

Kendi malı olması istenilen vakumlu yol süpürme aracı ile su arıtmalı çöp konteynırı yıkama ve dezenfekte aracına ilişkin düzenlemeler incelendiğinde, ihale konusu işte kullanılacak olan 3 adet vakumlu yol süpürge aracından 1 tanesinin isteklinin kendi malı olmasının istenildiği, kendi malı olma şartı aranmayan vakumlu yol süpürge araçlarında sadece kapasite ve model yılına ilişkin bir kriter belirlenirken kendi malı olma şartı aranan 1 adet vakumlu yol süpürge aracına ilişkin olarak kapasite ve model yılı kriterine ilave olarak, motor gücü, yardımcı motor gücü, su tankı hacmi, gezer hortum vs. gibi çeşitli kriterler belirlendiği,  diğer yandan kendi malı olma şartı aranan su arıtmalı çöp konteynırı yıkama ve dezenfekte aracına ilişkin olarak da konteynır iç yıkama kafalarının üretildiği malzemeden su tanklarının A304 kalite olmasına, filtrelerin CrNi’den imal edilmiş olması gerektiğine kadar çeşitli kriterler belirlendiği tespit edilmiştir. İdare tarafından şikayet başvurusuna verilen cevap yazısında da neden kendi malı olma şartı aranan yukarıda belirtilen araçlara ilişkin olarak kendi malı olma şartı olmayan araçlara kıyasla daha fazla teknik kriter belirlendiği hususunda açıklayıcı bir gerekçeye de yer verilmediği görülmüştür. Başvuruya konu ihalede EKAP üzerinden 28 adet ihale dokümanı indirilmesine karşın 18.09.2020 tarihli kesinleşen ihale komisyonu kararına göre ihalede 3 geçerli teklifin bulunduğu, ihaleye teklif veren 2 isteklinin birim fiyat teklif mektubu ve eki birim fiyat teklif cetveli dışında herhangi bir belge sunmadığı, diğer 2 isteklinin teklifinin ise kendi malı olması istenilen araç ve makinalara yönelik sunulan tevsik edici belgelerin İdari Şartname’nin 7.5.2’nci maddesine uygun olarak sunulmadığından değerlendirme dışı bırakıldığı görülmüş olup, söz konusu durumun ihale dokümanında yer alan ve teknik kriterleri belirtilmek suretiyle sayılan kendi malı olma şartı getirilen araç, makine ve teçhizata yönelik düzenlemeden etkilendiği ve bahse konu düzenlemelerin 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 5’inci maddesinde yer alan temel ilkelerin zedelenmesine sebebiyet verdiği anlaşılmış olup, başvuru sahibinin anılan hususa yönelik iddiasının yerinde olduğu ve incelenmekte olan ihalenin iptal edilmesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.

Öte yandan, başvuru sahibinin en az % 80 yerli katkı oranına sahip yerli malı belgesi ile en az % 70 proses suyunun arıtılarak tekrar kullanılabilmesine ilişkin (su arıtmalı çöp konteynırı yıkama makinesi) belgelerin tanımları nedeniyle belirli bir marka veya modele işaret edildiği yönündeki iddiasına yönelik olarak teknik görüş alınması gerektiği değerlendirilmekle birlikte, somut durumda bu hususun ihalenin sonucuna etkili olmadığı anlaşıldığından usul ekonomisi gereği teknik görüş alınmasına gerek bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

2) Başvuru sahibinin 6’ncı iddiasına ilişkin olarak:

26.10.2016 tarihli ve 29869 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Araçların İmal, Tadil ve Montajı Hakkında Yönetmelik’in “Kapsam” başlıklı 2’nci maddesinde “1) Bu Yönetmelik;

a) 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu hükümleri uyarınca karayollarında kullanılması amaçlanan motorlu araçların ve bunların römorklarının;

1) MARTOY kapsamındaki araçların münferit ithalatı hariç olmak üzere, münferit komple araç ve münferit çok aşamalı araç AİTM onayını,

2) Seri tadilat tip onayını,

3) Münferit tadilat onayını,

b) MARTOY, TORTOY, MOTOY veya bu Yönetmelik kapsamında imal edilmiş araçlara araç üzerinde bulunan parçaların orijinal parçalar ile değişimleri hariç olmak üzere, aksam, sistem, ayrı teknik ünite ilavesi/değişikliği ve/veya parça/kit montajı gibi ilave hükümlerin onayını ve MARTOY, TORTOY ve MOTOY’da yer almayan ilave hükümleri,

c) Bedelsiz veya teşvik yoluyla ithal edilen veya geçici ithal edilen veya Tasfiye İşleri Döner Sermaye İşletmeleri Genel Müdürlüğü (TASİŞ), Emniyet Genel Müdürlüğü (EGM), Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK), Maliye Bakanlığı Defterdarlık, Milli Emlak Genel Müdürlüğü, MKE ve benzeri kamu kurum/kuruluşları tarafından satışı gerçekleştirilen daha önce ülkemizde hiç kayıt tescil görmemiş araçlara geçici ithalat şerhinin kaldırılmasının ardından karayoluna uygunluk onayını,

ç) Azami hızı 25 km/saatin üzerinde olan yol süpürme araçları,  tutuklu ve hükümlü taşımaya mahsus cezaevi araçları, okul servis araçları, özel güvenlik donanımlı toplu taşıma araçları,  damperli araçlar, tarım römorkları ve bu Yönetmelikte bahsedilen diğer araçlar ile ilgili hükümleri,

d) MARTOY, TORTOY ve MOTOY kapsamındaki ulusal uygulama ve Türkiye’de üretim yapan imalatçıların desteklenmesi ile ilgili hükümleri,

kapsar.

(2) Bu Yönetmelik; MARTOY, TORTOY ve MOTOY kapsamında tip onayı için gerekli ilave hükümler, ulusal uygulama ve Türkiye’de üretim yapan imalatçıların desteklenmesi ile ilgili hükümler hariç olmak üzere, MARTOY, TORTOY ve MOTOY’a göre seri imal edilen araçlara komple araç tip onayı ve çok aşamalı araç tip onayı verilebilmesi için uyulması gereken esasları kapsamaz.

(3) 3/3/2009 tarihli ve 27158 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Makina Emniyeti Yönetmeliği (2006/42/AT) ile bu Yönetmeliğin hükümlerine uyulması şartı ile aşağıda belirtilen araçlar için bu Yönetmelikte tanımlanan tip onayı veya münferit onay isteğe bağlıdır.

a) Şantiyelerde, taş ocaklarında, limanlarda veya havaalanı tesislerinde kullanılmak üzere tasarımlanmış ve imal edilmiş araçlar,

b) Silahlı kuvvetler, sivil savunma, itfaiye hizmetleri ve kamu düzenini sağlamakla sorumlu birimlerde kullanılmak üzere tasarımlanmış ve imal edilmiş araçlar (panzer, akrep, TOMA ve benzeri),

c) İş makinaları.” hükmü yer almaktadır.

Anılan Yönetmelik’in “Kapsam” başlıklı 2’nci maddesinde iş makinalarının tanımlanan tip onayının veya münferit onayın isteğe bağlı olduğuna dair hüküm yer almakta olup, söz konusu hükümden iş makinalarının anılan Yönetmelik’in kapsamı dışında olmadığı anlaşılmaktadır.

İhale İlanı’nın 4.3.2’nci maddesinde ve İdari Şartname’nin 7.5.2’nci maddesinde 1 adet kanal kazıcı yükleyicinin isteklinin kendi malı olmasının istenildiği, söz konusu araca ilişkin Teknik Şartname’de belirtilen özellik ve niteliklere uygun olduğunu gösteren Araçların, İmal, Tadil ve Montajı Hakkında Yönetmelik’e (AİTM) uygunluk belgesinin teklif ile birlikte sunulmasının yeterlik kriteri olarak düzenlendiği görülmüştür.

İdare tarafından şikâyete cevap yazısında AİTM belgesi hüviyetine sahip araç ve ekipmanlar için AİTM belgesi sunulacağı, AİTM belgesi hüviyetine sahip olmayan araç ve ekipmanlar için teknik özellikleri içeren onaylı belgeler sunulacağı şeklinde ifadelere yer verildiği görülmekle birlikte, İhale İlanı’nın 4.3.2’nci maddesi ve İdari Şartname’nin 7.5.2’nci maddesinde yer alan düzenlemelere göre AİTM belgesi hüviyetine sahip olan/olmayan araçlar belirtilmek suretiyle bir ayrım yapılmaksızın, kendi malı olarak istenilen bütün araç ve makinelerle ilgili, araç ve makinelerin ihale teknik şartnamesinde belirtilen özellik ve niteliklere uygun olduğunu gösteren “Araçların, İmal, Tadil ve Montajı Hakkında Yönetmeliğe (AİTM)  uygunluk” belgesinin sunulması gerektiği anlaşılmıştır.

Bu itibarla, 1 adet kanal kazıcı yükleyici ile ilgili olarak, İhale İlanı’nın 4.3.2’nci maddesi ve İdari Şartname’nin 7.5.2’nci maddesinde Araçların, İmal, Tadil ve Montajı Hakkında Yönetmelik’e (AİTM)  uygunluk belgesinin teklif ile birlikte sunulmasının yeterlik kriteri olarak düzenlendiği ve söz konusu aracın anılan Yönetmelik’in kapsamı dışında olmaması nedeniyle ihaleye teklif sunan isteklilerce bahse konu araca ilişkin AİTM uygunluk belgesinin teklif zarfında sunulması gerektiği, istenilen belgeyi teklif zarfında sunmayan isteklilerin teklifinin ise değerlendirme dışı bırakılması gerektiği anlaşılmıştır.

Kaldı ki, iş makinalarının AİTM belgesi hüviyetine sahip olmadığı yönündeki iddia haklı olsa dahi, isteklilerce sunulan tekliflere yönelik inceleme ve değerlendirmenin idarece kesinleşen ihale dokümanı düzenlemeleri doğrultusunda yapılması gerektiği ve söz konusu düzenlemede idarenin şikâyete verilen cevabi yazıda belirttiği “AİTM belgesi hüviyetine sahip araç ve ekipmanlar için AİTM belgesi sunulacağı, AİTM belgesi hüviyetine sahip olmayan araç ve ekipmanlar için teknik özellikleri içeren onaylı belgeler sunulacağı” şeklindeki iradesinin yer almadığı ve şikâyete verilen cevap yazısının istekli olabileceklere tebliğinden sonra ihale dokümanını indiren istekli olabilecekler açısından teklif verilmesinde tereddüt oluşturabileceği anlaşılmıştır.

Bu çerçevede, 1 adet kanal kazıcı yükleyici ile ilgili olarak, İhale İlanı’nın 4.3.2’nci maddesinde ve İdari Şartname’nin 7.5.2’nci maddesinde yapılan düzenleme ile idare tarafından şikâyete verilen cevap yazısı karşılaştırıldığında, söz konusu durumun isteklileri tereddüde düşürecek ve katılımı daraltacak nitelikte olduğu anlaşıldığından, başvuruya konu ihalenin anılan gerekçeyle de iptal edilmesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.

İhaleye teklif sunan ve geçerli teklif sahibi olarak belirlenen istekliler tarafından teklif zarfında sunulan belgeler incelendiğinde ulaşılan tespitlere aşağıda yer verilmiştir.

Cihan Tem. İnş. Tic. Ltd. Şti. tarafından teklif zarfında sunulan belgeler incelendiğinde, 1 adet kanal kazıcı yükleyici ile ilgili olarak, iş makinası tescil belgesi ile teknik özellikleri gösterir teknik belgenin sunulduğu görülmüştür.

Beyazpark Tem. Kent. Tem. Çev. Düz. Fid. İnş. Turz. San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından teklif zarfında sunulan belgeler incelendiğinde, 1 adet kanal kazıcı yükleyici ile ilgili olarak, iş makinası tescil belgesi, teknik özellikleri gösterir teknik belge ve broşürün sunulduğu görülmüştür.

Denklem Atık Yön. Tur. Taş. İç ve Dış Tic. A.Ş. tarafından teklif zarfında sunulan belgeler incelendiğinde, 1 adet kanal kazıcı yükleyici ile ilgili olarak, iş makinası tescil belgesi ile teknik özellikleri gösterir teknik belgenin sunulduğu görülmüştür.

İhaleye teklif sunan ve geçerli teklif sahibi olarak belirlenen istekliler tarafından teklif zarfında sunulan belgeler arasında İhale İlanı’nın 4.3.2’nci maddesinde ve İdari Şartname’nin 7.5.2’nci maddesinde yeterlik kriteri olarak düzenlenen 1 adet kanal kazıcı yükleyiciye ait Araçların, İmal, Tadil ve Montajı Hakkında Yönetmelik’e (AİTM) uygunluk belgesinin teklif zarfında sunulmadığı tespit edilmiştir.

3) Başvuru sahibinin 7’nci iddiasına ilişkin olarak:

Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Tanımlar” başlıklı 3’üncü maddesinde “…a) Benzer iş: İhale konusu iş veya işin bölümleriyle nitelik ve büyüklük bakımından benzerlik gösteren, aynı veya benzer usullerle gerçekleştirilen, teçhizat, ekipman, mali güç ve uzmanlık ile personel ve organizasyon gerekleri bakımından benzer özellik taşıyan işleri,” hükmü,

Aynı Yönetmelik’in “İş deneyimini gösteren belgeler” başlıklı 39’uncu maddesinde “(1) İş deneyimini gösteren belgelerin istenildiği ihalelerde; teknolojik ürün deneyim belgesinin ve yurt içinde veya yurt dışında kamu veya özel sektörde bedel içeren tek bir sözleşme kapsamında taahhüt edilen ihale konusu iş veya benzer işlere ilişkin olarak;

…

istenilmesi zorunludur…” hükmü yer almaktadır.

İhale İlanı’nın 4.4’üncü maddesinde “Bu ihalede benzer iş olarak kabul edilecek işler:

4.4.1. Kamu ve/veya özel sektörde  Kent Temizliğine Yönelik Temizlik Araçlarının Çalıştırması işi benzer iş olarak kabul edilecektir. Benzer işlere ilişkin sunulan iş deneyim belgeleri, benzer iş dışında işleri de kapsıyor ise benzer iş tutarının tespiti amacıyla iş deneyim belgesinin alındığı idareden benzer iş kaleminin parasal tutarını gösteren belge alınarak iş deneyim belgesi ekine konulması zorunludur.” düzenlemesi,

Anılan Şartname’nin 7.6’ncı maddesinde “Kamu ve/veya özel sektörde  Kent Temizliğine Yönelik Temizlik Araçlarının Çalıştırması işi benzer iş olarak kabul edilecektir. Benzer işlere ilişkin sunulan iş deneyim belgeleri, benzer iş dışında işleri de kapsıyor ise benzer iş tutarının tespiti amacıyla iş deneyim belgesinin alındığı idareden benzer iş kaleminin parasal tutarını gösteren belge alınarak iş deneyim belgesi ekine konulması zorunludur.” düzenlemesi yer almaktadır.

Anılan Şartname’nin ekinde aşağıdaki tablo yer almaktadır.

Teknik Şartname’nin “Şartname’nin Konusu” başlıklı 1’inci maddesinde “İş bu şartname Bahçelievler ilçesinin ekli haritada sınırları yer alan Y.Bosna Merkez- Ç.Çeşme- F.Çakmak- Zafer mahallelerinin Kent Temizliği Hizmetlerinde kullanılmak üzere  (Çöp toplama nakli, cadde ve sokakların, yolların makine ile süpürülmesi, yıkanması, Pazar çöplerinin makine ile kaldırılması- pazar alanlarının makine ile süpürülmesi, yıkanması, duvarlardaki grafitli boya temizleme,  afiş sökme, İlaçlı sert yüzey temizleme, yol çizgisi temizleme, ilçe dahilinde boş alanların makine ile temizlenmesi, molozların kaldırılması, Bölgesinde küçük ve büyük konteynırların makine ile yıkanması, dezenfekte edilmesi vb.)araç ve iş makinelerinin kiralamaya dayalı hizmet alımı yoluyla şartnamede tanımlanan hizmetlerin yapılması işi kapsamındaki teknik detayları ile uygulamanın mahiyetini ve teknik sınırlarını belirler.” düzenlemesi,

Anılan Şartname’nin “İşin Kapsamı ve Süresi” başlıklı 2’nci maddesinde “Bahçelievler ilçe sınırları dahilinde Y.Bosna Merkez- Ç.Çeşme- F.Çakmak- Zafer mahallelerinin Kent Temizliğine yönelik hizmetlerinde kullanılmak üzere muhtelif cins ve özellikte araçların kiralanması işidir…” düzenlemesi,

Aynı Şartname’nin “Genel Bilgiler” başlıklı 3’üncü maddesinde “a) İhale kapsamında çalıştırılacak ve yüklenici tarafından sağlanacak olan araçların yakıt, yakıt katkısı, motor yağı vb. giderleri ile MTV, kasko, zorunlu trafik sigortaları, trafik muayeneleri, emisyon izni, periyodik bakımlar, amortisman, tamir – bakım, onarım, yedek parça,  araç giydirmeleri, lastik vb. giderleri yükleniciye aittir.

…

e) İhale kapsamında çalıştırılacak tüm araçların idarenin sevk ve idaresinde kullanılmasına yönelik tüm şoför, operatör ve yardımcı personel ihtiyacı idaremiz tarafından karşılanacaktır…” düzenlemesi yer almaktadır.

Kamu ihale mevzuatı uyarınca idarece ihale konusu iş veya işin bölümleriyle nitelik ve büyüklük bakımından benzerlik gösteren, aynı veya benzer usullerle gerçekleştirilen, teçhizat, ekipman, mali güç ve uzmanlık ile personel ve organizasyon gerekleri bakımından benzer özellik taşıyan işlerin benzer iş olarak belirlenebileceği anlaşılmaktadır.

Yapılan incelemede, başvuruya konu ihalenin kent temizliği araç kiralama işi olduğu, işin kapsamının kent temizliği hizmetlerinde kullanılmak üzere araç ve iş makinelerinin kiralanması suretiyle çöp toplama nakli, cadde ve sokakların makine ile süpürülmesi, yıkanması, pazar çöplerinin makine ile kaldırılması, pazar alanlarının makine ile süpürülmesi, yıkanması, ilçe dahilinde boş alanların makine ile temizlenmesi, molozların kaldırılması, bölgesinde küçük ve büyük konteynırların makine ile yıkanması, dezenfekte edilmesi vb. işlerinin yapılacağı görülmektedir. Bir başka ifadeyle, ihale konusu işin sadece araç kiralama işinden oluşmadığı, söz konusu araçların ihale dokümanı düzenlemeleri doğrultusunda çalıştırılması işlerinden de oluştuğu anlaşılmaktadır.

Başvuru sahibi tarafından benzer işin ihale konusu iş ile birebir aynı nitelikte olması nedeniyle mevzuata uygun olarak düzenlenmediği iddia edilmiş olmakla birlikte, ihale konusu işin esas itibariyle araç kiralama işinden daha özel nitelikteki kent temizliği hizmetinde kullanılacak araçların kiralanması ve ihale dokümanı düzenlemeleri doğrultusunda çalıştırılması işi olduğu anlaşıldığından başvuru sahibinin anılan hususa yönelik iddiasının yerinde olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilemeyecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, ihalenin iptali gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (a) bendi gereğince ihalenin iptaline,

Esasta
Oybirliği, gerekçede oyçokluğu ile karar verildi.

EK GEREKÇE

İnceleme konusu ihalede,

Başvuru sahibinin itirazen şikayet dilekçesinde belirttiği,  ihale dokümanının mevzuata uygun olmadığı yönündeki iddialarının incelenmesi neticesinde, Kurulca “ihalenin iptaline” karar verilmiştir.

Anılan kararda, başvuru sahibinin 3 ve 6’ncı iddialarına ilişkin yapılan inceleme neticesinde bahse konu iddialar yerinde bulunarak ihalenin iptal edilmesi gerektiği kanaatine varıldığı, ancak başvuru sahibinin 1 inci  iddiası kapsamında, idarece ihale kapsamında toplam 28 adet aracın istenildiği, söz konusu araçlardan sadece 5 adedinin isteklinin kendi malı olması gerektiğinin belirtildiği, idarece kendi malı olma şartı getirilen araç sayısının ihale kapsamında istenen araç sayısı ile kıyaslandığında kendi malı olma şartı aranan araç sayısının isteklilerin ihaleye katılımına engel olmayacak şekilde makul bir seviyede belirlendiği anlaşılmış olup, başvuru sahibinin kendi malı olarak istenilen araç sayısına yönelik iddiasının yerinde olmadığı ifade edilmektedir.

  Yapılan incelemede, uyuşmazlık konusu ihalenin “3 üncü Bölge Kent Temizliği Araç Kiralama” işi olduğu, başvuru sahibinin itirazen şikayet dilekçesinin 1 inci maddesinde  iddia konusu edilen, İdari Şartname’nin “İhaleye katılabilmek için gereken belgeler ve yeterlik kriterleri” başlıklı 7’nci maddesinde ve İhale ilanı’nın 4.3.2’nci maddesinde ihale konusu hizmet işinin yerine getirilmesinde gerekli olan araçlara ve iş makinelerine yönelik olarak, 7 adet en az 13+1.5 m³ kapasiteli 2017 model ve üzeri büyük çöp kamyonundan 1 tanesi, 8 adet en az 7+1 m³ kapasiteli 2017 model ve üzeri küçük çöp kamyonundan 1 tanesi, 3 adet vakumlu yol süpürme aracından 1 tanesi, 1 adet su arıtmalı çöp konteynırı yıkama ve dezenfekte aracı ve 1 tane kanal kazıcı- yükleyici olmak üzere toplam 28 araç içerisinden 5 tanesinin ise isteklinin kendi malı olması yönünde ihale dokümanında düzenleme yapıldığı görülmüştür.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Temel İlkeler” başlıklı 5’inci maddesinde idarelerin, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumlu olduğu hüküm altına alınmıştır.

Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin 41 inci maddesinde yer alan hükümler  ile Kamu İhale Genel Tebliği’nin ilgili  maddeleri gereğince, kullanılması öngörülen makine ve ekipmanın kendi malı olması şartının aranmaması esas olmakla birlikte, işin niteliği gereği kendi malı olması istenen makine ve ekipmana ilişkin yeterlik kriteri belirlenebileceği, ancak idarelerin aynı zamanda 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Temel İlkeler” başlıklı 5’inci maddesi gereği ihalede rekabet ve kaynakların verimli kullanılmasının sağlanması konusunda da sorumlu oldukları, bu nedenle söz konusu  yetkinin ihaleye katılımı ve rekabeti engelleyici sonuç doğuracak şekilde kullanılmaması gerekmektedir.

Bu itibarla,  ihale konusu iş göz önüne alındığında,  idarece ihale konusu işin yerine getirilmesinde kullanılacak ve isteklinin  kendi malı olması istenen, büyük çöp kamyonu, küçük çöp kamyonu, yol süpürme aracı, su arıtmalı çöp konteynırı yıkama ve dezenfekte aracı, kanal kazıcı- yükleyici gibi araçların, anılan yönetmelikte belirtilen “işin niteliği gereği” şeklindeki istisna kapsamında değerlendirilemeyeceği, bu araçların kiralanması durumunda  ihale konusu işin yerine getirilmesinde bir sorun yaşanmayacağı açıktır.

Bu şekilde sözleşme aşamasında tedarik edilebilecek araçların yeterlilik kriteri olarak kendi malı olarak istenmesi ihaleye katılım aşamasında bünyesinde bu makine ve ekipmanın tamamı veya bir kısmı olmayan ancak ihaleden sonra bu makine ve ekipmanı tedarik edebilecek firmaların ihaleye katılmalarını önlemektedir. İhale üzerinde kalan yükleniciler, bu ekipmanları  sözleşme sürecinde temin edemediği durumlarda ihale mevzuatı gereğince ceza, fesih, yasaklama ve teminatın gelir kaydedilmesi gibi bir takım yaptırımlara maruz kalacaklardır. Böylelikle firmalar ihaleden sonra temin edilebilecek makine ve ekipmanı ihaleden önce gereksiz yere bünyesinde bulundurma zorunluluğunda olmayacaktır.

 Ayrıca işin niteliğinin gerekli olmadığı bu tür ihalelerde makine ve ekipmanın kendi malı olarak istenmesi ülkemizde gereksiz bir araç parkının oluşmasına yol açacağı, basiretli tacir olarak ihaleye katılacak isteklilerin kendi malı olması istenilen makine ve ekipman için edinim bedellerini teklif fiyatlarına yansıtacakları, bunun da ihalede isteklilerin teklif fiyatlarını ister istemez artıracağı, dolayısıyla ihalede kaynak israfına neden olacağı, bu durumun da 4734 sayılı Kamu İhale kanununun 5.maddesinde belirtilen temel ilkelerden kaynakların verimli kullanılması ilkesini zedeleyeceği değerlendirilmiştir.

Başvuruya konu ihalede 28 adet ihale dokümanı indirildiği, ihaleye 7 isteklinin katıldığı, 2 isteklinin teklif zarfında sadece birim fiyat teklif mektubu ve eki birim fiyat teklif cetvelini sunduğu, 2 isteklinin ise kendi malı araçlar ile ilgili olarak sunulan araç ruhsatında ve AİTM belgesinde yeterlik yeterlilik kriteri olarak istenilen araç özelliklerinin karşılanamaması gerekçesiyle tekliflerinin değerlendirme dışı bırakıldığı, diğer üç istekli tarafından sunulan tekliflerin idarece geçerli teklif olarak kabul edildiği hususları bir arada değerlendirildiğinde, idarenin kendi malı olma şartına ilişkin düzenlemesi  nedeniyle ihalede ortaya çıkan bu durumun   söz konusu araçları piyasadan kiralama yolu ile temin edebilecek isteklilerin ihaleye katılımının engellendiği dolayısıyla,  4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 5’inci maddesinde yer alan temel ilkelerden rekabet ilkesinin de sağlanamadığı sonucuna varılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, uyuşmazlığa konu ihalenin iptaline ilişkin kararın gerekçeleri arasında “ihale konusu işin yerine getirilmesinde kullanılacak araçların bir kısmının  kendi malı olması gerektiği şeklindeki düzenlemenin mevzuata aykırı olduğu” hususunun da yer alması gerektiği yönündeki düşüncemle, Kurul çoğunluğunca alınan ihalenin iptali kararına katılıyorum.